Temat: Azotowce cd.

1. Kwas azotowy III jest słabym elektrolitem, trwałym tylko w rozcieńczonym

roztworze wodnym. Kwas ten otrzymuje się w wyniku działania silnymi kwasami
na azotany III lub rozpuszczania w wodzie mieszaniny tlenków NO i NO2. Łatwo
ulega rozkładowi :

3HNO2 = HNO3 + 2NO + H2O

Jego sole to azotany III, które są trwałe termicznie. Mają zastosowanie w

lecznictwie np. NaNO2 jako odtrutka przy zatruciach cyjankami. Wodne roztwory
azotanów III litowców i berylowców mają odczyn zasadowy (z wyjątkiem berylu).

2. HN3 – kwas azotowodorowy (azydek wodoru) – bezbarwna, lotna ciecz o

nieprzyjemnym zapachu, silna trucizna, łatwo wybucha pod wpływem wstrząsu
lub po ogrzaniu. Rozpuszcza się w wodzie, dając słaby jednoprotonowy kwas.
Jego sole to azydki, są krystalicznymi ciałami stałymi. Azydki litowców są
rozpuszczalne w wodzie, a ich wodne roztwory mają odczyn zasadowy.
Ogrzewane rozkładają się bez wybuchu z wydzieleniem azotu. W samochodowych
poduszkach powietrznych, zawierających mieszaninę azydku sodu, azotanu V
potasu i tlenku krzemu IV zachodzą następujące reakcje :

2NaN3 = 2Na + 3N2 (podwyższona temperatura)

10Na +2 KNO3 = K2O + 5Na2O + N2

K2O + SiO2 = K2SiO3

Na2O + SiO2 = Na2SiO3

Azydki metali ciężkich (srebro, ołów, rtęć) rozkładają się wybuchowo i znalazły
zastosowanie jako detonatory.

3. Amoniak – NH3 – azan.

W skali przemysłowej otrzymywany metodą bezpośredniej syntezy z
pierwiastków:

N2 + 3H2 = 2NH3 (syntezę prowadzi się na katalizatorze żelazowym)

W laboratorium otrzymywany przez działanie mocnych zasad na sole amonowe w

podwyższonej temperaturze.

2NH4Cl + Ca(OH)2 = CaCl2 + 2H2O + NH3 (podwyższona temperatura)

 Właściwości fizyczne i chemiczne amoniaku:
● Gaz bezbarwny
● O charakterystycznym zapachu, drażniącym błony śluzowe,
● Łatwo ulega skropleniu na gaz bezbarwny
● Bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie
● Wodne roztwory amoniaku to słabe zasady
● Gazowy amoniak tworzy z gazowym HCl białe dymy – chlorek amonu:

NH3 + HCl = NNH4Cl

● Wodne roztwory amoniaku zobojętniają kwasy tworząc sole amonowe np.

(NH4)2SO4

Pochodne amoniaku:

● Amidki – jeden wodór zastąpiony metalem

● Imidki – dwa atomy wodoru zastąpione metalem
● Azotki Mg3N2
● Aminy – atom wodoru zastąpiony niemetalem lub grupą metylową
● Diazan – N2H4 - Hydrazyna – otrzymywany w wyniku utlenienia
amoniaku chloranem I sodu. Produktem pośrednim jest chloramina –
NH2Cl

NH3 + NaClO = NaOH + NH2Cl

NH2Cl + NH3 = N2H4 + HCl

Hydrazyna to bezbarwna, toksyczna ciecz

4. Arsen - w stanie wolnym występuje sporadycznie, głównie w postaci siarczków

lub arsenków. W stanie wolnym otrzymuje się przez ogrzewanie arsenopirytu bez
dostępu powietrza:

FeAsS = FeS + As

Dodatek arsenu do ołowiu ułatwia odlewanie śrutu gdyż zwiększa on napięcie

powierzchniowe stopionego metalu.
Arsen tworzy cząsteczki czteroatomowe – As4

5. Antymon i bizmut w przyrodzie występują w postaci siarczków czyli błyszczów –

antymonitu Sb2S3 i bizmutynu – Bi2S3 oraz w postaci tlenków Sb2O3 – walentynit,
Bi2O3 – ochra bizmutowa.
Obydwa metale otrzymuje się przez prażenie siarczków w atmosferze powietrza i
redukcję otrzymanych tlenków węglem:
 Sb2S3 + 5O2 = Sb2O4 + 3SO2

Sb2O4 + 4C = 2 Sb + 4CO

Bi2 O3 + 4,5 O2 = Bi2O3 + 3SO2

Bi2O3 + 3C = 2Bi + 3CO

Obydwa metale wchodzą w skład stopów użytkowych np. stop czcionkowy i

łożyskowy, stop Rosego, stop Wooda.

6. As4O6 – heksatlenek tetraarsenu – arszenik

7. Kwasy arsenu :

H3AsO3 – kwas trioksoarsenowy III – powstaje z arszeniku

As4O6 + 6H2O = 4H3AsO3

H3AsO4 – kwas arsenowy V- powstaje w wyniku działania stężonego kwasu

azotowego V na arszenik