Piling larang 3rd quarter chael Herban -defined the term fad as something that quickly gains

popularity and may fade just as quickly a

MODULE 1: Pagsulat GAMIT NG WIKA
1. pagkukuwento tungkol sa sarili
ANO ANG PAGSULAT? 2. pag-uusap sa isang pagtitipon
3. pagsagot sa tanong
• Ang pagsulat ay pagsasalin sa papel o sa anumang kasangkapang 4. pag-uutos
maaaring magamit na mapagsasalinan ng mga nabuong salita, 5. paghingi ng impormasyon
simbolo at ilustrasyon ng isang tao o mga tao sa layuning 6. pagsisimula ng usapan
maipahayag ang kanyang/kanilang kaisipan. (Bernales, et al 2001) 7. pagtatakda ng tipanan
8. pagtatanong
ITO AY KAPWA ISANG MENTAL AT PISIKAL NA AKTIBITI 9. pakikiusap
NA GINAGAWA PARA SA IBA’T IBANG LAYUNIN. 10. pagpayag at pagtutol sa gawain
11. pag-uusap sa isang pagtitipon
• Ito ay pisikal na aktibiti sapagkat ginagamit dito ang kamay at mata. 12. pag-alala sa nakaraang pangyayari
Mental na aktibiti rin ito sapagkat hindi maaaring hindi gamitin ang 13. paglalarawan ng karanasan
utak sa pagsusulat dahil dito nagmumula kung ano ang isusulat. 14. paglikhang-isip
15. paglalarawan ng karanasan
Sosyo - LIPUNAN NG MGA TAO 16. pagputol sa usapan
Kogniteb – Pagiisip 17. paghadlang
18. paghahayag ng intensyon
KAHALAGAHAN NG PAGSULAT 19. pagtatalakay sa maaaring mangyari
• Naipahahayag ang mga ideya at kaisipan 20. pag-aalok ng tulong
• Nagbibigay ng kaalaman 21. paghingi ng permiso
• Nagsisilbing katibayan 22. paglalarawan ng bagay
• Nagagamit ang mga natamong kasanayan 23. pagbibigay ng opinyon
• Nakapagbibigay ng ideya at gabay sa mga mambabasa 24. pagbibigay ng dahilan
25. pagbibigay ng panuto o direksyon
KOGNITIB NA PANANAW SA PAGSULAT 26. pagsulit sa pag-unawa
27. pagtutulad paghahambing
Sosyo-ay tumutukoy sa lipunang ginagalawan ng tao. 28. pagpapahayag ng pinili
Kognitib-Nag-uugnay sa pag-iisip 29. pagbibigay ng mungkahi
Sosyo-Kognitib-ay isang paraan ng pagtingin sa proseso ng pagsulat na 30. pagbibigay ng payo
kinapapalooban ng sosyal at mental na aktibidad ng isang nagsusulat. 31. pagrereklamo
32. pagpapahayag ng pagkagusto o interes
33. panghihimok
MGA LAYUNIN SA PAGSULAT 34. paghingi ng paumanhin
35. pagpapatawad
1. EKSPRESIB NA PAGSULAT 36. pagpapahayag ng pagkabigo
2. TRANSAKSYUNAL NA PAGSULAT 37. paglalarawan
3. IMPORMATIB NA PAGSULAT 38. paglalahad
4. MAPANGHIKAYAT NA PAGSULAT 39. pagsasalaysay
5. MALIKHAING PAGSULAT 40. pagdidiyalogo
41. panghihikayat
42. pagpapahayag ng damdamin
IMPORMATIB NA PAGSULAT
43. pakikidalamhati
44. pakikipanayam
 Kilala rin sa tawag na Expository Writing.Ito ay naghahangad
45. AT IBA PA
na makapagbigay impormasyon at mga paliwanag .Ang pokus
nito ay ang mismong paksang tinatalakay sa teksto. MGA LAYUNIN NG PAGSULAT

