Professional Documents
Culture Documents
Ders Notu 1
Ders Notu 1
Ders Notu 1
Zeka nedir ?
• Zeka: İnsanın düşünme, akıl yürütme,
nesnel gerçekleri algılama, kavrama,
yargılama ve sonuç çıkarma yeteneklerinin
tümüdür.
• My father.
• YOUR FATHER
ELIZA neden terapist?
Karşı Tez: Çin Odası
• California üniversitesinden John SEARLE
bilgisayarların düşünemediğini göstermek
için bir düşünce deneyi tasarlamıştır.
• Bir odada kilitli olduğunuzu düşünün ve
odada üzerlerinde Çince tabelalar bulunan
sepetler olsun. Fakat Siz Çince
bilmiyorsunuz. Ama elinizde Çince
tabelaları açıklayan bir kural kitabınız var.
Kurallar Çince’yi tamamen biçimsel olarak,
yani söz dizimlerine uygun olarak
açıklamaktadır. Dışarıdaki Çinlilerin soruları
kağıtlar üzerine yazılarak bir yolla odaya
getirilir. Bu sorulardaki simgeleri önceden
elinizde olan ”yanıtlarla” karşılaştırıp
uygun yanıt kağıdını seçip dışarıya
gönderiyorsunuz.
Karşı Tez: Çin Odası
• Çince hiçbir şey anlamadığınız halde dışarıdakiler sizin Çince
bildiğinizi düşünüyorlar.
• Halbuki, bir dili anlamak bir takım biçimsel simgeleri bilmek
demek değil, akıl durumlarına sahip olmak demektir.
• Aslında sorumuz basit. Sınavı veya testi geçmeniz demek
gerçekten o konuda başarılı olduğunuz anlamına mı gelir? Yani
2 ile 2’yi topladığınızda matematik biliyor mu oluyorsunuz veya
sözlük aracılığıyla dil sınavını geçince o dili öğreniyor
musunuz? Cevap herkesin kendi bileceği şekilde kurulabilir
elbette ama Searle’ün buradaki cevabı “hayır” olacaktır. Bu
düşünce deneyinin gücü sadece Turing Testi’ni açıkça
eleştirmesinden gelmiyor elbette. Aynı zamanda bir şeyi
yapabilmenin o şeyi bilmekle eşdeğer olmadığı yargısını da
veriyor.
Rasyonel Düşünen Sistemler
• Doğruluğu kanıtlanmış ve optimal çözümün bulunmasını
sağlayan sistemler
• Mantık temellerine dayanır.
• 3 Önemli Problem:
– Bilginin formüle edilmesi (Doğadaki her zekice davranış,
mantıksal kurallarla açıklanamayabilir. )
–Teorik olarak çözülemez sorunların varlığı (Çoğu problemdeki
parametre sayısına bağlı hesap karmaşıklığı problemin
çözümünü pratikte olanaksız kılar.)
–Teorik olarak çözülebilenin pratikte çözülemezliği
(Önermelerdeki bilgiler %100 doğru olmayabilir. Bunlardan
çıkarılacak sonuçların analizi de yapılamayabilir. )
Rasyonel Davranan Sistemler
• Rasyonel aracı(agent) yaklaşımı
• Verilen girdilere uygun çıkışların üretilmesi
• Bu çıkışlar her zaman doğru olmayabilir, fakat iş tamamlanmış oluyor
• Büyük sorun uzayında çözümün aranmasını sınırlayan sezgisel
yöntem ve kuralların, basitleştirmelerin kullanımı
–Sezgisellik optimal çözüme güvence vermiyor; ama genellikle çok
yeterli çözüm öneriyor
• ‘Agent’ programlarını diğer programlardan ayıran yönler:
–Otonom (Özerk) kontrol
–Ortamı algılama
–Uzun bir zaman diliminde varlığını sürdürme
–Değişime uyum gösterme
• Rasyonel aracı en iyi sonuca ulaşacak şekilde davranır.
Aracılar
• Bir aracı alıcıları sayesinde çevresinden aldığı
bilgileri kullanarak, eyleyicileri ile çevreye bir
etkide bulunan modele denir.
