HEMELVAART

I.1 Aangeboden inhouden om de doelstellingen

van het leerplan te realiseren

COMPONENT
INVALSHOEK
VAN LEVENS- INVALSHOEK INVALSHOEK
KIND IN ZIJN
BESCHOUWELIJKE BIJBEL KERK
WERELD
EN RELIGIEUZE GROEI

Bijbel Kerk Fundamentele belevingen

Jezusbeeld Christelijk geïnspireerd Verscheidenheid
Godsbeeld handelen Beïnvloedingssystemen
Gebed, celebraties,
sacramenten

D. Hemelvaart / /
Openkomen (Hnd. 1, 3-12)
voor symboliek:
geloofstaal,
rituelen, vieringen

Uitgeverij Averbode - Sterren aan de Hemel 6 159

160 Uitgeverij Averbode - Sterren aan de Hemel 6
 1.2. CENTRALE VERHALEN

Hemelvaart (naar Hnd. 1, 3-12)

'Hemelvaart', Rob Gruner, © Beeldrecht Amsterdam

Nadat Jezus verrezen was, verscheen Hij veertig dagen lang aan
zijn vrienden. Op de veertigste dag verscheen Hij opnieuw op de Olijfberg. Hij
vertelde zijn vrienden opnieuw over het Rijk van God, zoals Hij altijd gedaan
had. Na deze woorden steeg Hij voor hun ogen op naar de hemel en een wolk
zorgde ervoor dat zijn vrienden Hem niet meer konden zien. Terwijl
zijn vrienden nog naar de hemel stonden te turen, verschenen er opeens
twee engelen naast hen in witte gewaden. Ze zeiden:
‘Wat staan jullie daar toch naar de hemel te kijken? Jezus is in de hemel
opgenomen, maar Hij zal terugkomen.’
Daarna keerden de vrienden van Jezus terug naar Jeruzalem.

Uitgeverij Averbode - Sterren aan de Hemel 6 161

162 Uitgeverij Averbode - Sterren aan de Hemel 6
31 Hemelvaart (Hnd. 1, 9-12)

LESDOELEN
 De kinderen kunnen het verhaal van Jezus’
hemelvaart navertellen en creatief verwerken.

MATERIAAL
 Bijbelplaten: ‘Het kruis’, ‘Hemelvaart’  Twaalf menselijke figuren (apostelen)
 Een kaarsje  Figuren van mensen in verschillende groottes en
 CD nr. 4: Lied ‘Wegwijzers van God’ kleuren om uit te drukken dat het over de hele
 Bijlage 8 uit Inleiding: Lied ‘Wegwijzers van God’ wereldbevolking gaat.
 Bijlage 1: Figuren voor het Bijbelverhaal rond  Bijlage 2: Bijbelverhaal ‘Jezus’ hemelvaart’
Hemelvaart  Figuren en symboolpanelen
 Schapen  Bijlage 10 uit Inleiding: Stappenplan ‘Zo maak je
 Een herder een symboolpaneel’
 Hekjes (bijvoorbeeld van Lego of Playmobil)  Bijlage 11 uit Inleiding: Bijbelse symboolpanelen
 Een stuk brood – ‘Wat betekent wat?’
 Een kruis  Scharen
 Wit crêpepapier  Lijm
 Een tafeltje (bijvoorbeeld uit een poppenhuis)  Een groot wit blad (minimaal A3-formaat) of
 Een kleine kelk (bijvoorbeeld uit prikborden en kopspelden
een poppenhuis)

Voor de figuren kunt u op zoek gaan in de speelgoedkamer, in de kleuterklas … Indien u het materiaal niet ter
beschikking hebt, kunt u gebruikmaken van de figuren uit de bijlage en het verhaal horizontaal spelen.

