WYKŁAD 1 Farmakologia 04/10/13

Suplementy diety

Podział ze względu na skład (zgodnie z prawem)

- witaminy A, D, E, K, B1, B6, foliany, B12, C

- składniki mineralne Ca, Mg, Fe, Cu, I, Zn, Mn, Na, K, Se, Cl, Mo, F, P

Dzienna porcja ustalana jest:

- górne bezpieczne poziomy UL

- zalecane spożycie wit i min dla populacji
- Spożycie witamin i składników mineralnych z innych źródeł (żywność wzbogacana)

Suplementy diety zawierające składniki i ekstrakty roślinne:

- wzmacniają odporność, poprawiają funkcję narządów

- nie mają silnego działania farmakologicznego w dawkach niższych od dawek leczniczych
- sprowadzane głównie z Azji- działanie nieznane

Są to:

- bioflawonoidy (zw. flawonowe) ok 7tys (w owocach, warzywach, herbacie)

- antocyjany, kwasy elagowe, ketachiny, taniny, kwercytyna
- składniki ziołowe- przyprawy: cynamon, czosnek, imbir, koper włoski, bazylia, oregano

Suplementy zawierające NNKT:

- kwasy tłuszczowe omega-3 ryby morskie: działanie przeciwzapalne, hipotensyjnie,

antyagregacyjnie, antyarytmicznie, obniżają stężenie TG oraz podwyższają HDL
- WIESIOŁEK kwasy tłuszczowe biorą udział w powstawaniu elementów skóry: łagodzi stany
alergiczne
- OGÓRECZNIK zawiera ok 20% kw. GLA- który jest prekursorem hormonów wpływających na
układ krążenia, hormonalny, oddechowy

Suplementy z błonnikiem- uzupełnienie diety odchudzających się

Suplementy z probiotykami (żywe drobnoustroje i prebiotyki, naturalne składniki żywności): w cebuli,

czosnku, bananach, cykorii

Suplementy z aminokwasami (dla sportowców): Arg, Tau, Met, Gu, cytrulina, kreatyna, L-karnityna
Suplementy jako profilaktyka/leczenie otyłości:

- nadwaga 54% populacji, otyłość 22%

- regulacja łaknienia i sytości oraz wydatek energetyczny: substancje obniżające łaknienie lub
wzmagające wydatek energetyczny (np. adrenalina, estrogeny, leptyna, dopamina)
- substancje wzmagające łaknienie i obniżające wydatek energetyczny np. opioidy, hormon
wzrostu, insulina, glikokortykoidy, progesteron

Zioła o właściwościach odchudzających:

- babka jajowata: wypełniacz żołądka, środek przeczyszczający

- dziurawiec: anty depresyjnie, przeciw lękowo, wzmaga uczucie sytości
- garcynia kambodżańska(brak konwersji RDA do acetylo-CoA, niezbędznego do syntezy
kwasów tłuszczowych, cholesterolu i TG
- guarana: wzmaga przemianę materii
- gorzka pomarańcza: wzmaga termogenezę
- sens: środek przeczyszczający, odwodnienie, utrata K
- chitosan: zdolność wiązania tłuszczu
- chrom: obniża apetyt na słodycze
- inulina: włókno pokarmowe, prebiotyk
- kreatyna: podwyższa wytrzymałość u sportowców
- L-karnityna: przekształca tłuszcze w energię (objawy niedoboru: uczucie wyczerpania, szybkie
zmęczenie przy wysiłku

Suplementy diety, a układ krążenia:

- czynniki rozwoju miażdżycy: kwas omega-3, antyoksydanty, składniki o niskim poziomie

homocysteiny

Kwasy tłuszczowe omega-3: dawka 2,5 grama/24h obniża TG we krwi o 25-30%, obniża się lipenia
pokarmowa, ciśnienie.

Miażdżyca jako proces zapalny:

- powstają wolne rodniki tlenowe o wysokiej reaktywności niszczące komórki serca oraz ściany
naczyń krwionośnych- dysfunkcja tkanek, nieodwracalne uszkodzenie

Antyoksydanty: wit. A, C, E Se, bioflawonoidy

Homocysteina, wit B12, B6, kwas foliowy: zwiększenie flawonoidów 200 mikrogramów/24h w
pożywieniu obniża stężenie homocysteiny w surowicy

Niedobór Mg, K i Ca:

- nieprawidłowe odżywianie, alkohol leki

- wzrost ryzyka chorób układu krążenia
- małe spożycie K i Ca sprzyja nadciśnieniu
 - rola L-argininy, koenzymu Q

Suplementy diety a terapia cukrzycy:

- czosnek, cebula: właściwości hipoglikemizujące

- bazylia ogrodowa: zwiększenie wydzielania insuliny
- kozieradka: w cukrzycy typu I dodawana do chleba, poprawia kontrolę cukrzycy
- ostropest plamisty: poprawa kontroli glikemii
- tykwa bluszczowa
- aloes
- cynamonowiec kamforowy
- przepękla ogórkowata
- żeń-szeń: obniżenie glukozy na czczo orz HbA1c

Raczej się nie stosuje, bo brak badań naukowych!

Preparaty w schorzeniach wątroby(nie zostały oficjalnie zaakceptowane): niewiele badań i informacji

Ostropest -> sylimaryna-> zwiększenie wydzielania żółci

Sylimaryba: właściwości antyoksydacyjne, antytoksyczne, przeciwzapalne, w uszkodzeniach wątroby

przez alkohol, toksyny, przy zapaleniu wątroby.

Suplementy diety w ciąży:

- kwas foliowy
- synteza DNA
- metabolizmy homocystany
- Fe zapotrzebowanie większe o 50% ok 27mg
- Jod ok. 220 mikroramów
- preparaty wielowitaminowe- zwiększone ryzyko w ciąży mnogiej , niepowściągliwe wymioty,
papierosy, alkohol, dieta wegetariańska, zbyt niska m.c. przed ciążą

Suplementy diety w chorobach nowotworowych (nie ma rekomendacji)

Profilaktyka: dieta bogata w warzywa i owoce, mało tłuszczu, dużo białka

Interakcje pomiędzy suplementami diety a lekami:

- należy sprawdzić, czy suplement posiada badania kliniczne

- zrobić wcześniej badania, czy rzeczywiście potrzeba
- o wyborze decyduje wysoka jakość i skuteczność, a nie cena

Produkt leczniczy- to substancja lub mieszanina substancji przedstawiana jako posiadająca

właściwości zapobiegania, leczenia chorób występujących u ludzi i zwierząt.