3

Araling Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 6:
Mapa ng Mahahalagang Anyong
Lupa at Anyong Tubig sa Sariling
Lalawigan at mga Karatig
Lalawigan Nito
Araling Panlipunan – Ikatlong Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 6: Mapa ng Mahahalagang Anyong Lupa at Anyong
Tubig sa Sariling Lalawigan at mga Karatig Lalawigan Nito
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Jennifer O. Janoya
Tagasuri ng Nialalaman: Ronald G. Morla PhD.
Tagasuri ng Wika: John A. Ocampo PhD
Tagasuri ng Pagguhit/Paglapat: Jay Ahr E. Sison
Tagasuri sa ADM: John Paul C. Paje
Patnugot: Bobby P. Caoagdan EdD, Lamberto F. Gamurot PhD
Tagasuri: Bobby P. Caoagdan EdD, Lamberto F. Gamurot PhD,
Allan T. Manalo PhD
Tagaguhit: Diana V. Facun
Tagalapat: Alvin E. Espejo

Tagapamahala: Nicolas T. Capulong PhD, CESO V

Librada M. Rubio PhD
Angelica M. Burayag PhD
Ma. Editha R. Caparas EdD
Nestor P. Nuesca EdD
Helen R. Bose PhD
Paulino D. De Pano PhD
Bobby P. Caoagdan EdD
Lamberto F. Gamurot, PhD
Allan T. Manalo PhD

Inilimbag sa Republika ng Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon–Rehiyon III

Office Address: Matalino St., Government Center, Maimpis, City of San Fernando
Telefax: (045) 598-8580 to 89
E-mail Address: region3@deped.gov.ph
 3
Araling Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 6:
Mapa ng Mahahalagang Anyong
Lupa at Anyong Tubig sa Sariling
Lalawigan at mga Karatig
Lalawigan Nito
Paunang Salita

Para sa tagapagdaloy:
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Araling
Panlipunan Baitang 3 ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul
para sa araling Mapa ng Mahahalagang Anyong Lupa at Anyong
Tubig sa Sariling Lalawigan at mga Karatig Lalawigan Nito
Ang modyul na ito ay pinagtulungang dinisenyo, nilinang at
sinuri ng mga edukador mula sa pambuliko at pampribadong
institusyon upang gabayan ka, ang gurong tagapagdaloy upang
matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang itinakda
ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang
pansarili, panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.
Ang tulong-aral na ito ay umaasang makauugnay ang mag-
aaral sa mapatnubay at malayang pagkatuto na mga gawain
ayon sa kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong
matulungan ang mag-aaral upang makamit ang mga
kasanayang pan-21 siglo habang isinasaalang-alang ang
kanilang mga pangangailangan at kalagayan.
Bilang karagdagan sa materyal ng pangunahing teksto,
makikita ninyo ang kahong ito sa pinakakatawan ng modyul:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala, panulong o estratehiyang
magagamit sa paggabay sa mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang

kaalaman ang mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na
ito. Kinakailangan ding subaybayan at itala ang pag-unlad nila
habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang sariling
pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang
hikayatin at gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang
mga gawaing nakapaloob sa modyul.

ii
Para sa mag-aaral:
Malugod na pagtanggap sa Araling Panlipunan Baitang 3
ng Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul ukol sa Mapa ng
Mahahalagang Anyong Lupa at Anyong Tubig sa Sariling
Lalawigan at mga Karatig Lalawigan Nito
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong
pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-
aaral habang wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong
madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad
sa pagkatuto.
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat
mong maunawaan.

Sa bahaging ito, malalaman mo

Alamin
ang mga dapat mong matutuhan
sa modyul.

Sa pagsusulit na ito, makikita natin

Subukin
kung ano na ang kaalaman mo sa
aralin ng modyul. Kung nakuha mo
ang lahat ng tamang sagot (100%),
maaari mong laktawan ang
bahaging ito ng modyul.

Ito ay maikling pagsasanay o balik-

Balikan
aral upang matulungan kang
maiugnay ang kasalukuyang aralin
sa naunang leksyon.

Sa bahaging ito, ang bagong aralin

Tuklasin
ay ipakikilala sa iyo sa maraming
paraan tulad ng isang kuwento,
awitin, tula, pambukas na suliranin,
gawain o isang sitwasyon.

iii
 Sa seksyong ito, bibigyan ka ng
Suriin
maikling pagtalakay sa aralin.
Layunin nitong matulungan kang
maunawaan ang bagong konsepto
at mga kasanayan.

