HỌC THUYẾT GIÁ TRỊ (LAO ĐỘNG)

 Mở đầu
- Lý luận về giá trị lao động đã được các nhà kinh tế chính trị học tư sản cổ điển
Anh đề cập đến.
- C.Mac bổ sung lý luận giá trị lao động ở mấy phương diện sau đây:
+ Lý luận tái sản xuất xã hội mở rộng;
+ Luận giải được bản chất của tiền tệ;

I- Điều kiện ra đời đặc trưng và ưu thế của sản xuất hàng hóa
1. Điều kiện ra đời
 Hoạt động thực tiễn (sản xuất của cải, vật chất/loại hình tổ chức kinh tế)
- Sản xuất tự cung tự cấp
- Sản xuất hàng hóa: là loại hình mà sản phẩm làm ra để trao đổi mua bán trên
thị trường.
3 mức độ kinh tế:
1. Kinh tế hàng hóa
2. Kinh tế thị trường
3. Kinh tế tri thức
 Điều kiện cần và đủ cho sự ra đời của sản xuất hàng hóa
- Điều kiện cần: Phân công lao động xã hội
+ PCLĐ có 3 loại cơ bản:
 Phân công lao động chung: là sự phân công các ngành, lĩnh vực (Ở Việt
Nam: Công nghiệp, nông nghiệp, y tế, dịch vụ, giáo dục,…)
 Phân công lao động đặc thù: là sự phân công trong nội bộ 1 ngành, 1
lĩnh vực.
 Phân công lao động cá biệt (VD: trồng rau muống trên vườn: người
cuốc đất, người trồng rau, người tưới nước gọi là PCLĐ cá biệt) – tuy
nhiên đây không phải là PCLĐ xã hội.
+ PCLĐ xã hội là quá trình chuyên môn hóa: XH càng chuyên môn hóa LĐ thì
sp càng nhiều và chất lượng càng cao.
+ PCLĐ xã hội có từ thời cổ đại
- Điều kiện đủ: Sự tách biệt tương đối về mặt kinh tế của những người sản
xuất (nói cách khác là sự xuất hiện của chế độ tư hữu)
 Nhận xét:
+ SX hàng hóa là 1 phạm trù lịch sử
+ SX hàng hóa có tính giai cấp
2. Đặc trưng và ưu thế của sản xuất hàng hóa
 Đặc trưng:
- Sản phẩm làm ra chủ yế trao đổi buôn bán trên thị trường.
- Sản xuất hàng hóa có sự thống nhất giữa lao động tự nhiên và lao động xã hội.
Sản xuất hàng hóa Sản xuất tựu cung, tự cấp
- Kinh tế mở - Kinh tế khép kín
- Năng động, xã hội - Thụ động
- Tiếp thu tinh hoa nhân loại
- Tạo nên thế giới phẳng
 Một số tác động tiêu cực của sản xuất hàng hóa (không nên dùng từ “mặt trái
của kinh tế thị trường”)
- Dễ dẫn đến phân hóa giàu nghèo ngày càng sâu sắc.
- Gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng.
- Có thể dẫn đến phai nhòa bản sắc dân tộc.
- Nguy cơ đe doạ vận mệnh của chế độ.
Nhận định:
- SXHH là 1 phạm trù vĩnh viễn nhưng có tính lịch sử.
- SXHH ra đời khi và chỉ khi có phân công lao động và sự xuất hiện của chế dộ
tư hữu, nhận định đúng hay sai?  Sai. Khi và chỉ khi có phân công lao động
XÃ HỘI và…
- SXHH là 1 biểu hiện của cơ sở hạ tầng  Đúng

