አሰላሙ አለይኩም ወራህመቱላሂወበረካትሁ

ውድአን
ባቢያንበሙ ሉ
ወደኢስላም ሰርገው በገቡአዳዲስ
አመለካከቶችናአካሄዶችዙሪያለቀረቡጥያቄዎች
የተሰጡ ጠቃሚ መልሶች
እጅግእዝነተሰፊበጣም ሩህሩህበሆነ
ው የአላህ
ስም እጀምራለሁ
ጥያቄ1:‐በመስጊድውስጥ በሚሰጠው
የዑለሞችትምህርትናበመርከዙመካከል
የፕሮግራም መፋለስበመፈጠሩወጣቶች
አላስፈላጊወሬዎችንእያሰራጩ ይገኛሉ።ታዲያ
ወጣቶቹከሁለቱፕሮግራሞችለየትኛው ቅድሚያ
ይስጡ?በዚህላይተጨ ማሪምክርካለዎት?

መልስ/የመርከዝትምህርትዋናአላማው
ተማሪዎቹሐይማኖታዊተሃድሶእንዲያገኙ
ማድረግናእራሳቸውንለእውቀትእንዲያዘጋጁ
ማነሳሳትነው።ፕሮግራሙ ንበማስተካከሉዙሪያ
የመርከዙአስተባባሪዎችከፍተኛሚናአላቸው።
ዋናው ነገርበመስጂድውስጥ በሚሰጡ
የዑለሞችትምህርትላይተማሪዎችንአሳታፊ
የሆነፕሮግራም መዘጋጀቱላይነ ው።በመስጊድ
ውስጥ በሚሰጠው ዲናዊትምህርትየመርከዙ
ትምህርትአን ዱ አካልበመሆኑከመርከዙ
ትምህርትይልቅመስጂድተገኝቶታላላቅ
ዑለሞችየሚሰጡትንትምህርትመከታተሉበላጭ
ነው የሚልሀሳብአለኝ።ምክን ያቱም በአን
ድ
በኩልየሚከታተሉትትምህርትዲናዊነ ው በሌላ
በኩልደግሞ ትምህርቱንየሚከታተሉት
በመስጂድውስጥ በመሆኑከመርከዙትምህርት
ጋርበፍፁም የሚነ ፃጸርአይደለም።(¹)

በመስጂድውስጥ የሚሰጠው የዑለሞች

ትምህርትከመርከዙአጠቃላይአላማዎች
መካከልአንዱ በመሆኑየፕሮግራም መፋለስ
ሊኖርአይገባም።
================================
(¹
)በሶሃቦችክፍለዘመንየኢስላማዊዕውቀት
ማዕከሉመስጂድነ በር።ታላላቅዑለሞች
በሐዲስ፣በፊቅህ፣በኡሱል፣በነህውናበተለያዩ
የትምህርትዘርፎችተመርቀው የወጡት
በመስጂድውስጥ ነ ው።እውቀትይመጡታል
እንጂ ወደሰዎችአይመጣም።ስለዚህትልቁን
በትንሹልንቀይርአይገባም።

ጥያቄ2:‐ድራማናዘፈንየሚሰጥባቸው
የትምህርትማዕከላትከሸሪዓአን
ፃርእንዴት
ይታያሉ?
መልስ/የትምህርትተቋማትለተማሪዎች
የማይፈይዱ ጎጅነገሮችንከወዲሁሊያስወግዱ
ተማሪዎችንደግሞ በቁርአን፣በሐዲስ፣በፊቅህና
በዓረብኛቋንቋየትምህርትዘርፎችሊያንጿቸው
ይገባል።በተጨ ማሪለሒዎታቸው አስፈላጊየሆኑ
ዓለማዊትምህርቶችየአጻጻፍስልቶች፣ሒሳብና
ክህሎትንየሚያጎለብቱጠቃሚ ትምህርቶችንጎን
በጎንማስተማሩም ተገቢነው።ተማሪዎችን
ለማዝናናትበሚልበፕሮግራሞች( ²
)ውስጥ
ሙ ዚቃ፣ድራማናየመሳሰሉትንጣልቃማስገባት
ተገቢአይደለም።ብዙፋይዳየሚያገኙበትን
የትምህርትመርሃግብርይጋፋል።አን ዳንዴ
ተማሪዎችየመጡበትንዓላማ ረስተው
በቴሌቪዥንለሚሰራጩ ዘፈኖችናተከታታይ
ድራማዎችትኩረትይሰጣሉ።በዚህም ቀልድና
ጨ ዋታንይማራሉ።
================================
(²
)ዶክተርሷሊህብንፈውዛንበ1411ሒ.
በታተመው "ኹጦቡልሚን በሪያ"ኪታባቸው
ሶስተኛጥራዝላይከገፅ( 184‐
185)ኢስላማዊ
ዘፈንንአስመልክቶየሚከተለውንተናግረዋል: ‐
"በአሁኑሰዓትበሙ ስሊም ወጣቶችመካከል
በሰፊው ተሰራጭ ቶየሚገኘው የዘፈንካሴት
ትኩረትንየሚሻጉዳይሆኗል።በተለምዶ
'
አናሽደልኢስላሚያ' ብለው ይጠሩታል።ነገርግን
በውስጡ ያቀፈው ዘፈንነው።አንዳንዴሰዎችን
ችግርላይበሚጥልፈታኝድምፅተቀርፆ
ከቁርአንናከዳዕዋካሴቶችግርበገበያላይ
ሲቸበቸብይስተዋላል"
እንዲህአይነ ትዘፈኖችን"
ኢስላማዊአናሽድ"ብሎ
መጥራቱበራሱግድፈትነ ው።ምክን ያቱም "
ነሽዳ"
የኢስላም ህግናመመሪያሆኖአያውቅምና።ሸሪዓ
የደነገገልንዚክርመዝከር፣ቁርአንመቅራትና
ጠቃሚ የሆኑእውቀቶችንመማርነ ው።
"አናሽድ"ሐይማኖታቸውንበጨ ዋታናበቀልድ
ሡፍያዎችናሙ ብተዲዖችወደአላህ
የሚቃረቡበትመን ገድነው።"
አናሽድን"የዲኑ
አካልአድርጎመቁጠርእመደነ ታቸውንበዉዝዋዜና
በዜማ ካደረጉየሌላእምነትተከታዮችጋር
መመሳሰልም ነ ው።
በተለይም ሙ ስሊሙ ንህብረተሰብፈተናውስጥ
ሊከቱየሚችሉስን ኞችንያቀፈ"አናሽድ"ከሆነ
በጣም ልንጠነ ቀቅናበሽያጭ ም ይሁንበግዥ
ከአንድቦታወደሌላቦታልናዘዋውረው
አይገባም።
"ነሽዳን"የሚፈቅዱ ሰዎችእንደመረጃ
የሚጠቅሱትከአላህመልእክተኛ‫ ﷺ‬ዘን ድ
ግጥም እየተገጠመ ያለምን ም ተቃውሞ ሰምተው
አፅድቀዋልየሚልነ ው።ለዚህምላሻቸው ከረሱሉ
‫ ﷺ‬ፊትሲገጠሙ የነ በሩግጥሞችእነ ርሱ
እን ደሚሉትበህብረትናበዘፈንመልኩአልነ በረም።
"አናሽደልኢስላሚያ"የሚልስያሜም
አልተሰጠውም።ያኔየተገጠሙ ግጥሞች
ጥበብን ፣የሒዎትተምሳሌቶችን ፣ጀግነ ነትንና
ለጋስነትንየሚያንፀባርቁየዓረብግጥሞችነ በሩ።
ሰሃቦችከላይየጠቀስናቸውንፅነ ሰሃሳቦችያቀፉ
ግጥሞችንአድካሚ የሆኑየግን ባታስራዎችን
ሲሰሩወይም የሌሊትጉዞንሲጓዙበነ ፍስወከፍ
ይገጥሙ እን ደነ
በርትክክለኛዘገባዎች
ይጠቁማሉ።ስለዚህከላይበጠቀስናቸው ውስን
ሁኔታዎችግጥም መግጠሙ ሸሪዓችን
የሚከለክለው አይደለም።ልክአሁንባለን በት
ወቅትእን ደሚስተዋለው ልጆችንኮትኩቶ
ለማሳደግወይም ለዳዕዋእን ዲያግዝበሚል
አንድአንድየትምህርትዘርፍተደርጎግንሊያዝ
አይገባውም።ተማሪዎች" አናሽዶችን "በቃላቸው
እንዲሸመድዱ ይደረጋሉ።ከዚያም " አናሽደል
ኢስላሚያ"ወይም "አናሽደልዲን ያ"የሚልታፔላ
ይለጠፍለታል።ይህደግሞ በኢስላም ላይ
አዳዲስነ ገሮችንበመፍጠርየሚታዎቁት
ሱፍያዎችሐይማኖትነ ው።
ይህንድብቅሴራበን ቃትበመከታተልካሴቶቻቸው
በገበያላይእን ዳይሸጡ እንዳይለወጡ የማድረግ
የሁሉም ሙ ስሊም ሓላፊነትናግዴታነው።
ምክንያቱም ተንኮልንፈጥነው ካላስወገዱት
መንቀልከማይቻልበትደረጃይደርሳልና።"
የተከበሩሸይኽሙ ሃመድብንሷሊህ
አልዑሰይሚን-ረሂመሁሏሁ-ስለ"
ነሽዳ"
ተጠይቀው የመለሱትመልስየሚከተለው ነበር:
‐
"
ጥያቄ:‐ለወንዶች"ኢስላማዊአናሽድ"
ይፈቀዳልን?"ከነ
ሽዳው"ጋርድቤወይም ከበሮ
መደብደብስ?ከባዓላትናከአንዳን
ድደስታዎች
ውጭ "ነሽዳ"ማለትይቻላልን
?

መልስ:‐"
ኢስላማዊነ ሽዳ"የሚባለው ነ
ገርአዲስ
ፈጠራነ ው።ሱፌዎችከፈጠሩትጋርይመሳሰላል።
ስለዚህፊታችንንወደቁርአን ናሱናማዞርግድ
ይለናል።ነገርግንበአላህመን ገድየሚታገሉ
ሰራዊቶችንለማነቃቃትናወደትግሉእን ዲገቡ
ለማድረግከሆነመልካም ተግባርነ ው።ድቤ
ወይም ለበሮከተጨ መረበትግንከትክክለኛው
መን ገድየራቀይሆናል።"(በ1412ሒ.ለሁለተኛ
ጊዜበታተመው የሸይኽሙ ሃመድብንሷሊህ
አልዑሰይሚንፈትዋኪታብጥራዝ1/ከገፅ
134‐135የተወሰደ።)

ጥያቄ3፡-“ፊቅሁልዋቂዕ የሚለው ቃልበአሁኑ

ሰዓትተስፋፍቶይገኛል፡፡ዓላማው ምንይሆን?
ከቃሉየተፈለገው ሸሪዓዊወይንስቋንቋዊ
ትርጉሙ ?

መልስ/ሰዎች ግልጽየሆነውንነገርግልጽ
ማድረግአስቸጋሪነው የሚልአባባልአላቸው፡፡
አስፈላጊውናሰዎችሊበረታቱበትየሚገባው የ
“ፊቅህ ዓይነ
ትየቁርዓን
ናየሐዲስ ፊቅህ ነው፡፡
የቋንቋ ፊቅህም ቢሆንለዲናችንየማይናቅ
አስተዋጽዖአለው፡፡የዓረብኛቋንቋትማራለህ
የቃላትትርጉምንናምን ጮ ቻቸውንታውቃለህ፡፡
ለዚህግን ዛቤየሚያግዝህደግሞ ሰዓሊብ
የጻፈው ፊቅሁሉጋህ በመባልየሚታወቀው
የዓረብኛቋንቋመጽሐፍነ ው፡
፡የቋን
ቋንዕውቀት
መማርዲናችን ንለመገን ዘብጉልህአስተዋጽኦ
አለው፡፡
ለምሳሌ፡-“
ፊቅህን በተመለከተአላህ
የሚከተሉትንቁርዓናዊአን
ቀጾችአውርዷል፡
-
:
‫ﺔ‬‫ﺑ‬‫ﻮ‬
‫ﺘ‬‫ﻟ‬‫ﺍ‬
{ِ
‫ﻳﻦ‬
ِ
ّ
‫ﺪ‬‫ﻟ‬‫ِﻲﺍ‬
‫ْﻓ‬
‫ﺍ‬
‫ﻮ‬ُ
‫ﻬ‬َ
ّ
‫ﻘ‬
َ
‫ﻔ‬َ
‫ﺘ‬َ
‫ﻴ‬
ِ
ّ
‫ﻟ‬}
١٢٢
ትርጉም
“
ሐይማኖትንእን
ዲማሩ (
አትተውባህ፡
122)
{ً
‫ﺎ‬
‫ﺜ‬‫ﻳ‬
ِ
‫ﺪ‬َ
‫َﺣ‬‫ﻮﻥ‬
ُ
‫ﻬ‬َ
‫ﻘ‬ْ
‫ﻔ‬
َ
‫َﻳ‬‫ﻭﻥ‬
ُ
‫ﺩ‬‫ﺎ‬َ
‫ﻜ‬
َ
‫ِﻻَﻳ‬
‫ﻡ‬ْ
‫ﻮ‬
َ‫ﻘ‬
ْ
‫ﻟ‬‫ﺀﺍ‬
‫ُﻻ‬
‫ﺅ‬‫ـ‬
َ
‫ﻪ‬ِ
‫ﻟ‬‫ﺎ‬
َ
‫ﻤ‬َ
‫}ﻓ‬
:
‫ﺀ‬‫ﺎ‬
‫ﻨﺴ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬٧
٨
ትርጉም
“
እነዚህሰዎችንግግርንሊገነዘቡየማይቀርቡት
ምንአላቸው?”(
አንኒሳዕ፡
78)
:
‫ﻮﻥ‬‫ﻘ‬
‫ﻓ‬‫ﺎ‬‫ﻨ‬
‫ﻤ‬‫ﻟ‬
‫َ{ﺍ‬
‫ﻮﻥ‬ُ
‫ﻬ‬
َ
‫ﻘ‬ْ
‫ﻔ‬َ
‫ﺎﻳ‬
َ
‫ﻟ‬َ
‫ﻴﻦ‬
ِ
‫ﻘ‬ِ
‫ﻓ‬‫ﺎ‬
َ
‫ﻨ‬ُ
‫ﻤ‬
ْ‫ﻟ‬
‫َﺍ‬
ّ
‫ِﻦ‬
‫ﻜ‬َ
‫ﻟ‬
َ
‫}ﻭ‬٧
ትርጉም
“
ግንመናፍቃንአያውቁም፡
፡(አልሙ ናፊቁን
፡7)
ረሱል-ዓለይሂሶላቱወሰላም -በሐዲሳቸው
የሚከተለውንተናግረዋል፡-
‫ﻪﻓﻲ‬‫ﻬ‬‫ﻘ‬
‫ﻔ‬‫ﺍﻳ‬
‫ﺮ‬‫ﻴ‬‫ﷲﻪﺧ‬
‫ﺩ ﺑ‬ ‫ﺮ‬‫"ﻦﻳ‬
‫ﻣ‬
\
‫ﺭﻱ‬‫ﺎ‬
‫ﺒﺨ‬‫ﻟ‬
‫)ﺍ‬"
‫ﻳﻦ‬‫ﺪ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬
٧١\
‫ﻠﻢ‬‫ﻣﺴ‬،١
٠٣٧
(

“
አላህመልካምንየሻለትሰው በዲንዕውቀትን
ይሰጠዋል፡
፡(ቡኻሪ:
71/ሙ ስሊም:1037)
ከላይየተጠቀሱትመረጃዎችሁሉየሚጠቁሙ ት
በዲንውስጥ ፊቅህ ማለትየሸሪዓንህግጋት
ማወቅማለትነ ው፡፡ተፈላጊውናሙ ስሊሞች
ትኩረትሰጥተው ሊማሩትየሚገባውም ይህን ኑ
የሸሪዓ ፊቅህ ነው፡፡ነገርግን ፊቅሁልዋቂዕ
የሚለውንቃልከሚያዜሙ አን ጃዎችዘንድ
የተፈለገው ህብረተሰቡዲኑንትቶበፖለቲካዊ
ጉዳዩችእን ዲጠመድእን ጅየቋንቋ ፊቅህ
ተፈልጎበትአይደለም፡ ፡የነ
ዚህሰዎችዓላማ
የሸሪዓሕግጋቶችን ፊቅሁልጁዝኢያት ወይም
ቅርንጫ ፋዊዕውቀቶችና የወርአበባናየወሊድ
ፊቅህ በሚሉስያሜዎችበመጥራትሰዎች
ከዲናቸው እንዲዘናጉናዲናቸውንእን ዲጠሉ
ማድረግነ ው፡፡
(⁴)
================================

