‫مقدمه‪:‬‬

‫بصورت عموم ازنگاه تخنیکی تمام نباتات سبزی است ولی به اساس مطالعه مضون‬
‫سبزیجات به آن نباتات اطالق میشود که تمام حصص آن قابل خوردن باشد‪.‬‬
‫چ‪77‬ه حص‪77‬ص قاب‪77‬ل ذخ‪77‬یره وموادغ‪77‬ذائی وی‪77‬اآن حص‪77‬ص خ‪77‬وردنی ه‪77‬ا ک‪77‬ه عب‪77‬ارت ان‪77‬د از‬
‫میوه ‪،‬برگ‪،‬ساقه وگل میباشد ‪.‬‬
‫سبزیجات در تما می جهان اهمیت بین المللی داشته وبسیاری از آنها سابقه تاریخی دارد‬
‫مانند‪ :‬پیاز ‪ ،‬نظربه دیگر غذا ها مواد غ‪7‬ذائی س‪77‬بزیها کم‪77‬تر اس‪77‬ت بخاطریک‪77‬ه مق‪7‬دار زی‪77‬اد‬
‫حجم سبزیهارا آب تشکیل می دهد‪.‬‬
‫بیشترین این سبزیها تولید قسمت های زیر زمینی متورم می کن‪77‬د ک‪77‬ه ممکن اس‪77‬ت ب‪77‬رگ‬
‫وسایر قسمت های گیاه باشد که به آنها پی‪77‬از گفت‪77‬ه می ش‪77‬ود بص‪77‬ورت عم‪77‬وم اهمیت غ‪77‬ذائی‬
‫سبزیجات را مواد معدنی ‪،‬نمکیات وویتامین ها تشکیل می دهد ‪.‬‬
‫پی‪77777‬از سرش‪77777‬ار از ویتامنه‪77777‬ای ‪ C,B‬ودارای آهن ‪،‬کلس‪77777‬یم ‪،‬فس‪77777‬فورس ‪،‬پت‪77777‬ا‬
‫شیم ‪،‬سودیم ‪،‬گوگرد‪،‬مواد معدنی وقند است که مستقیما جذب بدن می ش‪77‬ود وهمچین‪77‬ان پی‪77‬از‬
‫را بخاطر که اشتهاور آور است همراه غذای خود می خوریم‪.‬‬
‫در برن پا یتخت سویس ‪،‬هر سال مدت یک هفته برای پیاز جشن می گیرن‪77‬د ‪،‬م‪77‬دت ی‪77‬ک‬
‫هفته در خانواده ها ورستورانها هر غذا یی که تهیه میشود مواد اساسی آن پیاز است ‪ ،‬پیاز‬
‫یکی از مهمترین سبزی دنیا است که در کتب مقدس انجیل وقرآن کریم از آن نام برده ش‪77‬ده‬
‫است ‪ .‬باید در حفظ ومراقبت آن کوشاه باشیم که یک سبزی خیلی مهم وحیاتی است ‪.‬‬
‫آب هوای افغا نستان در این سبزی بس‪77‬یار خ‪77‬وب من‪77‬ا س‪77‬ب اس‪77‬ت از این لح‪77‬اظ در افغ‪77‬ا‬
‫نستان برای دها قین یک نبات ارزشمند به حساب می آید ‪.‬‬

‫معرفی پیاز‪:‬‬
‫کلچ‪77‬ه پی‪77‬از ی‪77‬ا ن‪77‬امی علمی ‪ .Allium cepa L‬اس‪77‬ت‪ )4(.‬مرب‪77‬وط خ‪77‬انواده‬
‫‪ Alliaceae‬هستند(‪ )3‬که درزبان ه‪77‬ای فارس‪77‬ی ‪،‬دری ‪،‬هن‪77‬دی ‪،‬اردو وپنج‪77‬ابی ن‪77‬یز پی‪77‬از‬
‫نامیده می شود ‪ .‬فرانسویها بنام ‪ Oignon ,ognon‬یاد نموده ‪ ،‬درزبان عربی بصل گویند‬
‫ونامی انگلیسی آن ‪ Onion‬است ‪.‬‬
‫آلیوم از کلمه قدیمی آن به معنای بوی تند ‪،‬نافذ ومزه تند مشتق شده است ‪ ،‬ن‪77‬ام پی‪77‬از ب‪77‬ه‬
‫نبات اطالق میشود که دارای غده متورم ورقه ورقه گوشتی زیر زمنی می باشد ک‪77‬ه م‪77‬ورد‬
‫استفاده غذائی انسان ها از زمان بسیار قدیم بوده وهمچینن آنرا اکثر مردم س‪7‬ابق ب‪7‬ه عن‪7‬وان‬
‫ادویه طبیی مورد استفا ده روز مره خود قرار میدادند وتا هنوز این نب‪7‬ات در تم‪7‬امی جه‪7‬ان‬
‫مورد استفاده نهایت زیاد دارد ‪.‬‬
‫پیاز از جمله نباتات ودساله میباشد ‪ .‬در دوران سال اول پیاز تشکیل گردی‪77‬ده ودرس‪77‬ال‬
‫دوم از ساقه تولید کننده گل بوجود آمده وتخم تشکیل میش‪77‬ود ‪ .‬ب‪77‬ه ط‪77‬ور کلی پی‪77‬از رادر س‪77‬ه‬
‫دسته تقسیم بندی می نما یم که عبارت اند از دسته اول آ ن روز طوی‪77‬ل ب‪77‬وده ‪،‬دس‪77‬ته دوم آن‬
‫روز متوسط وسوم آنروز کوتا می باشند‪.‬‬
‫پیاز در حدود‪ 89‬فیصد آب دارد‪ )4(.‬پیاز های که مزه تن‪77‬د ی دارن‪77‬د آن‪77‬را به‪77‬تر می ت‪77‬وان‬
‫در ذخیره گاه ها نگهداری نمود ‪.‬‬
‫ماده اشک آور پیاز می تواند در محافظت این نبات در مقابل میکروب ه‪77‬ا ووی‪77‬روس ه‪77‬ا‬
‫مقاومت داشته باشد که فاسد شدن جلوگیری می نما ید‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫تاریخچه ‪:‬‬
‫یکی از مهمترین سبزی دنیا است‪.‬تاریخ ‪ 7000‬ساله دارد‪)3(.‬دراح‪77‬رام مص‪77‬ر کش‪77‬ف‬
‫گردیده است‪.‬بغضی ها وطن اصلی آنرا ایران میدانند‪.‬‬
‫در برن پایتخت سویس ‪،‬هرس‪77‬ال م‪77‬دت ی‪77‬ک هفت‪77‬ه ب‪77‬رای پی‪77‬از جش‪77‬ن میگیرن‪77‬د(‪)7‬وطن‬