II- Phạm trù hàng hóa

1. Khái niệm và thuộc tính của hàng hóa
 Khái niệm:
- Hàng hóa là sản phẩm do con người làm ra, thỏa mãn nhu cầu của con người
và được trao đổi mua bán trên thị trường.
+ Con người có 2 nhu cầu: vật chất và tinh thần.
 Đặc điểm:
- Hàng hóa là phạm trù lịch sử vì xuất hiện trong mọi loại hình sản xuất kinh
tế.
- Hàng hóa là một dạng quan hệ xã hội vì nói đến hàng hóa là nói đến trao đổi
mua bán giữa người với người.
- Ngoài giá trị kinh tế, trong hàng hóa còn chứa đựng các giá trị như chính trị,
văn hóa, lịch sử, dân tộc…
- Hàng hóa rất đa dạng, phong phú. HH tồn tại dạng hữu hình (bánh, sữa…)/vô
hình (dịch vụ y tế, tôn giáo…); HH thông thường/đặc biệt.
 02 thuộc tính của hàng hóa:
- Giá trị sử dụng:
+ Là công dụng của sản phẩm;
+ Do thuộc tính tự nhiên quyết định;
 + Giá trị sử dụng là phạm trù vĩnh viễn;
+ Con người ngày càng phát hiện được GTSD của sản phẩm.
- Giá trị hàng hóa
+ GTHH là hao phí lao động kết tinh trong hàng hóa;
+ GTHH là một phạm trù lịch sử (vì nó chỉ tính đến sản phẩm con người làm ra
với tư cách là hàng hóa thông qua trao đổi mua bán);
+ GTHH do thuộc tính xã hội quyết định.
 2 thuộc tính được xem là 2 mặt đối lập với nhau trong hàng hóa.
2. Tính chất hai mặt của quá trình lao động sản xuất hàng hóa
 Lao động cụ thể:
- Là hình thức cụ thể của lao động gắn liền với một ngành nghề nhất định;
- Biểu hiện: là lao động có đối tượng riêng, phương tiện riêng, phương pháp
riêng, mục đích riêng, kết quả riêng;
- LĐCT tạo ra GTSD;
- LĐCT là phạm trù vĩnh viễn vì SXVC luôn có hình thức cụ thể;
- LĐCT biểu hiện thành lao động tư nhân.
 Lao động trừu tượng:
- Hao phí lao động tạo ra hàng hóa (không tính đến hình thức cụ thể)
- Tạo ra giá trị hàng hóa
- Là phạm trù lịch sử
- Biểu hiện thành lao động xã hội
 Lao động cụ thể và lao động trừu tượng không phải là 2 loại lao động khác nhau
mà là 2 mặt của quá trình lao động sản xuất hàng hóa.
 Lao động cụ thể và lao động trừu tượng là cơ sở cho sự thống nhất giữa lao động
tư nhân và lao động xã hội trong sản xuất hàng hóa.
3. Lượng giá trị của hàng hóa
tcb1+tcb 2+tcb3+ …+tcbn
txh=
n(n>1)

Cb1: 1h
Cb2: 2h 2.5=
1+2+3+ 4
Cb3: 3h 4
Cb4: 4h
CĐLĐ là mức độ khẩn trương của lao động
w=c+v+m
c: tư bản bất biến
v: tư bản khả biến
m: giá trị thặng dư
III- Tiền tệ
1. Lịch sử và bản chất của tiền
 Lịch sử tiền tệ
- Hình thái giản đơn: xhhA = yhhB (hàng hóa tương đối = vật ngang giá)
- Hình thái mở rộng: xhhA = yhhB/zhhC
- Hình thái chung giá trị: xhhA + yhhB = zhhC
- Hình thái tiền tệ: xhhA, yhhB, zhhC,…= vàng, bạc
 Bản chát tiền tệ
- Tiền tệ là 1 loại hàng hóa đặc biệt được tách ra làm vật ngang giá chung biểu
hiện mối quan hệ giữa người với người trong quá trình lao động, sản xuất
hàng hóa.
 Chức năng của tiền:
- Thước đo giá trị;
- Phương tiện thanh toán;
- Phương tiện lưu thông;
- Phương tiện cất trữ;
- Tiền tệ thế giới.

IV- Quy luật giá trị

 Mở đầu:
- Quy luật giá trị là quy luật cơ bản nhất của sản xuất hàng hóa.
- Các chính sách kinh tế phải trên cơ sở nhận thức đúng quy luật giá trị để vạch
ra trúng chiến lược phát triển kinh tế của mình.
1. Nội dung của quy luật giá trị:
- Trong SX và lưu thông hàng hóa, phải dựa trên cơ sở giá trị xã hội của nó để
lại
+ Trong SX: giá trị cá biệt ≤ giá trị xã hội
+ Trong lưu thông: giá cả xoay xung quanh giá trị của hàng hóa.
2. Tác dụng của quy luật giá trị:
- Điều tiết sản xuất và lưu thông hàng hóa.
+ Điều tiết sản xuất: cả 2 đối tượng cá nhân sx và nhà nước
- Điều tiết lưu thông: hàng hóa chuyển từ nơi có nhu cầu tiêu thụ thấp sang nơi
có nhu cầu tiêu thụ cao;
- Kích thích sản xuất, đổi mới chất lượng mẫu mã sản phẩm;
- Thực hiện chọn lọc tự nhiên