(⁴
)“ተፈላጊየሆነ
ው ፊቅህ የተለያዩክፍሎች
አሉት፡-
1-ቁርዓን
ናሐዲስንየምን ገነ
ዘብበትወይም
ከነርሱየተለያዩሕጎችንየምንዳስስበት ፊቅህ ፣
2-የቁርዓን
ናየሐዲስመሰረትየሆነ
ው የዓረብኛ
ቋንቋ ፊቅህ ፣
(የዚህዓይነቱ ፊቅህ በርካታዘርፎችያሉት
ሲሆንከነርሱመካከልነ ህው፣ሶርፍ፣በላጋህ፣
ኢሽቲቃቅናደላላህይገኙበታል፡፡)
3-በየጊዜው የሚከሰቱአዳዲስክስተቶችን
አውቀንሸሪዓዊብይኖችንበትክክልተግባራዊ
የምናደርግበት'ፊቅሁሙ ላበሳቲልቀዷያ
ወን'ነ
ዋዚል'በመባልየሚጠራው የፊቅህ ዘርፍ
ነው፡፡
በዘመናችን ፊቅሁልዋቂዕ ብለው የሚጠሩት
ግንሰዎችንፖለቲካዊበሆኑጉዳዩችለመጥመድ
የሙ ስሊም መሪዎችንለመተቸትየተለያዩ
ውዥን ብሮችንበሰዎችላይለማሰራጨ ትና
ሰላምንለማደፍረስየሚጠቀሙ በትቃልነ ው፡
፡
ነገርግንይህጉዳይአሁንየተጀመረሳይሆን
መሪያቸው ሰይድቁጥብ ከዚህበፊት
የተጠቀመበትቃልነ ው፡፡ዚላሉልቁርዓን
በተባለው መጽሐፉ(ጥራዝ4\ገጽ2006)
የሚከተለውንየቁርዓንአንቀጽሲተነትንይህንኑ
ቃልመጠቀሙ ይታወቃል፡ ፡
‫ِﻲ‬
ّ
‫ﻧ‬ِ
‫ِﺍﻷَﺭْﺽِﺇ‬ ‫ِﻦ‬
‫ﺋ‬‫ﺁ‬
َ
‫ﺰ‬َ
‫َﻰﺧ‬
‫ﻠ‬
َ
‫ِﻲﻋ‬
‫ﻨ‬
ْ
‫ﻠ‬َ
‫ﻌ‬
ْ‫َﺍﺟ‬
‫ﺍﻝ‬
َ
‫}ﻗ‬
:
‫ﻮﺳﻒ‬ ‫ٌ{ﻳ‬
‫ﻴﻢ‬
ِ
‫ﻠ‬َ
‫ٌﻋ‬
‫ﻴﻆ‬ِ
‫ﻔ‬
َ
‫ﺣ‬٥ ٥
ትርጉም
“
በምድርግምጃቤቶችላይ( ሹም)አድርገኝእኔ
ጠባቂአዋቂነ
ኝና አለ፡
፡(ዩሱፍ፡55)
“አሁንያለውንየሙ ስሊም ማህበረሰብተጨ ባጭ
የሒዎትፍላጎትምላሽለመስጠትናበሙ ስሊሙ
ላይየተጋረጡ ችግሮችንለመጋፈጥ ከዚህ
የኢስላማዊን ቅናቄማግስትይህኢስላማዊ
ፊቅህወይም 'ፊቅሁልዋቂዕ'በአዲስመልክ
ተቋቁሟል፡፡ከመሰረቱ'ፊቅሁልዋቂዕ'በወረቀት
ላይሰፍሮከሚገኘው ፊቅህይለያል፡ ፡
.ይህ
'
ፊቅሁልሀረካህ' በመባልይታወቃል፡፡'
ዋቂዕ'
ያለው ቃልየቁርዓንመረጃዎችየወረዱበትሸሪዓዊ
ሕግጋቶችየተመሰረቱበትቃልነ ው፡፡ብሏል፡፡

ጥያቄ4፡-በተለያዩየዓለማችንክፍሎች
“ጀማዓቱልኢስላምያ በመባልየሚጠሩ
አንጃዎችንእንሰማለን፡፡የዚህስያሜ መሰረቱምን
ይሆን?እነዚህጀማዓዎችከቢድዓከጸዱ ከነ ርሱ
ጋርአብረንመጓዝናበጥምረትመስራትእን ችላለን?
መልስ/እንዴትመስራትእን ዳለብንረሱል-
ዓለይሂሶላቱወሰላም -ግልጽአድርገውልናል፡፡
የአላህመልእክተኛ-ዓለይሂሶላቱወሰላም -ወደ
አላህየሚያቃርብወይም የሚያርቅነ ገርኖሮ
ግልጽሳያደርጉየተውትአን ድም ነ
ገርየለም፡፡
ይህም ጉዳይከዚህውስጥ የሚካተትነ ው፡
፡

ረሱል-ዓለይሂሶላቱወሰላም -የሚከተለውን
ተናግረዋል፡
-
"
‫ﺍ‬‫ﺮ‬
‫ﻴ‬‫ﺜ‬‫ﺎﻛ‬
‫ﻓ‬‫ﺘﻼ‬
‫ﺮﻯﺍﺧ‬
‫ﻴ‬‫ﻜﻢﻓﺴ‬
‫ﻨ‬‫ﻌﺶﻣ‬
‫ﻪﻣﻦﻳ‬
‫ﻧ‬‫ﺈ‬‫ﻓ‬
"
“ከናንተመካከል(እድሜ ኖሮት)ለቆየሰው ብዙ
ልዩነቶችንይመለከታል፡፡

ነገርግንይህልዩነ
ትሲከሰትመፍትሄው ምን
ይሆን?መፍትሄውንም ጨ ምረው ተናግረዋል፡
-
‫ﻴﻦ‬‫ﻳ‬‫ﺪ‬‫ﻬ‬
‫ﻤ‬‫ﻟ‬‫ﻳﻦﺍ‬‫ﺪ‬‫ﺍﺷ‬
‫ﺮ‬‫ﻟ‬
‫ﺀﺍ‬‫ﺎ‬
‫ﻔ‬‫ﻠ‬‫ﻟﺨ‬‫ﺔﺍ‬‫ﻨ‬
‫ﺘﻲﻭﺳ‬ ‫ﻨ‬‫ﻜﻢﺑﺴ‬ ‫ﻴ‬
‫ﻠ‬‫ﻌ‬‫ﻓ‬
"
،‫ﺬ‬‫ﺍﺟ‬‫ﻮ‬‫ﻨ‬
‫ﻟ‬‫ﺎ‬‫ﺎﺑ‬
‫ﻬ‬‫ﻴ‬‫ﻠ‬
‫ﺍﻋ‬‫ﻮ‬
‫ﺎﻭﻋﻀ‬ ‫ﻬ‬‫ﺍﺑ‬‫ﻮ‬‫ﻜ‬
‫ﻤﺴ‬‫ﺗ‬،‫ﺪﻱ‬ ‫ﻌ‬‫ﻣﻦﺑ‬
،‫ﺔ‬‫ﺪﻋ‬‫ﺔﺑ‬‫ﺛ‬‫ﺪ‬‫ﺈﻥﻛﻞﻣﺤ‬‫ﻓ‬، ‫ﺭ‬
‫ﻮ‬ ‫ﻣ‬
‫ﺎﺕﺍﻷ‬‫ﺛ‬‫ﺪ‬‫ﻣﺤ‬‫ﻛﻢﻭ‬ ‫ﺎ‬
‫ﻳ‬‫ﺇ‬‫ﻭ‬
\
‫ﺩ‬‫ﻭ‬‫ﺍ‬‫ﻮﺩ‬‫ﺑ‬
‫)ﺍ‬ "‫ﻟ‬
‫ﺔ ﺿﻼﺔ‬‫ﺪﻋ‬‫ﻛﻞﺑ‬ ‫ﻭ‬
٤٦٠٧\
‫ﺬﻱ‬‫ﻣ‬ ‫ﺮ‬
‫ﺘ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬،٢٦٧٦(
“የኔን
ናከኔም በኋላ(የሚመጡትን )ቅንተተኪዎች
ሱናበመን ጋጋችሁአጥብቃችሁያዙአዳዲስ
ፈሊጦችንተጠን ቀቁማን ኛውም (
የዲን)ፈጠራ
አዲስነ ው አዲስፈሊጥ ደግሞ ጥመትነ ው፡፡
(አቡዳውድ፡4607)(ቲርሚዝይ፡2676)
የረሱልን-ዓለይሂሶላቱወሰላም -የርሳቸውንቅን
ትኮች፣የሶሀቦችንናበምርጡ ክፍለዘመንላይ
የነበሩሰለፍዮችንጎዳናአጥብቀው ከያዙ
ማህበረሰቦች ጋርአብረንእንሰራለን ፡
፡
“ጀማዓቱልኢስላምያ የሚልዓርማ አንግበው
ቢጓዙረሱል-ዓለይሂሶላቱወሰላም -የተጓዙበትን
ጎዳናከጣሱከነ ርሱፍጹም እን
ርቃለን፡
፡ቁምነገሩ
በስም ሳይሆንእውነታውንይዞበመገኘትነ ው፡፡
‫ﻗﺖ‬ ‫ﺮ‬
‫ﺘ‬‫ﻓ‬‫ﺍ‬
‫ﻠﻢ‪":‬‬‫ﻪﻭﺳ‬ ‫ﻴ‬‫ﻠ‬
‫ﻠﻰ ﷲﻋ‬ ‫ﻮﻝ ﺻ‬‫ﺮﺳ‬‫ﻟ‬‫ﺎﻝﺍ‬‫ﻗ‬
‫ﻭ‬
‫ﻗﺖ‬ ‫ﺮ‬
‫ﺘ‬‫ﻓ‬‫ﺍ‬
‫‪،‬ﻭ‬ ‫ﺔ‬‫ﻗ‬‫ﺮ‬
‫ﻴﻦﻓ‬ ‫ﻌ‬‫ﺒ‬‫ﺪﻯﻭﺳ‬‫ﻠﻰﺇﺣ‬‫ﺩﻋ‬ ‫ﻮ‬‫ﻬ‬‫ﻴ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬
‫ﻩ‬‫ﺬ‬‫ﺮﻕﻫ‬ ‫ﺘ‬
‫ﻔ‬‫ﺘ‬‫‪،‬ﻭﺳ‬‫ﺔ‬ ‫ﻗ‬
‫ﺮ‬‫ﻴﻦﻓ‬ ‫ﻌ‬‫ﺒ‬
‫ﻴﻦﻭﺳ‬ ‫ﺘ‬
‫ﻨ‬‫ﺛ‬‫ﻠﻰﺍ‬‫ﺭﻯﻋ‬‫ﺎ‬‫ﻨﺼ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﺭﺇﻻ‬‫ﺎ‬
‫ﻨ‬‫ﻟ‬
‫ﺎﻓﻲﺍ‬ ‫ﻬ‬
‫ﻠ‬‫‪،‬ﻛ‬‫ﺔ‬‫ﻗ‬‫ﺮ‬‫ﻴﻦﻓ‬ ‫ﻌ‬
‫ﺒ‬‫ﻠﻰﺛﻼﺙﻭﺳ‬ ‫ﻷﺔﻋ‬
‫ﺍﻣ‬
‫ﺎﻥ‬‫"ﻦﻛ‬
‫ﻗﻝ‪ :‬ﻣ‬‫ﻮﻝ ﷲ؟ﺎ‬ ‫ﺎﺭﺳ‬‫ﺎﻣﻦﻫﻲﻳ‬ ‫ﻨ‬‫ﻠ‬
‫ﺓ"ﻗ‬‫ﺪ‬‫ﺍﺣ‬
‫ﻭ‬
‫ﻪ‬‫ﺮﺟ‬‫ﺃﺧ‬‫")‬‫ﺑﻲ‬‫ﺎ‬
‫ﺃﺻﺤ‬ ‫ﻡﻭ‬‫ﻮ‬ ‫ﻴ‬
‫ﻟ‬‫ﻪﺍ‬
‫ﻴ‬‫ﻠ‬‫ﺎﻋ‬
‫ﻧ‬‫ﺎﺃ‬
‫ﺜﻞﻣ‬ ‫ﻠﻰﻣ‬‫ﻋ‬
‫ﺬﻱ‬‫ﻣ‬‫ﺮ‬‫ﺘ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫‪٢‬‬
‫‪٦‬‬‫‪٤‬‬‫ﺩ‪١‬‬‫ﻭ‬‫ﺍ‬‫ﻮﺩ‬‫ﺑ‬‫‪،‬ﺍ‬‫‪٤‬‬
‫‪٥‬‬‫‪٩‬‬‫‪٧‬‬‫)‬
‫‪ረሱል-ዓለይሂሶላቱወሰላም -የሚከተለውን‬‬
‫‪ተናግረዋል፡‬‬
‫‪-‬‬
‫“‬‫‪አይሁድከሰባአን‬‬‫‪ድነ‬‬‫‪ሷራደግሞ ከሰባሁለት‬‬
‫‪ተከፍላለችይህችሕዝበሙ ስሊም ደግሞ‬‬
‫(‪ከሰባሶስት‬‬‫‪መን‬‬‫‪ገዶች)ትከፈላለችአን‬‬‫‪ዷብቻ‬‬
‫‪ስትቀርሁሉም እሳትየተዛተባቸው ናቸው፡‬‬‫‪፡የአላህ‬‬
‫‪መልእክተኛሆይ!የትኛዋነ‬‬ ‫‪ች?በማለት‬‬
‫‪ጠየቅናቸው እርሳቸውም ዛሬእኔ‬‬‫‪ናየኔ‬‬
‫‪ባልደረባዎችበተጓዝን‬‬‫‪በትዓይነ‬‬‫‪ትየተጓዙ በማለት‬‬
‫(‪ምላሽሰጡ።‬‬ ‫()‪ቲርሚዝይ፡2641‬‬‫‪አቡዳውድ፡‬‬
‫)‪4597‬‬
ትክክለኛው መንገድግልጽናግልጽነ ው፡፡ረሱል-
ዓለይሂሶላቱወሰላም -የጠቀሷቸውንመስፈርቶች
ያሟላችረሱልናባልደረቦቻቸው በተጓዙበትዓይነ ት
የተጓዘችከሆነችከርሷጋርአብረንእን ሰራለን፡
፡
ይህንመን ሃጅወይም ጐዳናከተቃረነግንእነ ርሱ
ከኛእኛም ከነርሱአይደለንም፡፡እኛም ወደነ
ርሱ
እነርሱም ወደእኛአይጠጉም፡ ፡ትክክለኛጎዳና
ተከትለው ለተጓዙትእንጅ ጀማዓ የሚልስያሜ
መስጠትአይገባም፡ ፡ምክንያቱም ሐቅሰዎችን
ይሰበስባልሐሰትደግሞ ይበታትናል፡ ፡
አላህየሚከተለውንቁርዓናዊአን
ቀጽአውርዷል፡
-
ْ
‫ﺍ‬
ْ
‫ﻮ‬َ
ّ
‫ﻟ‬
َ
‫ﻮ‬َ
‫ِﻥﺗ‬‫ﺇ‬
َ
ّ
‫ْﻭ‬‫ﺍ‬
‫ﻭ‬َ
‫ﺪ‬َ
‫ﺘ‬ْ
‫ِﺍﻫ‬
‫ﺪ‬َ
‫ﻘ‬
َ
‫ِﻓ‬‫ﻪ‬ِ
‫ُﻢﺑ‬
‫ﺘ‬
‫ﻨ‬َ
‫ﻣ‬‫ﺎﺁ‬
َ
‫ِﻣ‬‫ْﻞ‬
‫ﺜ‬
ِ
‫ﻤ‬ِ
‫ْﺑ‬
‫ﺍ‬‫ﻮ‬
ُ
‫ﻨ‬َ
‫ﻣ‬‫ْﺁ‬
‫ِﻥ‬
‫ﺈ‬
َ
‫ﻓ‬}
ُ
‫ﻊ‬
‫ﻴ‬ِ
‫ﻤ‬َ
ّ
‫ﻟﺴ‬‫َﺍ‬
‫ﻮ‬ُ
‫َﻫ‬
‫ُﻭ‬
‫ﻪ‬ّ
‫ﻠ‬‫ﻟ‬
‫ُﺍ‬
‫ُﻢ‬
‫ﻬ‬َ
‫ﻜ‬‫ﻴ‬
ِ
‫ﻔ‬ْ
‫ﻜ‬َ
‫ﻴ‬َ
‫َﺴ‬
‫ٍﻓ‬
‫ﺎﻕ‬َ
‫ﻘ‬ِ
‫ِﻲﺷ‬‫ْﻓ‬
‫ُﻢ‬
‫ﺎﻫ‬َ
‫ﻤ‬َ
ّ
‫ﻧ‬
ِ
‫ﺈ‬َ
‫ﻓ‬
:
‫ﺓ‬‫ﺮ‬‫ﻘ‬
‫ﺒ‬‫ﻟ‬
‫{ﺍ‬ُ
‫ﻴﻢ‬ِ
‫ﻠ‬
َ
‫ﻌ‬ْ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
١٣٧
ትርጉም
“በርሱባመናችሁበትብጤ ቢያምኑበርግጥ
ተመሩበዞሩም እነ
ርሱበጭ ቅጭ ቅውስጥ ብቻ
ናቸው እነ
ርሱንም አላህይበቃሃልእርሱም ሰሚው
ዐዋቂው ነው፡
፡(አልበቀራህ፡137)

================================
(⁶)ሁለትተቃራኒቡድኖችአሉ፡፡የመጀመሪያው
በቁርዓንናበሐዲስእንዲሁም በሰለፎችጎዳናላይ
የሚጓዝቡድንሲሆንሁለተኛው ደግሞ ሰለፎች
በተጓዙበትተቃራኒየሚጓዘው ቡድንነ ው፡፡
ለመጀመሪያው ቡድን ጀማዓ የሚልስያሜ
የተሰጠው ሲሆንለሁለተኛው ቡድንደግሞ
“ፊረቅ የሚልስያሜ ተሰጥቶታል፡፡እነ
ዚህ
ስያሜዎችሸሪዓዊናተስማሚ ስያሜዎች
መሆናቸውንየአላህመልእክተኛ-ዓለይሂሶላቱ
ወሰላም -በሐዲሱልፊረቅ አረጋግጠዋል፡ ፡
“ጀማዓ ከተባለበሐዲሱላይየተጠቀሰው
የሙ ስሊም ጀማዓእን
ጅሌላጀማዓየለም፡፡
ጥያቄ5፡
-ብርቱቅጣትየሚቀምስወን
ጀለኛ
ወይንስሙ ብተዲዕ?
(⁸)
መልስ/ሰይጣንበጣም የሚደሰተው በቢድዓ
እንጅበወንጀልአይደለም፡፡በዚህምክንያትቢድዓ
ከወንጀልጋርሲነጻጸርየከፋቅጣትአለው፡፡
ጥፋትንየፈጸመ ሰው ጥፋትንሲፈጽም ጥፋት
መሆኑንእያወቀበመሆኑፈጥኖየመጸጸትዕድሉ
የሰፋነው፡
፡(⁹
)
ሙ ብተዲዕግንበሐቅላይነኝብሎ ስለሚያስብ
የመጸጸትዕድሉበጣም የጠበበነው፡
፡
የሙ ብተዲዕተጽዕኖከባድበመሆኑሰለፎች
ከሙ ብተዲዕጋርመቀማመጥንዘወትር
ያስጠነቅቃሉ፡
፡
ቢድዓከወንጀልሙ ብተዲዕደግሞ ከወንጀለኛ
የከፋለመሆኑአጠራጣሪአይደለም፡፡የቢድዓን
አስከፊነ
ትኢብንመስዑድ-ረዲዬሏሁዓን
ሁ-
እንደሚከተለው ገልጸውታል፡
"
‫ﺔ‬‫ﺪﻋ‬
‫ﺩﻓﻲﺑ‬
‫ﺎ‬‫ﻬ‬‫ﺘ‬
‫ﺮﻣﻦﺍﺟ‬
‫ﻴ‬‫ﺔﺧ‬
‫ﻨ‬‫ﺩﻓﻲﺳ‬
‫ﺎ‬‫ﺘﺼ‬
‫ﻗ‬‫ﺍ‬"
“
በቢድዓብዙከመልፋትበጥቂትሱናመብቃቃት
ይበልጣል፡
፡
(
አልላለካኢይ፡ገጽ114)(
አልኢባና፡ገጽ161)
(
አስ'
ሱናህሊብኒነስር፡ገጽ30)(
አስ'
ሶሂሃ፡5\14)

