Geschiedenis

14de eeuw  Expansie bourgondisch rijk - Trouwen

- Erfenis
- Oorlog
- Kopen
Bourgondische hertogdom Huidig België + huidig Nederland
Welke territoriale veranderingen - Territoriale grenzen van staten veranderen
ondervinden de Nederlanden tot 1648?

Van kaart 1  kaart 2 - Bij kaart 1 zijn er twee stukjes geel

1519-1556  1648 - Kaart 2
1. Nederlanden  Onafhankelijk geworden
2. België  Sluit zich aan bij het Spaanse rijk
(niet onafhankelijk)
1648 Einde tachtigjarige oorlog
Contrareformatie
Contrareformatie De tegenreactie op het ontstaan van de protestantse
kerk (reformatie)
De contrareformatie - Traag
- Laat
Traag 1517  Luther zijn stellingen
1545  start van de contrareformatie

Het duurde van 1545 – 1563  Te traag, het heeft

achttien jaar geduurd.
Waarom kwam die er dan toch? Religieuze reden
 De katholieke kerk wilde mensen van het
protestantisme terug aan hun kant krijgen
Politieke reden
 Karel V wilde politieke rust om een stabiel
land te krijgen en zijn legimitatie van god
behouden.
Legimitatie De plaats waar je je macht vandaan haalt, in dit geval
bij god dus. Karel V vertelde zijn volk dat hij als keizer
verkozen was door god.

- Concilie  Kerkvergaderingen
 - Allemaal kleine vergaderingen tussen de
Concilie van Trente periode van 1545 – 1563
- Ze besproken niet alles in een keer, ze
Concilie van Trente hebben het gedaan in 3 grote periodes.
- Vergaderingen werden georganiseerd door
kerk en staat (mensen die daar aanwezig
waren)
- 3 periodes staan symbolisch voor het feit dat
er elke keer een andere paus aanwezig was,
3 pauzen.
- Plaats waar ze de reformatie besproken.
-
5 pauzen Het werd dus onderverdeeld in 3 periodes. Dat
waren telkens de 3 pauzen die de discussie weer
openden. Er waren oorspronkelijk 5 pauzen maar een
ervan was niet geïnteresseerd en de andere was
slechts één dag paus. (gestorven)
Wat is het doel van het concilie van 1. Een katholiek antwoord zoeken op wat de
trenten? protestanten aanklaagden.
2. Het terugwinnen van verloren schapen
(=verloren Rooms katholieke gelovigen)
3. Macht de van de keizer die gebaseerd is op
het geloof, vasthouden/terugwinnen.
‘Concilie van dove bisschoppen’ als De protestanten hadden heel veel van de zaken juist
bijnaam en hoopten dat ze door de rooms katholieke kerk
zouden worden uitgenodigd zodat iedereen eens met
elkaar kon praten. Dit gebeurde niet. Daarom ‘dove.’
Na het conilie van Trente waren er nieuwe - Vernieuwingen
besluiten - Dove bisschoppen
Vernieuwingen
1. Vernieuwingen voor priesters 1. Verbod op cumulatie (1job)
2. Residentieplicht (wonen=werk)
3. Celibaat
4. Clerici met hoge functie moeten vanaf nu
gestudeerd hebben
5. Gesloten conclaaf
Gesloten conclaaf Vanaf nu af aan gingen de verkiezingen voor een
nieuwe paus achter gesloten deuren. Hiermee wilden
ze omkoperij vermijden.
- Vaticaanstad, sixtijnse kapel
- Op een blaadje schrijven ze de naam van
degene die zij willen dat paus worden. Dan
worden er streepjes gezet. Als er geen
meerderheid is dan worden, alle
stemblaadjes in het vuur gehouden en dan
komt er zwarte rook uit de schoorsteen.
Wanneer er uiteindelijk een paus is gekozen
dan doen ze een soort kleurstof bij het vuur
en komt er witte rook is. Zo weten de
mensen dat er een nieuwe paus gekozen is.
-
 2. Vernieuwing voorgelovigen 1. Catechismus
2. Index
Catechismus - Geschreven in vraag en antwoord
- Geschreven in zeer simpele taal, zodat
iedereen het kon begrijpen
- Hierin werden moeilijke dingen van de kerk
makkelijk uitgelegd.
Dove bisschoppen -
3. Dove bisschoppen 1. Lijst van gewijde boeken
 Luther wilde enkel de bijbel maar de kerk
heeft besloten dat ze meerdere gewijde
boeken willen behouden.
2. Alleen het Vulgaat is geldig
 De bijbel in het Latijn = Vulgaat, Luther wilde
bijbel in volkstaal
3. Erfzonde blijft
4. Zaligmaking blijft
5. 7 sacramenten
6. Aflaten blijven bestaan
7. Vagevuur blijft bestaan
8. Latijn blijft de taal van de kerk
7 sacramenten! - Doopsel
- Eucharistie
- Huwelijk
- Priesterwijding
- Ziekenzalving
- Biecht
- Vormsel
Inquisitie = kerkelijke rechtbank
Doel? - Religieuze eenheid bewerkstelligen
- Politieke oppositie uitschakelen
- Inkomsten werven
Uitleg: - Hierdoor kon je als protestant in de
problemen geraken
- Mensen met een andere mening werden
vaak verklikt
- Ze wilden terug rijk worden, alle mensen die
op de brandstapel werden gegooid, hun
goederen werden van de kerk.
Barok -
Barok Is een kunststroom die ingezet werd door de
katholieke kerk om mensen terug katholiek te maken.
Schilderkunst: - Extreem realisme
- Emotionele taferelen
- Contrast tussen licht en donker
- Veel beweging
- Symmetrie
Architectuur: - Veel versiering
Gevolg van contrareformatie  Oorlog in Europa
Aanleiding tot 80-jarige oorlog
Karel V
Huidige nederlanden
Hoe kwam Karel V aan zo’n groot rijk?
De jeugd van Karel
Karel V jeugd
Waarom was Johanna Waanzinnig?
De regeerperiode van Karel V
Gevaar voor de macht
- Geboren in Gent
- Machtigste vorst van zijn tijd
- In zijn rijk ging de zon niet onder (Amerika
en Europa)
- Devoot Katholiek (enorm streng)
- Reizend vorst (hij liet overal zijn gezicht zien)
17 provincies in de vorm van een leeuw
Oranje  Van Maria Van Bourgondië, via Filips de
schone (eerst heeft hij het geërfd en dan
doorgegeven aan Karel)
Volledig groen  Van Maximiliaan Van Oostenrijk,
dit kwam rechtstreeks tot Karel V omdat zijn vader
(Filips de Schone) al dood was.
Castilië (roze)  Van Isabella van Castilië, via zijn
moeder, Johanna de Waanzinnige.
Licht roze  Van Ferdinand van Aragon
- Oma (Isabella V. C.) sterft  Heel het gezin
naar Spanje
- Filips de schone sterft er op een verdachte
manier
- Johanna van Castilië gaat rond met het lijkt
en word daarom door haar vader
waanzinnig verklaart.
- De kinderen groeien op bij hun tante in
Mechelen.
 Ze had liefdesverdriet, ze liep overal rond
met het lijk van haar man
 Mentale ziekte, schizofrenie (je ziet dingen
die er niet zijn)
 Ze is slachtoffer geworden van de politieke
ambities van de mannen in haar familie.
 Johanna mocht eigenlijk regeren in de plaats
van Karel V, ze denken dus dat haar vader
haar met opzet heeft laten opsluiten om zo
zijn dochters macht over te nemen.
- In Karel V zijn regeringsperiode kwam het
protestantisme op.
- Dit was een gevaar voor zijn macht.
- Hij had een legitimatie ontvangen van god,
als er teveel mensen protestant werden kon
hij zijn macht verliezen.
- Daarom helpt hij zelf persoonlijk mee om
het concilie van trente op te richten om zijn
macht te behouden.

