Maslow Obrona i rozwój;

1.

Rozwój u dziecka jest procesem który po prostu zachodzi – nie jest odległym celem. Zachodzi
samoistnie, jest spontaniczny, nieoczekiwany, przypadkowy

Rozwój zachodzi w sytuacji gdzie kolejny krok naprzód jest subiektywnie odczuwany oraz dostarcza
nam więcej radości niż poprzednie gratyfikacje.

Tylko kiedy dziecko znudzi się czymś, będzie odczuwało przesyt czegoś, wtedy może się zwrócić ku
„wyższym” przyjemnościom. – Ma to odniesienie w teorii motywacji – tendencja do pojawiania się
nowej, wyższej potrzeby gdy niższe są już zaspokojone.

2.

Co hamuje rozwój i czyni go tak trudnym i bolesnym dla wielu osób?

Żyją w nas dwa wilki – Pierwszy działa przez strach – kierując się nim poszukuje bezpieczeństwa i
wykazuje tendencje obronne, zwraca się w stronę przeszłości i hamuje autonomię, wolność i
niezależność. Drugi działa odwrotnie – pcha człowieka w kierunku osiągnięcia pełni „Ja” i jego
niepowtarzalności, w stronę zaufania do świata zewnętrznego przy jednoczesnej akceptacji
wewnętrznego, rzeczywistego i nieświadomego „Ja”.

Wykres przedstawiający mechanizmy rozwoju:

Regresja
Progresja

Rozwój to ciągłe wybieranie między regresją, a progresją.

W badaniach nad wolnym wyborem P.T. Young wyodrębnił czynnik hedonistyczny, który nie ma nic
wspólnego z redukcją potrzeb ( np. w eksperymencie, w którym szczury wybierały sacharynę
(bezużyteczną) niż wodę. Musi mieć to związek ze smakiem sacharyny.)

Formuła rozwoju poprze przyjemność skłania nas do myślenia, że to co nam bardziej smakuje jest dla
nas lepsze. Jeśli wybór jest rzeczywiście wolny, a osoba wybierająca nie jest chora albo przestraszona
to często wybierze mądrze – zdrowo i w kierunku rozwoju.

Związek między bezpieczeństwem a rozwojem; rozwój jest możliwy dzięki poczuciu bezpieczeństwa –
badamy otoczenie z bezpiecznego punktu np. zanim dziecko puści rękę mamy obserwuje otoczenie,
potem puszcza ją ale cały czas ma świadomość, że może ją znów złapać – w ten sposób poznaje
nieznane. Gdyby mama nagle ewaporowała to dziecko straciłoby zainteresowanie nieznanym i
chciałoby wrócić do bezpieczeństwa. Potrzeby bezpieczeństwa przewyższają potrzeby rozwoju. Nie
można pchać dziecka naprzód bo wtedy niezaspokojona potrzeba bezpieczeństwa zostanie aktualna
domagając się zaspokojenia.

To w jakim stopniu potrzeby dziecka są zaspokojone możemy badać przez obserwację jego wyborów
- musi ich dokonywać samo, dzięki temu doświadcza subiektywnego zadowolenia, czyli ufania sobie.
Przeciwieństwem subiektywnego zadowolenia jest opinia innych ludzi (miłość, szacunek, akceptacja,
zaufanie do innych niż do siebie). Inni ludzie (jako ci zaspokajający poczucie bezpieczeństwa) są
bardzo ważni w życiu dziecka, a ich utrata budzi strach to w sytuacji wyboru między własnym
zadowoleniem, a akceptacją ze strony innych dziecko wybierze to drugie. W parze z tym wyborem
idzie rozwój postawy nieakceptującej wobec doświadczenia zadowolenia, wstyd i próby skrywania
go, które w skrajnej postaci mogą skoczyć się niezdolnością do odczuwania zadowolenia. To taki
wybór między własnym Ja, a Ja innych.

3.

Z dynamicznego punktu widzenia wszystkie wybory są dobra, ale dzielą się na dwie kategorie –
ukierunkowane na rozwój i ukierunkowane na obronę (bezpieczeństwo). Obronność może być tak
ważna jak odwaga jeśli wybieramy ucieczkę od bólu. Ciągłe wybieranie bezpieczeństwa nie jest dobre
– w sytuacji kiedy chcemy pomóc w rozwoju musimy stworzyć dobre warunki rozwoju i skłonić go do
wypróbowania nowych rzeczy – bez zmuszania oczywiście.

Większej pomocy potrzebują osoby np. z nerwicą – nie możemy nieingerować , pozwalać na to by się
załamały, ale pomóc w rozwoju. Nerwica, tak jak mechanizm struktury charakteru jest procesem
samowzmacniającym się.

Jeśli chodzi o samą ingerencję – istnieje coś takiego jak pomocne nieingerowanie – taoizm polegający
na miłości i szacunku – akceptuje rozwój jak i respektuje strach przed nim.

W przypadku kiedy na kolejnym etapie rozwoju pojawia się frustracja, niepowodzenie (np. przy nauce
czytania gdy dziecko ma problem z przeczytaniem jakiegoś słowa) dziecko podlega fiksacji i regresji.
Stykamy się wtedy z wewnętrznym światem patologicznej dynamiki i neurotycznych kompromisów
gdzie popędy są nadal żywe ale nie spełnione lub popędy są zahamowane a własne możliwości
utracone. Wtedy zostaje tylko subiektywna pomoc – sami musimy sobie pomóc. W przypadku
dorosłego inni ludzie powinni i są mniej ważni niż dla dziecka.
Podsumowujące elementy:
13. W ten sposób psychologia istnienia i psychologia stawania się integrują się, a dziecko po prostu
będąc sobą może posuwać się naprzód i rozwijać.