LESOPBOUW
Situering van Hemelvaart in het liturgisch jaar
— Verzamel de kinderen in een halve kring rondom u en situeer samen met hen
het feest van Hemelvaart met behulp van het kruis dat u eerder in
‘Het kruis’
de veertigdagentijd gebruikte. Wij raden u aan om een kaarsje aan te steken.
Door het aansteken van een kaarsje voor u begint met het vertellen voelen
de kinderen aan dat u iets speciaal gaat vertellen. U kunt ook starten met een gong,
· Een kaarsje
een klein belletje … en het dan een poosje stil houden.

Uitgeverij Averbode - Sterren aan de Hemel 6 163

 VOORWERPEN DIE U
DE KINDEREN GELEIDELIJK
LAAT ONTDEKKEN –
TOON DE VOORWERPEN HEEL
TRAAG, TERWIJL U VERTELT …
Tel de paarse stukken.
Puzzel er het kruis mee in elkaar.
Wijs op het kruis dat u gemaakt
hebt.
Draai het kruis om, zodat
de witte zijde bovenaan ligt.
Tel de stukken opnieuw.
164
WAT U ERBIJ VERTELT …
Herinneren jullie je deze stukjes nog?
Kijk … in de veertigdagentijd hebben we er
een kruis mee gemaakt. Het zijn zes stukken.
Er zijn in de veertigdagentijd ook ongeveer
zes weken, zes zondagen in ieder geval … Die tijd
gebruiken christenen om zich klaar te maken
voor het paasfeest.
Zes weken is best wat! Het is langer dan
de advent, die is maar vier weken …
Het paasfeest is voor christenen dan ook
het belangrijkste feest. Kijk, de stukken zijn
paars gekleurd. Paars is de kleur van
de koningen. Jezus is ook een koning, maar geen
gewone koning. Het is een koning zonder
rijkdom en soldaten. Het is een heel andere
koning dan de koningen die wij kennen. Om dat
goed te begrijpen, nemen christenen de tijd om
zich klaar te maken voor het feest van Pasen …
Maar paars is ook een beetje een verdrietige
kleur. Wanneer iemand sterft, hangen we vaak
paarse doeken over de kist.
Er gebeurde ook iets heel verdrietigs.
Zie je dit kruis? Jezus stierf aan het kruis …
Dat was echt bitter voor al zijn vrienden.
Maar Pasen is geen verdrietig feest. Christenen
geloven niet dat Jezus dood bleef. Christenen
geloven dat Jezus nog steeds leeft en bij hen is.
Zo veranderde met Pasen het verdrietige paars
in een feestelijk wit. Het wit van het licht …
Laten we eens tellen. Ook hier zijn er zes
stukken. Dat komt omdat Pasen zo’n groot feest
is, dat christenen het niet in één dag kunnen
vieren. Het paasfeest loopt heel lang door,
zes weken lang.
1 – 2 – 3 – 4 – 5 … Vandaag zijn we hier, in dat
vijfde stukje. Veertig dagen na Pasen vieren we
Hemelvaart. Christenen denken dan terug aan
het verhaal van Jezus die in de hemel wordt
opgenomen. Vandaag beluisteren we dat verhaal.
Uitgeverij Averbode - Sterren aan de Hemel 6