‫اصلی پیاز آسیا ‪،‬درنواحی بین فلسطین وهندوستان میباش‪77‬د وق‪77‬دامت آن ب‪77‬ه ادوارخیلی ق‪77‬دیم‬
‫تاریخ میرس‪77‬د‪ .‬دراک‪77‬ثر کتب م‪77‬ذهبی ن‪77‬امی از این گی‪77‬اه ب‪77‬رده ش‪77‬ده مخصوص‪ً7‬ا پی‪77‬از یکی از‬
‫موادی بوده که قوم بنی اسرائیل درموقع مهاجرت از مصر دربیابانهای عربس‪77‬تان خواه‪77‬ان‬
‫آن بودند‪ )8(.‬همچنان درمدت زمان طویل نتایج خوب درکیوبا از انواع پیاز ک‪77‬ه از جزای‪77‬ر‬
‫کنری وبر موداد بدست آمده اند‪.‬درسالهای اخیر مقدار زیادی تخم درایالت متحده کالیفورنیا‬
‫تربیه میگردد‪ .‬تولید اساسی وتجارتی پیاز درکش‪77‬ورهای اروپ‪77‬ایی( بیش‪77‬تر از ‪ 3/1‬حص‪77‬ه‬
‫جهانی )وآسیا (تقریب‪ً7‬ا ‪ 3/1‬حص‪7‬ه جه‪7‬انی)متمرگ‪7‬ز اس‪7‬ت‪.‬افریق‪7‬ا تقریب‪ً7‬ا ‪ %10‬محص‪7‬والت‬
‫جهانی پیاز را تولید مینماید‪.‬درقاره امریکا تربیه پیاز جهت صادرات آنقدر زیاد نب‪77‬وده ولی‬
‫پشم آن درتولید جهانی قابل مالحضه است‪ .‬اولین مقام را درتولید جهانی پی‪7‬از ای‪7‬الت متح‪7‬ده‬
‫امریکا احراز مینماید‪.‬زرع زیاد پی‪7‬از درجمه‪7‬وری ع‪7‬ربی مص‪7‬ر ص‪7‬ورت میگ‪7‬یرد (تقریب‪ً7‬ا‬
‫‪ %10‬ساحه جهانی زرع پیاز)واز نگاه تولید آن کشور مقام چهارم دارد‪.‬‬
‫درآس‪77‬یا تولی‪77‬دات زی‪77‬اد پی‪77‬از در جاپ‪77‬ان ‪،‬ترکی‪77‬ه و درس‪77‬الهای اخ‪77‬یر درپاکس‪77‬تان ص‪77‬ورت‬
‫میگیرد‪.‬جاپان مق‪77‬ام دوم را درجه‪77‬ان دارد‪ )11(.‬پی‪77‬از یکی ازق‪77‬دیمی ت‪77‬رین س‪77‬بزی ب‪77‬وده ک‪77‬ه‬
‫توسط انسانها استعمال گردیده وپی‪7‬از نظ‪7‬ر ب‪7‬ه مأخ‪7‬ذهای مختل‪7‬ف از زم‪7‬ان ه‪7‬ای خیلی ق‪77‬دیم‬
‫تاریخ حتی قبل از تاریخ به حیث غذا استفاده میشد‪.‬منشه اصلی آنرا اکثر دانش‪77‬مندان جن‪77‬وب‬
‫غربی آسیا گفته اند‪.‬‬
‫خصوصیات بوتانیکی پیاز‪:‬‬
‫پیاز یک نبات دوس‪7‬اله ب‪7‬وده ودرس‪7‬ال اول از تخم آن کلچ‪7‬ه پی‪7‬از قاب‪7‬ل عرض‪77‬ه ب‪7‬د س‪7‬ت می‬
‫آید ‪،‬تخم آن درح‪7‬رارت ی‪7‬ک ان‪7‬دازه بلن‪7‬د ت‪7‬ر از ص‪7‬فر درج‪7‬ه س‪7‬انتی گ‪7‬راد ‪،‬ب‪7‬ه جوان‪7‬ه زدن‬
‫آغازمی نماید ‪ .‬این نبات به مقا بل حرارت پائین تر از صفر درجه سانتی گراد ‪،‬در جریان‬
‫مدت دوامدار مقاومت کرده میتواند ‪.‬‬
‫حرارت ‪ 15‬الی ‪ 20‬درجه سانتی گراد برای نمو و انکشاف نبات پی‪77‬از به‪77‬تر تث‪77‬بیت گ‪77‬رد‬
‫یده است‪ )5(.‬پیاز درسن جوانی به رطوبت خاک ورطوبت نسبتی هوا ضروت زی‪77‬اد دارد‪.‬‬
‫ولی در مدت پخته شدن برای پیاز تقلی‪77‬ل رط‪77‬ویت خ‪77‬اک وه‪77‬وا الزم اس‪77‬ت ‪ .‬ب‪77‬دون م‪77‬راعت‬
‫کردن رطوبت نسبتی هوا به مرض پوسیده گی قسمت فوقانی کلچ‪77‬ه پی‪77‬از میگ‪77‬ردد ‪ .‬سیس‪77‬تم‬
‫ریشه های پیاز دارای سطح جذب کننده کمتر میباشد ‪.‬‬
‫گل پیاز معموال دو جنسی (‪ ( Hermofridit‬است یع‪77‬نی دری‪77‬ک گ‪77‬ل هم دان‪77‬ه گ‪77‬رده‬
‫فعال(گامت نر) وهم تخمچه(گامت ماده) موجود است والقاح بو سیله حشرات انجام میگیرد‬
‫‪ .‬ولی دربعضی از انواع پی‪77‬از ن‪77‬ژاد ه‪77‬ای مش‪77‬ا ه‪77‬ده میش‪77‬ود ک‪77‬ه در اص‪77‬طالح علمی ((م‪77‬ال‬
‫ستریل‪ )) Male sterile‬نام دارد یعنی دانه گرده این انواع قادر به فع‪77‬الیت جنس‪77‬ی یع‪77‬نی‬
‫تولید لوله گرده والقاح تخمچه نیستند بنابراین از نظرگامت ن‪77‬ر عقیم میباش‪77‬ند وب‪77‬ا ین جهت‬
‫ما انهارا (نرعقیم) نامیده ایم ‪.‬‬
‫این نژاد های نر عقیم از نظر اص‪77‬الح ن‪77‬وع پی‪77‬از وایج‪77‬اد دورگ بس‪77‬یار ذی قیمت ب‪77‬وده‬
‫وسعی میشود تا جا ئیکه ممکن است در انواع مختلف ن‪77‬ژاد ه‪77‬ای ن‪77‬ر عقیم زی‪77‬اد ش‪77‬ود ‪)8(.‬‬
‫پیاز به وا سط فاسفورس که دارد انجام کارهای فکری را آسان می س‪77‬ازد ‪ ،‬ب‪77‬ه همین جهت‬
‫مصرف آن به متفکرین وکسانی که ک‪7‬ار ه‪7‬ای فک‪7‬ری دارن‪7‬د توص‪77‬یه ش‪7‬ده اس‪7‬ت ‪ .‬درم‪7‬ورد‬
‫ض‪77‬عف وف‪77‬ر س‪77‬ودگی جس‪77‬می وعص‪77‬بی ‪،‬پی‪77‬از دارای عم‪77‬ل ن‪77‬یر بخش تقریب‪77‬ا ف‪77‬وری وآنی‬

