HABER METNİ

 Haber, bir olay ve bir olgu üzerine edinilen bilgidir.

 Haber metni ise elde edilen bilgilerin gazete, dergi gibi yayın organları
ya da televizyon, radyo gibi iletişim araçlarıyla topluma
duyurulması amacıyla hazırlanan yazılı metinlere denir.
 Haber metnini yazan kişi anlatılanlar karşısında tarafsızdır.
 Olay bütün yönleriyle, inandırıcı bir şekilde anlatılır, konu günceldir.
 Metinlerin nesnel bir anlatımı vardır.
 Haber metinlerinde toplumun merak duygusu giderilir.
 Haber metinleri açık, anlaşılır bir dille yazılır.

HABER METNİ YAZIM SÜRECİ

Haberin başlığı kapsayıcı ve ilgi çekici olacak şekilde düzenlenir.

Haber metninin giriş bölümü haberin ne olduğunu açıklayıcı özellikler taşır.
Haber bu özellikler dikkate alınarak yazılır.

Haber metni kendi içinde bütünlük taşımalıdır. Haberlerin toplumun geniş bir
kesimini ilgilendirmesine, dikkat çekici ve çarpıcı olmasına, özellikle başlığının
kendini okutacak ve dinletecek nitelik taşımasına önem verilir. Haberin daha
önce yayımlanmamış, duyulmamış olması gerekir. Haber metinlerindeki bilgiler
güvenilir kaynaklardan alınmalıdır.

Haber yazma sürecinde bilgi ve belge toplamak kadar onları sınıflandırmak, bir
sıraya koymak; neyi yazacağına neyi yazmayacağına karar vermek de o kadar
önemlidir. Bu süreci düzenleyen en önemli tekniklerden
biri 5N1K kuralını habere uygulamaktır. “Ne, Nerede, Ne zaman, Nasıl,
Neden (Niçin), Kim” sorularının cevabının bir haberde olması okuyucuya
önemli bir bilgi sunmuş olacaktır.

Haber metinlerinin yazımında, haberin türüne ve haberi yapacak kitle iletişim

aracına göre bazı teknikler kullanılır. Bu tekniklerden en çok
kullanılanları piramit ve ters piramittir.

Piramit tekniği;
habere ilişkin ayrıntıların metnin sonuna bırakıldığı tekniktir. Ters piramit
tekniği ise haberin can alıcınoktalarının metnin başında verildiği diğer
ayrıntıların önem sırasına göre sıraya konduğu tekniktir.

Haber, giriş ve gövde bölümlerinden oluşur.

Temel Habercilik Terimleri

Ajans : Haber toplama, yayma ve üyelerine dağıtma işiyle uğraşan kuruluş.
Asparagas : Şişirme haber.
Dekroşe : Gazete ve dergilerde yan sütunlara taşan yazı.
İktibas : Başka bir kaynaktan elde edilen yazının gazetede olduğu gibi
yayımlanması.
Manşet : Gazetelerin ilk sayfasına iri puntolarla konulan başlık.
Muhabir : Basın ve yayın organlarına haber toplayan, bildiren veya yazan
kimse.
Sansasyonel : Çarpıcı.
Spot : Haber metninden daha büyük harfli puntolarla dizilen, başlıktan sonra
yer alan haber ayrıntısı.
Stop press : En son gelen haber.
Sürmanşet : Gazetelerin birinci sayfasındaki logonun üzerinde kullanılan başlık.
Sütun : Gazete, dergi, kitap vb. yazılı şeylerde sayfanın yukarıdan aşağıya
doğru ayrılmış olduğu dar bölümlerden her biri.
Tekzip : Yalanlama.
Tiraj : Baskı sayısı.