 Halimbawa: • Magbigay impormasyon

• Manghikayat
 Pagsulat ng Report ng obserbasyon • Manlibang

 Mga istatistiks na makikita sa mga libro at ensayklopidya

 Balita KAPIT
Ni: Mike Angelo Banogon 1Ad 5
 Teknikal o bisnes report
Sa gaspang ng ‘yong kamay,
Kapit ko ay matibay.
PAGLALAPAT SA KONTEKSTONG PILIPINO
Ihatid mo ko inay,
Sa landas ng tagumpayFeatures
May bagong adiksyon ang sambayanan maliban sa mga telenobela at on Mobile Phones and It's
showbiz talkshow, may kakumpitensiya na ang Youtube at anumang Evolution
board games maging sex stories at out of this world feature stories sa mga
tabloid, hindi na rin nakapako ang mga tenga sa “True Love Confessions”
at “Dear Papa Jack” o “True Confession” sa radyo. . . may Facebook
(Rodriguez, 2011)
URI NG PAGSULAT
Puwede ng bansagan ang Pilipinas bilang “FB Capital of the
World” ✓ AKADEMIKO
PAGSULAT SA FILIPINO SA PILING LARANGAN ✓ TEKNIKAL
• Akademik at Sining
✓ JORNALISTIK
• Isports
• Teknikal-Bokasyonal
INNOVATORS
SANDIGAN NG PAGSULAT

1. Komprehensibong Paksa
2. Angkop na Layunin
3. Banayad na Daloy/ Balangkas
4. Halaga ng Datos

TANDAAN!

Pagsulat

ISIP

• Ideya

• konsepto

DAMDAMIN
UPANG MAGABAYAN SA PAG-UNAWA SA ANYO NG
• nararamdaman AKADEMIKONG SULATIN, MAINAM NA MAGING GABAY
ANG SUMUSUNOD NA KATANUNGAN:
• saloobin
✓ Para saan ang akademikong sulatin?
KILOS ✓ Ano ang kahulugan, kalikasan, katangian ng akademikong
sulatin?
✓ Paano nagiging magkaugnay ang kahulugan, kalikasan,
• tugon
katangian bilang batayang konsepto ng anyo ng akademikong
sulatin?
• aksyon
Kaakibat ng akademikong sulatin ang magpahayag ng iba’t ibang uri ng
ISAISIP AT ISAPUSO: pang-unawa. Esensyal ang gampanin ng pag-unawa na natatamo sa
pagbuo ng akademikong sulatin. Salamin ng kakayahang umunawa ang
• Husay sa pagsulat, tagumpay ang katapat. anumang ipinapahayag sa isinulat.
• Akademikong Pagsulat, Dapat Sapat at Lapat

Hindi maaaring paghiwalayin ang pagsulat at kognisyon. Ang isip ang

pinagmumulan ng proseso ng kognisyon. Samakatuwid, magkatambal
ang pagsulat at pag-iisip. Pinabibisa pa ito ng tamang gamit ng salita,
kataga, ekspresyon, at kalipunan ng mga pangungusap na binuo ng
kaisipan ng isang tao.

Isang uri ng pagsulat ang akademikong sulatin. Ito ay makikilala sa

layunin, gamit, katangian, at anyo nito. Taglay ng akademikong sulatin
ang mataas na gamit ng isip upang maipahayag ang ideya bilang batayan
ng karunungan.

Ang isang akademikong sulatin ay mahalagang mayroong

pinagbabatayan. Pundasyon ang isip na magluluwal ng mabungang
impormasyon. Ang impormasyon ay dapat sangkapan ng lohikal, kritikal,
maugnayin, at malikhaing paraan upang iugnay ang kaalaman na nais
ibahagi.
KATANGIAN NG AKADEMIKONG SULATIN

Hindi na maaaring alisin ang pagiging sining at agham ng

akademikong sulatin. Taglay na katangian ng isang akademikong sulatin
ang pagiging malikhain ng isang manunulat sa pagsasalansan ng mga
konsepto na umiikot sa paksa.

ANO-ANO ANG KATANGIAN NG ISANG AKADEMIKONG

SULATIN?

MAKATAO - May makabuluhang impormasyon na dapat mabatid para

sa kapakinabangan ng mamamayan.

MAKABAYAN - Ito’y magtutulay sa kaunlaran ng mamamayan upang

maging produktibong kasapi ng pamayanan at bansa.

MAKA-DEMOKRATIKO - Ito’y walang kinikilingan o kinatatakutan dahil

ang hangarin ay magpahayag ng katotohanan.