Karel V zijn band met de Nederlanden.
Vrede van Augsburg
Allegorische voorstelling
- Tijdens zijn regering was er geen oorlog, hij
gaat de protestanten wel onderdrukken
maar het is nooit uitgelopen tot echt oorlog.
 Hij zet de centralisatiepolitiek van de
Bourgondiërs voort.
 Hij plaatste onze gebieden onder de
besturing van een landvoogd(es). (Vroeger
tante, dan halfzus)
 Verdrag van Madrid, onze gebieden zijn nu
verlost van de leenhulde aan Frankrijk.
 Transactie van Augsburg, onze gebieden zijn
nu verlost van de leenhulde aan Duitsland.
 Pragmatieke sanctie, de Nederlanden
kunnen slechts door één persoon geregeerd
worden. Dat betekent dat er geen
opsplitsing komt. (mislukt, huidig België en
Nederland waren vroeger de Nederlanden.)
Een verdrag waarin staat dat in Duitsland iedereen
zijn eigen religie mag kiezen. ‘Cuis Regio, eius
religio’. Er ontstond dus een soort van
godsdienstvrijheid.
Dit verdrag was ondertekent uit zijn naam door
Ferdinand, maar dit was een vreselijke nederlaag
voor Karel V, zijn prioriteit was altijd geweest om
alles christenlijk te houden. Daarom besloot hij
afstand te nemen van de troon  Filips II
Groene rijk  Broer Ferdinand
Al de rest  Zoon Filips II
Knielend persoon  Filips II
Persoon in gouden kostuum  Karel V
Hij leunt op zijn goede vriend Willem van Oranje.
Wanneer iets symbolisch word afgebeeld, het is niet
in het echt gebeurt.
 Hier zien wel opnieuw de troonsafstand van Karel V.
Op de troon zit Karel V aan zijn linker kant staat zijn
broer Ferdinand en aan de andere kant zijn zoon
Filips II. We zien dat Poseidon ook aanwezig is. Dit is
dus een Allegorische voorstelling, hiermee willen ze
duidelijk maken hoe groot Karel V zijn gebied wel
niet was. Hij had zelf gebieden over de zee.