‫‪2‬‬
‫است ‪،‬هضم مواد نشا یسته ای را مخصو صا آسان ساخته وشخص را حا ضر برای خواب‬
‫می کند ‪.‬‬
‫اشخاص که دو چار بی خوابی هستند اگر شبها با غذای خود پیاز بخورن‪77‬د حالش‪77‬ان به‪77‬تر‬
‫می شود و خواب زود تر به سراغ آنها خواهد آمد‪.‬‬
‫پیازبرای بچه های که دیر رشد می کند ‪،‬همچینن برای پیرمردانی که ض‪77‬عیف ش‪77‬ده ان‪77‬د‬
‫وخواهند تقویت کند ‪ ،‬غ‪7‬ذای مق‪7‬وی ون‪7‬یر وبخش‪7‬ی اس‪7‬ت ‪ .‬اگ‪7‬ر چن‪7‬د ب‪7‬رش پی‪7‬از خ‪7‬ام را در‬
‫ابتدای غذا با ساالد بخور یم اشتهای مارا تحریک خواهد کرد ‪ .‬پیاز به واسط گوگرد ی که‬
‫دارد برا ی خون عامل ضد عفونی است ‪.‬‬
‫گوگرد پیاز وقتی وارد خون شود و به وری‪7‬د ه‪7‬ا واردش‪7‬ود ب‪7‬ا عفونته‪7‬ای مج‪7‬اری تنفس‪7‬ی‬
‫مثل نفس تنگی ‪،‬ورمگلو ‪،‬برنشیب ‪،‬وغیره مبارزه می کند پیاز ب‪77‬ه واس‪77‬ط م‪77‬واد مع‪77‬دنی ک‪77‬ه‬
‫دارد ضداسکوربوت است (نام مرضی است که دراثر کمبود ویت‪77‬امین س‪77‬ی درب‪77‬دن بوج‪77‬ود‬
‫می آید ) وامراضی که مربوط به سیستم لنفاوی است مثل ورم غده ها ‪،‬آبس‪77‬ه ه‪77‬ای ش‪77‬دید‬
‫جوشهای زیر پوست وغیره رامانمی کند وبهبود می بخشد‪.‬‬
‫پیاز سرشار از سلیس است واین م‪77‬اده ب‪77‬ه مق‪77‬دار خیلی زی‪77‬اد در ب‪77‬دن م‪77‬و ج‪77‬ود اس‪77‬ت ب‪77‬رای‬
‫تشکیل ونگه‪77‬داری اس‪77‬تخوانها وش‪77‬رائین ک‪77‬امال الزم اس‪77‬ت ‪،‬پی‪77‬ازادرار اور ق‪77‬وی اس‪77‬ت ودر‬
‫بیماری های که بویژه احتیاج به ادرار زیاد هس‪77‬ت مث‪77‬ل حبس الب‪77‬ول س‪77‬نگ گ‪77‬رده ومثان‪77‬ه ‪،‬‬
‫ورم ساق پاها ورم مثانه رمانتیزم مفصلی وغیره مصرف ان مفید است ‪.‬‬
‫نباتات از نعمت الهی می با شند واگر مریض به موقع تشخیص داده شود وهم چینین در‬
‫تهیه ان دوا خوب موازبت فنی وطبی رعایت گ‪7‬ردد ب‪7‬ه ت‪7‬و ک‪7‬ل خداون‪7‬د (ج) اث‪7‬ر ش‪7‬فابخش‬
‫خواهد داشت ‪.‬‬
‫اکنون چند نکته یاد آوری می گردد ‪:‬‬
‫‪ – 1‬پیاز یگ دوا خانگی است از عصاره ان آبی این نبات به همرای عس‪77‬ل ش‪77‬ربتی تهی‪77‬ه‬
‫می شود که مصر ف یک قاشق غذا خوری روزانه س‪77‬ه ن‪77‬وبت در اش‪77‬خاص معم‪77‬ولی جه‪77‬د‬
‫جلو گیری سرما خورده گی‪ ،‬نفس تنگی ‪ ،‬عضالت به کار می رود ‪.‬‬
‫‪ -2‬پیاز خام اسید معده را زیاد می نماید و باعث تش‪77‬دید فع‪77‬الیت دس‪77‬تگاه گ‪77‬ورش می ش‪77‬ود‬
‫بدین جهت برای اشخاص که غذایشان دیر هضم می شود مفید است ‪ .‬مصرف دوامدار پیاز‬
‫در حالی که تر شحات دستگاه هاضمه را تنظیم می نماید اشتهارا زیاد نمود ه ونفح شکم را‬
‫بر طرف می نماید ‪.‬‬
‫‪ – 3‬مصرف پیاز پخته باعث تقویه مجاز می شود ‪ ،‬خوردن پیاز همرای غذا ه‪77‬ا ی چ‪77‬رب‬
‫مانندی آبگوشت وغذاهای چرب دیگر و بطوری خ‪7‬اص در مس‪7‬افرتها وب‪7‬ا مهمانیه‪7‬ا ب‪7‬اعث‬
‫هضم مواد چربی وهمچنین جهت برط‪77‬رف نم‪77‬ودن ن‪77‬اراحتی ه‪77‬ای حاص‪77‬له از اش‪77‬امیدن آب‬
‫های مختلیف پشگیری از زیانهای هوای مناطق مختلیف مفید میباشد ‪.‬‬
‫‪ -4‬بوئیدن آب پیاز بطوری خاص در مو قع پوست کردن انواع پیاز جهت به ه‪77‬وش آم‪77‬دن‬
‫مریض که در حالت بهوشی میباشد وهمچنین مانع اس‪77‬تفر اغ ش‪77‬ده وب‪77‬رای رف‪77‬ع مش‪77‬کالت‬
‫مریض مفید است ‪ .‬جوشاندن پیاز برای جلوگیری از احساس گرم‪77‬ای ش‪77‬دید بس‪77‬یار مناس‪77‬ب‬
‫است ‪.‬‬
‫‪ – 5‬اگر مصرف پیاز همراه با چربی حیوانی پخته باشد ب‪77‬رای رف‪77‬ع بیوس‪77‬ت ونف‪77‬ع روده‪77‬ا‬
‫مفید است ‪ .‬برای این منظور ممکن است پیاز را به مالیمت بپزن‪77‬د ودر اثن‪77‬ای پختن ت‪77‬دیجا‬
‫به ان مسکه اضافه نما یند و سپس مورد استفاده قرار دهند ‪.‬‬
‫پیاز پخته بهر صورت که باشد برای رف‪77‬ع ن‪77‬اراحتی ه‪77‬ای عص‪77‬بی ن‪77‬یز مفی‪77‬د اس‪77‬ت و‬
‫همچنین برای شفای مریض خود شدن شراین ب‪77‬ه اث‪77‬ر پ‪77‬یری در اف‪77‬راد س‪77‬الخوده پدی‪77‬دار می‬
‫شود موثر است ‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫‪ – 6‬پیاز خام دافع سنگ گرد ه است ‪ .‬در مریض زردی سودمند اس‪7‬ت ‪ .‬مص‪7‬رف زی‪7‬اد ان‬
‫خواب آور است بنا براین در مصر ف زیاد بایستی کامال توجه نموده همچنین لع‪77‬اب ده‪77‬ان‬
‫را افزایش می دهد ‪.‬‬
‫‪ -7‬پیاز خام – آلبومین ادرار را ک‪77‬اهش داده والته‪77‬اب ب‪77‬دن را از بین می ب‪77‬رد در مبتال ی‪77‬ان‬
‫ورم گرده به مریض پیاز خام با شربت پیاز تجویز می شود وبعنوان غذا نیز سوپ پیاز با‬
‫شیر د اده شود تور م گرده ومج‪77‬از ی ادرار ی ازبین می رود زی‪77‬را پی‪77‬از آلب‪77‬ومین ادراررا‬
‫برطرف نموده ودرعین حال پی‪77‬از ی‪77‬ک ادار دهن‪77‬د م‪77‬وثر اس‪77‬ت ک‪77‬ه مق‪77‬دار دف‪77‬ع ادرار رامی‬
‫افزاید بدین ترتیب مریض عمال بهبود حاصل می کند (‪)4‬‬
‫چند نکاتی عمده در باره خواص پیاز ‪:‬‬
‫الف ‪ :‬پیاز بوی بد دهان ار ناشی از مشکالت گوارشی معده میباش‪77‬د ب‪77‬ر ط‪77‬رف می نمای‪77‬د ‪،‬‬
‫بلعم را از بین می برد ومحرک قوه جنسی است ‪ .‬پی‪77‬از خس‪77‬تگی را ب‪77‬ر ط‪77‬رف اعص‪77‬اب را‬
‫قوی راه رفتن را زیاد وتب را از بین می برد ‪ .‬پیاز بیره را محکم و پوست بدن را لطی‪77‬ف‬
‫می نماید ‪.‬‬
‫ب ‪ :‬به مراتب مشاهده شده است که پوسته های نازک پیاز هر قدر زیاد تر ضخیم تر باش‪77‬د‬
‫زمستان طوالنی تر وسخت تر خواهد بود مشاهدات این نبات مفی‪7‬د نش‪7‬انگر این نکت‪7‬ه اس‪7‬ت‬
‫که طبعت برای حفظ وحراست پیاز از سرمای زمستان پوش‪77‬ش ه‪77‬ای ض‪77‬خیم ب‪77‬رتن ان ه‪77‬ا‬
‫می پوشاند ‪.‬‬
‫ج ‪ :‬جهت از بین بردن زنگ ظروف مسی ‪ ،‬از بین بردن زنگ های که روی اشیا نیکلی‬
‫پیدامی شود وتمیز نمودن چراغ خانه شما یک پیاز را دوقسمت نموده وروی ان بمالید ‪ .‬هم‬
‫چنین برای پاک کردن اثار انگشت می توان از پیاز استفاده نمود ‪.‬‬
‫آب پیاز تشکیل مرکبی محبت امیز می نماید که وق‪77‬تی ب‪77‬ه ان رو ی ک‪77‬ا غ‪77‬ذ نوش‪77‬ته ش‪77‬و د‬
‫اشکا ر نیست ولی همینکه کاغذ را کمی گرم نمایم کلیمات نوشته شده ظاهر میگردد‪)4( .‬‬
‫خاصیت اشک آوری پیازبوو طعم مر بوط به مواد سو لفورده ف‪77‬راری اس‪77‬ت ک‪77‬ه در هنگ‪77‬ام‬
‫تقطیر دردرجه حرارت معمولی تجزیه می شود ‪،‬به همین جهت طعم پیاز پخته در مقابل با‬
‫پیاز های خام بسیار مالیم تر است ‪.‬‬
‫پیاز سفید به دلیل داشتن مقدار کمتر ی از مواد گوگرد ی ‪،‬مالیم تر از پی‪77‬از ه‪77‬ای س‪77‬رخ‬
‫وزرد می باشد ‪.‬مقدار مواد گوگود در ان‪77‬واع مختل‪77‬ف پی‪77‬از ه‪77‬ای دی‪77‬ررس بیش‪77‬تر از ان‪77‬واع‬
‫زودرس است ‪.‬‬
‫ماده مولد تندی پیاز ‪،‬بعد از کندن از زمین یا زخمی شدن آن تشکیل می شود ‪.‬پیاز ه‪77‬ای‬
‫که طعم تند یدارند رابهترمی تواند در انبار نگهداری نمود ‪.‬‬
‫موا د گوگرد دار پی‪77‬از اث‪77‬رات وس‪77‬یع زس‪77‬یت ش‪77‬ناختی از خودنش‪77‬ان می دهن‪77‬د ک‪77‬ه اش‪77‬ک‬
‫آوری نمونه ای از اثرات پیاز است ‪ .‬قط‪77‬رات بس‪77‬یار ریزون‪77‬ازگ این ت‪77‬ر کیب ب‪77‬ه هنگ‪77‬امی‬
‫برش پیاز به داخل چشم ها نفوذ کرده وبا ایجاد سوزش ‪،‬تو لید اشک می کند ‪ .‬نام این م‪77‬اده‬
‫کیمیای از کلمه) ‪( )Lachrymal‬کیسه اشکی نز دی‪77‬ک چش‪77‬م)مش‪77‬تق ش‪77‬ده اس‪77‬ت(دان‪77‬ه ه‪77‬ای‬
‫اشک ممکن است فقط چند ثا نیه پس از برش ویا حتی در پوست کردن پی‪77‬از بی اختی‪77‬ار از‬
‫چشم ها جاری شوند)‬
‫ترکیب اشک آوری پیاز می توان در جهت مح‪77‬ا فظت این نب‪77‬ات درمقاب‪77‬ل میکروارگ‪77‬انیزم‬
‫های خارجی (میکروب ‪،‬ویروس ) باشد که از فاسد شدن جلوگیری می نماید ‪.‬‬
‫روش ها یی هم برای پیشگیری از ریزش اشک به هنگام ریزه نمودن پیاز وج‪77‬ود دارد‬
‫مانند سرد نگاه داشتن پیاز در یخچال ک‪77‬ه ت‪77‬ر کیب اش‪77‬ک اوری را ض‪77‬عیف می نمای‪77‬د وهم‬
‫چینن پوست کردن پیاز ها در زی‪77‬ر آب روان ‪،‬م‪77‬اده اش‪77‬ک آوری ب‪77‬ا آب شس‪77‬ته واز بین می‬

