Chapter 2

THỐNG KÊ TRONG KINH DOANH VÀ KINH TẾ
Chương 2: Thu thập và trình bày dữ liệu
TS. Thạch Thanh Tiền
TDTU
Thạch Thanh Tiền (TDTU) THỐNG KÊ TRONG KINH DOANH VÀ KINH TẾ Chương 2: Thu thập và trình bày dữ liệu 1 / 59
Nội dung
1 Một số phương pháp thu thập dữ liệu
2 Các kỹ thuật chọn mẫu xác suất
3 Các kỹ thuật chọn mẫu phi xác suất
4 Trình bày dữ liệu bằng bảng và biểu đồ

Tóm tắt dữ liệu cho một biến định tính (biến phân loại).
Tóm tắt dữ liệu cho một biến định lượng
Tóm tắt dữ liệu cho hai biến
Một số phương pháp thu thập dữ liệu
Dữ liệu có thể được thu thập bằng nhiều cách khác nhau, trong đó ba cách phổ
biến nhất là:
1 Khảo sát thông qua phỏng vấn cá nhân.
2 Khảo sát qua điện thoại.
3 Khảo sát bảng câu hỏi được gửi thư.
Ngoài ra dữ liệu còn được thu thập thông qua:
1 Khảo sát hồ sơ ghi chép
2 Quan sát trực tiếp
Khảo sát thông qua phỏng vấn cá nhân
Thuận lợi: nhận được trả lời đầy đủ, chi tiết.
Bất lợi: người phỏng vấn phải được huấn luyện về cách đặt câu hỏi và ghi
chép câu trả lời.
Khảo sát qua điện thoại

Thuận lợi: ít tốn kém hơn phỏng vấn cá nhân; câu trả lời thành thật thẳng
thắng.
Bất lợi: vài người không có điện thoại; không nhấc máy; không có số điện
thoại; giọng nói của người phỏng vấn có thể ảnh hưởng đến câu trả lời.
Khảo sát bảng câu hỏi được gửi thư

Thuận lợi: khảo sát được trên phạm vi rộng lớn; ít tốn kém; người trả lời có
thể ẩn danh.
Bất lợi: ít người trả lời; trả lời không phù hợp; không hiểu câu hỏi.
Các kỹ thuật chọn mẫu xác suất
1 Chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản

2 Chọn mẫu hệ thống
3 Chọn mẫu phân tầng
4 Chọn mẫu theo cụm/khối
Chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản (simple random sampling)

Mẫu ngẫu nhiên đơn giản là mẫu trong đó tất cả các thành phần của tổng thể
đều có cơ hội được chọn như nhau.
Example
Một lớp học có 50 sinh viên. Làm thế nào để chọn 10 sinh viên dựa theo phương
pháp chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản?
Chọn mẫu hệ thống (systematic sampling)

Mẫu hệ thống là mẫu thu được bằng cách chọn mỗi thành phần thứ k từ tổng
thể được đánh số thứ tự.
Example
Từ một tổng thể gồm 2000 sinh viên, ta cần chọn ra một mẫu gồm 50 sinh viên
bằng phương pháp chọn mẫu hệ thống.
Cách chọn mẫu hệ thống được thực hiện như sau:

1 Đánh số thứ tự các phần tử từ .... đến .........
N (kích thước tổng thể)
2 Chọn bước nhảy k: k = n(cỡ mẫu)
= .................. (lấy phần nguyên).
3 n1 = (chọn ngẫu nhiên một số trong khoảng từ 1 đến 50)
4 n2 = n1 + k =
5 n3 = n2 + k = n1 + 2k =
...
6 n50 = n1 + 49k =
Mẫu 50 người được chọn là các sinh viên có số thứ tự ......., ......., ......., ..., .......
Example
Phường A có 1135 hộ gia đình. Người ta muốn chọn một mẫu gồm 50 hộ từ
phường này theo phương pháp chọn mẫu hệ thống nên đã tiến hành đánh số các
hộ theo thứ tự liên tiếp từ 1 đến 1135. Nếu hộ đầu tiên trong mẫu có số thứ tự
13 thì hộ thứ 30 trong mẫu có số thứ tự bao nhiêu?
Chọn mẫu phân tầng (stratified sampling)