Binubuo ito ng mga gawaing para

Pagyamanin
sa mapatnubay at malayang
pagsasanay upang mapagtibay
ang iyong pang-unawa at mga
kasanayan sa paksa. Maaari mong
iwasto ang mga sagot mo sa
pagsasanay gamit ang susi sa
pagwawasto sa huling bahagi
ng modyul.

Naglalaman ito ng mga

Isaisip
katanungan o pupunan ang
patlang ng pangungusap o talata
upang maproseso kung anong
natutuhan mo mula sa aralin.

Ito ay naglalaman ng gawaing

Isagawa
makatutulong sa iyo upang maisalin
ang bagong kaalaman o
kasanayan sa tunay na sitwasyon o
realidad ng buhay.

Ito ay gawain na naglalayong

Tayahin
matasa o masukat ang antas ng
pagkatuto sa pagkamit ng
natutuhang kompetensi.

iv
 Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay sa
Gawain iyong panibagong gawain upang
pagyamanin ang iyong kaalaman o
kasanayan sa natutuhang aralin.

Susi sa Naglalaman ito ng mga tamang

Pagwawasto sagot sa lahat ng mga gawain
sa modyul.

Sa katapusan ng modyul na ito, makikita mo rin ang:

Sanggunian Ito ang talaan ng lahat ng

pinagkuhanan sa paglikha o
paglinang ng modyul na ito.

Ang sumusunod ay mahahalagang paalala sa paggamit ng

modyul na ito:
1. Gamitin ang modyul nang may pag-iingat. Huwag lalagyan
ng anumang marka o sulat ang anumang bahagi ng
modyul. Gumamit ng hiwalay na papel sa pagsagot sa mga
pagsasanay.
2. Huwag kalimutang sagutin ang Subukin bago lumipat sa iba
pang gawaing napapaloob sa modyul.
3. Basahing mabuti ang mga panuto bago gawin ang bawat
pagsasanay.
4. Obserbahan ang katapatan at integridad sa pagsasagawa
ng mga gawain at sa pagwawasto ng mga kasagutan.
5. Tapusin ang kasalukuyang gawain bago pumunta sa iba
pang pagsasanay.
6. Pakibalik ang modyul na ito sa iyong guro o tagapagdaloy
kung tapos nang sagutin lahat ng pagsasanay.

v
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa
modyul na ito, huwag mag-aalinlangang konsultahin ang inyong
guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin humingi ng tulong kay nanay
o tatay, o sa nakatatanda mong kapatid o sino man sa iyong
mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo. Laging itanim
sa iyong isipang hindi ka nag-iisa.
Umaasa kami, sa pamamagitan ng modyul na ito, makararanas
ka ng makahulugang pagkatuto at makakakuha ka ng malalim
na pang-unawa sa kaugnay na mga kompetensi. Kaya mo ito!

vi
 Alamin

Ang modyul na ito ay ginawa at isinulat para sa iyong

kapakinabangan. Ito ay para matulungan kang unawain ang
mga araling tinatalakay sa Araling Panlipunan Baitang 3.
Ang modyul na ito ay tatalakay sa aralin tungkol sa:
Mapa ng Mahahalagang Anyong Lupa at Anyong Tubig sa
Sariling Lalawigan at mga Karatig Lalawigan Nito
Sa pagtatapos ng modyul na ito, inaasahang ikaw ay:
1. nakagagawa ng payak na mapa na nagpapakita ng
mahahalagang anyong lupa at anyong tubig sa
sariling lalawigan at mga karatig lalawigan nito;
2. nakagagamit ng mapa sa pagtukoy ng
mahahalagang anyong lupa at anyong tubig sa
sariling lalawigan at rehiyon; at
3. natutukoy ang kahalagahan ng paggamit ng mapa
na nagpapakita ng mga anyong lupa at anyong tubig.

Mga Tala para sa Guro

Ang sumusunod na aralin ay may kinalaman sa mapa ng
mahahalagang anyong lupa at anyong tubig sa sariling
lalawigan at mga karatig lalawigan nito. Mainam na
gabayan ang mga mag-aaral sa pagtalakay ng aralin sa
pamamagitan ng paggamit ng modyul na ito.
Maaaring ipaliwanag sa mga magulang kung pano
matutulungan ang kanilang mga anak sa paggamit ng
modyul na ito.

1
 Subukin

Panuto: Basahin at unawain ang mga tanong. Piliin ang titik ng

tamang sagot at isulat sa sagutang papel.