Communication - Nowadays mobile phones hav the ability to

connect people from all over the world, no matter where they
may be in a variety of ways of communication with the power
of internet connection. Through social media apps they a

HALIMBAWANG GAWAIN
✓ Munting Palihan: Pumili at bumuo ng isang talata ng
panimulang akademikong sulatin. Ipawasto ito sa kamag-aral
gamit ang gabay sa pag-e-edit at muling isulat sa isang short
bond paper ang ginawang panimula.
✓ Lakbay-Salaysay
✓ Talaarawan
✓ Blog Pangkalikasan
✓ Sanaysay Pangkultura
✓ Rebyu ng Pinakabagong Pelikula
KAHULUGAN NG ETIKA
• Ayon sa artikulo ni Ferriols (1997; sa pagbanggit nina
Evasco, 2011), nagmula ang etika sa salitang Griyego na
ethike na nakaugat sa ethos na nangangahulugan ng
“nakaugaliang pamamalakad sa buhay” o “ugali”.
• Mula rito ay binibigyang-kahulugan ang etika bilang
kaisipang kaugnay ng kung ano ang dapat at hindi dapat,
mabuti at masama, o kaya’y tama at mali.
PLAGIARISMO
• Ayon sa pahayag ng American Historical Association (1987),
mula ang “plagiarismo” sa mga katagang Latin na
plagiarius na nangangahulugan ng “abdaktor” at plagiare na
nangangahulugan naman ng “pagnanakaw.” Batay naman
sa American Psychological Association (2002), ito ang pag-
angkin ng mga bahagi ng pananaliksik ng ibang
mananaliksik.
• Sa kabuuan, tumutukoy ang plagiarismo sa pag-aangkin,
panggagaya, at/o pangongopya ng mga kataga, datos, ideya,
proseso, at/o resulta na gawa at ginamit ng iba nang walang
kaukulang pagkilala.
PAGLALAPAT SA KONTEKSTONG PILIPINO
May bagong adiksyon ang sambayanan maliban sa mga telenobela at
showbiz talkshow, may kakumpitensiya na ang sudoku at crossword
puzzles maging sex stories at out of this world feature stories sa mga
tabloid, hindi na rin nakapako ang mga tenga sa “Gabi ng Lagim” at
“Dear Kuya Eddie” o “True Confession” sa radyo. . . may Facebook
(Rodriguez, 2011)
Puwede ng bansagan ang Pilipinas bilang “FB Capital of the
World”
Differences between Strategic Thinking and
Intuitive Thinking -Urgel, E
Bagong lunsaran na
puwedeng idiskurso
Kowts D a
y tatus
press Balita Paano ito makakaapekto sa ating pagtuturo
Paano makakaapekto sa mga produkto ng pagkatuto
odrigu illiam dik sa a ook I u lishing In hilippin s u on ity
Sa aking guro,
Noon, akala ko proyekto lang ang pagsusulat. Nang naging guro
kita nagbago ag lahat. May saysay pala ang lapis at papel. May puwang
pala ang aking utak. Tandang-tanda ko ang iyong sigla sa tuwing ako’y
nahihikayat mong bumuo ng ideya. Pero bago ito mangyari, uubos ito ng
iyong tiyaga at pasensya.
Salamat sa iyong sigasig. Salamat sa pagpapamulat sa bisa at
halaga ng pagsulat.
Hindi ko malilimutan ang iyong sinabi,
#S3: saglitsubalitsulit
#DSLdapatsapatlapat
bahagi ka ng aking tagumpay.
Ag iyong dating mag-aaral,
Sally Siksik (Batch 2020)
Module 2: ANG ABSTRAK
Kahulugan ng Abstrak
1. Pinaikling deskripsiyon ng isang pahayag o sulatin. Sa mga sulating
pampanitikan maaaring ito ay bahagi ng isang buo at mahabang
sulatin, aklat, dayalogo, sanaysay, pelikula at iba pa na hinahango
ang bahagi upang bigyang-diin ang pahayag o gamitin bilang sipi.
2. Isa itong maikling buod ng pananaliksik, artikulo, tesis, disertasyon,
rebyu, proceedings, at papel-pananaliksik na naisumite sa
komperensiya at iba pang gawain na may kaugnayan sa disiplina
upang mabilis na matukoy ang layunin ng teksto. Kadalasang
makikita ito sa simula pa lamang ng manuskrikto, ngunit itinuturing