‫‪4‬‬
‫رود ‪،‬بنا بر این عمل که شمارا به هنگام پوست کردن ویا برش پیاز به گریه می ان‪77‬دازد در‬
‫اب محلول است واز بین می رود(‪. )4‬‬

‫اهمیت اقتصادی پیاز ‪:‬‬

‫پیاز اهمیت اقتصادی فراواندارد وازجمله نبا تات مهم وبا کیفیت عالی طبی است از نظر‬
‫اقتصادی ‪،‬پیاز مهم ترین سبزیجات از نوع آلیوم است ومجم‪77‬وع تولی‪77‬د جه‪77‬انی آن در س‪77‬ال‬
‫‪ ، 1985‬تقریبان ‪ 27‬میلیون تن بوده است ‪ )9(.‬اهمیت اقتصادی پیاز در جیره غذای طیف‬
‫از فرهنگها ‪،‬باالتر ین تولید ه‪77‬ا ی کش‪77‬ور ه‪77‬ای مهم پ‪77‬ر جمعیت نم‪77‬ا ی‪77‬ان میش‪77‬ود ‪ .‬در س‪77‬ال‬
‫‪ 1989‬کشور( چین ‪ 3،8‬میلیون تن ) هند ‪،‬اندونزیا وشوروی سا ب‪77‬ق ( هرک‪77‬دام‪ 2،5‬میلی‪77‬ون‬
‫تن ) وایاالت متحده ‪ 2،2‬میلیون تن مهم تر ین تولید کنندگان بودن‪77‬د ‪ .‬پی‪77‬از ک‪77‬االی مهمی در‬
‫تج‪777‬ارت بین المللی اس‪777‬ت درس‪777‬ال ‪ 1989‬ارزش مق‪777‬دار واردات آن ب‪777‬ه کش‪777‬ور ه‪777‬ای‬
‫المان ‪،‬فرانسه ‪،‬انگلستان و ایا الت متحدهح‪77‬دود ‪ 265‬میلی‪77‬ون دال‪77‬ر ب‪77‬ود ‪ .‬پی‪77‬از تولی‪77‬دی در‬
‫ایاالت متحده از نظر ارزش سومین سبزی در ایاالت متحده است ‪)9(.‬‬
‫درسودان ساحه ایکه پیاز زرع میگردد طور اوسط تقریب‪77‬ان ‪ 2000‬هکت‪77‬ار در هرس‪77‬ال‬
‫است ‪ .‬انواع محلی پیاز در س‪7‬ودان از ‪ 20‬الی ‪ 24‬تن فی هکت‪7‬ار می رس‪7‬د ح‪7‬ا ص‪7‬ل آن‬
‫یعنی حاصل مید هد ‪ .‬در سودان زیاد تر انواع روزکوتا صادر میگردد وبرای نم‪77‬و نم‪77‬ودن‬
‫منا سب نیست که دارای مقدار کم مواد خشک قا بل حل درآب بوده وب‪77‬ر عالوه آن ب‪77‬زودی‬
‫خشک شدن جنسیت خود را از دست میدهد ‪ .‬صرف نوع مصری ه‪77‬یزا (‪ )6‬ب‪77‬رای خش‪77‬ک‬
‫نمودن مناسب اس‪77‬ت ‪ 100 .‬الی ‪ 16‬فیص‪77‬د خش‪77‬ک در استش‪77‬ن تحقیق‪77‬ا تی هودیب‪77‬ا ب‪77‬ا طریق‪77‬ه‬
‫انتخاب از یک جمعیت محلی نوع جدید ی بوجود آمده ک‪7‬ه دارای مق‪7‬دار زی‪7‬اد م‪7‬واد خش‪7‬ک‬
‫در پیاز میباشد ‪ 18‬الی ‪ 19‬فیصد ‪ .‬این نوع به روز های کوتا توافق داشته و دارای فلسهای‬
‫سفید یا زرد است ‪ .‬بصورت خشک شد به خوبی نگهدای می گردد ‪.‬‬
‫پودر یکه از پیاز خشک شد ه تهیه میگردد ‪،‬برای مدت زیاد رنگ سفید خود را از دست‬
‫نمیدهد ‪ .‬این نوع برای فابر یکاتی که تولید پودر پیاز را مینما یند پرارزش است که سودان‬
‫به انگلستان وهالند صادر مینما ید ‪.‬‬
‫پیاز در افغا نستان هم ارزش اقتصادی وغذا را دارا است بخا طر یک‪77‬ه مق‪77‬دار مص‪77‬رف‬
‫پیاز در هر ممالک است وهم مردم افغا نستان هر آن غذای که در آشپز خانه ها وهوتل ه‪77‬ا‬
‫که تهیه وتر تیب میشود بدون نا ممکن است به همین خاطر اهمیت غذای خودرا در ردی‪77‬ف‬
‫دیگر سبزیجات جای خاص خودرا حفظ نموده است ‪ .‬مردم افغا نس‪77‬تان تق‪77‬ر یب‪77‬ا ‪ 85‬فیص‪77‬د‬
‫زارع است یعنی زراعت پیشه است به کاشت و ذرع پی‪77‬از عالق‪77‬ه من‪77‬دی خ‪77‬اص دارن‪77‬د وار‬
‫طریق این سبزی میتواند تمامی ضروریات فامیلی خود را بدست آوردو نتیج‪7‬ه خ‪7‬وبی پی‪7‬از‬
‫این است که اگر کسی زمین کم در دست رس دارد آن راپیاز کش‪77‬ت نم‪77‬وده عای‪77‬د خ‪77‬وبی ب‪77‬ه‬
‫دست می اید ‪.‬‬
‫درکشور ما اک‪77‬ثر فامی‪77‬ل ه‪77‬ا از طری‪77‬ق زرع پب‪77‬از ک‪77‬ه آنراخ‪77‬وب تربی‪77‬ه نم‪77‬وده وحاص‪77‬ل‬
‫فراوان از آن بدست می آورند تما می ضرورت های خویش را مرفوع می نمای‪77‬د ‪ .‬اگرچ‪77‬ه‬
‫کشت پیاز در افغا نستان بشکل سنتی وقدمی آن است وتاحال میکا نیزه نشده اس‪77‬ت وتم‪77‬امی‬
‫کار های آن توسط دست انجام میگرد حاصل قناعت بخش دارد ‪.‬‬
‫در والیت بغالن ولس‪77‬والی نه‪77‬رین دومین قلم ص‪77‬ادراتی آن پی‪77‬از اس‪77‬ت ک‪77‬ه از این از این‬
‫طریق پول هنگفت بدست زارعین م‪77‬امی رس‪77‬د وزن‪77‬ده گی آرام را س‪77‬پری می نم‪77‬ا ی‪77‬د یع‪77‬نی‬
‫تمامی اجناس ضرورت خویش را بدست می آورد‪.‬‬

‫‪5‬‬
 ‫انواع پیاز‪:‬‬
‫از نظر نبات شناسی پیاز معمولی یعنی ‪ Allium cepa‬داری انواع مختلف میباشد‬
‫که دو نوع آن بمقدار کم درسبزی ک‪77‬اری م‪77‬ورد اس‪77‬تفاده وکش‪77‬ت ق‪77‬رار میگ‪77‬یرد‪ .‬این دون‪77‬وع‬
‫عبارت اند از‪:‬‬
‫‪-1‬البوم سپا اگرگاتوم کرد داخل خاک تولید پیاز نمیکن‪77‬د واز چن‪77‬د رس‪77‬ته کوچ‪77‬ک ب‪77‬رگ ک‪77‬ه‬
‫پهلوی هم قرار گرفته اند تشکیل شد‪.‬‬
‫‪-2‬البوم سپا ویوی یا پیازدختی است که روی ساقه هوای تولید غدهای کوچک می نماید‪.‬‬
‫انواع تجارتی پیاز‪ :‬پیاز نتها محصولی اس‪77‬ت ک‪77‬ه درتم‪77‬ام دنی‪77‬ا م‪77‬ورد کش‪77‬ت ومص‪77‬رف‬
‫زیاد قرار میگیرد واز این رو دارای انواع مختلف میبا ش‪77‬د‪ .‬علت دیگ‪77‬ری ک‪77‬ه ش‪77‬اید ب‪77‬اعث‬
‫تعداد انواع مختلف پیاز شده یکی وسعت سطح کشت این محصول است ک‪7‬ه در آب وه‪7‬وای‬
‫مختلف ودرجی حرارت متفاوت کشت میشود وبنابر این باید انواع متفاوت داشته باشد تا ب‪77‬ا‬
‫شرایط مختلف محلهای کش‪77‬ت س‪77‬ازش داش‪77‬ته باش‪77‬ند ودیگ‪77‬ری پی‪77‬دا ک‪77‬ردن راه س‪77‬اده وآس‪77‬ان‬
‫دورگه که بوسیله آن میتوان نوع جدید ومورد پسند ایجاد کرد‪.‬‬
‫انواع پیاز ایران قرار ذیل است‪-1:‬انواع پیاز قرمز ‪ -2‬انواع پیاز سفید ‪-3‬انواع پی‪77‬از‬
‫بنفش ‪ -4‬انواع پیاز صورتی ‪.‬‬
‫انواع پیاز امریکایی‪:‬نستًا کوچکتر وتن‪77‬دتر از پی‪77‬از م‪77‬الی اروپ‪77‬ایی ک‪77‬ه در امریک‪77‬ا ذرع‬
‫میشود‪.‬‬
‫انواع پیاز آلمانی ‪ :‬عبارت از گرد شکل ‪،‬شلغی شکل ‪.‬‬
‫پیاز های که درفرانسه کاشته میشوند عبارت از پیاز سفید ‪،‬پیاز زرد وصورتی وپیاز قرمز‬
‫پرورنگ‪.‬‬
‫وهمچنان انواع پیاز درافغانستان که مروج است کلچه پیاز سفید‪،‬سرخ‪،‬زرد ونوش پیاز ک‪77‬ه‬
‫در فصل خزان کشت میشودمورد استفاده قرار میگیرد‪.‬‬
‫آماده ساختن زمین وطریقه کشت پیاز‪:‬‬
‫آماده کردن زمین باید به دقت ومراقبت فراوان انجام گیرد زیرا ب‪77‬ه ط‪77‬وری ک‪77‬ه قاب‪77‬ل‬
‫تذکر است به این نکته که ریشه بته پیاز کوت‪7‬اه وس‪7‬طحی ب‪7‬وده وق‪77‬درت تولی‪7‬د ریش‪7‬ه ف‪77‬رعی‬
‫دراین نبات بسیار کم است‪ .‬عالوه بر این زمین نرم وعاری از کل‪77‬وخ وس‪77‬نگریزه باش‪77‬د ک‪77‬ه‬
‫کود دادن وپلوان کشی به آسانی انجام شود برای این منظور دراخیر سال قبل از کشت پیش‬
‫از هموار کردن کود حیوانی ویا بعد از آن زمین را به عمق ‪ 20-15‬سانتی متر قلبه میکنند‬
‫وبعد درممالک پیشرفته با دو یا چند مرتبه دسک زدن کود را با خاک کامًال مخلوط ک‪77‬رده‬
‫وتمامی کلوخها را نرم میکنند‪.‬اما درافغانستان اکثر نقاط آن از قلبه ه‪77‬ای س‪77‬نتی گ‪77‬او ‪،‬اس‪77‬پ‬
‫خر این کار را انجام میدهند ویا توسط نیروی انسانی بیل زدن تمامی فعالیتها را انج‪77‬ام داده‬
‫تا زمین را کامًال بدون کلوخ و سنگ وبقایای نباتات سال قب‪77‬ل را س‪77‬اخته وزمین را هم‪77‬وار‬
‫کاری نرم نموده آماده کشت میسازند‪.‬پس از این که زمین به این ترتیب آم‪77‬اده وحاض‪77‬ر ش‪77‬د‬
‫آنرا برای مدت چند روز میگذارند‪.‬بخ‪77‬اطر ک‪77‬ه رط‪77‬وبت زمین اج‪77‬ازه ورود ب‪77‬ه مزرع‪77‬ه را‬
‫میده‪7‬د‪.‬وبع‪7‬د دوب‪7‬اره س‪7‬طح زمین را ی‪7‬ک مرتب‪7‬ه قلب‪7‬ه ومال‪7‬ه نم‪7‬وده ت‪7‬ا زمین را خ‪7‬وب ن‪7‬رم‬
‫مینمائیم‪ .‬درافغانستان به طریق کردهای خورد ترتیب داده شده و پلوان بندی نم‪7‬وده وخ‪7‬وب‬
‫توس‪77‬ط بی‪77‬ل وک‪77‬دام س‪77‬امان آالت دیگ‪77‬ر میکوب‪77‬د‪.‬وپیش از آن اق‪77‬دام ب‪77‬ه کش‪77‬ت آن میکن‪77‬د‪.‬‬
‫درافغانستان کامًال تخم پاش دادن توسط دست انجام میشود‪.‬دربعضی ممالک توس‪77‬ط ماش‪77‬ین‬
‫های تخم پاش انجام خواهد شد‪.‬‬
‫اگر زمین نمناک باشد آنرا نکوبیده بخاطریکه س‪77‬خت میش‪77‬ود زمین آن درزمین ه‪77‬ای‬
‫نم بسیار باشد بدون آب دادن آنرا می پاشند واگر کم نم باشد آنرا آب داده وبعدًا می پاشند تا‬