___ 1. Ito ay representasyon ng isang pook na nagpapakita ng

iba’t ibang katangian gaya ng lokasyon o kinaroroonan.
A. Komunidad
B. Grap
C. Mapa
D. Pananda

___ 2. Ang lalawigan ng ________ ay matatagpuan sa kanluran ng

Pampanga.
A. Zambales
B. Aurora
C. Nueva Ecija
D. Tarlac

___ 3. Ang simbolong sa mapa ay kumakatawan sa ______.

A. Lawa
B. Ilog
C. Bundok
D. Kabundukan

___ 4. Ito ang pangunahing isinasaalang-alang sa paggawa ng

mapang pisikal.
A. Kultura
B. Klima
C. Anyong Tubig at Anyong Lupa
D. Wika at Kasuotan

___ 5. Ang mga sumusunod ay dahilan kung bakit mahalaga ang

paggamit ng mapang pisikal MALIBAN sa:
A. Ito ay gabay ng mga manlalakbay upang matunton
ang lokasyon ng isang lugar.

2
 B. Malalaman ang lawak ng lugar at mga karatig
lalawigan nito.
C. Malalaman ang mga anyong tubig at anyong lupa.
D. Nagbibigay ng impormasyon tungkol sa kultura ng
mga tao sa isang lugar.

Napakahusay mo! Binabati kita! Lalo nating palawakin ang

iyong kaalaman sa tulong ng mababasa mong mga aralin.

Mapa ng Mahahalagang
Aralin Anyong Lupa

1 at Anyong Tubig sa Sariling

Lalawigan at mga Karatig
Lalawigan Nito
Ang mapa ay isang mahalagang instrumento upang
matunton ang mga lugar na hindi kilala. Maaaring gumamit ng
iba’t ibang uri ng mapa. Karamihan sa mga mapang ito ay
nagpapakita ng iba’t ibang layunin. Ang mapang pang-
ekonomiya ay ginagamit kung nais mong makita ang uri ng
produkto mayroon sa isang lugar. Kung nais mo namang
malaman ang uri ng klima sa isang lugar, maaaring gamitin ang
kanilang mapang pang klima. Mainam ang mapang ito sa mga
nais maghandang mabuti sa paglalakbay. Ang
pinakakaraniwang mapa na inyong napag-aralan ay ang
mapang pang topograpiya.
Mahalagang matutuhan mo ang paggamit at paggawa ng
mapa sa pag-aaral ng lalawigan at rehiyon. Ito ang magsisilbing
gabay mo sa lubusang pagkilala ng katangiang pisikal ng iyong
sariling lalawigan at ng mga karatig lalawigan nito.

3
 Balikan

Ngayon ay alam mo na ang mga anyong tubig at anyong

lupa sa ating rehiyon mula sa nagdaang aralin. Matukoy mo pa
kaya ang mga anyong tubig at anyong lupa na nag-uugnay sa
mga lalalawigan sa ating rehiyon
Panuto: Suriin kung ano ang inilalarawan ng bawat pahayag
sa loob ng kahon na nasa ibaba. Isulat ang sagot sa sagutang
papel.
“Ako ang nag-iisang aktibong
bulkan sa rehiyon na nag-
uugnay sa tatlong lalawigan ng
Zambales, Tarlac at Pampanga.”

Bulkang ____________________
“Ako ay isang anyong lupa na
may pagkaka-ugnay sa
kalupaan ng Tarlac, Pampanga
at Bulacan. Dahil sa
pagkakapareho ng aming
kalupaan, nagiging pareho din
ang kabuhayan at pamumuhay
Kapatagan ng _____________
sa aming lugar”
“Ako ay isang anyong tubig na
nagmumula sa Aurora,
bumabagtas sa lalawigan ng
Nueva Ecija, Pampanga at
nagtatapos sa Bulacan”
Ilog ng ____________________

Mahusay! Binabati kita sa pagsagot sa mga tanong!

4
 Tuklasin
Basahin at unawain mo ang nilalaman ng tula.

Yaman ng Rehiyon Ko
ni: Jennifer O. Janoya

Sa dakong timog ay may dalampasigan,

Gayundin naman sa gawing kanluran,
May mga malilinis na ilog at talon,
Bundok at kapatagang puno ng palayan.

Tunay na may yaman sa bawat lalawigan,

Ipinagmamalaki ko kanino man!
Halika’t alamin, kanilang kinaroroonan,
At saksihan ang tunay na kagandahan.

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong sa ibaba. Isulat

ang sagot sa sagutang papel.

1. Ano ang mensahe ng tula?

__________________________________________________________.

2. Paano mo maipakikita sa isang turista ang taglay na ganda ng

iyong lalawigan at rehiyon?
__________________________________________________________.

Magaling! Ipagpatuloy mo ang pagsagot sa iba pang mga

Gawain sa Modyul na ito.