Regeerperiode Filips II
Gelijkenissen met Karel V
Verschillen met Karel V
Redenen tot opstand
Beeldenstorm Protestanten vernietigen de kunst van de katholieke
kerk.
- Héél erg katholiek
- Opgegroeid in Madrid, hij heeft dus geen
band met de Nederlanden.
- Hij was geen reizend vorst, hij is nooit in de
Nederlanden geweest.
- Zet de strijd tegen het protestantisme op
een drastische manier voort.
1. Protestantisme blijft groeien door armoede
en hongersnood, de katholieke kerk bleef
geld vragen.
2. Plakkaten
3. De verarmde adel wil het protestantisme en
meer macht
4. Margaretha van Parme geeft toe, ‘Ce ne
sont que des gueux.’ (= het zijn toch maar
bedelaars)
5. Filips II is woest en trekt de toegiften weer
in
6. Het volk reageert met de beeldenstorm
7. Koning Filips II is razend en stuurt Hertog
Alva naar de Nederlanden om het daar af te
handelen.
Dit gebeurt door een groep genaamd
 De Geuzen
Deze groep word geleid door Willem Van
Oranje.

Fase 2

Fase 1

Plakkaten Aanplakbiljetten met regeringsvoorschriften, deze

hier met represailles tegen het protestantisme.
 Mensen zijn boos
- Ze mogen hun eigen godsdienst niet meer
volgen
- Ze worden streng vervolgd
- De adel word zijn macht afgenomen, moet
zwijgen en heeft geen invloed meer.
Hertog van Alva - Hij moet nu de besluiten in het concilie van
Trente uitvoeren.
- Hij voert een schrikbewind in. (Raad van
beroerte). Iedereen die iets te maken had
met de beeldenstorm verscheen voor de
raad van beroerte en kwam er meestal niet
levend uit.
- Hij voert de 10de penning in. 10% van je
bezitten moet je betalen als belastingen.
 Allegorische voorstelling
 Ze persen met drie een leeuw uit
 Leeuw = Nederlanden.
 Vrouw = Margaretha van Parma
 Een van de twee mannen = Hertog van Alva
 In de achtergrond, Filips II en de paus

Egmond en Hoorn - Waren beiden van de hoge adel

- Beiden katholieken
- Leden van de riddersorde de gulden
 vliesridders
- Je kunt enkel veroordeeld worden door
ridders die ook in die orde zitten
- Dit was als bedoeling om een boodschap te
brengen dat niemand veilig was
-  Schrikbewind
- Doodoorzaak  Ze hadden deals gesloten
met protestanten, er waren ook
protestantse boeren die voor hen werkten.
80-Jarige oorlog 2 kanten
 Spanje, katholieken
 Nederlanden, protestanten
Spaanse Furie Filips laat zijn soldaten naar hier komen. De oorlog
duurde veel langer dan hij dacht dat het zou duren.
Filips geld geraakt op. De soldaten werden niet meer
betaald. De soldaten hebben dus geen geld voor
eten. Ze gaan beginnen plunderen (stelen). De
Spaanse soldaten dat Antwerpen binnengevallen, ze
hebben alles gestolen, mensen verkracht, ze steken
huizen in brand en ze vermoorden bijna 7000
mensen. (als wraak op Filips)
Pacificatie van Gent Deze vind plaats vlak na de Spaanse Furie, Alle 17
provincies sluiten een deal. Tegen Filip. Ze richten
een Generale Unie op, waar ze allemaal
samenwerken tegen Filips.

Na 3 jaar valt unie in 2 delen

1. Unie van Atrecht (katholieken)
- Leider: A Farnesse
2. Unie van Utrecht (protestanten)
- Leider: Willem Van Oranje.
Akte van Verlathinghe Later tekenen 9 van de 17 provincies (de unie van
Utrecht) De Akte van Verlatinghe, hierin staat er dat
de Nederlanden onafhankelijk zullen worden.
De akte van Verlatinghe zegt waarom Filips - Hij gebruikt zijn onderdanen als slaven.
II geen recht meer heeft om hun koning te - Hij gedraagt zich al de Tiran.
zijn.
Vervolg -
1585 Val van Antwerpen (belangrijke havenstad)
1598 Filips II sterft, de Nederlanden gaan naar zijn zus en
haar man, Isabella en Albrecht.
12-jarige bestand 12 jaar lang ligt de oorlog stil, het is een tijd van
vrede en de economie kan weer opleveren.
Na 1621 Er is terug vrede
1648 Vrede van Münster
 Verenigde provincies worden onafhankelijk
na de 80-jarige oorlog.

België Nederlanden
Politiek - Deel van Spaanse - Onafhankelijke staat
koninkrijk - Vrede
- Voerden veel oorlog
Economisch - Zware econimosche - Gouden eeuw, zeker
klappen op vlak van handel
Cultureel - Geen protestanten - Godsdienstvrijheid
- Emigreren naar de
noordelijke
Nederlanden