Geozagrożenia meteorologiczne i klimatyczne

Wprowadzenie
Przeczytaj
Film edukacyjny
Grafika interaktywna
Dla nauczyciela
 Geozagrożenia meteorologiczne i klimatyczne

Źródło: dostępny w internecie: h ps://pixabay.com/pl/photos/statku-powietrznego-p%C5%82ywaj%C4%85ce-niebo-

3464648/, domena publiczna.

Na całym świecie zachodzą groźne zjawiska atmosferyczne, które wraz z ocieplającym

się w ostatnich latach klimatem występują coraz częściej. Globalne ocieplenie jest
spowodowane zwiększającą się emisją dwutlenku, co skutkuje m.in. wzrostem temperatury
powietrza i w konsekwencji też temperatury wód. Występowanie groźnych zjawisk
meteorologicznych i klimatycznych niesie za sobą negatywny wpływ dla gospodarki oraz
społeczeństwa. Niszczy infrastrukturę i rolnictwo; może także stwarzać zagrożenie dla
życia ludzi.

Twoje cele

Poznasz przyczyny powstawania groźnych zjawisk atmosferycznych.

Opiszesz różne geozagrożenia meteorologiczne i klimatyczne.
Omówisz skutki geozagrożeń.
Przeczytaj

Klęski żywiołowe są skutkiem zachodzących w przyrodzie ekstremalnych zjawisk

naturalnych, nierzadko atmosferycznych.


Burza występuje w postaci wyładowań atmosferycznych (błyskawice i grzmoty)
związanych z występowaniem chmur typu cumulonimbus. Burze najczęściej
obserwowane są na froncie chłodnym lub w jednolitych masach powietrza. Zazwyczaj
towarzyszą im krótkotrwałe, intensywne opady deszczu.
Źródło: dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.

Słownik
pogoda

stan atmosfery w danym miejscu i czasie, określony zespołem elementów i zjawisk

meteorologicznych, do których należą: temperatura i wilgotność powietrza, ciśnienie
atmosferyczne, prędkość, kierunek i porywistość wiatru, zachmurzenie oraz wielkość
i rodzaj opadu (encyklopedia.pwn.pl)

zjawisko naturalne

wielorakie działanie sił natury niezwiązane z oddziaływaniem człowieka

Film edukacyjny

Zapoznaj się z filmem i wykonaj polecenie.

Polecenie 1

Podaj definicję osuwiska i wskaż zależność osuwiska od czynników meteorologicznych.

Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DUW943lpz

Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Film nawiązujący do treści materiału - dotyczy geozagrożeń meteorologicznych oraz

klimatycznych.
Grafika interaktywna

Grafika interaktywna przedstawia główne związki między wybranymi stanami pogody

a występowaniem zagrożeń meteorologicznych prowadzących w większości do klęsk
żywiołowych. Kiedy klikniesz w numer, poznasz ich wybrane przykłady z różnych regionów
świata. Przeanalizuj grafikę interaktywną i wykonaj polecenia. W razie potrzeby skorzystaj
z innych źródeł informacji.

Polecenie 1

Określ pośrednie, środowiskowe, społeczne i gospodarcze skutki zagrożeń

meteorologicznych uwzględnionych w grafice interaktywnej.

Polecenie 2

Wymień zagrożenia meteorologiczne nieuwzględnione w grafice. Określ czynniki

powodujące zagrożenie i ich skutki bezpośrednie i pośrednie.
 1
2
3
4
5
6

7
8
9
10
11

12

Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Dla nauczyciela

SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Ewa Malinowska

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Geozagrożenia meteorologiczne i klimatyczne

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres rozszerzony, klasa IV

PODSTAWA PROGRAMOWA

XVIII. Problemy środowiskowe współczesnego świata: tropikalne cyklony, trąby powietrzne,

sztormy, powodzie, tsunami, erozja gleb, wulkanizm, wstrząsy sejsmiczne, powstawanie
lejów krasowych, zmiany klimatu, pustynnienie, zmiany zasięgu lodowców, ograniczone
zasoby wody na Ziemi, zagrożenia georóżnorodności i bioróżnorodności.