1 Chia tổng thể ra thành các nhóm/tầng dựa trên một số đặc điểm giống nhau
của các đối tượng nghiên cứu.
2 Ở mỗi nhóm, ta chọn ngẫu nhiên một số phần tử theo một tỷ lệ nhất định.
Cách xác định số phần tử cần chọn trong mỗi nhóm: Nếu tổng thể có N
phần tử và nhóm thứ i có Ni phần tử (i = 1, ..., k) thì số phần tử cần chọn trong
nhóm thứ i là
Ni
ni = n.
N
Example
Bảng dưới đây tổng kết số lượng sinh viên theo học ở các hệ đào tạo tại một
trường đại học:
Hệ đào tạo Số lượng SV
Cử nhân hệ chính quy 10,000
Cử nhân hệ liên thông 3,000
Cử nhân văn bằng 2 2,000
Cử nhân hệ vừa học vừa làm 5,000
Tổng 20.000
Nhà trường cần chọn ra 1000 sinh viên để khảo sát mức độ hài lòng.
Example
Một nhà phân tích thị trường ô tô khảo sát mức độ hài lòng của những người mới
mua ô tô. Danh sách có tên của 10.000 chủ xe, trong đó 2.500 người mua Ford,
2.500 người mua Honda, 2.500 người mua Toyota, 2.500 người mua GM. Nhà
phân tích này lấy một mẫu danh sách 400 chủ xe bằng cách chọn ngẫu nhiên 100
chủ xe ở mỗi nhãn hiệu. Nhà phân tích đang sử dụng phương pháp chọn mẫu
nào? Giải thích.
Chọn mẫu theo cụm (cluster sampling)

1 Chia tổng thể ra thành nhiều cụm, các cụm có tính chất không quá khác
nhau. Mỗi cụm giống như tổng thể thu nhỏ và các phần tử trong đó có tính
chất càng khác nhau càng tốt.
2 Chọn ngẫu nhiên một số cụm. Sau đó, khảo sát tất cả các phần tử trong các
cụm được chọn.
Các kỹ thuật chọn mẫu phi xác suất
Chọn mẫu thuận tiện (Convenient sampling)

Chọn mẫu phán đoán (Judgment sampling)
Chọn mẫu định mức (Quota sampling)
Chọn mẫu quả bóng tuyết (Snowball sampling)
Chọn mẫu thuận tiện (Convenient sampling)

Chọn phần tử dựa trên sự thuận tiện, dễ tiếp cận, dễ lấy thông tin.
Sử dụng phổ biến khi bị giới hạn về thời gian và chi phí.
Ví dụ
Phỏng vấn các bà nội trợ tại các siêu thị để tìm hiểu về hành vi tiêu dùng của
người nội trợ.
Chọn mẫu phán đoán (Judgment sampling)

Người điều tra quyết định đối tượng điều tra.
Mức độ đại diện của mẫu phụ thuộc vào trình độ, kinh nghiệm của người
điều tra.
Ví dụ
Muốn tìm hiểu thói quen tiêu dùng của những phụ nữ thành đạt, nhà nghiên cứu
theo phán đoán sẽ chọn những phụ nữ ăn mặc sang trọng để phỏng vấn.
Chọn mẫu định mức (Quota sampling)

Chọn mẫu định mức là cách chọn mẫu cho đến khi đạt số lượng đã định trước
(hạn ngạch). Trong chọn mẫu định mức, ta cũng chia tổng thể thành các tầng và
lấy mẫu thuận tiện từ các tầng cho đến khi đủ số lượng.
Ví dụ
Để khảo sát về mức độ hài lòng của sinh viên về trường A người ta chia sinh viên
theo giới tính và số năm học và định mức cho số lượng sinh viên tham gia ở mỗi
nhóm.
Chọn mẫu quả bóng tuyết (Snowball sampling)

Chọn ngẫu nhiên những người phỏng vấn ban đầu, những người tiếp theo được
chọn dựa trên sự giới thiệu của người trước.
Ví dụ
Để chọn mẫu nghiên cứu về các nhân tố gây ra bệnh béo phì, người ta tiến hành
chọn vài người bị béo phì và nhờ những người này giới thiệu thêm những người
tiếp theo bị béo phì, và nhóm người tiếp theo sẽ giới thiệu nhóm tiếp theo,...cho
đến khi đủ số lượng cần thiết.
Example 1 (Sampling methods)

State which sampling method was used.
1 Out of 10 hospitals in a municipality, a researcher selects one and collects
records for a 24-hour period on the types of emergencies that were treated
there.
2 A researcher divides a group of students according to gender, major field, and
low, average, and high grade point average. Then she randomly selects six
students from each group to answer questions in a survey.
3 The subscribers to a magazine are numbered. Then a sample of these people
is selected using random numbers.
4 Every 10th bottle of Energized Soda is selected, and the amount of liquid in
the bottle is measured. The purpose is to see if the machines that fill the
bottles are working properly.
Example 2 (Sampling methods)