— Zing samen het ritueellied ‘Wegwijzers van God’. Vertel daarna de kinderen
‘Hemelvaart’
Voorbereiding van de vertelruimte
— De kinderen zitten nog steeds in een halve cirkel rondom u. De bedoeling is om
4
8 naar het voorwerp waarover u vertelt.
INLEIDING
Lied ‘Wegwijzers van God’
1
Figuren voor het Bijbelverhaal
rond Hemelvaart
· Schapen
· Een herder
· Hekjes
· Een stuk brood
· Een kruis
· Wit crêpepapier
· Een tafeltje
· Een kleine kelk
· Twaalf menselijke figuren
· Figuren van mensen in
verschillende groottes en
kleuren om uit te drukken
dat het over de hele
wereldbevolking gaat.
Uitgeverij Averbode - Sterren aan de Hemel 6
Het Bijbelverhaal beluisteren en uitdiepen
het verhaal met behulp van de Bijbelplaat.
hun aandacht volledig naar de voorwerpen te richten. U laat telkens heel duidelijk
het voorwerp zien waarover u gaat vertellen. Tijdens het vertellen kijkt u ook enkel
VOORWERPEN DIE U DE KINDEREN
GELEIDELIJK LAAT ONTDEKKEN
– TOON DE VOORWERPEN HEEL
TRAAG, TERWIJL U VERTELT …
Zet het materiaal klaar. Plaats
de schapen binnen de hekjes
(= de schaapskooi). Plaats de Goede
Herder ernaast.
Leun rustig achterwaarts. Bekijk
het materiaal in stilte en begin dan te
vertellen.
Streel ieder schaap met een vinger over
het hoofd.
Open de schaapskooi, haal er schaap per
schaap uit en laat ze de herder volgen
naar de open plek naast de schaapskooi
waar ze kunnen grazen. De schapen
mogen ‘huppelen’. U mag speels omgaan
met het materiaal, zodat het verhaal tot
leven komt. Pauzeer even aan de weide en
laat de schapen grazen.
Zet de tafel in het midden tussen
de schapen. Plaats de Goede Herder
achter de tafel (gezien vanuit
het standpunt van de kinderen). Zet dan
al de schapen rond de tafel en plaats er
ook de twaalf apostelen bij.
WAT U ERBIJ VERTELT …
Kijk, we hebben heel wat materiaal
nodig …
Ooit was er iemand die zulke prachtige
dingen zei en zulke wonderlijke dingen
deed dat mensen Hem volgden. Wanneer
ze Hem volgden, vroegen ze zich af wie
Hij werkelijk was …
Ze konden het niet helpen …
Ze moesten Hem vragen wie Hij was.
Op een keer zei Hij: ‘Ik ben de Goede
Herder …’
‘Ik ben de Goede Herder. Ik ken elk van
mijn schapen bij hun naam.’
‘Wanneer Ik ze uit de schaapskooi haal,
volgen ze Me. Ik wandel voorop en
Ik toon hun de weg.
Ik toon ze de weg naar het malse, groene
gras … Ik wandel voor hen en Ik toon
hun de weg.’
Op een dag ging deze man die
zulke wonderlijke dingen vertelde, met
zijn vrienden aan tafel.
165
 Leg het brood en de beker op de tafel.
Plaats het kruis achter de Goede Herder.
Hang een strook wit crêpepapier om
de armen van het kruis.
Neem de Goede Herder weg.
Plaats de verschillende mensen
rond de tafel.
Plaats de kleinste figuren ook rond
de tafel. Zet ze willekeurig door elkaar.
Orden ze niet volgens ras of geslacht.
Het zou de laatste keer zijn dat Hij met
zijn vrienden aan tafel ging. Hij brak
met hen het brood en Hij deelde de wijn.
Maar hij beloofde hun:
‘Elke keer dat je dit doet, zal Ik bij jullie
zijn.’
Daarna werd Hij gearresteerd.
Hij werd aan het kruis genageld. Zo stierf
Hij …
Maar zijn vrienden geloven dat Hij niet
dood gebleven is … Hij leeft! Na zijn dood
hadden ze vaak het gevoel dat Hij op een
bepaalde manier nog aanwezig was …
Zoals die keer dat iemand met hen brood
brak en wijn deelde … Hij leek nog steeds
zo nabij dat het was alsof ze Hem konden
voelen, zien en horen …
Zo ging het veertig dagen lang. Toen zei
Hij hun dat hij naar de hemel ging, naar
het koninkrijk van God waar Hij zo
vaak over verteld had …
Zijn vrienden voelden zich eenzaam en
bang zonder Hem. Maar Hij beloofde dat
Hij hun zijn Geest zou sturen. Die zou hun
kracht geven om verder te gaan en net
zoals Hij over het Rijk Gods te
vertellen. Volgende keer zullen we
daar meer over horen, bij het feest van
Pinksteren. Maar dit kunnen we wel al
verklappen: zijn vrienden bleven
samenkomen rond brood en wijn om het
samen te delen. Mensen van over de hele
wereld delen het brood en de wijn met
elkaar …
Ook de kinderen … En weet je wat?
Op die momenten voelt Jezus nog steeds
heel dichtbij, alsof de mensen Hem
kunnen voelen, zien en horen …