Uczeń:

1) wyjaśnia powstawanie geozagrożeń meteorologicznych i klimatycznych (tropikalne

cyklony, trąby powietrzne, pustynnienie, zmiany klimatu).

Kształtowane kompetencje kluczowe

kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych,

technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne

Uczeń:

definiuje geozagrożenia klimatyczne i meteorologiczne,

wymienia główne związki między wybranymi stanami pogody a występowaniem
zagrożeń meteorologicznych,
rozpoznaje regiony szczególnie predestynowane do występowania zagrożeń
meteorologicznych,
opisuje pośrednie i bezpośrednie skutki geozagrożeń meteorologicznych dla przyrody
i człowieka.

Strategie nauczania: asocjacyjna, badawcza (problemowa)

Metody nauczania: blended learning, IBSE, dyskusja

Formy zajęć: praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‐materiał, komputer, projektor multimedialny, tablety

Materiały pomocnicze:

Meteorologia i klimatologia (red. Krzysztof Kożuchowski), Wydawnictwo Naukowe

PWN, 2019.
Michael Allaby, Pogoda. Zjawiska atmosferyczne na Ziemi, Wydawnictwo: G+J RBA,
2002.
B. Buckley, E. J. Hopkins, R. Whitaker, Pogoda, Wydawnictwo CARTA BLANCA, 2007.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

Przedstawienie celów lekcji.

Wprowadzenie w temat lekcji poprzez omówienie/przypomnienie podstawowych
informacji na temat katastrofalnych zjawisk meteorologicznych; pytania sprawdzające
poziom przygotowania uczniów.

Faza realizacyjna

Prośba do uczniów o zapoznanie się z e‐materiałem.

Omówienie zasad wykonania zadania; zadaniem uczniów jest obejrzenie filmu
edukacyjnego i przeanalizowanie grafiki interaktywnej z e‐materiału, wykonanie
poleceń, a następnie przedstawienie rezultatów na forum klasy.
Wyświetlenie na ekranie filmu edukacyjnego dotyczącego geozagrożeń
meteorologicznych i klimatycznych; w trakcie projekcji filmu uczniowie prowadzą
notatki (alternatywnie wypełniają kartę pracy przygotowaną przez nauczyciela).
Wyświetlenie na ekranie grafiki interaktywnej przedstawiającej główne związki między
wybranymi stanami pogody a występowaniem zagrożeń meteorologicznych;
omówienie jej przez nauczyciela w interakcji z uczniami.
Podział uczniów na grupy (liczebność grup określa nauczyciel).
Praca w grupach – każda grupa wykonuje polecenia do filmu edukacyjnego i grafiki
interaktywnej.
Przedstawienie przez liderów poszczególnych grup na forum klasy rezultatów
wykonanych poleceń (wszystkich lub wskazanych przez nauczyciela); nauczyciel
i pozostali uczniowie kontrolują poprawność informacji, wprowadzają uzupełnienia.
Dyskusja z udziałem wszystkich uczniów, mająca charakter kompleksowego
podsumowania informacji dotyczących geozagrożeń meteorologicznych
i klimatycznych oraz ich skutków pośrednich i bezpośrednich dla przyrody
i człowieka.
 Sporządzenie notatki w zeszycie zawierającej syntetyczne podsumowanie
przeprowadzonej dyskusji.

Faza podsumowująca:

Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela

i udzielanie odpowiedzi przez uczniów.
Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.

Praca domowa:

praca pisemna: Czy globalne zmiany klimatu mogą wpłynąć na wzrost częstotliwości
i intensywności zagrożeń meteorologicznych?

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafiki zawarte w e‐materiale i film edukacyjny mogą być wykorzystane podczas innych
różnorodnych tematycznie lekcji dotyczących zróżnicowania środowiska Ziemi zarówno
w ujęciu komponentowym (głównie blok tematyczny: atmosfera), jak i kompleksowym
(charakterystyka środowiska różnych regionów fizycznogeograficznych, relacje między
komponentami środowiska). Uczeń może także wykorzystać e‐materiał do samodzielnego
rozszerzania i pogłębiania wiedzy w domu oraz w czasie lekcji mających na celu
powtórzenie materiału z bloku tematycznego dotyczącego atmosfery.