ნიუტონის საქანელა

ქეთი ფოფხაძე; ელენე პეტრიძე; ნინი კაკაბაძე

 ნიუტონის საქანელა
ნიუტონის აკვანი(ქანქარა) – არის მექანიკური ხელსაწყო, რომელიც
გამოიგონა ისააკ ნიუტონმა, რათა დემონსტრირება გაეკეთებინა
იმისთვის რომ ენერგია არ იკარგება, უბრალოდ ერთი სახის ენერგია
გარდაიქმნება მეორე სახის ენერგიად. ამ შემთხვევაში კი კინეტიკური
და პირიქით. რომ არა ხახუნის ძალის წინააღმდეგობა,
ენერგია პოტენციურ ენერგიად

სისტემა უსასრულოდ გააგრძელებდა მუშაობას.ეს როგორც სუვენირი

შექმნა საიმონ

პრებლემ 1967 წელს და სახელი ნიუტონი საპატივცემულოდ დაარქვა.

თავდაპირველად ხის ვერსია იყიდებოდა, მოგვიანებით კი მოქანდაკემ
და კინორეჟისორმა რიჩარდ ლონკრენმა დიზაინი შეცვალა და
ლითონია ბურთულები გამოიყენა.
ნიუტონის აკვანი
ნიუტონის საქანელა — დემონსტრაცია
დღეს ნიუტონის აკვანი გვხვდება საწერ მაგიდებზე, კაბინეტებსა და ოფისებში. ის ასევე
გვხვდება ფიზიკის მუზეუმებში. მისით შეგიძლია უსასრულოდ ითამაშო და ისე უყურო მის
მოძლავ ბურთებს, როგორც წყლის დინებას ან ცეცხლს, მაგრამ ცოდნა იმისა რის
დემონსტრაციასაც ის ახდენს,იმპულსისსა და ენერგიის შენახვის, განსაკუთრებულ ხიბლს
აძლევს მის ხილვას.თუ პირველ ბურთს გადავხრით და ხელს გავუშვებთ, მისი ენერგია და
იმპულსი 3 ბურთის გავლით უცვლელად გადაეცემა ბოლო ბურთს და მას მიენიჭება იგივე
სიჩქარე და ავა იმავე სიმაღლეზე რომელზეც პირველი ბურთი იყო, შემდეგ კი კვლავ
პირველ ბურთს უბრუნებს თავის ენერგიას.კიდის ბურთები მოძრაობენ, ხოლო შუა
ბურთები უმოძრაოდ არიან. მექანიკური ენერგია რომ არ იკარგებოდეს, მაშინ ნიუტონის
ბურთები უსასრულოდ იმოძრვებდენენ.საინტერესოა ის რომ პირველი ბურთი ბოლო
ბურთს გადასცემს ენერგიას შუა ბურთების გავლით, რომლების უმოძრაოდ რჩებიან.
განვიხილოთ ყველაზე მარტივი შემთხვევა: ავიღოთ ორბურთიანი ნიუტონის აკანი, ჩვენ
დავინახავთ, რომ ის ისევე მუშაობს, როგორც ჩვეულებრივი. რომ ვიპოვოთ ბურთის
სიჩქარე დაჯახების მერე უნდა დავწეროთ ორი განტოლეუბა:
 ნიუტონის საქანელა — ამოხსნა
1. იმპულსის შენახვის კანონის ტოლობა
(იმპულსის შენახვის კანონი (ან მოძრაობის რაოდენობის შენახვის კანონი)
ამტკიცებს, რომ სხეულების ჯამი მუდმივია)2. ენერგიის შენახვის
ჩაკეტილ სისტემაში იმპულსების

კანონის ტოლობა.
(ენერგიის შენახვის კანონი არის ფიზიკის ემპირიული კანონი, რომლის
მიხედვითაც სრული ენერგია დროში უცვლელი სიდიდეა. ამ კანონის
იზოლირებული სისტემის

შედეგად ენერგია ბუნებაში ვერც გაჩნდება და ვერც გაქრება: იგი შეიძლება

მხოლოდ გადავიდეს ერთი ფორმიდან მეორეში.)
ამოვხსნათ ეს სისტემა. ამ სისტებას პასუხი ერთი აქვს: მეორე ბურთი იღებს
იმავე ძალასა და სიჩქარეს რაც პირველს ჰქონდა.ნიუტონის აკვანის დამზადება
შეუძლია ნებისმიერს. ბურთები უნდა დავკიდოთ ერთმანეთისადმი რაიმე
კუთხით დახრილ ორ ძაფზე. ბურთები უნდა ეხობოდნენ ერთმანეთს.მსოფლიოს
ყველაზე დიდი ნიუტონის აკვანი არის (მიჩიგანი, აშშ). ის შედგება 16
კალამაზოში

ბოულინგის ბურთისაგან, თითოეული იწონის 6.8 კგ-ს. ისინი დაკიდულნი არიან

6.1 მ-იან თოკებზე. ბურთები იატაკიდან 1 მეტრის სიმაღლეზე არიან.
ვიდეო
მასალა:
მადლობა ყურადღებისთვის!