ChU'O'ng 3.

.
CAM BIEN TOC DO

3.1. CA.M BIEN TOC D() D()NG COO TO

Cam bi€n tf\lc khuyu (xung NE) cac kiSu da duqc gi&i thi?u a M\lc 2.9 ciing d6ng
thai duqc hiSu nhu cam bi€n t6c dQ d9ng co vi t6ng s6 xung ghi nh?n duqc trong m9t
phut chia cho s6 xung cua m9t vong quay chinh la t6c d9 d9ng co tinh b§ng vong/phut.
Vi V?Y cam bi€n nay se khong gi&i thi?u l?i a Chuang 3.
3.2. CA.M BIEN TOC D() 0 TO (VEHICLE SPEED SENSOR - VSS)
Cam bi€n t6c d◊ o to dung dS bao t6c d9 thvc cua xe. Cam bi~n nay truySn tin hi?u
d€n ECU dS diSu khiSn phun xang, diSu khi8n s6 tv d9ng di?n tu (n€u co), diSu khiSn M
th6ng treo, lai tv d9ng, ... C6 4 lo?i cam bi€n t6c dQ o to: Lo?i cong tic luai ga, lo?i tu
di?n, lo?i quang di?n, lo?i m?ch tu tr& MRE.
3.2.1. Lo~i cong tic lmri ga

D€n cap d6ng h6

t6c d(>

-0

Hinh 3.1. Cam bi~n t6c dQ o to lo~i cong tiic hroi ga

Cam biSn nay g6m m9t 6ng thuy tinh kin, trong d6 lip m9t c~p ti€p di8m nhi~m tu
(duqc g9i la cong tic luoi ga). Day la phftn tu phat xung cua cam biSn va duqc lip c6
dinh a phia sau d6ng hf> t6c dQ o to (cong to met), phftn tu thu hai la hai miSng nam cham
duqc lip tren m9t dia quay va lip vao tf\lC cap mSm cua d6ng hf> t6c d9 nhu trong hinh
3.1 . Khi o to chuySn d9ng, day cap mSm cua d6ng hf> t6c dQ truySn t6c dQ quay len d6ng
hf> va lam quay dia nam cham, h..rc tu truang cua cac nam cham tac d9ng len cac ti€p
diSm lu&i ga lam cho cong tic lu&i ga dong va ma b6n lftn trong m6i vong quay cua cap
d6ng hf> t6c dQ va t?o ra chu6i xung vuong 5 V ho~c 12 V (tuy vao ngu6n di?n ap dp
vao cong tic luai ga). M9t dftu eve cua cong tic hrai ga duqc n6i mat, dftu C\JC con l~i
ddu v&i m9t di?n tr& treo, diSm gifra cua m~ch ti€p diSm va di?n tr6 treo la diSm trich
xu!t di~n ap (xung).
3.2.2. Lo~i cam bi~n tfr dit n
Cam bi€n nay ho~t dQng theo nguyen ly tu di~n (M\lc 1.3.4). Tren hinh 3.2a trinh
68 I 01NH NGOC AN, HO XUAN NANG (06ng chu bien)

bay vi tri l~p va du true cua cam bi~n. M9t canh phat xung (c6 th~ 4 canh hO?C n,y y
theo tung hang) dtrQ'C l~p Ch?t tren tn,1c ra (tn,ic tht'.r dp) cua h9p s6, mot cu9n phat xung
v6i du true g6m cu9n day qufrn tren loi thep va nam cham vTnh CULi l~p tren VO h9p s6
sao cho loi thep cua cu(m phat xung d6i di~n v6i cac canh phat xung va each m9t khe ha
nh6 0,2-0,4 mm.
b.

+V d t6c d◊ cao
d t6c d◊ thftp
,. <
0 I'-+-+-+-++++++++-+-+-+-+-+-/-'-',,.........

-V

Hinh 3.2. Cam bi~n tOc dQ o to lol,li til' difn

Khi 6 t6 chuy~n d9ng, tn,ic thu dp h9p s6 quay va cac canh phat xung lu6t qua dfru
cu9n phat xung nen trong cu9n day cam ung ra chu6i xung xoay chi6u ty l~ v6i s6 vong
quay cua tn,ic tht'.r dp h9p s6, tu d6 tin hi~u nay duqc quy d6i ra v~n t6c cua 6 t6.
Theo nguyen ly tu di~n thi xung cua cam bi~n lo<;1i nay c6 gia tri di~n ap thay d6i
theo t6c d9 quay cua canh phat xung (hinh 3.2b).
3.2.3. Lo~i cam bi~n quang cti~n
Den cap
d6ng ho
___,,,..\ tdc d(>
I
_,..-"' ~.- __-_,,..._
~·, ..--, \ (J:l
' , '-') ' )
Banh xe c6 ~-~ "- ·-·-'..<if~
. r··
khia riinh :1 ·'. : .\\ ,"\j
LED . ' ·.~ -·:'
Trans1to quang
q\p quang di~n

