YUNIT III:

KAHULUGAN AT URI NG
TALUMPATIAHAN
(KATANGIAN NG MAHUSAY NA
MANANALUMPATI)
 Paksa : Kahulugan ,Uri At Bahagi ng Talumpati

Layunin
Layunin ng pag-aaral tungkol sa talumpati upang magkaroon ng kabatiran ang mga mag-
aaral hinggil sa pagtatalumpati na sa pagwawakas ng araling ito nauunawan kung ano ang
talumpati, batid iba’t ibang bahagi ng talumpati.
Panimula
Ang talumpati ay isang araling nakapaglilinang ng ating kasanayang magkaroon ng
tiwala sa sarili mabilis na makapag-isip ng mga sasabihin, nahuhubog nito an gating katauhan
kung paano tayo dapat titindig sa harap ng maraming tao inaalis nito ang pagiging mahiyain ng
isa tao.

Nilalaman
Ang talumpati ay maaaring maghatid ng tuwa o sigla, nagdaragdag ng kaalaman o
impormasyon, magpahayag ng katuwiran, magbigay paliwanag o mang-akit o mang-hikayat sa
isang kilusan o paniniwala. Maaari din namang magbigay papuri ang isang talumpati. Maaaring
pagpasyahan ang layunin ng anumang uri ng talumpati ayon sa pagkakataon, aksiyon ng
pagdiriwang o okasyon.
Ang talumpati ay isang buod ng kaisipan o opinyon ng isang tao na pinababatid sa
pamamagitan ng pagsasalita sa entablado para sa mga pangkat ng mga tao. Layunin nitong
humikayat, tumugon, mangatwiran, magbigay ng kaalaman o impormasyon at maglahad ng isang
paniniwala. Isang uri ito ng komunikasyong pampubliko na nagpapaliwanag sa isang paksa na
binibigkas sa harap ng mga tagapakinig. Sining ito ng pagpapahayag ng isang kaisipan tungkol
sa isang paksa sa paraang pasalita sa harap ng tagapakinig.

Mga dapat isaalang- alang sa talumpati:

Mananalumpati, Talumpati, Tagapanood/ tagapakinig

 Ang Mananalumpati

- dapat isaalang-alang ng mananalumpati ang kanyang sarili sa harap ng

kanyang tagapakinig; ang kanyang paraan ng pagbigkas ng mga salita, kanyang
pananamit, kanyang asal sa entablado, kumpas ng kamay; at laging dapat tandaan
na siya ay nasa harap at pinakikinggan at pinanood ng mga tao.

 Ang Talumpati
- kailangang isaalang-alang ang nilalaman ng talumpati upang matukoy
ang wasto at pinakamabuting paraan ng pagbigkas nito at higit sa lahat dapat
matukoy ang layunin at kaisipang nais iparating ng talumpati upang maiabot ito
nang malinaw sa mga tagapakinig.
  Ang Tagapanood/Tagapakinig

- higit na mabuting malaman ng isang mananalumpati ang uri at antas ng

kanyang tagapakinig upang makapag- isip siya ng mabuting paraang gagamitin na
makapukaw sa atensyon ng mga ito at nang mahikayat ang mga ito na makinig
hanggang sa wakas ng talumpati; mahalaga ring malaman kung sino ang
tagapakinig upang maibagay sa kanila ang talumpati at maging malinaw ang
kahalagahan ng talumpati para sa kanila.

Tatlong Uri ng Talumapati

1. Biglaan/Dagliang Talumpati

- Ang panandaliang talumpati o dagliang(extemporaneous speech) ay ang

agarang pagsagot sa paksang ibinibigay sa mananalumpati at malaya siyang
magbibigay ng sariling pananaw. Maaaring may paghahanda o walang
paghahanda ang talumpati.

2. Maluwag / Imprumpto

- Tinatawag na impromptu sa wikang Ingles ang talumpating walang

paghahanda kung saan binibigay lamang sa oras ng pagtatalumpati. Sinusubok
ang kaalaman ng mananalumpati sa paksa.

3. May Paghahanda

- Maaaring binabasa, sinasaulo o binabalangkas ang talumpati. Sa

binabasang talumpati, inihanda at iniayos ang sinusulat muna ang talumpati upang
basahin nang malakas sa harap ng mga tagapakinig. Samantalang ang sinaulong
talumpati, inihanda at sinaulo para bigkasin sa harap ng mga tagapakinig. Habang
naghahanda ng balangkas ng kanyang sasabihin ang binalangkas na talumpati
kung saan nakahanda ang panimula at wakas lamang.