Suriin

5
 Ang Rehiyon III o Gitnang Luzon ay kakikitaan ng maraming
anyong lupa at anyong tubig na nagsisilbing pinagkukuhanan ng
kabuhayan ng mga tao, pasyalan ng mga turista at hangganan
ng teritoryo. Ang paggamit ng mapa ay isa sa mabisang paraan
upang matunton ang mga lugar na hindi kabisado.
Paano nga ba gumawa ng mapa? Ano ang ating
kailangan? Narito ang ating gagawin.
1. Iba-iba man ang mapa, mas mainam na gawin ang pisikal na
mapa upang maipakita ang mga anyong lupa at anyong
tubig sa mga bisita. Alam mo pa ba ang mga anyong lupa at
anyong tubig sa inyong lalawigan? Subukan mong isulat ang
mga ito sa talaan gaya ng sa ibaba. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.
Pangalan ng Pangalan ng
Anyong Lupa Anyong Tubig
1. 1.

2. 2.

3. 3.

2. Naaalala mo ba ang mga simbolong nakita sa mapa? Iguhit

ang mga ito sa tabi ng mga anyong lupa at anyong tubig na
itinala.
Pangalan ng Pangalan ng
Anyong Lupa Anyong Tubig
Halimbawa:
Bundok Damas Ilog ng Tarlac
1. 1.
2. 2.
3. Naaalala mo ba ang iba’t ibang direksiyon na iyong napag-
aralan? Subukan mong isipin kung saang direksiyon papunta
ang mga naisulat na mga anyong lupa at anyong tubig.
Ilagay mo sa loob ng kahon. Iwanang blangko ang kahon

6
 kapag walang makita sa nasabing direksiyon. Isulat ang sagot
sa sagutang papel.

1. 4. 6.

HK HS

2. 7.

3. TK 5. TS 8.

4. Ngayong alam mo na kung saan ang direksiyon ng mga

anyong lupa at anyong tubig, alamin mo naman kung gaano
kalayo ang mga ito sa isa’t isa. Hindi maaaring iguhit ang
aktuwal na distansiya sa mapa, kaya kailangan gawan ng
pananda ng distansiya. Subukin mong alamin ang pananda ng
distansiya sa mga sumusunod.

7
 Ang bawat guhit sa ruler ay 1(cm) sentimetro. Kung
gagawing 1 cm ay katumbas ng 1 kilometro, ilang kilometro ang
layo ng bituin sa tatsulok?
Tama ang iyong sagot kung ang sagot mo ay 4 na kilometro.
Subukan mo namang sagutin ang nasa ibaba. Isulat ang sagot sa
sagutang papel.
• Ang layo ng bituin ay _______ kilometro sa bilog.
• Ang bituin ay _______ kilometro ang layo sa parisukat.
Ang distansiya ng mga anyong lupa at anyong tubig sa
iyong mapa ay maaaring batay sa iyong karanasan. Sa ngayon,
hindi pa ito ang tamang distansiya. Ngunit ito ay pagtatantiya
kung gaano kalayo ang lugar sa isa’t isa.
Sa palagay mo ba ay makakagawa ka ng pisikal na
mapa ng iyong lalawigan at rehiyon? Ano ang dapat makita sa
mapa? Ano-ano ang kailangan natin malaman upang
makagawa ng pisikal na mapa?
Narito ang ilan sa mga anyong lupa at anyong tubig na
makikita sa Rehiyon III. Maaari mong maging gabay ang mga ito
sa paggawa ng payak na mapang pisikal ng iyong lalawigan at
mga karatig lalawigan nito.

8
 Anyong Lupa Lokasyon
Bundok Anacuao Aurora
Bundok Natib Bataan
Bundok Samat Bataan
Bundok Mariveles Bataan
Bundok ng Kemalugong Nueva Ecija
Bundok ng Arayat Pampanga
Bundok Telakawa Tarlac
Bundok Damas Tarlac
Isla ng Capones Zambales
Bundok ng Pinatubo Zambales
Bulubundukin ng Sierra bumabagtas sa Aurora,
Madre Bulacan at Nueva Ecija

Isa sa mga kilalang pook pasyalan sa Rehiyon III ay ang

Monasteryo de Tarlac na makikita sa tuktok ng Mt. Resurrection,
San Jose, Tarlac, na bahagi ng kabundukan ng Zambales.
Anyong Tubig Lokasyon
Talon ng Ditumabo Aurora
Talon ng Dunsulan Bataan
Talon ng Verdivia Bulacan
Ilog Peñaranda Nueva Ecija
Lawa ng Pantabangan Nueva Ecija
Talon ng Miyamit Pampanga
Talon ng Ubod Tarlac
Dalampasigan ng Subic Zambales

