Hartın raslantısal da olsa hukuk adalet bağ olabilir.

Âmâ bu demek değil ki ahlaka öncelik

veriyormuş gibi düşünülmemeli. Hart için esas hukuk yazılı kuraldır .eğer ahlaka aykırıysa
gene de uyulacak. Evet bazı durumlarda tesadüfi de olsa ahlaka yer verilmeli.

burada 2 tane kavramdan yola çıkarak açıklıyor.

Geniş anlamda ve dar anlamda hukuk. Geniş anlamda göre yazılı norm ahlaki değerlere
uygun olmasa bile bir norm hukuk içerisinde yer alır ve bunu inceleriz
dar anlamda ahlak kuralların hukuka aykırı bütün hukuk normlarını hukuk dışına itmektedir.
hukuku inceleyeceksek geniş anlamda incelemek daha isabetli olur . Ahlaka aykırılıklarında
dolayı kestirip atmak işimize gelmez. Nazi dönemindeki kurallar ahlaka aykırıydı, bular hukuk
değildir dediğimiz zaman elimize hiçbir şey geçmez, incelemek gerekir.

Özellikle günümüzde modern huku sis. Etik değer ilkeleriyle insan hakları kavramlarına sıkça
yer veriliyor. Hartın klasik pozitif. İle hukukun tanımlanması mümkün değil . insan hakları
kavramı var, etik var. Tüm ülkeler taraf oluyor. O zaman genişletilmiş hukuk tanımı yapılması
gerekiyor.insan hakları bütünleşik bir durumda.

Kurallar modeli: birincil ve ikincil kurallar diye ikili ayrım. Birincil kurallar: yazılı normlar
ikincil kurallar ise birincillerin nasıl ve kimler tarafından değiştirip, biçimlendirildiği
tanımlanacağı ortadan kaldıracağını gösteren kurallar. İkincil kurallar ise birincil kuralların
nasıl ve kimler tarafından biçimlendirilip, tanımlanacağını veya değiştirilip ortadan
kaldırılacağını gösteren kurallar
ikincil kuralları da 3 çeşide ayırıyor:

Tanıma, değiştirme, hüküm verme normu diye üçe ayrılıyor. Sosyal kaynaklar tezi için önemli
olan tanıma ‘’.

Tanıma normu: hukukilik ölçütünü getiren norm. Tanıma kuralı sayesinde hukukun tanımı ve
kaynakları sorunun çözüyoruz. Kuralların için dayanak oluşturuyor(?)
değiştirme ve hüküm verme kuralları: bunun neticesinde hukukta öngörülebilir , belirlenebilir,
tutarlı ve mantıklı bir model oluşturduğunu görmekteyiz.
tanıma normunu içinde belli durumlarda tesadüfi de olsa ahlaki değerlere yer verilebilir.

değiştirme kurallar: bireylere yapma ya da yapmama tarzında yük. Yükleyen.

hüküm verme kurallar: ister hukuk veya ceza davası olsun fark etmez bu tip durumlardan
nasıl ve hangi usulde karar verileceğini gösteren normlar.
Bunlar birincil kuralları bunun neticesinde hukukta öngörülebilir , belirlenebilir, tutarlı ve
mantıklı bir model oluşturduğunu görmekteyiz.
azami hız sınırı-burada ahlak kriter yoktur, buna hukuk kuralı değildir diyemeyiz.

klasik pozitivzm belirsizliği gidermee yetmez.realistler buna karşı saldırdı.ve artık yeni
mesele : hukuk belirli alan mıdır yoksa belirsizliğe mahkum mudur? Hart kurallar modeliyle
belirsziliğ igidermeye yönelik. Hart: hukuk sadece kurallarla belirlenebilecek değildir. Kuralın
içeriğinden neyi kastettiğin anlayamayız. Belirsiz kavramlar içerebilir(genel ahlak,kam
düzeni). Ya da aynı kanunda birbiriyle çelişen hükümler söz konusu olaiblir. Ya da oalyın
kendinisn de gölgeli alan olaiblir .işte bu tip durumşlar da ya da huukta açık meetin olarak
tanımlanabilecek(open texter) belirsizlikler varsa . işte bu durumlarda belrisizlk doğar. işte
böyel alan odluğu zaman KATI POziticvistler gibi düşünmüyor işteo zaman hakimin takdir
yetkisi ile bu sorunu çözebilir. Bu noktalarda ayrılıyor, takdir yetkisine imkan veriyor. Austin:
hakimin takdir yetikityyle hukuk biter diyordu.
Kolay dava zor dava (hartın ayrımı) ama belli durumlarda zor davalar söz konusudur.buralar
da da takdir yetkisini kullanabilir. Gölgeli alanı aydınlığa kavuşturabilir. Bu anlamda da
hukukta belirslziğie mahkum değiliz , bbunu çözmek adına hakime istisnai durumlarada
başvurmalıyız. Bu gölgeli alanlar azınlıkta.
Kolay dava zor ayrımını neye göre yapıcaz? 120 km cezası, ama sanığın özel bir durumu
var? Neye göre ayıcz? Hart bunun tam ayrımını yapmıyor. Sen zor davalar azdır diyorsun
ama tam tersi, zor davalar daha fazladır, takdire daha fazla yer verilmesi yönünde eleştiriler
söyleniyor.

RONALD D’WORKİN
hartın öğrencisi. Hart pozitivizmin itibarini kurtarmaya çalışıyor. Harta yöneltilen eleştiriler
üzeirnden kuramını oluşturuyor.

