LỜI TỰA

Thành ngữ Trung Hoa có

câu: “Vạn sự khởi đầu nan”. Thực
vậy, mọi việc khi mới bắt đầu
không hề dễ dàng và suôn sẻ nhưng
luôn chứa đựng những khó khăn và
thử thách. Hành trình kiếm tìm tri
thức cũng không ngoại lệ, sẽ luôn
đầy ắp những chướng ngại đang chờ
bạn phía trước.
Hiểu được điều đó, anh em
OCV 2023 dưới sự đồng hành và
hướng dẫn của thầy Gioan, sau quá
trình tìm tòi tòi và sưu tập đã cho ra
đời cuốn “TUYỂN TẬP CÁC CHỦ
ĐỀ”. Cuốn sách là tập hợp những
chủ đề lớn trong văn nghị luận
Công giáo. Với ước mong đem đến
cho các bạn một cái nhìn tổng quan
+ Những cơ cấu đa dạng của việc
phục vụ bác ái trong bối cảnh xã
hội hiện nay.
+ Khía cạnh đặc biệt của công tác
bác ái của Hội Thánh.
+ Những ngươi có trách nhiệm
cho hoạt động bác ái của Hội
Thánh.
6. Phản đề: Văn minh sự chết
+ Đại dịch
+ Chiến tranh
+ Chủ nghĩa thực dụng, tục hóa
+ Luật pháp cho phép ly dị đồng
tính
+ Lạm dụng tình dục, nạn phá thai
về khối kiến thức rộng lớn mà
chúng ta phải thu nạp. Hy vọng nó
sẽ giúp ích cho hành trình mà bạn
đang đi.
Tác giả cuốn sách là những
người còn rất trẻ, kiến thức còn hạn
hẹp, chắc hẳn không tránh khỏi
những lỗi sai và thiếu sót, mong các
bạn thông cảm và góp ý để cuốn
sách ngày càng hoàn chỉnh hơn.
Cuốn sách được hoàn thành
trong tháng 5/2022, là tháng mà
Giáo Hội dành riêng để bày tỏ lòng
tôn kính, mến yêu đặc biệt nơi Đức
Maria – Mẹ Thiên Chúa và Mẹ Hội
Thánh. Nguyện xin Mẹ Maria đồng
hành cùng bạn trên con đường tìm
kiếm tri thức. Để rồi, với ơn Chúa
giúp, chúng ta dám tự tin mà khẳng
định như thánh Phaolô: “Bây giờ tôi + Eros và Agape – tình ái và từ ái
chỉ biết có ngần có hạn, mai sau tôi + Cái mới của niềm tin theo Thánh
sẽ được biết hết, như Thiên Chúa Kinh.
biết tôi.” (1Cr 13,12).
+ Đức Giêsu Kitô - Tình yêu trở
Huế, tháng Hoa 2022 thành xác thể của Thiên Chúa.
Tác giả + Tình yêu đối với Thiên Chúa và
tình yêu đối với con người.
- Hoạt động bác ái của Hội Thánh
như là một “cộng đoàn của Tình
yêu”.

+ Hoạt động bác ái của Hội Thánh

như cách thể hiện tình yêu mang
đặc tính Chúa Ba Ngôi.
+ Hoạt động bác ái như trách
nhiệm của Hội Thánh.
+ Công bằng và bác ái.
 + Tình yêu chân thực thể hiện yêu
bằng hành động hay yêu trong
lòng
+ Lòng Bác ái không được giả
hình giả bộ
+ Tình yêu chân thực thể hiện
trong bữa ăn
+ Tình yêu đích thực là yêu tha
nhân và yêu Chúa
+ Tình yêu đích thực phải dựa trên
luật tự nhiên và được chiếu sáng
dưới ánh sáng của Tin Mừng
5. Thông điệp Thiên Chúa là tình
yêu
- Sự thống nhất của tình yêu trong
sáng tạo và lịch sử cứu độ.
MỤC LỤC
CON NGƯỜI ......................................................
CÔNG BẰNG......................................................
ĐỨC TIN .............................................................
ĐỨC CẬY ...........................................................
ĐỨC MẾN ...........................................................
GIA ĐÌNH ...........................................................
GIÁO DỤC ..........................................................
GIÁO HỘI ...........................................................
HÒA BÌNH ..........................................................
LUÂN LÝ ............................................................
MÔI TRƯỜNG ...................................................
NGƯỜI TRẺ .......................................................
NHÂN BẢN KITÔ GIÁO............................................. ̶ 402
Theo gương Đức Kitô Đấng hành con ngư
NHÂN - LỄ - NGHĨA - TRÍ – động vì tình yêu
TÍN .................................................................................. ̶ 419
Luật tự nhiên => giá trị Tin
VĂN MINH TÌNH THƯƠNG...................................... 444 Mừng, lời Chúa
̶ Hình ảnh Thiên Chúa nơi con
người
̶ Tình yêu không giả dối
̶ Theo linh đạo Kitô Giáo

4. Thông điệp Bác ái trong chân lý

- Tình yêu chân thực có thể được
hiểu theo nhiều nghĩa

+ Tình yêu đích thực đối lại với

tình yêu giả dối (Rm 12, 9)
2. Đã đến lúc trả lại quyền lợi cho
người nghèo (công bằng chứ
không phải ban ân huệ cho họ)
- Hoạt động bác ái của Giáo Hội và
những tổ chức từ thiện xã hội
- Các tổ chức phi chính phủ
3. So sánh bác ái Kitô Giáo với từ bi
hỷ xả của Phật Giáo
- Giống nhau: Đối tượng làm từ
thiện là con người, đều làm việc
thiện
- Khác nhau:
Bác ái Kitô Giáo
̶ Xuất phát từ Đức mến
CON NGƯỜI
I. KHÁI NIỆM
-
Theo Từ điển Tiếng Việt 2013,
NXB Đà Nẵng, trang 899: “Con
người là động vật tiến hóa nhất,
có khả năng nói, tư duy, sáng tạo
và sử dụng công cụ trong quá
trình lao động”.
-
Theo Từ điển Bách Khoa Việt
Nam, NXB Bách Khoa, trang
706: “Con người là sinh vật
Từ bi hỷ xả Phật
thuộc giống người, đánh giá
Giáo
trình độ phát triển cao của cơ thể
̶ Con người vớisống trên trái đất”.
-
Theo Sách GLHTCG: “Con
người là một hữu thể vừa có yếu
tố thể xác lại vừa có yếu tố tinh
thần”(Số 362).
-
Từ điển Công giáo, NXB Tôn
Giáo, 2016, mục từ Con người,
tr.161: “Con người là thụ tạo hồn
xác, nam và nữ được Thiên Chúa
tình thương dựng nên theo hình
ảnh của Ngài và được ban quyền
làm chủ vũ trụ”.
II. NGUỒN GỐC CON NGƯỜI
- Theo thuyết tiến hóa: Con người
được hình thành bởi quá trình lao
VI. NÂNG CAO
CUỘC ĐỐI THOẠI GIỮA CÔNG
GIÁO VÀ MARX
1. Karl Marx trong thế kỷ XIX-XX
(vong thân)
- Lấy gì làm quy chuẩn giữa đời sống
trong xã hội
- Yêu thương hay công bằng
- Marx tố cáo các nhà tư bản (Kitô
Giáo) là họ tưởng rằng mình bố
thí, nhưng họ nghĩ đang thực thi
công bằng
- Ông đòi dẹp bỏ bác ái và chỉ giữ lại
công bằng
- Muốn cho mọi người được cứu
độ và nhận biết Chân Lý”
(1Tm2,4)
- Tin Mừng loan báo sự tự do, loại
trừ nô lệ, tôn trọng lương tâm.
- Tin Mừng thúc dục sử dụng tài
năng phục vụ cho con người.
- Dụ ngôn: Những nén bạc (Mt25,
14-30)
- Tin Mừng gắn bó con người với
Thiên Chúa, thiên nhiên và mọi
người.
động cùng với sự thích nghi và
thay đổi.
- Kitô giáo trả lời về cách nhìn
nhận thuyết tiến hóa:
+ Thuyết tiến hóa là một giả thuyết.
+ Giả thuyết thì chưa phải là chân
lý, giả thuyết thì không có năng
lực để kiểm chứng đức tin Kitô
giáo.
- Theo Kitô giáo:
+ Ngày thứ sáu, Thiên Chúa tạo
dựng nên con người sau khi tạo
dựng lên vạn vật.(x.St,1)
+ Từ bùn đất Thiên Chúa thổi sinh
khí vào lỗ mũi (x.St 2,7).
+ Thiên Chúa phú bẩm cho con
người Linh hồn.
+ Thiên Chúa dựng nên con người
theo hình ảnh Thiên Chúa
(x.St1,27).
+ Chúa Giê-su xuống thế làm người
là mạc khải trọn vẹn và viên mãn
nhất.
III. CON NGƯỜI VÀ CÁC
MỐI TƯƠNG QUAN.
- Tương quan với chính mình.
- Tương quan với tha nhân.
- Tương quan với thụ tạo.
1. Con người có tự do
Có thể hiểu tự do theo nhiều
nghĩa khác nhau. Tuy nhiên, có
thể hiểu tự do là khả năng chọn
lựa theo sự cân nhắc của mình để
+ Tông huấn Niềm Vui Tin Mừng
(Evangelii Gaudium)
+ Tông Huấn Bác ái trong Chân
Lý (Caritas in Veritate)
2. Sứ mạng của Giáo Hội
- Đáp lại những băn khoăn về ý
nghĩa, cứu cánh của con người.
- Khẳng định phẩm giá cao quý
của con người.
- Công trình sáng tạo: “con người
được dựng nên theo hình ảnh của
Thiên Chúa” (St1,26)
- Giúp con người khám phá nơi
tình yêu, ý nghĩa tối hậu của cuộc
đời.
- Hoạt động bác ái độc lập với
các đảng phái chính trị và ý
thức hệ vì động lực là đức mến
- Lòng bác ái mang tính chất vị
tha, vô vị lợi
- Không sử dụng bác ái để ép
buộc, chiêu dụ tín đồ
- Lòng bác ái nhắm tới hạnh phúc
toàn diện
- Thực thi bác ái cần thực thi theo
linh đạo khiêm nhường, phục
vụ (của cho không bằng cách
cho)
- Bác ái vì người khác, không vì
bản thân đánh bóng tên tuổi
- Cầu nguyện, suy gẫm qua Bí
tích Thánh thể, Bí tích tình Tình
yêu
quyết định đi đến hành động hay
không hành động.
2. Con người có giáo dục
- Giáo dục nhân bản.
- Giáo dục đức tin.
- Nhân lễ nghĩa trí tín.
- Ngôn ngữ là hệ thống ký hiệu
đặc biệt và quan trọng bậc nhất
của loài người, phương tiện tư
duy và công cụ giao tiếp xã hội.
- Giao tiếp.
3. Con người có xung đột, đau
khổ, các nhân đức đối thần và
bốn nhân đức trụ
- Bốn nhân đức trụ: Can đảm,
công bằng, khôn ngoan, tiết
độ.
 - Nhân Đức đối thần: Đức Tin,
Đức Cậy và Đức Mến.
4. Con người có công bằng và
khát khao xây dựng hòa bình
5. Con người mang chiều kích hy
vọng
Một trong những hình thức khủng
hoảng của thế giới hôm nay là khủng
hoảng hy vọng, bởi vì, người ta quá để
tâm đến việc sống nhanh, sống gấp, sống
hưởng thụ, mà lãng quên sống có ý
nghĩa, sống có mục đích, sống trong hy
vọng vào tương lai tốt đẹp hơn theo giáo
huấn của Đức Giêsu Kitô. Trong thân
phận con người, Đức Giêsu Kitô nhân
danh toàn thể nhân loại diễn tả hy vọng
đích thực và cao quí nhất của con người,
- Đức mến hướng dẫn công bằng và
bác ái
+ (Mt 5, 43-48)
- Hoạt động bác ái phải dựa trên sự
yêu mến chân chính
+ “Tình yêu Đức Kitô thúc bách
chúng tôi” (2Cr 5,14)
V. GIÁO HỘI CỦA NỀN VĂN
MINH TÌNH THƯƠNG
1. Quan điểm của Giáo Hội
- Bác ái Kitô Giáo đòi hỏi sự đáp
trả cho nhu cầu yêu thương
thông qua dụ ngôn người Sa-
ma-ri nhân hậu – lòng thương
xót
- Cần giáo dục, huấn luyện bác
ái, lòng bác ái văn minh
- Hy vọng vào sự bình đẳng huynh đệ đồng thời chính Người đã thực thi và làm
(tứ hải giai huynh đệ) cho hy vọng được hiện diện và hoạt động
- Hy vọng giúp giữ thái độ quân bình trong môi trường nhân loại. Sự nhận thức
+ Đức cậy là ân huệ Thiên Chúa về Đức Giêsu Kitô là hy vọng đem lại
ban nhờ Đức Giêsu Kitô [Rm 5, 1- niềm vui cho con người, đồng thời, làm
5] cho họ sẵn sàng hy sinh bản thân mình,
+ Đức cậy giúp ta kiên nhẫn hành kể cả sự chết cho hy họng đó.
động trong đức ái [Rm 15, 4]
6. Con Người có linh hồn bất tử
+ Đức cậy kéo ta ra khỏi sự vô
vọng [Ep 2,12] “Cuộc sống con người phản ánh vinh
+ Đức cậy giúp ta bền chí [Ep 4, quang của Thiên Chúa”.(Thánh Irênê)
2-4]
3. Đức mến
- Mến Chúa, yêu người qua mười
điều răn
- Mến là yêu thương chăm sóc môi
trường sống và chính tha nhân
7. Con người trong Đức Giêsu Kitô
Sự kết hợp giữa con người với Thiên
Chúa
+ Thánh Athanasiô
+ Thánh Cyrillô
+ Thánh Irênê
+ Thánh Clementê
IV. GIÁ TRỊ TINH THẦN
1. Con người luôn hướng đến
Chân Thiện Mỹ
Nơi con người chúng ta diễn ra
rất nhiều hoạt động. Trong đó, có
những hoạt động tìm đối tượng thỏa
mãn về sinh lý và thể xác nhưng
cũng có hoạt động tìm đối tượng
- Tin là kim chỉ nam cho cuộc đời và
Chúa Giêsu chính là kim chỉ nam
đó
+ Cuộc đời, lời giảng dạy và giáo
huấn của Đức Kitô.
2. Cậy (hy vọng)
- Giúp con người có cái nhin chân
thực khi hướng về tương lai.
+ Đức cậy phát xuất từ lời hứa và
lời mời gọi của Thiên Chúa
[Ep1,18]
- Dựa vào quyền năng Thiên Chúa,
con người mới dám hy vọng một
thế giới đạo đức và công bằng
- Hy vọng có nghĩa là cầu nguyện
cho nước Cha mau đến
- Hy vọng vào trời mới đất mới
IV. XÂY DỰNG VĂN MINH TÌNH
THƯƠNG DỰA TRÊN TIN,
CẬY, MẾN
1. Tin
- Tin vào Thiên Chúa là luật tự nhiên
- Luật luân lý tự nhiên
+ “Lương tâm là tấm lòng ngay
thẳng mà Thiên Chúa đặt sẵn nơi
tâm hồn mỗi người, giúp con
người làm lành lánh dữ”. (Bổn Lẽ
Cần)
- Tin có nghĩa là giúp chúng ta nhận
ra phẩm giá con người. (mang
hình ảnh Thiên Chúa + ngôi vị +
nhân vị)
+ Hướng đến sư sống đời đời.
thỏa mãn về ý chí, tinh thần. Tuy
nhiên, tất cả đều không làm cho con
người cảm thấy thỏa mãn. Vì thế,
con người luôn mang trong mình
một sự khao khát, một cuộc kiếm
tìm nơi là Chân, Thiện, Mỹ, là hạnh
phúc vĩnh cữu. Sự khao khát mãnh
liệt đến nỗi khiến thánh Augustino
phải thốt lên: “Lạy Chúa, Chúa đã
tạo dựng nên chúng con cho Chúa
và lòng chúng con khắc khoải cho
đến khi nào được an nghỉ trong
Chúa”.
2. Sung túc, an vui
Ơn gọi trở thành Kitô hữu hay
được làm con Chúa là niềm vui,
niềm hạnh phúc nhất. Cũng như các - Chữa trị tính kiêu căng của thời đại
ơn gọi khác, ơn gọi này do sáng ở hai lĩnh vực: bác ái xã hội và bác
kiến từ phía Thiên Chúa và sự đáp ái chính trị.
trả tự do của con người. Điều này + Phẩm chất của những người
đòi hỏi chúng ta không ngừng khám đứng đầu (nhà cầm quyền)
phá và sống vui trong ơn gọi của
2. Mối tương quan của xã hội phải
mình. “Vinh quang Thiên Chúa là
dựa trên tính công bằng
con người sống vui” (Thánh Irênê).
- Công bằng trong việc phân phối các
Ơn gọi của Giáo hội là mang lại
tài sản vật chất con người với con
niềm vui cho thế giới, một thế giới
người
buồn phiền và âu lo, trước bao
+ Dụ ngôn: Người phú hộ và
nhiêu hiểm họa và đe dọa của sự
Lazaro (Lc16,19-31)
dữ, chưa biết đặt niềm tin vào đâu.
- “Duy trì tình yêu”
Vì thế, “niềm vui là một chứng từ
- Duy trì bác ái, từ thiện với người
quan trọng cho vẻ đẹp và tính đáng
nghèo, đau khổ, người yếu thế.
tin của đức tin Kitô giáo”. (Sứ điệp
+ Mẹ Têrêxa Calcutta
của ĐTC Benedicto XVI nhân ngày
giới trẻ thế giới lần thứ XXVII).
1. Tính liên đới là nguyên tắc cơ bản 3. Bác ái, yêu thương
- Tính liên đới là nguyên tắc cơ bản
Vì yêu thương nhân loại, Thiên
phụ trợ
Chúa đã xuống thế làm người để
- Dựa trên đức ái và được đức ái soi
sống vì nhân loại. Người đã tự hủy
chiếu
mình ra không, sống khó nghèo,
+ “Đức tin hoạt động nhờ đức ái”
làm tất cả mọi sự, thậm chí làm
(Gl5,6)
những việc vượt qua sự mong đợi
- Tình yêu có giá trị liên kết, hướng
của con người, miễn sao con người
dẫn đến với sự thiện.
được hạnh phúc. Chúa Giêsu chính
+ “Thiên Chúa là tình yêu: Ai ở lại
là quà tặng tình yêu vô giá mà
trong tình yêu thì ở lại trong Thiên
Thiên Chúa trao tặng cho nhân loại,
Chúa, và Thiên Chúa ở lại trong
cho con người. Tình yêu của Chúa
người ấy” (1Ga4,16)
chính là sự tự hiến chết cho người
- Tận tụy phục vụ tha nhân
mình yêu. “Không có tình yêu nào
+ Luật vàng (Mt 7,12) Dụ ngôn:
cao cả hơn tình yêu của người hy
Người Samari nhân hậu (Lc10,29-
sinh tính mạng vì bạn hữu
37)
mình”(Ga 15,13). Đạo Công giáo là
đạo tình yêu. Người Kitô hữu phải
thể hiện đạo tình yêu bằng chính
đời sống bác ái, yêu thương của
mình theo gương Đức Kitô bằng
những việc làm cụ thể.
III. XÂY DỰNG “VĂN MÌNH
“Thiên Chúa khắc vào thâm tâm
mỗi người niềm khao khát nhận
thấy Thiên Chúa” (GLHTCG 27-
30; 40-45)
- Muốn hiểu biết về ý nghĩa cuộc
sống.
- Ý thức khám phá quyền lợi bất khả
xâm phạm phổ quát của nhân vị.
“Ai cũng có quyền được công
nhận là con người trước pháp luật
bất cứ tại đâu”. (Điều 6 Tuyên
Ngôn Nhân Quyền LHQ 19480)
- Khát khao những mối tương quan
công bình và nhân đạo hơn.
TÌNH THƯƠNG”
 Thần ở cùng tất cả anh chị em.”
(2Cr 13,13)
2. Chóp đỉnh của tình yêu qua cái
chết và sự phục sinh của Chúa
Giêsu
- Thập giá, sự tự hủy cuối cùng của
Chúa Giê su
“Không có tình yêu nào cao cả hơn
tình yêu của người hy sinh tính
mạng vì bạn hữu mình” (Ga
15,13)
- Bí tích Thánh Thể - là Mình và Máu
Chúa Giê su.
“Bí tích Thánh Thể là con đường cao
tốc dẫn ta lên Thiên Đàng” (Carlo
Acutis)
3. Khao khát về tình yêu, khát
khao nhận biết Thiên Chúa.
4. Nên thánh
Sau Công Đồng Vatican II,
quan niệm coi trọng và đề cao ơn
gọi linh mục cũng như các “chức
thánh” hơn cả ơn gọi chung của
người Kitô hữu là nên thánh, đã trở
nên lỗi thời và không có nền tảng.
Hiện nay Giáo hội quan niệm rằng
ơn gọi lớn nhất, cao cả nhất của mọi
Kitô hữu là nên thánh, như Đức
Giêsu từng mời gọi mọi Kitô hữu
không trừ ai: “Anh em hãy nên
hoàn thiện, như Cha anh em trên
trời là Đấng hoàn thiện” (Mt 5,48).
Công Đồng Vaticanô II cũng lập lại
ý tưởng đó: “Mọi Kitô hữu, dù ở
địa vị nào, bậc sống nào, đều được
Chúa kêu gọi đạt tới sự trọn lành
thánh thiện như Chúa Cha trọn
lành, tùy theo con đường của mỗi
người” (Lumen Gentium số 11).
V. CÁI NHÌN CỦA GIÁO HỘI
VỀ CON NGƯỜI
Nhân cách, nhân vị, phẩm giá, lý
trí, ý chí và sự kiên nhẫn.
VI. NÂNG CAO
- Tục ngữ cho rằng: “con người là
hoa đất”.
- Pascal: “Con người là cây sậy
biết suy tư”.
của các nhân đức khác mà nó làm
cho sinh động, gợi hứng và phối
hợp. (GLHTCG 1812-1829; 1844)
- “Văn minh tình thương”: Lòng
Thương Xót Chúa là căn nguyên
của mọi sự tiến bộ. Là chân lý và
lấy tình yêu thương để phát triển
giá trị phầm giá, nhân cách của
con người trong mọi thời đại.
II. NGUỒN GỐC
1. Thiên Chúa Ba Ngôi, mầu
nhiệm tình yêu
- Chúa Cha tạo dựng
- Chúa Con cứu chuộc
- Chúa Thánh Thần hướng dẫn
“Ân sủng của Chúa Giê su Ki tô,
tình thương của Thiên Chúa Cha,
và ơn thông hiệp của Chúa Thánh
 VĂN MINH TÌNH THƯƠNG - La Phông Ten: “Khoa học giúp
chúng ta nên thông thái vị trí
I. GIẢI THÍCH TỪ
giúp chúng ta nên người”.
- “Văn minh”: Thánh Giáo Hoàng
- Hamiton: “Trên đường đời có gì
Gioan Phaolô II sử dụng đầu tiên:
vĩ đại bằng con người, trong con
là phạm trù của giai đoạn lịch sử,
người khi không có gì vĩ đại bằng
nó tồn tại các giá trị phát triển cao
trí tuệ”.
so với giá trị phát triển thấp và nó
được xã hội loài người công nhận.
- “Đức ái”: Là nhân đức đối thần
nhờ đó chúng ta yêu mến Thiên
Chúa trên hết mọi sự, và vì yêu
mến Thiên Chúa, chúng ta yêu
thương người khác như chín mình.
Chúa Giê-su lấy đức ái làm điều
răn mới, là sựu viên mãn của Lề
luật. Đức ái là “mối dây liên kết
tuyệt hảo” (Cl3,14), là nền tảng
 của Thiên Chúa làm kim chỉ nam
CÔNG BẰNG
cho mọi hoạt động.
Công bằng là một thực tại sống
rất cụ thể. Trước một vài tình
huống, một vài dữ kiện của cuộc
sống, một vài kiểu cách hành động
và qua sự phán đoán, chúng ta nói
rất tự nhiên: “Thật công bằng!”
hoặc “Thật bất công!”. Một tình
cảm trong ta đã được diễn tả qua
các lời thốt ra như thế. Chỉ sau khi
sự việc xảy ra chúng ta mới cảm
nhận được sự việc đó là công bằng
hay bất công. Cảm nhận công bằng
này làm cho ta khám phá ra ta là ai
và điều ta phải làm. Nói cách khác,
sự tìm kiếm và yêu sách của công
bằng thường gắn liền với một lý

4. Linh mục – Nhân, nghĩa,
lễ, trí, tín
- Là ứng sinh Linh mục
ngay từ bây giờ chúng ta phải:
+ Kín múc Nhân, nghĩa, lễ, trí, tín từ
việc đọc và suy gẫm Kinh Thánh
+ Kín múc Nhân, nghĩa, lễ, trí, tín
nhờ Ơn Chúa qua việc cầu nguyện
+ Tìm kiếm Nhân, nghĩa, lễ, trí, tín
theo Thần Khí: Noi gương Chúa
chuẩn bị sứ mạng trong âm thầm
lặng lẽ suốt 30 năm trường để thủ
đắc các đức tính khiêm nhường,
siêu thoát, vâng phục. Đặt ý muốn
tưởng công bằng mà chúng ta đang
có nơi mình, và cũng là một thực tại
bất công mà ai đó đang phải hứng
chịu.
Vì thế, cách đặt vấn đề về công
bằng và bất công mở ra một hướng
nhìn về đạo đức và luân lý. Đòi
công bằng giả thiết phải có một khả
năng phân biệt, phán đoán một hành
động, một tình huống là tốt hay xấu
đối với ta hay với tha nhân.
I. TỪ NGỮ
- Từ “công bằng” trong tiếng La
tinh là justitia (justice tiếng Anh
và tiếng Pháp), thế nhưng justitia
còn có thể dịch là “công lý, công
 bằng”, áp dụng vào những mối
tương quan giữa con người với
nhau sống trong xã hội. Thế
nhưng Kinh Thánh còn áp dụng
danh từ ấy cho cả mối tương
quan giữa con người và Thiên
Chúa. Vì thế mà nó còn được
dịch là “công chính” (hay ngay
lành, chính trực).
- Trong tiếng Do thái, ngôn ngữ
của Cựu ước, “công bằng”
(sedaqà).
- Từ điển tiếng Việt, nhà xuất bản
khỏa học xã Hà Nội, trang 216
(Hoàn Phê chủ biên): “Công
+ Bởi đó, Mẹ đã sống đời “Xin
vâng” tuyệt đối để minh chứng
rằng, tong mọi sự dưới vòm trời
này, chỉ có ý Thiên Chúa là nhân
đức trọn hảo.
+ Bởi đó, Mẹ đã tuyên xưng “Xin
vâng” triệt để ngay dưới chân
Thập giá Đức Kito, để loan báo
rằng: Thập giá là Nhân Đức trọn
hảo của Thiên Chúa mà thế gian
không tài nào hiểu nỗi, nhưng chi
dành cho những ai bé nhỏ khiêm
nhường.
Ø Noi gương Mẹ: Mỗi Ki tô
hữu trở thành ngai tòa cho Chúa
ngự.
 thành quả cho Chúa, dù thất bại
một phần hay hoàn toàn đi nữa thì
họ vẫn an tâm vì đã làm đúng, và
- Từ điển bách khoa Triết học
biết quy hướng tất cả theo ý Chúa,
cho vinh quang cao cả của Chúa”.
(Thánh Giáo Hoàng Gioan XXIII).
3. Đức Maria – “Ngai tòa
các nhân đức”
- (Lc1, 38)
- Mẹ Maria vô nhiễm nguyên
tội
- Mẹ Maria mẹ của Đấng
Nhân Đức Trọn Hảo
+ Bởi đó, mẹ đã quyết định “xin
vâng” hoàn toàn, đê ý định của
Thiên Chúa hoàn tất nơi mẹ, bất
chấp những gì xảy ra sau này.
bằng” là hợp lẽ phải, không thiên
vị.
(tiếng Nga), Nhà xb Nauka,
Mátxcơva năm 1983, trang 650:
“Công bằng” là một khái niệm
bao hàm trong nó yêu cầu về sự
phù hợp giữa vai trò thực tiễn
của cá nhân, nhóm xã hội với địa
vị của họ trong đời sống xã hội,
giữa quyền và nghĩa vụ của họ,
giữa làm và hưởng, giữa lao
động và sự trả công, giữa tội
phạm và sự trừng phạt, giữa công
lao và sự thừa nhận xã hội. Sự
không phù hợp trong những quan
hệ đó được xem là bất công.
1. Theo Platon:
Lẽ công bằng là sự tương
ứng với bản chất mỗi người (chủ
nô, dân tự do và nô lệ). Nghĩa là
mỗi người cần làm tròn bổn phận
của mình đã được quy định bởi
mệnh trời.
2. Karl Marx:
Công bằng xã hội là
sự ngang bằng nhau giữa người với
người trong xã hội về mọi phương
diện mà chủ yếu về phương diện
phân phối sản phẩm xã hội theo
nguyên tắc: cống hiến lao động
ngang nhau thì hưởng thụ ngang
nhau.
+ Đừng lấy người khác làm thước đo
giá trị bản thân mình.
+ Yêu thương tất cả mọi người, đặc
biệt người nghèo
+ Có vai trò, trách nhiệm với người
khác
+ Khiêm nhường
+ Đừng để tình cảm đi trước lí trí
+ Giữ chữ tín
+ Người khôn ngoan luôn đặt ý Chúa
làm đầu
“Khôn ngoan là người khi bắt đầu,
đã biết dâng hiến và phó thác
 với Thiên Chúa và với nhau, là
kho tàng tuyệt hảo mà con người
có thể chiếm hữu trong cuộc sống.
2. Các nhân đức đích thực nơi
chính mình
- Để các nhân đức của Chúa có thể
lan tỏa trong mọi lĩnh vực của đời
sống mình, cần:
+ Phanh phui những suy nghĩ tiêu
cực: động lực mờ ám đang tiềm ẩn
trong tiềm thức, trong tâm hồn
mình.
+ Cần phân định giữa cái “tôi” chủ
thể và cái “tôi” đối tượng.
3. Sách Giáo Lý Hội Thánh Công
Giáo, số 1807:
“Công bằng là đức tính luân lý
cốt tại một ý chí liên lỉ và vững
chắc, quyết tâm trả lại những gì
mình mắc nợ với Thiên Chúa và với
người lân cận. Công bình đối với
Thiên Chúa được gọi là “nhân đức
thờ phượng”. Đối với người ta,
công bình là tôn trọng quyền lợi
của mỗi người và thiết lập sự hài
hòa trong các tương quan nhân
loại, sự hài hòa này đưa tới việc
không thiên vị đối với các nhân vị
và đối với các công ích. Người công
bằng thường được nhắc đến trong
Kinh Thánh, có nét đặc biệt là sự
ngay thẳng thường xuyên trong các
ý nghĩ của mình và ngay thẳng
trong các hành động đối với người
lân cận. “Các ngươi không được
thiên vị người yếu thế, cũng không
được nể mặt người quyền quý,
nhưng hãy xét xử công minh cho
đồng bào” (Lv 19,15). “Người làm
chủ hãy đối xử công bằng và đồng
đều với các nô lệ, vì biết rằng cả
anh em nữa cũng có một Chủ trên
trời (Cl 4,1)” (số 1807).
II. THỰC TRẠNG VÀ GIẢI
PHÁP
1. Thực trạng
1.1. Trong kinh tế:
- Thập giá: là Nhân, nghĩa, lễ, trí,
tín của Thiên Chúa.
+ Dưới cặp mắt người đời, Thập giá
là sự điên rồ, là thái quá, là dại
dột.
+ Nhân đức sẽ được thông ban cho
những ai nghe lời Thiên Chúa.
- Nhân, nghĩa, lễ, trí, tín là đặc ân
của Chúa Thánh Thần
+ “Trí người minh mẫn tìm kiếm tri
thức, miệng kẻ ngu si ham thích
chuyện điên rồ” (Cn15,1).
+ Nhân, nghĩa, lễ trí, tín là đặc ân
quý giá của Chúa Thánh Thần,
giúp con người sống hiệp thông
b. Tân Ước
- Đức Giêsu là nhân đức trọn hảo
và tuyệt vời của Thiên Chúa.
+ Đức Giêsu xuống thế làm người đó
là tình yêu trọn hảo “Thiên Chúa
yêu thế gian đến nỗi đã ban con
một” (Ga3,14)
+ Nhân đức trọn hảo đích thực nằm ở
chỗ: Phục vụ tha nhân, bất luận
bạn hay thù, vì lòng mến Chúa
cha.
+ Qua cái chết trên Thập giá: Đức
Giêsu đã biểu lộ lòng nhân từ,
trách nhiệm, lễ độ, khôn ngoan, và
lời hứa cứu độ với con người.
- Thương mại (buôn gian bán lận).
- Luật pháp: trốn thuế…
1.2. Trong giáo dục:
- Bạo lực học đường
- Kiến thức không được phổ quát
(vấn nạn học thêm ngoài…)
- Tỉ lệ trẻ em nữ ở các dân tộc
không được đi học
1.3. Trong chính trị:
- Thiếu minh bạch…
- Quyền hành (cha truyền con nối).
2. Giải pháp:
2.1. Sự bình đẳng giữa đôi bên
- Thờ phượng, nói về nghĩa vụ thụ
tạo phải tôn thờ Thiên Chúa.
- Hiếu thảo, liên quan đến nghĩa
vụ của con cái đối với cha mẹ.
- Kính trọng, liên quan đến nghĩa
vụ của người dưới đối với cấp
trên.
2.2. Nghĩa vụ tình nghĩa hơn là
nghĩa vụ pháp lý
- Biết ơn, vì những ân huệ đã lãnh
nhận.
- Nghiêm trị, vì những bất công đã
gây ra.
- Thành thực, liên quan đến bày tỏ
sự thật.
- Hòa nhã, trong cách đối xử với
tha nhân.
sức mạnh, mưu lươc cũng như
tài thông hiểu” (G12,13).
Tín:
-Đối với Ápraham: Để ông trở thành
cha của nhiều dân tộc (Kn 17,5)
và qua ông mà chúc lành cho
muôn dân trên trái đất (Kn12,3).
-Con người cần sử dụng những
phước thể để thủ đắc, đón nhận
và sống theo các nhân đức đó.
+ Các nhân đức đó quý hơn tài sản
+ Dẫn dắt đường đi
+ Khôn ngoạn giúp con người thận
trọng trong lời nói (Cn10,9)
- Thiên Chúa đem dân Itrael ra
khỏi Ai cập (Xh13,17-21)
- Ban mười điều răn qua ông Mô
sê trên núi Xi nai (Xh20,1-17)
Lễ
- Hào phóng, để làm chủ mối
quyến luyến với của cải.
- Công minh, khi xét xử.

