๑ - ๑๐๙

ระเบียบกองเรือยุทธการ
วาดวยพิธีชักธงในเรือ
พ.ศ.๒๕๒๓
-----------------------

ดวยเห็นเปนการสมควรปรับปรุงระเบียบกองเรือยุทธการ วาดวย พิธีชักธงในเรือ

พ.ศ.๒๕๑๒ ใหเหมาะสมยิ่งขึ้น จึงตราระเบียบไวดังตอไปนี้
ขอ ๑. ระเบียบนี้เรียกวา “ระเบียบกองเรือยุทธการ วาดวยพิธีชักธงในเรือ
พ.ศ.๒๕๒๓”
ขอ ๒. ใหยกเลิกระเบียบกองเรือยุทธการวาดวยพิธีชักธงในเรือ พ.ศ.๒๕๑๒
ฉบับลงวันที่ ๓ กรกฎาคม ๒๕๑๒
ขอ ๓. พิธีชักธงในเรือตามระเบียบนี้ประกอบดวย พิธีชักธงประจําเรือ และพิธี
ชักธงยศหรือธงตําแหนง
พิธีชักธงประจําเรือ ขอ ๔. พิธีชักธงประจําเรือ ใหกําหนดความรับผิดชอบและวิธีปฏิบัติของ
ผูเกี่ยวของ ดังนี้.-
๔.๑ การเตรียมการเมื่อมีสัญญาณระวังธง
๔.๑.๑ นายยาม ดูแลความเรียบรอยทั่วไปในเรือแลว ไปยืน
ประจําที่หลังจายาม
๔.๑.๒ ยามใหญ ใหหัวหนายามใหญ (ใชผูชวยนายยามหรือ
พันจายามซึ่งมียศชั้นพันจาขึ้นไป ถาไมมีใหนายยามเปนหัวหนายามใหญ) ดูแลใหทหาร
แตงกายใหเรียบรอย ติดดาบปลายปนพรอมยืนคอยอยูในที่อันควรหรือในที่กําบัง เมื่อกอน
จะถึงเวลา ชักธงขึ้น หรือลงประมาณ ๑-๒ นาที ใหหัวหนายามใหญ นําแถวเดินออกมาอยาง
ผึ่งผาย มาประจําที่หลังนายยามหรือจายาม โดยจัดแถวหนากระดานเรียงหนึ่ง มีพลแตรอยูหัว
แถวเตรียมพรอมที่จะรับธง และเมื่อทําพิธีธงขึ้นหรือลงแลว ใหหัวหนายามใหญนําแถวกลับที่
เดิม สั่งปลดดาบแลวจึงเลิกแถว
๔.๑.๓ จายามและพลแตรในเรือ ที่มีแตจายามไมมีพลแตร ให
จายามยืนอยูขางหลัง และระหวางกลางคนชักธงทายเรือ ในเรือที่มีทั้งจายามและพลแตรแต
ไมมียามใหญ จายามและพลแตรยืนคูกันหลังคนชักธงทายเรือ โดยจายามยืนทางขวา ในเรือ
ที่มียามใหญใหพลแตรแยกไปยืนอยูหัวแถวยามใหญ
 ๑ - ๑๑๐
-๒-

๔.๑.๔ คนชักธง คนชักธงทายใชทหาร ๒ คน (ยามเขายามออก)