Nahahati sa tatlong bahagi ang talumpati:

1. Pamagat - inilalahad ang layunin ng talumpati, kaagapay na ang istratehiya upang kunin
ang atensiyon ng madla.

2. Katawan - nakasaad dito ang paksang tatalakayin ng mananalumpati.

3. Katapusan - ang pagwawakas ang pinakasukdol ng buod ng isang talumpati. Dito

nakalahad ang pinakamalakas na katibayan, paniniwala at katuwiran upang makahikayat
ng pagkilos sa mga tao ayon sa layunin ng talumpati

Paraan sa Paghahanda ng Talumpati

1. Pagpili at Paglilimita ng Paksa
-Dapat batid at may kaalaman sa paksa
-Kawili—wili at napapanahon ang paksa
-Limitahan ang paksa ayon sa itinakdang oras
 2. Pagtitiyak sa Layunin
-ito ay naayon at naglalayong: "Magbigay ng impormasyon na maaaring gawa sa
pamamagitan ng":

*Pagbibigay ng depinisyon
*Paglalarawan
*Pagpapaliwanag
*Pagsasalaysay o pagsusuri
*Manghikayat o mang-impluwensya sa kaisipan ng tagapakinig
*Pagbibigay inspirasyon
*Magbigay aliw sa mga tagapakinig

3. Pagsasaayus ng ipapaalam sa talumpati

* Tipunin ang mga materyales na maaaring pagkunan ng im;pormasyon

tungkol sa napiling paksang gagamitin. Simulan ang pagbabalangkas ng ideya at
hatiin ito sa tatlong bahagi; ang simula, katawan at katapusan.

4. Pagpapatibay sa mga punog kaisipan

* Maging sensitibo. Kung maaari ay ieasan na pag-usapan lamang ang

tungkol sa sarili at pansariling kapakinabangan. Iwasan din naman na maging
boring ang iyong pagtatalumpati. Kung maaari ay magkaroon ng sense of humor
sa pagdedeliber ng talumpati at laging isipin ang iyong tagapakinig. Iwasan din
ang sobrang pagpapaikot sa usapin. Maging direkta sa mga ipinapabatid na
impormasyon.

Mga Katangian Ng Mahusay Na Tagapagsalita / Mananalumpati

1. Kahandaan
- Malalaman agad ng mga taga pakinig kung pinaghandaang mabuti ang pagtatalumpati
sa panimula o introduksyong binibigkas ng tagapagsalita. Kung maganda ang panimula,
makukuha agad ang atensyon ng mga tagapakinig.
May dalawang mahalagang salik para sa panimula ng pananalita:
(a) Kilalanin ang tagapakinig at
(b) isaalang-alang ang okasyon kung pormal o di pormal.
Layunin ng dalawang ito na makapukaw ng atensyon ng tagapakinig. Kung alam ng
mananakumpati kung sino-sino ang kanyang tagapakinig, mailulugar niya ang pagpapatawa,
pagtatanong at iba pang teknik o istratehiya para makuha ang atensyon nila.
2. Kaalaman sa Paksa
- Ang sapat na kaalaman sa paksa ng tagapagsalita ay masasalamin sa paraan ng
pagbigkas o – pagtalakay na ginawa niya. Makikita ang kanyang kahusayan sa paksang
tinatalakay sa paraan ng pagpapaliwanag, pagbibigay ng interpretasyon, paglalapat,
paghahahambing, pag-uulit ng padron at ang pagbibigay ng problema at solusyon. Madaling
matuklasan kung kulang sa kaalaman ang tagapagsalita dahil mararamdaman ito sa kanyang tinig
at kilos.
3. Kahusayan sa Pagsasalita
- Madaling maganyak na makinig ang publiko kung matatas at mahusay magsalita ang
mananalumpati/tagapagsalita. Ibinibigay ng tagapagsalita sa kanyang tinig sa nilalaman ng
kanyang talumpati. Dito rin makikita ang kasanayan sa wika ng tagapagsalita gaya ng paggamit
ng angkop na salita, wastong gramatika at wastong pagbigkas ng mga salita. Mahalaga na
maunawaan ng tagapakinig ang kanyang mensahe kaya nararapat na ibigay ang lenggwaheng
gagamitin sa uri ng tagapakinig.
Ayon kay Dr. Rufino Alejandro, ang isang mabisang mananalumpati ay kailangang
magtaglay ng tatlong katangian:
1. Kaalaman – ang isang talumpati upang maging kawiliwili at makabuluhan ay dapat
nagtataglay ng kaalaman. Ang mga kaalaman ay maaaring maangkin sa pamamagitan ng
pagmamasid, pagbabasa at pag-aaral ng iba’t ibang paksa.