Hinh 3.3. Cam bi~n tOc dQ o to lol_li quang difn

Cam bi~n nay ho<;1t d9ng theo nguyen ly quang di~n (M1,1c 1.3.6). Cfru t<;10 va vi tri
l~p cua cam bi~n tren hinh 3.3 cho thfry, m9t canh xe ranh duqc l~p phia sau m?t d6ng h6
t6c d9 6 t6 va quay theo day c6ng to met, cac canh xe ranh duqc d?t gifra khe ho cua m9t
C?P quang di~n LED-transito quang. Nim v~y, khi 6 t6 chuy~n d9ng, tr1,1c tht'.r dp h9p s6
quay va cac canh phat xung l§n luqt ch~n va thong anh sang tu LED chi~u sang transito
quang va t<;10 ra chu6i xung vu6ng ty I~ v6i s6 vong quay ci:,a tr1,1c tht'.r dp h9p s6, tu d6
tin hi~u nay duqc quy d6i ra v~n t6c cua 6 t6.
 Cam bien va CO' cau chap hanh trong h~ th6ng CO' di~n tll' 6 to 69

3.2.4. Cam bi~n t6c dq 6 to lo~i MRE

Cam bi~n nay ho~t d()ng theo nguyen ly m~ch tu tr& (M1,1c 1.3.5).

Banh rang Cac vong tir t inh

bj d{mg Cam bi~n t6c d(i

a. v; ,,.; liip va d u t(lo

M ~ch di~n ap khong d6i
Cam bi~n t6c d(i d~ng song 20 chu kY,_

Toi d6ng h6
cong to met

b. S<J d6 11g11ye11 ly

Vong tir tinh (quay)

f)§u ra cua MRE

Dfiu ra cua b9 so 6r,__r--t._,1

f)§u ra cua 12v, ,......, ,--, r
cam bi~n t6c d9 ov .__, ~ ._,
c. Tin hiefu c,ia cam bdn

Hinh 3.4. Cam bi~n t6c dQ IOl(li MRE

Ca du phat xung cua cam bi~n la mot c1,1m k~t du nhu tren hinh 3.4a, c6 banh
rang d§n dong va duqc l~p an kh6p v6i phfrn ren vi t tren tn,1c ra cua hop s6 ho~c hop s6
ph1,1. Cam bi~n c6 du t~o g&m mot m~ch tich hqp HIC SU di,mg m~ch du di~n tr& tu
MRE va vong nam cham vinh CIJU (hinh 3.4b). MRE la mot m~ch du c6 b6n di~n tr& tu
(tu tr&). Khi vong nam cham quay, tu thong tac dong d~n m~ch tu tr& nay se lam xu§t
hi~n tin hi~u xoay chi~u a hai dfru mut 2 va 4 cua m~ch du di~n tr&. Tin hi~u nay duqc
dua vao hai dfru +/- cua bo so sanh khu~ch d~i. Tin hi~u ra cita bo so c6 d~ng xung vuong
0-1 V va duqc dp vao C\IC g6c cua mot transito. Ung v6i tin hi~u 0 V transito kh6a
(OFF) nen di~n ap xufit ra t6i d&ng h& cong ta met la 12 V, ung v6i tin hi~u I V transito
ma (ON, d§n), tuc la di€m trich xufit t6i d&ng h& thong v6i mat nen di~n ap la 0 V
70 I 01NH NGOC AN, HO XUAN NANG (06ng chu bien)

(hinh 3.4c). Tfin s6 ct1a xung nay b~ng s6 cµc ct1a cac nam cham g~n vao vong nam
cham. C6 hai kiSu vong nam cham, lo~i 20 C\fC va lo~i 4 cµc.
Cac m~ch ra cua cam bi~n (hinh 3.5):
.~ E>dng h6 ECU
Cam bten cong to met Cam bi~n
JlfUUL_..._JLJl
t6c d(> t6cd(> .il 5V

d~n cac d~n cac

ECU khac ECUkhac

Hinh 3.5. SO' d6 m1_1ch k~t n6i cua cam bi~n MRE

3.3. CAM BIEN TOC DQ BANH XE (WHEEL SPEED SENSOR)

3.3.1.Cam bi~n ki~u tir difn
KiSu cam bi~n nay c6 du t~o va nguyen ly lam vi~c tuong tv nhu cam bi~n t6c d◊
6 to ki~u tu di~n hinh 3.2, chi khac s6 canh phat xung va vj tri l~p. Canh phat xung a day
duqc l~p tren moay o banh xe (hinh 3 .6). Tin hi~u cua cam bi~n lo~i nay la d~ng xung
xoay chi~u.