‫‪6‬‬
‫از خطر گرمی هوا وهمچنان از تلف ش‪77‬دن تخم توس‪77‬ط حش‪77‬رات دربعض‪77‬ی جاه‪77‬ا فعًال ی‪77‬ک‬
‫نوع سامان آالت مانند شاخی که دارای پینجه های زیار است ودندانه های کوت‪77‬اه دارد بع‪77‬دًا‬
‫از این که تخم را درزمین پاش داده توسط آن زمین پ‪77‬اش داده ش‪77‬ده را توس‪77‬ط دس‪77‬ت ‪،‬کش‪77‬ت‬
‫مینمایند تا یک اندازه خاک باالی تخم آماده وتخم زیر خاک شود تا از گرمی وس‪77‬ردی ه‪77‬وا‬
‫وهمچنان از خسارات حشرات درامان باشد‪ .‬این کار درافغانس‪77‬تان م‪77‬روج اس‪77‬ت ودر دیگ‪77‬ر‬
‫ممالک پیشرفته تمام کار ه‪77‬ای آن توس‪77‬ط ماش‪77‬ین ه‪77‬ای مخص‪77‬وص انج‪77‬ام میش‪77‬ود‪ .‬تخم پی‪77‬از‬
‫تقریبًا یک هرم مثلث القاعده نامرتب و رنگ آن سیاه میباشد‪.‬وزن ‪ 1000‬دانه ‪ 4 -2.7‬گرام‬
‫وهمچن‪77‬ان ی‪77‬ک کیل‪77‬وگرام تخم پی‪77‬از تقریب ‪ً7‬ا ‪ 200‬ه‪77‬زار دان‪77‬ه موج‪77‬ود اس‪77‬ت (‪ )8‬تخم پی‪77‬از‬
‫دربهترین شرایط برای نگهدارای قوه نمویی خوب خود را ب‪7‬رای م‪7‬دت ‪ 3 -2‬س‪7‬ال بط‪7‬ور‬
‫معمولی حفظ میکند ولی بهتر است که دهاقین ما از تخم یک ساله استفاده نمایند‪.‬‬
‫مدت زمانیکه از موق‪77‬ع کاش‪77‬ت و ب‪77‬ر داش‪77‬ت محص‪77‬ول وگ‪77‬ل ک‪77‬ردن وزرع دادن پی‪77‬از‬
‫بطول می انجامد قرار ذیل است‪.‬‬
‫از موقع زرع تا سبز شدن آن ‪ 30-10‬روز‬
‫از موقع زرع تا تشکیل ورسیدن پیاز ‪ 150 -130‬روز‬
‫از موقع زرع تا جمعاوری محصول از مزرعه ‪ 200 – 110‬روز‬
‫از موقع زرع تا جمعاری برای زرع بعدی ‪ 550 -510‬روز(‪)8‬‬
‫مراقبت از جریان رشد پیاز ‪:‬‬
‫خاک ریگی که رطوبت را درسطح نزردیک به قس‪77‬مت فوق‪77‬انی خ‪77‬اک حف‪77‬ظ مینمای‪77‬د‬
‫برای پیاز خیلی مناسب است ‪ .‬درخاکهای ثقیل گلی صورتیکه عملی‪77‬ات زراع‪77‬تی بص‪77‬ورت‬
‫خوب انجام پزیر ورطوبت کافی برای آبیاری داشته باشد میتوان حاصل خوب بدس‪77‬ت آورد‬
‫اسید مناسب باری پیاز خاکها ی که دارای ‪PH 5.5‬تا ‪ 6.7‬باشد وهم چنان میتوان پیاز را‬
‫درخاکهای که دارای تعامل خنثی یا کمی قلوی باشد تربیه نمود اگر خ‪77‬اک زی‪77‬اد حاص‪77‬لخیز‬
‫نباشد الزم است باید قبل از کشت کود معدنی استعمال گردد‪ .‬اگر خواسته باش‪77‬یم ک‪77‬ه تخم را‬
‫درجویه ها زرع نمایم باید جویه ها از همدیگر ‪ 8 -5‬سانتی متر دور اند ب‪77‬ه حس‪77‬اب ‪12-8‬‬
‫تخم به ه‪7‬ر س‪7‬مت ‪ 2.5‬درقط‪7‬ار پ‪7‬اش داده ش‪7‬ود‪ .‬بای‪7‬د عم‪7‬ق ب‪7‬ذر کم‪7‬تر از ‪ 0.6‬س‪7‬انتی م‪7‬تر‬
‫نباش‪77‬د ‪ .‬تخم پس از ‪ 7-5‬روز جوان‪77‬ه میزن‪77‬د ‪ .‬جوان‪77‬ه ه‪77‬ا درروز ه‪77‬ای اول بای‪77‬د از آفت‪77‬اب‬
‫محافظت گردیده واز آب اضافی ویا رطوبت غیر کافی جلوگیری بعمل آید‪.‬‬
‫زم‪77‬ان زرع پی‪77‬از درافغانس‪77‬تان از ‪ 15‬ح‪77‬وت ش‪77‬روع میش‪77‬ود الی اخ‪77‬یر حم‪77‬ل ادام‪77‬ه میاب‪77‬د‪.‬‬
‫درافغانستان پیاز به سیستم کرت توسط دست ویا دهن می پاش‪77‬ند‪ .‬پی‪77‬از ب‪77‬ه م‪77‬راقبت دقی‪77‬ق و‬
‫دایمی نیاز دارد ‪ .‬از تشکیل قشر سخت خاک ممانعت شود ‪.‬‬
‫باید توجه صورت گیرد زیرا پیاز یک نبا ت شکننده ونازک بوده وبصورت بی احتیاطی و‬
‫خشاوه ومراقبت برگهای آن به آسانی متضرر میگردد‪ .‬وباید چند مرتبه خشاوه گردد یع‪77‬نی‬
‫تا زمان رشد و نموی برگهای دقیق خشاوه نموده وآبیاری آن بصورت مسلس‪77‬ل داده میش‪77‬ود‬
‫واگر زمین ریگی باشد به دفعات پی درپی آبیاری میشود تا ریشه نبات مرط‪77‬وب باش‪77‬د واز‬
‫خاک تغذیه کرده بتواند واگر زمین گلی باشد باید تا زمانیکه خشک نش‪77‬ده آبی‪77‬اری نگ‪77‬ردد‪(.‬‬
‫‪)1‬‬
‫نکته دیگری که راجع به آن یاد آورمیشویم استعمال کود کیمیاوی میباشد ولی درپهلوی‬
‫این برای نموای پیاز به مواد عضوی نیز ضرورت است که کود کیمیاوی بهترین منب‪77‬ع آن‬
‫است‪.‬کود کیمیاوی از سببی بهتر است که میتوانیم آنرا به مقدار کم چندین ب‪77‬ار زمین کش‪77‬ت‬
‫کرده پاش داد‪ .‬استعمال کود کیمیاوی زیاد به یک باره گی امکان دارد که بقسم معم‪77‬ولی از‬
‫طبقه های ریش‪77‬ه ه‪77‬ای باری‪77‬ک پی‪77‬از عمی‪77‬ق ت‪77‬ر رفت‪77‬ه وغ‪77‬یر قاب‪77‬ل اس‪77‬تفاده گ‪77‬ردد‪ .‬این عم‪77‬ل‬
‫درحصه کود نایتروجن دار درست میباشد‪ .‬زیرا عنص‪77‬ر م‪77‬ذکور مانن‪77‬د عناص‪77‬ر فاس‪77‬فورس‬

‫‪7‬‬
‫وپتاشیم درخاک جابجای میگردد‪ .‬دراین صورت اگر مقدار کود موجود را به جندین حصه‬
‫تقسیم نموده وآنرا به دفعات بعد از هر دوره روز وقفه استعمال نمایم کود زی‪77‬ادتر در طبق‪77‬ه‬
‫ریشه پیاز سیر خاوهد بود‪ )10(.‬یاب‪7‬ه عب‪7‬اره دیگ‪7‬ر ض‪7‬ایعات ک‪7‬ود از س‪7‬بب نف‪7‬وذ عمی‪7‬ق از‬
‫اطراف ریشه های نبات بسیار کم میشود‪.‬‬
‫ًا‬
‫اندازه مواد عضوی حیوانات درپیاز تقریب دو برابر س‪7‬ایر س‪7‬بزی ه‪7‬ا اس‪7‬ت‪.‬همچن‪7‬ان‬
‫بزرگ شدن دو عامل مهم عناصر غذائی ونرم نمودن خاک بس‪77‬تگی دارد‪.‬ع‪7‬اری ب‪77‬ود م‪77‬واد‬
‫عضوی حیوانات از بذر علفهای هرزه اهمیت خاصی دارد‪.‬زیرا پیاز دربرابر حمله گیاهان‬
‫هرزه واقعًا ضعیف عمل نموده ورشد ضعیف پیاز دراوایل زرع باعث غلبه گیاهان ه‪77‬رزه‬
‫ب‪777‬ر آن میگ‪777‬ردد‪.‬ک‪777‬ود حی‪777‬وانی ‪ 50kg‬در ‪10m2‬و‪ 3kg‬از س‪777‬ه ن‪777‬وع ک‪777‬ود فاس‪777‬فورس‬
‫(فاسفیت‪،‬المونیم‪،‬سولفات‪،‬پتاشیم وآمونیم توصیه میگردد‪)3(.‬‬
‫تناوب زراعتی زرع آن بعد از سبزیجات خانواده بقوالت مانند لوبی‪77‬ا وب‪77‬اقال ب‪77‬اعث‬
‫افزایش محصوالت می گردد‪.‬ناگفت‪7‬ه نمان‪7‬د ک‪7‬ه م‪7‬واد عض‪7‬وی حی‪7‬وانی قب‪7‬ل از زرع نم‪7‬ودن‬
‫درزمین مخلوط شود تا مایکروازگانیزمها آنرا تجزیه نموده وآماده جزب نبات شود‪ .‬زم‪77‬ان‬
‫آبیاری باید از طرف دیگر روزصورت گ‪7‬یرد وهم ک‪7‬ود کیمی‪7‬اوی دره‪7‬ر آبی‪7‬اری پ‪7‬اش داده‬
‫شود‪.‬‬