===============================
(
⁸)ሙ ብተዲዕማለትየሰርጎገብእምነ
ትአራማጅ
ማለትነ ው፡
፡
(⁹
)ሱፍያንአስ'
ሰውርይ-ረሂመሁሏህ-
የሚከተለውንተናግረዋል፡-
‫ﺈﻥ‬‫ﻓ‬،‫ﺔ‬‫ﻴ‬
‫ﻌﺼ‬ ‫ﻤ‬
‫ﻟ‬‫ﻴﺲﻣﻦﺍ‬‫ﻠ‬‫ﺑ‬
‫ﻟﻰﺇ‬‫ﺔﺃﺣﺐﺇ‬
‫ﺪﻋ‬ ‫ﺒ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
"
‫ﺪ‬‫ﻨ‬
‫"ﻣﺴ‬ ‫ﺎ‬
‫ﻬ‬‫ﻨ‬
‫ﺎﺏﻣ‬ ‫ﺘ‬‫ﺔﻻﻳ‬
‫ﺪﻋ‬‫ﺒ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬‫ﻭ‬،‫ﺎ‬
‫ﻬ‬‫ﻨ‬
‫ﺎﺏﻣ‬‫ﺘ‬‫ﺔﻳ‬‫ﻴ‬‫ﻌﺼ‬
‫ﻤ‬‫ﻟ‬‫ﺍ‬
)‫ﺪ‬
‫ﻌ‬ ‫ﻟﺠ‬
‫ﺑﻦﺍ‬‫ﺍ‬
1885)‫ﻭﻯ‬‫ﺎ‬‫ﺘ‬
‫ﻔ‬‫ﻟ‬
‫ﻮﻉﺍ‬‫ﻤ‬‫ﻣﺠ‬،
(11\472(
“ለሰይጣንከወንጀልይልቅቢድዓበጣም
ያስፈነጥዘዋል፡
፡ምክንያቱም ሰዎችከወን
ጀል
ይጸጸታሉከቢድዓግንአይጸጸቱም፡፡
(መጅሙ ዕአል'
ፈታዋ፡11\472)(
ሙ ስነ
ድብን
አል'
ጀዕድ፡1885)
‫ﺔ‬‫ﺑ‬
‫ﻮ‬‫ﺘ‬‫ﻟ‬
‫ﺰﺍ‬‫ﺘﺠ‬
‫"ﻥ ﷲﺍﺣ‬
‫ﻠﻢﺇ‬
‫ﻪﻭﺳ‬‫ﻴ‬‫ﻠ‬
‫ﻠﻰ ﷲﻋ‬‫ﺎﻝ ﺻ‬
‫ﻗ‬‫ﻭ‬
)"
‫ﺔ‬‫ﻴﺤ‬‫ﻟﺼﺤ‬
‫ﺍ‬""
‫ﺔ‬‫ﺪﻋ‬
‫ﺎﺣﺐﻛﻞﺑ‬
‫ﻋﻦ ﺻ‬1620(
የአላህመልእክተኛ-ዓለይሂሶላቱወሰላም -
የሚከተለውንሐዲስተናግረዋል፡ -
“አላህከማንኛውም የቢድዓባለቤትተውበትን
ጋርዷል፡፡(አስ'
ሶሂሃ፡1620)
(14)ሐሰንአል'
በስርይ-ረሂመሁሏህ-
የሚከተለውንተናግረዋል፡ -
‫"ﺍﻹ‬
‫ﺒﻚ‬‫ﻠ‬
‫ﺮ ﺽﻗ‬‫ﻤ‬
‫ﻪﻳ‬‫ﻧ‬
‫ﺈ‬‫ﻓ‬،
‫ﺔ‬‫ﺪﻋ‬‫ﺎﺣﺐﺑ‬‫ﻟﺲ ﺻ‬‫ﺎ‬
‫"ﻻﺗﺠ‬
)‫ﻡ‬‫ﺎ‬
‫ﺘﺼ‬‫ﻋ‬1\
172‫ﺎ) ﺹ‬
‫ﻬ‬‫ﻨ‬‫ﻬﻲﻋ‬‫ﻨ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﺪﻉﻭ‬‫ﺒ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬،(
54(
"
ከቢድዓባለቤትጋርአትቀማመጥ ልብህን
ይበክለዋልና፡
፡"
(አል'
ኢዕቲሷም ፡1\172)(
አል'
ቢደዕወን
'ነህይ
ዓንሃ፡ገጽ54)
ሻጢብይ-ረሂመሁሏህ-ደግሞ የሚከተለውን
ተናግረዋል፡
-
“አህለሱናዎችየቢድዓንባለቤቶችናየነ
ርሱን
አጫ ፋሪዎችከአካባቢው በማጽዳትወንጀለኞችን
ደግሞ ከሞትእስከቀላልቅጣትበመቅጣት
ታዘዋል፡፡የአህለሱናህኡለሞችየቢድዓ
ባለቤቶችንጓደኛአድርጎየሚይዝንናአብሮ
የሚቀማመጥንሰው በጽኑአስጠን ቅቀዋል፡፡"
(አል'
ኢዕቲሷም ፡1\
158)
ሰለፎቹየቢድዓንባለቤቶችሳያስጠነቅቁናበነ
ርሱ
ላይጫ ናሳይፈጥሩያለፉበትአንድም ቀን
አለመኖሩሊታወቅይገባል፡፡
(¹
¹)ሸይኹልኢስላም ኢብንተይሚያህ-
ረሂመሁሏህ-ስለቢድዓባለቤቶችአደገኛነ
ት
የሚከተለውንተናግረዋል፡-
"የሙ ብተዲዖችንጉዳትየሚከላከሉኡለማዎችን
አላህባይፈጥርኖሮዲኑበተበላሸነ በር፡
፡ብልሽቱ
ደግሞ ጦረኛከሃዲዎችበሙ ስሊም አገሮች
ገብተው ከሚያደርሱትየከፋነው፡፡ምክንያቱም
የኢስላም ጠላቶችዲን ንየሚያበላሹከንብረት
ዘረፋበኋላነ ው፡
፡ሙ ብተዲዖችግንከሁሉበፊት
የሙ ስሊሞችንልብያጠቃሉ፡ ፡
"
(መጅሙ ዕአል'
ፈታዋ፡28/232)
ሸይኹልኢስላም ኢብንተይሚያህ-ረሂመሁሏህ
-በተጨ ማሪየሚከተለውንተናግረዋል፡
-
‫ﺔ‬
‫ﻨ‬‫ﻟﺴ‬
‫ﺎ‬‫ﺔﺑ‬
‫ﻴ‬‫ﻧ‬‫ﺍ‬
‫ﻮ‬‫ﻬ‬‫ﻟﺸ‬
‫ﺎﺻﻲﺍ‬
‫ﻌ‬‫ﻤ‬‫ﻟ‬
‫ﺮﻣﻦﺃﻫﻞﺍ‬
‫ﺪﻉﺷ‬
‫ﺒ‬‫ﻟ‬
‫ﺃﻫﻞﺍ‬
"
"
‫ﺎﻉ‬‫ﻤ‬
‫ﺍﻹﺟ‬‫ﻭ‬
“
በስጋዊስሜትተሸን ፎወን
ጀልከሚሰራሰው
ቢድዓየሚሰራሰው የከፋመሆኑበሱናም ይሁን
በኡለሞችስምምነ
ትተረጋግጧል፡
፡
(መጅሙ ዕአል'
ፈታዋ፡20/103)

ጥያቄ6፡-ወደጀማዓዎችየተጠጋእን
ደ
ሙ ብተዲዕሊቆጠርይችላል?

መልስ/ይህከጀማዓው አኳያየሚወሰንይሆናል፡፡
ጀማዓሆናለቁርዓን
ናለሐዲስተቃራኒከሆነ ች
ወደዚችጀማዓየተጠጋሁሉእን ደሙ ብተዲዕ(
¹²)
ይቆጠራል፡
፡

================================
(
¹²)ሸይኽበክርአቡዘይድ-ረሂመሁሏህ-
“
ሁክሙ ልኢንቲማእኢለልፊረቂወል'አህዛብ
ወል'
ጀማዓቲልኢስላምያ በሚባለው ኪታባቸው
ከገጽ(96-97)የሚከተለውንተናግረዋል፡
-
"በዚህየሙ ስሊም ማህበረሰብውስጥ ከረሱል-
ዓለይሂሶላቱወሰላም -ውጭ አንድንሰው
በመሪነትሰይሞ እርሱለዘረጋትመስመርቅስቀሳ
ማድረግበርሷው ላይተን ተርሶሰዎችንመውደድና
መጥላትአልተፈቀደም፡ ፡ይህንየሚፈጽም ካለ
ጠማማ ሙ ብተዲዕነ ው፡፡
"
ሸይኹልኢስላም ኢብንተይሚያህ-ረሂመሁሏህ
-በፈታዋኪታባቸው (
ጥራዝ20/ገጽ164)ላይ
የሚከተለውንተናግረዋል፡
-
"ከአላህናከረሱል-ዓለይሂሶላቱወሰላም -
እንዲሁም ሙ ስሊሙ ህብረተሰብከተስማማበት
ውጭ ወደርሱመን ገድጥሪየሚያደርጉለትአንድን
ግለሰብመሪአድርጎመሰየም ክልክልተደርጓል፡ ፡
ይልቁን ም እንዲህዓይነቱተግባርየሙ ብተዲዖች
ተግባርነ ው፡፡ሙ ብተዲዖችአንድንሰው መሪ
አድርገው ይሾማሉከዚያም በርሱምክን ያት
ሙ ስሊሙ ንይከፋፍላሉ፡፡በርሱንግግርላይ
ተመስርተው ወዳጅነ
ትንናጠላትነ
ትን
ይመሰርታሉ፡
፡"
ሸይኽበክርአቡዘይድ-ረሂመሁሏህ-ከላይ
የተጠቀሰውንየሸይኹልኢስላም ኢብንተይሚያህ
-ረሂመሁሏህ-ንግግርበሚከተለው መልኩ
አብራርተውታል፡
-
"ይህበአሁኑሰዓትየአብዛኛው ኢስላማዊጭ ፍራ
ባህሪነው፡፡አንድመሪይሾማሉየመሪያቸውን
ወዳጅይወዳሉየመሪያቸውንጠላትይጠላሉ
ከነርሱዘንድወደቁርዓን ናወደሐዲስመመለስ
የሚባልነገርአይታሰብም፡ ፡ይልቁን
ም በተሰጠው
ፈትዋምንእን ደተፈለገበትሳይጠይቁመሪያቸው
የሰጠውንፈትዋብቻበጭ ፍንይዘው ይጓዛሉ፡ ፡

ጥያቄ7፡
-የተለያዩጀማዓዎችንአስመልክቶ
ጠቅለልያለሸሪዓዊብይንቢሰጡን ?
መልስ/እኛአን ድጀማዓእን ጅሌላየለን ም፡
፡
እርሷም አህለሱናህወልጀማዓ( ¹³
)ነች፡
፡ይህችን
ጀማዓየተጻረረረሱል-ዓለይሂሶላቱወሰላም
የተጓዙበትንጐዳናየተቃረነመሆኑግልጽናግልጽ
ነው፡፡በመሆኑም አህለሱናንየተጻረረሁሉጠማማ
ነው፡፡አሁንም በድጋሜ የምናገረው አህለሱናህ
ወልጀማዓንየተቃወመ ሁሉየግልአመለካከቱን ና
ልብወለዱንተከታይነ ው፡፡የአህለሱናህተቃራኒ
በሆኑጀማዓዎችላይውሳኔስን ሰጥ
እንደተቃርኗቸው መጠንሊሆንይገባል፡ ፡እን
ደ
ፈጸሙ ትስህተት፣ክብደትናቅለትወይም ለሐቅ
እንዳላቸው ቅርበትናርቀትበጥመትወይም
በክህደትውሳኔሊሰጥባቸው ይችላል፡ ፡
===============================
(¹
³)አራቱየኢስላም መሪዎችናእነርሱን
በመልካም የተከተሉከቀደምቶቹም ይሁን
ከአሁኖቹበመሪነ ታቸውናበኢልማቸው
የተመሰከረላቸው ሁሉ'አህለሱናህወል'
ጀማዓ'
'
ጧኢፈቱአል'መንሱራ''
ፊርቀቱአን'ናጂያ'
'አህሉል
ሐዲስ''
አህሉልአሰር''
ሰለፍይ'በሚሉስያሜዎች
እራሳቸውንይፋአድርገዋል፡፡
ከዚህበፊትእኔም ይሁንሸይኻችንለአህለሱናህ
ወልጀማዓተቃራኒየሆኑየተለያዩቡድኖች ፊረቅ
ወይም አህዛብ እንጅ ጀማዓ ብሎ መሰየሙ
ትክክልእን
ዳልሆነገልጸናል፡፡

ጥያቄ8፡
-ከተለያዩጀማዓዎችጋርተቀላቅሎ
መስራትወይንስከነርሱሙ ሉበሙ ሉመራቅ?
መልስ/የተለያዩጀማዓዎችሱናንአጥብቀው
እን
ዲይዙናካሉበትስህተትእን ዲመለሱዳዕዋ
ለማድረግታስቦከሆነ(¹
⁴)የዕውቀትባለቤቶች
ቢቀላቀሉችግርየለውም፡ ፡
እን
ዴውም መልካም ተግባርነ
ው፡፡ነ
ገርግን
ከነ
ዚህጀማዓዎችጋርመቀላቀሉያስፈለገበት
ምክንያትወደትክክለኛው ጎዳናጥሪለማድረግ
ሳይሆንእነርሱንጓደኛአድርጐ ለመያዝከሆነግን
የተከለከለተግባርነው፡፡
ከነርሱጋርአብረህየምትሆን በትሸሪዓዊምክንያት
እስከሌለድረስከነ ርሱጋርመቀላቀሉተገቢ
አይደለም፡፡ካሉበትትክክለኛያልሆነእምነ
ት
እንዲመለሱናሐቅንለማብራራትከሆነግን
መቀላቀልይቻላል፡ ፡ልክኢብንመስዑድ-
ረዲዬሏሁዓን ሁ-መስጊድከሚገኙሙ ብተዲዖች
ፊትለፊትቆሞ ያሉበትንየቢድዓተግባር
እንዳወገዘውናኢብንዓባስ-ረዲዬሏሁዓን ሁማ -
በተመሳሳይወደኸዋሪጆችበመሄድና
ከሙ ብተዲዖችጋርሰፊውይይትበማድረግ
የተወሰኑኸዋሪጆችንወደሐቁእን ዲመለሱ
እንዳደረገው ማለትነው፡፡
ትክክለኛባልሆነእምነትላይየሚጸኑከሆነግን
ከነርሱማግለልናለአላህብሎ መታገልም ግድ
ይላል፡፡
================================
(¹
⁴)ይህጉዳይበግለሰብደረጃከሆነበቀላሉ
ተጽዕኖማሳደርይቻላል፡፡ከዚህአንጻርትክክለኛ
ተግባርነው ብዬአምናለሁ፡፡ነ
ገርግንአን ድን
የጥመትአን ጃከስርመሰረቱለመን ቀልታስቦ
ከሆነግንበጣም አስቸጋሪይሆናል፡ ፡ይልቁን
ም
ተጽዕኖው በጠማማ ቡድኖችላይሳይሆን
እነርሱንለመቀየርበተን
ቀሳቀሱአካላትላይ
መሆኑየሚያጠራጥርአይደለም፡ ፡
በጥቅሉየነዚህአን ጃዎችዳዕዋከመሪዎቻቸው
አስተምህሮየወጣ አይደለም፡ ፡ለምሳሌ፡
-የ
“ኢኽዋንአል'ሙ ስሊሚን እናየ ተብሊግን
ጀማዓብን ወስድአላህንበሚፈሩወን ድሞቻቸው
ተከታታይምክርተመክረዋል፡ ፡የሚከተሉት
መስመርትክክልአለመሆኑንየሚገልጹበርካታ
መጽሐፎችተጽፈዋል፡ ፡ነገርግንእስካሁንድረስ
“አድሮጥሬ እንደሚባለው ካሉበትአቋም ቅንጣት
ያክልፈቀቅአላሉም፡ ፡
ከላይለዘረዘርናቸው ነ
ጥቦችየተወሰኑምሳሌዎች
ማቅረቡተገቢይሆናል፡ ፡

የ ኢኽዋንአል'ሙ ስሊሚን መስራችሐሰን

አልበና መጅሙ ዕአር'ሪሳላህ ከሚባለው
መጽሐፉገጽ( 24)ላይ መውቂፉናሚነ ደዓዋቲ
(በዳዕዋው ላይያለንጽኑአቋም )በሚለው ርዕስ
ስርየሚከተለውንተናግሯል፡ -
“በተለያዩዳዕዋዎችላይያለንአቋም አንድናአን
ድ
ነው እያንዳን
ዷንነገርእኛባስቀመጥነው ሚዛን
እንመዝናታለንየኛንሚዛንከተስማማች
እንቀበላታለንካልሆነግንእኛከርሷነ
ጻነ ን፡
፡
እኔ
ም ለዚህየሐሰንአልበናን
ግግርየሚከተለውን
ምላሽእሰጣለሁ፡-
“አላህሆይ!የቁርዓን፣የሐዲስናየሰለፎችጎዳና
ተቃራኒከሆነው የ'ኢኽዋንአል'ሙ ስሊሚን
'
ዳዕዋናከመስራቹሐሰንአልበናን ጹህመሆኔ ን
መስክርልኝ!
”
(¹
⁵)ዳዕዋለማድረግናየሰለፎችንጎዳና
ለማብራራትመቀላቀሉአስፈላጊሆኖከተገኘ
የሚቀላቀለው ሰው ኡለማ ወይም የሰለፎች
ዓቂዳናመን ሃጅበደንብሰርጾየገባው ሰው መሆን
አለበት፡
፡አለበለዚያግንከሙ ብተዲዕጋር
መቀላቀልክልክልመሆኑሊታወቅይገባል፡ ፡

ጥያቄ9፡
-ለአህለሱናህወልጀማዓተቃራኒየሆኑ
ቡድኖችንለሙ ስሊሙ ህብረተሰብማስጠን
ቀቅ
ችግርይኖረው ይሆን?