Verdieping
— Houd het gedurende enkele ogenblikken heel stil. Overloop met uw ogen (en
eventueel met een licht gebaar van uw handen) het verhaal zoals het door
de voorwerpen uitgebeeld ligt. Laat het verhaal doordringen bij de kinderen … Stel
vervolgens enkele vragen waarop de kinderen vrijblijvend kunnen reageren:
Ik vraag me af waar die Goede Herder nu zou zijn …
Ik vraag me af of Hij daar alleen is …

166 Uitgeverij Averbode - Sterren aan de Hemel 6

 Ik vraag me af of jij die Goede Herder ooit gevoeld hebt …
Ik vraag me af of jij ooit dicht bij zo’n tafel gekomen bent …
Ik vraag me af waar deze plaats zou kunnen zijn …

De tekst nalezen
2 — Verdeel de kinderen in groepjes van vier en laat hen het verhaal van Jezus’
Bijbelverhaal: ‘Jezus’ hemelvaart’ hemelvaart nalezen.
U vindt dit verhaal als bijlage 2. De kinderen beantwoorden in groep ook de vragen
bij de spreekwijzer. Daarna maken de kinderen met hun groepje een symboolpaneel
rond dit verhaal.

Figuren en symboolpanelen
Een symboolpaneel maken
TIP 1:
In de inleiding op deze handleiding vindt u op meer uitleg over hoe u te werk kunt
10
INLEIDING gaan bij het maken van symboolpanelen met de kinderen en over de betekenis van
Stappenplan ‘Zo maak je de symbolen. De figuren en symboolpanelen zijn te vinden op de methodewebsite
een symboolpaneel’ www.uitgeverijaverbode.be/sterren.

TIP 2:
U kunt de figuren en de symboolelementen ook in zwart-wit afdrukken en op gekleurd
11 papier kopiëren (zie de kleuren die gangbaar zijn bij het werken met symboolpanelen).
INLEIDING
Lukt dat niet, dan kunt u de kinderen de figuren laten inkleuren.
Bijbelse symboolpanelen –
‘Wat betekent wat?’
— De kinderen stellen per vier een symboolpaneel op. U kunt de kinderen ook per twee
of alleen laten werken als u (of de kinderen) dat verkiest (verkiezen). Het werken
· Scharen
· Lijm per vier heeft als voordeel dat de kinderen met elkaar moeten communiceren over
· Een groot wit blad (minimaal de betekenis van het verhaal. De betekenis van het verhaal is hier immers nog niet
A3-formaat) of prikborden en
kopspelden volledig uitgeklaard. Dat gebeurt verder in het gesprek rond het maken van
het symboolpaneel. Het ene kind zal een bepaald symboolelement bijvoorbeeld
passend vinden, terwijl het andere kind dat element te sterk of te zwak vindt.

— Om het symboolpaneel te maken, geeft u de kinderen het kopieerblad met de figuren

en de symboolelementen die u hebt gedownload. De kinderen knippen de figuren en
elementen uit die ze nodig hebben en schikken ze op een groot wit blad (minimaal in
A3-formaat). Pas wanneer de hele groep tevreden is met de schikking, lijmen ze
de figuren vast. U kunt de figuren ook op een prikbord laten vastprikken. In
dat geval kunnen de figuren opnieuw gebruikt worden.

— Daarna gaan de kinderen aan de slag om in groep hun symboolpaneel te maken.

Geef iedere groep bijlage 11 van de inleiding, ‘Bijbelse symboolpanelen - Wat betekent
wat?’, zodat de kinderen een overzicht hebben om op terug te vallen.