แตงกายแบบอยูยามแตไมสวมหมวก ยืนคูกันสองขางเสาธง คนหนึ่งเปนคนดึงสายเชือกอีก
คนหนึ่งเปนคนหยอนสายเชือก
เรือใดที่ชักธงหัวเรือใหจัดคนชักธงหัวเรือโดยใชยามหัวเรือ
ถายามหัวเรือไมมี ใหจัดทหารแตงกายแบบอยูยาม แตไมสวมหมวกเปนคนชักธงหัวเรือ ๑ คน
๔.๑.๕ คนประจําเรือ แตงกายเรียบรอยสวมหมวกมาชุมนุม
บริเวณที่ชักธงทายเรือทั้งสองกราบ การชุมนุมนั้นใหเรียงแถวกันเขาเองโดยไมตองมีคําสั่ง
เปนการเขาแถวตามลําพัง เปนระเบียบ เรียบรอยพอสมควร เปนแถวตอนจะจัดจํานวนแถว
เทาใดสุดแตจํานวนคนประจําเรือและสถานที่บริเวณนั้น จาอยูหัวแถว ถัดไปเปนพลทหาร พล
เรือนอยูทายแถว นายทหารยืนระหวางแถวทหารทั้งสอบกราบ ถามียามใหญ ใหยืนอยูขาง
หลังของยามใหญ พันจายืนหลังนายทหาร
ในเวลาเย็นถามีทหารไปเลนกีฬาบนบก และกลับเรือกอน
ธงลง ถาไมสามารถไปเปลี่ยนเครื่องแตงกายไดทัน อนุญาตใหแตงกายกีฬามารับธงได แตให
อยูทายแถวสุด
๔.๒ การยืนตามขอ ๔.๑ ใหปฏิบัติดังนี้.-
๔.๒.๑ คนชักธงยืนในทาตรง นอกนั้นยืนในทาพัก
๔.๒.๒ คนชักธงหัวยืนหันหนาไปทางหัวเรือ นอกนั้นจะยืนหันหนา
ไปทางหัวเรือหรือทายเรือ แลวแตตําบลที่ชักธงทายและบริเวณที่ที่จะยืนรับธงในเรือ โดยให
กองเรือตนสังกัดเปนผูกําหนดใหเรือประเภทเดียวกันปฏิบัติใหเหมือนกัน
๔.๓ การปฏิบัติขณะธงขึ้นหรือธงลง เมื่อถึงเวลาธงขึ้นหรือธงลง ให
ปฏิบัติดังนี้คือ.-
 เรือที่มียามใหญ พลแตรเปาสัญญาณตรง พรอมกับจายามเปานก
หวีด ดึงตึง ทั้งหมดในเรืออยูในทาพัก ทําทาตรง หัวหนายามใหญบอกยามใหญทําวันทยาวุธ
ทั้งหมดในเรือทําทาเคารพ (เรือที่ไมมียามใหญและไมมีแตร ทั้งหมดในเรือทําทาเคารพตอจาก
ทาตรงโดยไมตองสั่ง) แตรเปาเพลงเคารพ ๓ จบ นกหวีดเปาเพลงธงขึ้นพรอมกับคนชักธงเริ่ม
ชักธงและใหจบพอดีธงขึ้นอยูยอดเสาหรือลงเสร็จเรียบรอย หัวหนายามใหญบอกยามใหญเรียบ
อาวุธ ทั้งหมดในเรือเอามือลง แตรเปาพัก (เรือที่ไมมียามใหญและไมมีพลแตร ทั้งหมดในเรือ
เอามือลงเมื่อสิ้นเสียงเพลงนกหวีด) ถาเปนพิธีธงขึ้น นายยามกลาวคําวา “ตายในสนามรบเปน
เกียรติของทหาร” ทั้งหมดในเรือกลาวตาม แลวจึงเลิกแถวไป ในพิธีธงลงซึ่งไมมี การกลาว
ทั้งหมดในเรือเลิกแถวภายหลังที่เอามือลง หัวหนายามใหญนําแถวยามใหญกลับ (การเลิกแถว
ใหกระทําพรอมกับวิ่งไป ใหพนจากบริเวณที่รับธงโดยเร็วโดยไมตองสั่ง ถาจะตองเลิกแถวไปใน
ทิศทางตรงกันขาม กับการยืน ใหกลับหลังหันพรอมกันโดยไมตองสั่งแลวจึงวิ่งไป)
 ๑ - ๑๑๑
-๓-