ito na may sapat ng impormasyon kung kaya’t maaaring mag-isa o
tumayo sa kanyang sarili.
Sa mga tesis at disertasyon, at mga akademikong journal, naibibigay
na ng abstrak ang kabuuang ideya ukol sa paksa. Sa mga pandaigdig
na komperensya, ang isinumiteng abstrak ay sapat na upang
matanggap o di-matanggap ang paksa at basahin ang papel sa
naturang okasyon.
Sa mga tesis at disertasyon, at mga akademikong journal, naibibigay
na ng abstrak ang kabuuang ideya ukol sa paksa. Sa mga pandaigdig
na komperensya, ang isinumiteng abstrak ay sapat na upang
matanggap o di-matanggap ang paksa at basahin ang papel sa
naturang okasyon.
Sa tesis at disertasyon pa rin, ito ay naglalaman ng resulta ng
pananaliksik at ang kongklusyon ng pananaliksik nang hindi lalagpas
sa 200 salita (minsan ay depende sa institusyong pormat).
Mahalagang maingat itong maisagawa dahil ito ang karaniwang
binabasa ng mga taong interesadong mabasa ang ginawa mong
pananaliksik (Research paper outline na hinango sa aklat ni Bernales
et.al., 2013).
Abstrak Para sa Isang Pananaliksik/Tesis
Narito ang mga bahaging makikita sa ilang abstrak na karaniwa’y isa
o dalawang pahina lamang. Kung minsan ay hindi naman ito
binabanggit ngunit naroon sa abstrak ang mga bahaging ito:
1. Heading
Ito ay karaniwang kinapapalooban ng pamagat ng pananaliksik, mga
mananaliksik, antas, asignatura, uri ng dokumento, kabuuang bilang ng
pahina, panuruang-taon ng pagkakasulat at tagapayo.
 2 Buod
Ito ay ang muling pagpapahayag ng mga ibinigay na impormasyon sa
maikling pamamaraan. (Hango sa aklat ni Bernales et al., 2013)
3 Layunin ng Pag-aaral at Kahalagahan ng Pag-aaral
Kahalagahan ng buong pag-aaral at kung ano ang magiging kontribusyon
nito sa napiling larangan. Gayundin kung sino ang makikinabang at ang
posibleng implikasyon ng pag-aaral.What is main reason of migration?
4 Metodolohiya at Instrumentong Ginamit sa Pagkalap ng Datos
Inilalahad sa bahaging ito ang disenyong ginamit sa pananaliksik kasama
ang paraan ng pagkalap ng mga datos upang masuri ang kinalabasan ng
pag-aaral.
5 Resulta
Mahalagang datos na kinalabasan ng pag-aaral.
6 Kongklusyon
Inilalarawan ang resulta o kinalabasan ng pag-aaral. Tinatalakay rin ang
mahalagang natutunan o nabuo mula sa pananaliksik. Karaniwang
sumasagot sa mga tanong o hipotesis na ibinigay sa panimula ng sulating
pananaliksik.
7 Rekomendasyon
Ang mga obserbasyon sa ginawang pag-aaral at nagbibigay ng mga
mungkahi ang mananaliksik na maaaring gawin pa ng iba pang
mananaliksik sa paksa na hindi nagawa dahil sa limitasyon ng pag-aaral.
Buod
Ang pananaliksik na ito ay binuo ng mga mananaliksik upang suriin
ang Florante at Laura na akda ni Francisco Balagtas na itinuturing na isa
sa mga pinakadakilang akda sa larangan ng Panitikang Filipino. Sang-
ayon kay Pedro L. Ricarte, ang akdang Florante at Laura ni Francisco
Balagtas, kung ito’y kathang walang kupas, ay dapat maangkin ng
nakaraan, ng kasalukuyan at ng hinaharap man.
Inasam na maipamulat sa mga mag-aaral ang kahalagahan ng pag-
aaral at pagpapahalaga sa nasabing akda dahil ito ay isa sa mga
nakadisensyo upang pag-aralan sa panahong ito. Nakasaad sa Basic
Education Curriculum na mananatili ang pagtuturo at pag-aaral sa akdang
Florante at Laura upang mas mapayabong at mapaunlad pa ang ating
iniingatang panitikan.
Layunin ng Pag-aaral
Nilayong masagot sa pananaliksik na ito kung anong teoryang
pampanitikan ang ginamit sa kabuuan ng awit na Florante at Laura at