- Thiên Chúa đã đi bước trước,

yêu thương người con.
Trí:

-Ta Là khôn ngoan, ta làm bạn với

mưu trí, ta biết đường suy tính
đắn đo, ta nắm mưu lươc và tài
khéo, ta có hiểu biết và sức
mạnh (Cn8,12-14)
-Ông gióp đã từng thốt lên “Nơi
Thiên Chúa có sự khôn ngoan và
III. NGUỒN GỐC
1. “Công bình” trong Kinh thánh
Thiên Chúa là Đấng “công bình”,
vì trung tín với lời hứa giao ước,
con người được gọi là “công chính”
khi tuân giữ những gì giao ước quy
định về mối tương quan với Chúa
và với tha nhân.
1.1. Cựu Ước:
Thiên Chúa muốn cứu độ con
người, và bày tỏ ý định này qua
giao ước (x.Xh 19,4-6), được ban
hành trên núi Xinai (x.Xh 24,3-8).
Từ đó nảy sinh những mối dây liên
kết giữa Thiên Chúa với dân Israel.
1. Kinh Thánh
a. Cựu Uớc
- Nhân, Nghĩa, lễ, trí, tín là đặc
trưng của Thiên Chúa
Nhân:
- Thiên Chúa là Tình Yêu
(1Ga4,8)
- Mặc khải cho con người.
- Thiên Chúa dựng nên con người
theo hình ảnh Thiên Chúa
(St1,27)
- Thuở xưa, nhiều lần nhiều cách,
Thiên Chúa đã phán dạy cha ông
chúng ta qua các ngôn sứ (Dt1,1)
Nghĩa:
5. Tín ứng với hành Thổ
- Trong Nhân Lễ Nghĩa Trí Tín,
thường Tín là chữ uy, giữ trọng
trách giá trị nhân phẩm con người.
Điều này đúng với bản chất của
Thổ là luôn bất biến, không sai
chạy đi đâu.
- Thảo mộc dựa vào đất để sống và
đất luôn thúc đẩy sinh diệt của cây
cối. Như một chu trình tuần hoàn,
trật tự và không sai lệch. Vì vậy
nó lại càng tương đồng với thường
Tín của con người.
VI. NGŨ THƯỜNG TRONG
KITÔ HỌC
Một bên là những lời hứa của Thiên
Chúa, và một bên là những lời cam
kết của dân: Chúa hứa sẽ cứu độ
dân, và dân hứa sẽ tuân hành ý
Chúa. Đây là nền tảng của khái
niệm “công bình” của Cựu Ước.
1.2. Tân Ước:
- Tân Ước được viết bằng tiếng Hy
lạp. Trong ngôn ngữ này, các từ
dikaios, dikaiosyne (cũng như trong
tiếng La tinh justus, justitia), vấn đề
“công bình” được nhìn dưới những
góc cạnh khác nhau: công chính
trước mặt Thiên Chúa, công bình
đối với tha nhân.
- Danh từ “sự công chính” được
dùng nhiều hơn cả nơi các thư của
thánh Phaolô (57 lần), và kế đó là
nơi Tin Mừng theo Thánh Matthêu
(Mt 3,15; Mt 5,6.10.20; Mt 6,1.33;
Mt 21,32; Mt 23,23.27), rồi đến
sách Công vụ tông đồ (Cv 10,35;
Cv 13,10; Cv 17.31; Cv 24,25), Tin
Mừng theo Thánh Gioan 2 lần (Ga
16,8.10), Tin Mừng theo Thánh
Luca 1 lần (Lc 1,75 ở kinh
Benedictus: phụng sự Chúa trong
thánh thiện và công bình), và Marcô
không nói tới.
- Những chương đầu của Matthêu
(Mt 3,15). Khi thấy Đức Giêsu đến
sông Giođan để lãnh phép rửa, ông
4. Trí ứng với hành Thủy
- Người xưa thường nói “Trí giả
nhạo Thủy” (Bậc trí giả thích
nước). Điều này cho thấy người
trí, sĩ không gì là không thấu triệt.
Cũng như nước không đâu là
không thông qua.
- Bản chất của Thủy (nước) tương
đồng với những đức tính của Trí.
Thế nên, hành Thủy luôn đi đôi
với đức Trí của con người.
- Trí tương ứng hành Thủy, biểu thị
cho sự thông suốt, thấu triệt
3. Nghĩa ứng với hành Kim
- Nghĩa trong Nhân Lễ Nghĩa Trí
Tín là đại diện cho những thích
ứng về nguyên tắc, lễ nghĩa. Đồng
thời, Nghĩa cũng là công lý,
những điều hằng cửu, cứng cỏi,
không bất biến và phai sờn.
- Trong khi đó, hành Kim là đại
diện cho vàng bạc, bạch kim và
những thứ kim loại khác. Hành
Kim luôn luôn giữ mãi vẻ rắn
chắc, sáng bóng của mình.
Do đó, các cổ nhân luôn xem hành
Kim là đại diện cho thường
Nghĩa.
Gioan tỏ ra ngần ngại, nhưng Người
nói với ông rằng: “Bây giờ cứ thế
đã. Vì chúng ta nên làm như vậy để
giữ trọn sự công chính”. Trong bài
giảng trên núi, danh từ “sự công
chính” xuất hiện 5 lần. Trong sứ
điệp các phúc thật, “sự công chính”
được nói hai lần: “Phúc cho ai đói
khát sự công chính” (Mt 5,6) “Phúc
cho ai bị bách hại vì sự công chính”
(Mt 5,10).
2. Bất công đến từ đâu?
- Thánh sử Maccô truyền lại cho
chúng ta những lời này của Chúa
Giêsu, được cất lên trong một cuộc
tranh luận về những gì là sạch và
những gì là ô uế : “... Xin mọi người
nghe tôi nói đây, và hiểu cho rõ:
Không có cái gì từ bên ngoài vào
trong con người lại có thể làm cho
con người ra ô uế được; nhưng
chính cái từ con người xuất ra, là
cái làm cho con người ra ô uế...”.
Người nói: “Cái gì từ trong con
người xuất ra, cái đó mới làm cho
con người ra ô uế. Vì từ bên trong,
từ lòng người, phát xuất những ý
định xấu: tà dâm, trộm cắp, giết
người, ... Bởi vì chính từ những gì
từ bên trong, từ tâm hồn con người,
mà ra những dự định độc ác”(x. Mc
7,14-15.20.21). Ở đây, Chúa Giêsu
chỉ cho chúng ta thấy một cám dỗ
thường xuyên nơi con người: Cám
tốt đẹp. Lễ chú trọng đến ánh sáng
và hình thức đặc trưng là Tế tự.
- Hành Hỏa được biểu trưng bởi
lửa, ánh sáng và những nguồn
năng lượng mạnh mẽ. Tính ứng
dụng lớn nhất của Hỏa đó là việc
mang lại năng lượng và soi sáng
mọi nơi. Theo phương diện Triết
học, Hỏa cũng biểu thị cho sự tôn
kính quỷ thần của con người.
Thế nên, hành Hỏa được xem là
tương đồng và đại diện cho Lễ của
con người.
Lễ tương ứng hành Hỏa đề cao lễ
nghi, khuôn phép
 tốt. Mộc với cố định, không có sự
di động hay cạnh tranh. Như loài
tùng bách tươi tốt quanh năm, bất
chấp sự khó khăn của thời tiết.
Vì vậy, hành Mộc tương tự như
Nhân của con người. Là biểu
tượng cho nhân đức của những
người lương thiện. Nó vừa bao
dung, lại vừa vị tha.
2. Lễ ứng với hành Hỏa
-Thường Lễ bao gồm tất cả những
điều soi sáng, mang tính chất
khuôn phép và lễ nghi. Nhằm tạo
nên sự duy trì đẹp đẽ về việc tôn
trọng, lưu hành, phát huy chân lý
dỗ đặt nguồn gốc sự dữ vào trong
một nguyên nhân bên ngoài.
- Nhìn gần hơn điều đó, chúng ta
nhận thấy rằng có rất nhiều ý thức
hệ hiện đại đang lưu hành giả định
này: Bởi vì bất công đến từ bên
ngoài, chỉ cần loại bỏ những nguyên
nhân ngoại tại ngăn cản việc thực
hiện sự công bằng. Cách suy nghĩ
này, Chúa Giêsu cảnh cáo chúng ta
là ngây thơ và mù quáng. Bất công,
hậu quả của sự dữ, không chỉ đến từ
những nguyên nhân bên ngoài. Nó
có nguồn gốc trong tâm hồn con
người, nơi người ta phát hiện có
đồng lõa bí ẩn với sự dữ. Đó là tính
ích kỷ, hậu quả của tội nguyên tổ.
Adam và Eva đã bị lời dối trá của
Satan quyến rũ. Khi ăn trái bí ẩn, họ
đã bất tuân lệnh Chúa truyền (x. St
3,1-6). Làm thế nào con người có
thể tự giải thoát khỏi khuynh hướng
ích kỷ này, để mở lòng ra với tình
yêu?
3. Đức Giêsu Kitô, công bằng của
Thiên Chúa
Loan báo Tin Mừng đáp ứng trọn
vẹn sự khát khao công bằng của con
người. Vậy đâu là công bằng của
Chúa Kitô?
- Đó trước hết là một sự công bằng
sinh ra từ ân sủng.
- Thiên Chúa đã trả giá vì chúng
ta, nơi Con của Người, giá
- “Có nói có không thì nói không
thêm thắt điều gì là do ác quỷ”
(Mt5,37)
- “sự thật sẽ giải thoát anh em”. “Ai
đứng về phía sự thật thì nghe tiếng
Tôi” (Ga 18,37)
V. Ngũ thường theo trí thức luận
của Nho giáo
1. Nhân ứng với hành Mộc
-Trong Nhân Lễ Nghĩa Trí Tín,
Nhân là chủ của sự thanh tĩnh, thư
thái, ung dung tự tại. Nhân đại
diện cho đức tính bao dung, rộng
lượng, nhân ái của con người.
-Hành Mộc được biểu trưng bởi
những loài thảo mộc, cây cối xanh
3. Lễ
- Sống tương quan với Thiên Chúa,
nhân đức thờ phượng
- Đời sống luận lý
- Đức vâng lời của Linh mục
4. Trí
- Để phân định và tìm thánh ý Chúa
- Để làm việc tông đồ (khả năng tri
thức)
- Khả năng phán đoán của Linh mục
- Lắng nghe tiếng nói của Chúa
Thánh Thần
- “Chiên của tôi thì nghe tiếng tôi, tôi
biết chúng và chúng theo tôi”
(Ga10,27)
5. Tín
- Giới răn thứ 8: chớ làm chứng dối
chuộc, một cái giá phải trả quá
cao. Đối diện với công bằng của
Thập Giá, con người có thể nổi
loạn, vì Thập Giá biểu lộ sự lệ
thuộc của con người, sự lệ thuộc
của nó đối với một người khác để
được là chính nó một cách tròn
đầy.
Tóm lại, sự công bình là một
trong những phẩm tính tốt lành của
Thiên Chúa. Thiên Chúa rất công
bình, ngay thẳng trong mọi công
việc, không có sự bất công nào nơi
Người. Chúng ta là con cái của
Chúa nên được Ngài yêu thương
hơn ai hết. Tuy nhiên, Thiên Chúa
là Đấng Công Bình, không bao giờ
chấp nhận tội lỗi hay một điều gì
bất công. Chúa sẵn sàng sửa trị để
chúng ta ăn năn, chứ không bỏ rơi
chúng ta.
Như người mẹ thương con không
phải là không bao giờ đánh con, là
sửa trị, là dạy dỗ để người con mỗi
lúc một tốt hơn. Chúa đối với chúng
ta cũng vậy. Hơn thế nữa, do bởi
hành động của Chúa Kitô, chúng ta
có thể đi vào trong một sự công
bằng “to lớn hơn”, công bằng của
tình yêu (x. Rm 13,8-10), công bằng
của người mà ở bất cứ tình huống
nào, cũng công chính hơn các kinh
sư và người Pha-ri-siêu, thì sẽ
- Thánh Phaolô nói: “Bác ái thì nhẫn
nhục, hiền hậu, không ghen tương,
không vênh vang, không tự đắc,
không làm điều bất chính, không
tìm tư lợi … Bác ái tha thứ tất cả,
tin tưởng tất cả, chịu đựng tất cả”
(1 Cr 13, 4-7).
- “Anh em hãy yêu thương nhau như
thầy đã yêu thương anh em”
(Ga13,34)
2. Nghĩa
- Tương quan với Thiên Chúa: 3 giới
răn đầu tiên
- Tương quan với tha nhân: 7 điều
răn sau
- “sự thật sẽ giải thoát anh em”. “Ai
đứng về phía sự thật thì nghe tiếng
Tôi”. (Ga 18,37)
 quy định có tính chất pháp luật,
những phong tục, tập quán và kỷ
luật tinh thần của cá nhân.
- Nghĩa: chỉ làm và nên làm những
việc nhằm duy trì đạo lý, lẽ phải.
- Trí: tri thức để suy xét, hành động.
Một trong những điểm quan trọng
của Trí là phải nắm được mệnh
trời.
- Tín: việc làm nhất quán với lời nói,
giữ lời "nhất ngôn ký xuất, tứ mã
nan truy
IV. KINH THÁNH
1. Nhân
- Nhân đức đối thần: Đức Mến
- Chữ nhân được thực hành trong
Kinh “Thương người có 14 mối”
chẳng được vào Nước Trời" (Mt 5,
20).
4. Sống nhân đức công bằng
Chúa Giêsu dạy: “Anh em hãy
nên hoàn thiện, như Cha anh em
trên trời là Đấng hoàn thiện” (Mt
5,48). Để được như vậy, chúng ta
phải tập sống các nhân đức trong đó
có nhân đức công bằng và khi càng
tập sống các nhân đức chúng ta
càng trở nên giống Chúa. Vì vậy,
muốn tập sống nhân đức công bằng,
chúng ta phải:
- Phát triển các năng khiếu Thiên
Chúa ban cho bạn và sử dụng các
năng khiếu đó để làm lợi cho người
khác.
- Luôn chân thật (nói sự thật).
- Tuân giữ các luật pháp, kể cả luật
về việc sử dụng rượu bia và tốc độ
đi xe.
- Tôn trọng mọi người: nam, phụ,
lão, ấu, sang, hèn.
- Không nói hành, không nói xấu
người khác.
- Tôn trọng tài sản của người khác.
- Làm việc chăm chỉ xứng với tiền
lương.
- Hãy kiến tạo hòa bình.
- Không có thành kiến với bất cứ
ai.
- Nhân: người với người đối xử với
nhau trên cơ sở tình thương yêu.
Tình thương yêu được cụ thể hóa
bằng những nguyên tắc sau:
+ Cái gì bản thân mình không muốn
hoặc người không muốn thì không
làm cho người. Cái gì người muốn
thì tích tụ lại cho người.
+ Mình muốn đứng vững thì làm cho
người khác đứng vững; mình
muốn thành đạt thì giúp đỡ cho
người khác thành đạt.
- Lễ: theo quan điểm của Nho giáo,
Lễ bao gồm việc thờ cúng, lễ bái
thánh thần, trời Phật và cả những
5. Tín: Tự tin, trung tín, tinh thần
trách nhiệm.
III. NGUỒN GỐC
1. Tổng quan về nguồn gốc
- Phát xuất từ Nho giáo do Khổng
Tử thành lập.
- Vào Việt Nam và có ảnh hưởng
mạnh ở thời kỳ phong kiến.
2. Nho giáo
- Đây là năm đức tính quan trọng của
người quân tử, gọi là ngũ thường:
nhân nghĩa lễ trí tín.
- + Ngũ thường là năm điều thường
có, hằng có ở bản thân mỗi con
người. Nó được xem là những quy
chuẩn về thước đo đạo đức, nhân
cách mỗi cá nhân.
- Quan tâm người nghèo bằng cách
hạn chế chi tiêu để chia sẻ với
người nghèo.
- Không lãng phí thực phẩm.
- Tham gia các hoạt động chung ở
trường học, giáo xứ, hội đoàn, làng
xóm, khu phố…
- Phân phối đồ dư một cách hợp
lý, và có trách nhiệm giữ vệ sinh
công cộng.
- Cầu nguyện cho hòa bình.
5. Công bằng trong nhân vị và
công bằng trong học thuyết xã
hội
- Con người chính là trọng tâm và
linh hồn của tư duy xã hội Công
Giáo. Toàn bộ học thuyết xã hội
Công Giáo chẳng qua chỉ là sự triển
khai nguyên tắc: con người có phẩm
giá bất khả xâm phạm. Giáo hội
luôn cố gắng bênh vực phẩm giá
con người mỗi khi có toan tính xác
định lại hay bóp méo hình ảnh của
phẩm giá ấy (x. TLHTXHCG, số
107).
- Người nam và người nữ có cùng
một phẩm giá và ngang bằng nhau.
Từng người và cùng nhau họ là hình
ảnh của Thiên Chúa.
- Con người hiện hữu như một hữu
thể độc đáo và không thể sao chép,
như một cái “tôi’ có khả năng hiểu
nhận biết và bày tỏ điều mình
nhận biết về giá trị tinh thần và vật
chất, thứ mà mình nhận được.
3. Lễ là lễ phép, lễ độ. Là những
hành vi nhã nhặn, lịch sự, khiêm
tốn được thể hiện nơi một con
người có văn hóa, có học, có giáo
dục, biết tôn trọng người và tôn
trọng chính mình trong cách cư
xử, giao tiếp đó là lịch sự.
4. Trí là Khôn ngoan, sáng kiến, có
óc tổ chức. Khôn ngoan có nghĩa
là không ngu, Người khôn ngoan
là người có bộ óc sáng suốt, biết
nhận xét khách quan, suy nghĩ
chín chắn, phán đoán chính xác,
biết tiên liệu mọi vấn đề.
- Trí
+ Tiếng hán: 智
+ Tiếng Anh: Wisdom
+ Tiếng Pháp: sagesse
- Tín
+ Tiếng Hán: 信
+ Tiếng Anh: Faithfulness
+ Tiếng Pháp: croyez
II. KHÁI NIỆM
1. Nhân là lòng thương người. con
người sống phải biết yêu thương
nhau giúp đỡ lẫn nhau.
2. Nghĩa là lẽ phải. Ơn nghĩa, nghĩa
vụ, lòng biết ơn. Một trong những
giá trị căn bản nhất để một người
xứng đáng là người, đó là lòng
biết ơn. Sống có tình nghĩa, là
chính mình, làm chủ chính mình và
tự quyết về mình.
- Một xã hội công bằng chỉ trở
thành hiện thực khi được xây dựng
trên việc tôn trọng phẩm giá siêu
việt của con người. Con người là
mục tiêu tối hậu của xã hội; xã hội
được tổ chức là nhắm tới con người.
- Thiên Chúa không thiên vị ai, vì
mọi người đều có cùng phẩm giá
của những thụ tạo được tạo dựng
theo hình ảnh Thiên Chúa và giống
Thiên Chúa.
- Ứng dụng nguyên tắc nhân vị
vào đời sống xã hội đưa tới đòi hỏi
không thể thoái thác, là mọi người
phải tôn trọng quyền làm người của
nhau, xã hội và cộng đồng chính trị
phải tôn trọng quyền con người.
- Thông điệp Bách chu niên NHÂN - LỄ - NGHĨA - TRÍ –
(Centesimus annus) của Đức Thánh TÍN
cha Gioan Phaolô II liệt kê một số I. TỪ NGỮ
quyền rất cụ thể: “Quyền được sống - Nhân
và phần bổ sung của quyền ấy là + Tiếng Hán: 仁
quyền của thai nhi được lớn lên + Tiếng Anh: Kindness
trong bụng mẹ từ lúc thụ thai, quyền + Tiếng Pháp: Coeur
được sống trong một gia đình hợp - Nghĩa
nhất và trong một môi trường luân + Tiếng Hán: 義
lý giúp phát triển nhân cách của + Tiếng Anh: Uprightness
đứa trẻ, quyền được phát huy trí + Tiếng Pháp: moyens
khôn, được tìm biết chân lý, quyền - Lễ
được chia sẻ công ăn việc làm, + Tiếng Hán: 禮
được sử dụng các thành quả rút ra + Tiếng Anh: Decorum
từ đó để lo cho bản thân và những + Tiếng Pháp: cérémonie
- Rao giảng. người thân, quyền được tự do thành
lập gia đình, quyền có con hoặc
- Mục vụ.
hoãn lại bằng việc sinh đẻ có trách
nhiệm. Theo một nghĩa nào đó,
nguồn gốc và tổng hợp các thứ
quyền ấy là quyền tự do tôn giáo,
được hiểu như là quyền sống trong
chân lý đức tin của mình và phù
hợp với phẩm giá siêu việt của một
nhân vị” (Gioan Phaolô II, CA, số
47).
6. Góc nhìn Giáo hội và nhà nước
(HTXHCG)
- Giáo hội luôn quan tâm tới con
người, vì xác tín rằng Thiên Chúa
đã tạo dựng con người theo hình
ảnh của Ngài và thực sự muốn cho
con người được hạnh phúc.
- Các công việc bác ái từ thiện của
Giáo hội không nhằm duy trì những
cơ chế bất công như trong quá khứ
đã bị ngộ nhận. Thánh giáo phụ
Gioan Kim Khẩu, từ cuối thế kỷ IV,
đã nói rằng “bố thí, giúp đỡ người
nghèo đúng lúc, chưa đủ, cần phải
tạo ra một cơ chế mới, một mẫu xã
hội mới”.
- Bác ái Kitô giáo còn giúp người
ta khám phá ra những gì là công
bằng, vì công bằng là tôn trọng
những quyền lợi chính đáng của
người khác.
- Ngày trước, người ta quan niệm
“của ai trả cho người đó” là công
- Công Đồng Vatican II trong sắc
lệnh Đào tạo Linh mục (số 11) có
đề cập đến: “Các Chủng sinh phải
tập cho quen điều hòa thích hợp
căn tính mình. Họ phải đưa huấn
luyện cho có tinh thần quả cảm,
biết quí trọng những đức tính mà
người đời thường ưa chuộng và
không thể thiếu nơi thừa tác viên
của Chúa Kitô, như lòng thành
thực, giữ đức công bình, tín trung,
cư xử lịch thiệp, khiêm tốn và bác
ái trong ngôn từ…”
13. Những thách đố nhân bản của
đời linh mục
- Thánh hóa.
+ Loài người sa ngã (St 3, 4 -7).
- Chủ trương duy quốc gia, duy dân
tộc.
- Văn hóa và nhân phẩm của con
người bị suy đồi.
- Văn hóa sự chết.
12. Người ứng sinh trong việc đào
tạo nhân bản:
- Đào tạo nhân bản là “nền tảng của
công tác đào tạo linh mục” và
“không có đào tạo nhân bản thỏa
đàng, thì việc đào tạo linh mục
trong toàn bộ sẽ thiếu hụt mất nền
tảng cần thiết” (Thánh Giáo hoàng
Gioan Phaolô II).
bằng. Điều này đúng nhưng chưa
đủ. Ngày nay, người ta khẳng định
“mỗi người phải có phần của mình
trong xã hội”, để sống xứng đáng là
con người.
- Trong thông điệp “Thiên Chúa là
Tình yêu”, phần bàn về tương quan
giữa Công bằng và Bác ái, Đức
Thánh cha Bênêđictô XVI khẳng
định rất rõ ràng và dứt khoát rằng:
Trật tự công bằng của xã hội và
Nhà nước là nhiệm vụ chủ yếu của
chính trị (x. TĐ/TCLTY, 28).
IV. THÀNH PHẦN CỦA ĐỨC
CÔNG BẰNG
1. Tôn giáo
Con người không thể trả lại cho
Thiên Chúa cái mà mình mắc nợ
Ngài, như lời Thánh Kinh: “Biết lấy
chi đền đáp Chúa bây giờ, vì mọi ơn
lành Người đã ban cho?” (Tv
116,12).
2. Hiếu thảo
Ở bậc thấp hơn việc thờ phượng
Thiên Chúa là lòng hiếu thảo với
cha mẹ. Cha mẹ đã có công sinh
thành dưỡng dục.
3. Kính trọng, vâng lời
+ Lấy Lời dạy của Đức Kito làm
khuôn vàng thước ngọc (Mt 7, 12).
+ Không được lấy mục đích tốt biện
minh cho phương tiện xấu.
10. Phương thế thực hiện
- Chúng ta phải kêu xin Chúa Thánh
Thần ban các hồng ân và hoa trái
thiêng liêng giúp chúng ta dễ dàng
sống theo sự hướng dẫn của Người
(Gl 5, 22).
- Sống 10 điều răn và Bát phúc (Mt
5, 3 – 12).
11. Đối nghịch với nhân bản:
- Bất trung, kiêu ngạo.
=> Tình yêu quy hướng về Thiên
Chúa.
9. Con đường trưởng thành Nhân
bản Kitô giáo
- Để được trưởng thành nhân bản
Kitô giáo, chúng ta phải tập luyện
và sống các nhân đức đối thần, đối
nhân cũng như đối ngã.
+ Các nhân đức đối nhân có bác ái,
khôn ngoan, công chính, can đảm
và tiết độ
+ Các nhân đức đối thần là Tin, Cậy,
Mến.
- Lương tâm:
Tỏ lòng kính trọng và vâng lời
những người có địa vị cao trong xã
hội và Giáo hội, như với các vị mục
tử hay thầy cô giáo.
4. Biết ơn
Là bày tỏ tâm tình cảm ơn với ân
nhân hay những người đã làm ơn.
Theo Thánh Tôma, việc nhận quà
gây nên món nợ biết ơn, bởi vậy,
người nào nhận quà mà không tỏ
lòng biết ơn là vô ơn. Vô ơn hoặc là
vì khinh bỉ tặng phẩm, hoặc vì coi
rẻ lòng tốt của người cho. Tuy
nhiên, vô ơn thường là tội nhẹ, còn
người ban ơn lại hưởng niềm vui, vì
“cho thì có phúc hơn nhận” (x.Cv
20,35)
5. Những nhân đức nhân bản
Thấm nhuần tinh thần Phúc Âm,
thánh Tôma cho rằng, mối tương
quan giữa con người với con người
còn cần có “tình người”. Bởi đó,
ngài đã liệt kê một số nhân đức có
liên quan đến đức công bình. Tuy
nhiên, việc thực hành những nhân
đức này cần mang tính trung dung.
6. Chân thành
Nhân đức này liên hệ với đức
công bình trong cả thái độ, lời nói
và cử chỉ, như có sao nói vậy,
không thêm bớt bày đặt. Tuy nhiên,
việc thực thi đức chân thành cần giữ
ở hai thái cực: cần bày tỏ chân
thành đúng với chân tướng của
+ Tục ngữ: “Một lần mất tín, vạn lần
mất tin”.
+ “Ai trung tín trong việc nhỏ thì
cũng trung tín trong việc lớn” (Lc
16, 10).
+ “Không gia nhân nào có thể làm
tôi hai chủ” (Lc 16, 13).
+ “Không có tình thương nào cao cả
hơn tình thương của người đã hy
sinh tính mạng vì bạn hữu của
mình” (Ga 15, 13).
- Tình yêu
+ Là tình yêu vị tha.
+ Tình yêu Agape.
 Chúa mang đến cho nhân loại qua
cái chết và sự sống lại của Người.
8. Các đức tính của nhân bản Kitô
giáo
- Khiêm tốn Kitô giáo
+ Dưới khía cạnh tự nhiên: Khiêm
tốn là một nét đẹp văn hóa của đời
sống.
+ Dưới khía cạnh Kitô giáo: Thánh
Phaolô (1 Cr 15, 10), thẳng thắn
nhìn nhận rằng mình đã được lãnh
nhận và lãnh nhận với lòng tri ân.
- Trung tín
+ Là tình yêu một cách cụ thể.
mình cho người khác, không giả
hình phô trương, cũng không trơ
trẽn, lộ liễu. Nết xấu đối nghịch với
đức chân thành là nói dối và giả vờ.
7. Thân tình
Thân thiện liên hệ với đức công
bình vì nó điều hành các mối tương
quan với tha nhân. Thân tình biểu
hiện trong lời nói và hành động qua
việc cư xử vui vẻ, nhã nhặn, lịch
thiệp với người khác. Thân tình trái
nghịch với cục cằn, thô thiển, và
cũng trái với tâng bốc, nịnh bợ.
8. Rộng lượng
Rộng lượng liên hệ với đức công
bình vì ban phát tiền của cho người
khác. Người rộng lượng sử dụng
tiền của cách hợp lý bằng cách phân
phát rộng rãi cho kẻ khác hơn là cho
mình. Rộng lượng cũng nằm ở mức
độ trung dung, không hà tiện, mà
cũng không hoang phí.
V. CÔNG BẰNG TRONG LUÂN
LÝ KITÔ GIÁO
1. Công bằng giao hoán: là tương
quan giữa các bên bình đẳng: người
bán cần phải được nhận một giá trị
thích hợp cho món hàng mình bán.
Công bằng giao hoán quy định sự
phân phối hàng hóa khắp thị trường
trên thế giới. Ví dụ, tôi mua một cái
bánh với giá một trăm đồng, người
bán hàng đưa cái bánh giá trị một
trăm đồng. Ngược lại, cái bánh với
+ Con Người là thụ tạo trong một
thể duy nhất hồn xác, nam hay nữ,
được Thiên Chúa Tình Thương
dựng nên theo hình ảnh của Ngài
và được ban quyền làm chủ vũ trụ
(x. St 1,26-2,25; GLHTCG số
369).
+ Chúa Kitô - Ngôi Lời Nhập Thể
với nhân tính và thiên tính là trung
tâm qui chiếu và kiểu mẫu của nền
nhân bản Kitô giáo.
+ Con Cái Thiên Chúa: Tân Ước nói
nhiều đến việc trở nên con cái
Thiên Chúa như là một hồng ân
mà Đức Kitô - Con Một Thiên
- Trong tương quan con người với
con người
+ Tất cả là anh em (Fratelii tutti).
+ Vì có cùng một Cha (Mt 6, 9 – 13).
- Tương quan với vũ trụ
+ Con người không phải chủ mà là
người quản lý (Gs 55).
7. Nội dung nhân bản Kitô giáo
- Trong việc đào tạo nhân bản Kitô
giáo này, chúng ta cần hiểu sâu xa
hơn ý niệm con người và con cái
Thiên Chúa trong sự qui chiếu về
Chúa Kitô.
giá một trăm đồng, tôi chỉ đưa chín
lăm đồng thôi thì tôi lỗi đức công
bằng.
2. Công bằng pháp lý: Mọi cá
nhân hoạt động theo những đòi hỏi
của lợi ích chung. Nói cách khác là
bổn phận của công dân đối với lợi
ích chung xã hội. Ví dụ, vụ “hôi
bia” xảy ra ngày 4/12/2013 ở Biên
Hòa. Hơn nữa, đấu tranh cho công
bằng xã hội là sự mở rộng quan
trọng của công bằng pháp lý.
3. Công bằng phân phối: Công
bằng phân phối là tương quan của
một cộng đồng với những thành
viên của nó, là giao phần xứng hợp
cho mỗi người mỗi nhóm (x.109
sách Docat).
VI. CÔNG BẰNG VỀ XÃ HỘI
- Tự do, không lạm dụng quyền
lực, hiệp nhất.
- Công bằng pháp lý và công bằng
của tình yêu.
- Công bằng kinh tế – Thiên Chúa
chọn lựa người nghèo.
- Hơn nữa, với người Kitô hữu tất
cả mọi giá trị đều có cội nguồn từ
Thiên Chúa, “Thiên Chúa là tình
yêu” (1Ga 4,8). Tình yêu thương
dành cho tha nhân phải là điểm
tham chiếu trung tâm cho tất cả
hoạt động xã hội. Nếu tôi yêu
* Sống với để thực hiện ơn gọi và sứ
mạng
+ “Người có lòng nhân thì hiền lành,
phúc hậu hiện rõ trên nét mặt”
(Mạnh Tử).
+ Ngạn ngữ Trung Hoa: “Hãy tử tế
khi còn gần nhau, để sau này khỏi
hối hận khi đã xa nhau”
6. Nền tảng nhân bản Kitô giáo
* Tính liên đới, liên ngôi vị, tôn trọng
- Trong tương quan với Thiên Chúa:
“Thiên Chúa là chủ thể, con người
là thụ tạo” (Gs 7).
- Hiêp thông mến, tôi sẽ chân thật, sẽ chấp
nhận tự do của người khác, và sẽ
4. Ý nghĩa trong đức tin
hành động vì công lý. Tình yêu
* Con người làm chủ vũ trụ (St 1, 28) vượt quá công lý, vì tôi không
chỉ trao cho người khác phần
- Con người được mời gọi sống với, người ấy xứng đáng được nhận
sống cho người khác (Mc 12, 30); theo lẽ công bằng, mà còn hết
(Dnl 6, 5) lòng mong ước làm điều tốt đẹp
+ Ngạn ngữ Anh: “Không ai là một cho người ấy (x. 110_Docat), (
hòn đảo”. Mt 20,1-16),( 1Cr 13,3).
VII. THỰC THI ĐỨC CÔNG
5. Ý nghĩa trong cuộc sống nhân BẰNG CẦN CHÚ Ý
bản
1. Quyền lợi vật chất: Mỗi người
* Phẩm chất nghĩa tình phải tôn trọng quyền lợi vật chất
* Sống với để tìm hạnh phúc của tha nhân, không gian lận,
không chiếm đoạt tài sản của tha
nhân cách trái phép.
2. Quyền lợi tinh thần: Mỗi người
phải bảo đảm quyền lợi tinh thần
cho nhau. Không kết tội tha
nhân: Không ai được võ đoán kết
tội người khác khi không có lý
do chính đáng và có trách nhiệm
đòi buộc. Ai võ đoán bất công,
buộc phải đền trả, vì Chúa Giêsu
đã dạy: “các con đừng xét đoán,
để khỏi bị xét đoán” (Mt 7, 1),
"Các con xét đoán thế nào, sẽ bị
xét đoán lại như vậy" (Mt 7,2).
VIII. THIÊN CHÚA CÔNG
BẰNG
Thiên Chúa là Đấng công bình
bởi vì Ngài trung tín với giao ước:
tự nguyện tìm kiếm Đấng Tạo Hóa
của mình và tự do đạt tới sư hoàn
hảo sung mãn và hạnh phúc bằng
việc kết hiệp với Ngài” (Gs 17).
* Theo nhãn quan Kinh Thánh con
người có ba khía cạnh:
- Thân xác: với người khác và với
vũ trụ.
- Linh hồn: đời sống nội tại.
- Thần trí: tương quan với Thiên
Chúa.
* Hoạt động của con người:
- Nỗ lực
3. Vị thế của con người
Con người được dựng nên để sống
với Chúa (St 1, 26 – 27).
- Thiên Chúa ban cho con người có
một ngôi vị để yêu mến Chúa và yêu
thương nhau.
+ Mô phỏng từ mầu nhiệm hiệp
nhất của một Thiên Chúa Ba Ngôi
(Hc 15, 14).
+ Thiên Chúa đã tạo dựng con
người có lý trí khi ban cho họ phẩm
giá của một ngôi vị, có khả năng khởi
xướng và điều khiển các hành vi của
mình: “Thiên Chúa đã muốn ‘con
người tự quyết định lấy’, để chính họ
Ngài tiêu diệt các kẻ thù của dân
Israel; Ngài che chở những người
công chính (nghĩa là trung thành với
giao ước), giống như một Thẩm
phán tối cao. Ngài bênh vực các tôi
trung chống lại các sự bất công.
Thành quả mà Thiên Chúa dành
cho người công chính: “Bấy giờ
người công chính sẽ chói lọi như
mặt trời, trong nước của Cha họ. Ai
có tai thì nghe” (Mt 13,43).
IX. MỞ RỘNG
- Hồi giáo (kinh koran).
- Chánh niệm (bát chính đạo) phật
giáo.
 - Phật giáo: Đức Phật nói những
vần thơ sau đây:
"Không phải vì sinh ra mà một
người là giai cấp thấp.
Không phải vì sinh ra mà một người
là giai cấp cao.
Do nhân quả mà một người là giai
cấp thấp.
Do nhân quả mà một người là giai
cấp cao”.
Như vậy mọi người đều bình
đẳng trước sự công bằng.
X. NÂNG CAO
- Thánh Tôma Aquino
Trích dẫn:
- Con người có lý trí, có tăng trưởng
nên theo thời gian tăng trưởng sẽ
ảnh hưởng bởi môi trường, hấp thụ
bởi môi sinh (từ gia đình tới học
đường, xã hội), nên cái gốc ấy sẽ
dần biến đổi.
2. Thực trạng
- Trào lưu tục hóa
- Suy đồi phẩm chất
- Các trường học trong xã hội hôm
nay chỉ nhắm tới đào tạo các
chuyên viên, chứ không dạy làm
người.
- Khủng hoảng đức tin.
II. LUẬN ĐIỂM – DẪN CHỨNG
1. Nhân bản tự nhiên
* Xã hội Việt Nam chịu ảnh hưởng
bởi tư tưởng Nho Giáo
- Nam: Tam cương (Quân, Phụ, Phu)
và Ngũ thường (Nhân, Lễ, Nghĩa,
Trí, Tín).
- Nữ: Tam tòng, tứ đức (công, dung,
ngôn, hạnh).
- Tuy nhiên ngày nay, một số điểm
trong tam cương và tam tòng
không còn phù hợp trong việc đào
tạo nhân bản con người. Bên cạnh
đó, nền giáo dục Việt Nam đề cao
“tiên học lễ hậu học văn”.
- “Lạy Chúa là Thiên Chúa con
thờ, xin xét xử cho con theo lẽ
công bằng của Chúa” (Tv
35,24).
- “Công lý là trả lại cho mỗi người
những gì thuộc về họ, và không
dành tài sản của kẻ khác; công lý
xem thường lợi lộc bản thân, để
gìn giữ sự công bằng cho tất cả”.
(Thánh Ambrôsiô Thành Milan
(339-397)).
- “Sự thật không thành hình theo
chúng ta, mà đúng ra chính
chúng ta phải thành hình theo sự
thật”. (Nhà thơ Đức Matthias
Claudius (1740-1815)).
- “Anh em đã được cho không, thì
cũng phải cho không như vậy”
(Mt 10,8).
- Đức Giêsu, nạn nhân của bất
công (x. Mt 26.57-68).
- Ông Gioan Tẩy Giả, người bảo
vệ công bằng (x.Lc 3.10)
- Thiên Chúa có bất công với
chúng ta không? (x.Lc18,1)
- Các kitô hữu trước các bất công
(x. 1Cr 6.1-11).
- Để có một đời sống công chính
hơn theo Lời Chúa
(x. Gc 1.16-27).
- “Ai cũng có quyền trên căn bản
hoàn toàn bình đẳng, được một
- Nhân bản Kitô giáo là một nền
nhân bản toàn diện và liên đới, có
thể tạo ra một trật tự xã hội, kinh
tế và chính trị mới, đặt nền tảng
trên phẩm giá và tự do của mỗi
người… Nền nhân bản này có thể
trở thành hiện thực nếu mỗi cá
nhân và mỗi cộng đồng biết vun
trồng các đức tính luân lý và xã
hội nơi bản thân mình và phổ biến
chúng trong xã hội (HTXH 19).
- Kitô hữu là người, nhờ Bí Tích
Thánh Tẩy, “được xức dầu bằng
Thánh Thần, được tháp nhập vào
Đức Kitô, Đấng đã được xức dầu
làm Tư Tế, Tiên Tri và Vương
Giả” (GLHTCG 1214).