መልስ/እኛለአህለሱናህወልጀማዓተቃራኒከሆኑ
ቡድኖችሁሉእናስጠነ ቅቃለን፡፡
(¹⁶)የአህለሱናህን
መንገድተቃራኒእንተዋለን፡፡አህለሱናህ
ወልጀማዓንአጥብቀንእን ይዛለን፡፡አህለሱናህ
ወልጀማዓንየተቃረነ ንእን
ተዋለንስንልተቃርኖው
ይብዛም ይነስም የተፈጠሩስህተቶችንበቸልታ
እናልፋለንማለትአይደለም፡ ፡ተቃራኒነ
ገሮችን
በዝምታአናልፍም፡ ፡ዝምታንከመረጥንችግሩስር
ሰዶመን ቀሉይከብዳል፡ ፡
በትንሹም ይሁንበትልቁየአህለሱናህወልጀማዓን
መንገድአጥብቆመያዝግዴታነ ው፡፡

===============================
(¹
⁶)በአህለሱናህወልጀማዓተቃራኒዎችላይ
ዝምታየሰለፎችመን ገድአይደለም፡፡ይልቁን ም
ዝምታንበሚመርጡ ሰዎችላይከፍተኛተቃውሞ
አላቸው፡፡ሙ ሐመድብንበን ዳር"እከሌእን ዲህ
ነው እከሌእንዲህሆነእያሉየሰዎችንስም
ማን ሳትናመተቸቱበጣም ይከብደኛል፡ ፡በማለት
ለኢማም አህመድ-ረሂመሁሏህ-ነ ገራቸው፡፡
ኢማም አህመድም " አንተዝም ካልህእኔ ም ዝም
ካልሁመቸነ ው ሕዝባችንእውነቱንከሐሰቱሊለይ
የሚችለው?
"በማለትምላሽሰጡት፡
፡
(መጅሙ ዕአል'
ፈታዋ፡28/231)(
ሸርህኢለል
አት'
ቲርሚዝይ፡1/350)
ሁሴንአል'ከራቢሲበመባልየሚጠራውን
የፍልስፍናሰው አስመልክቶኢማም አህመድ
አስተያየትእንዲሰጡ ተጠይቀው ነ በር፡
፡እርሱ
ሙ ብተዲዕነ ው የሚልጥቅልመልስነ በር
የሰጡት፡፡ኢማም አህመድበተጨ ማሪ ታሪኩል
በግዳድይ በሚባለው ኪታብ(ጥራዝ8/ገጽ65)
ላይ ሁሴንአል' ከራቢሲይንአደራተጠን ቀቅ!
አደራተጠን ቀቅ!አታናግረው እርሱንያናገረን
ም
አታናግረው፡፡"በማለትአራትወይም አምስትጊዜ
እየደጋገሙ መናገራቸው ተዘግቧል፡፡
ሰለፎቹስለሙ ብተዲዕመናገርከትርፍጾምና
ከትርፍሶላትእንዲሁም ከኢዕቲካፍእን
ደሚበልጥ
ይናገራሉ፡
፡
"ትርፍሶላትከሚሰግድወይም ትርፍጾም
ከሚጾም ወይም ኢዕቲካፍከሚያደርግሰውና
ስለሙ ብተዲዕከሚያስጠነ ቅቅሰው የትኛው
ይበልጣል? ”የሚልጥያቄኢማም አህመድ-
ረሂመሁሏህ-ቀርቦላቸው የሚከተለውንምላሽ
ሰጠዋል፡-
“ትርፍጾም ቢጾም ወይም ትርፍሶላትቢሰግድ
ወይም ኢዕቲካፍቢያደርግጥቅሙ ለራሱብቻ
ነው፡፡ስለሙ ብተዲዖችማስጠን ቀቅግንጥቅሙ
ለሙ ስሊሙ ህብረተሰብበመሆኑስለሙ ብተዲዕ
የሚያስጠነ ቅቅሰው በላጭ ነው የሚልአስተያየት
አለኝ፡፡
(
መጅሙ ዕአል'
ፈታዋ፡28/231)

ጥያቄ10፡
-ሙ ብተዲዖችንስናስጠነ
ቅቅመልካም
ስራቸውንጎንበጎንማውሳትግድይለናል?
መልስ/የምትተቻቸውንሰዎችመልካም ስራጎን
በጎንየምታነሳከሆነትችትየቀረበባቸውንሰዎች
ህዝብእንዲከተላቸው በተዘዋዋሪቅስቀሳ
እያደረክመሆኑንአትዘንጋ፡
፡ስለዚህያለባቸውን
ስህተትነቅሰህማውጣትእን ጅመልካም(¹⁷
)
ጎናቸውንልታነሳበፍጹም አይገባም፡
፡
እነርሱያሉበትስህተትምናልባትኩፍርወይም
ሽርክከሆነበአጠቃላይመልካም ስራዎቻቸው
ተሰርዞወይም የሰሩትስህተትከመልካም ስራቸው
አመዝኖመልካም ስራቸውንዋጋአሳጥቶትወይም
አንዳንዴበአንተእይታመልካም መስሎ የታየህ
ከአላህዘንድመልካም ላይሆንይችላል፡ ፡አን
ተ
እነርሱያሉበትንስህተትብቻአውሳ፡፡
(¹⁸
)
ሀላፊነትየተሰጠህመልካም ጎናቸውንልትናገር
ሳይሆንትችትአቅርበህእነ ርሱካሉበትስህተት
ተጸጽተው እንዲመለሱናህብረተሰቡም ከነርሱና
ከስህተታቸው እንዲጠነቀቅለማድረግሲባል
ነው፡፡
================================
(¹
⁷)የሙ ብተዲዖችመጥፎስራሲነ ሳጎንበጎን
መልካም ስራቸውንካወሳህህብረተሰብን
እየሸወድህመሆኑንአትዘን ጋ፡፡ምክንያቱም አን
ተ
መልካም ጎናቸውንካነ ሳህሰዎችመጥፎ
ስራቸውንየሚመለከቱበትመነ ጽር
አይኖራቸውም፡ ፡ሰዎችበፈጸሙ ትየቢድዓተግባር
እርምትሲደረግጎንበጎንማወደስወይም
መልካም ስራቸውንማን ሳትየሰለፎችመን ገድ
አይደለም፡፡
ኢማም አህመድብንሀን በል-ረሂመሁሏህ-ስለ
ሁሰይንአል'ከራቢሲይባህሪሲገልጹመልካም
ጎኑንአላወሱም፡፡ይልቁንም ሙ ብተዲዕ
መሆኑንብቻነ ው የጠቀሱት፡፡ይህብቻአይደለም
ከርሱናአብረውትከሚቀማመጡ ሰዎችም
አስጠንቅቀዋል፡፡ልክእንደዚሁ ሙ ሀሲቢይ
ከሚባለው ሙ ብተዲዕጋርአብሮመቀማመጥን
በሀይለኛው አስጠንቅቀዋል፡፡
አቡዙርዓህ-ረሂመሁሏህ-ስለሀሪስ
አል'
ሙ ሃሲብይናስለጻፋቸው ኪታቦችአን
ድሰው
ጠየቃቸው፡-
“እነ
ዚህኪታቦችጥመትየተሞላባቸው የቢድዓ
ኪታቦችስለሆኑአደራተጠን
ቀቅ!የሰለፎችን
መጽሐፍትብቻአጥብቀህያዝ!”በማለትምላሽ
ሰጡት፡፡
ውድአን ባቢያን!ከራቢሲይናሙ ሃሲቢይሰፊ
ዕውቀትያላቸውናለአህለልቢድዓበቂምላሽ
የሰጡ ግለሰቦችመሆናቸው ይታወቃል፡ ፡ነ
ገርግን
የመጀመሪያው ቁርዓንፍጡር ነ ው በማለት
ከትክክለኛው መን ገድየተን
ሸራተተግለሰብሲሆን
ሁለተኛው ደግሞ በፍልስፍናአረንቋገብቶ
መውጣትያቃተው በሱናሳይሆንፍልስፍናን
በፍልስፍናየተጋፈጠ ግለሰብነ ው፡፡ኢማም
አህመድያወገዙበትዋናው ነ ጥብም ይህነ በር፡
፡
(ተህዚብ፡2\117)(
ታሪክአል'
ባግዳድይ፡8
\215-
216)(
አስ'
ሲየርሊዝ'
ዘህብይ፡13\110
፤12\79)
(¹
⁸)ሙ ብተዲዖችሲነ ሱመልካም ተግባራቸው
ጎንበጎንመነ ሳትእንደሌለበትየሸይኹልኢስላም
ኢብንተይሚያህ-ረሂመሁሏህ-ኪታቦችታላቅ
ማስረጃዎችናቸው ፡ ፡በርካታኪታቦቻቸው
ለሙ ብተዲዖችምላሽየሰጡባቸው ናቸው፡ ፡
ሸይኹልኢስላም በጀህምያ፣በሙ ዕተዚላና
በአሽዓርያህየጥመትመስመርላይለተጓዙሰዎች
እንዲሁም በግለሰብደረጃአክናእይ፣በክሪና
ሌሎችንአን ስተው አንገትየሚያስደፉምላሾችን
ሰጠዋል፡ ፡ነገርግንስለነ ርሱመልካም ገጽታ
ያወሱበትቦታአን ድእን ኳአልተገኘም፡፡እነ
ዚህ
ሰዎችመልካም ስራየሌላቸው ሆኖአይደለም፡ ፡
በርግጠኝነ ትመልካም ስራአላቸው፡ ፡ነ
ገርግን
በትችትጊዜመልካም ጐንአለማን ሳት
የአህለሱናህወልጀማዓመን ሃጅወይም ጎዳና
በመሆኑነ ው፡፡ልብበል!
ራፊዕብንአሽረስ-ረሂመሁሏህ-የሚከተለውን
ተናግረዋል፡
-
"የሙ ብተዲዕናየፋሲቅቅጣትመልካም ስራቸው
አለመወሳቱነ ው፡፡
"
(
ሸርህኢለልአት'
ቲርሚዝይ፡1/353)

ጥያቄ11፡-“
በአህለሱናህወልጀማዓመን ገድ
የመጓዝፍላጎቱአለን፡፡ነ
ገርግንበተወሰኑአጥፊ
ግለሰቦችምክን ያትከኛየሚያስጠነ ቅቁሰዎች
አሉ፡
፡ይህለምንይሆናል? ”በማለትጥያቄ
የሚያቀርቡየ ተብሊግጀማዓ አባላትአሉ፡ ፡
መልስ/የ ተብሊግጀማዓን አስመልክቶከነርሱ
ጋርየተጓዙሰዎችበርካታመጽሐፎችንጽፈዋል፡ ፡
የነርሱንማንነ
ትለማወቅከፈለጋችሁ(¹⁹
)ስለነርሱ
የተጻፉመጽሐፎችንእንድታነ
ቡአደራእላለሁ፡፡
================================
(¹⁹
)የ ተብሊግጀማዓን አስመልክቶበአጥጋቢ
ሁኔ ታመጽሐፍከጻፉወን ድሞቻችንመካከል
ሸይኽሰዕድብንዓብዱረህማንአል' ሁሰይን
ይገኙበታል፡፡ላኢላሃኢል'ለሏህ የሚለውንቃል
"በነገሮችላይያለንንየተበላሸእምነትከልቦናችን
አውጥተንትክክለኛውንእምነ ትበአላህዛትላይ
ማስገባት፡፡በሚልየ ተብሊግጀማዓዎች
መተርጎማቸውን ሐቂቀቱዳዕዋኢለሏሂተዓላ
ወመኽቱሶቱቢሂጀዚረቱልዓረብወት' ተቅዊሚ
መናሂጅአድ'ደዕወቲልኢስላምያህአል' ዋፊዳህ
ኢለይሃ በሚባለው መጽሐፋቸው ገጽ( 70)ላይ
አስፍረዋል፡፡
ይህየ ተብሊግጀማዓ ትርጓሜ በነ
ብዩዘመን
ከነበሩጣዖትአምላኪዎችእምነትላይ
የጨ መረው አን
ድም ነ
ገርየለም፡
፡
በዚሁኪታብገጽ( 70)ላይየ ተብሊግጀማዓ
ዓቂዳናአካሄድምንእን ደሆነአጠርአድርገው
እንደሚከተለው ገልጸውታል፡-
"የ'ተብሊግጀማዓ' በፊቅህየሀነፍይበዓቂዳ
የአሽዓሪይናየማቱሪድይበሱፍያጦሪቃየጁስቲያ
የነቅሸበንዲያየቃዲርያናየሰህረወርዲያ
መዝሐቦችተከታይናቸው፡ ፡
ስለ ተብሊግጀማዓ ማን ነ
ትከጻፉሰዎች
መካከልሸይኽሁሙ ድብንዓብዲላህ
አት'ቱወይጅሪይይገኙበታል፡ ፡የጻፉትመጽሐፍ
በዚህአን ጃዙሪያከተጻፉመጽሐፎችበጣም
ሰፊው፣ምርጥናብቸኛው መጽሐፍነ ው ቢባል
ማጋነ ንአይሆንም፡
፡ይህመጽሐፍየ ተብሊግ
ጀማዓ አባላትየጻፏቸው መጽሐፎችና
መልሶቻቸው እንዲሁም ከነ ርሱጋርለረጅም ጊዜ
ዳዕዋበመውጣትየአን በሳውንድርሻየወሰዱ
ሰዎችትክክለኛየምስክርነ ትቃላቸውንዋቢ
ያደረገመጽሐፍነ ው፡፡ምስጋናለአላህይገባው
ይህመጽሐፍታትሞ ለን ባብበቅቷል፡ ፡መጽሐፉ
“አል'ቀውሉልበሊግፊት' ተህዚሪሚንጀማዓቲ
ተብሊግ በመባልይጠራል፡ ፡ይህን ጀማዓ
አስመልክቶበመዲናኢስላማዊዩኒቨርሲቲምሩቅ
የሆኑትፓኪስታናዊው ሙ ሐመድአስለም -
ረሂመሁሏህ-መጽሐፍጽፈዋል፡ ፡ሸይኽ
ሙ ሐመድአስለም ለጻፉትመጽሐፍደግሞ
“አስ'ሲራጅአል'
ሙ ኒርፊተን
ቢሂጀማዓቲ
አት'ተብሊግዓላአኽጧኢሂም በሚልርዕስ
ዶክተርሙ ሐመድተቅዩዲንአል'ሒላሊማብራሪያ
ጽፈዋል፡ ፡
እነዚህንመጽሐፎችያነ በቡበርካታሰዎችከ
“ከተብሊግጀማዓ ርቀዋል፡ ፡ከጀማዓዋአባላትም
አስጠንቅቀዋል፡፡ወደተውሂድጥሪ
አለማድረጋቸው ከተውሂድናከተውሂድሰዎች
ማስጠን ቀቃቸው ብቻእነርሱንለማውገዝበቂ
ማስረጃይሆናል፡ ፡
ጸረ-
ተውሂድመሆናቸውንለማወቅከፈለግህ
ዳዕዋለሚወጡ የ ጀማዓዋ አባላትየኢማም
ሙ ሐመድብንዓብዱልወሃብን ኪታቡተውሂድ
መጽሐፍስጣቸው መልካም የነ
በረው ስነ-
ምግባራቸው ወዲያውኑወደአረመኔነትና
ጨ ካኝነ
ትይቀየራል፡
፡
የ ተብሊግጀማዓን አስመልክቶለሱዑዲ
አጠቃላይክፍለሀገራትሙ ፍቲለነበሩትሸይኽ
ሙ ሐመድብንኢብራሂም -ረሂመሁሏህ-በቀን
29/1/
1382ሒ.ጥያቄቀርቦላቸው የሰጡት
መልስየሚከተለው ነበር፡
-
"የ'
ተብሊግጀማዓ'መልካም ተግባርየላትም፡
፡
ወደጥመት፣ቢድዓ፣መቃብርአምልኮትናሽርክ
የምትጣራቡድንመሆኗንየ' ጀማዓዋ'
አባላት
ከጻፉትመጽሐፍአረጋግጫ ለሁ፡፡
"
(
ፈታዋሁወር'
ረሳኢሉህ፡1\267)
የ ተብሊግንጀማዓ አስመልክቶበወቅቱየሱዑዲ
ክፍለሀገራትሙ ፍቲየነበሩትሸይኽዓብዱልዓዚዝ
ብንባዝ-ረሂመሁሏህ-“ መጀለቲአድ'ደዕወቲ
አስ'ሱዑድያህ በሚባለው መጽሔትበቀን
3\11\1414ሒ.ቁጥር1438ላይየሚከተለውን
ፈትዋሰጠዋል፡ -
"የተብሊግጀማዓስለዓቂዳዕውቀቱየላቸውም
ስለዚህከነርሱጋርለዳዕዋመውጣት
አይገባም፡፡
"
(ፈታዋሸይኽዓብዱልዓዚዝብንባዝ፡8/331)
በተጨ ማሪሸይኽዓብዱልዓዚዝብንባዝ-
ረሂመሁሏህ-የሚከተለው ጥያቄቀርቦላቸው
ነበር፡
-
ጥያቄ፡-
“'የተብሊግጀማዓ'በእሳትከተዛተባቸው
ሰባሁለትአን ጃዎችውስጥ ትካተታለች?”
መልስ፡-“
አዎ!ከሰባሁለቱአንጃዎችትካተታለች፡፡
የአህለሱናንዓቂዳወይም እምነትየተቃረነሁሉ
ከሰባሁለቱአንጃዎችውስጥ ይካተታል፡፡"
(
መጀለቱአስ'
ሰለፍያ፡ቁጥር7ገጽ47/1422
ሒ)
ሸይኽሙ ሐመድናሲሩዲንአል'አልባኒ-
ረሂመሁሏህ-የሚከተለውንተናግረዋል፡-
"የ'
ተብሊግጀማዓ'በቁርዓንናበሐዲስእን
ዲሁም
በሰለፎችጎዳናላይያልተጓዘችበመሆኗከርሷጋር
ለዳዕዋመውጣትአይገባም፡ ፡
"

ጥያቄ12፡-እነዚህ ጀማዓዎች ለእሳት

ከተዛተባቸው ሰባሁለትየጥፋትቡድኖችውስጥ
ይካተታሉ?
መልስ/አዎ!ማን ኛውም ሙ ስሊም በዳዕዋ፣
በዓቂዳወይም ከኢማንመሰረቶችበአን ዱ
አህለሱናህወልጀማዓንከተቃረነለእሳት
ከተዛተባቸው ሰባሁለትቡድኖችውስጥ
ይካተታል፡፡የውግዘቱናየቅጣቱሁኔ ታበተቃርኖው
መጠንየሚወሰንይሆናል፡ ፡
ጥያቄ13፡
-“ሰለፍይ ተብሎ መጠራቱ
እን
ደጐጠኝነትይቆጠራል?