tukuyin ang limang teoryang pinakanangibabaw. Dagdag pa, ilarawan at
ihambing ang mga ito sa bawat isa. Sa huli, makabubuo ng mga patnubay
na tanong upang masuri sa iba’t ibang perspektibo ang anumang akdang
pampanitikan.
Pamamaraang Ginamit
Ang pananaliksik na ito ay gumamit ng disenyong pagsasalaysay
(narrative research) na kung saan ang mga mananaliksik ay gumamit
naman ng hulwarang paghahambing at paglalarawan upang masuri ang
kabuuan ng akdang Florante at Laura nang sa gayon ay lumutang ang mga
teoryang nakapaloob dito.
Resulta
Matapos maisagawa ang pagsusuri, natuklasan na ang mga teoryang
pampanitikang ginamit sa awit ay arketaypal, naturalism,
eksistensyalismo, feminism, hu,anismo, sosyolohikal, klasisismo,
markismo, romantisismo, saykolohikal moralistiko, at imahismo. Sa
kabuuan, ang limang teoryang pampanitikang nangibabaw ay ang
romantisimo, naturalism, arkaytepal, saykolohikal at moralistiko. Sa
pamamagitan ng paglalarawan at paghahambing sa limang
pinakanangibabaw na teoryang pampanitikan ay nabatid ang pagkakatulad
at pagkakaiba ng mga ito sa bawat isa. Batay sa kinalabasan ng pag-aaral,
ang mungkahing gabay sa pagsusuri ng panitikan ay binuo.
Kongklusyon
Matapos na maisaayos ang mga resulta ng pananaliksik at pagsusuri,
nabuo ang mga sumusunod na kongklusyon. Iba’t ibang teoryang
pampanitikan ang maaaring magamit para sa isang partikular, na akdang
pampanitikan. Lalo na sa mga akdang binubuo ng maraming kabanata
tulad ng awit sapagkat ang may-akda ay nagbibigay-tuon sa daloy ng
pangyayari at hindi sa mga teorya na maaaring mabakas sa kanayang
akda. Kapuna-puna rin na hindi magiging pantay ang bilang ng mga
teoryang pampannitikang ginamit sa akda at mayroong mga teorya na
magiging dominante kaysa sa iba. Gayundin, ang mga teoryang
pampanitikan ay mailalarawan aaat mapaghahambing sa bawat isa sa
pamamagitan ng pagbibigay-tuon sa anggulo ng pagkakatulad at
pagkakaiba ng mga ito. Dagdag pa, kapaki-pakinabang ang paggamit ng
mga patnubay sa tanong upang magkaroon ang mga mag-aaral ng gabay
sa pagsusuri ng mga akdang pampanitikan at angkop para sa limang
teoryang pinakanangibabaw sa awit.
Rekomendasyon
Batay sa kongklusyon, nabuo ang mga sumusunod na
rekomendasyon: Una, magkaroon ng malalim na pag-aaral hinggil sa
teoryang pampanitkan at akdang babasahin nang sa gayon ay makapagsuri
pa ng iba’t ibang likhang akda ng mga mahusay na makata at kwentistang
Pilipino. Ikalawa, tukuyin ang mga teoryang pampanitikan na nangibabaw
sa kabuuan ng akda upang maiugnay sa buhay at layon ng may akda at
maunawaan nang lubos ang akdang sinusuri. Ikatlo, ilarawan at ihambing
ang mga teoryang pampanitikan sa bawat isa nang sa gayon ay mas
maging malinaw ang pagkakatulad at pagkakaiba ng mga ito. Kaugnay
nito, iminumungkahing bigyang-pansin at pahalagahan ang kasanayan sa
pagbabasa tungo sa epektibong pagkaunawa sa akda. At sa huli ay gamitin
bilang pantulong na kagamitrang panturo ang mga nabuong patnubay na
tanong upang malinang ang mas mataas na antas ng pag-iisip at
pagkaunawa.
Abstrak Para sa Isang Aklat o Modyul
Isang maikling paglalahad ng kabuuan ng isang aklat o modyul.
Kabilang sa pagbuo nito ang mga bahaging:
1. Maikling panimula
2. Layunin o kahalagahan ng nasabing aklat
3. Ang nilalaman ng aklat
4. Para kanino ang aklat
5. Kongklusyon
6. Paalala sa paglilimbag na walang pahintulot (para sa modyul
lang ito sapagkat sa aklat ay may bahaging tinatawag na
COPYRIGHT).
 ANYO NG TALUMPATI