9
 Ang Ilog Pampanga ang ikalawang pinakamalaking ilog sa
pulo ng Luzon at itinuturing na isa sa pinakamalaking dinadaluyan
ng tubig sa Pilipinas. Matatagpuan ito sa Gitnang Luzon at
dumadaloy sa lalawigan ng Pampanga at Bulacan hanggang sa
Look ng Maynila.
Ang Pantabangan Dam sa lalawigan ng Nueva Ecija ay isa
sa malalaking imbakan ng tubig sa Rehiyon III. Ito ay nagsusuplay
ng tubig bilang irigasyon sa mga sakahan sa kapatagan ng
Nueva Ecija at mga karatig lalawigan. Nakapagsusuplay din ito
ng kuryente sa pamamagitan ng mga turbina ng hydroelectric
power.
Ang Basin ng Ilog Agno ay dumadaloy din sa lalawigan ng
Tarlac, Pampanga, Nueva Ecija at Zambales na bahagi ng
Gitnang Luzon. Isa ito sa pinakamalaking dinadaluyan ng tubig sa
ating bansa.

Pagyamanin

Tingnan ang mga payak na mapa ng mga lalawigan ng

Rehiyon III sa ibaba. Matukoy mo kaya kung anong lalawigan
ang mga ito?
A. Panuto: Tukuyin ang lalawigan na kahalintulad ng payak na
mapa sa ibaba. Isulat ang tamang sagot sa sagutang papel.

Zambales Tarlac Pampanga Nueva Ecija

Bulacan Bataan Aurora

10
 1. ______________ 2. ______________

3. ______________ 4. _____________

5. ______________ 6. ______________

7. ______________

Magaling! Ipagpatuloy mo ang pagsagot sa iba pang

gawain sa modyul na ito.

11
B. Panuto: Suriin ang mga letra na nasa loob ng kahon na batay
sa mga inilalarawan ng bawat pahayag sa ibaba. Isulat ang
nabuong salita na umaayon sa bawat bilang sa sagutang
papel.

B K S T O W B L

L O K A S Y O N

M E R Y F S M L

A Z E X D N A U

P A N B E T K Z

A U R O R A T O

U B O D V E P N

___________1. Isang instrumento na ginagamit upang matukoy

ang kinaroroonan ng isang lugar.
___________2. Ang Pilipinas ay binubuo ng tatlong pulo. Sa pulong
ito matatagpuan ang Rehiyon III.
___________3. Sa lalawigang ito matatagpuan ang bundok
Anacuao.
___________4. Matatagpuan sa lalawigan ng Tarlac ang Talon ng
___________.
___________5. Sa tulong ng isang mapa, malalaman ang _________
ng mga lugar na nais puntahan.

Magaling! Ipagpatuloy mo ang pagsagot sa iba pang

Gawain sa Modyul na ito.

12
C. Panuto: Basahin at unawain ang bawat pangungusap. Isulat
ang salitang Tama kung wasto ang isinasaad ng bawat bilang
at Mali kung hindi wasto. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
_______1. Ang paggamit ng mapa ay nakatutulong upang
matunton ang mga lugar na hindi kilala.
_______ 2. Maaaring maging palatandaan ang mga anyong lupa
at anyong tubig kung saang lalawigan ito makikita.
_______ 3. Ang Rehiyon III ay binubuo ng anim na lalawigan.
_______ 4. Sa paggawa ng isang payak na mapa mahalagang
alamin ang hugis ng mga lalawigan at mga karatig
lallawigan nito.
_______ 5. Ang kabundukan ng Sierra Madre ay bumabagtas sa
lahat ng lalawigan sa Rehiyon III.
Magaling! Ipagpatuloy mo ang pagsagot sa iba pang
Gawain sa Modyul na ito.