መልስ/እውነ ተኛሰለፍይከሆነበዚህስም
መጠራቱችግርየለውም፡ ፡
(²⁰
)ከሰለፎችጎዳና
ውጭ ሆኖ ሰለፍይ ነ ኝማለቱግንክልክልነ ው፡፡
ለምሳሌ፡-አሻዒራየሚባሉቡድኖችአህለሱናህ
ወልጀማዓነ ንበማለትይሞግታሉ፡ ፡ይህትክክል
አይደለም፡፡ምክንያቱም እነርሱያሉበትጎዳና
ከአህለሱናህወልጀማዓጎዳናፍጹም ይለያል፡ ፡
ሙ ዕተዚላዎችም እንደዚሁእራሳቸውንየተውሂድ
ሰዎችአድርገው ይቆጥራሉ፡ ፡
‫ﺎ‬
‫ﻛ‬‫ﺍ‬
‫ﺬ‬‫ﻬﻢﺑ‬
‫ﻟ‬‫ﺮ‬‫ﻘ‬
‫ﻠﻰﻻﺗ‬
‫ﻴ‬‫ﻟ‬
‫ﻠﻰﻭ‬
‫ﻴ‬‫ﻠ‬
‫ﻟ‬‫ﺪﻋﻰﻭﺻﻼ‬
‫ﻛﻞﻳ‬
ሁሉም ይሞግታልየኔናትብሎ ለይላ
ለአን
ዱም አታረጋግጥ ፍቅሬላን
ተነው ብላ
አንድሰው አህለሱናህወልጀማዓነ ኝብሎ ከሞገተ
የአህለሱናህወልጀማዓንመን ገድመከተል
ተቃራኒውንደግሞ መተው ግድይለዋል፡ ፡
‘
እሳትንናውሃንወይም አርጃኖን ናአሳን በአን
ድ
ላይማኖርትችላለህ?በፍጹም ማኖርአትችልም፡ ፡
አህለሱናህወልጀማዓከኸዋሪጅ፣ከሙ ዕተዚላና
እራሳቸውን ዘመናዊሙ ስሊሞች ነ ንብለው
ከሚያስቡሂዝቢያዎችጋርመቀላቀልማለት
የዘመኑንጥመትከሰለፍመን ሃጅጋርማደባለቅ
ማለትነ ው፡፡የመጨ ረሻውንማህበረሰብ
የሚያስተካክለው የመጀመሪያው ማህበረሰብ
የተስተካከለበትመን ገድብቻናብቻነ ው፡፡
ተፈላጊው ቁምነ
ገርነ
ገሮችንመለየትናማጥራት
ነው፡፡
================================

(²
⁰)ውድአንባቢያን!ከስምንትመቶዓመትበፊት
የነበሩትሽይኹልኢስላም ኢብንተይሚያህ-
ረሂመሁሏህ-እራሱንበአሊምነ ትአስቀምጦ
የሚከተለውንአደገኛን ግግርለተናገረው '
ዳዒ'
አሁንበአካልተገኝተው ምላሽየሚሰጡ
ይመስላል፡፡
“ኢኽዋንነትንሰለፍይነ
ትንተብሊግነትን
ሱሩርይነትንበአንድሰው ላይግዴታያደረገጸጸት
ሊያደርግይገባዋል፡፡ከተጸጸተመልካም
ካለበለዚያግንይገደላል !!(
©)
ሸይኹልኢስላም ኢብንተይሚያህ-ረሂመሁሏህ
-በፈታዋኪታባቸው (
ጥራዝ4/ገጽ149)ላይ
የሚከተለውንተናግረዋል፡
-
"
አንድሰው ወደሰለፍመዝሀብእራሱንቢያስጠጋ
ወይም በዚህስያሜ ቢጠራነ
ውርነትየለውም፡፡
እንዴውም ይህንጉዳይመቀበሉግዴታእን ደሆነ
ኡለሞችተስማምተዋል፡፡ምክንያቱም የሰለፎች
መዝሀብሐቅእን ጅሌላተልዕኮየለውምና፡ ፡"
(©)ይህኪታብከተጠናቀቀበኋላ ሙ ጋለጧት
በሚልርዕስ አኢደልቀረኒ ከተወሰኑስህተቶቹ
መጸጸቱንየምትገልጽትን ሽወረቀትድንገትበእጀ
ገባች፡፡በመሆኑም ከፍትሃዊነ
ትአንጻርእርሱ
ከተመለሰባቸው ስህተቶችመካከልአን ዷንብቻ
ልጥቀስ፡ -
አስራአራተኛው ነጥብ፡ -“
ፊረሚነልሒዝቢየቲ
ፊራረከሚነ ልአሰድ በሚለው ካሴት ኢኽዋን ነትን
ሰለፍይነትንተብሊግነ ትንሱሩርይነ
ትንበአንድሰው
ላይግዴታያደረገጸጸትሊያደርግይገባዋል፡ ፡
ከተጸጸተመልካም ካለበለዚያግንይገደላል
የሚልን ግግርከዚህቀደም ተናግሬነ በር፡
፡
ይህአገላለጼስህተትነ ው፡፡አላህንም ይቅርታ
እጠይቃለሁ፡፡እኔለማለትየፈለግሁትይህንየሰራ
በርግጥ ሸሪዓንደነ
ገገለማለትነ ው፡፡ያም ሆነ
ይህአገላለጼስህተትነ ው ይቅርታንእጠይቃለሁ፡፡
የሰለፎችመዝሃብሊጓዙበትናሊከተሉትግድየሆነ
ትክክለኛመዝሃብነ
ው ብዬአምናለሁ፡፡
ከጥቂትስህተቶችብቻሳይሆንከአጠቃላይ
ስህተቶችተጸጽቶመመለስ፤ጥቂቶችእን ጅ
ማንም ሰው በማያውቀው መን
ገድበወረቀት
ጠቅልሎ መላክሳይሆንስህተቱበተሰራጨ በት
ቦታሁሉግልጽማድረግየሰለፎችጎዳናነ ው፡፡
ኢብኑልቀይም -ረሂመሁሏህ-የሚከተለውን
ተናግረዋል፡
-
“ወደቢድዓሲጣራየነ በረሰው ጸጸቱተቀባይነት
ይኖረው ዘን
ድሲያሰራጨ ው የነበረው የቢድዓና
የጥመትጎዳናትክክልአለመሆኑንእውነ ታው
እርሱበተናገረው ተቃራኒመሆኑንበአደባባይይፋ
ማድረግአለበት፡፡
(
ዑድ'
ደቱአስ'
ሷቢሪን፡ገጽ93)
እውነትበዚህየከፍተኛዶክትሬትዲግሪባለቤት
ላይየተገኘችው ስህተትአን
ድብቻነች?እስኪ
“
አል'
ሚስክወል'ሚንበር በሚባለው ኪታቡ
(
ጥራዝ1\ገጽ189)ላይየጻፈውንእናንብብ፡
-
“ለተጠናቀቀው የነ
ብዩሙ ሐመድየስደትዓመት
ምንአዘጋጀን?እኔገርሞኛልአንተም ተገረም!
1
ጧትጧትየሚወጡ ጋዜጦችናየቴሌቪዥን
ማሰራጫ ዎችሁሉየትገቡ?በነ ብዩሙ ሐመድ
ዳዕዋያንጸባረቀችአገርታላቁንነብይ
አለማስታወስምንይባላል?ለክብረበዓሉ
ድምቀትትን ሽእንኳምሰሶወይም ድን ኳን
አለማዘጋጀትምንማለትነ ው?!!”
ይህንአገላለጽበሌሎችአገሮችከሚከበረው
የመውሊድበዓልጋርእስኪአነ ጻጽሩት?
አይመሳሰልም?-ምስጋናለአላህይገባው -
ሱዑዲንከልብወለድናከቢድዓተከታዮችአላህ
ጠብቋታል፡፡
ይህዳዒከላይበተጠቀሰው ኪታብ(ጥራዝ1\
ገጽ190)ላይደግሞ የሚከተለውንን
ግግር
ተናግሯል፡-
“
እነዚህሰዎችነገየትን
ሳኤቀንከረሱልፊት
ሲቀርቡምንዓይነትምላሽሊያቀርቡይሆን
?!!
”
ቅድም ከተናገረው ን
ግግርበፊትደግሞ ረሱልን-
ዓለይሂሶላቱወሰላም -አስመልክቶየሚከተለውን
ወሰንያለፈን ግግርተናግሯል፡
-
“ሕዝበሙ ስሊሙ ለመጀመሪያጊዜነ ጻ
እንዲወጣናእን ዲስተካከልላደረገው የዓለም
አይንአንድቃልወይም አን ድታሪክእንኳ
አለመናገር?”
ነብዩን-ዓለይሂሶላቱወሰላም -የዓለም አይን
ብለው የሚገልጿቸው ሱፍያዎችመሆናቸውንልብ
በል!
እንዴትስለነ
ብዩ-ዓለይሂሶላቱወሰላም -ታሪክ
አን
ድቃልእን ኳአልተናገሩም ብሎ ሰለፍይየሆኑ
ዳዒዎችንናአሊሞችንይኮን ናል?በመጥፎስ
እንዴትይጠረጥራል?ምናልባትታሪካቸው እርሱ
በሚፈልገው የመውሊድናየሂጅራበዓልዓይነ ት
እንዲወሳፈልጎካልሆነበቀርሰለፍዮችስለነ ብዩ
ታሪክናመልካም ገጽታስንትመጽሐፍጽፈዋል?
አላህሆይ!ከንዲህዓይነቱቅጥፈትሰላም
አድርገን
!ስለዚህዳዒተጨ ማሪዕውቀትን
ከፈለግህአስርዓመትታስሮከወጣ በኋላ
የጻፈውንጽሑፍአንብብ፡፡
ሱብሃንአላህ!ትክክለኛየሆነ
ውንየሰለፎችጎዳና
ከሙ ብተዲዖችጎዳናጋርበአንድላይጨ ፍልቆ
እን
ዴትይናገራል?
ኑዋሪነቱሱዑዲ የትምህርትደረጃው ደግሞ
የከፍተኛዶክትሬትዲግሪለሆነ ው ለዚህግለሰብ
አንድጥያቄላቅርብ፡-
አን
ተሰለፍይካልሆን
ህምንመሆንትፈልጋለህ?
!
“ሰለፍይ እና አሰርይ ተብሎ መጠራቱራስን
እንደማመጻደቅተደርጐ ይቆጠራል?የሚልጥያቄ
ሸይኽዓብዱልዓዚዝብንባዝ-ረሂመሁሏህ-
ቀርቦላቸው የሰጡትመልስየሚከተለው ነ በር፡
-
"በትክክል'
አሰርይ'
ወይም 'ሰለፍይ'ከሆነበዚህ
ስያሜ መጠራቱችግርየለውም፡ ፡ምክንያቱም
ሰለፎች'እከሌሰለፍይነው''እከሌአሰርይነው'
በማለትይጥ' ጠሩነበር፡
፡ይህችስያሜ ዘወትር
መኖርያለባትናግዴታየሆነ ችስያሜ ነች፡፡
((
ጧኢፍከተማ በቀን16/
01/1413ሒ."
ሀቁል
ሙ ስሊም በሚልርዕስካዘጋጁትትምህርት
የተወሰደ፡
፡)
)
ሸይኽበክርአቡዘይድ-ረሂመሁሏህ-
የሚከተለውንተናግረዋል፡
-
“'
አስ'ሰለፍ''
አስ'
ሰለፍዩን
'እና'አስ'ሰለፍያህ'
የሚሉመጠሪያዎችከልብወለድናከስሜት
አግልለው ቀጥተኛበሆነ ው የነብዩ-ዓለይሂሶላቱ
ወሰላም -መን ገድከተጓዙትሶሀቦችናእነ ርሱንም
በመልካም ከተከተሉትማህበረሰቦችጋር
ያስተሳስራሉ፡፡በዚህምክን ያት'አስ'ሰለፍ'
'
አስ'ሰለፍዩን
'ወደእነርሱከተጠጋደግሞ ' ሰለፍይ'
የሚልስያሜ ይሰጠዋል፡ ፡ሶሃቦችንየተከተለሁሉ
ይህስያሜ እን ደሚሰጠው ኡለሞች
ተስማምተዋል።
ይህስያሜ ከቁርዓንናከሐዲስያላፈነገጠ
ከመጀመሪያው ትውልድጋርለቅጽበትያክልእን ኳ
የማያነ
ጣጥልስያሜ ነ ው፡፡ሰለፎችከተጓዙበት
ጐዳናካፈነገጠ ግንበሰለፎችመካከልእን ኳ
ቢሆንበዚህስያሜ አይጠራም፡ ፡
በተጨ ማሪ ሂልየቱአጥ'
ጧሊቢልዒልም
በሚባለው ኪታባቸው ገጽ(8)ላይየሚከተለውን
ተናግረዋል፡
-
“
በቀጥተኛው ጎዳናላይሰለፍይሁን
!”
ሰለፍይየሚለው መጠሪያበታሪክመጽሐፎችም
ተዘግቦይገኛል፡
፡
የታሪክጸሐፊው ኢማም አዝ'
ዘህብይ-
ረሂመሁሏህ-“ሙ ዕጀሙ አሽ'
ሹዩኽ በሚባለው
ኪታባቸው (
ጥራዝ2\ገጽ280)ላይስለ
ሙ ሐመድብንሙ ሐመድአል' በሕራንይየሒዎት
ታሪክሲገልጹ ዲነኛመልካም ሰለፍይነበር
በማለትአሞካሽተውታል፡
፡
በዚሁኪታብ(ጥራዝ1\ገጽ34)ላይደግሞ
የአህመድብንኒዕመህአል' መቅድሲይንየሒዎት
ታሪክሲናገሩ በሰለፎችዓቂዳላይነበር በማለት
የምስክርነ
ትቃላቸውንሰጠዋል፡ ፡
ትክክለኛው ሰለፍይናየነ
ርሱንካባለብሶበነርሱ
ስም ከሚነግደው ለመለየትእንዲሁም በነ
ርሱ
የመከተልፍላጎትያለው ሰው ብዥታውስጥ
እንዳይገባወደሰለፎችመጠጋቱግዴታሆኗል፡ ፡
ጠመው የሚያጠሙ ቡድኖችቁጥራቸው ሲበዛ
የሐቅባለቤቶችእራሳቸውንወደሰለፍያስጠጋሉ፡ ፡
አላህለነብዩ-ዓለይሂሶላቱወሰላም -እና
ለአማኞችየሚከተሉትንቁርዓናዊአን ቀጾች
አውርዷል፡-
‫َ{ﺁﻝ‬
‫ﻮﻥ‬ُ
‫ﻤ‬
ِ
‫ﻠ‬ْ
‫ُﺴ‬
‫ﺎﻣ‬
َّ
‫ﻧ‬
َ
‫ﺄ‬ِ
‫ْﺑ‬
‫ﺍ‬
‫ﻭ‬ُ
‫ﺪ‬َ
‫ﻬ‬
ْ
‫ْﺍﺷ‬
‫ﺍ‬
‫ﻮ‬ُ
‫ﻟ‬
‫ﻮ‬ُ
‫ﻘ‬َ
‫ْﻓ‬
‫ﺍ‬
ْ
‫ﻮ‬َ
ّ
‫ﻟ‬
َ
‫ﻮ‬َ
‫ِﻥﺗ‬
‫ﺈ‬
َ
‫}ﻓ‬
:
‫ﺍﻥ‬‫ﺮ‬‫ﻤ‬
‫ﻋ‬٦٤
ትርጉም
“
እምቢቢሉም፡-እኛሙ ስሊሞችመኾናችን
ን
መስክሩበሏቸው፡
፡
(
አል'
ዒምራን
፡64)
َ
‫ِﻞ‬
‫ﻤ‬َ
‫َﻋ‬
‫ِﻭ‬
‫ﻪ‬َ
ّ
‫ﻠ‬‫ﻟ‬
‫َﻰﺍ‬
‫ﻟ‬
ِ
‫ﺎﺇ‬َ
‫َﻋ‬
‫َﻦﺩ‬
ّ
‫ﻤ‬ِ
ّ
‫ﻗﻻًﻣ‬ْ
‫ﻮ‬
َُ‫َﻦ‬
‫ْﺴ‬
‫َﺣ‬
‫ْﺃ‬
‫َﻦ‬
‫ﻣ‬َ
‫}ﻭ‬
{َ
‫ﻴﻦ‬ِ
‫ﻤ‬
ِ
‫ﻠ‬ْ
‫ُﺴ‬
‫ﻤ‬ْ
‫ﻟ‬
‫َﺍ‬
‫ِﻦ‬
‫ِﻲﻣ‬‫ﻨ‬
َ
ّ
‫ﻧ‬ِ
‫َﺇ‬
‫ﺍﻝ‬
َ
‫ﻗ‬َ
‫ًﻭ‬
‫ﺎ‬‫ِﺤ‬
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬َ
‫ﺻ‬
:
‫ﻠﺖ‬‫ﻓﺼ‬
٣٣
ትርጉም
“ወደአላህከጠራናመልካምን ም ከሠራ'እኔ
ከሙ ስሊሞችነኝ'ካለም ሰው ይበልጥ ቃሉያማረ
ማንነ ው?
”(ፉሲለት፡33)
:
‫ﻡ‬‫ﺎ‬‫ﻌ‬
‫ﻧ‬‫َ{ﺍﻷ‬
‫ﻴﻦ‬
ِ
‫ﻛ‬ِ
‫ﺮ‬ْ
‫ُﺸ‬
‫ﻤ‬ْ
‫ﻟ‬
‫َﺍ‬
‫ِﻦ‬
‫ْﻣ‬
‫ﺎ‬َ
‫ﻧ‬
َ
‫ﺎﺃ‬َ
‫ﻣ‬
َ
‫}ﻭ‬٧
٩
ትርጉም
“
እኔም ከአጋሪዎቹአይደለሁም፡
፡
(አል'
አንዓም፡79)

ጥያቄ14፡
-ወደአላህጥሪለማድረግሸሪዓዊ
ዕውቀትእንደሚያስፈልግይታወቃል፡፡ቁርዓን
ና
ሐዲስንበቃልበመሸምደድ?ወይን ስበመድረሳና
በኢስላማዊዩኒቨርሲቲዎችየቀሰምነው ዕውቀት
ብቻበቂሊሆንይችላል?