Abstrak Para sa Isang Pelikula

Isang maikling pagpapakilala sa kabuuan ng pelikula upang
magkroon ng interes ang mga manonood na tangkilin o panoorin. MGA URI NG TALUMPATI
Kabilang sa pagbuo nito ang mga sumusunod na mungkahing dapat
isama: 1. Talumpati ng nagpapaliwanag

1. Larawan/mga pangunahing tauhan na magsisiganap

2. Disenyo ng kabuuan ng abstrak
3. Pamagat ng Pelikula
4. Direktor
5. Production Company (Logo hangga’t maaari)
6. Executive Producer
7. Writer/Screenplay/Manunulat
8. Musical Scorer/Background
9. Cinematography
10. Copyright Reserved
11. Mga Tauhan
12. (Minsan isinasama ang petsa kung kailan ipapalabas)

2. Talumpati ng naghihikayat

THE BENEFITS OF COLLABORATION AND COOPERATION

Collaboration and cooperation in globalization speaks of modernity
and optimistic approach in the modern society.
Collaboration and Cooperation in globalization protects a country from
social degradation and scientific improvement.
It adapts understanding of new cultures, beliefs and values, increases the
opportunity of employment.
Collaboration and cooperation in globalization creates an exchange of
ideas and information between countries and its people

MODULE 3: TALUMPATI
 6. Talumpati ng Pamamaalam

3. Talumpati na pagpapakilala

4. Talumpati sa pagkakaloob ng gantimpala

PAGHAHANDA SA TALUMPATI
 Layunin
 Paksa

MGA DAPAT TANDAAN SA PAGBIGKAS NG TALUMPATI

1. Tikas at Tindig
2. Galaw o Kilos
3. Kumpas
4. Tinig

MGA DAPAT TANDAAN SA PAGKUMPAS

5. Talumpati ng Pagsalubong • Dapat galing sa kalooban ang natural na kumpas.

• Dapat ibagay sa mga salitang binibigkas ang pagkumpas.
• Iwasan ang magkaroon ng anggulo ang pagtaas ng bisig.
• Ang pagkumpas ay nagsisimula sa balikat at magtatapos sa dulo
ng daliri.
• Hindi dapat gumamit ng napakaraming kumpas o kaya wala ni
isa man.
• Hindi dapat isinasagawa ang pagkumpas sa paraang
nagwawalis.
• Kapag nauuna ang kanang paa sa pagtayo, ang kanang kamay
ang gagamit sa pagkumpas, kapag kaliwang paa, ang kaliwang
kamay ang gagamit sa pagkumpas. Kapag dalawang kamay ang
gagamitin ay dapat pantay ang sa pagkakatayo ng mga paa.
.
. 3. Tesis o Argumento – iniuugnay ang antithesis o kontra-argumento,
MGA URI NG KUMPAS at, sa huli, ang sintesis o rekonsilasyon ng mga ideya na nakapaloob
sa naunang dalawa. Ang buong proseso ay nakabubuo ng bagong
A. Palad na itinaas habang nakalahad- nagpapahayag ng tesis.The food consumption and production have a major impact on
dakilang damdamin the surroundings. The means we have a tendency to consume has
B. Nakataob na palad at biglang ibaba- nagpapahayag ng each direct and indirect impacts on the surroundings.
marahas na damdamin 4. Pagsulat – ang sintesis ay isang anyo ng pag-uulat ng mga
C. Palad na bukas at marahang ibinababa- nagpapahayag ng impormasyon sa maikling pamamaraan upang ang sari-saring ideya o
kaisipan o damdamin datos mula sa iba’t ibang pinanggalingan (tao, libro, pananaliksik, at
D. Kumpas na pasuntok o kuyom na palad- nagpapahayag ng iba pa) ay mapagsama-sama at mapag-isa tungo sa isang malinaw na
pagkapoot o galit at pakikipaglaban kabuuan o identidad. Mula sa prosesong ito, kung saan tumutungo sa
E. Paturong kumpas- nagpapakilala ng panduduro, pagkagalit at sentralisasyon ng mga ideya, makabubuo ng bagong ideya.
paghamak
F. Nakabukas na palad na magkalayo ang mga daliri at unti- Sa makatuwid, ang sintesis ay pagsasama-sama ng
unting itinitikom- nagpapahiwatig ng matimping damdamin mga ideya tungo sa isang pangkalahatang kabuuan na nangangailangn ng
G. Ang palad ay bukas paharap sa nagsasalita- pagtawag ng analisis sa simula (kabuuang datos, ideya at paksa).
pansin sa alinmang bahagi ng katawan ng nagsasalita
H. Nakaharap sa madla, nakabukas ang palad- nagpapahiwatig
ng pagtanggi, pagkabahala at takot
I. Kumpas na pahawi o pasaklaw- nagpapahayag ng pagsaklaw
sa isang diwa, tao o pook
J. Marahang pagbaba ng dalawang kamay- nagpapahayag ng
kabiguan o kawalan ng lakas