2. Tiwala sa Sarili – ang nagtatalumpating may tiwala sa sarili ay tuwid at maginhawa ang
tindig. Maluwag ang kanyang kilos at galaw ng kanyang mga bisig. Matatag at matuwid
kung siya’y tumingin sa mga nakikinig. Ang anyo niya ay kapapansinan ng kataimtiman
at lakas. Maliksi ang kanyang pag-iisip kung kayat hindi nasisira ang pagkakaugnay-
ugnay ng kanyang sinasabi.

3. Kasanayan – ang isang taong sanay na sa sining ng pagtatalumpati ay malaki ang tiwala
sa sarili.

Katangian ng Isang Mahusay na Mananalumpati

 May magandang personalidad
 Malinaw magsalita
 May malawak na kaalaman sa paksang tinatalakay
 May kasanayan sa pagtatalumpati
 Mahusay gumamit ng kumpas

Mga Katangian ng Mabuting Kumpas

 Maluwag at maginhawa – higit na magandang tingnan kung natural ang pagkumpas at
hindi naninigas
 May buhay at hindi matamlay – iba-ibang sigla ang dapat taglayin ng mga kumpas
 Tiyak – tiyak ang pagtuturo sa tao o bagay na itinuturo
 Nasa pahanon – nasa tayming ang kumpas, hindi nauuna o nahuhuli sa dapat nitong
paglagyan
 Angkop sa mga nakikinig – iayon ang mga kumpas sa uri at antas ng tagapanikig at ang
laki nito
 YUNIT IV:
KUMPAS;
PAGTATALUMPATI
(KAHULUGAN, BAHAGI, URI AT
DAPAT TANDAAN)
 Kahulugan ng kumpAs ng Kamay

Pamagat: Kahulugan Ng Kumpas Ng Kamay

Layunin:
1. Nasasabi ang kahulugan ang iba’t ibang kumpas ng kamay
2. Nakapagtatalumpati gamit ang kamay bilang pagbibigay diin sa kahulugan ng
sinasabi.
Nilalaman:
Ang Pagtatalumpati ay isang mabisa at kalugud-lugod na paraan ng Pagbigkas.
Ang kahusayan sa pagbigkas ay maaaring maging daan o susi sa para makamit ang
tagumpay sa iba’t ibang larangan. .Ang kaalaman sa wastong pagtatalumpati ay mahalaga
sa pagtatamo ng higit napagkilala sa sariling kakayahan, pagpapaunlad ng pakikitungo sa
iba, pagpapataas ng kakayahang pampropesyon at kakahayang makatulong sa ikauunlad
ng ating bansa.
Ang ilan sa mga nakikilala o prominenteng tao sa mundo ay nakilala dahil sa
husay sa pagbigkas. Ito ang naging puhunan nila para makamit ang tugatog ng tagumpay.
Ang kumpas ng kamay ay importante sa pagsasalita. Kung walang kumpas ang
nagsasalita ay nagmumukhang tood o robot. Ngunit ang pagkumpas ay kinakailangang
maging angkop sa diwa o salitang binabanggit. Tandaan na ang bawat kumpas ay may
kalakip ding kahulugan. Ang pagkumpas ay nakatutulong sa pagbibigay diin sa ideyang
nais ipahatid ng mananalumpati.

May tatlong bahagi ng pagkukumpas

1. Paghahanda
2. Pagkumpas
3. Pagbalik ng kamay

Mga Uri ng Kumpas ng kamay

1. kumpas na paturo – ginagamit ang hintuturo sa pagturo ng mga bagay.

