CHƯƠNG 1:GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ LƯỚI ĐIỆN THÔNG MINH

1.1.Khái niệm về lưới điện thông minh

Lưới điện thông minh, hay còn được gọi là smart grid, là một hệ thống điện lực tiên
tiến và linh hoạt, kết hợp công nghệ thông tin và viễn thông để cung cấp một sự tương
tác thông minh và hiệu quả hơn giữa nguồn cung cấp điện, hệ thống truyền tải và
người dùng cuối.

Lưới điện thông minh sử dụng các công nghệ tiên tiến như mạng lưới không dây, cảm
biến thông minh, hệ thống quản lý thông tin và phân tích dữ liệu để thu thập thông tin
từ các điểm phân phối điện và người dùng cuối. Dữ liệu này được truyền về trung tâm
quản lý và phân tích, cho phép các nhà cung cấp điện và người dùng cuối biết được
thông tin chi tiết về tiêu thụ, tình trạng mạng lưới và tình trạng năng lượng.

Hình 1.1.Hình ảnh minh họa lưới điện thông minh

Lưới điện thông minh cho phép quản lý và điều khiển hệ thống điện lực một cách hiệu
quả hơn. Nó cung cấp khả năng giám sát và định vị các sự cố trong mạng lưới, từ đó
giúp tìm ra nguyên nhân và khắc phục nhanh chóng. Đồng thời, lưới điện thông minh
cung cấp khả năng điều chỉnh và phân phối điện một cách linh hoạt, dựa trên nhu cầu
tiêu thụ thực tế và thông tin về tình trạng mạng lưới.

Một trong những ưu điểm quan trọng của lưới điện thông minh là khả năng tối ưu hóa
sử dụng nguồn năng lượng. Nó cho phép tích hợp các nguồn năng lượng tái tạo,
như năng lượng mặt trời và gió, vào hệ thống điện lực. Điều này giúp tăng cường khả
năng phát triển năng lượng tái tạo và giảm tác động môi trường của ngành điện.

Sự phát triển của Smart Grid nhìn chung là tương đối khác nhau đối với từng khu vực
và từng nước. Trong khi các nước phát triển quan tâm đến việc nâng cao hiệu suất của
lưới phân phối, giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính, tích hợp nguồn phát điện từ các
nguồn năng lượng tái tạo và nâng cao dịch vụ khách hàng thì các nước đang phát triển
lại tập trung chủ yếu vào việc quản lý sản lượng điện trong thời gian cao điểm một
cách có hiệu quả, giảm tổn thất điện năng và nợ xấu. Tùy vào mục đích của mình, mỗi
nước sẽ có cách tiếp cận và lựa chọn giải pháp công nghệ khác nhau. Mặt khác, bản
thân Smart Grid vẫn đang tiếp tục được nghiên cứu, phát triển, nhiều công nghệ được
cho là của Smart Grid vẫn chưa được đưa vào ứng dụng thực tế.

1.2. Các thành phần cơ bản của lưới điện thông minh

Một hệ thống lưới điện thông minh hoàn chỉnh thường bao gồm các thành phần sau:

• Điện lực tải tự động

Điện lực tải tự động có chức năng quan trọng của lưới điện thông minh, cho phép giám
sát và điều khiển tải tự động. Các nhu cầu tiêu thụ điện của khách hàng sẽ được ghi
nhận và điều chỉnh cung cấp điện một cách linh hoạt để đáp ứng nhu cầu thay đổi và
tối ưu hóa việc sử dụng điện. Nhờ đó, việc cung cấp và tiêu thụ điện giúp cân bằng,
đảm bảo sử dụng nguồn năng lượng một cách hiệu quả và ổn định.

• Điện lưới phân phối thông minh

Hệ thống lưới phân phối thông minh với các công nghệ và thiết bị giám sát, điều khiển
và quản lý việc phân phối điện, cho phép giám sát trạng thái của các đường dây, các
trạm biến áp, và các điểm kết nối khách hàng. Việc thu thập dữ liệu thời gian thực,
lưới phân phối thông minh của hệ thống hỗ trợ phát hiện sự cố, tối ưu hóa quá trình
phân phối điện và giảm thiểu thời gian mất điện, giúp nâng cao độ tin cậy, an toàn và
chất lượng của dịch vụ điện.

• Điện lưới đo và ghi thông tin

Hệ thống lưới điện này có thể đo và ghi thông tin về tiêu thụ điện của khách hàng. Một
số loại công tơ điện thông minh (hay Smart Meter) được lắp đặt tại các địa điểm tiêu
thụ để thường xuyên thu thập dữ liệu về lượng tiêu thụ, cung cấp thông tin chi tiết về
mô hình sử dụng điện, gửi thông tin về cho nhà cung cấp điện. Khách hàng có thể theo
dõi và kiểm soát tiêu thụ điện của mình, cũng như tham gia vào các chương trình tiết
kiệm điện và giảm giá điện. Đồng thời, các nhà cung cấp điện có được thông tin chính
xác về nhu cầu và hành vi tiêu thụ của khách hàng, từ đó tối ưu hóa việc cung cấp và
tính cước điện.