መልስ/ዕውቀትማለትመረጃዎችን
ከነትርጉማቸው በቃልመሸምደድማለትነ ው፡፡
ቁርዓንናሐዲስንብቻበቃልመሸምደድበቂ
አይሆን ም፡
፡ትክክለኛውንትርጉም ማወቅየግድ
ይላል፡፡ትርጉሙ ንሳያውቅመረጃዎችንብቻበቃሉ
መሸምደዱ ወደአላህለሚደረገው ጥሪብቁ
አያደርግም፡፡
መድረሳየተማረሰው መረጃዎችንከነ ትርጉማቸው
በቃሉሸምድዶከወጣ ይህበቂው ነ ው፡፡ነገርግን
ትርጉሙ ንሳይገነዘብመረጃዎችንብቻሸምድዶ
ወደአላህመን ገድጥሪአደርጋለሁቢልበፍጹም
አይችልም፡፡ነገርግንትርጉሙ ንሳያብራራእራሱ
የሸመደደውንለተማሪዎችእን ዲሸመድዱ
ቢያደርግወይም ተማሪዎችየሸመደዱትን
ቢያዳምጥ ክልክልነ ትየለውም፡፡

ጥያቄ15፡-“ወደአላህየሚደረገው ጥሪሀላፊነቱ
የኡለማ እንጅየማንም አይደለም፡
፡ማንም ሰው
ባወቀው ነገርዳዕዋየማድረግግዴታየለበትም፡ ፡
የሚልብዥታየሚያናፍሱሰዎችአሉ፡ ፡በዚህላይ
ምንሐሳብአለዎት?
መልስ/ይህብዥታሳይሆንተጨ ባጭ የሆነሐቅ
ነው፡
፡እርግጥ ነ
ው የዳዕዋንስራኡለማ እን
ጅሌላ
ሊሰማራበትአይገባም፡፡ነገርግንሁሉም
ህብረተሰብየሚያውቃቸው ግልጽየሆኑጉዳዮች
ከሆኑበተሰጠው የዕውቀትመጠንበመልካም
ማዘዝከመጥፎመከልከልይችላል፡ ፡
ረሱል-ዓለይሂሶላቱወሰላም -የሚከተሉትን
ሐዲሶችተናግረዋል፡-
‫ﺎ‬
‫ﻬ‬‫ﻴ‬‫ﻠ‬
‫ﻮﻫﻢﻋ‬
‫ﺑ‬‫ﺮ‬‫ﺍﺿ‬
‫ﻭ‬،‫ﻊ‬
‫ﺒ‬‫ﻟﺴ‬
‫ﺓ‬‫ﻟﺼﻼ‬
‫ﺎ‬
‫ﻛﻢﺑ‬
‫ﺩ‬‫ﺃﻻ‬
‫ﺍﻭ‬
‫ﻭ‬‫ﺮ‬‫ﻣ‬
"
"
‫ﺮ‬‫ﻌﺸ‬‫ﻟ‬
“ልጆቻችሁሰባትዓመትሲሞላቸው በሶላት
እዘዟቸው አስርዓመትሞልቷቸው (
ሶላት
ካልሰገዱ)ግረፏቸው፡፡(
²¹)

"
‫ﻪ‬‫ﺘ‬‫ﻴ‬
‫ﻮﻝﻋﻦﺭﻋ‬
‫ﺌ‬‫ﻜﻢﻣﺴ‬
‫ﻠ‬‫ﻛ‬‫ﻭ‬،
‫ﺍﻉ‬‫ﻜﻢﺭ‬
‫ﻠ‬‫ﻛ‬"
“ሁላችሁም ሀላፊዎችናችሁሁላችሁም
ከሀላፊነታችሁተጠያቂዎችናችሁ፡፡(
²²)
‫ﻊ‬
‫ﺘﻄ‬‫ﻟﻢﻳﺴ‬‫ﺈﻥ‬‫ﻓ‬،‫ﻩ‬
‫ﺪ‬‫ﻴ‬‫ﻩﺑ‬‫ﺮ‬
‫ﻴ‬‫ﻐ‬‫ﻴ‬
‫ﻠ‬‫ﺍﻓ‬
‫ﺮ‬‫ﻜ‬‫ﻨ‬
‫ﻜﻢﻣ‬
‫ﻨ‬‫ﺃﻯﻣ‬
‫"ﻦﺭ‬
‫ﻣ‬
"
‫ﻪ‬‫ﺒ‬‫ﻠ‬
‫ﻘ‬‫ﺒ‬
‫ﻊﻓ‬‫ﺘﻄ‬‫ﻟﻢﻳﺴ‬‫ﺈﻥ‬‫ﻓ‬،
‫ﻪ‬‫ﻧ‬‫ﺎ‬
‫ﻠﺴ‬‫ﺒ‬
‫ﻓ‬
“መጥፎነገርየተመለከተበእጁ ይቀይረው
ካልቻለበምላሱ( ይናገር፡
፡)ካልቻለበልቡ(
ጠልቶ
ራሱንያርቅ፡
፡)
”(²
³)
ዕውቀቱየሌላቸው ሰዎችቤታቸውንከተለያዩ
እኩይተግባራትበማጽዳትቤተሰቦቻቸውን
በሶላት፣በዘካናበመሳሰሉመልካም ተግባራት
ማዘዝይችላሉ፡ ፡እን
ዲህዓይነቱተግባርግልጽ፣
ቀላልናሁሉም የሚያውቀው ስለሆነበማንኛውም
ህብረተሰብላይተፈላጊነ ው፡
፡ፈትዋናሸሪዓዊ
ብይንየሚያስፈልጋቸው ጉዳዮች
ለምሳሌ፡-ሀራምናሀላሉንሽርክን
ናተውሂድን
ማብራራትከሆነግንይህየኡለማዎችሙ ያእን ጅ
ማንም ሰው ጣልቃየሚገባበትጉዳይአይደለም፡
፡
———————————
(
²¹)
(አቡዳውድ፡
495)
(
²²)
(ቡኻሪ፡853)
(
²³)
(ሙ ስሊም ፡49)

ጥያቄ16፡-በአሁኑሰዓትየዳዕዋጀማዓዎችና
ወደአላህየሚደረገው ጥሪተበራክቷልተቀባይነቱ
ግንአንሷልየዚህሚስጢሩምንይሆን ?

መልስ/
አንደኛ፡
-እኛበዳዕዋም ይሁንበሌላጉዳይበ
“ጀማዓዎች መበራከትላይአናበረታታም፡
፡እኛ
የምን ፈልጋትጀማዓአንድብቻነች፡፡እርሷም
ዕውቀትን ናማስረጃንመሰረትአድርጋወደአላህ
መን ገድጥሪየምታደርገውንነው፡፡የጀማዓብዛትና
የአካሄድመለያየትውጤ ቱውድቀትና
አለመግባባትእን ጅሌላሊሆንአይችልም፡ ፡
አላህየሚከተሉትንቁርዓናዊአን
ቀጾችአውርዷል፡
-
ْ
‫ُﻢ‬
‫ﻜ‬ُ
‫ﻳﺤ‬ِ
‫َﺭ‬
‫َﺐ‬‫ْﻫ‬
‫ﺬ‬
َ
‫ﺗ‬َ
‫ْﻭ‬
‫ﺍ‬‫ﻮ‬
ُ
‫ﻠ‬َ
‫ْﺸ‬
‫ﻔ‬َ
‫ﺘ‬
َ
‫ْﻓ‬‫ﺍ‬
‫ﻮ‬ُ
‫َﻋ‬
‫ﺯ‬
‫ﺎ‬َ
‫ﻨ‬
َ
‫َﻻَﺗ‬
‫ﻭ‬
﴿..
‫﴾ﺍﻷ‬
:‫ﺎ‬
‫ﻔﻝ‬‫ﻧ‬٤٦
ትርጉም
“አትጨ ቃጨ ቁም ትፈራላችሁናሃይላችሁም
ትሄዳለችና፡፡(አልአንፋል፡46)
ْ
‫ﺍ‬
‫ﻮ‬ُ
‫ﻔ‬َ
‫ﻠ‬
َ
‫ﺘ‬ْ
‫ﺍﺧ‬َ
‫ْﻭ‬
‫ﺍ‬‫ﻮ‬
ُ
‫ﻗ‬َ
ّ
‫ﺮ‬َ
‫ﻔ‬
َ
‫َﺗ‬
‫ﻳﻦ‬
ِ
‫ﺬ‬َ
ّ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
َ
‫ْﻛ‬
‫ﺍ‬‫ﻮ‬
ُ
‫ﻧ‬‫ﻮ‬ُ
‫ﻜ‬
َ
‫َﻻَﺗ‬
‫ﻭ‬
﴿..
.‫﴾ﺁﻝ‬
:‫ﺍﻥ‬
‫ﺮ‬‫ﻤ‬‫ﻋ‬١
٠٥
ትርጉም
“
እንደነ
ዚያእን
ደተለያዩትናእን
ደተጋጩ ትአትሁኑ፡
፡
(
አልዒምራን፡
105)
ً
‫ﺎ‬
‫ﻌ‬‫ﻴ‬ِ
‫ﻤ‬
َ
‫ِﺟ‬‫ﻪ‬
ّ
‫ﻠ‬‫ﻟ‬
‫ِﺍ‬
‫ْﻞ‬
‫ﺒ‬
َ
‫ِﺤ‬‫ْﺑ‬
‫ﺍ‬
‫ﻮ‬ُ
‫ﻤ‬ِ
‫َﺼ‬
‫ﺘ‬ْ
‫ﺍﻋ‬
َ
‫ﻭ‬﴿.
.:‫ﺍﻥ‬
‫ﺮ‬‫ﻤ‬‫﴾ﺁﻝﻋ‬١
٠٣
ትርጉም
“
በአላህገመድሁላችሁም ተጠበቁ፡
፡
(
አልዒምራን፡
103)
እኛየምንፈልገው አለመግባባትሲኖርብቸኛ
የመፍትሄአቅጣጫ ዋንቁርዓንናሐዲስአድርጋ
እርስበርስየምትደጋገፍናየምትመካከር
በትክክለኛው የዳዕዋመስመርላይየምትጓዝን
ጀማዓነው፡፡አንድዓይነትአካሄድየሌላትጀማዓ
ፍጻሜዋግጭ ትናአለመግባባትነ ው፡፡
ሁለተኛ፡ -በዳዕዋላይየተሰማራሰው ፍጹም
ከዱን ያዊጥቅማ ጥቅሞችርቆዕውቀትንመሰረት
ያደረገናየሰለፎችንጎዳናየተከተለዳዕዋካደረገ
በሰዎችላይተጽዕኖየማሳደርአቅም ይኖረዋል፡፡
አንድዳዒበኢስላም ስም ወደነ ፍሱ፣ወደ
ጎጠኝነ ትናወደጠማማ ጎዳናጥሪቢያደርግ
ለኢስላም አን
ድም የሚፈይደው ነ
ገርየለም፡ ፡
ብሎም ኢስላምንናሙ ስሊሞችንነ ው የሚጎዳው፡
፡
በተጨ ማሪማን ኛውም ዳዒበሚያዘው ነ ገር
መስራትከሚከለክለው ነ ገርደግሞ መራቅ
ይኖርበታል፡፡ይህካልሆነሰዎችወደኢስላም
ሊቀርቡአይችሉም፡ ፡አላህየምን ሰራቸውን
ስራዎችበደን ብጠን ቅቆያውቃል፡ ፡ከሰዎችጋር
ስንሆንወደመልካም የምን ጣራከሰዎችስን ለይ
ደግሞ የአላህንህግየምን ጥስከሆነዳዕዋችን
ፍጹም ፍሬያማ ሊሆንአይችልም፡ ፡በሰዎችላይ
ተጽዕኖማሳደርአን ችልም፡፡ሸይኹልኢስላም
ኢብንተይሚያህ፣ሸይኹልኢስላም ሙ ሐመድ
ብንዓብዱልወሀብናተማሪዎቻቸው እን ዲሁም
በአጠቃላይለአላህብለው ዳዕዋሲያደርጉየነ በሩ
ቀደምትኡለሞችቁጥራቸው ጥቂትጠላቶቻቸው
ደግሞ እልፍአእላፍሆነ ው የዳዕዋቸው ውጤ ት
እንዴትእንደነበርእስኪተመልከት? !በአሁኑሰዓት
ግንዳዒዎችናየዳዕዋጀማዓዎችቁጥርበጣም
በርካታነው፡፡ነገርግንበህዝብላይያላቸው
ተጽዕኖበጣም ውስንነ ው፡፡ስለዚህሚስጢሩ
ከቁጥሩሳይሆንከጥራቱእን
ደሆነልብበል!

——————————————
(
²⁴)በአላህገመድመጠበቅ፡-ማለትየሰለፎችን
ግንዛቤመሰረትበማድረግበቁርዓንናበሐዲስ
መመሪያመጓዝማለትነ ው፡
፡

ጥያቄ17፡
-ወደአላህጥሪለማድረግ
የምንጠቀመው የዳዕዋስልትከአላህበመጣው
ዓይነ
ትወይን ስእራሳችንበፈጠርነ
ው መንገድ?
መልስ/የዳዕዋው አካሄድአላህናረሱል-
ዓለይሂሶላቱወሰላም -ባዘዙትመሰረትመሆን
አለበት፡
፡የዳዕዋው አካሄድበቁርዓን፣በሐዲስና
በረሱል-ዓለይሂሶላቱወሰላም -የሒዎትታሪክ
ተብራርቷል፡፡
(²⁵
)የዳዕዋው አካሄድበአላህ
መጽሐፍናበረሱል-ዓለይሂሶላቱወሰላም -ሱና
ተብራርቶየሚገኝእንጅከራሳችንየምንፈበርከው
አይደለም፡
፡የዳዕዋውንአካሄድበአዲስመልክ
መፈብረክከጀመርንጠፍተንእናጠፋለን፡፡
ረሱል-ዓለይሂሶላቱወሰላም -የሚከተለውን
ሐዲስተናግረዋል፡-
‫ﺎ‬
‫ﻧ‬‫ﺮ‬
‫ﻣ‬‫ﺪﺙﻓﻲﺃ‬‫"ﻦﺃﺣ‬
‫ ﻣ‬:‫ﻠﻢ‬
‫ﻪﻭﺳ‬
‫ﻴ‬‫ﻠ‬‫ﻠﻰ ﷲﻋ‬
‫ﻗﻝ ﺻ‬
‫ﺎ‬
"
‫ﺩ‬‫ﻮﺭ‬‫ﻬ‬
‫ﻪﻓ‬‫ﻨ‬
‫ﻴﺲﻣ‬ ‫ﻟ‬‫ﺎ‬
‫ﺍﻣ‬‫ﺬ‬‫ﻫ‬
“
ከዲኑየሌለንአዲስፈሊጥ የጨ መረእርሱ
(
ስራው)ተመላሽነ ው፡፡(
(ቡኻሪ፡3550)
(
ሙ ስሊም ፡1718))
አዎ!በአሁኑሰዓትከዚህበፊትያልነበሩ
ዳዕዋውንበቀላሉየሚያፋጥኑስልቶች
ተፈጥረዋል፡፡ለምሳሌ፡-የድምጽማጉያ
ማይክሮፎኖች፣የሬድዬማሰራጫ ዎች፣
መጽሔቶች፣ጋዜጦች፣ፈጣንየመገናኛዘዴዎችና
የሳታላይትስርጭ ቶችለአብነትይጠቀሳሉ፡
፡
እነዚህየመገናኛመን ገዶችዳዕዋው
ከሚፈለግበትቦታእን ዲደርስአጋዥ መሳሪያዎች
እንጅመንሃጅወይም የአካሄድስልትተብለው
አይጠሩም፡፡መንሃጅየሚባለው አላህበሚከተሉት
ቁርዓናዊአንቀጾችየጠቀሰው ነው፡
፡
ِ
‫ﺔ‬
َ
‫ﻨ‬َ
‫َﺴ‬
‫ْﺤ‬
‫ﻟ‬‫ِﺍ‬
‫ﺔ‬َ
‫ِﻈ‬
‫ْﻋ‬
‫ﻮ‬َ
‫ﻤ‬ْ
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬َ
‫ِﻭ‬
‫ﺔ‬َ
‫ﻤ‬
ْ
‫ﻜ‬ِ
‫ْﺤ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬
ِ
‫َﺑ‬‫ِﻚ‬
ّ
‫ﺑ‬َ
‫ِﺭ‬
‫ﻴﻞ‬
ِ
‫ﺒ‬َ
‫ِﻰﺳ‬
‫ﻟ‬
ِ
‫ُﺇ‬
‫ْﻉ‬
‫ﺩ‬‫ﺍ‬
﴿
:
‫ﻨﺤﻞ‬‫ﻟ‬
‫ُ﴾ﺍ‬
‫َﻦ‬
‫ْﺴ‬‫َﺣ‬
‫َﺃ‬
‫ِﻲ‬
‫ِﻲﻫ‬‫ﺘ‬
َ
ّ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
ِ
‫ُﻢﺑ‬
‫ﻬ‬ْ
‫ﻟ‬ِ
‫ﺩ‬
‫ﺎ‬َ
‫َﺟ‬
‫ﻭ‬١
٢٥
ትርጉም
“ወደጌታህመን ገድበብልሃትናበመልካም ግሳጼ
(በለዘብታቃል)ጥራበዚያችም እርሷመልካም
በኾነችው (
ዘዴ)ተከራከራቸው (አንነ
ህል፡
125)
ِ
‫َﻦ‬
‫ﻣ‬َ
‫ْﻭ‬
‫ﺎ‬َ
‫ﻧ‬
َ
‫ٍﺃ‬
‫ﺓ‬َ
‫ﺮ‬
‫ﻴ‬ِ
‫َﺼ‬
‫َﻰﺑ‬‫ﻠ‬
َ
‫ِﻋ‬‫ﻪ‬
ّ
‫ﻠ‬‫ﻟ‬
‫َﻰﺍ‬
‫ﻟ‬
ِ
‫ﻮﺇ‬ُ
‫ْﻋ‬
‫ﺩ‬
َ
‫ِﻲﺃ‬
‫ﻠ‬
‫ﻴ‬ِ
‫ﺒ‬
َ
‫ِﺳ‬‫ﻩ‬
ِ
‫ﺬ‬َ
‫ْﻫ‬
‫ُﻞ‬
‫ﻗ‬﴿
:
‫ﻮﺳﻒ‬ ‫ﻳ‬
﴾‫ِﻲ‬
‫ﻨ‬َ
‫ﻌ‬َ
‫ﺒ‬
َ
ّ
‫ﺗ‬‫ﺍ‬
١٠
٨
ትርጉም
“ይህችመን ገዴናትወደአላህእጠራለሁእኔም
የተከተለኝም ሰው በግልጽማስረጃላይነን፡
፡
(ዩሱፍ:108)
የአላህመልእክተኛ-ዓለይሂሶላቱወሰላም -
በመካናበመዲናያሳለፉትየሒዎትታሪክ
የዳዕዋውንአካሄድናስልትጠቋሚ ነው፡፡
አላህበሚከተለው ቁርዓናዊአን
ቀጽገልጾታል፡
-
ٌ
‫ﺔ‬
َ
‫ﻨ‬َ
‫َﺴ‬
‫ٌﺣ‬‫ﺓ‬
َ
‫ﻮ‬ْ
‫ُﺳ‬‫ِﺃ‬
‫ﻪ‬
َ
ّ
‫ﻠ‬‫ﻟ‬
‫ِﺍ‬
‫ﻮﻝ‬ُ
‫َﺳ‬
‫ِﻲﺭ‬
‫ْﻓ‬
‫ُﻢ‬
‫ﻜ‬َ
‫ﻟ‬
َ
‫ﺎﻥ‬َ
‫ْﻛ‬
‫ﺪ‬َ
‫ﻘ‬
َ
‫ﻟ‬﴿.
.‫﴾ﺍﻷ‬
:‫ﺍﺏ‬
‫ﺰ‬‫ﺣ‬٢١
ትርጉም
“በአላህመልእክተኛመልካም መከተል
አለላችሁ፡
፡(አልአሕዛብ፡21)