‫جمعاوری پیاز‪:‬‬
‫زمانیکه بیخ آن تشکیل گردیده وتا زم‪77‬ان پخت‪77‬ه ش‪77‬دن بیش از چن‪77‬د هفت‪77‬ه نمان‪77‬ده باش‪77‬د‬
‫آبیاری قطع گردد‪.‬‬
‫زما نیکه پیاز نزدیک به پخته شدن گرید ‪ ،‬گردن که بین بیخ وبر گه‪77‬ا ئی قرارداش‪77‬ته‬
‫ضعیف گردیده چپه میشود ‪ ،‬بعدا یک الی دوهفت‪77‬ه دیگ‪77‬ر وقت الزم اس‪77‬ت ت‪77‬ا برگه‪77‬ا خش‪77‬ک‬
‫گردد وحاصل سپس جمع آوری میگردد‪ .‬برگ های یک تعداد نبا تا ت تاهنوزهم بص‪77‬ورت‬
‫مستقیم واستاده باقی میماند که الزم است در دراینصورت برگها زیر پا گردیده که این عمل‬
‫به زود پخته شدن پیاز کمک می نما ید‪ .‬زمانیکه برگ های پی‪77‬از ش‪77‬روع ب‪77‬ه زردو خش‪77‬ک‬
‫شدن نمودند بهترین موقع جمع آوری آنه‪77‬ا اس‪77‬ت ‪ .‬نگه‪77‬داری پیازه‪77‬ا در آفت‪77‬اب ب‪77‬رای م‪77‬دت‬
‫چندروزجهت خشک شدن ریش‪7‬ه ه‪7‬ا وروط‪7‬وبت اط‪7‬راف آن الرم اس‪7‬ت ‪ .‬وقت جم‪7‬ع آوری‬
‫پیار روی چند اصل عمده که الزم است به آن نایئل آید شروع مینما ئم ‪ .‬که قرارذیل است ‪.‬‬
‫‪ -1‬عمل رسیده شدن پیاز را میتوان با خم کردن برگه‪7‬ا ون‪7‬وردهی بیش‪7‬تر ب‪7‬ه غ‪7‬ده ه‪7‬ا چن‪7‬د‬
‫روز به عقب انداخت‪.‬‬
‫‪ -2‬پس از خارج کردن از زمین آنها را با همان حالت ب‪7‬رای دو الی س‪7‬ه روز ردوی س‪7‬طح‬
‫خاک هموار کنید‪.‬تاریشه ها هوا بخورد یعنی خشک شود‪.‬‬
‫‪ -3‬دراین مرحله ب‪7‬ا ق‪77‬راردادن ی‪7‬ک توری‪7‬ا ج‪7‬الی روی چن‪7‬د خش‪7‬ت س‪7‬طح آن‪7‬را ب‪7‬التر آورده‬
‫وپیازها را روی آن هموار کنید ‪ .‬جریان هوا را دراین روش بهتر صورت میگیرد ‪.‬‬
‫‪ -4‬اگر رطوبت هوا زیادتر از حد معمول باش‪77‬د روی آنه‪77‬ا را ب‪77‬ا پالس‪77‬تیک بپوش‪77‬انید ایج‪77‬اد‬
‫منافع روی پالستیک جهت برقراری جهت هوا الزم است‪)3(.‬‬
‫درافغانستان معم‪7‬وًال جمع‪7‬اوی توس‪7‬ط بی‪7‬ل‪ ،‬بیلچ‪7‬ه‪،‬داس کل‪7‬ه واس‪7‬کله ه‪7‬ا ک‪7‬ه بمنظ‪7‬ور‬
‫جمعاوری استفاده میشود‪،‬درممالکهای روبه انکشاف ودرممالک ه‪77‬ا انکش‪77‬اف یافت‪77‬ه توس‪77‬ط‬
‫ماشین این کار انجام میگیرد‪.‬‬
‫ذخیره ونگهداری پیاز‪:‬‬
‫پیاز نوع مناسب هرگاه با رعایت شرایط جمعاوی وبرداشت ویا با اج‪77‬رای دس‪77‬تورات‬
‫الزم دراین زمینه انب‪77‬ار ونگه‪77‬داری ش‪77‬ود‪،‬محص‪77‬ول ثمربخش‪77‬ی خواه‪77‬د ب‪77‬ود ‪ .‬روش اص‪77‬لی‬
‫درنگهداری این نوع پیازها مروجه یعنی کلچه پیاز را اگردرسردخانه نگهداری ش‪77‬ود ب‪77‬ه‬

‫‪8‬‬
‫این وسیله میتوان مدت زیاد نگهداری میشود واز بروز تغیرات کیمی‪77‬اوی جلوگ‪77‬یری نم‪77‬وده‬
‫وامکانات عوارض ناشی از آفات مانند حشرات ‪،‬قارچها ‪،‬بکتریا ه‪7‬ا ‪،‬ویروس‪7‬ها ‪،‬وهمچ‪7‬نین‬
‫اثرات سردی وگرمی هوا ‪،‬کم شدن وزن وسبز شدن را کاهش داد‪.‬‬
‫پیاز از نباتات فصلی است ک‪77‬ه دو دوره حی‪77‬ات را طی مینمای‪77‬دک‪ .‬دوره اول از روش‬
‫تخم شروع وبه تولید پیاز ختم میشود وپس از مدت دردوره دوم پی‪77‬از کام‪77‬ل را زرع نم‪77‬وده‬
‫وتولید گل وتخم را مینماید که درآینده از تخم آن استفاده شود‪.‬‬
‫چون پیاز پس از پایان اول رشد مصرف میشود ودری‪77‬ک س‪77‬ال فق‪77‬ط ی‪77‬ک ب‪77‬ار بدس‪77‬ت‬
‫میاید‪ .‬بنابراین باید برای مصرف سایر فصول نگهداری شود ‪.‬‬
‫پی‪77‬از س‪77‬رخ کلچ‪77‬ه ای ش‪77‬مال افغانس‪77‬تان را میت‪77‬وان در ش‪77‬رایط ص‪77‬حیح از ‪ 6 -3‬م‪77‬اه‬
‫نگهداری خوب میشود‪)4(.‬‬
‫درهنگام نگهداری ‪،‬هرگاه پیازشروع به تولید ساقه ویا ریشه نمای‪77‬د بای‪77‬د دیگ‪77‬ر توق‪77‬ف‬
‫داده نشود درذخیره خانه بخاطرکه تلف میشود به زودترین وقت به بازار عرضه شود‪ .‬وبه‬
‫طور کلی تمام اقدامات مربوط به جلوگیری از آن رعایت گردد‪.‬‬
‫پیاز از محصوالت منحصر به فردی میباشد که ب‪77‬ا مص‪77‬رف کمی میت‪77‬وان آن‪77‬را ب‪77‬رای‬
‫چندین ماه درذخیره خانه نگه‪7‬داری نم‪7‬ود ‪ .‬همچ‪7‬نین این محص‪7‬ول ب‪7‬ه هم‪7‬ه ج‪7‬ای دنی‪7‬ا قاب‪7‬ل‬
‫انتقال است ‪.‬‬
‫جهت نگه‪77‬داری پی‪77‬از بای‪77‬د دربرداش‪77‬ت محص‪77‬ول بای‪77‬د دقت کام‪77‬ل ص‪77‬ورت گ‪77‬یرد واز‬
‫زخمی شدن آن تا حد امکان جلوگیری شود هرگاه پیاز به ان‪77‬دازه ک‪77‬افی خش‪77‬ک نباش‪77‬د‪ .‬بای‪77‬د‬
‫پس از بیرون آوردن آن از خاک چند روزی درمزدعه بماند ت‪77‬ا ب‪77‬رگ وپوس‪77‬ت خ‪77‬ارجی آن‬
‫کامًالخشک شود ‪ .‬ضمنًا درمواقع بارند گی هوا ‪،‬باید درجاهای خشک ک‪77‬ه اط‪77‬راف آن ب‪77‬از‬
‫باشد ویا درذخیره گاه های خانه با وسایل میخانیکی مخصوص این عمل انجام پزیرد‪.‬‬
‫پیاز که درنظر نگهداری شود باید خشک بود وپوس‪77‬ت خ‪77‬ارجی آن ج‪77‬دا نش‪77‬ده باش‪77‬د ‪.‬‬
‫مدت نگهداری آن نیز با مقدار خشکی مذکور نسبت مستقیم خواهد داشت‪ .‬ساقه های خشک‬
‫پیاز را پس از خشک شدن میتوان جدا نمود‪،‬اما با ید توجه کافی داشت ت‪77‬ا ب‪77‬ا دیگ‪77‬ر قس‪77‬مت‬
‫های پیاز تأثیری وارد نگردد‪.‬‬
‫دروقت انتقال پیاز به ذخیره گاه باید گل وخاک آل‪77‬وده گیاه‪77‬ان مزرع‪77‬ه را از آن ج‪77‬دا‬
‫نم‪77‬ود‪ .‬ب‪77‬رای به‪77‬ره گ‪77‬یری به‪77‬تر اس‪77‬ت پی‪77‬از را ب‪77‬ا اس‪77‬تفاده از توره‪77‬ای س‪77‬می ‪،‬دران‪77‬دازه ه‪77‬ا‬
‫وقطرهای مختلف درجه بندی نم‪77‬ود‪ .‬عب‪77‬ود این ش‪77‬بکه ه‪77‬ای س‪77‬یمی نبای‪77‬د ب‪77‬اعث وارد آم‪77‬دن‬
‫خساره به محصول گردد‪ .‬درجه ح‪7‬رارت مناس‪7‬ب ب‪7‬رای نگه‪7‬درای پی‪7‬از درذخ‪7‬یره ‪0.5- 0‬‬
‫درجه سانتی گ‪77‬راد باش‪77‬د‪ .‬درح‪77‬دود رط‪77‬وبت نس‪77‬تی محی‪77‬ط ‪ 65 -75‬فیص‪77‬د ازتف‪77‬اع پی‪77‬از ب‪77‬ه‬
‫صورت قطاردرسردخانه نیاید بیش از یک متر باشد‪)4(.‬‬
‫وجود هوا کش ودودکش بین طبقات ضروی است ‪ .‬محیط سرخانه باید تاریک باش‪77‬د‪.‬‬
‫مدت نگهداری این محصول از ‪ 6- 1‬ماه متغیر است‪.‬‬
‫پیاز که جهت تهیه دوا مصرف میشود باید حد امکان ت‪77‬ازه وس‪77‬الم ب‪77‬وده وی‪77‬ا ح‪77‬د اق‪77‬ل‬
‫درمدت کم وبا شرایط صحیح نگهداری شود به این ت‪77‬ربیب بای‪77‬د قب‪77‬ل از اس‪77‬تفاده م‪77‬ورد ب‪77‬از‬
‫رسی قرار داد تا اگر دارای آلوده گی ها ی خارجی باشند نسبت به رفع آنها اقدام نمود‪.‬‬
‫درصودت که بخواهند از پیاز خش‪77‬ک جهت مص‪77‬رف خ‪77‬واکی وی‪77‬ا تهی‪77‬ه غ‪77‬ذا اس‪77‬تفاده‬
‫نمایند ویا پیاز را خورد نموده و آنها را دردستگاه خشکان درمعرض عب‪77‬ور جری‪77‬ان ه‪77‬وای‬
‫گرم وخشک حرارت وسرعت جریان آن تناسب با نوع محص‪77‬ول تنظیم ش‪77‬ده ق‪77‬رار میدهن‪77‬د‬
‫هنگامیکه رطوبت محص‪77‬ول ب‪77‬ه ‪ % 5‬برس‪77‬د عم‪77‬ل خش‪77‬ک ک‪77‬ردن را ادام‪77‬ه میدهن‪77‬د‪ .‬پس از‬
‫خشک شدن از دستگاه خارج نموده ومحصول خشک ش‪7‬ده را ب‪7‬ا وس‪7‬یله مناس‪7‬ب ب‪7‬ه قس‪7‬مت‬