NHÂN BẢN KITÔ GIÁO
I. TỪ NGỮ
- Nhân (人):Người; bản(本): gốc,
cội rễ. Nhân bản (gốc La tinh là
Humanismus Christianus): căn
tính của con người (Theo Từ điển
Công giáo 500 mục từ trang 256).
tòa án độc lập và vô tư xét xử
một cách công khai và công bằng
để phán xử về những quyền lợi
và nghĩa vụ của mình, hay về
những tội trạng hình sự mà mình
bị cáo buộc” (Điều
10_TNNQLHQ).

- Nhân bản Kitô giáo là hệ thống

quan niệm Kitô về căn tính của
con người, vốn được biểu hiện
trong các mối tương quan: giữa
con người với Thiên Chúa; giữa
con người với nhau; giữa con
người với vũ trụ (x. HTXH 6 – 7).
 hành cùng Lời Chúa Nhập Thể
(Đức Giêsu) trên mọi nẻo đường
ĐỨC TIN dương thế.
- Câu chuyện thánh Phanxico xavie
- Thánh GH Gioan Phaolo II: Vị
“Tôi tin để hiểu và tôi hiểu để tin” thánh của người trẻ
(St. Augustinô). - Chân Phước Carlo Acutis,
SGLCG số 1814 đến 1816 Augustino, Terexa Hài Đồng
I. TỪ NGỮ Giêsu…
- Chân Phước Carlo Acutis,
1. Hán Việt
Augustino, Terexa Hài Đồng
Đức Tin (tín đức) trong Hán văn Giêsu…
cho ta hiểu được ý chính như
sau:
Đức (德): ơn ; Tin (tín) (信): đón
nhận, nghe theo.
 lên trong niềm vui nếu các bạn cởi
mở với việc làm của Người.
- Thiên Chúa đã đổ tình yêu của
Người vào lòng chúng ta, nhờ
Thánh Thần mà Người ban cho
chúng ta (Rm 5,5).
VI. MẪU GƯƠNG
- Đức Maria luôn đi Đường Thánh
Thiện. Người chính là mẫu gương
cho tất cả mọi người, đặc biệt, cho
các bạn trẻ, vì Đức Maria đã thưa:
“Vâng, tôi đây là nữ tỳ của Chúa”
(Lc 1,38). Trong cuộc đời mình,
Đức Maria đã lắng nghe Lời Chúa,
đón nhận Lời Chúa, suy niệm Lời
Chúa, cưu mang Lời Chúa, đồng
Đức Tin: ơn đón nhận, vâng
theo.
2. Hy văn
Thuật ngữ “Đức Tin” có gốc
trong Hy văn là pistis (πιστις): là tin
tưởng với tinh thần phó thác vững
vàng. Tùy theo nội dung văn bản,
thuật ngữ “đức tin” trong Hy văn có
thể hiểu là “trung tín”, “chung thủy”
hoặc “trung kiên” (1 Tx 3,7); (Tt
2,10). Trong Tân Ước có một từ
cùng nguồn gốc với danh
từ pistis (πιστις) thể hiện ý niệm về
đức tin là động
từ pisteuo (πιστευω). Động từ này
có hai nghĩa cơ bản:
- Nghĩa thứ nhất là “tin vào điều
ai đó nói, chấp nhận một lời
tuyên bố (mang tính tôn giáo) là
đúng”.
- Nghĩa thứ hai là “tin cậy người
nào, khác với tin suông một điều
gì”. Nghĩa thứ hai này luôn được
nhận ra qua việc sử dụng giới từ:
+ Giới từ εν (en) được sử dụng
trong Phúc Âm
Mc 1,15: “Anh em hãy sám hối
và tin vào Tin Mừng”.
+ Giới từ εις (eis) được dùng
trong Cv 10,43: “…phàm ai
tin vào Người thì sẽ nhờ danh
Người mà được ơn tha tội”.
3. Chúa thánh thần với người trẻ.
- Chúng ta nhìn thấy Thiên Chúa Cha
và Chúa Giêsu. Bất cứ Chúa Cha
và Chúa Con ở đâu, cũng có Chúa
Thánh Thần ở đó.
- “Đấng Bảo Trợ là Thánh Thần
Chúa Cha sẽ sai đến nhân danh
Thầy, Đấng đó sẽ dạy anh em mọi
điều Thầy đã nói với anh em” (Ga
14,26)
- Người là người lặng lẽ mở các cõi
lòng để tiếp nhận sứ điệp đó.
Người tiếp tục duy trì sống động
niềm hy vọng cứu rỗi của chúng
ta, và Người sẽ giúp các bạn lớn
 cầu xin ơn tha thứ” - GH Phan-xi- + Thánh Gioan đề cập đến việc
cô tin vào danh Chúa Giêsu: εις το
ονομα (eis to onoma): “…những
- Những người trẻ lầm đường nên
ai tin vào danh Người, thì Người
nhận ra lòng thương xót của Chúa,
cho họ quyền trở nên con Thiên
sẵn sàng đối diện với sự thật,
Chúa” (Ga 1,12). Cấu trúc này
mạnh dạn quay trở về với Ngài. Vì
có nghĩa đặc biệt đối với người
Ngài luôn dang tay mời gọi đi tìm
Do Thái vốn xem danh tính của
những con chiên lạc trên khắp nẻo
một người là tương đương với
đường nhưng chúng ta lại đag cố
người đó. Vì thế, tin vào danh
tính lẫn trốn Ngài.
Chúa Giêsu là đặt lòng tin cá
+ “Tình yêu của Chúa lớn hơn tất cả nhân vào Ngài.
những phản nghịch, yếu đuối và Như vậy, đức tin cần có cho
lỗi lầm của chúng ta” (120). sự cứu rỗi bao gồm “tin
rằng” và “tin vào”, tức là chấp
- Người trẻ cần tìm đến và kín múc
nhận một sự thật và tin vào một ai
ân sủng của Chúa nới BT hòa Giải
và BT Thánh thể…
đó. Nhất thiết cả hai phải đi đôi với
nhau.
Luận giải về chức năng của đức
tin trong mối tương quan với giao
ước của Thiên Chúa, tác giả thư Do
Thái viết: “Đức tin là bảo đảm cho
những điều ta hy vọng, là bằng
chứng cho những điều ta không
thấy” (Dt 11,1). Trong Hy
văn: Hypostasis (Υποστασις) được
dịch là “sự bảo đảm”, thường xuất
hiện trong các văn bản giao dịch cổ
viết trên giấy papyrus. Moulton và
Milligan cũng diễn giải như
thế: “Đức tin là hành động bảo
chứng cho những gì đang được
mong đợi”.
của chúng ta. Ngược lại, tình yêu
này thúc đẩy chúng ta, khuyến
khích chúng ta và hướng chúng ta
đến một cuộc sống tốt hơn và đẹp
hơn” (138)
Thiên Chúa Yêu con
- người trẻ cũng phải như đứa con
hoang đàng biết quay trở về với
Chúa là Cha giàu lòng thương xót.
- “Thiên Chúa là tình yêu” và
“Thiên Chúa yêu con, đừng bao
giờ nghi ngờ về điều đó” (112).
- “Thiên Chúa không bao giờ mệt
mỏi để tha thứ, nhưng đôi khi
chúng ta lại trở nên mỏi mệt để
- Rèn luyện các nhân đức nhân bản
để giúp bản thân trưởng thành
hơn, chuẩn mực hơn trong lối sống
của mình. Biết vượt qua các cám
dỗ, từ bỏ lối sống buông thả, thiếu
trách nhiệm.
- Tích cực tham gia các hoạt động
của giáo xứ, nhằm giúp mình rèn
luyện trong các mối hiệp thông với
giáo hội, tương quan với tha nhân,
tình bác ái, nâng cao kỹ năng
mềm, kỹ năng giao tiếp.
+ “Tình yêu Thiên Chúa và tương
quan của chúng ta với Đức Kitô
hằng sống không cản trở chúng ta
ước mơ, không hạn chế tầm nhìn
Chính vì vậy mà Giáo Lý Hội
Thánh phân biệt giữa tin như một
hành vi (actus), và tin như là một
nhân đức (virtus). Nhân đức là cái
gì bền bỉ, đã ăn rễ sâu thành tập
quán. Đức tin không chỉ là một
hành vi, nhưng còn là một thái độ,
một tâm tình, một quan điểm, một
não trạng, một nếp sống. Tin không
chỉ là kết quả của nỗ lực con người,
nhưng trước tiên là một hồng ân của
Thiên Chúa. Đó là những đặc tính
của đức tin, một nhân đức đối
thần (virtutes theologicae), nhờ
đó chúng ta tin tưởng vào Chúa,
chấp nhận tất cả những gì Ngài
phán dạy và mạc khải… bởi vì Ngài
là chân lý (GLCG 1814).
- Đức tin: Theo từ điển Công Giáo
500 mục từ, trang 120.
+ “Đức” : ơn.
+ “Tin”: đón nhận, nghe theo.
+ “Đức tin”: ơn đón nhận, vâng
theo.
Đức tin là một trong ba Nhân
Đức Đối Thần, được ban cho các
tín hữu khi họ lãnh nhận Bí tích
Thánh Tẩy.
3. Tiếng Anh
- Đức tin : Faith.
- Nhân tố:
- Không có phép lạ nào kỳ diệu hơn
yêu thương, vì qua dấu lạ này,
người ta nhận biết được Thiên
Chúa: [Ga 13, 35]
2. Người trẻ là ki-tô hữu, phải làm
gì?
Rèn luyện bản thân.
- Siêng năm tham dự Thánh Lễ, cũng
như cầu nguyện không ngừng để
được gặp gỡ Chúa trong tương
quan với Ngài.
- Học hỏi giáo lý và Lời Chúa để đào
sâu, nuôi dưỡng các nhân đức tin,
cậy, mến và làm cho các nhân đức
này lớn lên mỗi ngày.
- Sống yêu thương là phép lạ gây ấn
tượng, có sức thuyết phục, đi
thẳng vào lòng người dễ dàng và
nhanh chóng nhất.
- Người trẻ: Đừng đi tìm dấu lạ trên
trời, dưới đất, điềm lạ chỗ này chỗ
kia, vì phép lạ vĩ đại mà chúng ta
có thể làm, và phải làm ở mọi lúc
mọi nơi, đó là yêu thương hết mọi
người.
- Không có phép lạ nào “lạ” hơn
phép lạ yêu thương, vì tình yêu có
sức biến đổi tất cả.
- Không có phép lạ nào “dễ làm” hơn
phép lạ yêu thương, vì ai cũng yêu
được, và ở đâu cũng có thể yêu
+ Belief (N): Cảm giác chắc chắn
một thứ gì đó tồn tại hoặc là sự
thật.
+ Believe(V): Tin như thế nào?
Làm sao để tin?
+ Trust: Là tin và xác thực tín
điều mà mình tin là xác thực.
Ví dụ: Ví dụ Tin một chúa ba
ngôi. Faith là tin một Chúa ba Ngôi.
Còn Believe là xác tín một Chúa ba
ngôi gồm Chúa Cha, Chúa Con và
Chúa Thánh Thần. Ngôi Cha tạo
dựng, Ngôi Con cứu chuộc, Ngôi
Thánh Thần thánh hoá.
4. Đức tin theo sách GLHTCG
- “Đức tin là nhân đức đối thần Cùng người trẻ làm phép lạ
nhờ đó chúng ta tin vào Thiên Chúa Tình Yêu
và tất cả những gì Ngài đã mặc khải
- Những điều lạ luôn lôi cuốn người
cho chúng ta và những gì Hội
trẻ, đặc biệt là phép lạ
Thánh dạy chúng ta tin, bởi vì Thiên
Chúa chính là chân lý. Nhờ đức tin - Chúa Giê-su đã làm nhiều phép lạ
con người phó thác một cách tự do để “tỏ vinh quang của Ngài, và để
cho Thiên Chúa. Vì thế người tin các môn đệ tin vào Ngài” [Ga 2,
tìm biết và tìm thi hành ý muốn của 11]
Ngài, vì “ đức tin hành động nhờ
- Như thế, mục đích của phép lạ làm
đức ái” (Gl 5,6). (số 386 bản
để mọi người thấy vinh quang của
TYGLHTCG).
Thiên Chúa, hầu tin vào Ngài
- “Đức tin” không chỉ củng cố
- Là người môn đệ Đức Ki-tô, người
thêm cho “niềm tin” được vững
trẻ được mời gọi cùng Chúa làm
chắc, bất chấp những thử thách,
phép lạ, bằng đời sống yêu thương
nhưng còn thay đổi toàn thể con
hết mình, hết tình.
người chúng ta: nó giúp ta nhìn mọi
 những gì thuộc mầu nhiệm như
Tô-ma đã không tin mầu nhiệm
sống lại của Đức Giê-su.
- Khoa học: Luôn mang đến những
kiến thức xem ra “phù hợp” hơn là
đức tin các mầu nhiệm
- Khoa học: đã làm cho người trẻ
quên rằng: con người là sinh vật
có linh hồn
+ Giáo hội:
- Giúp người trẻ nhận Lời Hưa và tin
ở Lời Hứa
- Lời hứa: Cứu độ [St 3,15]; Áp-ra-
ham [St 12, 2] ; Mô-sê [Xh 3, 12]
sự dưới ánh sáng của Chúa, đánh
giá mọi vật dưới ánh sáng của Tin
Mừng, không theo thị hiếu của thế
gian. Đức tin còn giúp ta ngày càng
gắn bó với Chúa hơn, khát mong
được kết hiệp với Ngài, chiêm
ngưỡng Ngài diện đối diện (x.
GLCG 2609; 2709).
- Nhân đức đối thần.
- Tin vào Thiên Chúa nhờ mặc
khải của Đức Giêsu và lời dạy
của Hội Thánh.
- Qua Bí tích Rửa Tội.
- Đức tin được công bố trong Kinh
Tin Kính
II. ĐỨC TIN LÀ GÌ?
 (Số 28 và 386 của TYGLHTCG)
- Là hồng ân nhưng không của
Thiên Chúa ban cho những người
có lòng khiêm hạ kêu xin. Nhân đức
siêu nhiên bảo đảm cho ơn cứu độ.
- Là hành vi nhân linh: dựa trên
hoạt động của lý trí con người và
tác động của Chúa Thánh Thần.
- Là chắc chắn: vì dựa trên Lời
Chúa; năng động nhờ đức ái (Gl
5,6) và tăng trưởng nhờ lắng nghe
Lời Chúa và cầu nguyện.
- Cho ta nếm hưởng niềm vui
Thiên đàng ngay tại trần gian .
III. TẠI SAO CẦN CÓ ĐỨC
TIN?
hoàn tòa thiếu cơ sở, nền tảng
khoa học.
- Đức Giê-su hiện ra, gặp gỡ các
Tông đồ, và biết rõ Tô-ma nghi
ngờ sự phục sinh của Ngài
- Tô-ma biết rõ người đang nói với
mình là Thầy của mình, người mà
đã chết rồi, giờ đang nói với mình
chứ không phải là ma.
Đức tin của người trẻ ngày nay
- Cũng như Tô-ma, người trẻ chỉ chịu
tin khi “mắt thấy”
- Đức tin để thấy tận mắt thật khó,
đặc biệt với một cái đầu đầy đặc
óc thực nghiệm cũng không dễ tin
- Giúp người trẻ sống mầu nhiệm Lời
Hứa
Hình ảnh Tông đồ Tô-ma
- Tô-ma đã không tin Chúa phục
sinh, như nhiều người trẻ đã không
tin, vì chuyện người chết sống lại
là chuyện nhảm nhí, trẻ con;
- Người trẻ Tô-ma có lý khi không
tin, vì những điều các bạn môn đồ
kể lại quả không đáng tin đối với
đầu óc duy lý, duy nghiệm của Tô-
ma. Nhiều người trẻ cũng không
tin như Tô-ma, vì câu chuyện nghe
mơ hồ, khó tin, khó thuyết phục,
bởi không có gì làm bằng cớ, lại
- Đảm bảo ơn cứu độ (x. Mc
16,16); (Rm 10,10).
Ai tin và chịu phép rửa sẽ được
cứu độ; còn ai không tin thì sẽ bị
kết án (Mc 16,16)
Có tin thật trong lòng mới trở
nên công chính; có xưng ra ngoài
miệng, mới được ơn cứu độ (Rm
10,10)
- Đẹp lòng Thiên Chúa (x. Dt 11,
6).
Mà không có đức tin, thì không
thể làm đẹp lòng Thiên Chúa , vì
ai đến gần Thiên Chúa, thì phải
tin có Thiên Chúa và tin Người là
Đấng ban phần thưởng cho
những ai tìm kiếm người