============================

(²
⁵)የእስልምናሐይማኖትሙ ሉነው፡፡ማንም
ሰው ተነስቶየዳዕዋውንአካሄድእን
ደፈለገ
ሊቆለምም አይችልም፡፡የዳዕዋውንአካሄድበራሴ
መንገድእቆለምማለሁካለነ ብዩ-ዓለይሂሶላቱ
ወሰላም -ዳዕዋውንለማድረስየሚያስችሉና
በሰዎችላይተጽዕኖየሚያሳድሩየዳዕዋ
አካሄዶችንናስልቶችንሳይጠቀሙ አልፈዋል
የሚልትችትእያቀረበመሆኑሊዘነ ጋአይገባም፡፡
ረሱል-ዓለይሂሶላቱወሰላም -የሚከተሉትን
መልእክቶችእን ዲያደርስሙ ዓዝብንጀበልን-
ረዲዬሏሁዓን ሁ-ወደየመንመላካቸው
ይታወቃል፡-
‫ﻬﻢ‬‫ﺩﻋ‬
‫ﺎ‬‫ﻬﻢﻓ‬‫ﺘ‬
‫ﺌ‬‫ﺍﺟ‬‫ﺫ‬‫ﺈ‬
‫ﻓ‬،‫ﺎﺏ‬‫ﺘ‬‫ﻜ‬
‫ﻟ‬‫ﺎﺃﻫﻞﺍ‬‫ﻣ‬‫ﻮ‬‫ﺗﻲﻗ‬‫ﺄ‬
‫ﺘ‬‫ﻧﻚﺳ‬‫ﺇ‬"
‫ﺍ‬
‫ﺪ‬‫ﻤ‬‫ﺃﻥﻣﺤ‬‫ﻭ‬،‫ﻪﺇﻻ ﷲ‬ ‫ﻟ‬
‫ﺍﺃﻥﻻﺇ‬‫ﻭ‬‫ﺪ‬‫ﻬ‬‫ﺃﻥﻳﺸ‬:‫ﻟﻰ‬‫ﺇ‬
‫ﺮﻫﻢ‬‫ﺒ‬
‫ﺄﺧ‬‫ﻟﻚﻓ‬‫ﺬ‬‫ﻟﻚﺑ‬‫ﺍ‬
‫ﻮ‬‫ﺎﻋ‬
‫ﺈﻥﻫﻢﺃﻃ‬ ‫ﻮﻝ ﷲﻓ‬ ‫ﺭﺳ‬.
.."
"የመጽሐፍባለቤቶችንታገኛለህስለዚህ
የመጀመሪያው ጥሪህከአላህበቀርየሚመለክ
አምላክየሌለመሆኑንሙ ሐመድም የአላህ
መልእክተኛመሆናቸውንእን ዲመሰክሩን ገራቸው
ይህንከታዘዙህ..
."(
ቡኻሪ፡1331፣1425)
ይህሐዲስየዳዕዋአካሄድናስልታችንከአላህና
ከረሱል-ዓለይሂሶላቱወሰላም -በመጣው ዓይነት
መሆንእንዳለበትትልቅመሰረትጥሏል፡ ፡የዳዕዋ
ስልትናአካሄድንበራስመፍጠርየሚቻልቢሆን
ኖሮሙ ዓዝብንጀበልበዘመናችንከሚገኙአን ድ
ሽዳዒዎችየበለጠ የዳዕዋአካሄዶችንናስልቶችን
መፈብረክይችልነ በር፡
፡
በዘፈንአማካኝነትወንጀለኞችንወደትክክለኛው
ጎዳናተጸጽተው እን
ዲመለሱስላደረገአን ድሸይኽ
ኢብንተይሚያህ-ረሂመሁሏህ-ተጠይቀው
የሰጡትመልስበቀጥታየሚከተለው ነ በር፡-
ጥያቄ፡-በመልካም ስራናበሱናየሚታወቁአን ድ
ሸይኽነ በሩ፡
፡በአካባቢያቸው በግድያ፣በዝርፊያ፣
በስርቆት፣በአስካሪመጠጥናበሌላም እኩይ
ተግባራትላይየተሰማሩአመጸኛሰዎችንከመጥፎ
ተግባራቸው ለመመለስአቀዱ፡ ፡ሸይኹ
የተጠቀሙ ትዘዴየተፈቀዱ ግጥሞችን
በማቀናበርከውዝዋዜናከቃጭ ልየጸዳበከበሮ
ብቻየታጀቡዘፋኞችንበማዘጋጀትናበማዝናናት
ዳዕዋማድረግነ በር፡፡ይህንስልትናዘዴ
በመጠቀም ሶላትየማይሰግደው እን ዲሰግድ
አስካሪመጠጥ የሚጠጣው ከመጠጥ
እንዲቆጠብበአጠቃላይአላህግዴታ
ያደረገባቸውንተግባራቶችእን ዲፈጽሙ ክልክል
ነገሮችንደግሞ እን
ዲርቁአድርገዋል፡ ፡በዚህ
ስልትተጠቅሞ ሰዎችንከመጥፎተግባር
መመለስበሸሪዓእን ዴትይታያል?

መልስ፡-በቅድሚያነ ብዩሙ ሐመድን-

ዓለይሂሶላቱወሰላም -በቅኑመን ገድና
በእውነተኛው ሐይማኖትላይመልእክተኛአድርጎ
ለላከሐይማኖትንለርሳቸውም ይሁንለህዝባቸው
ያሟላለሆነ ው ጌታላቅያለምስጋናአቀርባለሁ፡ ፡
ህዝበሙ ስሊሙ ባልተግባባጊዜቁርዓን ና
ሐዲስንየመፍትሄምን ጭ እንዲያደርጉአላህ
አዟል፡
፡በቁርዓንናበሐዲስየተጠበቀከጀሃነ ም
ድኖጀነትንይወርሳል፡፡
ኢማም ማሊክ-ረሂመሁሏህ-የሚከተለውን
ተናግረዋል፡
-
“ሱናልክእንደነብዩኑህመርከብነችበርሷ
የተሳፈረይድናልከርሷወደኋላየቀረ
ይሰምጣል፡፡"
አላህጠማሞችንየሚመራበትየተሳሳቱትን
የሚያቀናበትየወንጀለኞችንጸጸትየሚቀበልበት
ግልጽየሆነመን ገድዘርግቷል፡፡እርሱም ረሱል-
ዓለይሂሶላቱወሰላም -የተላኩበትየቁርዓንናየሱና
መመሪያነ ው፡
፡በዚህመሰረትለጠያቂው
የምንሰጠው ምላሽየሚከተለው ነ ው፡-
ይህከላይየተጠቀሰው ሸይኽበአካባቢው
የሚገኙአመጸኛማህበረሰቦችንእራሱበፈጠረው
የቢድዓመን ገድካልሆነበቀርከከባድወን ጀሎች
ሊመልሳቸው እን ደማይችልአረጋገጠ፡ ፡ከዚህ
የምንረዳው ሸይኹ ወንጀለኞችእን ዴትተጸጽተው
መመለስእን ደሚችሉሸሪዓየዘረጋውንመስመር
የማያውቅጃሂልወይም ከዚህነ ገርደካማ
መሆኑንነው፡ ፡ረሱል-ዓለይሂሶላቱወሰላም -
ሶሀቦችም ታብዒዬችም ከላይከተጠቀሱት
አመጸኛህዝቦችየከፉየክህደትናየአመጽ
ባለቤቶችንወደኢስላም ጠርተዋል፡፡ከዚያ
አስከፊሒዎታቸው የመለሷቸው በሸሪዓዊመን ገድ
እንጅየቢድዓንመንገድተጠቅመው አልነ በረም፡፡
"
(
መጅሙ ዕአል'
ፈታዋ፡11/620-
624)
ከላይየጠቀስነው የሸይኹልኢስላም ንግግር
“አጥ'ጡሩቁአሽ'
ሸርዒያህወጥ'ጡሩቁ
አል'ቢድዒያህፊልመሳኢሊአድ'ደዓውያህሚን
ከላሚ ሸይኺልኢስላም ኢብንተይሚያህ በሚል
ርዕስራሱንችሎ በኪታብተዘጋጅቷል፡፡
ውድወን ድሞቸ!ይህንአዲስየዳዕዋመን ገድ
አስተውሉ!በአሁኑሰዓትየሚገኙቡድኖችና
ዳዒዎችየዳዕዋስልትብለው ከቀየሷቸው ኳስ
ጨ ዋታዎች፣ኢስላማዊ ብለው ከፈበረኩት
ድራማ ወይም ቲያትር፣ጉዞዎችወይም ሪህላ፣
ዘፈንናቂሷዎችጋርአነ ፃ
ፅሩት።
ጥያቄ18፡-የሙ ስሊም ዳኞችሲያጠፉ
በአደባባይማጋለጥናማውገዝወይን ስ
በሚስጢርመምከር?መመካከርንበተመለከተ
መከተልየሚገባንትክክለኛአካሄድየቱነ ው?

መልስ/ከረሱል-ዓለይሂሶላቱወሰላም -በቀር
ከወንጀልጥብቅአን ድም አካልየለም፡፡
የሙ ስሊም ዳኞችሰዎችበመሆናቸው ከስህተት
ፍጹም ሊጸዱ አይችሉም፡ ፡ይሁንእንጅ
ስህተታቸውንለተለያዩአመጾችእን ደድልድይ
መሸጋገሪያአድርጎመጠቀም ደግሞ ፍጹም
የተከለከለነው፡፡መሪዎችግልጽየሆነክህደት
እስካልፈጸሙ ድረስወን ጀልወይም በደል
በመፈጸማቸው ብቻ( ²⁸
)ልናምጽእን ደማይገባ
ነብዩ-ዓለይሂሶላቱወሰላም -በሐዲሳቸው
አስጠንቅቀዋል፡፡(
²⁹)
የፈጸሙ ትወንጀልከኢስላም
የማያስወጣ እስከሆነድረስእነርሱንበመታዘዝ
ላይመታገስየሙ ስሊሙ ንአንድነት
ይጠብቃል፡፡
(³⁰)
የሙ ስሊሞችንቃልአን ድማድረግና
የሙ ስሊሞችንአገርከጠላትመከላከልከኛ
ይጠበቃል፡ ፡መሪዎችንአለመታዘዝእነርሱካሉበት
መጥፎተግባርየከፋችግርሊያመጣ
ይችላል፡፡(
³¹)ይህንስንልከመሪዎችላይያለው
ችግርበቸልታይታለፍእያልንእን ዳልሆነመገንዘብ
ይገባል፡፡ይልቁንም መፍትሄእንዲፈለግለት
እንሻለን፡
፡ነገርግንየበርካታሰዎችፊርማ
የተፈረመበትወረቀትበየአካባቢው በማሰራጨ ት
ሳይሆንሰላማዊናሚስጢራዊደብዳቤበመጻፍ
ለነርሱቀረቤታባላቸው አካላትማስመከር
ይቻላል፡፡ደብዳቤጽፎፊርማ ማሰባሰብለችግሩ
መፍትሄሳይሆንየመሪዎችንግድፈትምን ም
ለማያውቀው ህብረተሰብማስተዋወቅበመሆኑ
የማይረሳጠባሳጥሎ ያልፋል፡ ፡ስለዚህበዚህ
መን ገድአይፈቀድም፡፡መሆንያለበትምክርያዘለ
ደብዳቤለሚመለከታቸው አካላትበማቅረብናፊት
ለፊትበመወያየትለችግሩመፍትሄእን
ዲበጅለት
ማድረግነው፡፡
(³²
)
ረሱል-ዓለይሂሶላቱወሳለም -የሚከተለውን
ሐዲስተናግረዋል፡-
‫ﻳﻦ‬‫ﺪ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬،‫ﺔ‬
‫ﻴﺤ‬‫ﻨﺼ‬‫ﻟ‬‫ﻳﻦﺍ‬
‫ﺪ‬‫ﻟ‬‫ﺍ‬
":‫ﻠﻢ‬‫ﻪﻭﺳ‬‫ﻴ‬‫ﻠ‬
‫ﻠﻰ ﷲﻋ‬ ‫ﻗﻝ ﺻ‬
‫ﺎ‬
‫؟‬‫ﻮﻝ ﷲ‬‫ﺎﺭﺳ‬‫ﻤﻦﻳ‬‫ﻟ‬:‫ﻗ‬
‫ﺎ‬‫ﻨ‬
‫ﻠ‬، ‫ﺔ‬‫ﻴﺤ‬‫ﻨﺼ‬‫ﻟ‬
‫ﻳﻦﺍ‬‫ﺪ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬،‫ﺔ‬‫ﻴﺤ‬
‫ﻨﺼ‬‫ﻟ‬‫ﺍ‬
،‫ﻴﻦ‬‫ﻤ‬
‫ﻠ‬‫ﻤﺴ‬‫ﻟ‬
‫ﺔﺍ‬‫ﻤ‬
‫ﺋ‬‫ﻭﻷ‬،‫ﻪ‬‫ﻟ‬‫ﻮ‬
‫ﺮﺳ‬‫ﻟ‬‫ﻭ‬،‫ﻪ‬‫ﺑ‬
‫ﺎ‬‫ﺘ‬
‫ﻜ‬‫ﻟ‬‫ﻭ‬،‫ﻪ‬‫ﻠ‬
‫ﻟ‬:‫ﻗﻝ‬
‫ﺎ‬
:
‫ﻠﻢ‬‫ﻣﺴ‬)"
‫ﻬﻢ‬‫ﺘ‬‫ﻣ‬‫ﺎ‬
‫ﻭﻋ‬٥٥
)
የአላህመልእክተኛ-ዓለይሂሶላቱወሰላም -“ዲን
ማለትመመካከርነ ው ዲንማለትመመካከርነ ው
ዲንማለትመመካከርነ ው አሉ፡፡እኛም የአላህ
መልእክተኛሆይ!ምክክሩስለምን ድንነው?”
አልናቸው፡
፡እርሳቸውም ስለአላህ፣ስለመጽሐፉ፣
ስለመልእክተኛው፣ስለሙ ስሊሞችመሪዎችና
ስለብዙሃኑህብረተሰብ ((
ሙ ስሊም፡55))
በሌላሐዲሳቸው ደግሞ የሚከተለውን
ተናግረዋል፡
-
‫ﺃﻥ‬:‫ﺎ‬‫ﺛ‬‫ﻜﻢﺛﻼ‬‫ﻟ‬‫ﺮﺿﻰ‬‫"ﻥ ﷲﻳ‬‫ﺇ‬:‫ﻳﺚ‬ ‫ﺪ‬‫ﻟﺤ‬
‫ﻓﻲﺍ‬‫ﻭ‬
‫ﺒﻞ‬‫ﺍﺑﺤ‬‫ﻮ‬‫ﻤ‬‫ﺘﺼ‬‫ﻌ‬
‫ﺃﻥﺗ‬‫ﻭ‬،‫ﺎ‬‫ﺌ‬
‫ﻴ‬‫ﻪﺷ‬ ‫ﺍﺑ‬
‫ﻮ‬‫ﻛ‬‫ﺮ‬
‫ﻩﻭﻻﺗﺸ‬‫ﻭ‬‫ﺪ‬‫ﺒ‬
‫ﻌ‬‫ﺗ‬
‫ﻩ ﷲ‬ ‫ﺍﻣﻦﻭﻻ‬‫ﻮ‬‫ﺎﺻﺤ‬‫ﻨ‬‫ﺃﻥﺗ‬‫ﻭ‬،‫ﺍ‬‫ﻮ‬
‫ﻗ‬‫ﺮ‬‫ﻔ‬
‫ﺎﻭﻻﺗ‬‫ﻌ‬‫ﻴ‬
‫ﻤ‬‫ﷲﺟ‬
:
‫ﺀ‬‫ﺎ‬‫ﻮﻃ‬‫ﻤ‬ ‫ﻟ‬
‫")ﺍ‬
‫ﻛﻢ‬‫ﺮ‬‫ﻣ‬
‫ﺃ‬٢\
٧ ٥
٦‫ﺪ‬ ‫ﻤ‬
‫ﺍﺣ‬‫ﻭ‬٢\٣٦٧
(
“አላህሶስትነገሮችንይወድላችኋልአን ዳችነገር
ሳታጋሩእርሱንብቻልትገዙ፤ሁላችሁም በአላህ
ገመድእን ድትጠበቁናእን ዳትለያዩ፤አላህእናንተን
ለማስተዳደርከሾማቸው መሪዎችጋር
ልትመካከሩ፡፡( (
አል'ሙ ወጦእ፡2/756)
(አህመድ፡2/367))
የሙ ስሊሞችንመሪማማከርያለባቸው
ለህብረተሰቡችግርመፍትሄየሆኑሰዎችመሆን
አለባቸው፡፡እነ
ርሱም ኡለማዎችናበሳል
አስተሳሰብያላቸው ሰዎችናቸው፡፡
ይህንአስመልክቶአላህየሚከተለውንቁርዓናዊ
አን
ቀጽአውርዷል፡-
ِ‫ْﻑ‬
‫ﻮ‬َ
‫ْﺨ‬
‫ﻟ‬‫ِﺍ‬
‫ﻭ‬َ
‫َﺍﻷَﻣْﻦِﺃ‬ ‫ِﻦ‬ّ
‫ٌﻣ‬
‫ﺮ‬ْ
‫ﻣ‬َ
‫ْﺃ‬
‫ُﻢ‬
‫ﺀﻫ‬‫ﺎ‬
َ
‫ﺍﺟ‬َ
‫ﺫ‬ِ
‫ﺇ‬
َ
‫ﻭ‬﴿
‫ِﻲﺍﻷ‬
‫ﻟ‬ْ
‫ﻭ‬
ُ
‫َﻰﺃ‬‫ﻟ‬ِ
‫ﺇ‬
َ
‫ِﻭ‬‫ﻮﻝ‬ُ
‫َﺳ‬
ّ
‫ﺮ‬‫ﻟ‬
‫َﻰﺍ‬
‫ﻟ‬ِ
‫ُﺇ‬
‫ﻩ‬
‫ﻭ‬ُ
ّ
‫ﺩ‬َ
‫ْﺭ‬‫ﻮ‬َ
‫ﻟ‬
َ
‫ِﻭ‬‫ﻪ‬ِ
‫ْﺑ‬
‫ﺍ‬
‫ﻮ‬ُ
‫ﺍﻋ‬
َ
‫ﺫ‬َ
‫ﺃ‬
ْ
‫ُﻢ‬
‫ﻬ‬ْ
‫ﻨ‬
ِ
‫ُﻣ‬‫ﻪ‬
َ‫ﻧ‬
‫ﻮ‬ُ
‫ِﻄ‬‫ﺒ‬
‫ﻨ‬َ
‫ﺘ‬
ْ
‫َﺴ‬‫َﻳ‬
‫ﻳﻦ‬ِ
‫ﺬ‬َ
ّ
‫ﻟ‬
‫ُﺍ‬
‫ﻪ‬َ
‫ﻤ‬ِ
‫ﻠ‬
َ
‫ﻌ‬َ
‫ﻟ‬ْ
‫ُﻢ‬
‫ﻬ‬ْ
‫ﻨ‬
ِ
‫َﻣْﺮِﻣ‬. .
:‫ﺀ‬‫ﺎ‬
‫ﻨﺴ‬‫ﻟ‬
‫﴾)ﺍ‬٨ ٣(