2. kumpas na ang palad ay nakataob – ito ay nagpapakita ng pagtanggi
3. kumpas na parang may hinahati – mula sa gitna ay patungo sa magkabilang direksyon ang
kamay
4. kumpas na pasuntok – nagpapahayag ito ng galit o matinding damdamin
5. Palad na nakatihaya – nagpapahayag ito ng pagtanggap at positibong ideya
6. Palad na bukas at marahang ibinababa – mababang uri ng kaisipan at damdamin
7. Paturong Kumpas – Nagpapakilala ng pang duduro, pagkagalit at panghahamak
8. Nakabukas na palad na magkalayo ang mga daliri at unti-unting ititikom – nagpapahiwatig ng
matinding damdamin ang uring ito
9. Nakaharap sa madla nakabukas ang palad – ipinapahiwatig nito ang pagtanggi, pagkabahala
at pagkatakot
10.Kumpas na pahawi o pasaklaw – ito ay nagpapahayag ng pagsaklaw ng isang diwa, tao o
pook
11.Marahang pagbaba ng dalawang kamay – ito ay ginagamit sa pagpapahiwatig ng kabiguan o
kawalan ng lakas
12.Palad na itinataas habang nakataob- nagpapahiwatig ito ng dakilang damdamin
13.Ang palad ay bukas, paharap sa nagsasalita- ito ay pagtawag ng pansin sa alinmang bahagi
ng katawan ng nagsasalita.
14.Marahang pagbababa ng dalawang kamay- ito ay ginagamit sa pagpapahiwatig ng kabiguan
o kawalan ng lakas.

Mga Dapat taandaan sa pagkumpas

1. Dapat na galing sa kalooban ang natural na pagkumpas

2. Dapat na bagay sa salitang binibigkas ang pagkumpas
3. Ang bisig at sikong tuwid na tuwiday hindi makapagdaragdag ng diin
4. Ang pagkumpas ay dapat na una kaysa pananalita
5. Ang pagkumpas ay nagsisimula sa balikatan at nagtatapos sa dulo ng daliri
6. Hindi dapat gumamit ng napakaraming kumpas o kaya ay wala ni isa man
7. Ang pasulpotsulpot na napakaraming kumpas ay nakababawas ng diin
8. Dapat na may hangganan ang paggalaw ng kamay. Hindi dapat iunat ang kamay ng malayong
malayo sa tagiliran kapag kumukumpas. Ang kamay ay di dapat na sumakop sa kabilang hati ng
katawan kapag kumukumpas
9. Hindi dapat isagawa ang pagkumpas na parang nagwawalis
10.Kapag nauna ang kanang paa sa pagtayo, ang kanang kamay ang gamitin sa pagkumpas,
kapag nauna ang kaliwang paa, ang kaliwang kamay ang gamitin sa pagkumpas, at kapag
dalawang kamay ang ginagamit dapat magkapantay sa pagkakatayo ang dalawang paa.

Uri ng Pagbigkas
1. Malumay - may diin sa ikalawang pantig mula sa hulihan. Maaring magtapos sa patinig o
katinig. Banayad at walang antala ang pagbigkas sa huling pantig, walang kudlit.
2. Malumi - may diin sa ikalawang pantig mula sa hulihan. May impit mula sa huling pantig.
Nagtatapos sa patinig lamang. () Paiwa ang tuldok na ginagamit.
3. Mabilis - binibigkas ng tuloy-tuloy. Walang diin at antala hanggang sa huling pantig. Maaring
magtapos sa patinig o katinig.
4. Maragsa - Binigkas ng tuloy-tuloy, may impit sa huling pantig. Nagtatapos sa huling pantig
lamang. Nilalagyan ng tuldok na pakopya.
 Dapat Iwasan sa Pagtatalumpati

 Ang mananalumpati ay hindi dapat mayabang, sa halip ay maging simple upang maging

kaiga-igaya sa mga nakikinig.

 Huwag maging matamlay at iwasang sumimangot.

 Iwasang manalumpati ng hindi nagsasanay, dapat laging handa.

 Huminto kung tapos na. Huwag nang dagdagan nang dagdagan pa upang hindi lumabo at

maging paligoy-ligoy.

 Kung maganap ang puwang o sandaling mga pagtigil, huwag matakot at mangamba.

 Iwasang maging stiff at huwag mahiyang ikumpas at igalaw ang mga bahagi ng katawan.

 Huwag mangamba o kabahan, maging tuwid at payak lang sa pakikipag-usap na tila ba

ay ginagampanan lamang ng isang kaswal na pakikipagkomunikasyon.

 Iwasang mautal para malinaw na maintindihan ng mga tagapakinig ang ninanais mong

ipabatid sa kanila