Classify each sample as random, systematic, stratified, cluster, or other.
1 In a large school district, all teachers from two buildings are interviewed to
determine whether they believe the students have less homework to do now
than in previous years.
2 All fast-food workers at a randomly selected fast-food restaurant are selected
and asked how many hours per week they work.
3 A group of unmarried men are selected using random numbers and asked how
long it has been since their last date.
4 Every 100th hamburger manufactured is checked to determine its fat content.
5 Mail carriers of a large city are divided into four groups according to gender
(male or female) and according to whether they walk or ride on their routes.
Then 10 are selected from each group and interviewed to determine whether
they have been bitten by a dog in the last year.
6 People are asked to phone in their response to a survey question.
Dữ liệu từ một mẫu gồm 50 chai nước ngọt đã bán

Coca-Cola Diet-Coke Pepsi Diet-Coke Coca-Cola
Coca-Cola Dr.Pepper Diet-Coke Pepsi Pepsi
Coca-Cola Dr.Pepper Sprite Coca-Cola Diet-Coke
Coca-Cola Coca-Cola Sprite Coca-Cola Diet-Coke
Coca-Cola Diet-Coke Coca-Cola Sprite Pepsi
Coca-Cola Coca-Cola Coca-Cola Pepsi Coca-Cola
Sprite Dr.Pepper Pepsi Diet-Coke Pepsi
Coca-Cola Coca-Cola Coca-Cola Pepsi Dr.Pepper
Coca-Cola Diet-Coke Pepsi Pepsi Pepsi
Pepsi Coca-Cola Dr.Pepper Pepsi Sprite
DATAfile:SoftDrink
Phân phối tần số (Frequency distribution)

Phân phối tần số là việc tổ chức dữ liệu thô ở dạng bảng, sử dụng các lớp và tần
số.
Lớp Tần số
Coca-Cola ...
Diet Coke ...
Dr. Pepper ...
Pepsi ...
Sprite ...
Tổng ...
Tần suất (Relative frequency)

Tần số của lớp
Tần suất của lớp = , (1)
...
Lớp Tần số Tần suất Tần suất (%)

Coca-Cola ... ... ...
Diet Coke ... ... ...
Dr. Pepper ... ... ...
Pepsi ... ... ...
Sprite ... ... ...
Tổng ... ... ...
Biểu đồ cột/thanh (Bar charts)
Biểu đồ tròn (Pie charts)
DATAfile:Audit
Bảng phân phối tần số

Lớp Tần số
.............. ...
.............. ...
.............. ...
.............. ...
.............. ...
Tổng ...
Để lập bảng phân phối tần số của dữ liệu định lượng chúng ta cần
1 Xác định số lớp.
2 Xác định độ rộng của các lớp.
3 Xác định giới hạn của các lớp.
Số lớp
Nên có từ 5 đến 20 lớp tùy vào cỡ mẫu.
Nếu cỡ mẫu nhỏ thì có thể chọn từ 5 đến 6 lớp.
Nếu cỡ mẫu lớn thì chọn nhiều lớp hơn.
Mục tiêu là có đủ số lớp để hiện thị sự dao động của dữ liệu, nhưng nếu số
lớp quá nhiều sẽ dẫn đến tình trạng các lớp chỉ chứa một vài điểm dữ liệu.
Độ rộng của các lớp

Các lớp nên có cùng độ rộng
Giá trị lớn nhất - giá trị nhỏ nhất

Độ rộng của lớp =
Số lớp
Trong thực tế, chúng ta xác định số lớp và độ rộng của lớp bằng việc thử sai.
Giới hạn lớp

Giới hạn lớp phải được chọn sao cho các lớp phải rời nhau.
Giới hạn dưới xác định giá trị dữ liệu nhỏ nhất thuộc về lớp đó.
Giới hạn trên xác định giá trị dữ liệu lớn nhất thuộc về lớp đó.
Lớp Ranh giới lớp Tần số Tần suất Tần suất (%)
............. ............. ... ... ...
............. ............. ... ... ...
............. ............. ... ... ...
............. ............. ... ... ...
............. ............. ... ... ...
Tổng ............. ... ... ...
Histogram
Histogram
Example (Hours of Sleep)