- Đạt được hy vọng (x. Rm 10,11).
Mọi kẻ tin vào Người sẽ không
phải thất vọng/
IV. Ý NGHĨA VÀ NỘI DUNG
ĐỨC TIN
1. Tin là đáp lời Thiên Chúa
- Đức tin đặt nền tảng trên sự mặc
khải của Thiên Chúa: “Với tình
thương chan chứa, Thiên Chúa vô
hình đã ngỏ lời với loài người như
với bạn hữu. Ngài đối thoại với họ
để mời gọi và đón nhận họ hiệp
nhất với Ngài” (MK số 2).
điểm, rất yếu đuối, thiếu kinh
nghiệm.
+ Trao phó trách nhiệm cho người
trẻ là tin tưởng ở ơn Thánh Thần,
Đấng làm được mọi sự, biến đổi
được mọi tâm hồn, soi dẫn được
mọi lòng trí.
+ Giáo hội tạo cơ hội và điều kiện
để cho người trẻ làm tông đồ cho
chính mình, cho bạn bè khi cùng
loan báo Tin mừng, cùng chia sẻ
thao thức và khát vọng “được sai
đi”
+ Người trẻ sẽ cảm thấy vinh dự
khi được chia sẻ gánh nặng cùng
Giáo hội.
 người trẻ không biết đặt niềm tin
vào ai, và phải đi hướng nào.
+ Giáo hội là bước chân nối dài
của Đức Giêsu, và mỗi người Ki-
tô hữu là những bàn chân đồng
hành cho phép mọi người, nhất là
người trẻ gặp được Đấng là Ánh
Sáng, Tình Yêu, Hạnh Phúc và Sự
Sống đời đời.
- Chia sẻ trách nhiệm
+ Để người trẻ dấn thân cộng tác
trong sứ mạng làm chứng, chúng
ta phải dám chia sẻ trách nhiệm
với người trẻ như Đức Giê-su đã
trao Hội Thánh cho các môn đệ,
mặc dù các ông còn nhiều khuyết
- “Nếu mặc khải là con đường
Thiên Chúa đến với con người thì
đức tin là con đường con người đến
với Thiên Chúa, là sự đáp trả của
con người trước tiếng nói của Thiên
Chúa ” (St. Augustinô).
- Con người đáp trả: lý trí, ý chí,
tình cảm, ước muốn, hành động...
2. Tin là gắn bó với Chúa Cha,
qua Chúa Con, nhờ Chúa
Thánh Thần
- Tin vào Thiên Chúa là tin vào
Đấng Ngài sai đến là Đức Giêsu
Kitô (x. Ga 1, 18).
- Thiên Chúa dạy chúng ta phải
nghe lời Đấng ấy (x. Mc 9, 7).
- Nhờ Chúa Thánh Thần “Không
ai có thể nói rằng: Đức Giêsu là
Chúa, nếu người ấy không ở
trong Thần Khí” (1 Cr 12, 3).
3. Tin là ân ban và là tự do đón
nhận: số 28 TYGLHTCG
- Đức tin là hồng ân Thiên Chúa
ban tặng cho các tín hữu (x. Mt
16, 17).
- “Ngài thúc đẩy và hướng con tim
về cùng Thiên Chúa, mở mắt lý
trí và làm cho mọi người cảm
+ Tâm sự đau buồn của hai ông
sau biến cố tử nạn của Đức Giê-
su; đó cũng là tâm trạng hoang
mang, lo lắng, thất vọng, của
người trẻ hôm nay.
+ Để họ lắng nghe và nghe họ,
Đức Giêsu đã trở thành bạn đường
trẻ trung, năng động.
+ Không chỉ trở thành bạn đường,
Ngài còn vui lòng ở lại để “cùng
bàn” với các ông.
+ Đường Emmau là đường của
người trẻ đang đi giữa lòng thế
giới đầy cạm bẫy, thách đố. Không
có Đức Giêsu, người trẻ mất tinh
thần vì sợ. Không có Đức Giêsu,
 mừng không mang vẻ mặt ủ dột,
hết thời, hay dáng điệu mệt mỏi, bi
quan, ngao ngán sống;
+ Tin mừng phải là niềm vui lớn,
phải chuyển tải hạnh phúc bao la,
phải kéo về ngồn tin yêu, hy vọng
làm phấn khởi tâm hồn, rạo rực
con tim, hân hoan cuộc sống.
+ Trẻ trung đồng nghĩa với không
giả hình, không giáo điều.
Dẫn chứng Kinh Thánh [Lc 24, 13-
35]
- Hai người môn đệ trên đường
Emmau là hình ảnh của hai người
trẻ:
thấy dịu ngọt khi đón nhận và tìm
theo chân lý” (MK 5).
- Đức tin là hồng ân nhưng đồng
thời cũng là hành vi nhân linh, vì ân
huệ Thiên Chúa không xóa đi khả
năng hiểu biết và ý chí của con
người, nhưng soi sáng, nâng đỡ và
mời gọi công tác.
- Tin là hành vi tự do, “Thiên
Chúa tôn trọng phẩm giá con người
do chính Ngài tạo nên, con người
ấy phải được tự do và được hướng
dẫn theo phán đoán của mình”
(Tuyên ngôn Tự Do, số 11).
4. Tin là hành động
- Vì đức tin là sự gắn bó toàn diện
với con người Thiên Chúa, nên
không chỉ ngưng lại ở những hiểu
biết suông mà phải dẫn tới hành
động (x. Gc 2, 17).
- “Không phải bất cứ ai thưa: lạy
Chúa!...” (x. Mt 7, 21).
- Đòi hỏi của Đức Giêsu (x. Mt 28,
19).
- Với đức tin sống động, người tín
hữu bước vào đời thờ phượng và
luân lý. Nhờ cầu nguyện, ta gặp gỡ
chính Đấng mà ta tin. Niềm tin đích
thực thể hiện qua đời sống hằng
ngày (x. 1Ga 2, 3).
+ Tư duy trẻ, nếp nghĩ trẻ, kiên
nhẫn để lắng nghe, và tận tình chia
sẻ thao thức, ước mơ của tuổi trẻ.
+ Cần có một tinh thần trẻ để dễ
gần người trẻ hơn
+ Tạo bầu khí trẻ để người trẻ
không cảm thấy bơ vơ, và mang
mặc cảm “lạc hậu”. Rất nhiều
người trẻ ngại đến nhà thờ, và
tham dự công việc của giáo xứ, vì
cho rằng Giáo hội lạc hậu, cỏ hủ,
già nua. Nhà thờ dành cho những
người lớn tuổi, già nua “sắp về với
Chúa”.
+ Loan báo Tin mừng cho người
trẻ, cần tạo bầu khí trẻ để Tin
+ Làm việc với người trẻ, không
gì hữu hiệu hơn là có cái nhìn trẻ
để nhận diện mọi người, mọi vật,
mọi sự việc, mọi biến cố với cái
nhìn lạc quan của tuổi trẻ, dưới
mắt kiếng hy vọng của tương lai, ở
góc độ xây dựng của bao dung,
quảng đại, vì người trẻ dị ứng với
già nua, lạc hậu, khép kín, bảo thủ,
ganh ghét, nhỏ mọn.
+ Cần cung cách trẻ để đồng hành
với người trẻ, vì người trẻ vốn
không ưa lắt léo, màu mè, giả dối,
điệu bộ.
+ Chân thành, đơn giản khi tiếp
xúc với người trẻ
5. Loan truyền Đức Tin
- Đức tin là một hành vi cá nhân:
con người tự nguyện đáp lại lời mời
gọi của Thiên Chúa, Đấng tự mặc
khải.
- Nhưng Đức Tin không phải là
một hành vi riêng rẽ, vì không ai có
thể tin một mình, cũng không ai có
thể sống một mình. Không ai tự ban
cho mình Đức tin, cũng như không
ai tự ban cho mình sự sống. Ta đón
nhận Đức tin cũng phải loan truyền
Đức tin.
- GLCG số 875: Tôi không thể tin
mà không có đức tin của người khác
đỡ nâng, và với đức tin của tôi, tôi
góp phần vào việc nâng đỡ đức tin
của kẻ khác
- Sẵn sàng tuyên xưng đức tin:
“Mọi tín hữu phải sẵn sàng tuyên
xưng Đức Kitô trước mặt mọi người
và bước theo Ngài trên con đường
thập giá” (LG 42) và (Mt 10, 32-
33) “Ai nhận Thầy trước mặt thiên
hạ...”
V. CON ĐƯỜNG ĐỨC TIN
1. Phải tin trước hết (Mt 9, 27-31)
- Tin Mừng Matthêu thuật lại hai
người mù xin Chúa Giêsu chữa
+ Người trẻ dễ bất mãn với Giáo
hội, vì không hiểu bản chất, ơn gọi
của Giáo hội
+ Giáo hội gồm hết mọi người tin
theo Đức Giêsu, nên có đủ hạng
người: Tốt – xấu, tội lỗi – thánh
thiện, thông thái – dốt nát, giàu
sang – nghèo khó. Nên có thể nói,
Giáo Hội không hoàn hào, nhiều
lầm lỗi.
+ Bản chất của Giáo hội là yêu
thương, nhưng nhiều vấn đề xảy ra
làm cho người trẻ không nhận ra
bản chất đó.
- Mục vụ dành cho người trẻ:
mật pháo đài Đức tin và trại quân
Ki-tô hữu.
+ Tổ chức Giáo hội với cơ cấu,
guồng máy hữu hiệu làm người trẻ
kinh sợ hơn yêu mến
+ Lề luật, kỷ cương, nội quy, hiến
chương, hiến chế của Giáo hội làm
hoảng hốt hơn làm cho người trẻ
tín nhiệm.
+ Từ đó, người trẻ ngày càng
hoảng sợ, tránh né, xa dần Giáo
hội
+ Căn tính của Giáo hội: là thân
thử Đức Giêsu
lành. Ngài hỏi: “Các anh có tin là
tôi làm được điều ấy không?”.
- Đức Giêsu muốn ta tin trước,
Ngài không muốn ta đến với Ngài
theo kiểu khấn vái cầu may, được
chăng hay chớ. Ngài đòi hỏi người
ta nếu muốn được giải thoát hay
chữa lành thì phải dám buông mình
trong đức tin để Ngài hành động.
- Trong ánh sáng đức tin, chúng ta
không còn bị chặn đứng ở bề mặt
của hiện tượng hay hình tướng bên
ngoài, nhưng vào bên trong để có
thể nhìn thấy thực chất của vấn đề,
thực trạng của tâm hồn, thực tế của
hoàn cảnh, thực tính của một lời
nói, thực tâm của một thái độ hay
hành vi.
- Trong ánh sáng đức tin, ta sẽ
thấy mọi biến cố đều có ý nghĩa,
mọi khoảng thời gian đều là ân ban
và là cơ may.
- Trong ánh sáng đức tin, ta sẽ
thấy thất bại, khổ đau là điều cần
thiết cho sự khởi đầu ơn cứu độ.
2. Đức tin khám phá ( Mc 4, 35-
41)
- Trước cuồng phong dữ dội, từng
đợt sống ập vào khiến thuyền ngập
đầy nước, có nguy cơ chìm, các
môn đệ đành bó tay. Các ông cuống
- Dù bận rộn tới đâu, người trẻ cũng
nên tranh thủ tham dự hai bàn tiệc
“free” này. Nhờ đó, kín múc được
nguồn thánh sủng của Chúa, làm
của nuôi linh hồn.
1. Giáo hội và người trẻ
- Thực trạng:
+ Giáo hội trong mắt nhiều người
trẻ hôm nay xem ra chưa đáng
mến.
+ Người trẻ không hiểu căn tính
của Giáo hội
+ Hầu hết người trẻ hiểu Giáo hội
như một tổ chức “bảo vệ, dân
phòng” có nhiệm vụ canh gác cẩn
- Đức Thánh Cha nói: thật nguy hiểm
khi “thấy rằng một số người đề
nghị giới trẻ xây dựng tương lai
không có nguồn cội, như thể thế
giới bắt đầu ngày hôm nay” (179).
- Người trẻ ngày nay có nhiều bàn
tiệc: sinh nhật; tất niên; tân niên;
tổng kết; cà-phê....
- Bàn tiệc Lời Chúa và bàn tiệc
Thánh Thể cao quý hơn mọi bàn
tiệc còn lại: đó là sự kết hợp với
Thiên Chúa, hạnh phúc đích thực
của người Kitô hữu.
- “đêm tối đức tin” hằng hiện hữu,
nếu không có Lời Chúa soi sáng,
người trẻ sẽ mò mẫm và chắc chắn
lầm đường, lạc lối.
cuồng đánh thức Đức Giêsu, và xin
Ngài cứu kẻo họ chết mất. Ngài đã
cứu họ không phải bằng kỹ năng
hàng hải mà bằng một lệnh truyền
cho sóng gió yên lặng.
- Cuộc đời như biển cả mênh
mông, có những lúc biển đời lặng
lẽ, có những lúc phong ba bão táp
như thất bại tai ương, bệnh tật, khốn
khó...Nhưng giông tố cuộc đời là
cần thiết để ta nhận ra con người
của mình: yếu đuối, mong manh,
thấp hèn, dễ bị chao đảo và cuốn
theo dòng đời.
- Chúng ta trách Chúa: “Chúng
con chết đến nơi rồi mà Thầy chẳng
lo gì sao?”, có vẻ như Chúa quá vô
tư , lãnh đạm và ơ hờ. Nhưng nhiều
khi chúng ta coi Chúa như tượng
thần hộ mệnh, cần thì đem ra hô
hoán, không cần thì dẹp vào...
- “Sao nhát thế? Làm sao mà anh
em vẫn chưa có lòng tin”. Câu hỏi
của Chúa Giêsu như muốn chúng ta
hãy không ngừng khám phá đức tin
của mình.
- Qua mỗi biến cố, ta lại khám phá
thêm sự hiện diện và quyền năng
của Chúa trong cuộc đời mình, ngay
bên mình. Thuyền đời của Kitô hữu
chẳng bao giờ êm ả, nó chỉ êm ả khi
về tới quê bình an. Nhưng rồi ta
thiêng đối với người trẻ chỉ là phù
phép, ma thuật, viển vông, ấu trĩ...
- Ý thức về tội cũng mất nơi người
trẻ, khi người trẻ không còn cho
bất cứ sự dữ, việc xấu, hành động
trái ngược luật tự nhiên, vô luân
nào là có tội nữa.
- Lương tâm trở nên mù lòa, chai đá
không còn khả năng phân biệt đâu
là điều xấu, đâu là điều tốt.
- Ý thức tội lỗi mất kéo theo đời sống
lăng lòa, sa đọa, bừa bãi, bất chấp
lề luật, khuôn phép.
V. NGƯỜI TRẺ VỚI CỘI
NGUỒN (CHRISTUS VIVIT)
 không còn hy vọng vào đời sau
nữa.
- Xã hội vô thần nên ngày càng dị
ứng với niềm tin, không còn muốn
nói đến đức tin. Do đó, người trẻ
ngại ngùng, mắc cỡ khi bị phát
hiện là người có đạo.
4. Khủng hoảng tục hóa:
- Tục hóa là phong trào ngày càng
mạnh, len nỏi vào tâm hồn người
trẻ và biến họ thành những con
người dửng dưng với Đức tin. Tôn
giáo với người trẻ không còn ý
nghĩa, và nhất là không đáng tin,
khi tôn giáo và sinh hoạt thánh
phải biết giữ cho lòng mình vững
vàng giữa những nguy nan, không
hoang mang, không thất vọng, dù
Chúa vẫn ngủ yên! Vấn đề không
phải là sự bất động của Chúa, mà là
sự náo động của ta: ở bên Chúa mà
niềm tin vẫn xa rời, sống bên Chúa
mà lo âu vẫn không ngơi.
3. Đức tin cần trợ giúp (Lc 5, 17-
26)
- Tin Mừng kể lại việc người bại
liệt tự bản thân không đến với Đức
Giêsu, mà phải nhờ đến sự giúp đỡ
của người khác.
- Đức tin giúp ta nhận ra sự hoạt
động của Chúa qua những người
thân cận, nhất là những lúc ngặt
nghèo không thể tự mình đứng
vững và vươn lên.
4. Đức tin kiên trì (Ga 9, 1-41)
- Người mù từ bẩm sinh đã được
chữa lành nhờ may mắn gặp được
Chúa Giê-su. Nhưng lại không may,
anh được chữa vào ngày Sabbat.
- Anh mù phải đối diện với quyền
lực tôn giáo: là người dạy, hướng
dẫn, mẫu gương đức tin.
- Mất điểm tựa do khủng hoảng căn
tính, thêm khủng hoảng xã hội và
khủng hoảng niềm tin nơi con
người, người trẻ còn bị đe dọa bởi
một khủng hoảng khác cũng
không kém trầm trọng, nguy hiểm.
Đó là khủng hoảng niềm tin ở
Thiên Chúa.
- Không tin vào con người hữu hình,
làm sao người trẻ có thể tin vào
một Thiên Chúa vô hình.
- Không tin Thiên Chúa, người trẻ
đương nhiên phủ nhận thiên đàng,
hỏa ngục và hệ luận khó tránh, đó
là chấp nhận sống cuộc đời như tội
nhân chấp nhận một bản án, và
 + “gần mực thì đen, gần đèn thì
sáng”, người trẻ bị ảnh hưởng
nặng nề bởi xã hội
+ Người trẻ phân vân, e dè, thận
trọng vì không biết đâu là hư là
thực, ai là người lương thiện, kẻ lư
manh.
+ Người trẻ khốn đốn vì vô tình
trở thành nạn nhân của những trò
lừa đảo của người lớn.
+ Người trẻ không còn nhiệt tình
tham gia các hoạt động xã hội,
không còn nhiệt huyết để cống
hiến.
3. Khủng hoảng niềm tin ở Thiên
Chúa
- Chịu đựng, khai trừ khỏi Hội
đường: Hình phạt nặng nề, nhục
nhã...
- Để giữ vững niềm tin, anh đành
chấp nhận hành trình đơn độc. Để
sống cho sự thật, anh chấp nhận bị
loại bỏ. Anh dám mất tất cả để
trung tín với niềm tin của mình. Và
anh đã được Chúa Giê-su khen ngợi
đức tin kiên cường của anh.
- Hành trình đức tin của mỗi người
chúng ta nhiều khi cũng không
thiếu những thử thách và bóng tối
bủa vây. Đức tin Chúa ban cho
chúng ta giống như viên ngọc quý,
nhưng “ngọc bất trác bất thành
khí”, đức tin mà không tinh luyện
trong thử thách sẽ thành vô hiệu.
Từng biến cố cam go trong đó đều
là cơ hội làm sáng lên đức tin.
- “Trở thành Kitô hữu không phải
là kết quả của sự lựa chọn đạo đức
hoặc ý tưởng cao thượng, mà là
cuộc gặp gỡ với một biến cố, một
con người, đem lại cho đời sống
mình một chân trời mới và một
hướng đi quyết định” (Tđ Deus
Caritas Est số 11).
5. Đức tin làm nên phép lạ (Lc 17,
5-10)
+ Môi trường sống luôn ảnh
hưởng đến nhân cách con người
chúng ta.
+ Xem tiền là “tiên” là “phật”
+ Trọng bề ngoài hơn tâm hồn,
chuộng bề mặt hơn bề trong.
+ Thích danh ảo, sĩ diện hơn giá
trị của lòng tự trọng
+ Bon chen, tranh giành, ghen
ghét, ghen tị...
+ “ăn gian nói dối”: mất ý thức
thiện – ác
- Hậu quả:
 + Người trẻ bất hạnh vì hoang
mang trong chính hiện hữu, lạc
lõng trong chính tâm hồn, và mất
hướng đi trên hành trình cuộc đời.
Mất hy vọng vào tương lai...không
tìm được chỗ đứng, người trẻ cảm
thấy chơi vơi, lạc lõng dẫn đến
buông xuôi, tuyệt vọng
+ Nhiều người trẻ ngán ngẩm cuộc
đời và tìm quên bằng nhiều
phương tiện nguy hiểm, sa vào
vũng lầy khủng hoảng căn tính
2. Khủng hoảng xã hội:
- Thực trạng:
- “Nếu anh em có lòng tin lớn
bằng hạt cải, thì dù anh em có bảo
cây nầy: hãy bật rễ lên, xuống dưới
biển kia mà mọc, nó cũng sẽ vâng
lời anh em”.
- Chúa Giêsu không muốn nói đức
tin như một sức mạnh phù phép hay
bùa chú để làm những chuyện dị
thường. Ngài muốn: đức tin là một
động lực thúc đẩy chúng ta dám
nghĩ và dám thực hiện những điều
tốt lành mà bình thường không ai
dám.
- Người có đức tin thì hành động
bằng quyền năng của Thiên Chúa
ban, không dựa vào khả năng của
mình.
- “Thật, thầy bao thật anh em, ai
tin vào Thầy, thì người đó cũng sẽ
làm được những việc Thầy làm.
Người đó còn làm những việc lớn
hơn nữa, bởi vì Thầy đến cùng
Chúa Cha”(Ga 14, 12).
- “Nếu có thể tìm một điểm tựa
bên ngoài vũ trụ, thì với một đòn
bẩy, người ta có thể nâng vũ trụ
lên” (Ác-si-mét).
- Đòn bẩy của người Kitô hữu
chính là đức tin!
+ Người trẻ hoang mang vì rơi vào
tình huống không ổn định, tình
trạng hỗn mang, tình thế mông
lung khi không nhận ra mình, xác
định vị trí mình hiện diện.
- Nguyên nhân:
+ Người trẻ không có thói quen
gặp mình, hỏi han, tâm sự chính
mình: nghĩa là không khám phá
mình
+ Xã hội: tốc độ sinh hoạt chóng
mặt, cộng thêm sự xâm lấn táo bạo
của hình ảnh, tiếng động. -> người
trẻ không còn cơ hội sống với
mình, biết mình, thương mình.
- Hậu quả:
 - Nếu người trẻ biết tận dụng
khả năng của mình để đóng
góp cho giáo hội và xã hội,
thì tương lai của Giáo hội và
đất nước sẽ phát triển vượt
bậc.
IV. NGƯỜI TRẺ ĐANG RƠI
VÀO KHỦNG HOẢNG
1. Khủng hoảng căn tính:
- Căn tính là gì? Là tính chất căn bản
của một người, mà người đó phải
nắm vững, khẳng định.
- Thực trạng:
+ Không nắm vững được: mình là
ai, tại sao mình có mặt, vào đời để
làm gì, sẽ đi về đâu.
6. Đức Tin của lòng khiêm hạ (Mt
8, 5-11)
- Viên đại đội trưởng đến xin Chúa
Giê-su chữa bệnh cho đầy tớ mình.
- “Tôi chẳng đáng Ngài vào nhà
tôi, nhưng xin Ngài chỉ nói một lời
là đầy tớ tôi khỏi bệnh”.
- Lòng tin nơi ông đã sinh một thái
độ khiêm hạ đối với Chúa Giê-su.
Chính nhờ đức tin mà ông vượt qua
hàng rào kỳ thị và khinh bỉ của
người Do Thái để đến với Chúa
Giêsu. “Tôi không thấy một người
Ít-ra-en nào có lòng tin như thế”
Đức Giêsu khen ông ta.
- Đức tin cần khiêm hạ: sự nhã
nhặn, yêu thương, kính trọng,
khiêm tốn, hiếu hòa.
- Cầu xin Chúa ban đức tin: Lạy
Chúa, con tin! Nhưng thêm đức tin
cho con
7. ÁP RA HAM TỔ PHỤ CỦA
NGƯỜI TIN
- Thiên Chúa kêu gọi Ápraham (x.
St 12, 1).
- Ápraham đã bỏ quê hương Haran
để ra đi theo lệnh Thiên Chúa (x. St
12, 4).
- Đức Thánh Cha Phanxico
khuyến khích: “Đừng hối
tiếc tiêu xài tuổi trẻ để trở
thành người tốt, mở con tim
cho Chúa, và sống một cách
khác”.
III. VAI TRÒ CỦA NGƯỜI
TRẺ.
- Vào bất kỳ thời đại nào, tại
bất cứ quốc gia nào trên thế
giới, vai trò của người trẻ
cũng được đề cao, và được
mọi người quan tâm.
- Người trẻ là tuổi đầy sức
sống, đầy nhiệt huyết, là trụ
cột của đất nước là hiện tại
và tương lai của Giáo Hội.
 những người trẻ với cặp mắt
coi thường hay bắt họ phục
vụ theo lối độc đoán.”
- Ngài nói: “ai lớn nhất trong
anh em, thì phải nên như
người nhỏ tuổi nhất, và kẻ
làm đầu thì phải nên như
người phục vụ” (Lc 22,26).
- Đối với Ngài, “tuổi tác
không tạo nên đặc quyền, và
ai ít tuổi không có nghĩa là ít
giá trị hơn”.
- Chúa Giêsu, Đấng trẻ trung
mãi mãi, muốn ban cho
chúng ta những quả tim trẻ
mãi. Lời Chúa yêu cầu chúng
ta “hãy loại bỏ men cũ để trở
nên bột mới” (1 Cor 5,7).
- Thiên Chúa hứa ban cho dòng
dõi ông sẽ đông đúc như sao trên
trời (x. St 15, 5).
- Trước một lời hứa không có dấu
hiệu gì là cụ thể, ông Áp-ra-ham
vẫn tin theo (St 12, 6).
- Thế nhưng, phận người yếu đuối,
Áp-ra-ham vẫn nghi ngờ (x. St 15,
2).
Lời hứa của Thiên Chúa khó xảy
ra, điều Thiên Chúa đòi hỏi và trông
đợi nơi chúng ta càng khó khăn, thì
việc chúng ta tin tưởng và phó thác
nơi Ngài càng vĩ đại. Đối với Áp-
ra-ham thì đức tin của ông là một
tiến trình tăng trưởng dần dần.
- Thiên Chúa thử thách đức tin
Áp-ra-ham: Hiến tế chính người con
duy nhất. Áp-ra-ham đã vâng theo
(x. St 22).
Hành trình đức tin của Áp-ra-
ham không hề trơn tru. Ông tin vào
Chúa, nhưng điều này không có
nghĩa là ông không gặp những nghi
nan, phân vân. Ông không phải là
một anh hùng tráng sĩ, không hề
gặp nao núng. Điều quan trọng là
ông đã vượt qua những cuộc thử
thách, và gắn bó chặt chẽ với Chúa
hơn.
2. Tân Ước:
- Ông được gọi là “tổ phụ của
những người tin” (x. Rm 4, 18).
- Vua Saulê cũng còn trẻ khi
Chúa gọi ông thì hành sứ mệnh
của ông (x. 1 Sam 9: 2).
- Vua Đavid đã được chọn lúc
còn là một cậu bé, ngôn sứ đã
nói rằng người được chọn là
người trẻ Đavid, lúc ấy đang
chăn chiên (x. 1 Sam 16: 6-13).
- Solomon: “Con chỉ là một thiếu
niên quá trẻ, không biết phải
làm gì cả!” (1 V 3: 7). Tuy
nhiên, sự táo bạo của tuổi trẻ đã
khiến ông cầu xin Thiên Chúa
ban cho ơn khôn ngoan và ông
đã tận tụy với sứ vụ của mình.
“Chúa Giêsu không thích
thấy việc người lớn nhìn
“Trong thời đại mà người trẻ chỉ
đóng vai trò thứ yếu, thì mặc khải
Thánh Kinh cho thấy Thiên Chúa
nhìn người trẻ với cặp mặt khác”
- Giuse là một người trẻ nhất
trong gia đình ông (x. St 37, 2-
3), nhưng Thiên Chúa đã cho
ông thấy những điều cao cả
trong các giấc mơ và khi
khoảng hai mươi tuổi, ông đã
trổi vượt trên tất cả các anh em
của ông trong những vấn đề
quan trọng (x. St 37-47).
- Samuel vẫn còn là một cậu bé,
nhưng Chúa đã nói với cậu và
cậu đã mở lòng khi nghe Chúa
gọi (1 Sam 3: 9-10).
8. MẸ MARIA, MẸ CỦA ĐỨC
TIN
- GLCG số 145-149.
- Hiến chế Hội thánh số 58: “Đức
Trinh nữ diễm phúc tiến bước
trên hành trình Đức Tin”.
- Truyền tin lần 1 (x. Lc 1, 38).
- (x. Lc 2, 35) truyền tin lần 2, vì
ông Simêon lên đền thờ là do
“Thánh Linh thúc đẩy” (x. Lc 2,
26-27).
- Hai lời truyền tin trái ngược
nhau, nhưng Đức Maria vẫn chấp
nhận.
- (x. Lc 8, 19-20) và (x. Lc 11, 27-
28) Người mẹ nhận được sự
khước từ của người con trước
mặt công chúng.
- Thử thách cao điểm: chịu đau
khổ dưới chân Thập giá (x. Ga
19, 25).
Đức Maria đã giữ vững niềm tin
khi mà không còn gì để tin tưởng
dưới mắt người đời. Vì vậy, Người
đã trở nên gương mẫu đức tin cho
chúng ta, và trở nên mẹ của chúng
ta trong đức tin. Nhờ đức tin của
Đức Maria mà kế hoạch Thiên Chúa
cứu độ nhân loại được thực hiện từ
lúc truyền tin cho đến thập giá.
niên và người trưởng thành (người
lớn). Quá trình chuyển giao này
liên quan đến thay đổi về phương
diện sinh học (ví dụ như dậy thì),
xã hội và tâm lý, trong đó những
thay đổi về sinh lý và tâm lý
thường dễ nhận thấy hơn.
- Đức Thánh Cha Phanxico trong
Christus vivit số 22: người trẻ là
người sống trong một giai đoạn
độc đáo và đầy sức truyền cảm
hứng trong đời, chính Đức Giêsu
đã trải nghiệm giai đoạn này và đã
thánh hóa nó.
II. NHÃN QUAN KINH THÁNH
1. Cựu Ước:
 là một cộng đồng gồm những
người trẻ.
- Về phương diện văn hóa, xã hội:
Giới trẻ là những người mà nhận
thức không còn ấu trĩ con trẻ nữa
nhưng cũng chưa đủ chín muồi
của một người trưởng thành, chín
muồi về mọi phương diện. Người
trẻ là người đang trong phát triển,
hoàn thiện để có một nhận thức
viên mãn và tương thích với đại đa
số trong cộng đồng.
- Trong Từ điển Di sản Hoa Kỳ và
Bách khoa toàn thư Britannica:
Người trẻ là người nằm trong độ
tuổi chuyển giao phát triển sinh lý
và tâm lý, thể chất và tinh thần,
tiến trình diễn ra giữa thời kỳ thiếu
“Người đã cộng tác một cách
độc nhất vô nhị vào công trình của
Chúa Cứu thế, nhờ lòng vâng phục
và lòng tin, hy vọng và yêu mến
nồng nàn, để phục hồi sự sống siêu
nhiên cho nhân loại” (số 61, Hiến
chế Hội Thánh).
9. ĐỨC TIN VÀ LÝ TRÍ
- Thánh Augustinô: “Tin để hiểu
và hiểu để tin”.
- Thánh Tôma Aquinô: “Đức tin
không phải là khoa học nhưng
đức tin là khoa học của Thiên
Chúa”.
- Thông điệp Fides et Ratio (FeR):
• Đức tin và lý trí khác nhau về
đối tượng cũng như hành vi.
NGƯỜI TRẺ
• Phải phân biệt đức tin và lý trí
I. TỪ NGỮ
nhưng không được phân chia
- Tiếng Việt: Người
như thể chúng là hoàn toàn
Trẻ
tách biệt, không liên quan đến
- Tiếng Anh:
nhau. “Youngsters”
• Đức tin và lý trí không bao giờ - Tiếng Ý:
có thể mâu thuẫn nhau. Đó là “Gioventù”
hai con đường dẫn tới chân lý. - Tiếng Pháp:
“Chân lý đạt được do triết học “Jeunesse”
và chân lý mặc khải không bao Định Nghĩa:
- Về phương diện sinh học: Người
giờ hoàn toàn giống nhau hoặc
trẻ là người nằm trong lứa độ trẻ,
loại trừ nhau” (Số 9).
từ thiếu niên (dưới 15 tuổi) đến
tuổi bầu cử (trên 18 tuổi). Giới trẻ
trụ vật chất vì đã chia sẻ ánh sáng
của trí khôn Thiên Chúa”.
10. ĐỨC TIN VÀ HÀNH ĐỘNG
- Giáo hội đã lên án hai thuyết:
• Thuyết duy lý (Rationalism):
coi lý trí là nguồn duy nhất của
chân lý, loại trừ mọi thứ nhận
thức vượt ra ngoài khả năng và
sự làm chủ của lý trí.
• Thuyết duy tín (Fideism): coi
chân lý đức tin là duy nhất chắc
chắn, và đức tin chẳng cần tới
lý trí.

- (x. Mt 25, 13-40):

• Nén bạc: sự tín nhiệm của
Chúa.
 • Nén bạc: sự thử thách, đau
khổ...(Liên hệ các thánh tử đạo
Việt Nam)
- (x. Gl 5,6): Đức mến.
- Chuyển lưu đức tin: Bí tích Rửa
Tội và Bí tích Thêm Sức.
- Truyền giáo
- Cầu nguyện
- Lắng nghe Lời Chúa
- Hoán cải
- Liên hệ: Tông thư Parto Fidei
của Đức GH Bênêđictô XVI, số
14: cơ hội thuận tiện để tăng
cường chứng tá đức ái.
+ “Thiên Chúa luôn luôn tha thứ,
con người đôi khi tha thứ, còn
thiên nhiên không bao giờ tha thứ”
(ĐTC Phanxico). “Nếu bạn muốn
xây dựng hoà bình hãy bảo tồn
thiên nhiên” (ĐTC Benedicto
XVI).
+ “Lạm dụng thiên nhiên là ăn
cướp của công” (Thông điệp
Laudatusi).
+ “Thiên nhiên là một món quà
được Tạo Hoá ban cho cộng đồng
nhân loại, được giao phó cho trí
khôn và trách nhiện luân lí của con
người cả nam lẫn nữ”
(TLHTXHCG số 473).
+ CĐ Vaticano II: “Nhờ trí khôn
của mình con người vươn lên vũ
này” (Tông huấn Querida
Amazonia của ĐTC Phanxicô).
+ “Môi trường là tất cả những gì
không phải là tôi” (Albert
Einstein).
+ “Trái Đất có thể đáp ứng mọi
nhu cầu của con người nhưng
không thể đáp ứng được lòng tham
của mỗi người” (Mahatma
Gandhi).
+ Bom nguyên tử tại hai thành phố
của Nhật Bản.
+ “Khi môi sinh nhân bản được
tôn trọng trong xã hội thì môi sinh
đích thực cũng được hưởng lợi”
(Caritas in Verytate, số 51).
+ “Thầy thuốc tốt nhất là bản thân
thiên nhiên” (Cha đẻ ngành y
Hippocrates)
11. LINH MỤC VỚI ĐỨC TIN
- Các người Pharisêu cấm người
mù, đuổi anh ra khỏi hội đường vì
anh được Chúa Giêsu chữa vào
ngày Sabbat.
- Linh mục: Dựa vào lề thói cứng
đọng, vào luật lệ và đạo đức bên
ngoài. Vì thành kiến, ghen ghét...
- Tự hào: Biết đầy đủ và đạo đức
rồi.
- Lắng nghe giáo dân: hiểu hành
trình đức tin của họ.
- Đào luyện đức tin của bản thân:
Bí tích Thánh Thể.
12. NGƯỜI TRẺ VÀ ĐỨC TIN
- Thời đại: đầy biến động.
- Đức tin của người trẻ chịu nhiều
thách thức: khoa học, nhiều học
thuyết...
- Do đó:
• Đào sâu học hỏi giáo lý
• Tương quan với Chúa
• “Hãy nghiên cứu giáo lý với
niềm đam mê...Hãy đâm rễ sâu
hơn trong đức tin so với thế hệ
cha mẹ” (ĐGH Bê-nê-đíc-tô
XVI, giới thiệu Youcat).
13. CÁCH LÀM GIA TĂNG
ĐỨC TIN
bởi thiên tai và nạn phá hủy môi
trường” (số 8)
- Xã hội:
+ Đại dịch covid ảnh hưởng trực
tiếp đến con người và thiên nhiên.
+ Chiến tranh giữa Nga và
Ucraina.
Dẫn chứng:
+ “Phần còn lại của thế giới (thiên
nhiên) có thể tiếp tục sống mà
không có chúng ta, nhưng chúng
ta không thể tồn tại nếu thiếu đi
chúng” (Sylvia A. Ealre).
+ “Phải bảo vệ hệ sinh thái vùng
Amazonia, vì sức khoẻ của hành
tinh chúng ta phụ thuộc vào vùng
+ Được tác hại đến các thế hệ
tương lai. Chúng ta có quyền yêu
cầu nhà hữu trách phải tạo lập
một hệ thống pháp lý chặt chẽ và
hữu hiệu để bảo vệ môi sinh.
Không cho phép những ai lạm
dụng quyền lực và dựa vào mô
hình kinh tế- kỹ thuật để phá hoại
đất nước, sự tự do cũng như công
bằng xã hội”.
+ Trong lá Thư Chung năm 2001,
Hội Đồng Giám Mục Việt Nam đã
chỉ ra nhiều mặt tiêu cực trong xã
hội Việt Nam, trong đó có vấn đề
môi trường: “Mức sống người
dân còn thấp, lao động không đủ
sống, thất nghiệp, sự sống chưa
được bảo vệ và tôn trọng đúng
mức, lại thường xuyên bị đe dọa
- Học thần học là gia tăng đức tin.
“Đức tin tìm kiếm sự hiểu biết” (
Thánh Alsenmô).
- Cầu nguyện làm gia tăng đức tin.
- Noi gương Đức Trinh Nữ Maria:
“Nếu bạn không biết cầu nguyện
thế nào, hãy xin Chúa dạy bạn
và xin Mẹ trên trời của người
cầu nguyện với bạn và cho bạn”.
Đức trinh nữ Maria đã trả lời
Thiên sứ “Xin làm cho tôi như
lời Thiên Thần nói” (Lc 1,38).
- Thận trọng với các dấu chỉ.
(Khăn liệm thành Torinno, các
lời tiên tri, năm dấu thánh – có
thể làm gia tăng đức tin, nhưng
 không bao giờ thay thế đức tin.
Đức tin không tuỳ thuộc vào
chúng nhưng vào Chúa).
- Các khủng hoảng, đau khổ có thể
thanh tẩy niềm tin của chúng ta.
Thánh Giacobe nói : “ Thưa anh
em , anh em hãy tự cho mình là
được chan chứa niềm vui khi gặp
thử thách trăm chiều. Vì như anh
em biết: đức tin có vượt qua thử
thách mới sinh ra lòng kiên
nhẫn” (Gc 1, 2-3).
14. SỐNG ĐỨC TIN NGÀY
HÔM NAY
phó cho trí khôn và trách nhiện
luân lí của con người cả nam lẫn
nữ” (TLHTXHCG số 473).
- Mở rộng và nâng cao:
- Giáo Hội:
+ Thông điệp Laudatosi về vấn đề
bảo vệ mội trường.
+ Đức Cha Phaolô Nguyễn Thái
Hợp, trong lá Thư chung ngày 13-
05-2016, đã thẳng thắn nhấn mạnh
rằng: “Theo giáo huấn của Đức
Thánh Cha Phanxicô, chúng ta
không thể dung thứ bất cứ thái độ
vô cảm và vô trách nhiệm nào đối
với môi trường. Đồng thời chúng
ta có quyền đòi hỏi người khác,
trong lúc tìm cách đáp ứng các
nhu cầu của thế hệ hiện tại, không
 + Nỗ lực bồi đắp nên văn minh sự
sống.
+ Dẫn thân vào các hoạt động bảo
vệ môi trường.
Dẫn chứng: “Thiên Chúa luôn luôn
tha thứ, con người đôi khi tha thứ,
còn thiên nhiên không bao giờ tha
thứ” (ĐTC Phanxico).
- Lí do bảo vệ môi trường:
+ Đòi hỏi của Đức tin và luân lí.
+ Thể hiện tình liên đới trong vũ
trụ.
+ Bảo vệ môi trường là một
phương thức loan báo Tin Mừng
trong thế giới hôm nay.
Dẫn chứng: “Thiên nhiên là một
món quà được Tạo Hoá ban cho
cộng đồng nhân loại, được giao
- Sống đức tin giữa lòng đại dịch
và chiến tranh:
• Ngày 09/07/2021, Hội đồng
giám mục đã gửi thư kêu gọi mọi
thành phần dân Chúa cầu nguyện
và hãy làm tất cả những gì có thể,
để ứng cứu đồng bào ruột thịt đang
vất vả vì đại dịch.
• Chúng ta không đủ thánh thiện
để có thể củng cố đức tin cho các
anh chị em Kitô hữu ở Ukraine
nhưng chúng ta tin rằng, lời cầu
nguyện của chúng ta có thể làm
được điều đó. (Đức Thánh Cha
Phanxicô trong sứ điệp Mùa Chay
năm 2022).
 • Đức tin không việc làm là đức
tin chết Thánh Giacôbê.
• Sống cảm thức đức tin.
15. PHẢN ĐỀ: Liệu những người
ngoài công giáo, họ không có
đức tin, họ có được cứu độ?
- Lumen Gentium số 14: Họ vô
tình không biết Chúa, thành tâm
tìm kiếm, chu toàn đời sống...
- Sách GLHTCG số 847: họ không
biết vì không do lỗi của họ.
- Họ được kêu mời và đón nhận.
- “Mong muốn cho tất cả mọi
người được ơn cứu độ và nhận
biết chân lý” (1 Tm 2,4).
- Môi sinh tâm linh:
+ Đánh mất cảm thức về tội.
+ Gạt Thiên Chúa ra khỏi đời
sống.
+ Văn hóa sự chết:
+ Sống chung sống thử.
+ Thiên đường tình yêu.
+ Vấn nạn phá thai…
IV. GIÁO HỘI VỚI VẤN ĐỀ
BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
- Vai trò của Giáo Hội:
+ Là một phần cốt yếu của Đức
tin.
+ Làm cho vũ trụ ngày càng hoàn
hảo theo ý Thiên Chúa; làm cho
vinh quang Thiên Chúa được tỏ
hiện nơi chính vũ trụ vạn vật.
 phải nhận thức sự bình đẳng căn - Nhưng tốt nhất: (x. Ga 14, 6).
bản giữa mọi người hơn, bởi vì
mọi người đều có một tâm linh và
được dựng nên giống hình ảnh
Thiên Chúa nên có cùng một bản
tính và cùng một nguồn gốc, hơn
nữa vì được Chúa Kitô cứu chuộc
nên họ đều được mời gọi như nhau
và cùng hưởng chung một cùng
đích nơi Thiên Chúa”.
- Môi sinh nhân bản:
+ Môi sinh nhân bản được tôn
trọng thì môi sinh tự nhiên được
hưởng lợi. (Caritas in Verytate, số
51).
+ Là tiền đề của sự nâng cao ý
thức bảo vệ môi trường.
+ Chủ nghĩa thực dụng, đề cao vật
chất.