การปฏิบัติอื่น ๆ ขอ ๕. การปฏิบัติอื่น ๆ เกี่ยวกับธงประจําเรือ

เกี่ยวกับธงประจําเรือ ๕.๑ ในกรณี ที่ตองสลุตธงเพื่อรับคํานับกอนเวลาธงขึ้น เชน เรือแลนผาน
บริเวณที่มีเรือสินคาจอดอยู หรือเรือจอดอยูบริเวณที่เรือสินคาผานไปมา เพื่อความรวดเร็วทาง
เรือควรตอธงราชนาวีไวกอน โดยพักหรือมวนใหมิดชิด และใหคลี่ออกไดรวดเร็วใน เมื่อจะ
ตองสลุตธงเพื่อรับคํานับ ถามีการรับสลุตธงเรือมากลําดวยกัน คงใหชักธงขึ้นไวใหพรอมที่จะ
รับสลุตธงลําตอไปได เมื่อเห็นวาหมดการรับสลุตธงแลว จึงใหเอาธงลงเก็บได
๕.๒ ในกรณีที่ชักธงประจําเรือไวกอนธงขึ้น เมื่อถึงเวลาระวังธงเพื่อทําพิธี
ธงขึ้น ใหชักธงประจําเรือลงเสียชั่วคราว เพื่อกระทําพิธีธงขึ้น ภายหลังพิธีธงลงหากจะตองชัก
ธงประจําเรือตอไป ก็ใหชักธงขึ้นเมื่อเสร็จพิธีธงลง
๕.๓ ถามีการไวทุกขธง ใหมีพิธีธงขึ้นเสียกอนแลวจึงไวทุกขธง กอนพิธีธง
ลงใหชักธงขึ้นเต็มเสา แลวจึงใหทําพิธีธงลง
พิธีชักธงยศและธง ขอ ๖. การชักธงยศและธงตําแหนงขึ้นหรือลงในเรือหลวงโอกาสที่ผูบังคับบัญชา
ตําแหนง ชั้นผูใหญไดรับสิทธิชักธงตามพระราชบัญญัติ รับตําแหนงหรือพนตําแหนงในเรือนั้นก็ดีหรือ
ขึ้นประจําเรือเปนครั้งแรก และจากเรือเปนครั้งสุดทายก็ดี หรือเปลี่ยนยศหรือเปลี่ยนตําแหนงก็
ดี ใหเรือหลวงลํานั้นกระทําพิธีชักธงยศและธงตําแหนงขึ้นหรือลงดังตอไปนี้.-
๖.๑ การทําพิธีชักธงยศและธงตําแหนงตามระเบียบนี้ใหกระทําในระหวาง
เวลา ๐๘๐๐ ถึงเวลาดวงอาทิตยอัสดงคต
๖.๒ พิธีชักธงเมื่อผูครองตําแหนงอยูในเรือ
๖.๒.๑ ใหจัดระเบียบแถวทั้งหมดโดยทํานองเดียวกับพิธีธงขึ้นและ
ธงลง โดยใหมาเขาแถว ในบริเวณเสาที่ชักธงยศหรือธงตําแหนงขึ้นลงนั้น โดยหันหนาเขาหา
เสา
๖.๒.๒ ในขณะทําพิธีชักธงยศหรือธงตําแหนง พลแตรเปา
สัญญาณตรง ( เรือที่ไมมีแตร นายยามบอกทั้งหมดตรง) แลวนกหวีดเปาเพลงธงขึ้นหรือธงลง
๖.๒.๓ ในขณะที่นกหวีดเปาเพลงธงขึ้นหรือธงลงนี้ ถาหากวาธง
ยศหรือธงตําแหนงที่ชักขึ้นลงนั้น ไดรับเกียรติตามขอบังคับใหใชเครื่องบรรเลงเพลงเคารพอยาง
ใด ๆ แลว ก็ใหเรือที่มีเครื่องบรรเลงทําการบรรเลงตามกําหนด
๖.๒.๔ ถาผูครองตําแหนงขึ้นประจําเรือ หรือจากเรือเปนครั้งสุด
ทาย กอนหรือหลังจากเวลาตามขอ ๖.๑ ยอมไมมีพิธีใด ๆ การชักธงยศหรือธงตําแหนงใหรอไว
กระทําพรอมกับพิธีชักธงประจําเรือ เวลา ๐๘๐๐
 ๑ - ๑๑๒
-๔-