TIP 3:
Zijn kinderen het niet eens over de manier waarop ze iets willen voorstellen?
Wijs hun er dan op dat er verschillende voorstellingen naast elkaar kunnen bestaan.
Het is mogelijk dat een van de leerlingen van Jezus gaat jubelen na wat er gebeurde.
Een ander wil misschien bidden. Een ander is misschien neutraal, omdat hij nog niet
goed begrijpt wat er gebeurt.

Uitgeverij Averbode - Sterren aan de Hemel 6 167

 TIP 4:
Sommige kinderen zullen misschien de neiging hebben om het verhaal als een strip
weer te geven. Ze kiezen dus niet één centraal gebeuren dat ze in het midden van het
paneel plaatsen, maar gaan het verhaal stap voor stap weergeven. Dat is niet erg. Voor
veel kinderen is dat een opstap om te kunnen werken met symboolpanelen. Wanneer u
merkt dat de kinderen niet in gang raken, kunt u ze deze werkwijze zelfs adviseren.

TIP 5:
Voegen de kinderen nieuwe betekenissen toe aan de symboolelementen? Dat is absoluut
niet erg. Integendeel, het bewijst dat ze gegroeid zijn in hun symboolgevoeligheid en
zelf symbooltaal gaan ontwerpen.

De symboolpanelen voorstellen
— Ga met de kinderen in een kring zitten en laat hen hun symboolpaneel aan elkaar
voorstellen.

TIP 1:
Het voorstellen van het symboolpaneel is een aanrader, omdat het kinderen helpt
groeien in hun symboolgevoeligheid. Niet iedereen kiest voor dezelfde symbolische
uitwerking. Het beluisteren van de uitleg van de anderen helpt kinderen dus groeien in
hun openheid voor symbooltaal.

TIP 2:
U zult merken dat kinderen bij de voorstelling de neiging hebben om aan de hand van
hun symboolpaneel het verhaal na te vertellen. Dat komt omdat meteen doorstoten
naar de symbooltaal nog niet gemakkelijk is voor hen. Laat hen gerust vertellen, maar
stel bijkomende vragen waardoor ze moeten ingaan op de symboliek.
Bijvoorbeeld:
Wie is die jubelende figuur? Waarom jubelt deze figuur?
(Bijvoorbeeld: ‘Enkele vrienden van Jezus wanneer ze begrijpen dat Jezus niet
dood is.’)
Je hebt hier een groene weg bij geplaatst. Waarom heb je dat gedaan?
(Bijvoorbeeld: ‘De vrienden van Jezus zijn op weg om opnieuw brood en wijn
te delen …’)
Dit is een witte figuur met een oranje randje. (Kinderen kunnen die verkrijgen door eerst
een oranje figuur te nemen en daar een witte over te plakken.) Wie is dat? Waarom heb
je die zo voorgesteld? (Bijvoorbeeld: ‘Dit is een van de vrienden van Jezus nadat hij Jezus
gezien heeft.’)
Hier staat een mandje met brood. Waarom plaatsen jullie dat erbij?
(Bijvoorbeeld: ‘Jezus is aanwezig in het brood.’)
Hier staat een geopend boek. Waarom plaatsen jullie dat erbij?
(Nu begrijpen ze pas Jezus’ woorden.)
…

168 Uitgeverij Averbode - Sterren aan de Hemel 6

 TIP 3:
Om de symboolgevoeligheid van de kinderen aan te wakkeren, kunt u hier ook
een aantal suggesties doen. Bijvoorbeeld:
Zou ik hier ook het symbool van de twee ringen kunnen plaatsen? Waarom wel of niet?
Wat denk jij?

· Een kaarsje Afsluiter

— Ga met de kinderen in een kring zitten. Geef een kaarsje in een vuurvast potje door.
Wie het kaarsje heeft, mag een zin of een paar zinnen zeggen over wat hem/haar
in dit verhaal getroffen heeft of wat hij/zij wil onthouden. Wie liever niets zegt, zegt
gewoon ‘pas’ en geeft het kaarsje door.

TIP:
Geef de kinderen eerst even tijd om in stilte na te denken over wat ze willen zeggen.

Uitgeverij Averbode - Sterren aan de Hemel 6 169