HAKBANG SA PAGHAHANDA NG TALUMPATI

I. Pagpili at Paglilimita ng Paksa
✓ Dapat batid at may kaalaman sa paksa
✓ Kawili-wili at napapanahon ang paksa
✓ Limitahan ang paksa ayon sa itinakdang oras
II. Pagtitiyak sa Layunin
III. Pagsusuri sa mga Tagapakinig
IV. Pagsusuri sa Okasyon Mahalaga sa sintesis ang organisasyon ng mga ideya dahil nanggaling ang
V. Paglilikom ng Materyal mga ito sa iba’t ibang batis ng impormasyon.
VI. Paghahanda ng Balangkas
Halimbawa:
1. Sa isang interbyu sa isang tao, iba-iba ang itinatanong ng nag-
MGA BAHAGI AT ELEMENTO NG TALUMPATI iinterbyu gaya ng tungkol sa pamilya, propesyon, opinyon sa paksa, atbp.
Kaya iba-ibang opinyon naman ang maririnig.
I. Pambungad o Introduksyon 2. Sa panel discussion naman, iba-iba ang taong nag-uusap tungkol sa
II. Pangunahing Ideya iisang paksa
III. Katawan o Paglalahad
IV. Paninindigan Ang pagbubuo at pagbubuod sa mga ito ay nangangailangan ng
V. Konklusyon sistemakong paraan.
a. Pamimitawan- bahagi ng konklusyon na masining na
pagpapahayag ng wakas ng talumpati na nag-iiwan ng MGA ILANG HAKBANG AT MUNGKAHI SA MAAYOS NA
kakintalan sa isipan ng mga nakiikinig. PAGBUBUO NG SINTESIS

LAYUNIN NG TALUMPATI 1. Introduksyon

- Sisimulan sa isang paksang pangungusap na magbubuod o
1. Manlibang magtutuon sa pinakapaksa ng teksto. Banggitin ang mga sumusunod:
2. Magpakilala a. Pangalan ng may-akda
3. Magbigay-kabatiran b. Pamagat
4. Magbigay-galang c. Impormasyon tungkol sa may-akda, teksto, paksa
5. Magparangal
6. Manghikayat 2. Katawan
7. Magpasigla a. Organisahin ang mga ideya upang mauri kung may
nagkakapareho. Gumawa ng isang Sintesis Grid (halaw sa 2000
Learning Center, University of Sydney) upang masigurong
maayos at sistematiko ang daloy ng pagkuha ng impormasyon.

MODULE 4: SINTESIS AT BUOD

SINTESIS

1. Salitang Griyego – syntithenai (syn=kasama; magkasama; tithenai=

ilagay; sama-samang ilagay.
2. Pilosopiya – bahagi ito ng metodong diyalektal ni Georg Friedrich
Hegel kaugnay ng pagbuo o katuwiran.