• 2. NUMARALI TELEFON
• –Dual-core1.3 GHz
• –4.0 inches
• –640 x 1136
• –8 MP
• –1560 mAhbattery
YZ problemleri konuları nelerdir ?
Görüntü İşleme
Yüz Tanıma
Güvenlik ve Gözetleme
Sosyal Ağlarda Fotoğraf Etiketleme
Spor Analitiği ve Strateji Optimizasyonu
Sentetik Görüntü Üretimi
Sahte Fotoğraf ve Video Üretimi
Veri İşleme
Öneri Sistemleri
İlan Öneri
Müzik Öneri
Müşteri Deneyimi ve Müşteriler için Akıllı Kampanya Önerisi
Hava Durumu, Trafik Yoğunluğu Gözeterek Rota Planlama
Periyodik Bakım ve Onarım Kestirimi
İşe Alım ve Performans Değerlendirme Sistemleri
Oyun Motorları
Yapay Zeka Kullanım Alanları
Sağlık Verilerinin Analizi ve Tedavi Planlaması
Tanı Koyma ve Tedavi Planlama Sürecinde Doktorlara Yardımcı Olan
Uygulamalar
Sigortacılık ve Finans
Sanal Asistanlar
Hasar Yönetimi
Sahtekârlık Tespiti ve Önleme, Anomali Tespit Uygulamaları
Yapay Zeka Kullanım Alanları
Tarım ve Hayvancılıkta Akıllı Uygulamalar
İnsansız Hava Aracı (İHA) ile Görüntü İşleme Temelli Hassas Tarım
Uygulamaları
Hassas Hayvansal Üretim
Siber Güvenlik
Siber Saldırıları Tespit ve Engelleme için Uzman Sistem
Kötücül Yazılım Analizi
Ses İşleme
Müzik Tanıma
Sesli Asistanlar
Sesli Yanıt ve Şifre
Konuşmadan Metin Sentezi
Metinden Konuşma Sentezi
Yakın Tarihte YZ uygulamaları
• IBM Deep Blue 1997’de dünya satranç şampiyonu Gary Kasparov’u yendi.
• 2007’de bütün dama hamlelerini oyunun sonuna kadar kontrol edebilecek bir
YZ modeli geliştirildi.
• Proverb adlı YZ programı kare bulmacaları çoğu insandan daha iyi çözer
duruma geldi.
Günümüzde YZ uygulamaları
• Sürücüsüz arabalar (Darpa yarışması,132mil)kullanılmaya
başlandı.
• Mars’ta otonom bir robot kullanıldı.
• Kısıtlı alanda konuşma anlayan programlar( Pegasus
seyahat yardımcısı)geliştirildi.
• Konuşmayı yazıya çeviren programlar (Google Speech to
text) geliştirildi.
Günümüzde YZ uygulamaları
• Otomatik Teorem ispatlayıcılar geliştirildi.
• Ameliyat robotları (HipNav) geliştirildi.
• SKICAT: Uzay teleskoplarından gelen terabyte’larca
görüntü verisinde ilginç nesneleri tanımlayan program
%94 sınıflandırma başarısı sağladı.
• Jupiter: Hava tahmin sistemi
• Googlenews: Canlı gazete oluşturan sistem
Günümüzde YZ uygulamaları
• Ev işleri yapan robotlar (Akıllı Evler)
• Kendi kendine giden taşıtlar
• Uzay araştırmalarında kullanılan otonom araçlar, uzayda
koloniler kurabilmek için gezegenlerde altyapı oluşturan robotlar
• Semantik (anlamsal) web’in günlük hayatta makineler ve
insanlar tarafından kullanımı
• Gerçek zamanlı her dilden çeviri yapabilen tercüme sistemleri
• Gelişen biyo-sibernetik uygulamalar (yapay kol, yapay bacak,
yapay göz, cyborg, vs)
• Dijital Kameralar: Otomatik yüz bulma ve odaklanma gibi
özellikler eklendi.