D. Panuto: Hanapin sa hanay B ang tinutukoy sa bawat bilang sa

hanay A. Isulat ang titik ng tamang sagot sa sagutang papel.
A B
___ 1. Ang malaking bahagi ng kalupaan a. Aurora
nito ay nasa pagitan ng Zambales at
Nueva Ecija b. Bataan
___ 2. Ito ang pinakamaliit na lalawigan sa
Gitnang Luzon c. Bulacan
___ 3. Binubuo ang lalawigang ito ng
malawak na kapatagan at ito rin ang d. Nueva Ecija
pinakamalaking lalawigan sa
Gitnang Luzon e. Pampanga
___ 4. Lalawigan sa pagitan ng Zambales
f. Tarlac
at Bulacan
___ 5. Ang hangganan ng lalawigang ito ay
g. Zambales
nakadugtong sa Tarlac, Pampanga at
Bataan

13
E. Basahin at unawaing mabuti ang sumusunod na sitwasiyon.
Magkakaroon ng panauhin ang iyong ina na galing sa ibang
bansa. Ang darating na panauhin ay matagal ng kaibigan ng
iyong ina at nais niyang makita ang mga magagandang tanawin
na malapit sa inyong lalawigan o sa mga karatig lalawigan ng
Gitnang Luzon. Masayang ipinahanda ng iyong ina ang mga
lugar na kanilang papasyalan upang maipagmalaki niya ang
mga natatanging lugar sa ating Rehiyon.
Panuto: Subukan mong tukuyin ang bawat lalawigan na kanilang
magiging destinasyon ayon sa inilalarawan ng mga salita na nasa
bawat kahon.

Destinasyon 1: Lalawigan: ____________________

Sa lalawigang ito matatagpuan ang dinarayong talon

ng Verdivia na may luntiang kulay ng tubig sa sapang
pinagbabagsakan nito.

Destinasyon 2: Lalawigan: ____________________

Sa lalawigang ito matatagpuan ang Bundok Arayat

na kilalang mahiwagang bundok, ang mala-alamat na
tahanan ni Mariang Sinukuan.

Destinasyon 3: Lalawigan: ____________________

Sa lalawigang ito ay matatagpuan ang isang

monasteryo na nasa tuktok ng bundok Resurrection.

Destinasyon 4: Lalawigan: ____________________

Sa lalawigang ito matatagpuan ang bunganga o

crater ng nag-iisang aktibong bulkan sa rehiyon, ang
Bulkang Pinatubo.

14
 Destinasyon 5: Lalawigan: ____________________

Ang Talon ng Dunsulan na matatagpuan sa paanan

ng Mt. Samat ay isa sa mga pinakatampok na talon sa
lalawigang ito.

Magaling! Ipagpatuloy mo ang pagsagot sa iba pang

Gawain sa Modyul na ito.

F. Ang mapa ay isang larawan ng mga bagay sa ating lalawigan

na maaaring gamitan ng simbolismo upang ipakita ang mga
anyong lupa at anyong tubig. Naaalala mo pa ba ang mga
simbolismong nakita sa mapa?
Panuto: Iguhit ang mga ito sa tabi ng mga anyong lupa at
anyong tubig na itatala mo na matatagpuan sa bawat
lalawigan. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
Pangalan ng Pangalan ng
LALAWIGAN
Anyong Lupa Anyong Tubig
Halimbawa
1. Aurora Mt. Anacuao Talon ng Dimatubo
2. Bataan

3. Bulacan

4. Nueva Ecija

5. Pampanga

6. Tarlac

7. Zambales

G. Ngayon ay handa ka na sa paggawa ng mapa ng

mahahalagang anyong tubig at anyong lupa sa iyong
lalawigan.

15
Panuto: Iguhit mo ang mapa ng iyong lalawigan sa kalahating
bahagi ng puting kartolina. Sa paggawa ng iyong mapa,
isaalang-alang ang mga pangunahing direksiyon sa
paglalapat ng mga hinihinging impormasyon. Markahan ang
mapang ginawa ng mga anyong lupa at anyong tubig na
matatagpuan sa iyong lalawigan.

16
 Magaling! Ipagpatuloy mo ang pagsagot sa iba pang
Gawain sa Modyul na ito.

H. Ngayon ay handa ka na sa paggawa ng mapa ng

mahahalagang anyong tubig at anyong lupa sa Rehiyon III.
Panuto: Gayahin mong iguhit ang mapa ng Rehiyon III sa
kalahating bahagi ng puting kartolina. Ipakita ang mga
natatanging anyong tubig at anyong lupa ng mga lalawigan.
Isipin ang direksiyon at distansiya sa bawat anyong lupa at
anyong tubig na makikita sa bawat lalawigan. Ilagay ang
simbolo ng bawat isa. Huwag kalimutang isulat ang mga
pangalan ng mga ito sa tabi ng guhit na sumisimbolo sa kanila.

Magaling! Ipagpatuloy mo ang pagsagot sa iba pang

gawain sa modyul na ito.