๖.๒.๕ ถาพิธีชักธงยศและธงตําแหนง กระทําพรอมกับพิธีชักธง

ประจําเรือ ใหทําการเคารพสําหรับพิธีชักธงประจําเรือแตอยางเดียว ธงยศและธงตําแหนง คง
มีแตคนชักธงทําหนาที่ชักธงเทานั้น ถาจะตองมีการยิงสลุตก็ใหปฏิบัติตามขอบังคับทหาร วา
ดวยการยิงสลุต
๖.๓ พิธีชักธงพรอมกับการรับรองในขณะขึ้นเรือ
๖.๓.๑ นกหวีดเปาเพลงนายทหารขึ้นเรือทอนที่หนึ่ง เมื่อเรือ
กระเชียงสั่งหัวเรือปลอยกระเชียง หรือเรือยนตสั่งหยุดเครื่อง
๖.๓.๒ หัวหนายามใหญบอก “ระวัง” (ถามี)เมื่อเรือเทียบบันได
เรียบรอย
๖.๓.๓ เมื่อเริ่มกาวขึ้นบันได เรือเล็กเอาธงที่ปกหัวเรือออก (ถามี)
แตรเปาสัญญาตรง ถาไมมีแตร นายยามบอก “ทั้งหมดตรง” นกหวีดเริ่มเปาเพลงนายทหาร ขึ้น
เรือทอนที่สอง (ใหจบพอดีกับทําความเคารพธงทายเรือ) หัวหนายามใหญบอกวันทยาวุธ (ถา
มี) เครื่องบรรเลงทําเพลงเคารพ (เมื่อผูรับคํานับมีสิทธิไดรับการเคารพดวยเครื่องบรรเลง)
คนชักธง เริ่มชักธงยศหรือธงตําแหนงขึ้น (ความเร็วในการชักใหดูพองามไมชาหรือเร็วเกินไป
โดยพิจารณาตามความสูงของเสาประกอบดวย) ถาธงที่จะตองชักธงลง ก็ใหเริ่มชักธงพรอมกับ
ธงที่จะชักขึ้น
การปฏิบัติตามขอนี้ใหเริ่มกระทําพรอม ๆ กัน
๖.๓.๔ ผูบังคับการเรือ นายยาม หัวหนายามใหญ (ถามี) รายงาน
ตามลําดับภายหลังที่เสร็จการปฏิบัติตามขอ ๖.๓.๓ ทุกอยางแลว
๖.๓.๕ แตรเปาสัญญาณพัก ถาไมมีแตรนายยามยอก “พัก” ภาย
หลังที่หัวหนายามใหญนําตรวจแถวยามใหญเสร็จแลว
๖.๓.๖ หัวหนายามใหญบอกเรียบอาวุธ
๖.๔ พิธีชักธงพรอมกับการรับรองในขณะลงจากเรือ
๖.๔.๑ หัวหนายามใหญบอก “ระวัง” (ถามี) เมื่อกําลังเดินไปจวน
จะถึงบริเวณบันได
๖.๔.๒ เมื่อเริ่มทําความเคารพทายเรือ แตรเปาสัญญาณตรง ถาไม
มีแตรนายยามบอก “ทั้งหมดตรง” หัวหนายามใหญบอก “วันทยาวุธ” นกหวีดเปาเพลงนาย
ทหารลงเรือ ทอนที่หนึ่ง เครื่องบรรเลงทําเพลงเคารพ (เมื่อผูรับคํานับมีสิทธิไดรับการเคารพ
ดวยเครื่องบรรเลง) คนชักธงเริ่มชักธงยศหรือธงตําแหนงลง ถามีธงที่จะตองชักขึ้นใหเริ่มชัก
ขึ้นพรอมกับธงที่ชักลง
 การปฏิบัติตามขอนี้ใหเริ่มกระทําพรอม ๆ กัน
๖.๔.๓ เมื่อเริ่มกาวลงเรือเล็กทางเรือเล็กปกธงหัวเรือ (ถามี)
 ๑ - ๑๑๓
-๕-

๖.๔.๔ เมื่อหัวเรือผลัดออก นกหวีดเปาเพลงนายทหารลงเรือทอน

ที่สอง แตรเปาสัญญาณพัก ถาไมมีแตร นายยามบอก “พัก” หัวหนายามใหญบอกเรียบ
อาวุธ
ขอ ๕. ใหใชระเบียบนี้ ตั้งแตวันประกาศเปนตนไป
ประกาศ ณ วันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๕๒๓

(ลงชื่อ) พลเรือเอก อดุล ตุลยานนท

( อดุล ตุลยานนท )
ผูบัญชาการกองเรือยุทธการ

---------------------------------------------------------------------------------------------------------
หมายเหตุ หลักการและเหตุผลในการประกาศใชระเบียบนี้ เพื่อปรับปรุงระเบียบเดิมใหมี
รูปแบบการเขียนใหเปนไปตามรูปแบบที่กําหนด