The data shown represent the number of hours 30 college students said they sleep
per night. Construct and analyze a frequency distribution.
8 6 6 8 5 7
7 8 7 6 6 7
9 7 7 6 8 10
6 7 6 7 8 7
7 8 7 8 9 8
Lớp Ranh giới lớp Tần số Tần suất
... ............. ... ......
... ............. ... ......
... ............. ... ......
... ............. ... ......
... ............. ... ......
... ............. ... ......
Total ... ...
A
sample of 40 large cities was selected, and the average of the wind speeds was
computed for each city over one year. Construct a frequency distribution, using 7
classes. Draw a histogram and discuss the shape of this distribution.
12.2 9.1 11.2 9.0
10.5 8.2 8.9 12.2
9.5 10.2 7.1 11.0
6.2 7.9 8.7 8.4
8.9 8.8 7.1 10.1
8.7 10.5 10.2 10.7
7.9 8.3 8.7 8.7
10.4 7.7 12.3 10.7
7.7 7.8 11.8 10.5
9.6 9.6 8.6 10.3
Biểu đồ nhánh và lá (Stem and leap plot)
DATAfile:AptitudeTest
These data result from a 150-question aptitude test given to 50 individuals

recently interviewed for a position at Haskens Manufacturing. Construct a stem
and leaf plot.
Biểu đồ nhánh và lá
Example
The weights (kg) of 30 students were measured and recorded as follows:
59.2 61.5 62.3 61.4 60.9 59.8 60.5 59.0 61.1 60.7
61.6 56.3 61.9 65.7 60.4 58.9 59.0 61.2 62.1 61.4
58.4 60.8 60.2 62.7 60.0 59.3 61.9 61.7 58.4 62.2
Construct a stem and leaf plot.
Example
The heights (meter) of 30 students were measured and recorded as follows:
1.64 1.69 1.60 1.71 1.73 1.68 1.72 1.79 1.65 1.51
1.85 1.75 1.65 1.72 1.65 1.61 1.66 1.52 1.64 1.54
1.62 1.54 1.75 1.67 1.66 1.67 1.57 1.54 1.57 1.67
Construct a stem and leaf plot.
Ví dụ
Số lượng hamburger được bán ở một nhà hàng thức ăn nhanh trong mỗi 15 tuần
như sau:
1565 1852 1644 1766 1888 1912 2044 1812
1790 1679 2008 1852 1967 1954 1733
Hãy vẽ biểu đồ nhánh và lá cho tập dữ liệu trên.
Observations Gender Smoking status Observations Gender Smoking statu

1 M 1 11 M 0
2 F 0 12 M 1
3 M 0 13 F 1
4 M 1 14 M 1
5 F 1 15 F 0
6 M 1 16 M 0
7 F 0 17 M 1
8 M 0 18 M 1
9 M 1 19 F 0
10 F 1 20 F 0
Bảng chéo cho smoking status và gender

Smoking status
Gender Smoking Non-smoking Total
M ... ... ...
F ... ... ...
Total ... ... ...
Phần trăm theo dòng cho từng giá trị của smoking status
Smoking status
Gender Smoking Non-smoking Total
M ... ... 100
F ... ... 100
Phần trăm theo cột cho từng giá trị của gender
Smoking status
Gender Smoking Non-smoking
M ... ...
F ... ...
Total 100 100
DATAfile:Restaurant
Side-by-side bar charts
Stacked bar charts
Biểu đồ tán xạ
Biểu đồ tán xạ

Chapter 2

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chapter 2

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

THỐNG KÊ TRONG KINH DOANH VÀ KINH TẾ

Chương 2: Thu thập và trình bày dữ liệu

TS. Thạch Thanh Tiền

1 Một số phương pháp thu thập dữ liệu

2 Các kỹ thuật chọn mẫu xác suất

3 Các kỹ thuật chọn mẫu phi xác suất

4 Trình bày dữ liệu bằng bảng và biểu đồ

Khảo sát qua điện thoại

Khảo sát bảng câu hỏi được gửi thư

1 Chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản

Chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản (simple random sampling)

Chọn mẫu hệ thống (systematic sampling)

Cách chọn mẫu hệ thống được thực hiện như sau:

Chọn mẫu phân tầng (stratified sampling)

Chọn mẫu theo cụm (cluster sampling)

Chọn mẫu thuận tiện (Convenient sampling)

Chọn mẫu thuận tiện (Convenient sampling)

Chọn mẫu phán đoán (Judgment sampling)

Chọn mẫu định mức (Quota sampling)

Chọn mẫu quả bóng tuyết (Snowball sampling)

Example 1 (Sampling methods)

Example 2 (Sampling methods)

Dữ liệu từ một mẫu gồm 50 chai nước ngọt đã bán

Phân phối tần số (Frequency distribution)

Tần suất (Relative frequency)

Lớp Tần số Tần suất Tần suất (%)

Tổng ... ... ...

Bảng phân phối tần số

Độ rộng của các lớp

Giá trị lớn nhất - giá trị nhỏ nhất

Giới hạn lớp

Example (Hours of Sleep)

These data result from a 150-question aptitude test given to 50 individuals

Hãy vẽ biểu đồ nhánh và lá cho tập dữ liệu trên.

Observations Gender Smoking status Observations Gender Smoking statu

Bảng chéo cho smoking status và gender

You might also like