Sen tanıma normunu tanıyarak . ahlaki ilkelere yer verilebilir diyorsun. Sen artık pozitivist
değilsin . ne kadar savunuyor gibi gözükse de ilgisi yok .
hart: hukukta gölgeli alanlar olduğu zaman takdir yetkisi. Dworkin: eğer pozit. Bahsediyorsak
hukukta her zaman belirlenebilir alanları savunmamız lazım.

Kurucu yoruma dayalı v hukuk içinde evrensel etik değere yer verdiği kuramını oluşturuyor.
Dworkin. Ne pozitivist ne tabi hukukçudur. Kesişim kümesinde(hocaya göre) bu iki hukuk
ekolünü sentezini yapıyor. İnsan hakları hukuku vb. dworking etkiledi.

Hukuk sadece salt kanuna dayanmaz. Ancak bunun yanında kuralların içerikleri ve hangi
ilkeye dayandığı da önemlidir. Harta göre kural bağlayıcı olabilir, kabul edilmiştir ve geçerlidir.
Ama hukuki olarak geçerli olup olmadığı hukuk ve etik birliğinin önemi ilkesi öne çıkıyor.
Adalet denilen kavram haklar ile yakın ilişki içinde olduğu bu anlamada adaletin siyasi ve
ahlaki haklarla bir bağlantı kurması gerekiyor. Bu anlamda hakları da ciddiye almalıyız diyor.
hukukla ilgili olarak çevremize baktığıımz zaman esasen hukuki ilkelerle çevirli oldığumuzu
görmekteyiz. Her kanun ce benzeri düzenleme bir ilkeye dayanaktadır ve önemli olan bunun
ortaya çıkarılmasıdır. İlkeler hukukuk açıklayan ve yol gösteren normlardır. Zor da olsa da
kolay da olsa kurucu yorum yaparak o kuralın altındaki ilkeyi bularak olaya uygulamamız
lazım bu şekilde adaletin gereği sağlanmış olur.

Hakimlerin konumu . kurucu yorumu yapacak olanlar.

hukuki belirsizlik: hart: belli bir ölçüye kadar kabul ediyor. Dowkin: hiçbir şekilde belirsizlik
yoktur diyor. Çünkü yazılı ukuk ilke ve prensiplerle desteklenmekte.
sen salt kurallara yer verdiğni için elirsilzk var diye üdşünşorsun. Hakim blirli ilkeye göre
tutarlı davrandığı zaman hukukta bütünlülülk sağlamak işte böylece kolay-zor ayrımına gerek
kalmaz. İlkeler bir kararı veirlmesi sürecinde takdirde. Veya dililnden dolayı kanunu
yorumlama da hakime her zaman yardımcı olacaktır.

bu ilkeler neir kaynağında ne var? Etik değer vardır.evrensel zamanda mekana değişmeyen
değerdir. İnsan hakları kavramına bakıcaz. Belirsilzğe yer vermemek bütünlüğü sağlamak en
çekirdekteki etik değerle yani insan hakları kavramını . en dı halkada soğan var. Bu donata
benzer. Dışından baktığın zaman kreması olmasa hamur yicenizi sanarsınız.ısırdğınız
zaman krema tadı gelir. Dışı yazılı norm, iç kısmı da o ilkenin hangi insan hakkını
koruyoacaksa onun önem arz ettiğini söylemekte.
her davada birden fazla işlkenin farklı eğiimlere yön vereceğini unutmamak laızm. İlkelerin
çatışması durumu yani.
prenses diana . gazeteciler ile takip ediliyor—özel hayaıtn gizililiği----basın hürriyeti
işte böyl durumlarda hani menfaatin korunması önemliyse ona uygun karar veirlecek.
Topluma mal olmuş kişi mi? Toplumu ilglilendiriyor mu ilgilendirmiyor mu?
fotoğrafın çekilmesi olayın çekilmesi haber niteliği taşıyıp toplumu iliglendiriyıor mu?

bu durumda hakimin rolü çok önemli. Takdir yetkisi önemli. Kurallar ile takdir yetkisi . ilkeler
bu ikisinin arasında köprüdür. Böylece hukuki belirsilizk giderilir. Hakim kyfi daranmayacak.
geniş ve dar anlamda takdir yetkisi:
geniş—istediği değer yargısıyla karar vermesi,, tehlikelidir, belirsizliğe sürükler.
dar--- hakimin ev. ilkeye bağlı kalarak insan haklarna dayalı hukuk yaratması ve kanunu
yorumlaması,..

yargıç Herkül en karmaşık olayda bile ne olursa olsun en hakinyetli kararı veren yargıç.
Hakimler buna yaklaşmalı.

hukuk kuralı tek anlam ifade etmiyor. Kann koyucuda sonra bir metin kutsal olsa biile
yazıldıktan osnra yazanın artık iradesinden çıkmıştır,ü okuyucu ne anlıyorsa odur.(YAI
SÖKÜMÜ)

Hukuki bütünlük—bunu keyfitet olmamsı lazım. Büytünlüğü sağlamak için . bir kitabıu yazan
birden çok yazar. Her hakim kitabın ayrı bölümlerini yazıyoer. Bütünlük için her bölüm
sonrakinin devamı olmalı. O tutarlılık ve büt. Sağlamalı . netice olarak tek yazaırn elinden
çıkmış gibi gözükür.