‫‪9‬‬
‫بسته بندی حمل مینمایند ‪ .‬درصورت که قطعات پراگنده باشد ‪،‬س‪77‬یاه ش‪77‬ده ودرش‪77‬ت غ‪77‬یر از‬
‫آنچه که مورد نظر اس دیده شود باید قبل از بسته بندی تفکیک شوند ‪.‬‬
‫اگربخواهند محصالت نامبرده را به صورت پودر عرضه نماین‪77‬د بای‪77‬د پس از خش‪77‬ک‬
‫شدن آنها را به دستگاه پودرکننده برده وبه ص‪77‬ورت پودری‪77‬ک ن‪77‬واخت درآورن‪77‬د وس‪77‬پس ب‪77‬ه‬
‫قسمت بسته بندی منتقل نمایند‪ .‬هرگاه اگر شما میخواهید پیاز را به شکل پودراستفاده نمایید‬
‫میتوانید به هر شریط از آن استفاده کنید پس از برداشت معموًال پیاز را چن‪77‬د روز وی‪77‬ا چن‪77‬د‬
‫هفته که بسته گی به مقدار رطوبت ودرجه حرارت محل دارد درمزرع‪77‬ه روی زمین ب‪77‬اقی‬
‫میگذارند تا تمام رطوبت آن تبخیر شده وخش‪77‬ک ش‪77‬ود وپوس‪77‬ت آن از پی‪77‬از ب‪77‬ه آس‪77‬انی ج‪77‬دا‬
‫گردد‪.‬یعنی پیاز مرطوب خیلی زودتر از پیاز خشک پوسیده ویا مورد حمله ان‪77‬واع مختل‪77‬ف‬
‫امراض انباری قرار میگیرد‪.‬‬
‫برای اینکه پیاز ذخیره شده مدت زیاد سالم بماند یعنی نه پوس‪7‬یده ون‪7‬ه س‪7‬بز ش‪7‬ود بای‪7‬د‬
‫کامًالرس‪77‬یده وخش‪77‬ک باش‪77‬د وج‪77‬ای نگ‪77‬اه داری یع‪77‬نی زخ‪77‬یره پیازبای‪77‬ددارای ح‪77‬رارتی در‬
‫حدودصفردر جه سانتی گیرد ورطوبت نسبی ‪ 64‬فیصد باشد ‪)8(.‬‬
‫برای ایجاد چینن شرایط ذخیره باید مجهز به دستگاه تهویه باشد تا بت‪7‬وان ب‪7‬و س‪7‬یله آن‬
‫هوای محل راسرد وثابت نگهداشت ‪ .‬این منظور با قراردادن منفذ ها در قسمت پاً ین دیوار‬
‫نزدیک کف ذخیره گاه عملی میشود ‪.‬این منفذ رامیتوان در موقع الزم مسدودنمود تا ه‪77‬وای‬
‫گرم ویا مرطوب خارج ذخیره راه نباید وبرای اینکه جریان هوابر ق‪77‬رار ش‪77‬ود ‪ .‬طوریک‪77‬ه‬
‫در باال تذکر داده شده درجه حرارت ذخیره باید در حدود ص‪77‬فر درج‪77‬ه باش‪77‬د واین ح‪77‬رارت‬
‫میتواند تا ( ‪ ) - 2‬درجه نیز تنزل کند ‪ .‬بنا بر این حد اقل وحداکثر درجه حرارت در ذخیره‬
‫پیاز بین دو درجه باال وپًاین مجاز است ‪.‬‬
‫اخیرًادر بسیاری از ممالک تولید وصادر کنن‪77‬ده ان‪77‬واع مختل‪77‬ف س‪77‬بزی از س‪77‬رد خان‪77‬ه‬
‫های مخصوصی که با ما شینهای سرد کنن‪77‬ده خش‪77‬ک میش‪77‬ود ب‪77‬رای نگه‪77‬داری پی‪77‬از اس‪77‬تفاده‬
‫میکنند ‪.‬‬
‫پی‪77‬از یکی از معمول‪77‬ترین س‪77‬بز ی ه‪77‬ای افغ‪77‬ا نس‪77‬تان ب‪77‬ه ش‪77‬مارمیرود وب‪77‬ه همین س‪77‬بب‬
‫بایدذخیره ونگهداری شود‪،‬درافغانستان به چند نوع نگهداری میشود‪ ،‬یکی پیازراازس‪77‬اقه آن‬
‫بری‪77‬ده ودره‪77‬وای آزاد گذاش‪77‬ته ش‪77‬ود وبع‪77‬دًادرذخیره گ‪77‬اه ب‪77‬رده ونگه‪77‬دری شودبخاطرفص‪77‬ل‬
‫ًیک نوع دیگربخاطرذخیره نمودن پیازبکارمیرودبسیارمفیدوخوبذخیره‬ ‫بعدی‪،‬فعال‬
‫میشودودراین نوع نگهداری تلفات پیازنه‪7‬ایت کم ب‪7‬وده وبش‪7‬کل خیلی ه‪7‬ا مناس‪7‬ب نگه‪7‬داری‬
‫میشوددرذخیره خانه پیازرابعدازکندن اززمین دریک کورت جمع آوری نموده وپیازهارابه‬
‫ش‪77‬کل س‪77‬ه ب‪77‬افت یع‪77‬نی ب‪77‬ا برگه‪77‬ای ش‪77‬ان آنرابافت‪77‬ه وش‪77‬کل ب‪77‬انکی درروی چ‪77‬وب آوی‪77‬زان‬
‫نموده ‪،‬ذخیره خانه طوری ایجادمیشود ک‪77‬ه‪ 30cm‬ازدیواردورب‪77‬ه فاص‪77‬له ی‪77‬ک م‪77‬تر ع‪77‬رض‬
‫وارتف‪77‬اع ی‪77‬ک متری‪77‬ک چ‪77‬وب ک‪77‬ه وزن هم‪77‬ان مقدارپیازراداش‪77‬ته باش‪77‬د نص‪77‬ب میکن‪77‬د‪،‬یع‪77‬نی‬
‫درهمین فاصله تعین شد دیوارراسوراخ نموده زمان که پی‪77‬ازرااز مزرع‪77‬ه ب‪77‬ه ذخ‪77‬یره خان‪77‬ه‬
‫انتقال داده میشود به ترتیب ازکنج آخری ذخیره خانه ازقطارپائین ش‪77‬روع ب‪77‬ه ق‪77‬اری آخ‪77‬ری‬
‫پیاز راآویزان نموده ودراین وقت کوشش زیادرابخرچ میدهدکه بسیار آهسته پیازبافت‪77‬ه ش‪77‬ده‬
‫را به درست گرفت‪77‬ه ب‪77‬االی چ‪77‬وب میگذارن‪77‬د ب‪77‬ه فاص‪77‬له ه‪77‬ای تعین ش‪77‬د ک‪77‬ه ه‪77‬وای آزاددرآن‬
‫برسدوذخیره خانه چندین کلکینچه دارددرموقع سردی هوا در آنرمسدود میکند تا پی‪77‬ازرایخ‬
‫نزند وهردهقان ذخیره خانه خودرابه اندازه پیازکه برداشت مینماید اعمارمینمای‪77‬د‪ .‬این قس‪77‬م‬
‫ذخیره نموده بسیارموثراست یعنی پیاز رامدت چندین ماه نگهداری میکنند‪.‬دربعض‪77‬ی جاه‪77‬ا‬
‫حتی تاماه ثور بسیارخوب نگهدری میکنند‪.‬برای اینکه پیاز انبارش‪77‬ده م‪77‬دت زیادس‪77‬الم بمان‪77‬د‬
‫یع‪77‬نی ن‪77‬ه پوس‪77‬یده ون‪77‬ه سبزش‪77‬ود بای‪77‬دکامًال رس‪77‬یده وخش‪77‬ک باش‪77‬دومحل نگه‪77‬داری یع‪77‬نی‬
‫انبارپیازباید حرارت صفردرجه سانتی گرید باشد‪)8(.‬‬

‫‪10‬‬
‫تجربه های که در باره انبارکردن پیاز بعمل آمده است چنین نتیجه گرفت‪77‬ه میش‪77‬ود ک‪77‬ه‬
‫رطوبت تائثیر زیادی در سبز شدن پیاز بیش‪77‬ترمربوط مق‪77‬دار رط‪77‬وبت ه‪77‬وای انب‪77‬ار میباش‪77‬د‬
‫وحرارت درریشه کردن پیاز بی اثر است ‪ .‬پوسیده گی پیاز باازدیاد این عوامل ت‪77‬وام ایج‪77‬اد‬
‫میشود ‪ .‬بنابر این بهترین محل ب‪7‬رای انب‪7‬ار ک‪7‬ردن و حف‪7‬ظ ج‪7‬ای اس‪7‬ت ک‪7‬ه خش‪7‬ک وخن‪7‬ک‬
‫باشد ‪.‬‬
‫برای ایجاد چنین شرایط انبار باید مجهز به دستگاه تهویه باش‪77‬د ت‪77‬ابتوان ب‪77‬و س‪77‬یله آن ه‪77‬وای‬
‫مح‪77‬ل دا خن‪77‬ک و ث‪77‬ابت نگ‪77‬اه داش‪77‬ت ‪ .‬این منظ‪77‬ور ب‪77‬اقراردادن منف‪7‬ذ در قس‪77‬مت پ‪77‬این دی‪77‬وار‬
‫نزدیک کف انبار عملی میشود ‪ .‬این منفذ رامیتوان در موقع الزم مسدود نمود تا هوای گرم‬
‫ویا مرطوب خارج به داخل امب‪7‬ار داه نداش‪7‬ته باش‪7‬د وب‪7‬رای اینک‪7‬ه جری‪7‬ان ه‪7‬وابر قرارش‪7‬ود‬
‫عالوه بر منفذ پائین دیوار در سقف انبار نیز چند ه‪77‬واکش دیگ‪77‬ر میگ‪77‬ذارد ت‪77‬ا ب‪77‬ازکردن این‬
‫دومنفذ جریان هوا برقرارگردد وبرای اینکه هوا بین پیاز ها نیز جریان داشته باشد ‪.‬‬