17
 Isaisip

Panuto: Punan ng mga angkop na salita ang sumusunod na

talata upang mabuo ang diwa ng bawat pangungusap. Isulat
ang tamang sagot sa sagutang papel.
Mga Pagpipilian:
A. Mapa B. Gabay C. Anyong Tubig
D. Pitong (7) E. Anyong Lupa
Ang Rehiyon III ay binubuo ng 1. ____________ lalawigan.
Ang lokasyon ng bawat lalawigan ay napakaganda at mainam
para sa turismo dahil sa mga 2. __________________, gaya ng mga
bundok at 3. ___________________, tulad ng mga ilog, na makikita
dito. Sa pag-aaral ng mga lalawigan at rehiyon, mahalagang
matutuhan ang paggamit at paggawa ng 4. _____________
upang matukoy ang lokasyon ng mga anyong tubig at anyong
lupa sa isang lugar. Mahalaga ang mapa dahil ito ay magsisilbing
5. _____________ sa paghahanap sa isang lalawigan at mga
karatig lalawigan nito.
Magaling! Ipagpatuloy mo ang pagsagot sa iba pang
Gawain sa Modyul na ito.

Isagawa

A. Basahin at unawaing mabuti ang teksto sa ibaba.

Buwan ng Mayo kung kaya't panahon na ng bakasyon.
Ang magpipinsang Jeremy, Kris at JR ay mga bata mula sa
ikatlong baitang. Nais nilang magbakasyon sa kanilang lolo at

18
 lola sa bayan ng Victoria, lalawigan ng Tarlac. Subalit hindi nila
alam ang patungo roon. Dahil abala rin ang kanilang mga
magulang sa paghahanap-buhay ay hindi sila masasamahan
sa pagtungo roon.
Tanging isang nakatatandang kapatid lamang ni Kris ang
maaaring sumama sa kanila. Sila ay kasalukuyang nakatira sa
Science City of Muñoz, Nueva Ecija at nag-aaral sa Muñoz
Central School.
Sinabihan sila ng kanilang magulang na magdala ng
mapa upang hindi sila mawala at maligaw.

Panuto: Sagutin ang sumusunod na tanong ayon sa kuwentong

binasa. Isulat ang titik ng tamang sagot sa sagutang papel.
1. Sa pagpunta nila Jeremy, Kris, at JR sa bayan ng
Victoria, lalawigan ng Tarlac, ano ang kailangan nilang
makita sa mapa? Ang makikita nila ay _______________.
A. ang mga daanan papunta sa Tarlac
B. kung gaano kataas ang bundok sa Tarlac
C. kung ano ang kabisera ng Tarlac
D. ang mga pangalan ng lokal na namumuno

2. Aling mapa ang gagamitin nila para mas madali nilang

matunton ang bahay ng kanilang lolo’t lola?
A. mapang pangklima
B. mapang pang-ekonomiya
C. mapang pangkultura
D. mapang pisikal

19
B. Gumawa ng mapa ng rehiyon upang matulungan sina Jeremy,
Kris, at JR sa pagpunta sa kanilang mga lolo at lola.
1. Kulayan ng dilaw ang lalawigang madaraanan nila at
pula sa mga lalawigang hindi nila madaraanan.
2. Lagyan ng mga simbolo ng mga anyong lupa at
anyong tubig ang mga lalawigan.
Magaling! Ipagpatuloy mo ang pagsagot sa iba pang
gawain sa modyul na ito.

Tayahin

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang bawat tanong at piliin

ang titik ng tamang sagot. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

_______ 1. Aling mapa ang nagpapakita ng kinaroroonan ng isang

lugar gamit ang mga anyong lupa at anyong tubig
bilang pananda?
a. Mapang pang-ekonomiya
b. Mapang pisikal
c. Mapang pangklima
d. Mapang pangkultura

_______ 2. Ito ay isang mahalagang kasanayan na dapat

matutuhan ng lahat na makatutulong sa paghahanap
ng mga lugar sa mapa.
a. Ang paghahanap ng direksiyon
b. Ang pangalan ng mga lokal na namumuno
c. Ang mga sikat na tao na nakatira sa lugar na iyon
d. Ang pag-alam sa alamat ng lugar na iyon

20
_______ 3. Ang mga sumusunod na anyong lupa ay matatagpuan
sa lalawigan ng Bataan MALIBAN sa ______.
a. Mt. Natib c. Mt. Mariveles
b. Mt. Samat d. Mt. Arayat

_______ 4. Ang lalawigan ng _____________ ay matatagpuan sa

dakong kanluran ng Pampanga.
a. Bulacan c. Zambales
b. Aurora d. Nueva Ecija

_______ 5. Ang paggamit at paggawa ng mapa ay makatutulong

upang lubusang makilala ang ____________________ ng
sariling lalawigan at mga karatig lalawigan nito.
a. Klima c. Ekonomiya
b. Katangiang pisikal d. Kultura
Magaling! Ipagpatuloy mo ang pagsagot sa iba pang
gawain sa modyul na ito.