ĐỨC CẬY
“Nhận biết Thiên Chúa thật là
biết đón nhận niềm hy vọng” (Spe
Salvi số 3).
“Đức Cậy” còn gọi là đức “Hy
Vọng”, bao hàm ý nghĩa trông
mong, trông chờ, trông đợi. Hy
vọng là một điều kiện cho sự tồn tại
của con người. Tuy nhiên, mọi hy
vọng trên đời này chẳng có gì bền
vững, vì tất cả sẽ qua đi. Vì thế,
trong ta nảy sinh niềm khát vọng
lớn lao hơn, là làm thế nào để đạt
tới sự viên mãn trường tồn. Đó là
và cho mọi dân tộc, ngõ hầu mọi
thụ tạo đều được chia sẻ cách
tương xứng cho hết mọi người dựa
vào công lý, được điều tiết bởi bác
ái. Dù chấp nhận bất cứ hình thức
tư hữu nào đã được nhìn nhận
bằng các định chế hợp pháp của
các dân tộc. Tuy nhiên, tùy theo
hoàn cảnh khác biệt và thay đổi,
phải luôn luôn lưu ý đến mục đích
chung hưởng của cải. Vì thế, khi
sử dụng của cải, con người phải
coi của cải vật chất mà mình làm
chủ một cách chính đáng không
chỉ như của riêng mình nhưng còn
là của chung nữa: nghĩa là của cải
đó có thể sinh ích không những
cho riêng mình mà còn cho cả
người khác… Càng ngày càng
mọi hành vi làm suy thoái, mọi
phá hoại ích kỷ hoặc thảm họa
sinh tháu sớm hay muộn sẽ kéo
theo những hậu quả nặng nề.
+ Thiên Chúa đã đặt con người
làm quản lý cảu Người.
+ Thiên Chúa có quyền trên môi
trường.
Dẫn chứng: + Sách Sáng Thế mô
tả việc Thiên Chúa tạo dựng lên
trái đất, mặt trời, trăng sao, cây
cỏ, muông thú trong 5 ngày
và “Chúa đều thấy nó tốt đẹp” (St
1,4-25).
+ Hiến chế Gaudium et Spes
viết: “Thiên Chúa đã tiền định cho
trái đất và tất cả những gì trái đất
chứa đựng đều là cho mọi người
hy vọng sâu thẳm nhất của con tim,
và là niềm hy vọng Kitô giáo.
Thiên Chúa là lý do và đối tượng
chính yếu của Đức Cậy. Đức Cậy
không bi quan. Đức Cậy vượt lên
trên cái nhìn bi quan về những thực
tại trần thế, vì nhờ đức tin, Đức Cậy
bám chặt vào Thiên Chúa, Đấng đã
phục sinh Chúa Giêsu từ cõi chết,
Ngài sẽ chiến thắng sự chết và
quyền lực của nó. Do đó Đức Cậy
ban tặng niềm vui ngay giữa những
thử thách: “Hãy vui mừng trong hi
vọng, kiên nhẫn khi gặp gian truân”
(Rm 12,12). Vì Đức Cậy hướng đến
hạnh phúc bất diệt trên trời, cho nên
“bảo vệ chúng ta khỏi sự nản chí,
nâng đỡ khi bị bỏ rơi, mở rộng trái
tim bằng sự mong đợi vinh phúc
vĩnh cửu, gìn giữ chúng ta khỏi tính
ích kỷ và đưa chúng ta đến với vinh
phúc của đức mến” (GLHTCG số
1818). Đức Cậy làm cho chúng ta
“không phải thất vọng” (Rm 5,5).
I. TỪ NGỮ
- Latinh: Spes
- Tiếng Anh: Hope
- “Đức Cậy” (vọng đức) trong Hán
– Nôm với ý chính như sau:
• Đức: ơn
• Cậy: tin tưởng, phó thác
Đức cậy: ơn tin tưởng, phó thác.
1. Con người luôn hy vọng
- Một cuộc sống hạnh phúc
+ Thế giới hiện hữu trên nền tnagr
một giao ước giữa Thiên Chúa và
con người (đọc chăm chú St 9, 9-
17 và lưu ý những lần nhắc đến
các thú vật). Đấng Tạo Hóa cam
kết không còn hủy diệt thế giới kẻ
song, loài vật cũng như loài người,
bằng một cơn đại hồng thủy nữa.
Con người phải tôn trọng thú vật.
(Mt 6,26; 10, 29; Cn 12, 10).
Thiên Chúa ban cho con người
khả năng nuôi sống mình bằng thịt
thú vật (St 9,3), thực phẩm mà
phải được nhận với tâm tình tri ân
(1Tm 4, 3-5). Kinh Thánh một mặt
không thần thánh hóa tạo vật; một
mặt không có một quan niệm phi
nhân cách về thiên nhiên (Tv
77.17 -18; Cv 17,28). Như thế,
Thiên Chúa ủy thác cho việc quản - Một cuộc đời bình an
lí tốt.
- Một công việc thành đạt
+ Thế giới phản chiếu Thiên Chúa.
Vì Thiên Chúa “tốt lành”, những Hy vọng là bản chất của con người.
gì Người đã tạo nên cũng “tốt 2. Sống không hy vọng nghĩa là
lành”. Không chỉ Thiến Chúa đang tồn tại chứ không phải
tuyên bố những gì Người tạo dựng
đang sống.
là tốt lành, mà tác giả Thánh Vịnh
còn khẳng định rằng tạo vật phản “Người ta có thể sống không cần
ánh vinh quang Thiên Chúa (Tv tình yêu, nhưng không một ai có thể
19,1; 8, 4-5). sống mà thiếu hy vọng sẽ yêu hoặc
+ Thiên Chúa ở mọi nơi trong tạo được yêu” ( Krassovsky).
dựng của Người (Rm 1, 20), biết
- Nếu không hy vọng, tức là không
rõ những gì đang diễn ra (Tv 139,
7-12). có mục đích để sống thì rơi vào
+ Thế giới được Thiên Chúa nâng tuyệt vọng.
đỡ (Cl 1,17; Dt 1,3): nhờ tác động
của Người mà thế giới vận hành
(Tv 104,10 -14).
- Đánh mất đi hy vọng mà không
tìm lại hy vọng thì xem như cuộc
đời rơi vào bế tắc.
II. HY VỌNG DƯỚI NHÃN
QUAN KITÔ GIÁO
1. Niềm hy vọng trong Cựu Ước
- Lịch sử niềm hy vọng trong
Thánh Kinh bắt đầu với Abraham.
Lý do hy vọng của ông chính là lời
hứa của Thiên Chúa. Cho dù bị thử
thách nặng nề, không còn gì để
trông cậy, ông vẫn cậy trông vào lời
hứa đó (x. Rm 4, 16-22).
- Niềm hy vọng của dân Israel:
“Dân đang làn bước giữa tối tăm,
III. MÔI TRƯỜNG NỘI TÂM
- Nguồn gốc của môi trường:
+ Công trình sách tạo của Thiên
Chúa (St chương 1).
+ Thiên Chúa yêu thương con
người.
+ Thiên Chúa làm cho con người
thành cộng sự của Ngài trong đối
thoại và trao cho con người trong
coi và canh tác. (St 2,15).
+ Vũ trụ được tạo dựng từ hư
không do Thiên Chúa và được
Kinh Thánh mạc khải, trong một
thời khắc trong không gian và thời
gian (x. St 1). Không gian và thời
gian này cũng do Thiên Chứa tạo
thành.
+ Thế giới thuộc về Thiên Chúa
(Tv 24,1; 50, 10). Con người được
 luật bảo vệ môi trường được thực
thi triệt để.
+ Nâng cao ý thức bảo vệ môi
trường (giáo dục, truyền thông,
hoạt động…)
+ Quy hoạch các khu công nghiệp
hợp lí và khoa học.
Phân loại, xử lí, tái chế rác thải.
+ Sử dụng năng lượng sạch (gió,
điện mặt trời…), sử dụng chất liễu
hữu cơ, hạn chế sử dụng các chất
hoá học.
+ Quy hoạch, bảo vệ, mở rộng
diện tích rừng.
Dẫn chứng: “Thầy thuốc tốt nhất là
bản thân thiên nhiên” (Cha đẻ
ngành y Hippocrates).
đã thấy một ánh sao huy hoàng;
đám người sống trong vùng bóng
tối, nay được ánh sang bừng lên
chiếu rọi……”(Is 9, 1-6).
- Lý do của niềm hy vọng chính là
tình yêu và sự thành tín của Thiên
Chúa: “Cho dù mẹ có quên con đi
nữa, Ta cũng chẳng quên ngươi bao
giờ…” (Is 49, 15-16).
- Thiên Chúa luôn trung thành với
lời hứa: “Chỉ trong Thiên Chúa mà
thôi, này hồn tôi hãy nghỉ ngơi yên
hàn. Vì hy vọng của tôi bởi Người
mà đến” (tv 62,6). “Hết những ai
đặt hy vọng vào Thiên Chúa sẽ
không bị suy tàn” (1Mcb 2, 61).
2. Niềm hy vọng trong Tân Ước:
Hy vọng của Kitô giáo
a. Nền tảng siêu việt
- Tiếp nhận và kiện toàn niềm hy
vọng của Israel.
- Là niềm hy vọng mà Thiên Chúa
ban tặng trong Đức Ki-tô, Đấng qui
tụ mọi người tin vào vương quốc
của Ngài. (x. Mt 12, 56).
- “Đối với chúng ta, niềm hy vọng
đó cũng tựa như cái neo chắc chắn
và bền vững của tâm hồn, để đi sâu
vào bên trong...nơi Đức Giêsu đã
vào như người tiên phong mở
đường cho chúng ta” (Dt 6, 19).
+ Hệ thống pháp luật chưa chặt
chẽ về việc bảo vệ môi trường.
Không xử lý nghiêm những trường
hợp vi phạm về môi trường
+ Người dân ý thức kém trong
việc bảo vệ môi trường.
+ Rác thải, nước thải từ các khu
công nghiêp chưa qua xử lý.
+ Khai thác tài nguyên quá mức
cho phép của con người.
+ Do chiến tranh gây ra: Bom
nguyên tử tại hai thành phố của
Nhật Bản.
+Do thiên tai gây ra (Bão, lũ lụt,
sóng thần, động đất, nước
dâng…).
- Giải pháp:
+ Xây dựng hệ thống luật pháp
chặt chẽ, đảm bảo quy định pháp
 tại các thành phố và khu công
nghiệp.
+ Hiệu ứng nhà kính gia tăng làm
biến đổi khí hậu toàn cầu.
+ Tầng Ozone bị phá huỷ.
+ Nguồn nước ngọt bị ô nhiễm
nặng.
+ Ô nhiễm biển xẩy ra với mức độ
ngày càng tăng.
+ Diện tích rừng ngày càng bị thu
hẹp và suy thoái về chất lượng.
+ Nhiều loài động thực vật bị tiêu
diệt, tuyệt chủng.
+ Ô nhiễm tiếng ồn.
- Nguyên nhân:
- Đức cậy là vũ khí bảo vệ chúng
ta trong cuộc chiến để được ơn cứu
độ: “Mặc áo giáp là đức tin và đức
mến, đội mũ chiến là niềm hy vọng
ơn cứu độ” (1 Tx 5,8).
- Đức cậy mang lại niềm vui ngay
trong thử thách: “Hãy vui mừng vì
có niềm hy vọng, cứ kiên nhẫn lúc
gặp gian truân”(Rm 12, 12).
- Đức cậy được diễn tả và nuôi
dưỡng trong kinh nguyện, nhất là
kinh Lạy Cha, bản tóm lược tất cả
những gì mà đức cậy gợi lên trong
ta (GLCG số 1820).
Như vậy, “Thiên Chúa là nền
tảng của hy vọng, chứ không phải
bất cứ thần linh nào khác....tình yêu
của Ngài bảo đảm cho sự hiện hữu
của sự sống ‘đích thực’ mà ta vẫn
trong đợi” (Spe Salvi số 31).
b. Đối tượng siêu phàm
- (Mt 5, 3-12) triển khai Đức Cậy:
hướng niềm hy vọng của chúng ta
lên Thiên Quốc như hướng về miền
đất hứa mới.
- Nhờ công cuộc tử nạn và phục
sinh của Đức Kitô, Chúa đã gìn giữ
ta trong Đức Cậy, do đó “chúng ta
sẽ không phải thất vọng”. (Rm 5, 5).
Niềm hy vọng của Kitô hữu là sự
thông phần vinh quang của Đức
+ Môi trường là nơi chứa đựng các
chất phế thải do con người tạo ra
trong cuộc sống và hoạt động sản
xuất của mình.
+ Môi trường là nơi lưu trữ và nơi
cung cấp thông tin cho con người.
Dẫn chứng: “Phần còn lại của
thế giới (thiên nhiên) có thể tiếp
tục sống mà không có chúng ta,
nhưng chúng ta không thể tồn tại
nếu thiếu đi chúng” (Sylvia A.
Ealre).
- Thực trạng:
+ Sự thiếu ý thức nghiêm trọng và
sự thờ ơ của người dân.
+ Ô nhiễm không khí (bụi,
CO2….) vượt tiêu chuẩn cho phép
 con người tạo ra xung quanh mình
trong đó con người sinh sống và
lao động, khai thác các tài nguyên
thiên nhiên hoặc nhân tạo nhằm
thoã mãn các nhu cầu của con
người (theo Tuyên Ngôn của
Unesico 1981).
II. MÔI TRƯỜNG TỰ NHIÊN
- Tầm quan trọng và lợi ích:
+ Môi trường là không gian sống
của con người và các loài sinh vật.
+ Môi trường là nơi cung cấp tài
nguyên cần thiết để nuôi sống con
người và các loài động vật.
+ Môi trường là nơi giảm nhẹ các
tác động có hại của thiên nhiên và
vũ trụ tới con người, sinh vật trên
trái đất
Kitô, Đấng đã chết và sống lại vì
chúng ta (Rm 5, 8-9).
- Là niềm vui ơn cứu độ (x. Rm 5,
17).
- Là đối tượng chính yếu của niềm
cậy trông (x. 1 Cr 1, 7)
- Là động lực cho mọi sinh hoạt
của Kitô hữu, là nguồn kiên nhẫn và
can đảm của ta giữa bao thử thách
(Rm 5, 3-4). Niềm hy vọng không
chỉ cá nhân, mà cho toàn thể dân
Chúa và toàn thể vũ trụ (Rm 8, 19-
20), không chỉ hướng về tương lai,
mà chính ngay ở hiện tại.
- (GLCG số 1817): Đức cậy là
nhân đức đối thần, nhờ đó chúng ta
trông mong Nước Trời và sự sống
vĩnh cửu như hạnh phúc đời mình,
khi tin tưởng vào các lời hứa của
Đức Kitô và nương tựa vào trợ lực
của Chúa Thánh Thần chứ không
dựa vào sức mình.
- Kinh Cậy: Tóm tắt nền tảng, đối
tượng, động lực và đặc điểm của
Đức Cậy.
III. Ý NGHĨA SIÊU NHIÊN
“Cánh cửa mịt mù tăm tối của
thời gian, của tương lai, đã được
mở toang. Ai có niềm hy vọng thì
sống khác hẳn; vì người có niềm hy
MÔI TRƯỜNG
I. TỪ NGỮ
- Tiếng Anh: Environment.
- Tiếng Latinh: Environment.
- “Môi trường” là các yếu tố tự nhiên
và các yếu tố vật chất nhân tạo
quan hệ mật thiết với nhau bao
quanh con người, có ảnh hưởng tới
đời sống sản xuất, sự tồn tại phát
triển của con người và thiên nhiên
(theo điều 1 Luật bảo vệ môi
trường Việt Nam).
- “Môi trường” là hoàn cảnh trong đó
sinh vật sống và phát triển (từ điển
Tiếng Việt, Nguyễn Xuân Hùng –
Thái Xuân Đệ, trang 526)
- “Môi trường” là toàn bộ các hệ
thống tự nhiên và các hệ thống do
 trọng của những đòi hỏi vọng đã được ban cho hồng ân một
về luân lý như là đối với cuộc sống mới” (Tđ Spe Salvi số 2).
những đòi hỏi về tri - Nhân đức hy vọng đem lại cho ta
thức. niềm tín thác, vì biết rằng cuộc đời
- Thánh Tôma Aquino đề chúng ta không do số mạng mù
cập đến ân sủng và chân quáng định đoạt, nhưng nằm trong
lý mặc khải của Thiên bàn tay quan phòng của Thiên Chúa
Chúa như là một quà là Cha nhân lành.
tặng để bảo đảm rằng - Chúng ta dựa vào niềm tin để
mọi người biết họ phải (1Pr 3, 15).
làm gì để đạt được cả - Những tội nghịch với Đức cậy:
cùng đích tự nhiên lẫn • Tuyệt vọng: nghịch với Đức cậy:
cái đích siêu nhiên của là không hy vọng rằng Chúa sẽ ban
họ. ơn cứu rỗi cho ta, phủ nhận trực tiếp
lòng nhân từ của Thiên Chúa.
• Tự phụ: cậy dựa vào công sức
của mình mà không dựa vào Ơn
Chúa
• Ỷ lại: phó mặc tất cả cho Chúa,
làm cho ta mất đi nhân cách và
trách nhiệm.
- Đức cậy là ân huệ Thiên Chúa
ban nhờ Đức Giêsu Kitô (x. Rm
5, 1-5).
- Đức cậy giúp ta kiên nhẫn hành
động trong đức ái (Rm 15, 4).
- Đức cậy phát xuất từ lời hứa và
lời mời gọi của Thiên Chúa (x.
Ep 1,18).
- Đức cậy kéo ta ra khỏi sự vô
vọng (x. Ep 2,12).
Tuyên Ngôn Nhân
Quyền(10/12/1948) đề ra
- Giáo dục luân lí Ki tô
giáo
- Truyền thông các thông
điệp của các Đức giáo
Hoàng về các vấn đề
luân lý như Thông điệp
Evangelium Vitae của
Ðức Gioan Phaolô II,
Fratelli tutti – Tất cả anh
em...
V. MỞ RỘNG
- Thánh Clêmentê
Alecxandria cũng nhấn
mạnh đến tầm quan
 chênh lệch giữa nước - Đức cậy giúp ta bền chí (Ep 4, 2-
giàu và nước nghèo. 4).
• Đối với Ki tô giáo qua IV. ĐƯỜNG HY VỌNG
những hình thức ngẫu
1. Không thất vọng (Ga 16, 29-44)
tượng mới, thờ phụng cá
nhân, giai cấp, chủng - Các môn đệ dũng cảm tuyên
tộc; hoặc hình thức loại xưng đức tin: “Giờ đây chúng con
bỏ Thiên Chúa ra khỏi xã
nhận ra Thầy biết mọi sự...vì thế
hội và dẫn đến sự bóc lột
người nghèo, chạy theo chúng con tin Thầy từ Thiên Chúa
lợi nhuận. mà đến”. Tuy nhiên, sau đó họ lại
• Hôn nhân, Phá thai, thụ bỏ trốn...Nhưng Chúa không bỏ rơi
tinh nhân tạo, làm chết họ, tiếp tục khích lệ, an ủi.
êm dịu
- Chúa Giê-su: Cho ta niềm hy
2. Giải pháp:
vọng và trông cậy vững vàng dù đời
- Tôn trọng và thực thi các
điều khoản do Liên Hợp ta có sa lạc, sa ngã, bất trung, bất
Quốc (24/10/1945), tín...
2. Cậy dựa vào Chúa (Mt 6, 25-
34)
- Chúa Giêsu kêu gọi các môn đệ
cậy dựa vào tình yêu và quyền năng
của Thiên Chúa, đừng quá lo lắng
vật chất...
- Đừng biến khát vọng vào Thiên
Chúa thành tham vọng của bản
thân.
- Trong cuốn Quê hương và Giáo
hội, trang 253-255, Đức Cha Phaolô
Nguyễn Thái Hợp nhận định: “Từ
khi có chủ trương đổi mới, Việt
Nam đã đạt được những thành tựu
kinh tế quan trọng, nhưng rồi kéo
với các ham muốn của
giác quan, như lời
thánh vịnh 84 nói:
“Cả tấm thân con
cùng là tấc dạ, những
hướng lên Chúa Trời
hằng sống mà hớn hở
reo mừng” (Tv 84,3).
IV. THỰC TRẠNG VÀ
THÁCH ĐỐ CỦA LUÂN
LÝ
1. Thực trạng:
• Đối với thế giới:
- Nhân quyền, sự bình
đẳng giữa phái tính, công
lý, bảo vệ môi trường.
- Chiến tranh nước lớn và
nước bé như Nga –
Ucraina, nền kinh tế
 T. Tô-ma Aquinô, Tổng theo đó bao nhiêu thảm trạng. Kinh
Luận Thần Học 1-2,24,1). tế tăng trưởng nhanh đưa đến kết
- Như thế, xét về mặt luân quả thê thảm là hình thành một xã
lý, đam mê sẽ tốt nếu góp
hội rạn nứt, giả dối, tàn nhẫn, phi
phần vào một hành động
tốt, và trở nên xấu trong chuẩn mực. Đời sống gia đình ngày
trường hợp ngược lại, (x. càng mục rã; con người như điên
GLHTCG số 1767-1772). loạn, yêu cuồng, sống vội, chụp
- Các cảm xúc và tình cảm giựt, buông thả, cắm đầu hưởng
có thể được đón nhận thụ, sẵn sàng đánh đổi mọi sự để có
trong các nhân đức, hoặc
nhiều tiền hơn. Bên cạnh đó, hiện
bị băng hoại trong các
tượng giả dối lên ngôi: bằng cấp
thói xấu.
Ø Bởi lẽ đó, con người giả, thông tin giả, báo cáo giả,
có thể đạt tới mức danh hiệu giả, thành tích giả, hàng
hoàn thiện luân lý hóa giả, thậm chí, sữa, bánh, thực
bằng cách vươn tới phẩm và thuốc cũng bị làm giả”.
điều thiện hảo, không
chỉ với ý chí, mà còn
- Thực tế đó cho thấy: con người
chỉ hy vọng vào đời này mà quên
mất hy vọng đời sau. (1 Cr 15, 19)
“Nếu chúng ta chỉ đặt hy vọng vào
Đức Ki-tô chỉ vì đời này mà thôi, thì
chúng ta là những kẻ đáng thương
hơn hết mọi người”. “Việc coi
trọng tiền bạc quá đáng không
những làm ta xa lìa tha nhân nhưng
còn làm cho con người mình trở nên
trống rỗng, bất hạnh, sống ảo tưởng
vì đã thay thế Thiên Chúa bằng các
của cải vật chất” (sứ điệp mùa
Chay năm 2011, ĐGH Bê-nê-đic-tô
XVI).
- Có nhiều thứ đam mê.
Ðam mê căn bản nhất là
tình yêu do điều thiện hảo
lôi cuốn. Được biểu hiện
qua những đam mê chính
yếu là: hỉ, nộ, ái, ố, ai, cụ,
dục (vui, giận, yêu, ghét,
buồn, sợ, ham muốn), (x.
GLHTCG số 1772).
- Thật vậy, tự bản chất,
đam mê không tốt cũng
chẳng xấu. Ðam mê
mang giá trị luân lý tùy
mức độ liên hệ thật sự với
lý trí và ý chí. Ðam mê
được coi là có chủ ý “khi
do ý chí điều khiển hay ý
chí không ngăn cản” (x.
như là chủ thể của luân lý và - Hãy lo tìm kiếm Nước Trời, mọi
của quyết định trách nhiệm, thứ còn lại, Chúa lo cho... (x. Mt 6,
bởi vì “con người có quyền 33).
hành động cách tự do theo
lương tâm, để có thể đảm
nhận những…?”
4. Tính luân lý của những
đam mê:
- Thuật ngữ “đam mê” nằm
trong di sản Kitô giáo.
Tình cảm hay đam mê là
những cảm xúc hay rung
động của khả năng cảm
giác, khiến ta hành động
hay không hành động tùy
theo điều ta cảm nhận
hay tưởng tượng là tốt
hoặc xấu. (x. GLHTCG
số 1763).
3. Lòng cậy trông khiêm hạ và
kiên trì (Mt 15, 21-28)
Câu chuyện người phụ nữ
Canaan xin Đức Giêsu cứu con
mình khỏi quỷ ám:
- Bà là người ngoại giáo. Nghe
biết về Đức Giêsu, bà cất bước đi
tìm Ngài và đặt tất cả niềm hy
vọng vào Ngài với lời cầu xin tha
thiết.
- Bà đương đầu với:
• Nạn kỳ thị chủng tộc: người Do
Thái khinh thường và xa lánh
những người dân ngoại.
- Việc truyền giáo bằng con
đường luân lý hệ tại một sự
cởi mở, một cuộc gặp gỡ và
đối thoại giữa luân lý Kitô
giáo và luân lý có sẵn trong
các nền văn hóa. Điều này
giả thiết và đòi buộc một sự
tự hủy (kénosis) của mầu
nhiệm Nhập Thể (x. Pl 2,1-
6). Sự tự hủy này bao hàm
thái độ kiên nhẫn, quảng đại,
khiêm tốn, kính trọng và
cộng tác.
- Giáo Hội còn phải đối thoại
với các lương tâm cá nhân,
phải kính trọng lương tâm
của người được rao giảng
Tin Mừng, bởi vì lương tâm
đồng hóa với con người xét
 của Đức Kitô, chúng ta cần
quay trở lại đoạn Tin Mừng
theo thánh Matthêu về sứ vụ
của nhóm Mười Hai (x. Mt
10,1-16) và đoạn Tin Mừng
theo thánh Luca về sứ vụ của
bảy mươi hai môn đệ (x. Lc
10,1-12).
• Luân lý của việc
truyền giáo:
- Giáo Hội phải nắm vững
luân lý của việc truyền giáo.
- Giáo Hội phải tôn trọng
quyền của mọi người được
có một văn hóa riêng, tôn
trọng căn tính văn hóa của
mọi dân tộc và phẩm giá của
con người.
• Các môn đệ coi bà như một
gánh nặng cần trút bỏ: “Xin
Thầy bảo và ấy về đi, vì bà ấy
cứ theo sau chúng ta mà kêu xin
mãi”. Đức Giêsu cũng lạnh
lùng từ chối: “Thầy chỉ được
sai đến với những con chiên lạc
nhà Ít-ra-en mà thôi”.
• So sánh bà với con chó:
“Không nên láy bánh dành cho
con cái mà ném cho lũ chó
con”. Bị sỉ nhục...
- Lòng trông cậy của bà bị thử
thách đến tột độ:
• “Thưa Ngài, đúng thế, nhưng
mà lũ chó con cũng được ăn
 những mảnh vụn trên bàn chủ
rơi xuống”. Câu trả lời của bà
cho thấy bà thật khiêm tốn,
nhưng cũng thật thông minh
đáo để!
• Qua cơn thử thách, chúng ta
mới thấy lộ ra vẻ đẹp ẩn sâu
trong tâm hồn người phụ nữ
ngoại giáo.
- Đời sống chúng ta cũng trải qua
nhiều thử thách, nhưng không bao
giờ là quá sức. Chúa thử thách và
Ngài biết rõ mức độ của chúng ta.
- Noi gương người phụ nữ ngoại
giáo: khiêm hạ cậy trông dù phải
gặp thử thách cao độ.
3. Luân lý và truyền
giáo
Thông điệp Veritatis
Splendorcủa Đức Giáo
Hoàng Gioan Phaolô II
• Nền tảng chung của
luân lý và truyền giáo:
- Hai lệnh truyền ấy chứa
đựng vừa việc loan báo Tin
Mừng, vừa việc giảng dạy
luân lý.
- Mục tiêu của việc truyền
giáo là công bố Tin Mừng và
biến đổi con người về
phương diện luân lý.
- Để hiểu được những đòi hỏi
luân lý khác được bao hàm
trong mệnh lệnh truyền giáo
 làm cho người ta" 4. Tuyên xưng và loan báo niềm
(Mt 7,12). hy vọng
§ Ðức ái Kitô giáo
luôn đòi hỏi tôn - Vì Tin mừng mà Phaolô bị bắt, bị
trọng tha nhân và thù ghét, bị tố cáo (x.Cv 26, 6-7).
lương tâm của họ, - Là Kitô hữu, chúng ta tiếp tục
mặc dù điều đó
“hãy tiếp tục tuyên xưng niềm hy
không có nghĩa là
chấp nhận một điều vọng của chúng ta cách vững vàng,
xấu khách quan vì Đấng đã hứa là Đấng trung tín”
như là một điều tốt. (Dt 10, 23).
(x. Toát yếu
- “Người hy vọng là người cầu
GLHTCG số 375).
nguyện. Đối tượng của lời cầu
• Chiều kích nhân bản:
- Làm lành lánh dữ. nguyện cũng là đối tượng của hy
- Giá trị nhân bản. vọng. Người hy vọng là cộng tác
- Từ tự nhiên hướng đến viên của Thiên Chúa. Ngài tìm họ
siêu nhiên. để hoàn tất việc tạo dựng và cứu
chuộc của Ngài...” (ĐHV của hồng tự do, có lí trí, có tư duy,
y Fx Nguyễn Văn Thuận). có ngôn ngữ.
- Cải tạo về đạo đức.
- Tuyên xưng và loan báo niềm hy
• Lương tâm:
vọng chính là loan báo Tin Mừng. - Tiếng nói tiềm ẩn trong
Vì Tin Mừng chính là niềm vui của tâm hồn.
hy vọng được cứu rỗi nhờ Đức - Tiếng nói ngay lập tức
Kitô. của Thiên Chúa.
- Tòa án xét xử vô hình.
V. ĐỨC MARIA, MẸ CỦA NIỀM
Ø Có ba qui tắc căn
HY VỌNG bản:
“Cuộc đời Mẹ đã thấm nhuần § Không bao giờ
được làm điều xấu
với thánh kinh vang lên niềm hy
để đạt tới điều tốt.
vọng của Ít-ra-en” (Thông điệp Spe
§ Luật vàng: "Tất cả
Salvi số 50).
những gì anh em
Đức Maria như một mẫu gương muốn người ta làm
sáng ngời của niềm Hy Vọng. Mẹ cho mình thì chính
đã đón nhận niềm hy vọng, nuôi anh em cũng hãy
 noi gương Thiên Chúa là
Đấng Chân Thiện Mỹ.
• Luật vĩnh cửu của
Thiên Chúa:
- “Luật tự nhiên không gì khác
là ánh sáng trí tuệ do Thiên
Chúa đặt trong ta, nhờ đó
chúng ta nhận biết điều phải
làm và điều phải tránh” (
Thánh Tôma Aquinô).
- Ý muốn của Thiên Chúa từ
ngàn đời ( do lòng nhân hậu
, Ngài đã tự ý tạo dựng con
người , để cho họ được
thông phần vào sự sống
hạnh phúc của Ngài). (Bản
toát yếu SGLHTCG số 1)
- Bản chất của con người
là yếu đuối, con người có
dưỡng niềm hy vọng, sống niềm hy
vọng, tuyên xưng niềm hy vọng,
loan truyền niềm hy vọng. Sống
trên đời này, chúng ta gặp nhiều thử
thách về Đức Cậy và cuộc đời của
Đức Mẹ cũng thế, Mẹ cũng
gặp những điều quá buồn (Mt 1,18-
19; Ga 19,25-30), những cái quá
cực (Lc 2,7), những thứ quá đau
lòng (Lc 2,34-35; Ga 19,31-34),
những việc quá lo (Lc 2,46), những
tình cảnh quá sợ (Mt 2,16)… Thế
nhưng Mẹ đã nương tựa vào Thiên
Chúa để sẵn lòng đón nhận tất cả và
hiến dâng tất cả cùng với Con mình,
đem lại ơn cứu độ cho nhân loại.
Nhờ đó, Mẹ lại trở thành Hy Vọng
cho chúng ta: Salve Regina…et Spes
nostra! Lạy Nữ vương… (nguồn
sống vui) và Hy Vọng của chúng
con!
- “Hy vọng đi, hồn tôi hỡi, hãy hy
vọng!” (Thánh Têrêsa HĐGS)
VI. LINH MỤC VỚI HY VỌNG
“Dưỡng khí cần cho phổi thế nào
thì đức cậy cần cho đời sống Kitô
hữu như vậy” (Emil Bruner).
- Linh mục: “Alter Christus” phản
chiếu hình ảnh của Đức Giêsu, con
người của Hy Vọng.
- Linh mục: Thầy dạy Hy vọng và
phó thác.
- Giúp con người thiết lập các
mối tương quan: Thượng Đế,
con người, tự nhiên
- Thiết lập tiêu chuẩn hành vi
của con người với: Thiên
Chúa, Giáo Hội, xã hội
- Luân lý kitô giáo còn nhấn
mạnh các tín hữu phải sống
đúng tư cách Kitô hữu.
2. Tiêu chuẩn luân lý công
giáo
• Thiên Chúa:
- Nguồn mạch
- Mẫu mực
- Cứu cánh tối hậu
- Thiên Chúa là tấm gương soi
chiếu cuộc đời của chúng ta
và chúng ta có trách nhiệm
 luật trong Cựu Ước chỉ tóm
lại hai điều là mến Chúa và
yêu người (x. Mt 22, 37-39).
III. TIÊU CHUẨN LUÂN LÝ
CÔNG GIÁO
Thượng Đế hay Thiên Chúa
là nguồn mạch, mẫu mực, là
cứu cánh tối hậu.
1. Tầm quan trọng của luân
lý
- Giúp con người sống đúng
phẩm giá của mình
- “Sinh làm người thì dễ, sống
làm người thì khó”(Gioan
Phalo II).
- Linh mục không chỉ dừng lại ở
“hy vọng trần thế” mà còn hướng
con người đến “tương lai vĩnh
hằng”. Hướng dẫn giáo dân: biết đặt
niềm hy vọng ở đâu (dựa vào học
thuyết xã hội để hướng dẫn giáo
dân).
- Niềm hy vọng Phục sinh: Như
Đức Giê-su.
- Cho giáo dân: biết chiến đấu và
phó thác
- Linh mục: học để biết trông cậy
và phó thác
VII. LINH MỤC VÀ TRÁCH
NHIỆM DẪN DẮT NIỀM HY
VỌNG CHO NGƯỜI TRẺ
1. Thực trạng:
- Người trẻ từ 15 tuổi trở lên: Mất
chỗ dựa tinh thần...
- Nhiều bạn trẻ sống hưởng thụ,
duy cá nhân...không màng đến
tương lai.
- Nhiều bạn trẻ đánh mất đi hy
vọng của mình.
2. Linh mục:
- Nắm bắt thực trạng để đồng hành
cùng các bạn trẻ.
- Tổ chức gặp mặt, nói chuyện,
chia sẻ...
giữa Thiên Chúa với nhân
loại, “giao ước này không
phải với cha ông chúng ta,
mà là với chúng ta, những
người hôm nay đang ở đây,
tất cả còn đang sống” (Đnl
5,3). Như thế, chúng ta dễ
dàng và buộc phải chân nhận
rằng, lề luật đến từ Thiên
Chúa.
- Sự xuất hiện Ngài không làm
phai nhạt hay loại bỏ lề luật;
trái lại, “Ta đến không để bãi
bỏ, nhưng là để kiện toàn”
(Mt 5,17). Nghĩa là, những gì
đã có từ nguyên thuỷ thì nó
là vậy đến muôn đời, vì nó
phát xuất từ Thiên Chúa.
Đức Giêsu đã nhắc lại Thiên
- Luân lý Kitô giáo đến từ hữu
thể của Thiên Chúa, đó là
Thiên luật. Và được Ngài
‘phô bày’ cho con người qua
- Tập cho người trẻ biết làm việc
Kinh Thánh: Cựu Ước và
Tân Ước
- Trong Cựu Ước, luật Thiên
Chúa ban chứa đựng trong
bộ luật Torah, gọi là Ngũ
Kinh. Luật Torah gồm ba
phần chính, Mười điều răn,
các quy tắc lễ tế, pháp luật tư
pháp.
- Quy kết lại vẫn là Mười
Điều Răn, tóm gọn toàn bộ
giới luật của Thiên Chúa
được ban cho nhân loại qua
dân tộc Ít-ra-en (x. Đnl 5,6-
21). Và đó chính giao ước
- Tìm ra những giải pháp, những
lời giải đáp giúp người trẻ đi theo
con đường của Đức Kitô.
để mưu ích cho mọi người, vì đó
là tham gia vào công trình sáng
tạo của Thiên Chúa, họ không trở
thành xa lạ với chính mình, với
anh em đồng loại.
- Truyền thông cho giới trẻ niềm
vui, niềm hy vọng có cuộc sống
vì mọi người, sống thanh cao,
sống có ích, họ dám mạnh dạn
đáp lại tiếng gọi của Đức Kitô,
không sống khiếp đảm, như Chân
phước Giáo hoàng Gioan Phaolô
II căn dặn: “ Hỡi các bạn trẻ,
đừng sợ phải sống thánhthiện”. tề gia, trị quốc, bình thiên
hạ).
- Đối với Phật giáo, luân lý
(Pháp) là một trong Tam
Bảo. Qua Tứ Diệu Đế, ta dễ
thấy rằng, đau khổ là trở ngại
hàng đầu ngăn cản người
phật tử tiến về cõi Niết Bàn.
Do đó, con người cần “diệt”
khổ bằng Bát Chính Đạo. Dĩ
nhiên chi tiết về các giới răn
của Phật giáo cũng như
những nền luân lý khác:
khuyên những điều cần làm,
cấm những điều không được
phép.
2. Luân lý Kitô giáo
- Luân lý Kitô giáo là gì? (x
GLHTCG 1950;1953)
 thời đại, một nguyên lý hay
cấu trúc không thay đổi.
• Luân lý của Nho giáo,
Phật giáo
- Trong Nho giáo lấy đức
Nhân để làm nền tảng và xây
dựng nền luân lý, thể hiện
qua mối tương quan Thiên –
nhân: “Thiên nhân tương
dữ”. Sách Trung Dung viết:
“Thiên mệnh chi vị tính –
bản tính của người là mệnh
do Trời ban”. Tóm lược luân
lý của Nho giáo qua Tam
Cương (vua-tôi, cha-con, vợ-
chồng), Ngũ Thường (Nhân,
Nghĩa, Lễ, Trí, Tín), và Bát
Điều Mục (Cách vật, trí tri,
thành ý, chính tâm, tu thân,
ĐỨC MẾN
“Tình Yêu là quà tặng vĩ đại nhất
mà Thiên Chúa ban cho nhân loại;
Tình Yêu là lời hứa của Ngài và là
hy vọng của chúng ta”. (TĐ Deus
Caritas Est số 2)
Thông điệp Deus Caritas Est.
I. TỪ NGỮ
- Đức: ơn
- Mến: yêu thương
- Đức Mến: ơn yêu thương
GLCG số 1822: “Đức mến là
nhân đức đối thần, nhờ đó chúng ta
yêu mến Thiên Chúa trên hết mọi sự
vì chính Ngài, và vì yêu mến Thiên
Chúa, chúng ta yêu mến người lân
cận như chính mình”.
II. ĐỨC MẾN TRONG CỰU
ƯỚC
- Ngay từ đầu sách Sáng Thế, tình
yêu Thiên Chúa đã được thể
hiện. Thiên Chúa sáng tạo con
người giống hình ảnh Ngài (x. St
1,27) và ban cho con người
quyền cai quản (x. St 2, 15).
- Con người sa ngã, Thiên Chúa
tiếp tục yêu thương và hứa ban
ơn cứu độ (St 3,15).
- Thánh Thomas Aquino: “Sự
tốt là cái gì mà tất cả mọi
hữu thể đều ước muốn, giới
mệnh thứ nhất của luật tự
nhiên là phải làm và tìm
kiếm sự tốt, tránh sự xấu.
Đây là nền tảng cho mọi giới
mệnh khác của luật tự
nhiên.” Luật luân lý tự nhiên
là một quy tắc của lý trí tìm
kiếm sự tốt lành, cái mà được
công bố bởi người có quan
tâm về cộng đồng.
- Ngoài ra, luật tự nhiên không
phải được làm bởi con người
nhưng nó đặt nền trên cấu
trúc thực tại của chính nó.
Do đó, luật tự nhiên là chung
cho tất cả mọi người, mọi
II. NGUỒN GỐC LUÂN LÝ
1. Luân lí tự nhiên
• Luật tự nhiên
- Trong tự bản chất con
người, khao khát kiếm
tìm hạnh phúc vẫn luôn
động thúc con người dấn
bước.
- Khao khát chính đáng ấy vẫn
luôn đòi hỏi một giàng buộc
không bao giờ được nhượng
bộ nơi lý trí và trong hành vi
của con người: “làm lành
lánh dữ”.
- Đây là một nguyên lý cơ bản
để con người có thể tìm, gặp
và ở lại trong an bình và
hạnh phúc.
- Các hình ảnh minh họa tình yêu
Thiên Chúa với dân Ngài:
• (x. Is 11, 1), (x. Is 49, 14-16)
cha mẹ đối với con cái.
• (x. Hs 2, 21-22) vợ với chồng.
• (x. St 9,9) tình yêu phổ quát,
giành cho tất cả mọi người.
• (x. Đnl 7, 7) tình yêu nhưng
không.
- Đức mến là ân sủng Thiên Chúa
ban cho dân Người.
- “Đức Chúa, Thiên Chúa của anh
em sẽ cắt bì tâm hồn anh em và tâm
hồn dòng dõi anh em, để anh em
yêu mến Đức Chúa, Thiên Chúa của
anh em, hết lòng dạ, ngõ hầu anh
em được sống”. (x. Đnl 30, 6).
- Lòng yêu mến Thiên Chúa gắn
liền với yêu mến tha nhân.
- “Ngươi không được trả thù,
không được oán hận những người
thuộc về dân ngươi. Ngươi phải yêu
đồng loại như chính mình. Ta là
Đức Chúa” (x. Lv 19, 18).
- Yêu thương người ngoại kiều, di
dân (x. Lv 20, 33-34).
- Yêu cả kẻ thù “Kẻ thù con có
đói, hãy cho nó bánh ăn. Nó có
khát, hãy cho nước uống”. (Cn 25,
21).
cách sống những quy
tắc đó. Người sống theo
Luân lý biết cân nhắc và
điều chỉnh tốt các hành
vi, thái độ để sống đúng
với nhân phẩm
- Luân lý Kitô Giáo còn
nhấn mạnh các tín hữu
phải sống đúng tư cách
Kitô hữu. Thiên Chúa
chính là cùng đích và
nguồn hạnh phúc con
người. Con người được
mời gọi quy hướng về
Ngài. Trở nên giống
hình ảnh Ngài qua việc
bước theo Đức Giêsu
Kitô (x. GLHTCG
1950;1953)
 - Tình yêu thương cao trọng vì
Thiên Chúa (x. Hs 6,6).
LUÂN LÝ
Giới răn yêu thương tha nhân
trong Cựu Ước là tiền đề của Đức
I. TỪ NGỮ Mến trong Tân Ước. Cựu Ước
- Luân lý: Tiếng anh: chuẩn bị cho Tân Ước, Tân Ước
Moral, hoàn thành Cựu Ước.
- Luân: Đạo đức trong
cách cư xử; lý: Lẽ phải
- Luân lý: Lẽ thường của
đạo đức con người
- Luân lý là hệ thống
những quy tắc, chuẩn
mực, giúp con người, cá
nhân hay xã hội sống
đạo làm người
- Như thế Luân lý bao
gồm những quy tắc và
III. ĐỨC MẾN TRONG TÂN
ƯỚC
1. Tin Mừng Nhất Lãm
- Giới răn quan trọng nhất của
Thiên Chúa: “Mến Chúa và yêu
người”. ( Mt 22, 34-40; Mc 12, 28-
34; Lc 10, 25-28).
- Thiên Chúa là nguyên lý cho tình
yêu của ta đối với tha nhân, và tình
yêu của ta đối với tha nhân cũng
chính là tình yêu mà ta có đối với
Thiên Chúa (x.Mt 25, 34-40).
- Tình yêu cho tha nhân là phổ
quát (x. Mt 5, 43-48), kể cả kẻ thù
(x.Lc 6, 27-35).
- Chống mọi bất công.
- Đến với người lân cận trong
tình bác ái đích thực: “bất cứ
khi nào bạn chia sẻ tình yêu
với người khác, bạn sẽ nhìn
thấy bình an đến với bạn và
đến với họ.” (Mẹ Têrêsa
Calcutta)
- Luôn sẵn sàng tha thứ và hòa
giải.
- Phải làm chủ sự nóng giận
của mình. Thánh Phaolo dạy:
“Nóng giận, nhưng đừng
phạm tội. Chớ để mặt trời lặn
mà vẫn còn giận” (Ep 4,26)
- Chống chạy đua vũ trang,
chống kì thị chủng tộc, bộ
tộc và tôn giáo.
 - Đức Giê-su “Thủ Lãnh Hòa
Bình”
- Đức Maria
- Mẹ Têrêsa Calcutta
- Các Đức Giáo Hoàng
- Các Thánh Tử Đạo
XII. ỨNG SINH LINH MỤC
- Phải lan truyền hòa bình
bằng việc chia sẻ Tin Mừng
bình an bằng lời nói và việc
làm. (x. 2Cr 5,20)
- Tìm kiếm bình an trong bản
thân và với chính mình qua
việc cầu nguyện và lắng nghe
Lời Chúa (x. Mt 5,9)
- Năng đến với Bí Tích Hòa
Giải, là bí tích thật sự của
bình an.
Tình yêu của Đức Ki-ô chính là
khuôn vàng thước ngọc cho mọi tín
hữu, vì Ngài đã yêu mến Chúa Cha
và yêu thương loài người đến độ hy
sinh mạng sống mình.
2. Trong các thư của Thánh
Phaolô
- Trong Kinh Thánh có 320 lần
nhắc đến Đức mến, trong đó thư của
thánh Phaolô đã có đến 236 lần.
- Bài ca Đức mến (x. 1Cr 13,1-
13):
• Đức mến cao quý hơn mọi sự
(1-3): Không có đức mến thì
mọi hiểu biết, tài năng, công
 đức và ngay cả mạng sống mình
cũng là hư không.
• Đức mến là mẹ các nhân đức
(4-7): tâm hồn cao đẹp sẽ có 8
không (không ghen tương,
không vênh vang, không tự đắc,
không làm điều bất chính,
không tìm tư lợi, không nóng
giận, không nuôi hận thù,
không mừng khi thấy điều gian
ác) và 7 có (nhẫn nhục, hiền
hậu, vui khi thấy điều chân thật,
tha thứ, tin tưởng, hy vọng, chịu
đựng). Đó chính là 15 đặc điểm
của tình yêu Kitô giáo.
XI. MẪU GƯƠNG HÒA BÌNH
điều phạm thánh và
phạm thượng:
(GLHTCG số 515)
- Lạm dụng danh nghĩa “tử
vì đạo”: Sự tử đạo chân
chính là chứng tá của kẻ
chịu chết chứ không chối
bỏ Thiên Chúa và tình yêu
của Ngài; kẻ khủng bố thì
lại giết nhân danh Thiên
Chúa. Như vậy là đảo lộn
ý niệm tử đạo.
- Không tôn giáo nào có thể
dung tha khủng bố, lại
càng không thể rao giảng
khủng bố.
 sau đây: (Dựa vào
GLHTCG số 2302 đến
2309)
- Sự tổn thất do kẻ xâm lăng
gây ra có tính lâu dài, trầm
trọng và chắc chắn.
- Những phương tiện khác để
chấm dứt sự xâm lấn là
không thể thực hiện được và
không có hiệu quả.
- Có lý do bảo đảm rằng sự tự
vệ sẽ thành công.
- Việc sử dụng khí giới
không gây ra những sự
dữ hoặc xáo trộn tệ hơn
là sự dữ mà ta muốn loại
trừ.
• Tuyên bố khủng bố nhân
danh Thiên Chúa là một
• Đức mến tồn tại muôn đời (8-
13): đây là nhân đức trường tồn
tuyệt đối, trọn vẹn tuyệt đối và
ưu việt tuyệt đối của tình yêu
thương. Đức tin và Đức cậy rất
quan trọng, nhưng Đức mến
còn quan trọng hơn. Đức mến là
ngọn lửa nung nóng Đức tin, và
là ánh sáng chiếu soi Đức cậy,
để hướng đến đích điểm là
chính Thiên Chúa Ba Ngôi.
3. Đức Mến theo Thánh Gioan
Tông Đồ
- (x. 1Ga 4,1-8) Vì Thiên Chúa là
Tình Yêu , nên mọi sự đều bắt
 nguồn từ tình yêu Thiên Chúa,
được định hình bởi tình yêu ấy.
- “Tình yêu là quà tặng vĩ đại nhất
mà Thiên Chúa ban cho nhân
loại, tình yêu là lời hứa của Ngài
và là hy vọng của chúng ta”
(Thông điệp Deus Caritas Est số
2).
- (x. 1Ga 4, 9-11) lý giải tình yêu
của Thiên Chúa.
- Đức mến gắn chặt làm một giữa
chúng ta với Thiên Chúa và tha
nhân. Điều răn của Chúa: (x. Ga
15, 12).
quả bom ném xuống
Hiroshima và Nagasaki
- Những cuộc diệt chủng
khủng khiếp: Armenie,
Uken, Do Thái...
- Xung đột giữa Nga và
Ukraina bắt đầu ngày
24/02/2022
• Sự tự vệ chính đáng:
Một cuộc chiến tranh xâm
lấn là điều xấu xa tự bản
chất. Một quốc gia bị xâm
lấn có quyền lợi và nghĩa vụ
phải tự vệ bằng cách sử dụng
khí giới (GLHTCG số 2265).
• Để việc sử dụng vũ trang
được chính đáng theo luân
lý, cần có những điều kiện
 những thiệt hại đã gây ra.
Còn hòa bình tự chính bản
thân là một hành động và là
những thành quả chỉ xuất
phát từ tình yêu”. (GH Pio
XII, Thông điệp Ubi Acano-
1922).
X. PHẢN ĐỀ: CHIẾN
TRANH - SỰ THẤT BẠI
CỦA HÒA BÌNH
“ Hòa bình là đức hạnh của
nhân loại. Chiến tranh là
tội ác” (Victor Hugo)
• Hiện thực:
- Chiến tranh thế giới I (1914-
1918) và II (1939-1945): Hai
IV. BẢN CHẤT CỦA ĐỨC MẾN
1. Nguồn gốc
- Thiên Chúa chính là nguồn gốc
vì: Deus Caritas Est “Thiên Chúa là
Tình Yêu”.
- Là ân ban của Thiên Chúa.
- Là nhu cầu căn bản của con
người: yêu và được yêu.
- Đức mến là sự hiệu diện của
Thiên Chúa trong ta. “Mọi người sẽ
nhận biết anh em là môn đệ Thầy ở
điểm này: là anh em có lòng yêu
thương nhau” (Ga 13, 35).
2. Đối tượng
 “Vạn sự đã do tình yêu sáng tạo,
vạn sự được Tình yêu nâng đỡ, vạn
sự đi về tình yêu và đi vào trong
tình yêu” (R.Tagore).
- Thiên Chúa:
• Yêu mến Thiên Chúa vì chính
Thiên Chúa, vì giá trị tuyệt đối
và sự tốt lành vô biên của Ngài
(x. Lc 10, 27).
• “Vì Người, tôi đành mất hết, và
tôi coi tất cả như rác, để được
Đức Kitô” (Pl 3,8).
- Chính mình:
• Theo thánh Tôma Aquinô:
“Đức mến đòi ta phải yêu mình
con hơn yêu tha nhân”.
- Hòa bình sẽ bị đe dọa khi
con người không được trao
cho tất cả những gì là của
mình, khi phẩm giá con
người không được tôn trọng
và khi đời sống dân sự không
được quy hướng về công ích.
- Bảo vệ và phát huy các
quyền con người là điều kiện
cần thiết để xây dựng một xã
hội hòa bình.
2. Hòa bình là kết quả của
tình yêu
- “Hòa bình đích thực và bền
vững là việc của tình yêu hơn
là của công lý, vì vai trò của
công lý chỉ là loại bỏ những
trở ngại đặt ra cho hòa bình:
đó là những thương tổn hay
 sống huynh đệ, nhân ái
yêu thương (Mt 5, 21-26);
(Mt 5, 43-44).
• Người đẩy lui quyền lực
của ma quỷ, là tên giết
người và là cha dự dối trá
tự bản chất. Qua đó Người
thiết lập vương quốc của
sự thật, công chính và
bình an. (Ga 3,21).
IX. HÒA BÌNH: KẾT
QUẢ CỦA CÔNG LÝ - Tha nhân:
VÀ BÁC ÁI
1. Hòa bình là kết quả của
công lý (x.Is 32,17)
- Tôn trọng sự cân bằng giữa
mọi chiều hướng của con
người
• Không yêu mình làm sao yêu
người như “chính mình”.
• Yêu mình theo Đức mến chứ
không phải nuông chiều bản
thân trong sự ích kỷ. Yêu mình
chính là yêu phần rỗi của mình
nên không ngại từ bỏ chính
mình để vác thập giá, và dám
hy sinh chính mình khi Chúa
muốn.
(x. 1Ga 4, 20) yêu Chúa phải
yêu người. Tình yêu của Thiên
Chúa là đối tượng mô thể của
đức mến đối với tha nhân, đến
nỗi ta có thể nói: không phải
chúng ta yêu tha nhân mà chính
 Thiên Chúa yêu mến họ trong
ta. Tha nhân không phải là
phương tiện để yêu mến Thiên
Chúa, nhưng là cứu cánh. Nên
ta chỉ thực sự yêu tha nhân vì
chính họ, cũng là yêu mến
Thiên Chúa trong chính tha
nhân.
- Vũ trụ:
• Yêu mến Thiên Chúa cũng là
yêu mến muôn loài muôn vật
trong vũ trụ mà Ngài đã tạo
thành.
• Mỗi người là một tổng thể hay
một hợp thể của toàn thể vũ trụ.
• Mọi sự trong ta và ta ở trong
mọi sự.
• Người đến để giao hòa thế
gian với Chúa Cha (Ep 2,
16).
• Người đến để phá hủy bức
tường ngăn cách giữa Do
Thái và các dân, đồng thời
lấy giới răn yêu thương như
giải pháp căn bản để thiết lập
hòa bình (Ep 2, 14).
• Người đến để trừ diệt sự
dối trá, là mầm mống làm
cho con người băng hoại
và gây mâu thuẫn trong
các mối tương quan ở mọi
lãnh vực. (Ga 8, 32).
• Người kêu gọi con người
hãy nhận ra trách nhiệm
của mình đối với anh em,
để xây dựng một cuộc
 răng”(Mt 5,38). Tuy nhiên,
Chúa Giêsu dạy rằng: “đừng
chống cự người ác, trái lại,
nếu bị ai vả má bên phải, thì
hãy giơ cả má bên trái ra
nữa.”(Mt 5,39): Chúa Giêsu
kêu gọi chúng ta hãy ra khỏi
cái vòng bạo lực.
- “Anh em đã nghe Luật dạy
rằng: hãy yêu đồng loại và
hãy ghét kẻ thù” (Mt 5,43).
Nhưng Đức Giêsu dạy rằng:
“hãy yêu kẻ thù và cầu
nguyện cho những kẻ ngược
đãi anh em” (Mt 5,44).
- Hòa bình mà Đức Kitô
hướng đến:
3. Hành trình Đức mến
a. Tình yêu và hành động
- Trong cuộc sống, có người dễ
thương nhưng cũng có người
thương không dễ...Nên, phải yêu
thương bằng ước muốn và hành
động.
- Đức mến cốt ở “tình” hay ở
“việc”? (x. 1Ga 3, 18) đừng yêu
bằng chót lưỡi đầu môi.
- Nhưng nếu quá chú trọng đến
việc làm, chúng ta sẽ quên mất
nguồn gốc của việc làm là tình
yêu. Ví dụ: chồng quá chú tâm
làm việc, mặc dù cũng vì thương
 và lo cho gia đình nên phải làm
việc. Nhưng nếu quá chú tâm mà
quên đi vợ con, không còn giờ
bên vợ con...vợ con có cảm nhận
được tình yêu của người chồng
không?
- Đức Mến: chứng tỏ qua các công
việc cụ thể: thái độ, cử chỉ, hành
vi, ánh mắt, lời nói..., đồng thời,
các công việc ấy cũng phải liên
đới và nuôi dưỡng bằng đức mến.
- Maria đã chọn phần hơn (x. Lc
10, 38-42).
- Yêu tha nhân: không phải chỉ
chứng tỏ những công việc bên
ngoài, nhưng cốt yếu là tâm tình.
- Bình an trong tâm hồn:
Tương quan với Chúa
- Tương quan với anh chị em
trong cộng đoàn: chứng tỏ sự
tha thứ, khoan dung...
- Linh mục là “Alter Christus”,
làm cho người khác nhận ra
sự hiện diện thật sự của Đức
Ki-tô nơi mình: Bí tích hòa
giải; phương cách giải quyết
các xung đột giáo dân
VIII. CHÚA GIÊSU: “THỦ
LÃNH HÒA BÌNH” (IS
9,5)
- Đức Giêsu nói Ngài đến để
gây chia rẽ (Lc 12, 51-53; Mt
10, 34-36)
- “Anh em đã nghe Luật dạy
rằng: Mắt đền mắt, răng đền
 - Giáo dục con cái: Yêu b. Đức Mến và Sự thật
mến hòa bình
- Tương quan với các gia - Yêu mến Thiên Chúa cũng chính
đình khác, làm lan tỏa là yêu mến Sự thật (x. 2 Tx 2,
ngọn lửa hòa bình 10).
- Chứng tá Tin mừng giữa
đời - Sự thật là ánh sáng trao ban ý
VII. NGƯỜI TU SĨ – LINH nghĩa và giá trị cho tình
MỤC yêu.Không có sự thật, tình yêu sẽ
• Thách đố: thoái hóa thành cảm tính, trở
- Một số cộng đoàn: Bất thành vỏ ốc trống rỗng, tìm cách
hòa, chia rẽ, bằng mặt lấp đầy bằng những gì mình yêu
nhưng không bằng lòng
thích. Đó là nguy cơ trầm trọng
- Một số Linh mục:
Chuộng người thân cận mà tình yêu phải đối mặt với một
(người giàu) hơn người ít nền văn hóa không có sự thật hay
quan hệ (người nghèo)... chân lý.
• Giải pháp:
- Thánh Tôma Aquinô gọi Đức
mến là “mẹ” các nhân đức, vì tất
cả các nhân đức khác phát sinh từ
VI. GIA ĐÌNH VỚI HÒA
đó. Vì nền tảng, nên nó biểu hiện
cuộc sống bên trong hơn là với
những hành vi bên ngoài, biểu lộ
tâm hồn hơn là với những kiểu
cách hành động.
c. Sống Đức mến
- Danh họa Van Gogh: “Cách thức
tốt nhất để nhận biết Thiên Chúa là
yêu thương tất cả”.
- Tình yêu là một điều tự nhiên
trong đời sống con người, ai chẳng
muốn yêu và được yêu, vì tình yêu
đem lại niềm vui và hạnh phúc cho
- Cố gắng thực hiện Lời
kinh Hòa bình của Thánh
Phan-xicô Assisi
BÌNH
- Gia đình là nền tảng của
Giáo hội và xã hội, gia
đình đóng vai trò quan
trọng trong việc kiến tạo
hòa bình.
- Hòa bình trong gia đình:
Luôn có chỗ cho Chúa
hiện diện, bình an sẽ ở
mãi trong gia đình
- Gia đình hòa hợp, yêu
thương: Dấu chỉ hiệp
thông của Ba Ngôi Thiên
Chúa
3. Người trẻ với hòa bình nhau. Tuy nhiên, khi đi vào cuộc
a. Thách đố sống với những va chạm, tình yêu
- Bạo lực học đường. dễ bị lệch lạc, nhiều khi mẫu thuẫn
- Thủ phạm giết người ngay trong chính mình.
đang trẻ hóa...
- Thông điệp Deus Caritas Est cho
b. Người trẻ, đặc biệt là
thấy: chưa bao giờ hai chữ “tình
các Ki-tô hữu trẻ cần
làm gì? yêu” bị lạm dụng như ngày nay.
- Bình an trong tâm hồn: Yêu là một từ ngữ được sử dụng
“Lạy Chúa, xin ban hòa nhiều nhất, nhưng lại là một từ ngữ
trong đời chúng con, hòa gây hiểu lầm nhất.
bình trong tâm hồn...” - Phải trải qua gian nan, trắc trở
“Chỉ có sự hoán cải tâm mới thực sự cảm nhận được tình
hồn mới làm cho thế giới yêu.
chúng ta nhân bản
hơn...” (GH Phan-xi-cô) - Đức mến là tiến trình rộng mở vô
- Sống đúng các giá trị Tin giới hạn, là một bước tiến vượt lên
mừng: yêu thương tha trong sự hoàn hảo. Để đạt được mức
nhân; tha thứ... độ trưởng thành của tình yêu, cần
phải có sự góp phần của toàn thể
con người mình, chứ không chỉ đơn
thuần là những hành động và cách
thế bên ngoài.
- Tình yêu không mong chiếm hữu
mà tìm thấy niềm vui trong sự trao
ban. Tình yêu đích thực là chỉ muốn
làm điều tốt đẹp cho mọi người, coi
hạnh phúc của họ quan trọng hơn
hạnh phúc của mình.
4. Phẩm chất của Đức mến (Lc
10, 29-37)
Đường Giêrikhô tượng trưng cho
con đường về Nước Trời. Đó là con
đường gập ghềnh khó đi, nhiều
giữa con người với nhau, với
vạn vật và với Thiên Chúa
(x.St 4,1-16).
- Các Tông đồ đã sống và xây
dựng sự bình an bằng việc
thực hành Lời Đức Kitô dạy,
để “khi vào nhà nào”, họ cũng
nói “bình an cho nhà này” (Lc
10,5) và trong mọi giờ kinh
nguyện, lời cầu tha thiết nhất
vẫ là “Xin tha tội cho chúng
con, như chúng con cũng tha,
kẻ có nợ với chúng con” (Mt
6,12). Và trong tâm khảm của
mình, họ đều nhớ rõ lời chúc
phúc “Phúc thay ai xây dựng
hòa bình, vì họ sẽ được gọi là
con Thiên Chúa” (Mt 5,9).
- Nếu tham sân si là nguyên
nhân tạo chiến tranh, thì muốn
có hòa bình phải tiêu diệt tham
sân si.
2.2. Hội Thánh
- Kinh Thánh rất rõ ràng rằng
hào bình đích thật là nên hòa
bình giúp con người đạt được
cứu cánh của mình, khi con
người được đưa vào trật tự ban
sơ trong mối HMột của Người
là Đức Giêsu “Thủ Lãnh Hòa
Bình”(Is 9,5).
- Hòa bình mà Thiên Chúa ban
vượt xa những gì mà con
người cố công xây dựng (x.Ga
14,27).
- Sự hòa bình ban sơ thể hiện
qua mối tương quan mật thiết
nguy hiểm vì có trộm cướp rập
rình...
- Nhạy cảm: người Samari nhân
hậu vì có trái tim nhạy cảm của
Đức mến. Dù đang bận việc, anh
vẫn thấy người bị thương nằm
bên vệ đường, nghe tiếng rên
rỉ...Anh nghe và nhìn bằng trái
tim. Trái tim nhạy cảm sẽ có: đôi
tai thính, đôi mắt sáng.
- Can đảm: Người Samari không
chỉ chạnh lòng thương mà anh
còn can đảm hành động: không
sợ mất thời gian, không sợ hiểu
lầm, không sợ liên lụy, không sợ
tai tiếng...Vậy, yêu bằng hành
 động đòi ta: chấp nhận hiểu lầm,
chấp nhận liên lụy, chấp nhận rủi
ro.
- Hết mình: Không chỉ nhiệt tình
nhưng còn hết mình. Người
Samari: hành động đến nơi, đến
chốn, như làm cho chính mình.
Mất thời giờ, tâm huyết, hao tốn
công sức, tiền của...
Hành trình Đức mến là hành
trình mà mỗi chúng ta đang đi,
nhưng phải đi với tất cả trái tim
mình mới mong đến đích.“Chúa
Giê-su dạy ta bắt chước người
Samari nhân hậu, là biểu hiện của
chính Ngài. Hãy lên đường với trái
trị có vai trò hàng đầu
trong việc ngăn chặn xung
đột và chiến tranh.
- Đức Phật luôn nhấn mạnh
vào tầm quan trọng của
cuộc sống bình ổn, hướng
dẫn con người đến hòa
bình. Niết Bàn là mục đích
tối cao của tất cả các Phật
tử. Nơi đó được coi là
“con đường thánh thiện và
bình yên nhất”.
- Sở dĩ có xung đột và chiến
tranh là do những nguyên
nhân sau: Tham sân si;
thiếu hiểu biết; kinh tế và
chủ nghĩa vật chất; sự
nghèo khổ; cuồng tín;
quan điểm chính trị.
 là tên gọi mới của hòa tim; lắng nghe với trái tim; hành
bình”. động với trái tim; đi trên đường của
+ Đức Gioan-Phaolô II trái tim” (TGM. Ngô Quang Kiệt).
(1978-2005) gặp gỡ các
đại biểu tôn giáo tại V. ĐỨC GIÊSU: TÌNH YÊU
Assisi để cầu nguyện
- Yêu như Chúa yêu.
cho hòa bình
(27/10/1986 và - (Ga 15, 12) “như”. Mới mẻ của
24/01/2002). Thông yêu thương nằm ở chữ “như”:
điệp: Sollicitudo rei (Ga 15, 13) chết cho bạn hữu của
socialis (30/12/1987): mình là hành vi cao cả nhất của
“hòa bình là hoa trái tình yêu. Đức Giêsu đã chết
của tình liên đới” (số không chỉ cho một, mà cho tất cả
39). bạn hữu của mình.
2. Các tôn giáo với hòa
- Đức Giê-su đòi buộc người môn
bình
2.1. Phật giáo đệ cũng hãy yêu như Ngài.
- Theo Đức Phật thì các nhà - (x. Ga 15, 9) “ở lại”: dòng suối
lãnh đạo tôn giáo và chính Tình yêu phát xuất từ Chúa Cha,
 chảy tràn qua Chúa Giê-su và - Các vị Giáo hoàng quan tâm
đến nơi các môn đệ. Các môn đệ mạnh mẽ đến hòa bình:
đón nhận, cho Tình yêu “ở lại” + Đức Bê-nê-đic-tô XV
và chắc chắn dòng suối ấy sẽ (1914-1922). Thế chiến
chia ra nhiều nhánh và chảy mãi thứ nhất.
cho đến khi ra biển. + Đức Gioan XXIII
(1958-1963). Thời
- Bạn hữu: (x. Ga 15, 15) sống với
chiến tranh lạnh.
nhau như những người bạn đích
+ Đức Phao-lô VI (1963-
thực.
1978) Năm 1968 đã
- Chúa Giê-su trên thập giá: đỉnh thiết lập ngày Thế giới
cao của hành vi tình yêu. hòa bình được cử hành
VI. MẸ MARIA – MẸ CỦA vào ngày 01/01 hằng
năm. Thông điệp
TÌNH YÊU
Populorum progressio
- Đón nhận tình yêu. (26/03/1967). Trong
thông điệp này, ngài đã
- Chịu đau khổ vì tình yêu: trong
tuyên bố: “Sự phát triển
thinh lặng.
 sự thất bại của nhân loại” (GS - Rao truyền tình yêu.
số 77). - Dẫn mọi người đến tình yêu
- Thật là khẩn trương đi tìm giải
pháp khác thay thế cho chiến VII. ĐẠO LÝ TRUYỀN
tranh để giải quyết tranh chấp THỐNG CỦA NGƯỜI
(TLHTXH số 498). VIỆT “ THƯƠNG NGƯỜI
- Trong Đức Ki-tô, Giáo hội là NHƯ THỂ THƯƠNG
“bí tích”, nghĩa là dấu chỉ và THÂN”
khí cụ hòa bình trong thế giới
và cho thế giới. - Nét đẹp từ ngàn xưa: “nhiều điều
- Hòa bình chân chính chỉ có thể phủ lấy giá gươm...”, “lá lành
có được nhờ sự tha thứ và giao đùm lá rách”.
hòa (TLHTXH số 517). - Duy trì, phát huy. Không làm
- Giáo Hội đấu tranh cho hòa
biến dạng.
bình bằng việc cầu nguyện
(TLHTXH số 519). VIII. LINH MỤC : TÌNH MẾN
CỦA PHÊRÔ