• Hệ thống quản lý năng lượng

Đây được đánh giá là thành phần quan trọng trong hệ thống, giúp quản lý và tối ưu hóa
việc sử dụng năng lượng. Hệ thống này có khả năng cung cấp thông tin về giá điện
theo thời gian thực, khuyến nghị các biện pháp tiết kiệm năng lượng, tạo ra các
chương trình khuyến mãi và giảm giá để khách hàng sử dụng điện một cách thông
minh và tiết kiệm. Hệ thống cũng giúp tăng cường khả năng phát triển năng lượng tái
tạo và giảm tác động môi trường của ngành điện.

• Hệ thống quản lý sự cố và bảo trì

Một số sự cố trong hệ thống như mất điện, mất kết nối hoặc hư hỏng thiết bị sẽ được
phát hiện và thông báo nhanh chóng cho ng U.S. ASEAN Smart Grid Workshop, Hanoi, Viet
Nam, November 13-14, 2012 (USTDA)
ười dùng. Các chức năng quản lý bảo trì và dự báo về việc thay thế, nâng cấp thiết bị
sẽ giúp lưới điện đảm bảo sự ổn định và hiệu quả. Việc này tiết kiệm thời gian và chi
phí cho việc sửa chữa và bảo dưỡng.

Hình 1.2. Các thành phần trong một hệ thống lưới điện

1.3. Các lợi ích của lưới điện thông minh

1.3.1.Đối với khách hàng:

 Tiết Kiệm Năng Lượng và Chi Phí: Khách hàng có thể tiết kiệm năng lượng
và giảm chi phí điện năng thông qua việc theo dõi và kiểm soát tiêu thụ
năng lượng của mình. Các công nghệ thông minh cho phép họ nhận được
thông tin về giá cả và tiêu thụ năng lượng trong thời gian thấp giá, từ đó
thúc đẩy việc sử dụng năng lượng trong các khoảng thời gian thích hợp.
 Kiểm Soát Tiêu Thụ: Khách hàng có khả năng kiểm soát tiêu thụ năng lượng
của mình thông qua các ứng dụng di động, giao diện trực tuyến và thiết bị
thông minh. Họ có thể theo dõi và điều chỉnh việc sử dụng năng lượng từ
xa, giúp họ tiết kiệm và tối ưu hóa việc sử dụng điện
 Thông Tin và Thông Báo: Lưới điện thông minh cung cấp thông tin chi tiết
về tiêu thụ năng lượng, giá cả và các chương trình khuyến mãi tiết kiệm
năng lượng. Khách hàng có thể nhận được thông báo về các mức giá và
 chính sách mới, giúp họ hiểu rõ hơn về cách sử dụng năng lượng và tiết
kiệm chi phí.
 An Toàn và Độ Tin Cậy: Lưới điện thông minh có khả năng phát hiện và
giải quyết các vấn đề trong hệ thống nhanh chóng, từ đó tăng cường độ tin
cậy và an toàn của việc cung cấp điện. Khách hàng có thể yên tâm về sự ổn
định và liên tục của nguồn cung cấp điện.
 Hỗ Trợ Năng Lượng Tái Tạo: Lưới điện thông minh cung cấp khả năng tích
hợp linh hoạt các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời và gió.
Điều này giúp giảm phát thải khí nhà kính và hỗ trợ sử dụng nguồn năng
lượng sạch hơn.
 Giảm Tình Trạng Quá Tải: Bằng cách thông báo về các khoảng thời gian
cao điểm và khuyến khích việc sử dụng năng lượng vào thời điểm thấp
điểm, lưới điện thông minh giúp giảm tình trạng quá tải trên hệ thống điện
lưới, từ đó tăng cường độ ổn định và hiệu suất của hệ thống.  Lưới điện
thông minh mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho khách hàng, từ việc tiết kiệm
năng lượng và chi phí đến việc kiểm soát và thông tin tiêu thụ năng lượng.
Đồng thời, nó cũng đảm bảo an toàn, độ tin cậy và sự linh hoạt trong việc sử
dụng điện

1.3.2.Đối với các công ty điện lực:

 Tối Ưu Hóa Quản Lý Năng Lượng: Smart Grid cung cấp các công cụ và công
nghệ giúp các công ty điện lực tối ưu hóa quản lý năng lượng. Bằng cách sử
dụng các hệ thống giám sát và điều khiển tự động, họ có thể theo dõi và điều
chỉnh sản xuất và phân phối năng lượng một cách hiệu quả hơn, giảm thiểu
lãng phí và tăng cường hiệu suất
 Tăng Cường Độ Tin Cậy và An Toàn: Smart Grid giúp tăng cường độ tin cậy
và an toàn của hệ thống điện lưới bằng cách phát hiện và ngăn chặn các sự cố
nhanh chóng. Công ty điện lực có khả năng theo dõi và chẩn đoán sự cố, từ đó
giảm thiểu thời gian chết của hệ thống và tối ưu hóa hoạt động bảo dưỡng.
 Giảm Chi Phí Vận Hành: Bằng cách sử dụng tự động hóa và các công nghệ
quản lý thông minh, các công ty điện lực có thể giảm chi phí vận hành. Việc
giảm thiểu việc thăm dò và sửa chữa hỏng hóc, cải thiện lập lịch và phân phối
năng lượng có thể giúp họ tiết kiệm thời gian và tiền bạc.
 Tích Hợp Năng Lượng Tái Tạo: Smart Grid cung cấp cơ sở hạ tầng cho việc
tích hợp các nguồn năng lượng tái tạo vào hệ thống điện lưới. Các công ty điện
lực có thể tích hợp linh hoạt năng lượng từ mặt trời, gió và các nguồn năng
lượng khác vào mạng lưới của họ, từ đó giảm phát thải và tăng cường sự bền
vững.
 Tương Tác Với Khách Hàng: Smart Grid cung cấp các công cụ cho phép các
công ty điện lực tương tác trực tiếp với khách hàng. Họ có thể cung cấp thông
 tin về tiêu thụ năng lượng, giá cả và các chương trình khuyến mãi, từ đó nâng
cao sự hài lòng của khách hàng và tăng cường mối quan hệ khách hàng.
 Hỗ Trợ Quyết Định Chiến Lược: Các công ty điện lực có thể sử dụng dữ liệu
được thu thập từ Smart Grid để đưa ra các quyết định chiến lược về đầu tư, mở
rộng và phát triển hệ thống trong tương lai. Điều này giúp họ hiểu rõ hơn về xu
hướng tiêu thụ năng lượng và tạo ra các chiến lược phù hợp.

1.3.2.Đối với xã hội

 Với xã hội, việc nguồn điện được cung cấp ổn định, liên tục, hiệu quả đến các
cơ quan, doanh nghiệp và đông đảo người dân sẽ là nền tảng và động lực phát
triển kinh tế xã hội và an sinh xã hội. Lưới điện thông minh có khả năng tích
hợp với năng lượng tái tạo, hỗ trợ các phương tiện chạy điện cũng sẽ góp phần
giảm phát thải gây ô nhiễm môi trường.

1.4. Các bài toán điều khiển lưới điện thông minh

Các bài toán điều khiển lưới điện thông minh thường liên quan đến việc tối ưu hóa,
quản lý và điều phối các nguồn năng lượng khác nhau trên lưới điện để đảm bảo cung
cấp điện hiệu quả, ổn định và bền vững. Dưới đây là một số bài toán điều khiển lưới
điện thông minh phổ biến:

1. Quản lý năng lượng tái tạo: Lưới điện thông minh cần phải có khả năng tích
hợp các nguồn năng lượng tái tạo như điện mặt trời và gió vào hệ thống một
cách hiệu quả. Bài toán này bao gồm việc dự đoán và ứng phó với biến động
của nguồn năng lượng tái tạo, cũng như điều chỉnh việc sản xuất và tiêu thụ
điện theo yêu cầu thực tế.
2. Quản lý tải điện thông minh: Tối ưu hóa việc sử dụng năng lượng thông qua
quản lý tải điện thông minh. Điều này bao gồm việc sử dụng các công nghệ IoT
để tự động điều chỉnh các thiết bị tiêu thụ năng lượng như đèn, máy lạnh, và
thiết bị gia đình khác để tối ưu hóa hiệu suất năng lượng.
3. Dự đoán và điều khiển nhu cầu điện: Sử dụng dữ liệu lịch sử và các phương
pháp dự đoán để ước lượng nhu cầu điện trong tương lai. Dự đoán này sau đó
được sử dụng để điều chỉnh việc sản xuất và phân phối năng lượng trên lưới
điện.
4. Quản lý mạng lưới điện thông minh: Tối ưu hóa hoạt động của mạng lưới
điện thông minh bằng cách sử dụng các thuật toán điều khiển và quản lý mạng
để đảm bảo rằng năng lượng được truyền tải một cách hiệu quả từ nguồn đến
điểm sử dụng.
5. Phân phối năng lượng linh hoạt: Sử dụng các kỹ thuật như hệ thống lưu trữ
năng lượng và hệ thống phân phối thông minh để tối ưu hóa việc phân phối
năng lượng và ứng phó với biến động của thị trường năng lượng.
6. Bảo mật lưới điện thông minh: Bảo vệ mạng lưới điện thông minh khỏi các
cuộc tấn công mạng và đảm bảo tính an toàn và bảo mật của dữ liệu và hệ
thống.
Các bài toán điều khiển lưới điện thông minh đòi hỏi sự tích hợp của nhiều kỹ thuật
như công nghệ thông tin, kỹ thuật điện, khoa học dữ liệu và các ngành công nghiệp
khác để tạo ra các hệ thống điện thông minh hiệu quả và bền vững.