+V d t6c d(> cao

0 t6c d(> th~p
/ ,(
I \
0 t-+-+-+-4-4-+-l-#--+-+-+-4'-+--I-+-- - ~\..-..

-V
Cam bi~n 16c d(>
banh tnr&c

Hinh 3.6. Vj tri Hip va tin hi~u cua cam bi~n t6c d9 banh xe kiiu tu· di~n 1251
3.3.2. Cam bi~n ki~u Hall
Canh phat xung cua ki~u cam bi~n nay la m('>t vanh rang hu&ng tn,1c va duqc l~p
vao C\lm moay O' banh xe, CO' du phat xung ci1ng g6m 3 b<) ph~n la l5i thep, IC Hall va
nam cham vTnh CU'U duqc ch~ t~o gQn trong VO nhµa (hinh 3.7a) va d~t each vanh phat
xung mc;'>t khe ha nho. Theo nguyen ly lam vi~c thi cam bi~n ki~u nay phai duqc dp mc;'>t
ngu6n di~n (thuong la ngu6n di~n tren xe 12 V ho~c 24 V), tin hi~u ra cua cam bi~n la
d~ng xung vuong 0-5 V.
 Cam bi€ln va CO' cau chap hanh trong h$ thong CO' di$n tu 6 to 71

Vanh phat xung

Tr~1c lap

Vong bi

Hinh 3. 7. C:iu t,o va vj tri Hip cua cam bi@n t6c d{> banh xe ki~u Hall

Tn,,c lap Cu(>n phat xung

Niip cam bi~n Vong bi

Vanh phat xung

Hinh 3.8. M{>t s6 vj tri I~p cua cam bi@n t6c d{> banh xe ki~u Hall
Tren hinh 3.8 la m9t s6 kiSu b6 tri vanh phat xung va CO" du phat xung (121 • M9t s6
kiSu ca du phat xung (pick up coil) cua cam bi€n t6c d9 banh xe cling duqc gi&i thi~u
tren hinh 3.9.

w~n p· at xung

/, 2, 3, 4. Cu911 pluit xung kiiu hu<Yng klnh

5, 6, 7, 8, 9. Cu911 phat xung kiiu Jur<Yng tr(1c
I 0, 11. Curn pluit xung kiiu htr<Yng (/"(IC va vanh phat
xung n(lp qrc 11am cham

Hinh 3.9. M{>t s6 co- c:iu phat xung cua cam bi@n t6c d9 banh xe
72 I 01NH NGOC AN, HO XUAN NANG (06ng chu bien)

3.4. CA.M BIEN TOC D<) MAY NEN

ma vat
+-- d1rng xung ct1a cam bi&n

Cu(m phat xung

Hinh 3.10. Cam bi~n tbc d{> may nen

Cam bi€n t6c d9 may nen duqc lilp tren may nen DHKK. C~u t~o cua no g6m m9t
Joi silt va m9t cu9n day qufrn tren do (duqc g9i la cu9n phat xung). DTa vat trong may nen
co giln m9t mi€ng nam cham. Khi may nen lam vi~c, dia vat quay va mi€ng nam cham
lu6t qua dfru cu9n phat xung. Theo nguyen ly cam ung di~n tir, sufrt di~n d9ng xoay chieu
sinh ra trong cu9n day (xung di~n) ty l~ v&i s6 vong quay cua tn.ic may nen. AC ECU
d€m xung d~ bi€t t6c d◊ may nen va AC ECU xac dinh duqc tr~ng thai lam vi~c c1.'.ia may
nen (binh thuang hay bi kyt) d~ kip thai ngilt may nen khi may nen g~p sv c6.

CA.U HOI HUONG DA.NON T~P VA DJNH HUONG THAO LU~N

CHUONG3
Cau hoi hmmg d§n on t~p Djnh huo·ng thao lu~n va bai t~p

I. Cac cam bi~n t6c d◊ ap di,mg nhfrng nguyen ly ca so va I. T~i sao cac lo~i cam bi~n ki€u c6ng tile
hi~u ung nao? luoi ga, ki€u quang di~n va ki€u MRE l~i
phai duqc dip ngu6n di~n nu6i?
2. Trinh bay nguyen ly phat xung cua cam bi~n t6c d◊ ki€u
c6ng tile luoi ga? 2. T~i sao cac cam bi~n ki€u c6ng tile ltroi
ga, ki€u quang di~n va ki€u MRE l~i c6 th~
3. Trinh bay nguyen ly phat xung cua cam bi~n t6c d(> cho ra xung vu6ng 12 V ho~c 5 V?
banh xe ki~u tu di~n?
4. Trinh bay nguyen ly phat xung cua cam bi€n t6c d(>
banh xe ki~u MRE?
5. Cam bi~n t6c d◊ may nen trong h~ th6ng di~u hoa kh6ng
khi 6 to ho~t d(>ng theo nguyen ly nao?