- (Ga 21, 15-17)

- Đời Phêrô “ba chìm, bảy nổi”:
• Lúc đầu: nhiệt tình (x.Mt 4, 18-
20). Sẵn sàng phục vụ Chúa (x.
Lc 4,3). Sẵn sàng ra khơi (x. Lc
4, 4-7), dám xin đi trên mặt
nước (x. Mt 14, 28-29), mạnh
dạn tuyên xưng đức tin (x. Mt
16, 16), mạnh mẽ tuyên bố
không bỏ Chúa (Mt 26, 33-35),
mau mắn rút gươm bảo vệ Thầy
(x. Mt 26, 51).
• Thử thách: chối Chúa ba lần.
• Sau: Hối hận “khóc lóc thảm
thiết”
• Tuyên xưng lòng mến.
- Dạy dỗ và giáo dục như các
động cơ của hòa bình: giáo
dục, như một yếu tố của tự do,
trách nhiệm và phát triển.
- Tạo ra và đảm bảo việc làm xây
dựng hòa bình: việc làm, như
một phương tiện để nhận thức
đầy đủ phẩm giá của con người.
V. CÁC LUẬN ĐIỂM
1. Giáo Hội với hòa bình:
- Huấn quyền lên án sự man rợ
của chiến tranh: “Chiến tranh là
một tai ương. Nó phát sinh
những tranh chấp mới và phức
tạp hơn, sự tàn sát vô ích, một
cuộc phiêu lưu không ngày trở
về. Nó gây ra những tổn thất vật
chất và luân lý. Chiến tranh là
 người, giữa các dân tộc, giữa
các quốc gia trên thế giới.
- Hòa bình cần đấu tranh
(thông điệp Fratelli Tutti).
- Hòa bình là phải tha thứ gắn
với chân lý và lòng nhân.
- Sứ điệp của Đức Thánh Cha
Phanxicô cho Ngày Thế giới
Hoà bình (01/01/2022): Đối
thoại liên thế hệ, Giáo dục và
Việc làm: Những Công cụ để
Xây dựng Hoà bình bền
vững.
- Đối thoại giữa các thế hệ để xây
dựng hòa bình: đối thoại giữa
các thế hệ như là nền tảng cho
việc hiện thực hóa các dự án
chung.
• Ba lần tuyên xưng đáp lại ba lần
chối Chúa, ba lần mệnh lệnh:
“Hãy chăn dắt chiên của
Thầy”.
- Linh mục: Tương quan với Chúa
• Giành thời gian cho Chúa: yêu
ai, phải giành thời gian cho
người đó: trò chuyện, lắng nghe,
vui thích được ở với người đó,
cầu nguyện.
• Ăn chung với Chúa! ngồi chung
bàn, cùng ăn uống, chia sẻ tâm
tư...: Bí tích Thánh Thể
• Biết về Chúa: khi yêu ai, chúng
ta muốn biết cả gia đình, bạn hữu
 của người ấy: Mẹ Maria, Giáo
Hội, các vị thánh của Chúa...
• Khám phá về Chúa: học
• Đừng làm Chúa tổn thương: Phê-
rô chối Chúa; bỏ Chúa. Đời linh
mục cũng nhiều khi như vậy:
Đừng làm người mình yêu tổn
thương.
• Thích những điều Chúa thích:
Linh hồn!
• Chết như Chúa đã chết: Chết đi
cho ham muốn bản thân. Chết đi
cho bạn hữu: Noi gương Cha
Maximiliano Konbel.
- Các cường quốc trên đà phát
triển đang không ngừng âm
mưu nới rộng lãnh thổ, chèn
ép các nước nhỏ về kinh tế,
chính trị, tạo nên sự mâu
thuẫn giữa các quốc gia với
nhau.
- Vẫn còn sự mâu thuẫn giữa
các tôn giáo hay các thành
phần trong từng tôn giáo với
nhau.
- Chiến tranh giữa Nga và
Ukraina ngày 24/02/2022.
IV. GIẢI PHÁP GÓP PHẦN
XÂY DỰNG HÒA BÌNH
- Xây dựng mối quan hệ tôn
trọng, thân thiện, bình đẳng
giữa con người với con
- Dùng thương lượng, đàm
phán để giải quyết mọi mâu
thuẫn, xung đột.
- Không để xảy ra chiến tranh
- Linh mục: tương quan với giáo
hay xung đột vũ trang.
- Hòa bình phải tồn tại song
hành với tự do và dân chủ.
2. Những thách đố:
- Các cuộc chiến tranh thế
giới.
- Nạn phân biệt chủng tộc.
- Đại dịch Covid-19 gây nên
những hậu quả nghiêm trọng
cho con người, nền kinh tế
và an ninh thế giới.
- Biến đổi khí hậu ảnh hưởng
đến kinh tế, con người, tài
nguyên…
• Vinh quang cho Chúa: tất cả mọi
thành công sứ vụ đều là của
Chúa.
dân
• Trái tim người linh mục: không
là sở hữu riêng ai, ngay cả
chính linh mục. Trái tim đó mở
rộng để yêu tất cả: giàu –
nghèo; xấu –đẹp....
• Hội đoàn: Cân bằnh
• Quan tâm: Đại đồng
• Công bằng: Trong tất cả tương
quan
• Trưởng thành trong tình cảm
IX. GIA ĐÌNH NGỌN LỬA
TÌNH YÊU, NOI GƯƠNG
THÁNH GIA
- Không khí bình an trong gia đình
- Làm việc và yêu thương
- Làm tròn bổn phận
X. GIÁO HỘI TÌNH YÊU VÀ SỨ
VỤ TRUYỀN GIÁO
“Một nhà truyền giáo mà không
có kinh nghiệm sâu sắc về Thiên
Chúa qua kinh nguyện và chiêm
niệm, thì sẽ có ít ảnh hưởng thiêng
liêng hay thành công về mặt truyền
giáo”. (Ecclesia in Asia số 23, GH
Gioan Phao-lô II)
kế đó là giao hòa với các anh
em, vì trong kinh Lạy Cha dạy
cho các môn đệ, Đức Giê-su đã
liên kết sự
- Tha thứ mà ta cầu xin Thiên
Chúa với sự tha thứ mà ta dành
cho anh em. (Mt 6,7-15), (Lc
11,2-4).
- Việc loan báo Tin mừng luôn
gắn kết với hoạt động cho hòa
bình (số 493).
III. THỰC TRẠNG
1. Biểu hiện của hòa bình:
- Cuộc sống bình yên, con người
được hạnh phúc ấm no, xã hội
phát triển.
- Hòa bình sẽ trường tồn, bởi vì
khi nhà Vua cai trị theo lẽ công
bình thì trật tự sẽ nở hoa “Tín
nghĩa ân tình nay hội ngộ, hòa
bình công lý đã giao duyên”
(Tv 85, 11).
2. Tân Ước:
- Lời hứa hòa bình suốt Cựu Ước
đã hoàn tất ở nơi bản thân Đức
Giê-su (TLHT số 491): “Tân
Ước được ẩn giấu trong Cựu
Ước, Cựu Ước được làm sáng
tỏ trong Tân Ước” (St.
Augustino).
- “Phúc cho những ai xây dựng
hòa bình, vì họ sẽ được gọi là
con cái Thiên Chúa” (Mt 5,9).
- Hòa bình của Đức Ki-tô trước
hết là giao hòa với Chúa Cha;
- Nhà truyền giáo phải là người
chiêm niệm, gắn bó với Thiên
Chúa trong tình yêu.
- Trở thành cầu nối yêu thương,
nêu cao nhân đức: đức ái Ki-tô
giáo.
- Nhà truyền giáo được mời trở
thành một con người biết yêu.
- Đối thoại: để yêu thương người
khác trong sự khác biệt của họ.
- Đối thoại: học hỏi lẫn nhau “đi
truyền giáo không phải là để dạy
dỗ mà là để học hỏi”: ngôn ngữ,
văn hóa, truyền thống, tôn giáo,
lịch sử...
 - Chia sẻ giá trị và niềm tin bằng
đời sống của chính mình “nơi mà
dân chúng được thuyết phục do
đời sống thánh thiện hơn là do lý
lẽ trí thức” (Ecclesia in Asia số
24, GH Gioan Phao-lô II).
XI. NGUỜI TRẺ VÀ TÌNH YÊU
- Từ khởi đầu, người nam và người
nữ đã được mời gọi sống cho
nhau: Tình yêu (x. St 2, 18), (x. St
2, 23).
- Tình yêu cao cả:
• Đến với nhau bằng trái tim chân
thành.
- Hòa bình bắt đầu nơi mỗi
người chúng ta.
1. Cựu Ước:
- Hòa bình là thuộc tính căn
bản của Thiên Chúa “Đức
Chúa là sự bình an” (Tl 6,
24).
- Hòa bình là kết quả của sự chúc
lành của Chúa xuống trên Dân
Ngài: “Nguyện xin Thiên Chúa
biểu lộ tôn nhan và ban hòa
bình cho bạn” (Ds 6,26).
- Một thế giới mới của hòa bình,
bao trùm toàn thể vũ trụ, được
hứa ban vào kỷ nguyện của
Đấng Mê-si-a (Is 11,6-9).
- Đấng Mê-si-a mang danh hiệu
“Thủ Lãnh hòa bình” (Is 9,5).
 thư thái cảm nhận được khi
không có xung đột. Đó
chính là sự thanh thản mỗi
khi có sự thỏa thuận giữa
các ý muốn của con người
và đó cũng là nền tảng của
mọi xã hội có trật tự”
-
II. NGUỒN GỐC HÒA
BÌNH
- Phát xuất từ Thiên Chúa Ba
Ngôi (Ad Intra), tuy ba mà
một, giữa Ba Ngôi không
có mâu thuẫn xung đột
nhưng Ba Ngôi bổ túc cho
nhau để hiện diện một
Thiên Chúa hoàn hảo, toàn
năng.
• Dám hy sinh cho nhau (Ga 15,
13).
• Trân trọng, hy sinh, bổ túc cho
nhau (Dc 6, 3).
• Theo gương Đức Giêsu yêu Hội
Thánh.
- Tình yêu lệch lạc:
• Tình yêu chỉ để thỏa mãn xác
thịt.
• Yêu thì yêu cho đã rồi hôn nhân
tính sau.
• Hậu quả: đau khổ, tệ nạn phá
thai...
“Tình yêu bao giờ cũng hiến
tặng, mà không bao giờ đòi đền
đáp. Tình yêu luôn giày vò và khắc
khoải, nhưng chẳng bao giờ phản
kháng và trả thù”. (Gandhi)
- Người trẻ phải làm gì?
• Chấp nhận tất cả: Chúa đã chấp
nhận thân phận thấp hèn của
con người. Đôi bạn cần chấp
nhận nhau, cái “tôi” của mình
phải nhỏ lại.
• Qua cái chết: Đức Giêsu đã chết
vì người mình yêu. Đôi bạn hãy
yêu nhau chân thành, chết cho
nhau qua sự hy sinh, chịu đựng.
• Qua phục sinh: Đức Giêsu phục
sinh đem lại niềm vui. Đôi bạn
có thể xây đắp, kiện toàn, một
khi người ta triệt để tôn trọng
cái trật tự mà Thiên Chúa đã
thiết lập” (Thông điệp Pacem
in Terris số 1).
I. GIẢI NGHĨA TỪ
- Tiếng Latinh: pax; pacem
- Tiếng Anh: peace
- Tiếng Việt: Hòa bình: là hòa
hợp bình yên, không xung
đột, không chiến tranh.
(TĐTV 2000, tr 524)
-
- Từ điển Công Giáo phổ
thông, trang 255: “là tình
trạng ổn định trong trật tự.
Hòa bình trước hết là không
có xung đột. Thứ đến là sự