5N-1K Örnek Haber- 1

5N-1K Kuralı

Haberin yazımı açısından günümüzde kullanılan en geçerli

yöntem, 5N-1K kuralıdır.
5N-1K kuralı:
1. NE?
2. KİM?
3. NE ZAMAN?
4. NEREDE?
5. NASIL? NEDEN (NİÇİN)?
sorularına göre haberin oluşturulması anlamına gelir. Bu
nedenle gazeteci haberini yazarken bu 6 sorunun cevabına
haber metninde yer vermeye çalışmalıdır. En çok da “Kim?”
ve “Ne?” soruları önemlidir. Okuyucular, “Kim ne yaptı?”,
“Kimin başına ne geldi?” ve “Ne oldu?” sorularının cevabını
haberde görmek istemektedir. Bu nedenle öncelikle bu iki
soru cevaplandırılmalı, ilk paragraftan itibaren okuyucuların
merak duygusu giderilmelidir. “Ne zaman?” , “Nerede?” ve
“Nasıl?” soruları da okuyucular açısından önemlidir. Bu
sorular da haber metninin devamında cevaplandırılmalı,
muhabir haber yazımında öncelikle bu unsurlara yer
vermelidir. Aksi hâlde okuyucu, haberi okumayı yarıda
bırakmakta, habere olan ilgisini kaybetmektedir.

Yangın Nedeniyle Binada Mahsur Kaldı

Şişli’de, 7 katlı boş bir binanın en son katında henüz
belirlenemeyen bir nedenle yangın çıktı. Hurda toplayan bir
kişi 6. katta mahsur kalınca, itfaiye ekipleri tarafından
merdiven yardımıyla kurtarıldı.

Yangın, saat 17.30 sıralarında Halaskargazi Caddesi 196

numaradaki binada meydana geldi. Bir süre önce boşaltıldığı
öğrenilen binanın son katında henüz belirlenemeyen bir
nedenle yangın çıktı. O sırada hurda topladığı iddia edilen bir
kişi duman yüzünden binada mahsur kaldı. Binadaki dumanı
gören çevredeki vatandaşlar durumu itfaiye ekiplerine
bildirdi. Olay yerine gelen itfaiye ekipleri bir yandan yangına
müdahale ederken, bir yandan da merdiven yardımıyla 6.
katta mahsur kalan kişiyi kurtardı. Hayati tehlikesi
bulunmadığı belirtilen bu kişi Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve
Araştırma Hastanesi’ne kaldırıldı.

İtfaiye ekipleri yangını kısa süre içinde söndürürken, olayla

ilgili soruşturma başlatıldı.
Basından, 02.06.2016

NE : Yangında mahsur kalan bir kişinin kurtarılması

KİM : Hurda topladığı iddia edilen bir kişi
NEREDE : Halaskargazi Caddesi 196 numaradaki binanın 6.
katında
NE ZAMAN : Saat 17.30 sıralarında
NASIL : İtfaiye ekiplerince merdiven yardımıyla
NEDEN : Duman yüzünden binada mahsur kaldığı için
5N-1K Örnek Haber-2
Arızalı kamyonet kaynak yapılırken alev alev yandı
Başkentte mobilya yüklü bir kamyonet armasından dolayı
kaynak yapıldığı sırada alev alarak yandı.

Altındağ’daki Ulubey Mahallesi’nde bulunan Hüseyin

Kılıçaslan’a ait mobilya yüklü kamyonet, kaynak yapıldığı
sırada alev aldı. Kısa sürede büyüyen alevler tüm kamyoneti
sardı. Yangını gören çevredeki vatandaşlar, itfaiye ekiplerine
haber verdi. Olay yerine gelen ekipler, anında müdahalede
bulunarak yangını söndürdü. İtfaiye erleri, yangın dolayısıyla
kopan elektrik tellerinden uzak durmaları konusunda
vatandaşlara uyarılarda bulundu. Ekipler, yangının
söndürülmesinin ardından bir süre daha soğutma
çalışmalarına devam etti. Çevredeki vatandaşlar da yanan
kamyoneti meraklı gözlerle izledi.

Basından, 30.05.2016

NE : Mobilya yüklü kamyonetin yanması

KİM : Hüseyin Kılıçaslan’a ait kamyonet
NEREDE : Altindağ’daki Ulubey Mahallesi’nde
NE ZAMAN : Kaynak yapıldığı sırada
NASIL : Alev alarak
NEDEN : Kamyonetin arızasından dolayı