• Bilgisayar oyunlarında zeki karakterler görülmeye başlandı.
AKILLI şEHiRLER
AKILLI şEHiRLER
AKILLI şEHiRLER
• Proje aşamasından başlayan
tasarım çalışmalarında veriler
şehrin kaynaklarını, tesislerini ve
imkânlarını, şehir sakinleri için
trafik, park yeri, sinyalizasyon, atık
yönetimi gibi konularda hayatı
kolaylaştıracak şekilde
yönlendirilebilir.
• Dinamik ve web bağlantılı akıllı ürünler tüketicilerin yaşamında daha aktif rol
üstlenecektir. Mesela, kendisinin nasıl üretildiği, nerelerde satıldığı veya
kullanılabileceği üzerinde ürünlerin daha fazla aktif ve işlevsel katılımı
olacaktır.
SAGLIK HiZMETLERi
TARIM UYGULAMALARI
ASKERi UYGULAMALAR
Giyilebilir Teknolojiler
Yapay zekânın etkisi ile sağlık, eğitim, PWC’nin (2018) raporunda yapay zekâ
kamu hizmetleri ve rekreasyonu teknolojisine en fazla yatırımda bulanan
kapsayan hizmet sektöründe %21, iki ülke olan ABD ve Çin’in bu alanın
perakende ve toptan ticaretin yanı sıra yaratacağı ekonomik değerden toplamda
konaklama ve gıda hizmetlerinde de 10,7 trilyon dolar kazanç sağlayacağı
%15 artış beklenmektedir. beklenmektedir. Ayrıca bu rakamın
Yapay zekâ teknolojisinin 2030 yılına yapay zekânın küresel ekonomik
kadar potansiyel olarak 15 trilyon etkisinin neredeyse %70'ini oluşturan
dolarlık bir ekosisteme sahip olacağı ekonomik hacim olacağı
öngörülmektedir. vurgulanmaktadır
Yapay Zeka Kullanan Şirketler
Yapılan Yatırımlar
Ülkemizin Yapay Zeka Stratejisi
Cumhurbaşkanlığı Dijital
Dönüşüm Ofisi Başkanlığı
ile Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığı tarafından
hazırlanan, Türkiye'nin 5 yıllık
dönemdeki yapay
zeka çalışmalarına yön
verecek ilk "Ulusal Yapay
Zeka Stratejisi" (UYZS) Bilişim
Vadisi'nde kamuoyuna
tanıtıldı.
Ülkemizin Yapay Zeka Stratejisi
2025 yılına kadar yapay zeka hedefleri
•Yapay zeka alanının Gayri Safi Yurtiçi
Hasıla’ya katkısı yüzde 5’e yükseltilecek.
• Yapay zeka alanında istihdam 50 bin kişiye
çıkarılacak.
• Merkezi ve yerel yönetim kamu kurum ve
kuruluşlarında yapay zeka alanında istihdam
bin kişiye çıkarılacak.
•Yapay zeka alanında lisansüstü düzeyde
mezun sayısı 10 bin kişiye çıkarılacak.
Ülkemizin Yapay Zeka Stratejisi
2025 yılına kadar yapay zeka hedefleri
•Yerel ekosistemin geliştirdiği yapay zeka
uygulamalarının kamu alımlarında
önceliklendirilerek ticarileştirilmesi
desteklenecek.
• Uluslararası kuruluşların güvenilir ve
sorumlu yapay zeka ile sınır ötesi veri
paylaşımı alanındaki düzenleme
çalışmalarına ve standartlaşma süreçlerine
aktif olarak katkı verilecek.
• Uluslararası yapay zeka endekslerindeki
sıralamalarda Türkiye’nin ilk 20 ülke
arasında yer alması sağlanacak.
Yapay Zekâ Uygulamalarında Sık Kullanılan
Programlama Dilleri ve Kütüphaneler Nelerdir?
•Yapay zekâ uygulamaları genellikle açık kaynak ekosisteminde
sürdürülmektedir. Bundan dolayı birçok programlama dili, kütüphane ve
uygulama ortamları mevcuttur.