HÒA BÌNH
“Hòa bình trên thế giới, tức là
nguồn ước vọng sâu xa của
con người trong mọi thời đại
cần tin tưởng nhau, tạo niềm
vui cho nhau trong cuộc sống.
• Qua Bí tích Thánh Thể: chung
thủy nhau suốt đời, yêu thương
nhau, hòa quyện vào nhau, bổ
túc nhau và cần đến nhau.(x. Dc
8, 6).
XII. THÁNH TÊRÊSA HÀI
ĐỒNG GIÊSU
“Đức Ái đã cho em chìa khóa để
tìm ra ơn gọi của em...em hiểu rằng
chỉ có tình yêu mới làm cho các
phần tử của Hội Thánh hoạt động
và nếu tình yêu tắt ngúm thì các
Tông Đồ sẽ chẳng bao giờ loan báo
Tin mừng nữa, các vị Tử đạo sẽ
chẳng đổ máu mình ra... Ôi Giêsu,
tình yêu của con, ơn gọi của con!
Trong lòng Hội Thánh, con sẽ là
tình yêu”. (Truyện một Tâm hồn).
- Nên như trẻ nhỏ.
- Mặc khải Nước trời cho người bé
nhỏ.
- Làm tất cả với tình yêu
“Xin Chúa cứ làm cho tôi như lời
sứ thần nói” (Lc 1, 38).
- Hiệp thông khó khăn của con
người. (x. Ga 2, 1-12)
20. Kết Luận
“ Nếu bạn muốn đi nhanh hãy đi một
mình, nếu bạn muốn đi xa hãy đi với
những người khác” (Tông huấn Christus
Vivit, Số 167).
 vào tình yêu tự hiến của Đức
Giêsu Kitô (Kenosis).
- Có Đức Giêsu đồng hành cuộc GIA ĐÌNH
vượt qua thiêng liêng sẽ giúp
chúng ta đi tới mọi ngõ ngách
để trao tặng tình yêu tự hiến. I. TỪ NGỮ
- Bí tích Thánh Thể tự bản chất 1. Từ điển Tiếng Việt: (trang 381,
có thể biến đổi cuộc sống của NXBĐN, năm 2000)
chúng ta “Đức Giêsu đã hiến Gia đình là tập hợp những người
thân vì chúng ta, nên chúng ta sống chung với nhau thành một
cũng phải hiến thân cho nhau” đơn vị nhỏ nhất trong xã hội, gắn
(1Ga 3, 16) bó với nhau bằng quan hệ hôn
- Nơi bí tích Thánh Thể, Thiên nhân dòng máu.
Chúa Ba Ngôi tiếp tục hiệp
2. Từ điển Công Giáo 500 mục
hành với nhân loại.
từ:
• Đức Maria
- Gia: nhà (bên trong)
- Hiệp thông trong chương trình
- Đình: nhà (bên ngoài)
cứu độ qua việc vâng phục
Thánh ý Thiên Chúa
 “Gia đình là một nhóm người có
liên hệ với nhau do hôn nhân hay
máu mủ, cách chung có cha, mẹ
và con cái. Vợ chồng làm nên gia
đình căn bản. Ông bà, con cháu,
họ hàng làm nên gia đình mở
rộng”.
II. NGUỒN GỐC GIA ĐÌNH
1. Theo xã hội học
- Hình thành do bản tính tự nhiên
của con người đòi hỏi.
- Gia đình có lịch sử từ rất sớm và
đã trải qua một quá trình phát
triển lâu dài. Gia đình được xây
dựng bởi các mối quan hệ: quan
hệ tình cảm, quan hệ hôn nhân,
quan hệ huyết thống, quan hệ
- Cám dỗ chỉ lắng nghe những
thành phần hoạt động trong
Giáo Hội.
- Lối sống độc hành đi ngược
với Tin Mừng.
19. Mở rộng
• Chúa Thánh Thần
Để “cùng nhau cất bước hành
trình” chúng ta cần để cho Chúa
Thánh Thần uốn nắn, nhờ đó có
được tinh thần hiệp hành thực sự
bằng cách can đảm và tự do dấn
bước vào tiến trình hoán cải.
• Bí tích Thánh Thể
- Việc cử hành và sống bí tích
Thánh Thể là đi vào cuộc vượt
qua, nơi đó chúng ta tham dự
- Cám dỗ muốn tự mình dẫn dắt nuôi dưỡng và/hoặc quan hệ giáo
mình thay vì để Thiên Chúa dẫn dục. (Wikipedia)
dắt: Chúng ta có thể bị cảm dỗ - Dẫn chứng: Nam, nữ kết hôn với
quên đi rằng chúng ta là những lữ nhau phải tuân theo các điều
khách và tôi tớ trên con đường kiện: Nam từ đủ 20 tuổi trở lên,
mà Thiên Chúa vạch ra cho nữ từ đủ 18 tuổi trở lên. (Điều
chúng ta. 8 Luật Hôn nhân và gia đình năm
- Cám dỗ tập trung vào mình và
2014).
những quan tâm tức thời của
chúng ta.
- Cám dỗ chỉ nhìn thấy những
vấn đề.
- Cám dỗ chỉ chú trọng đến cơ
cấu.
- Cám dỗ không nhìn quá những
ranh giới hữu hình của Giáo
Hội.
- Cám dỗ xung đột và chia rẽ.
2. Theo Kitô giáo
2.1. Xuất phát từ gia đình tình yêu
của Ba Ngôi Thiên Chúa.
- Chúa Cha yêu Chúa Con hết
mực, Chúa Con cũng dùng chính
tình yêu để đáp lại Chúa Cha, và
Chúa Thánh Thần tạo bầu không
khí tình yêu liên vị.
2.2. Gia đình là kế hoạch tạo dựng
của Thiên Chúa. (TLHT số: 209-
210)
- Con người không thể sống một
mình (x.St 2,18).
- Thiên Chúa là Đấng không biết
đến cô đơn, sáng tạo nên hai giới
nam nữ, không phải như phương
thế bắt buộc để truyền sinh,
cho sứ mạng chung của Hội
Thánh, mọi thành viên trong Hội
Thánh đều được mời gọi tham
gia vào sứ mạng này.
- Đối thoại trong Giáo Hội và xã
hội: Đối thoại đòi hỏi kiên trì và
nhẫn nại nhưng cũng giúp hiểu
biết lẫn nhau. Trên con đường
hiệp hành giữa những Kitô hữu
thuộc các tín phải khác nhau liên
kết với nhau trong cùng một
phép rửa.
- “Hội Thánh hiệp hành là một hội
thánh ra đi, hội thánh truyền giáo
là hội thánh luôn mở rộng cửa”.
18. Những thách đố trên con
đường hiệp hành
 17. Lối sống trên con đường hiệp
hành
- Đồng hành trên cuộc hành trình:
Trong Giáo Hội và ngoài xã hội.
Chúng ta sát cánh bên nhau trên
cùng nẻo đường.
- Lắng nghe: Là bước đầu tiên đòi
hỏi khối óc và con tim rộng mở,
không thành kiến.
- Phát biểu: Mọi người đều được
mời gọi can đảm và mạnh dạn
lên tiếng, nghĩa là phải bao gồm
cả tự do, chân lí và bác ái.
- Cử hành: Chỉ có thể cùng nhau
cất bước hành trình khi cộng
đoàn lắng nghe Lời Chúa và cử
hành Thánh Thể.
- Chia sẻ trách nhiệm đối với sứ vụ
chung: Hiệp hành là để phục vụ
nhưng để cho vợ chồng kết hợp
trong tình yêu, sự trao hiến chính
mình và chia sẻ hạnh phúc với
nhau.
- Tục ngữ: “Bà phải có ông, chồng
phải có vợ”.
- Việc tạo dựng đôi nam nữ diễn tả
mối hiệp thông giữa con người.
“Cả hai nên một xương một thịt”
(St 2,24).
- Đôi hôn nhân nhận sứ mạng nuỗi
dưỡng và sinh sản con cái (x.St
1,28)
- Chúa Giê-su nâng gia đình lên
hàng Bí tích trong Giao Ước Mới
(x.Mt 19,9)
- Gia đình được Thiên Chúa thiết
lập nên đối với các tín hữu, gia
đình thuộc định chế thiên luật.
2.3. Dẫn chứng
- Bộ giáo luật 1983, điều §1 hạn
định tuổi kết hôn là người nam
tròn 16 tuổi, người nữ tròn 14
tuổi, tuy nhiên điều §2 trao cho
HDGM quyền ấn định tuổi phù
hợp với quốc gia, nền văn hóa
nước đó. Tại Việt-Nam, HĐGM
VN ấn định người nam 20 tuổi và
người nữ 18 tuổi kết hôn hợp
thức; nếu có trường hợp đặc biệt
phải xin phép Đấng Bản Quyền
Giáo phận.
ở vùng ngoại vi của thế giới
chúng ta xét về mặt tâm linh,
xã hội, kinh tế, địa lý và hiện
sinh.
Mối liên hệ giữa ba chiều kích:
- Ba chiều kích này có mối
quan hệ mật thiết với nhau.
- Chúng là những trụ cột của
một Hội Thánh Hiệp Hành,
không có thứ hạng giữa
chúng.
- Mỗi chiều kích làm phong phú
và định hướng cho hai chiều
kích kia.
 • Sứ vụ
- Khái niệm: Sứ vụ nghĩa là
toàn thể Dân Chúa được sai đi
loan báo Tin Mừng cho muôn
dân, bằng đời sống yêu thương
và phục vụ.
- Hội Thánh hiện hữu để loan
báo Tin Mừng (GS, số 2)
- Sứ mạng của chúng ta là làm
chứng cho tình yêu Thiên
Chúa giữa toàn thể gia đình
nhân loại bằng tình yêu và
phục vụ.
- Giúp Hội Thánh làm chứng
Tin Mừng cách hữu hiệu hơn,
đặc biệt với những người sống
III. HÔN NHÂN – NỀN TẢNG
CỦA GIA ĐÌNH (TLHT số 215-
220)
Hôn nhân nhìn nhận trên hai
bình diện:
1. Tự nhiên
- Dựa trên sự trao hiến phu – phụ,
qua sự nhận định của lý trí:
+ Tự do muốn kết hôn.
+ Nam nữ.
+ Trao hiến toàn diện và độc hữu
(1 vợ/ 1 chồng).
+ Cam kết, dứt khoát, công khai.
- Những nét đặc trưng:
+ Toàn thể
 + Duy nhất
+ Bất khả phân ly
+ Trung tín
+ Phong nhiêu
+ Bình đẳng nhân vị
2. Bí tích: HÔN PHỐI
2.1. Nguồn gốc
- Hôn nhân nảy sinh từ tình yêu
Đức Ki-tô và Giáo Hội (x.Ep 5,
25-27).
- Giao ước giữa Thiên Chúa và
nhân loại.
- Thiên Chúa thiết lập và tác lập
cho 2 người. (St 2,24)
2.2. Sứ mạng
- Đôi vợ chồng là dấu chỉ tình yêu
của Đức Kitô và Giáo Hội
- Nền tảng của việc tham gia là
các Tín hữu đều có đủ tư cách
và được kêu gọi để phục vụ lẫn
nhau qua các ân ban mà mỗi
người nhận được từ Chúa
Thánh Thần.
- Tất cả các Tín hữu đều được
kêu gọi cùng nhau cầu
nguyện, lắng nghe, phân tích,
đối thoại, phân định và góp ý
cho việc đưa ra các quyết định
mục vụ phù hợp với ý muốn
của Thiên Chúa.
- Phải nỗ lực để đảm bảo những
người bên lề hoặc cảm thấy bị
loại trừ đều được nhập cuộc.
 sự hiệp thông của Ba Ngôi - Bác ái: Ơn Thiên Chúa ban liên
Thiên Chúa Ba Ngôi. kết gia đình và Giáo Hội. Gia
- Chính Chúa Ki-tô là Đấng hòa đình là Hội Thánh tại gia.
giải chúng ta với Chúa Cha và (SGLHTCG số 2205-2 207).
liên kết chúng ta trong Chúa
IV. TẦM QUAN TRỌNG
Thánh Thần.
CỦA GIA ĐÌNH (TLHT số 212-
- Tất cả chúng ta đều có vai trò
213)
của mình trong việc phân định
1. Gia đình quan trọng với cá
và thực hiện lời kêu gọi của dân
nhân
Chúa dành cho dân Ngài.
- Nơi phát triển tài năng, nơi chôn
• Tham gia nhau cắt rốn...
- Khái niệm: Nghĩa là mọi Ki-tô - Thi thố tình yêu trao hiến:
hữu cùng lắng nghe nhau, lắng
“Thuận vợ thuận chồng tát
nghe Chúa Thánh Thần, cùng
biển Đông cũng cạn”.
chung một trách nhiệm, và cùng
“Râu tôm nấu với ruột bầu
tích cực tham gia vào hoạt động
của Hội Thánh.
 Chồng chan vợ húp gật đầu
khen ngon”.
- Là “môi sinh” nơi mà con cái hấp
thụ những khái niệm sơ khởi về:
sự thật, điều tốt, nhân đức
2. Gia đình quan trọng đối với xã
hội
- Nếu không có các gia đình gắn
bó chặt chẽ thì dân tộc suy yếu.
- Gia đình góp phần vào sự thịnh
vượng của xã hội cách độc đáo
và không thể thay thế.
khu vực, quốc gia và địa
phương.
16. Chiều kích của hiệp hành
• Hiệp thông
- Khái niệm: Hiệp thông nghĩa là
dù khác biệt nhau, nhưng vẫn
luôn yêu thương nhau, theo mẫu
gương tuyệt vời là gia đình
Thiên Chúa Ba Ngôi.
- Do ý muốn nhân lành, qua giao
ước ban cho dân, Thiên Chúa
quy tụ chúng ta lại với nhau
như những dân khác biệt nhưng
cùng một đức tin.
- Cội nguồn sâu xa của sự hiệp
thông phát xuất từ tình yêu và
 cùng những thực hành lệch lạc
không xuất phát từ Tin Mừng.
- Làm cho cộng đồng Ki-tô Giáo
thành một chủ thể đáng tín
nhiệm và là một đối tác đáng tin
cậy trong hành trình đối thoại
xã hội, chữa lành, hòa giải, liên
kết và tham gia, tái thiết nền
dân chủ, cổ vũ tinh thần huynh
đệ và tình bằng hữu xã hội.
- Canh tân và củng cố những mối
tương quan giữa các thành viên
trong cộng đồng Ki-tô hữu cũng
như giữa các cộng đồng và các
nhóm xã hội khác.
- Cổ vũ đề cao và thụ đắc những
thành quả kinh nghiệm hiệp
hành mới trên bình diện thế giới
V. GIA ĐÌNH THEO NHÃN
QUAN KI-TÔ GIÁO
1. Gia đình: Chủ thể xã hội
- Tình yêu và sự hình thành
một cộng đoàn nhân vị (TLHT
221).
- Gia đình là sự hiệp thông nhân
vị. (GLTHCG số 2205)
- Gia đình là tế bào của xã hội.
- Gia đình nhân loại được hình
thành từ những gia đình cụ
thể: Adam, Abraham, Mose
2. Gia đình là thánh điện
của sự sống (TLHT số
232)
- Tình yêu đón nhận sự sống.
- Cổ võ kiến tạo văn minh tình
thương.
- Bảo vệ sự sống.
- Việc sinh sản: (TLHT số 233-
235)
- Thái độ các cặp vợ chồng:
+ Khước từ tính toán ích kỷ để
quảng đại đón nhận sự
sống.
+ “Này con cái là hồng ân của
Chúa, con mình sinh hạ là
phần thưởng Chúa ban.
Bầy con sinh hạ thời son trẻ
- tựa nắm tên người dũng sĩ
cầm tay”.
“Hạnh phúc thay người nào
đeo ống đầy loại tên như
bày tỏ và được lắng nghe hầu
góp phần vào việc xây dựng
dân Thiên Chúa.
- Nhận biết và trân quý tính đa
dạng phong phú của những ân
huệ và đặc sủng mà Chúa
Thánh Thần rộng rãi tặng ban vì
lợi ích của cộng đoàn và toàn
thể gia đình nhân loại.
- Thử nghiệm những cách thức
thi hành trách nhiệm chung
trong việc loan báo Tin Mừng
và nỗ lực xây dựng một thế giới
tốt đẹp hơn và đáng sống hơn.
- Xem xét cách thức thể hiện
trách nhiệm và quyền bính
trong Hội Thánh cũng như các
cơ cấu kiểm soát, vạch trần và
ra sức hoán cải các định kiến
 người ở bên lề hoặc bị loại trừ,
bị lãng quên.v.v… Đó là những
người mà qua họ Thiên Chúa có
thể nói với chúng ta nhiều điều.
15. Tầm quan trọng của
hiệp hành
- Nhắc nhở cách thức trước đây
trong lịch sử Chúa Thánh Thần
đã mở đường dẫn lối cho Hội
Thánh và ngày nay kêu gọi
chúng ta cùng nhau làm chứng
cho tình yêu Thiên Chúa.
- Sống tiến trình hiệp hành mang
tính tham gia và quy tụ vốn
cống hiến cho mọi người, đặc
biệt những người vì những lý
do khác nhau cảm thấy mình là
những kẻ ngoài lề có cơ hội tự
thế! Họ sẽ không nhục nhã,
khi phải đến cửa công -
tranh tụng với địch thù”
(Tv 127).
- Phương tiện trái luân lý: Triệt
sản, phá thai, ngừa thai, đe
dọa đời sống chung.
3. Gia đình là nơi thông
truyền Đức tin
- Ngay từ lúc sơ sinh, các em bé đã
được lãnh nhận Bí tích rửa tội
- Sách TYGLHTCG, số 258: các
em được sinh ra trong tội nguyên
tổ, nên cần được giải thoát khỏi
quyền lực ác thần và đưa vào
Vương quốc của sự tự do của con
cái Thiên Chúa
- Trong gia đình, đức tin được triển
nở một cách sinh động, cha mẹ
giúp con cái lãnh nhận và hướng
dẫn con cái nuôi dưỡng Đức tin đó
ngày một lớn lên.
- Con cái học nơi cha mẹ những
nhân đức, gương sáng hầu củng cố
Đức tin
- Bên cạnh đó, đức cậy và đức mến
cũng được thăng tiến (Gl 5,6)
VI. TRÁCH NHIỆM VÀ BỔN
PHẬN CỦA CÁC THÀNH
VIÊN TRONG GIA ĐÌNH
1. Đối với cha mẹ: (TLHT số
239)
- Hướng tới một Giáo Hội hiệp
hành: “hiệp thông - tham gia -
sứ vụ”.
14. Mục tiêu của hiệp hành
- Tạo cơ hội cho toàn dân Chúa
cùng nhau phân định, tiến bước
trên con đường trở thành một
Hội Thánh mang tính hiệp hành
hơn trong tầm nhìn dài hạn.
- Lắng nghe những gì Chúa
Thánh Thần đang nói với Hội
Thánh bằng cách lắng nghe Lời
Chúa nói trong Thánh Kinh.
- Thượng Hội Đồng muốn lắng
nghe cho được tiếng nói của
mọi thành phần dân Chúa, là
những người ít tham gia vào
sinh hoạt của Hội Thánh, những
- Tạo niềm hứng khởi để con
người mơ về một Hội Thánh mà
chúng ta được mời gọi trở
thành, là làm cho hy vọng được
nảy nở, khơi dậy niềm tin, băng
bó vết thương, tạo nên những
mối tương quan mới mẻ và sâu
sắc..v.v.
- Canh tân não trạng và cơ cấu
Giáo Hội.
- Con đường hiệp hành nhằm
phục vụ cho cuộc đối thoại của
Thiên Chúa với nhân loại.
- Thượng Hội Đồng muốn việc
lắng nghe và phân định phải đi
đôi với thực hành, sẵn sàng
hoán cải và đổi mới, từ bỏ thói
tự mãn và an phận.
- Tình thương cha mẹ dành cho con
cái
- Giáo dục:
+ Tự do và trách nhiệm
+ Tri thức
+ Lương thiện – bác ái
+ Nhân bản – nên người
+ Luân lý
Nguyên tắc hỗ trợ: (TLHT số
240)
- Tâm lý
- Điều kiện sống, học tập
- Giáo dục giới tính
2. Nghĩa vụ của con cái
Sách Huấn ca: Con ơi, hãy săn
sóc cha con, khi người đến tuổi
 già; bao lâu người còn sống, chớ
làm người buồn tủi. Người có lú
lẫn, con cũng phải cảm thông,
chớ cậy mình sung sức mà khinh
dể người.
- Con cái có bổn phận yêu quý,
kính trọng, biết ơn, hiếu thảo,
phụng dưỡng cha mẹ, giữ gìn
danh dự, truyền thống tốt đẹp
của gia đình. (Theo quy định
pháp luật thì tại Điều 70 Luật
Hôn nhân và gia đình năm
2014)
VII. GIA ĐÌNH THÁNH
GIA
khác nhau, nhưng mọi
người đã được thánh tẩy
đều bình đẳng về phẩm giá
và về hoạt động chung
trong việc xây dựng nhiệm
thể Đức Kitô” (Hiến chế
Lumen Gentium, số 3)
13. Mục đích của hiệp hành
- Thúc đẩy những trải nghiệm
sống động về sự phân định,
tham gia và đồng trách
nhiệm, là nơi quy tụ mọi loại
ân sủng khác nhau để phục
vụ cho sứ mạng của Hội
Thánh.
 hiến chế Tín lý Lumen
Gentium, số 32)
- Qua bí tích Thanh tẩy tất cả
đều được mời gọi cùng tham
gia vào ba chức vụ “Tư tế,
Vương đế và Ngôn sứ”.
+ “Khi thi hành các đặc sủng
đa dạng và phong phú Chúa
ban theo ơn gọi và tác vụ
của họ, đều là những chủ
thể tích cực loan báo Tin
Mừng” (Ủy ban thần học
quốc tế, Tính hiệp hành
trong đời sống và sứ vụ của
Hội Thánh, số 6)
+ “Công đồng Vatican II khẳng
định: tuy có những phận vụ
1. Gia đình Thánh Gia là
mô mẫu cho các gia đình
- Ba Đấng sống thuận hòa
trong tình yêu
- Tấm gương sống vâng phục
(Lc 2,51; Lc 1, 38; Mt 2, 24)
“Sau đó, Người đi xuống
cùng với cha mẹ, trở về Na-
da-rét và hằng vâng phục các
ngài”
- Tinh thần nghèo khó
VIII. GIÁO HỘI NHƯ LÀ
GIA ĐÌNH THIÊN
CHÚA
1. Đặc tính Gia Đình Giáo
Hội
 - Qua giao ước “Thưa Bà, đây
là con của Bà” (Ga 19,26).
Đức Giê-su thiết lập Gia Đình
Giáo Hội, để qua Giáo Hội,
Gia Đình Thiên Chúa tiếp tục
hiện diện và hoạt động giữa
trần gian nhằm phục hồi căn
tính và phẩm giá gia đình nhân
loại bị biến dạng và hư hoại
bởi tội Nguyên Tổ và hệ lụy
của tội này.
+ “Giáo Hội cũng thường được gọi
là tòa nhà của Thiên Chúa (1 Cr
3,9). Chúa Kitô đã tự ví Người
như viên đá mà các thợ xây loại
bỏ, nhưng đã trở thành viên đá góc
(Mt 21,42). Trên nền móng này,
các Tông Đồ đã xây dựng Giáo
- Giáo Hội tiếp tục sứ mạng hiệp
hành của Đức Giêsu Kitô
+ “Như Cha sai Thầy, Thầy
cũng sai anh em” (Ga 20, 22)
+ “Mặc dù theo ý Đức Ki-tô
một số người được đặt làm
thầy dạy, làm phân phát các
mầu nhiệm và làm mục tử
vì lợi ích của những người
khác, nhưng tất cả mọi
người đều thực sự bình
đẳng về phẩm giá và về
hoạt động chung của toàn
thể các tín hữu trong việc
xây dựng thân mình trong
Đức Ki-tô” (Cđ Vaticano II,
- Hiệp hành này là chính con
đường Thiên Chúa mong đợi nơi
Hội Thánh.
+ “Thiên Chúa muốn thánh hóa
và cứu độ con người không
như những cá nhân riêng rẽ
không chút liên đới với nhau,
nhưng Ngài muốn làm cho họ
thành một dân tộc để nhận biết
Ngài trong chân lý và phụng
sự Ngài trong thánh thiện”.
(Cđ Vaticano II, hiến chế Tín
- Giáo Hội được mời gọi để thông
lý Lumen Gentium, số 9)
+ “Thiên Chúa muốn cho mọi
người được cứu độ và nhận
biết chân lý”. (1Tm 2, 4)
Hội (1 Cr 3,11) và Giáo Hội được
bền vững, liên kết nhờ nền móng
đó. Tòa nhà này còn được gọi
bằng nhiều tên khác: Nhà Thiên
Chúa (1 Tm 3,15), nơi Gia Đình
Người cư ngụ.” (Công Đồng
Vatican II, Hiến Chế Lumen
Gentium 6).
2. Gia Đình Giáo Hội thông
ban sự sống và nuôi dưỡng
con cái mình
ban sự sống, phục vụ sự sống và
mở ra cho sự sống. (Giáo Hoàng
Gioan Phao-lô II, Tông
Huấn Familiaris Consortio 28)
- Qua bí tích Rửa Tội. “Nước đó
là hình bóng phép rửa nay cứu
thoát anh em. Lãnh nhận phép
rửa, không phải là được tẩy sạch
vết nhơ thể xác, mà là cam kết
với Thiên Chúa sẽ giữ lương tâm
trong trắng, nhờ sự phục sinh
của Đức Giêsu Kitô” (1 Pr 3,21).
- Qua bí tích Thánh Thể. “Với bí
tích Thánh Thể, tình yêu của Đức
Giêsu Kitô, Đấng hôm qua, hôm
nay và luôn mãi được biểu lộ”
(Dt 13,7-1).
3. Gia Đình Giáo Hội chăm
sóc mục vụ gia đình con
cái mình
- Hình ảnh một cộng đoàn gồm đủ
mọi hạng người vây quanh Chúa
Giêsu khi Ngài rao giảng Tin
Mừng (x. Mt 5,1).
- Hình ảnh Đức Kitô Phục Sinh
đồng hành với hai môn đệ trên
đường Emmau (x Lc 24,13-35).
- Hình ảnh câu chuyện ông
Cônêliô và Thánh Phêrô trong
sách Công Vụ Tông Đồ (Cv
2,42-46).
- Cùng cất bước hành trình đức tin
trong một phép rửa (x. Mc
16,16).
12. Hiệp hành là căn tính của
Giáo Hội
 - Sau khi con người phạm tội
Thiên Chúa từng bước can dự
vào lịch sử của con người.
- “Dòng dõi người đàn bà sẽ
đạp nát đầu mi” (St 3, 15).
- Thiên Chúa luôn đồng hành
với dân của Người, 400 năm
nô lệ ở Ai Cập, 40 năm trong
sa mạc, 70 năm lưu đày tại
Babylon, và những giai đoạn
đau thương trong lịch sử Thiên
Chúa vẫn không bỏ rơi loài
- “Thật là cần thiết để nhìn nhận
người.
• Tân Ước:
- Thiên Chúa tiếp tục đồng hành
với con người qua việc “ban Con
Một” (x. Ga 3,16).
- “Gia đình có sứ mệnh gìn
giữ, biểu lộ, thông truyền tình
yêu và đây là sự phản chiếu sinh
động và chia sẻ đích thực tình
yêu Thiên Chúa cho nhân loại và
tình yêu của Đức Kitô cho Giáo
Hội, Hiền Thê của Người.”
(Thánh Giáo Hoàng Gioan
Phao-lô II, Tông
Huấn Familiaris Consortio 17).
gia đình như là cung thánh của sự
sống. Gia đình thực sự là thánh
thiêng: Đó là nơi mà sự sống -
quà tặng của Thiên Chúa - có thể
được đón nhận cách đúng đắn
cũng như được bảo vệ khỏi
những cuộc tấn công phá hủy và
có thể phát triển phù hợp nhằm
làm cho con người trưởng thành
đích thực. Đối diện với văn hóa
sự chết, gia đình là trung tâm văn
hóa sự sống”. (Thánh Giáo
Hoàng Gioan Phao-lô II, Thông
Điệp Centesimus Annus 39
1991).
IX. NHỮNG VẤN ĐỀ GIA
ĐÌNH HIỆN NAY
- Hậu quả chiến tranh ly tán,
trẻ em mồ côi, bụi đời, thất
học...
11. Hiệp hành là kế hoạch
tạo dựng của Thiên
Chúa
• Cựu Ước:
- Từ nguyên thủy, Thiên Chúa
tạo dựng con người theo hình
ảnh Ngài để con người trở nên
phản ảnh của Thiên Chúa nơi
trần gian, và mời gọi con
người cùng cộng tác với ngài
trong việc cai quản công trình
tạo dựng của Ngài (x.St 1, 1-
28).
- Việc tạo dựng người nam và
người nữ diễn tả mối hiệp
thông giữa con người cả hai
nên một xương một thịt. (St 2,
24)
“Xin Chúa cứ làm cho tôi như lời
sứ thần nói” (Lc 1, 38).
- Hiệp thông khó khăn của con
người. (Ga 2, 1-12)
10. Kết Luận
“Nếu bạn muốn đi nhanh hãy đi một
mình, nếu bạn muốn đi xa hãy đi
với những người khác” (Tông huấn
Christus Vivit, Số 167).
- Từ sự hiệp hành nội tại nơi
Thiên Chúa Ba Ngôi được nối
dài ra trong sứ vụ của các
Ngôi Vị trong nhiệm cục cứu
độ và được tiếp tục nơi mỗi
người.
IV. LUẬN ĐIỂM VÀ GIẢI
QUYẾT VẤN ĐỀ
- Luật pháp hiện hành về hôn
nhân: ly dị; đồng tính
- Vấn đề hạn chế sinh sản:
ngừa thai; phá thai
- Phụ cấp gia đình, chăm sóc
người lớn tuổi (1 mẹ có thể
nuôi 9 đứa con, nhưng 9 đứa
con chưa chắc đã nuôi được
1 mẹ).
- Quả bom dân số
- Di dân
- Nhập cư
X. HƯỚNG ĐI
1. Giáo hội hiệp hành trước
những vấn nạn gia đình
- Đồng hành cùng những gia đình
trẻ, gia đình gặp khó khăn.
 (Chương trình mục vụ 2021:
Đồng hành cùng gia đình trẻ)
- Gặp gỡ, lắng nghe, thấu hiểu và
chia sẻ. (Tông huấn về gia đình
Familiaris Consortio)
- Những công tác mục vụ cần
thiết. (Tông huấn Niềm vui yêu
thương, chương 6: Kêu gọi một
cuộc canh tân thực sự về hôn
nhân và gia đình)
XI. MỞ RỘNG
1. Gia đình trong thời đại covid
- Thách đố:
+ Mất việc làm, thiếu thu nhập
+ Đại dịch cướp đi sinh mạng hàng
triệu người, gây mất mát lớn
trong nhiều gia đình.
tình yêu tự hiến của Đức Giêsu
Kitô (Kenosis).
- Có Đức Giêsu đồng hành cuộc
vượt qua thiêng liêng sẽ giúp
chúng ta đi tới mọi ngõ ngách để
trao tặng tình yêu tự hiến.
- Bí tích Thánh Thể tự bản chất có
thể biến đổi cuộc sống của chúng
ta “Đức Giêsu đã hiến thân vì
chúng ta, nên chúng ta cũng phải
hiến thân cho nhau” (1Ga 3, 16)
- Nơi bí tích Thánh Thể, Thiên
Chúa Ba Ngôi tiếp tục hiệp hành
với nhân loại.
• Đức Maria
- Hiệp thông trong chương trình
cứu độ qua việc vâng phục
Thánh ý Thiên Chúa
- Cám dỗ chỉ lắng nghe những
thành phần hoạt động trong Giáo
Hội.
- Lối sống độc hành đi ngược với
Tin Mừng.
9. Mở rộng
• Chúa Thánh Thần
Để “cùng nhau cất bước hành
trình” chúng ta cần để cho Chúa
Thánh Thần uốn nắn, nhờ đó có
được tinh thần hiệp hành thực sự
bằng cách can đảm và tự do dấn
bước vào tiến trình hoán cải.
• Bí tích Thánh Thể
- Việc cử hành và sống bí tích
Thánh Thể là đi vào cuộc vượt
qua, nơi đó chúng ta tham dự vào
- Cơ hội:
+ Gắn kết các thành viên trong gia
đình.
+ Ý thức tầm quan trọng của gia
đình trong cuộc sống.
+ Gia đình nân loại có sự đồng hành
chia sẻ, giúp đỡ lẫn nhau.
+ Gia đình Kitô giáo: Gia tăng đời
sống đức tin bằng kinh nguyện,
tham dự phụng vụ online.
XII. NÂNG CAO
1. Gia đình trong sứ mạng
truyền giáo
- Công đồng Vaticanô II đã
khẳng định: “Gia đình Kitô
giáo lớn tiếng loan truyền
sức mạnh của Nước Thiên
Chúa và niềm cậy trông vào
 một đời sống hạnh phúc.
Như thế bằng gương lành và
lời chứng, gia đình Kitô giáo
thuyết phục thế gian về tội
lỗi đồng thời soi sáng cho
những ai đang kiếm tìm chân
lý.” (Hiến chế Lumen
Gentium, số 35)
- Gia đình cũng sẽ thi hành sứ
mạng như Kitô hữu được
chia sẻ nơi Chúa Kitô là
ngôn sứ, tư tế và vương đế.
(X. Gioan Phaolô II, Thông
điệp Familiaris Consortio, số
50)
2. Gia đình là chủng viện đầu
tiên
- Gia đình chính là chủng viện
đầu tiên, nơi họ được khai
tâm vào đời sống đức tin,
- Cám dỗ muốn tự mình dẫn
dắt mình thay vì để Thiên
Chúa dẫn dắt: Chúng ta có
thể bị cảm dỗ quên đi rằng
chúng ta là những lữ khách
và tôi tớ trên con đường mà
Thiên Chúa vạch ra cho
chúng ta.
- Cám dỗ tập trung vào mình
và những quan tâm tức thời
của chúng ta.
- Cám dỗ chỉ nhìn thấy những
vấn đề.
- Cám dỗ chỉ chú trọng đến cơ
cấu.
- Cám dỗ không nhìn quá những
ranh giới hữu hình của Giáo Hội.
- Cám dỗ xung đột và chia rẽ.
 được mời gọi tham gia vào
sứ mạng này.
- Đối thoại trong Giáo Hội và
xã hội: Đối thoại đòi hỏi kiên
trì và nhẫn nại nhưng cũng
giúp hiểu biết lẫn nhau. Trên
con đường hiệp hành giữa
những Kitô hữu thuộc các tín
phải khác nhau liên kết với
nhau trong cùng một phép
rửa.
- “Hội Thánh hiệp hành là một
hội thánh ra đi, hội thánh
truyền giáo là hội thánh luôn
mở rộng cửa”.
8. Những thách đố trên con
đường hiệp hành
được thụ giáo những bài học
sơ khởi về mến Chúa yêu
người.
• Dẫn chứng
+ "Chủng viện thứ nhất, đệ tử
viện thứ nhất, trường sư phạm
thứ nhất là gia đình công giáo.
Không vị giám đốc tài ba nào,
hay chuyên môn đến đâu có
thể làm thay cha mẹ được.
Nếu cơ sở bậc nhất ấy bị hỏng,
tương lai Hội thánh và xã hội
cũng rung rinh sụp đổ”
(Đường Hy vọng, 505).
+ “Thưa Ba Mẹ, hôm nay con
được 50 tuổi. Chúa thương
ban cho con nhiều chức vụ
trong Hội thánh, được đi
nhiều nơi, học nhiều sách,
nhưng không có trường học
 nào dạy dỗ và làm ích cho con
bằng những ngày con được
ngồi trên chân ba mẹ”.
(Thánh giáo hoàng Gioan
XXIII, trong một lá thư gởi
cha mẹ nhân ngày mừng ngũ
tuần)
- Gia đình vun trồng mầm non
ơn gọi.
3. Gia đình và Bí Tích Thánh Thể
- Thánh Thể là nguồn mạch của
hôn nhân và dưỡng nuôi gia đình
- Gia đình cùng Hội Thánh dâng
Hy lễ Thánh Thể
- Thánh Thể là nguồn mạch và
trung tâm của đời sống gia đình
Kitô hữu.
xã hội. Chúng ta sát cánh bên
nhau trên cùng nẻo đường.
- Lắng nghe: Là bước đầu tiên
đòi hỏi khối óc và con tim
rộng mở, không thành kiến.
- Phát biểu: Mọi người đều
được mời gọi can đảm và
mạnh dạn lên tiếng, nghĩa là
phải bao gồm cả tự do, chân
lí và bác ái.
- Cử hành: Chỉ có thể cùng
nhau cất bước hành trình khi
cộng đoàn lắng nghe Lời
Chúa và cử hành Thánh Thể.
- Chia sẻ trách nhiệm đối với
sứ vụ chung: Hiệp hành là để
phục vụ cho sứ mạng chung
của Hội Thánh, mọi thành
viên trong Hội Thánh đều
 chúng ta xét về mặt tâm linh, xã
hội, kinh tế, địa lý và hiện sinh.
GIÁO DỤC
Mối liên hệ giữa ba chiều kích:

- Ba chiều kích này có mối quan

I. TỪ NGỮ
hệ mật thiết với nhau.
- Giáo dục, Educatio (Latinh),
- Chúng là những trụ cột của một
Education (tiếng Anh),
Hội Thánh Hiệp Hành, không
Éducation (tiếng Pháp)
có thứ hạng giữa chúng.
- Giáo: dạy dỗ;
- Mỗi chiều kích làm phong phú
- Dục: nuôi.
và định hướng cho hai chiều
- Giáo dục: sự nuôi dưỡng và
kích kia.
dạy dỗ.
- Giáo dục là việc dạy dỗ có hệ
7. Lối sống trên con đường hiệp
thống nhằm phát triển trí tuệ,
hành
- Đồng hành trên cuộc hành tinh thần, thể chất con người.
trình: Trong Giáo Hội và ngoài (Từ điển Công giáo).
 II. CÁC LUẬN ĐIỂM
1. Tầm quan trọng của giáo
dục
- Giáo dục đào tạo là một yếu
tố rất quan trọng, thiết yếu
trong việc phát triển của một
đất nước.
- “Hiền tài là nguyên khí quốc
gia, nguyên khí thịnh thì thế
nước mạnh mà hưng thịnh,
nguyên khí suy thì thế nước
yếu mà thấp hèn” – Thân
Nhân Trung
- “Giáo dục là vũ khí mạnh
nhất mà bạn có thể dùng để
- Khái niệm: Sứ vụ nghĩa là toàn
thể Dân Chúa được sai đi loan
báo Tin Mừng cho muôn dân,
bằng đời sống yêu thương và
phục vụ.
- Hội Thánh hiện hữu để loan báo
Tin Mừng (GS, số 2)
- Sứ mạng của chúng ta là làm
chứng cho tình yêu Thiên Chúa
giữa toàn thể gia đình nhân loại
bằng tình yêu và phục vụ.
- Giúp Hội Thánh làm chứng Tin
Mừng cách hữu hiệu hơn, đặc
biệt với những người sống ở
vùng ngoại vi của thế giới
 cách và được kêu gọi để thay đổi thế giới” – Nelson
phục vụ lẫn nhau qua các ân Mandela
ban mà mỗi người nhận được - Tuyên ngôn Nhân Quyền
từ Chúa Thánh Thần. Quốc tế 1948. Điều 26: “Ai
- Tất cả các Tín hữu đều được cũng có quyền được hưởng
kêu gọi cùng nhau cầu giáo dục. Giáo dục phải
nguyện, lắng nghe, phân tích, được miễn phí ít nhất ở cấp
đối thoại, phân định và góp ý sơ đẳng và căn bản”.
cho việc đưa ra các quyết
định mục vụ phù hợp với ý
muốn của Thiên Chúa.
- Phải nỗ lực để đảm bảo những
người bên lề hoặc cảm thấy bị
loại trừ đều được nhập cuộc.
• Sứ vụ
 Quyền hưởng một nền giáo dục
xứng hợp
+ Tất cả mọi người, đều có một
quyền bất khả nhượng là phải
được hưởng một nền giáo dục
đáp ứng với sứ mệnh riêng
+ phù hợp với cá tính của từng
phái, thích nghi với văn hóa và
truyền thống dân tộc
+ giúp trẻ em và thanh thiếu niên
phát triển điều hòa những năng
khiếu thể xác, luân lý và tinh
thần
+ “Giáo dục phải phát triển nơi cá
nhân tất cả sự toàn hảo mà họ
có thể có” (Kant)
2. Nền giáo dục Kitô giáo
Cha và liên kết chúng ta
trong Chúa Thánh Thần.
- Tất cả chúng ta đều có vai trò
của mình trong việc phân
định và thực hiện lời kêu gọi
của dân Chúa dành cho dân
Ngài.
• Tham gia
- Khái niệm: Nghĩa là mọi Ki-
tô hữu cùng lắng nghe nhau,
lắng nghe Chúa Thánh Thần,
cùng chung một trách nhiệm,
và cùng tích cực tham gia
vào hoạt động của Hội
Thánh.
- Nền tảng của việc tham gia
là các Tín hữu đều có đủ tư
 • Hiệp thông
- Khái niệm: Hiệp thông nghĩa là
dù khác biệt nhau, nhưng vẫn
luôn yêu thương nhau, theo mẫu
gương tuyệt vời là gia đình
Thiên Chúa Ba Ngôi.
- Do ý muốn nhân lành, qua
giao ước ban cho dân, Thiên
Chúa quy tụ chúng ta lại với
nhau như những dân khác
biệt nhưng cùng một đức tin.
- Cội nguồn sâu xa của sự hiệp
thông phát xuất từ tình yêu
và sự hiệp thông của Ba
Ngôi Thiên Chúa Ba Ngôi.
- Chính Chúa Ki-tô là Đấng
hòa giải chúng ta với Chúa
2.1. Chúa Cha Và Công Trình
Tạo Dựng
- Công trình giáo dục Kitô giáo,
trước khi là công khó của con
người, đã là kế hoạch của Thiên
Chúa. Khi tạo dựng con người
giống hình ảnh Ngài, ban cho
con người khả năng đạt tới chân
lý và tự do (x. Hc 17, 3)
- Người mặc cho nó sức mạnh
tương xứng với mình, và theo
hình ảnh mình mà làm ra nó.
(Hc 17,3)
- Người đặt con mắt mình vào
tâm hồn chúng, để chúng nhận
 ra các công trình vĩ đại của
Người. (Hc 17,7)
- Thiên Chúa Cha đã định hướng
công trình sáng tạo vũ trụ của
Ngài bằng một đường lối sư
phạm mềm dẻo phù hợp với lợi
ích và thái độ đón nhận của con
người. Thuở ban đầu, vì Dân
Ngài chọn còn cứng lòng nên
Thiên Chúa xem ra nghiêm
khắc (x. Lv 26, 14-46; Ðnl 28,
15-45), nhưng dần dà, từng
bước một, Ngài tỏ cho họ thấy
Ngài vẫn là một Thiên Chúa
“thành tín trong mọi lời Ngài
phán, đầy yêu thương trong mọi
việc Ngài làm” (Tv 145, 13).
- Làm cho cộng đồng Ki-tô Giáo
thành một chủ thể đáng tín
nhiệm và là một đối tác đáng tin
cậy trong hành trình đối thoại
xã hội, chữa lành, hòa giải, liên
kết và tham gia, tái thiết nền
dân chủ, cổ vũ tinh thần huynh
đệ và tình bằng hữu xã hội.
- Canh tân và củng cố những mối
tương quan giữa các thành viên
trong cộng đồng Ki-tô hữu cũng
như giữa các cộng đồng và các
nhóm xã hội khác.
- Cổ vũ đề cao và thụ đắc những
thành quả kinh nghiệm hiệp
hành mới trên bình diện thế giới
khu vực, quốc gia và địa
phương.
6. Chiều kích của hiệp hành
- Nhận biết và trân quý tính đa 2.2. Chúa Con Và Tin Mừng Cứu
dạng phong phú của những ân Ðộ
huệ và đặc sủng mà Chúa
Thánh Thần rộng rãi tặng ban vì
lợi ích của cộng đoàn và toàn
thể gia đình nhân loại.
- Thử nghiệm những cách thức
thi hành trách nhiệm chung
trong việc loan báo Tin Mừng
và nỗ lực xây dựng một thế giới
tốt đẹp hơn và đáng sống hơn.
- Xem xét cách thức thể hiện
trách nhiệm và quyền bính
trong Hội Thánh cũng như các
cơ cấu kiểm soát, vạch trần và
ra sức hoán cải các định kiến
cùng những thực hành lệch lạc
không xuất phát từ Tin Mừng.
- Ðường lối sư phạm của Chúa
Cha cốt là để chuẩn bị cho
Chúa Con đến “dạy dỗ loài
người mong chờ và đón nhận
ơn cứu độ”.
- Chúa Giêsu khẳng định mình
“là đường, là sự thật và là sự
sống” (Ga 6, 14).
- Học nơi trường Chúa Giêsu
không chỉ là học làm người
theo nghĩa nhân bản mà còn
là học “nên hoàn thiện như
Cha trên trời là Ðấng hoàn
thiện” (Mt 5,48).
5. Tầm quan trọng của
hiệp hành
- Nhắc nhở cách thức trước
đây trong lịch sử Chúa
Thánh Thần đã mở đường
dẫn lối cho Hội Thánh và
ngày nay kêu gọi chúng ta
cùng nhau làm chứng cho
tình yêu Thiên Chúa.
- Sống tiến trình hiệp hành
mang tính tham gia và quy tụ
vốn cống hiến cho mọi
người, đặc biệt những người
vì những lý do khác nhau
cảm thấy mình là những kẻ
ngoài lề có cơ hội tự bày tỏ
và được lắng nghe hầu góp
phần vào việc xây dựng dân
Thiên Chúa.
 trở thành một Hội Thánh
mang tính hiệp hành hơn
trong tầm nhìn dài hạn.
- Lắng nghe những gì Chúa
Thánh Thần đang nói với
Hội Thánh bằng cách lắng
nghe Lời Chúa nói trong
Thánh Kinh.
- Thượng Hội Đồng muốn
lắng nghe cho được tiếng
nói của mọi thành phần dân
Chúa, là những người ít
tham gia vào sinh hoạt của
Hội Thánh, những người ở
bên lề hoặc bị loại trừ, bị
lãng quên.v.v… Đó là
những người mà qua họ
Thiên Chúa có thể nói với
chúng ta nhiều điều.
- Muốn nắm bí quyết sự sống
đích thật, con người phải đến
thụ huấn tại trường học của
Chúa Giêsu.
- Lối sư phạm: thực hành rồi
mới dạy.
- Giới răn: Yêu thương
2.3. Chúa Thánh Thần và vai trò
tác thành
- Chúa Giêsu là thầy dạy
nhưng chính Thánh Thần
mới là Ðấng tác động để giáo
huấn của Chúa Giêsu, qua lời
rao giảng của tông đồ, trở
 thành sức mạnh biến đổi tâm
hồn người nghe.
- Nhờ Thánh Thần, Thánh Phaolô
đã cảm thấy lời rao giảng của
ngài được đón nhận ‘như chính
Lời Thiên Chúa’ (x. 1 Thes 2,
13). Ngài còn quả quyết: “Thần
Khí làm cho anh em nên nghĩa
tử, khiến chúng ta được kêu lên:
Abba, Cha ơi” (Rm 8, 14-17).
3. Giáo dục Kitô giáo đối với
người Kitô hữu
- Mọi Kitô hữu đều có quyền
hưởng một nền giáo dục Kitô
giáo
- Canh tân não trạng và cơ cấu
Giáo Hội.
- Con đường hiệp hành nhằm
phục vụ cho cuộc đối thoại
của Thiên Chúa với nhân
loại.
- Thượng Hội Đồng muốn
việc lắng nghe và phân định
phải đi đôi với thực hành,
sẵn sàng hoán cải và đổi
mới, từ bỏ thói tự mãn và
an phận.
- Hướng tới một Giáo Hội
hiệp hành: “hiệp thông -
tham gia - sứ vụ”.
4. Mục tiêu của hiệp hành
- Tạo cơ hội cho toàn dân
Chúa cùng nhau phân định,
tiến bước trên con đường
 (Hiến chế Lumen Gentium, số
3)
3. Mục đích của hiệp hành
- Thúc đẩy những trải nghiệm
sống động về sự phân định,
tham gia và đồng trách nhiệm,
là nơi quy tụ mọi loại ân sủng
khác nhau để phục vụ cho sứ
mạng của Hội Thánh.
- Tạo niềm hứng khởi để con
người mơ về một Hội Thánh
mà chúng ta được mời gọi trở
thành, là làm cho hy vọng
được nảy nở, khơi dậy niềm
tin, băng bó vết thương, tạo
nên những mối tương quan
mới mẻ và sâu sắc..v.v.
- Nền giáo dục này giúp con
người được trưởng thành, ngày
càng ý thức hơn về hồng ân
Ðức Tin đã nhận lãnh trong khi
họ được hướng dẫn để dần dần
hiểu biết mầu nhiệm cứu rỗi
- Giúp họ biết cách thờ phượng
Thiên Chúa Cha trong tinh thần
và chân lý
- Các nhân đức luân lý tăng
trưởng nhờ giáo dục
- Huấn luyện họ biết sống theo
con người mới trong công bình
và thánh thiện của chân lý
- Giúp người Kitô hữu minh
chứng niềm cậy trông của mình
- Giúp họ cải tạo thế giới trong
tinh thần Kitô giáo
+ “Công đồng Vatican II khẳng
+ “Khi thi hành các đặc sủng đa
dạng và phong phú Chúa ban
theo ơn gọi và tác vụ của họ,
đều là những chủ thể tích cực
loan báo Tin Mừng” (Ủy ban
thần học quốc tế, Tính hiệp
hành trong đời sống và sứ vụ
của Hội Thánh, số 6)
định: tuy có những phận vụ
khác nhau, nhưng mọi người
đã được thánh tẩy đều bình
đẳng về phẩm giá và về hoạt
động chung trong việc xây
dựng nhiệm thể Đức Kitô”
 thầy dạy, làm phân phát
các mầu nhiệm và làm nhiệm giáo dục:
mục tử vì lợi ích của
những người khác, nhưng
tất cả mọi người đều thực
sự bình đẳng về phẩm giá
và về hoạt động chung của
toàn thể các tín hữu trong
việc xây dựng thân mình
trong Đức Ki-tô” (Cđ
Vaticano II, hiến chế Tín
lý Lumen Gentium, số 32)
- Qua bí tích Thanh tẩy tất cả đều
được mời gọi cùng tham gia vào
ba chức vụ “Tư tế, Vương đế và
Ngôn sứ”.
Những người lãnh nhận trách
1. Gia đình
- Nhiệm vụ của cha mẹ trong
việc giáo dục hết sức quan
trọng và không gì thay thế
được
- Cha mẹ là những nhà giáo
dục đầu tiên và quan trọng
nhất của con cái
- Cha mẹ có trách nhiệm phải
nêu gương tốt cho con cái
“Thương con thì cho roi cho
vọt… Ai biết giáo dục con sẽ
được thỏa lòng về con” (Hc
30,1-2)
- Cha mẹ phải là “những
người đầu tiên truyền dạy đức
tin cho con cái mình
- Gia đình là nơi thích hợp cho
việc giáo dục các nhân đức
- Trường dạy các nhân đức
nhân bản và đức mến Ki-tô
Giáo.
- Gia đình là trường học đầu
tiên về đời sống Ki-tô hữu và
là một trường học làm người
- Gia đình Ki-tô hữu là nơi
đầu tiên để dạy cầu nguyện
2. Xã Hội
phụng sự Ngài trong thánh
thiện”. (Cđ Vaticano II,
Hiến chế Tín lý Lumen
Gentium, số 9)
+ “Thiên Chúa muốn cho
mọi người được cứu độ
và nhận biết chân lý”
(1Tm 2, 4)
- Giáo Hội tiếp tục sứ mạng
hiệp hành của Đức Giêsu
Kitô
+ “Như Cha sai Thầy, Thầy
cũng sai anh em” (Ga 20,
22)
+ “Mặc dù theo ý Đức Ki-tô
một số người được đặt làm
 trong sách Công Vụ Tông Đồ
(Cv 2,42-46).
- Cùng cất bước hành trình
đức tin trong một phép rửa
(x. Mc 16,16).
2. Hiệp hành là căn tính của
Giáo Hội
- Hiệp hành này là chính con
đường Thiên Chúa mong đợi
nơi Hội Thánh.
+ “Thiên Chúa muốn thánh
hóa và cứu độ con người
không như những cá nhân
riêng rẽ không chút liên
đới với nhau, nhưng Ngài
muốn làm cho họ thành
một dân tộc để nhận biết
Ngài trong chân lý và
Cơ quan, tổ chức, cá nhân có
trách nhiệm sau đây:
- Hỗ trợ, hợp tác với nhà
trường tổ chức các hoạt động
giáo dục
- Tham gia xây dựng môi trường
giáo dục an toàn, lành mạnh,
ngăn chặn hoạt động có ảnh
hưởng xấu đến người học;
- Tạo điều kiện để công dân trong
độ tuổi quy định thực hiện
nghĩa vụ học tập để thực hiện
phổ cập giáo dục, hoàn thành
giáo dục bắt buộc
- Hỗ trợ các nguồn lực cho phát
triển sự nghiệp giáo dục theo
khả năng của mình.
3. Giáo hội
- Trước khi về trời, Chúa Giêsu
đã trao cho Giáo Hội sứ mạng
lên đường dạy dỗ muôn dân. Từ
đó, giáo dục trở thành sứ mạng
gắn liền với sự hiện diện của
Giáo Hội giữa lòng thế giới. (x.
Mt 28.19-20)
- Giáo Hội chính là người Mẹ
“săn sóc toàn diện đời sống con
người, kể cả đời sống trần thế,
trong mức độ liên hệ với lời
mời gọi của Thiên Chúa.
- Giáo Hội thông phần vào việc
mở mang và phát huy nền giáo
dục.
sa mạc, 70 năm lưu đày tại
Babylon, và những giai đoạn
đau thương trong lịch sử Thiên
Chúa vẫn không bỏ rơi loài
người.
• Tân Ước:
- Thiên Chúa tiếp tục đồng hành
với con người qua việc “ban
Con Một” (x. Ga 3,16).
- Hình ảnh một cộng đoàn gồm
đủ mọi hạng người vây quanh
Chúa Giêsu khi Ngài rao giảng
Tin Mừng (x. Mt 5,1).
- Hình ảnh Đức Kitô Phục
Sinh đồng hành với hai môn
đệ trên đường Emmau (x Lc
24,13-35).
- Hình ảnh câu chuyện ông
Cônêliô và Thánh Phêrô
 trần gian, và mời gọi con - Sứ mạng của Giáo Hội là tạo
người cùng cộng tác với ngài điều kiện để mọi người đều
trong việc cai quản công trình được hưởng một nền giáo dục
tạo dựng của Ngài (St 1, 1-
Kitô giáo (x. TN/GD 2).
28).
- Việc tạo dựng người nam và
người nữ diễn tả mối hiệp
thông giữa con người cả hai
nên một xương một thịt. (St 2,
24)
- Sau khi con người phạm tội
Thiên Chúa từng bước can dự
vào lịch sử của con người.
- “Dòng dõi người đàn bà sẽ
đạp nát đầu mi” (St 3, 15).
- Thiên Chúa luôn đồng hành
với dân của Người, 400 năm
nô lệ ở Ai Cập, 40 năm trong
 4. Thực trạng
- Công tác quy hoạch, sắp xếp
mạng lưới trường, lớp học ở
một số địa phương còn chưa
phù hợp, chưa quan tâm đến
yếu tố đảm bảo chất lượng.
- Tình trạng thừa, thiếu giáo
viên cục bộ vẫn chưa được
giải quyết triệt để. Năng lực
III. LUẬN ĐIỂM VÀ GIẢI
nghề nghiệp của một bộ phận
giáo viên còn yếu, phương
pháp giảng dạy chậm đổi mới.
thông thần linh của chính
Thiên Chúa Ba Ngôi,
Chúa Cha, Chúa Con và
Chúa Thánh Thần.
- Từ sự hiệp hành nội tại nơi
Thiên Chúa Ba Ngôi được nối
dài ra trong sứ vụ của các
Ngôi Vị trong nhiệm cục cứu
độ và được tiếp tục nơi mỗi
người.
QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Hiệp hành là kế hoạch tạo
dựng của Thiên Chúa
• Cựu Ước:
- Từ nguyên thủy, Thiên Chúa
tạo dựng con người theo hình
ảnh Ngài để con người trở nên
phản ảnh của Thiên Chúa nơi
 Giai đoạn III: Cấp hoàn vũ từ
tháng 10/2022 đến tháng
10/2023. Thượng Hội đồng
Giám mục XVI được tổ chức
như thường lệ tại Rôma vào
tháng 10/2023.
• Thành phần tham gia
Tất cả thành phần dân Chúa đã chịu
phép Rửa Tội trong Hội Thánh
Công Giáo.
II. NGUỒN GỐC HIỆP
HÀNH
- Hiệp hành xuất phát từ
trong nội tại của Tam Vị
Nhất Thể (Ad Intra) và đặt
nền tảng trên sự hiệp
- Cơ sở vật chất, trường lớp
học, trang thiết bị dạy học
nhiều nơi còn thiếu hoặc bị
xuống cấp; công tác xã hội
hóa giáo dục chưa thực sự
hiệu quả.
- Tình trạng sinh viên tốt nghiệp
ra trường chưa tìm được việc
làm còn nhiều.
- Phương thức dạy nghề trong
các trường vẫn còn nặng về
kiến thức lý thuyết, việc phối
hợp giữa nhà trường với các
cơ sở đào tạo, các doanh
nghiệp, cơ sở sản xuất... chưa
hiệu quả.
 - Đào tạo chưa gắn kết với thị
trường lao động và sự cần
thiết phải cải cách giáo dục
một cách hệ thống và bài bản.
- Việc tiếp cận công nghệ, mô
hình giáo dục nước ngoài, các
chương trình học bổng nói
chung ở các địa phương vùng
sâu, vùng xa còn rất ít.
III. MỞ RỘNG
1. Tính Toàn Diện Của Giáo
Dục Kitô Giáo
tháng 10/2023 qua ba giai
đoạn:
Giai đoạn I: Cấp Hội Thánh
địa phương từ ngày
17/10/2021 đến ngày
15/8/2022. Đây là giai đoạn
các giáo phận thỉnh ý mọi
thành phần Dân Chúa trong
giáo phận.
Giai đoạn II: Cấp châu lục từ
tháng 9/2022 đến tháng
9/2023. Đây là giai đoạn các
châu lục thảo luận dựa trên tài
liệu làm việc và thực trạng của
mỗi châu lục.
- Thế giới: Đại dịch Covid-19
toàn cầu đang hoành hành, các
hình thức bất công, bạo
lực,chiến tranh xung đột, biến
đổi khí hậu, phân biệt chủng
tộc,..v.v.
- Giáo Hội: Các nền văn hóa
thẩm nhiễm chủ nghĩa Giáo
sĩ trị do lịch sử để lại cùng
những thói tục thi hành
quyền bính, lạm dụng quyền
lực, kinh tế, lương tâm, tình
dục.
• Tiến trình Thượng HĐGM thế
giới lần thứ XVI
Thượng Hội đồng được cử
hành từ tháng 10/2021 đến
+ Là Mẹ và là Thầy, Giáo Hội
Công giáo có bổn phận thông
truyền cho mọi người, nhất là các
Kitô hữu, một nền giáo dục toàn
vẹn.
+ Mục tiêu hàng đầu của giáo dục
Kitô giáo là đức tin. Giáo dục đức
tin không chỉ là truyền lại cho tín
hữu những định tín, nhưng còn
giúp cho tín hữu sống đức tin ấy
trong cuộc sống cụ thể, vì “đức tin
không có việc làm là đức tin chết”
(Gc 2, 17).
+ Giáo Hội cũng nhằm đến giáo
dục con người toàn diện để giúp
họ nhận ra phẩm giá của mình.
Giáo dục Kitô giáo góp phần cổ võ
tình liên đới, làm cho con người có
trách nhiệm với nhau, trách nhiệm
đối với xã hội và công ích, cùng
xây dựng một cuộc sống tốt đẹp an
bình.
+ Giáo Hội chia sẻ với nhân loại
‘những vui mừng và hy vọng, ưu
sầu và lo lắng’ (x. GS 1). Với giáo
huấn của mình, Giáo Hội tìm cách
công bố Tin Mừng và làm cho Tin
Mừng hiện diện trong hệ thống các
mối quan hệ xã hội
cùng tham gia vào sứ mạng
chung là loan báo Tin Mừng.
2. Thượng Hội Đồng Giám
Mục (HĐGM) thế giới là
gì?
Thượng HĐGM thế giới là
hội nghị được thành lập theo
tinh thần của CĐ Vaticano II,
quy tụ các giám mục được
tuyển chọn từ khắp nơi, để cộng
tác với Đức Thánh Cha trong
việc thăng tiến Đức tin và loan
báo Tin Mừng.
• Bối cảnh Thượng HĐGM thế
giới lần thứ XVI
 HIỆP HÀNH
I. TỪ NGỮ
1. “Hiệp hành” là gì?
+ Tiếng Việt: Hiệp Hành.
+ Tiếng Anh: Synodal (v),
Synodality (n): tính hiệp hành.
+ Tiếng Latinh: Synodus; “Syn”
có nghĩa là “cùng với nhau” và
“hodos” là “con đường”. Như
vậy, từ “hiệp hành” được dùng
để diễn đạt ý nghĩa “cùng đi
với nhau”.
ð Hiệp hành nghĩa là “cùng đi
với nhau” trên một con đường
tiến về phía trước, cùng lắng
nghe tiếng Chúa Thánh Thần,
cùng đối thoại, phân định, và
IV. Hiện tình giáo dục Kitô tại
Việt Nam
Dấu hiệu lạc quan
+ Môi trường xã hội cũng như
Giáo Hội, đã được quan tâm
hơn và đang có những chuyển
biến tích cực.
+ Về phía xã hội, hiện đang có
nhiều nỗ lực lành mạnh hóa
môi trường giáo dục, bài trừ
bệnh thành tích và tiêu cực
trong học hành thi cử.
+ Về phía phụ huynh, không ít
người sẵn sàng chắt chiu dành
dụm từng đồng cho con cái ăn
học. Những trung tâm luyện
 thi, lớp ngoại khóa mọc lên với chủ đề: Hiệp thông –
như nấm khắp nơi mà vẫn Tham gia – Sứ vụ.
không đủ đáp ứng nhu cầu học VI. MỞ RỘNG:
viên mỗi lúc một gia tăng. - Mẹ Maria là Mẹ Hội Thánh
Những mối lo lắng - Các Thánh Tử Đạo
+ Những lệch lạc trong quan - Thánh Phanxico Xavie
niệm về giáo dục. Do ảnh - Sự khác biệt giữa Giáo hội
hưởng của não trạng duy kinh và các tôn giáo khác
tế, nền giáo dục gia đình đang
bị khủng hoảng
+ Tương quan vợ chồng, cha
mẹ, con cái vì thế mà mỗi lúc
một lỏng lẻo suy yếu.
+ Chủ nghĩa khoa bảng cũng
đang gây ra nguy cơ đưa gia
đình vào thái độ háo danh
- Duy ý chí, duy quốc gia, xã hội
tục hóa
- Đại dịch Covid 19
- Chiến tranh (Ukraina - Nga)
- Các cuộc ly khai
- Thuyết Ngộ Đạo: Một Thiên
Chúa không có Đức Kitô, một
Đức Kitô không có Giáo Hội,
một Giáo Hội không có dân
Thánh. (Gaudete et Exsultate,
số 37)
- Giáo hội muốn ôm lấy con cái
mình để chữa lành
- Thượng Hội Đồng Giám
Mục Việt Nam 2021-2023
+ Người ta chỉ quan tâm đến
việc đáp ứng nhu cầu phát
triển kinh tế mà coi nhẹ chiều
kích phẩm cách làm người
+ Chủ nghĩa giáo điều trong
giảng dạy vẫn còn là một hiện
tượng khá phổ biến. Thầy cô
thường dạy cho học sinh cách
sao chép nguyên mẫu kiến
thức hơn là huấn luyện họ biết
sáng tạo, tìm tòi bằng chính nỗ
lực riêng của mình.
+ Trong lãnh vực đức tin, nhiều
bậc phụ huynh công giáo, kể cả
các vị mục tử, vẫn còn lơ là hoặc
thiếu trách nhiệm trong việc chết trên Thánh Giá (Pl 2, 5-11;
thông truyền đức tin cho con cái Lc 2, 7;)
- Trong suốt hành trình rao giảng
Ngài luôn dành sự quan tâm tới
người nghèo và những đối
tượng tận cùng của xã hội. (Mt
8, 17).
+ “Tôi muốn một giáo hội nghèo
cho người nghèo” ĐTC
Phanxico
+ “Vui mừng và hy vọng, ưu sầu
và lo lắng” (GS 1)

V. THỰC TRẠNG VÀ GIẢI

PHÁP
 3. Giáo hội là Bí Tích:
+ Hiến chế Lumen Gentium của
Vaticanô II đã định nghĩa Giáo
hội như “Là một thứ bí tích trong
Ðức Kitô, hoặc như dấu chỉ, như
khí cụ của sự kết hiệp mật thiết
với Thiên Chúa và của sự hiệp
nhất giữa toàn thể nhân loại” (LG
1).
+ Bí tích Thánh Thể.
4. Giáo hội cho người nghèo
- Đức Giêsu là một người nghèo:
nghèo từ lúc mới sinh ra đến lúc
giGIÁO HỘI
I. TỪ NGỮ
- Latinh: Ecclesia
- Tiếng anh: Church
- Tiếng pháp: Église
- Theo từ điển công giáo: giáo
là: đạo; hội là đoàn thể. Giáo
hội là đoàn thể của một tôn
giáo. Giáo hội còn được gọi là
Hội Thánh.
- Theo sách GLHTCG số 752:
“Giáo hội là dân Thiên Chúa,
gồm những người tin theo
Chúa Kitô, được chính Thiên
 Chúa kêu gọi và quy tụ khắp
thế gian”.
II. NGUỒN GỐC
1. Cựu ước
- Bắt nguồn từ mầu nhiệm
Thiên Chúa Ba Ngôi.
- Công trình tạo dựng và cứu
chuộc. (St 1, 26-27)
- “Mỗi một người là một giáo
hội” (Biển đức XVI)
- Kêu gọi Abraham và tuyển
chọn một dân riêng. (St 12,
1-3); (Xh 6, 7)
2. Tân ước
một thừa tác vụ phẩm trật, và
họ được liên kết với Ðức
Kitô là đầu. (1Cr 12, 27; Ga
15, 5)
+ Chúa Thánh Thần tác động và
hướng dẫn (Evangelii
Nuntiandi, số 75; Youcat số
38)
+ Hội Thánh thông công: Hội
Thánh trên trần gian, hội
thánh trên Thiên Quốc và hội
thánh trong luyện ngục
+ Đặc tính: Duy nhất, Thánh
Thiện, Công giáo và Tông
truyền (Kinh Tin Kính
Nicea)
 qua việc tuyên xưng cùng
một đức tin kitô giáo, và qua
việc tham dự các bí tích,
dưới quyền tài thẩm của
những chủ chăn hợp pháp,
nhất là của Ðức Giáo hoàng,
vị đại diện duy nhất tại thế
của Ðức Kitô.”
2. Giáo hội là ân sủng (bên
trong và vô hình)
Hoạt động: Thánh Kinh và
Thánh Truyền
+ Giáo hội là một “thân thể”
bao gồm hết thảy những
người có cùng một đức tin và
đã chịu cùng một phép rửa,
qui tụ dưới sự chỉ đạo của
- Mầu nhiệm nhập thể, rao
giảng và tuyển chọn.
- Vào khoảng năm 30 Chúa
Thánh Thần hiện xuống trên
các Tông đồ. Hội thánh được
thiết lập.
III. BẢN CHẤT CỦA GIÁO
HỘI
- Giáo hội là Nhiệm Thể Chúa
Kitô
- Giáo hội là Truyền giáo (Ad
Gentes).
- Lệnh truyền của Đức Ki-tô.
(Mc16, 15; Mt 28, 19)
- Lý do theo ý định cứu độ của
Thiên Chúa (1Tm 2, 4)
- Giáo hội là làm chứng.
- Làm chứng cho Thiên Chúa là
Đấng Chân-Thiện-Mỹ (Ga14,
6)
- Làm chứng cho Thiên Chúa
hằng sống và giàu lòng xót
thương
- Giáo phụ Tertulianus: “Máu các
vị Tử Đạo đã đổ ra sinh ra
nhiều tín hữu Ki-tô”.
- Đối thoại liên tôn; Tôn trọng
quyền con người, khơi lên hạt
giống ngôi lời.
IV. GIÁO HỘI LÀ SỰ KẾT
HỢP GIỮA ÂN SỦNG VÀ
CƠ CẤU
1. Giáo hội là cơ cấu (bên ngoài
và hữu hình):
Theo phẩm trật:
+ Là một tổ chức ban bộ (gồm
9 bộ, 11 hội đồng, 3 tòa án
và 3 văn phòng) năm 1989
+ Chức Thánh: Giám mục,
Linh mục và Phó tế
+ Thẩm quyền
+ Thánh Rôbertô Bellarminô:
“Giáo hội là một xã hội gồm
nhiều người liên kết với nhau