‫نتیجه گیری ‪:‬‬

‫پیاز یکی از سبزی ها ی عمده ومشهور دنی‪77‬ا اس‪77‬ت ودر تم‪77‬امی دنی‪77‬ا م‪77‬وارد مص‪77‬رف‬
‫دارد وهم چنان در اکثر مرض ها ادویه مفید است که به مصرف نمودن آن چه بش‪77‬کل خ‪77‬ام‬
‫ویا پخته باشد اثر ی مثبت خودرادارد ویکانه س‪77‬بزی مق‪77‬وی ونیروبخش‪77‬ی اس‪77‬ت ‪ .‬اگ‪77‬ر چن‪77‬د‬
‫برش پیاز خام را در ابتدای غذابا ساالد بخوریم اش‪77‬تهای م‪77‬ارا تحری‪77‬ک خواه‪77‬د ک‪77‬رد ‪ .‬اگ‪77‬ر‬
‫پخته آنرابخورید باعث تقویه مجاز شما می شود ‪ .‬مثًال کس‪77‬ی از ی‪77‬ک ج‪77‬ای ب‪77‬ه ج‪77‬ای دیگ‪77‬ر‬
‫سفر می نماید ویا در مهمانی ها می رود ویا نا راحتی ه‪77‬ای از آش‪77‬امیدن آب ه‪77‬ای مختل‪77‬ف‬
‫واب هوای مناطق باعث پیش گیری از زیان های میشود یع‪77‬نی خ‪77‬واص پی‪77‬از این اس‪77‬ت ک‪77‬ه‬
‫بخودن آن انسان را به هر محیط آماده زنده گی می نماید ‪.‬‬
‫پیاز بوی بد دهان را که ناشی از مشکالت هاضمه معده می باشد بر طرف می نماید ‪،‬‬
‫بلغم را از بین می ب‪777‬رد ومح‪777‬رک ق‪777‬وای جنس‪777‬ی اس‪777‬ت ‪ ،‬پی‪777‬از خس‪777‬تگی را ب‪777‬ر ط‪777‬ر‬
‫ف ‪،‬اعصابراقوی ‪ ،‬قوه راه رفتن رازیاد وتب رااز بین می ب‪77‬رد ‪ ،‬وپوس‪77‬ت ب‪77‬دن را لطی‪77‬ف‬
‫می نماید ‪ .‬وقتی که پیاز این صفت رادارااست الزم است ک‪7‬ه در ب‪7‬اره پ‪7‬رورش ونگه‪7‬داری‬
‫آن اقدام جدی بخرج دهیم ‪.‬‬
‫زمین پی‪77‬از را طوریک‪77‬ه الزم اس‪77‬ت قلب‪77‬ه وآم‪77‬اده کش‪77‬ت نم‪77‬ایم وهم چن‪77‬ان بای‪77‬د تم‪77‬امی‬
‫ضروریات الزم را آماده نموده واز هیچ نوع مشکالت در باره پرورش را نداشته باشم چه‬
‫آب وکود ‪،‬خیشاوه وغیره زمانیکه پیاز آماده رفع حاصل میش‪77‬ود بای‪77‬د اق‪77‬دامات دیگ‪77‬ر الزم‬
‫است که اماده باشد یعنی ذخیره خانه ه‪77‬ا ‪،‬بخ‪77‬اطر یک‪77‬ه مص‪77‬رف پی‪77‬از در تم‪77‬امی س‪77‬ال الزم‬
‫وضروی است باید در فصل های بعدی به طور مناسب نگهداری ش‪77‬ود و در تم‪77‬امی فص‪77‬ل‬
‫از آن ها استفاده درست ش‪77‬ود ‪،‬وس‪77‬ردخانه ه‪77‬ا ط‪77‬وری اعم‪77‬ار ش‪77‬ود م‪77‬دت زی‪77‬ا د پی‪77‬از درآن‬
‫نگهداری شود وجلو گیری از پوسیدن آن گردد باید نکته اساسی رادر نظر داشته باشد پیاز‬
‫را وقت به ذخیره گاه می بریم الزم است که وقتًا فوقتًااز آن دیدن نماید وپوسیده گی‪،‬م‪77‬رض‬
‫زده آن را از پیاز سالم دور نگهداری تا پیاز سالم مارا خراب نکند‪.‬پیاز یگانه س‪77‬بزی اس‪77‬ت‬
‫ک‪77‬ه خیلی ه‪77‬ا ق‪77‬دیمی دارد از این لح‪77‬اظ معل‪77‬وم میش‪77‬ود ک‪77‬ه انس‪77‬انها اولی روی زمین از این‬
‫سبزی استفاده مینمودند‪.‬‬
‫سفارشات‪:‬‬
‫برنامه های اصالح وترویج پیاز با استفاده از اطالعات ومحارت ه‪77‬ای تحقیق‪77‬اتی پی‪77‬از‬
‫بخاطر استفاده درست در هر فصل باید چند نکات رامراعت شود ‪.‬‬

‫‪11‬‬
‫‪ -1‬باید از طرف دولت بخ‪77‬اطر ت‪77‬رویجی پی‪77‬از س‪77‬یمنارها در ش‪77‬هرها وده‪77‬ات ه‪77‬ا ایج‪77‬اد‬
‫گردد ‪.‬‬
‫‪ -2‬ورایتی ها ی جدید که حاصل دهی فراوان دهد برای دها قین داده شود ‪.‬‬
‫‪ -3‬تشویق کردن دهاقین از طرف دولت به خاطر افزایش بخشیدن سطح تو لید پیاز ‪.‬‬
‫‪ -4‬عملیات قلبه کاری مناسب در ارازی زیرکشت پیاز ‪.‬‬
‫‪ -5‬ایجاد سرد خانه ها ازطرف دولت بخاطر نگهداری پیاز در فصل بعدی ‪.‬‬
‫‪ -6‬ذرع پیازدر محیط های مناسب ‪.‬‬
‫‪ -7‬تربیه نمودن افراد مسلکی ‪.‬‬
‫‪ -8‬مبارزه علیهامراض وآفات پیاز ‪.‬‬
‫‪ -9‬ایجاد مارکیت ها داخلی وخارجی بخاطر فروش پیاز دهاقین ‪.‬‬
‫‪ -10‬رشد وتو سعه دادن اقتصادی دها قین‪.‬‬

‫ماخذ‪:‬‬
‫‪ -1‬پوپل پوهنوال محم‪7‬د اک‪7‬بر‪ -‬ام‪7‬راض نب‪7‬ا ت‪7‬ات م‪7‬زروعی ‪ 1383‬انتش‪7‬ارات به‪7‬یر‬
‫شهرکابل ص ص ‪. 139- 133‬‬
‫‪ -2‬پیوست داکتر غالم علی – سبزیکاری زی‪77‬ر پوش‪77‬ش پال س‪77‬تک ‪ 1383‬انتش‪77‬ارات‬
‫دانشکده مشهد ص ص ‪. 22- 12‬‬
‫‪ -3‬پیش بین مهندس اس‪77‬ماعیل – س‪77‬بزی ک‪77‬اری در ویال ‪ 1384‬انتش‪77‬ارات آیش‪77‬یرص‬
‫ص ‪. 87 – 84‬‬
‫‪ -4‬پور عبدهللا داکتر عبدهللا –در م‪77‬ان بیم‪77‬اری ه‪77‬ا ب‪77‬ا پی‪77‬از وس‪77‬یر ‪ 1380‬انتش‪77‬ارات‬
‫کتاب خانه ملی ایران ص ص‪. 11-5‬‬
‫‪ -5‬حسنی نظرس – زراعت آبی محل نشر پوهنتونکابل ص ص‪. 557- 555‬‬
‫‪ -6‬حج‪7‬ازی اس‪7‬دهللا – تکنول‪7‬وژی ب‪7‬ذری ‪ 1373‬انتش‪7‬ارات دانش‪7‬گاه ته‪7‬ران ص ص‬
‫‪. 331- 329‬‬
‫‪ -7‬زاقی مهدی – سبزی های ومیوه های شفا بخش ‪ 1382‬اتتش‪77‬ارات س‪77‬پهر ته‪77‬ران‬
‫ص ص ‪. 62- 50‬‬
‫‪ -8‬شیبانی مهندس حسن –باغب‪7‬انی س‪7‬بزیکاری ‪ 1366‬انتش‪7‬ارات مرک‪7‬ز ته‪7‬ران ص‬
‫ص ‪. 142-119‬‬
‫‪ -9‬عرشی مهندس یوسف‪-‬اص‪77‬الح ژنیتکی س‪77‬بزیها زاع‪77‬تی ‪ 1379‬انتش‪77‬ارات جه‪77‬اد‬
‫دانشگاهی مشهد ص ص ‪. 52-41‬‬
‫کرهنی‪777‬اردیپلوم انجی‪777‬نر فرام‪777‬ورز – اساس‪777‬ات زراعت عم‪777‬ومی ‪1366‬‬ ‫‪-10‬‬
‫انتشارات کابل ص ص ‪. 52- 49‬‬
‫نیطاقی دهپور – ج‪ -‬س‪77‬بزیجات من‪77‬اطق ح‪77‬اره ونیم‪77‬ه ح‪77‬اره ص ص ‪-171‬‬ ‫‪-11‬‬
‫‪. 176‬‬

‫‪12‬‬