b. Suriin ang koneksyon ng bawat isa sa paksa at pangunahing
ideya.
c. Simulan sa pangungusap o kataga ang bawat talata.
Naglalahad ang pangungusap o katagang paksa ng talata.
d. Ibigay ang mga impormasyon mula sa iba-ibang batis (tao,
libro, at iba pa) o iba-ibang paksa o opinyon sa isang paksa.
e. Gumamit ng angkop na mga transisyon (halimbawa:
gayundin, sa kabilang dako, gayunman, at iba pa) at paksang
pangungusap. Banggitin din ang pinagkunan (halimbawa: “na
ayon sa Daluyan Journal, Vol. VI, 2009”).
f. Gawing impormatibo ang sintesis. Ipakita ang mga
pagkakapareho at pagkakaiba ng mga ideya, opinyon,
paniniwala, reaksyon, at iba pa.
g. Huwag maging masalita sa sintesis. Mas maikli, mas mabuti
ngunit may laman, lalim, at lawak.
h. Maging matapat sa teksto, kinapanayam, o pinagkunan ng
impormasyon.
. 7.
3. Kongklusyon
Ibuod ang nakitang mga impormasyon at pangkalahatang
koneksyon ng iba-ibang pinagsamang ideya. Maaaring magbigay
komento dito o kaya’y magmungkahi (halimabawa: mas malalim
pang pananaliksik, pag-aaral, obserbasyon, diskusyon, at iba pa
tungkol sa paksa. (Maaaring ang kongklusyon ay nasa unang bahagi)
a. Introduksyon ng koleksyon ng mga artikulo sa libro o jurnal.
b. Report ng pinag-usapan sa talk show, pulong, komperensiya, o
panel discussion.
c. Rebyu ng mga literaturang pinagkunan ng impormasyon o ideya
ukol sa isang paksang may maraming may-akda na sinangguni
para sa sinusulat na tesis o disertasyon.
d. Report ng dokumentaryo ukol sa isang paksaa na may iba’t
ibang taong kinapanayam.
e. Maikling rebuy ng mga sinulat ng isang may-akda kaugnay ng
isang partikular na paksa.
BUOD
KAHULUGAN
Siksik at pinaikling bersyon ito ng teksto. Ang teksto ay maaring
nakasulat, pinanood, o pinakinggan. Pinipili rito ang pinakamahalagang
ideya at sumusuportang ideya o datos. Mahalaga kung gayon, ang
pagtutok sa lohikal at kronolohikal na daloy ng mga ideya ng binuod na
teksto. Kadalasan, nakatutulong ang pagbubuod sa paglilinaw sa lohikal at
kronolihiya ng mga ideya lalo na sa mga hindi organisado o
komplikadong paraan ng pagsulat sa teksto.
KAHALAGAHAN
Bilang datos sa isang masusing binasang teksto upang gamitin sa isang
pagsusulat, mahalaga ang pagbubuod sa pagpapaunlad ng argumento.
Hindi tayo nagbubuod para lang ilahad ang ginawa o isinulat ng isang
may akda. Ginagamit ito bilang pansuporta sa isang proposisyon o tesis.
Isa rin itong batayan kung paano binasa ng sumulat ang naturang akda at
kung paano niya naiiugnay sa kanyang paksa.
KATANGIAN
1. Tinutukoy agad ang pangunahing ideya o punto kaugnay sa
paksa.
2. Hindi inuuulit ang mga salita ng may akda; bagkus ay
gumagamit ng sariling pananalita. Isa itong “ muling pagsulat”
ng binasang akda sa maikling salita. Inihahalili sa mga salita ng
may-akda ang mas pangkahalatang termino gaya ng kasuotan sa
halip na saya, pagtuturo sa halip na paglelektyur, at iba pa.
3. ga ⅓ ng teksto o mas maikli pa dito ang buod.
MGA HAKBANG SA PAGBUBUOD
1. Basahin, panoorin, o pakinggan muna nang pahapyaw ang
teksto.
2. Sa mga nakasulat o episodyo ng isang pinanood o pinakinggan,
tukuyin ang paksang pangungusap o pinakatema. Tukuyin din
ang mga susing salita ( key words).
3. Pag- ugnay- ugnayin ang mga ideyang ito upang mabuo ang
pinakapunto o tesis.
4. Sulatin ang buod. Tiyakin ang organisasyon ng teksto. Huwag
gumamit ng mga salita o pangungusap mula sa teksto.
5. Huwag maglagay ng mga detalye, halimbawa, at ebidensya.
6. Makatutulong ang paggamit ng mga signal word o mga salitang
nagbibigay-transisyon sa mga ideya gaya ng gayumpaman, kung
gayon, samatuwid, gayundin, sa kabilang dako, bilang
konklusyon, bilang pagwawakas, at iba pa.
Huwag magsingit ng opinyon.
8. Sundin ang dayagram sa ibaba.
BUOD
Sa pagbubuod naman ng mga:
1. Piksyon
2. Tula
3. Kanta
4. Maikling kuwento at iba pa
Maaaring gumawa muna ng story map o graphic organizer upang
malinawan ang daloy ng pangyayari. Pagkatapos isulat ang buod sa isang
talata kung saan ilalahad ang pangunahing karakter, at tunggalian at ang
resolusyon ng tunggalian.
Tumutulong ang pagbubuod sa pagpapunlad ng analitikal na pag-iisip na
isang mahalagang kasanayan sa pag- aaral. Sinusuri din ang mga
impormasyon at pinaghihiwalay ang mahalaga sa di- mahalagang punto,
ang ideya sa halimbawa o ebidensya, ay pinagsasama-sama ang
mahahalagang ideya upang makabuo ng malinaw at mapagbuod na mga
pangungusap na maglalahad ng pangunahing punto ng teksto.