Karagdagang Gawain

Panuto: Ipakita mo ang mga natatanging anyong lupa at

anyong tubig sa iyong lalawigan sa pamamagitan ng gawaing
ito.
1. Gumupit ka ng mga larawan ng mga anyong tubig at anyong
lupa na makikita sa iyong bayan.
2. Iguhit mo ang mapa ng iyong bayan sa kalahating bahagi ng
puting kartolina at idikit dito ang mga larawang ginupit.
(Mamarkahan ang awtput batay sa inihandang rubriks o
pamantayan ng guro.)

21
Rubriks Para sa Pagbibigay ng Puntos sa Paggawa ng
Mapang Pisikal
Kategorya 5 3 1
Nilalaman Kinapapalooban Kinapapalooban Malayo ang
ng magagandang ng konsepto ngunit impormasyon
konsepto tungkol hindi gaanong na inilagay sa
sa mapa at detalyado ang mapa
detalye ng mga mga impormasyon
lalawigan sa mapa
Pagka- Kinakikitaan ng Kinakikitaan ng Walang kulay
malikhain kulay at kakaibang kulay ngunit payak at payak ang
konsepto sa ang konsepto sa konsepto ng
pagguhit ng mapa pagguhit ng mapa mapa
Kalinisan Malinis ang gawa Malinis ang gawa Marumi ang
at walang bura ng ngunit may pagkakaga-
lapis at lampas ng kaunting bura ng wa.
pangkulay lapis at lampas ng
pangkulay

Napakahusay mo! Binabati kita at matagumpay mong

natapos sagutin ang lahat ng gawain sa modyul na ito.

22
 23
SUBUKIN B. 1.Mapa F. magkakaiba ang sagot
1. C 2.Luzon G. magkakaiba ang sagot
2. A 3.Aurora H. magkakaiba ang sagot
3. B 4.Ubod
4. C 5.Lokasyon ISAISIP
5. D 1. D. pitong (7)
C. 1.Tama 2. E. anyong lupa
2.Tama 3. C. anyong tubig
BALIKAN 3.Mali 4. A. mapa
1.Bulkang Pinatubo 4.Tama 5. B. gabay
2.Kapatagan ng Nueva Ecija 5.Mali
3.Ilog Pampanga
ISAGAWA
D. 1.F A. 1. A
TUKLASIN 2.B 2. D
Magkakaiba ang sagot. 3.D
4.E B. Magkakaiba ang sagot
SURIIN 5.G
Magkakaiba ang sagot
TAYAHIN
E. 1.Bulacan 1. B
PAGYAMANIN 2.Pampanga 2. A
A. 1.Bataan 3.Tarlac 3. D
2.Aurora 4.Zambales 4. C
3.Nueva Ecija 5.Bataan 5. B
4.Bulacan
5.Zambales
6.Tarlac
7.Pampanga
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Austria, Ma. Rosalie, Jeaneth Doyog, Mary Abigail Bautista,
Diosdado Mateo, Jose Galang, Teodora Mendoza,
Angelique Romero, Mary Jane De Vera, Grace Almera, and
Alma LIngat. 2019. Araling Panlipunan: Kagamitan Ng Mag-
Aaral Rehiyon III Central Luzon. 1st ed. San Fernando,
Pampanga: Department of Education-Bureau of Learning
Resources.

Barba, Michael Vincent and Oscar Rigor. 2020. Paggawa ng

Payak na Mapa na Nagpapakita ng mga Mahahalagang
Anyong Lupa at Anyong Tubig sa Saring Lalawigan at
Karatig Lalawigan Nito. Self Learning Kit. 1st ed. Tarlac City:
DepEd Division of Tarlac Province.

Ilog Pampanga. (2015) In V. Almario (Ed.) Sagisag Kultura. (Vol 1)

Manila: National Commission for Culture and the Arts .
Accessed: June 23, 2020. https://philippine
culturaleducation.com.ph/ilog-pampanga.

K To 12 Most Essential Learning Competencies. 2020. Ebook. Pasig

City: Department of Education.

Manalo, Thea Joy, Charity Capunitan, Walter Galang, and Rodel

Sampang. 2015. Araling Panlipunan: Patnubay Ng Guro. 1st
ed. Pasig City: Department of Education.

24
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:

Department of Education–Region III – Learning Resources

Management Section (DepEd Region III – LRMS)

Diosdado Macapagal Government Center,

Maimpis, City of San Fernando (P)