ትርጉም
“ከጸጥታወይም ከፍርሃትአን
ዳች(ወሬ)
በመጣላቸውም ጊዜእርሱንያሰራጫ ሉወደ
መልእክተኛውናከነርሱወደትዕዛዙባለቤቶች
(ወደአዋቂዎች)በመለሱትኖሮእነዚያእነርሱ
(ጉዳዩን)የሚያውጣጡትባወቁነበር፡፡(
አን'
ኒሳእ
፡83)

ይህጉዳይሁሉን ም የሚመለከትአይደለም፡
፡
የመሪዎችንነውርበማሰራጨ ትናበማስፋፋት
ፍጹም መፍትሄሊገኝአይችልም፡፡እን
ዴውም
በነዚያባመኑትሰዎችላይመጥፎነ ገሮችን
እንደማስፋፋትናእንደማሰራጨ ትይቆጠራል፡ ፡
አንድሰው ችግሮችንእንዴትመቅረፍናማረም
እንዳለበትየሰለፎችንመንገድካልተከተለጥሩ
ነገርማሰቡብቻበቂአይሆን ም፡፡አንዳንዴ
መጥፎንነ ገርስናስወግድየምንጠቀመው ስልት
አላህናረሱል-ዓለይሂሶላቱወሰላም -ከደነገጉት
መን ገድውጭ ከሆነመጥፎንነ ገርማስወገድ
በራሱመጥፎየሚሆን በትአጋጣሚ አለ፡፡
(³⁶
)
ረሱል-ዓለይሂሶላቱወሰላም -የሚከተለውን
ሐዲስተናግረዋል፡-
‫ﻊ‬‫ﺘﻄ‬‫ﻟﻢﻳﺴ‬‫ﺈﻥ‬
‫ﻓ‬،‫ﻩ‬‫ﺪ‬‫ﻴ‬‫ﻩﺑ‬
‫ﺮ‬‫ﻴ‬‫ﻐ‬
‫ﻴ‬‫ﻠ‬‫ﺍﻓ‬
‫ﺮ‬‫ﻜ‬‫ﻨ‬‫ﻜﻢﻣ‬‫ﻨ‬
‫ﺃﻯﻣ‬‫"ﻦﺭ‬
‫ﻣ‬
‫ﻌﻒﺍﻹ‬‫ﻟﻚﺃﺿ‬‫ﺫ‬
‫ﻪﻭ‬‫ﺒ‬‫ﻠ‬‫ﻘ‬
‫ﺒ‬‫ﻊﻓ‬‫ﺘﻄ‬‫ﻟﻢﻳﺴ‬‫ﺈﻥ‬‫ﻓ‬،
‫ﻪ‬‫ﻧ‬‫ﺎ‬
‫ﻠﺴ‬‫ﺒ‬
‫ﻓ‬
:‫ﻠﻢ‬
‫")ﻣﺴ‬‫ﺎﻥ‬‫ﻤ‬
‫ﻳ‬٤٩
(
“
መጥፎንነ ገርየተመለከተ(በቅድሚያ)በእጁ
ይቀይረው ካልቻለበምላሱካልቻለደግሞ በልቡ
(
ጠልቶእራሱንያርቅ)ይህየእምነ ት(የመጨ ረሻ)
ድክመትነው፡፡((ሙ ስሊም ፡49)
)
በዚህሐዲስመሰረትሰዎችበሶስትደረጃዎች
ተከፍለዋል፡
፡
አንደኛው ክፍል፡
-መጥፎንነገርበእጃቸው
የማስወገድአቅሙ ያላቸው ባለስልጣናት፣
ውክልናየተሰጣቸው አስተዳዳሪዎችና
ጠርናፊዎችናቸው፡ ፡
ሁለተኛው ክፍል፡-ከባለስልጣንውጭ ያሉ
አሊሞችናቸው፡ ፡እነዚህክፍሎችበጥበብ፣
በመልካም ተግሳጽናበስልትሐቁንየማብራራት
መጥፎነ ገሮችንየመቃወምናየሙ ስሊሞችጉዳይ
ሸሪዓዊብይንእን ዲያገኝወደባለድርሻአካላት
የማድረስሐላፊነ ትየተሰጣቸው አካላትናቸው፡
፡
ሶስተኛው ክፍል፡ዕውቀትናስልጣንየሌላቸው
አካላትናቸው፡፡እነዚህክፍሎችመጥፎን ና
የመጥፎንባለቤትበልባቸው ጠልተው እራሳቸውን
ከአካባቢው የማራቅግዴታአለባቸው፡፡
=============================
(
²⁸)የሙ ስሊም ዳኞችንበተመለከተየአህለሱናህ
ወልጀማዓዓቂዳወይም እምነ ትይህነው፡፡
የዓቂደቱጡሃዊያባለቤት(ገጽ379)ላይ
የሚከተለውንተናግረዋል፡
-
"መሪዎቻችንቢበድሉን ም በነርሱላይማመጽን
እንደሰናይተግባርአን መለከተውም፡ ፡እነርሱን
ከታዘዝንአላህንእንደታዘዝንእን ቆጥረዋለን፡፡
ይህም እምነታችንነው፡፡መሪዎቻችንቢበድሉን ም
አላህያጥፋቸው ብለንአን ራገምም፡ ፡ይልቁንም
አላህእንዲያስተካክላቸው እን ማጸናለን፡
፡በወንጀል
እስካላዘዙንድረስከትዕዛዝአናምጽም፡ ፡
እስካሁኗሰዓትድረስየእውነትተጣሪዎችበዚሁ
አቋም ላይመሆናቸው የሚታወቅጉዳይነው፡፡
ከላይከተጠቀሰው ን
ግግርጋርየሚቀራረቡ
የሸይኽዓብዱልዓዚዝብንዓብዲላህ-
ረሂመሁሏህ-ንግግሮችበሚከተሉትኪታቦች
ስለሚገኙእን
ድታነ
ቧቸው አደራእን
ላለን
፡፡
“አል'
መዕሉሙ ሚንዋጅቢልአላቀቲበይነ ል
ሐኪሚ ወል'
መህኩሚ እና ነ ሲሃቱልኡማህፊ
ጀዋቢዓሸረቲአስኢለቲልሙ ሂማህ
ይህንአስመልክቶ ኑብዘቱንፊሁቁቂዊላቲል
አምር በሚልርዕስዓብዱልዓዚዝአል' አስከሪ
ለጻፈው ጽሑፍሸይኽብንባዝየሰጡትን
መቅድምናበመጀለቲአል' ቡሁስአል'ኢስላምያ
መጽሔትቁጥር( 50)ላይሸይኹ የተናገሯቸውን
ተጨ ማሪማብራሪያዎችአን ብቡ፡
፡ሸይኽብንባዝ
በዚህዙሪያምንም የተናገሩትእን
ደሌለ
ለሚናፈሰው ወሬከላይየጠቀስናቸው ኪታቦች
በቂምላሽይሆናሉብለንእናምናለን ፡፡
(
²⁹)ሸይኻችንመጠቆም የፈለጉትዑባዳብን
ሷሚት-ረዲዬሏሁዓንሁ-ያስተላለፉትንሐዲስ
ነው፡፡
‫ﻠﻰ‬‫ﻩﻋ‬‫ﺎ‬
‫ﻨ‬‫ﻌ‬‫ﻳ‬‫ﺎ‬‫ﺒ‬
‫‪،‬ﻓ‬‫ﻠﻢ‬‫ﻪﻭﺳ‬ ‫ﻴ‬
‫ﻠ‬‫ﻠﻰ ﷲﻋ‬‫ﺒﻲ ﺻ‬‫ﻨ‬
‫ﻟ‬‫ﺎﺍ‬‫ﻧ‬
‫ﺎ‬‫ﺩﻋ‬‫"‬
‫ﺎ‬‫ﻧ‬
‫ﺮ‬‫‪،‬ﻭﻋﺴ‬ ‫ﺎ‬
‫ﻨ‬‫ﺮﻫ‬‫ﻜ‬
‫ﻣ‬‫ﺎﻭ‬‫ﻨ‬‫ﻨﺸﻄ‬‫ﺔﻓﻲﻣ‬‫ﺎﻋ‬
‫ﻟﻄ‬‫ﺍ‬‫ﻊﻭ‬‫ﻤ‬‫ﻟﺴ‬‫ﺍ‬
‫ﻪﺇﻻﺃﻥ‬‫ﻠ‬‫ﻷﺮﺃﻫ‬
‫ﺎﺍﻣ‬‫ﺯﻋ‬
‫ﺎ‬‫ﻨ‬‫‪،‬ﺃﻻﻧ‬
‫ﺎﻭ‬‫ﻨ‬‫ﻴ‬
‫ﻠ‬‫ﺓﻋ‬‫ﺮ‬‫ﺛ‬‫ﺃ‬
‫‪،‬ﻭ‬ ‫ﺎ‬
‫ﻧ‬‫ﺮ‬‫ﻳﺴ‬‫ﻭ‬
‫ﺘﺢ‬‫ﻔ‬‫ﻟ‬
‫"ﺍ‬‫ﺎﻥ‬‫ﺮﻫ‬‫ﻪﺑ‬
‫ﻴ‬‫ﻛﻢﻣﻦ ﷲﻓ‬ ‫ﺪ‬‫ﻨ‬
‫ﺎﻋ‬‫ﺍﺣ‬‫ﻮ‬‫ﺍﺑ‬
‫ﺮ‬ ‫ﻔ‬
‫ﺍﻛ‬ ‫ﻭ‬
‫ﺮ‬‫ﺗ‬
‫(‬
‫\‪13‬‬‫)‪5‬‬
‫“‬‫‪ረሱል-ዓለይሂሶላቱወሰላም -ጥሪአደረጉልን‬‬
‫‪ደስተኛብን‬‬‫‪ሆን‬‬‫‪ም ቢከፋን‬‬ ‫‪ም ቢመቸን‬‬
‫‪ም‬‬
‫‪ቢቸግረን‬‬‫‪ም መሪዎችራስወዳድቢሆኑም ከአላህ‬‬
‫‪ዘን‬‬‫‪ድመረጃያለው ግልጽክህደትእስካላየንድረስ‬‬
‫‪መሪዎችንመስማትመታዘዝእን‬‬ ‫‪ዳለብንቃል‬‬
‫‪አስገቡን‬‬‫‪፡‬‬
‫(‪፡‬‬‫'‪አል‬‬‫)‪ፈትህ፡13\5‬‬
‫‪ኢማም አህመድብንሀን‬‬‫‪በል-ረሂመሁሏህ-‬‬
‫‪ደግሞ የሚከተለውንሐዲስተናግረዋል፡‬‬
‫‪-‬‬

‫ﻟﻚ–ﻓﻲﺍﻷ‬ ‫ﺪﺕﺃﻥ‬‫ﻘ‬
‫ﺘ‬‫ﻟﻚ–ﺃﻱ‪:‬ﺍﻋ‬ ‫ﻳﺖﺃﻥ‬‫ﺃ‬
‫ﺇﻥﺭ‬‫ﻭ‬
‫"‬
‫ﻟﻰ‬‫ﻊﺇ‬‫ﺃﻃ‬‫ﻊﻭ‬‫ﻤ‬
‫‪،‬ﺑﻞﺍﺳ‬‫ﻟﻈﻦ‬‫ﻟﻚﺍ‬‫ﺬ‬‫ﻤﻞﺑ‬
‫ﻌ‬‫‪،‬ﻓﻼﺗ‬
‫ﺎ‬‫ﻘ‬‫ﺮﺣ‬‫ﻣ‬
‫"‬‫ﺔ‬‫ﺎﻋ‬
‫ﻟﻄ‬‫ﻭﺝﻋﻦﺍ‬‫ﺮ‬‫ﺮﺧ‬
‫ﻴ‬‫ﻐ‬‫ﻴﻚﺑ‬‫ﻟ‬‫ﺃﻥﻳﺼﻞﺇ‬
“
ሐቅአለኝብለህብታምንእንኳከአመጽውጭ
ሐቅህወደአን
ተየሚደርስበትንመንገድፈልግ፡
፡
መሪህንግንስማ ታዘዝ፡
፡
‫ﺍ‬
‫ﻮ‬‫ﺑ‬‫ﺮ‬
‫ﻭﺿ‬، ‫ﻟﻚ‬
‫ﺎ‬
‫ﻮﺍﻣ‬ ‫ﻠ‬
‫ﻛ‬‫ﺇﻥﺃ‬
‫ﻭ‬":‫ﺪ‬
‫ﻤ‬‫ﺃﺣ‬
‫ﺎﻥﻭ‬
‫ﺒ‬‫ﺑﻦﺣ‬
‫ﺩﺍ‬‫ﺍ‬
‫ﺯ‬
"
‫ﺮﻙ‬‫ﻬ‬‫ﻇ‬.
)‫ﺘﺢ‬‫ﻔ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬13\8(
ኢብንሂባንናአህመድበዘገቡትሐዲስደግሞ ፡-
“ገን
ዘብህንቢበሉወይም ጀርባህንቢደበድቡ
እንኳመሪዎችህንታዘዝ፡፡የሚለውንዘገባ
ጨ ምረዋል፡፡(
አል'
ፈትህ፡13\
8)
(
³⁰)ሸይኹ በዚህቦታላይመጠቆም የፈለጉት
ኢብንዓባስ-ረዲዬሏሁዓንሁማ -ያስተላለፉትን
ሐዲስነ ው፡
፡
‫ﻪ‬
‫ﻧ‬‫ﺈ‬‫ﻪﻓ‬‫ﻴ‬‫ﻠ‬
‫ﺮﻋ‬‫ﺒ‬‫ﻴﺼ‬‫ﻠ‬
‫ﻪﻓ‬‫ﺮﻫ‬‫ﻜ‬‫ﺎﻳ‬
‫ﺌ‬‫ﻴ‬
‫ﻩﺷ‬ ‫ﺮ‬
‫ﻴ‬‫ﻣ‬‫ﺃﻯﻣﻦﺃ‬‫"ﻦﺭ‬
‫ﻣ‬
‫ﺔ‬
‫ﺘ‬‫ﻴ‬‫ﺎﺕﻣ‬ ‫ﺎﺕﺇﻻﻣ‬
‫ﻤ‬‫ﺍﻓ‬‫ﺮ‬
‫ﺒ‬‫ﺔﺷ‬‫ﺎﻋ‬‫ﻤ‬‫ﻟﺠ‬
‫ﺭﻕﺍ‬‫ﺎ‬‫ﻣﻦﻓ‬
"
‫ﺔ‬‫ﻴ‬‫ﻠ‬‫ﺎﻫ‬
‫ﺟ‬
"መሪው የሚያስከፋነ
ገርቢፈጽም እን
ኳይታገስ
አንድስንዝርከጀማዓያፈነ
ገጠናበዚያው የሞተ
የጃሂልያወይም የስርዓትአልበኞችንአሟሟት
ሞተ፡፡(ቡኻሪ፡7054)
‫ﺎ‬‫ﻬ‬
‫ﻧ‬‫ﻭ‬‫ﺮ‬
‫ﻜ‬‫ﻨ‬‫ﺍﺗ‬
‫ﺭ‬‫ﻮ‬‫ﻣ‬‫ﺃ‬
‫ﺓﻭ‬‫ﺮ‬‫ﺛ‬‫ﺪﻱﺃ‬
‫ﻌ‬‫ﻭﻥﺑ‬
‫ﺮ‬‫ﺘ‬‫ﻜﻢﺳ‬‫ﻧ‬
‫ﺇ‬"
.:‫ﺍ‬‫ﻮ‬
‫ﻟ‬‫ﺎ‬
‫ﻗ‬
،‫ﻬﻢ‬‫ﻘ‬
‫ﺎﺣ‬ ‫ﻬ‬
‫ﻴ‬‫ﻟ‬
‫ﺍﺇ‬‫ﻭ‬‫ﺩ‬
‫ﺃ‬:‫ﺎ‬
‫ﻮﻝ ﷲﻗﻝ‬‫ﺎﺭﺳ‬‫ﺎﻳ‬
‫ﻧ‬‫ﺮ‬
‫ﻣ‬‫ﺄ‬‫ﺎﺗ‬
‫ﻤ‬‫ﻓ‬
"
‫ﻜﻢ‬‫ﻘ‬‫ﺍ ﷲﺣ‬ ‫ﻮ‬
‫ﻠ‬‫ﻭﺳ‬.
አነስብንማሊክ-ረዲዬላሁዓን ሁ-ከረሱል-
ዓለይሂሶላቱወሰላም -ሰምተው ያስተላለፉት
ሐዲስየሚከተለው ነው፡ -
"
ከኔበኋላመጥፎነ ገሮችን
ናእራስወዳድ
መሪዎችንትመለከታላችሁ፡፡
“የአላህመልእክተኛሆይ!ያኔምንያዙናል?”
በማለትጠየቅናቸው፡ ፡የመሪዎችንሐቅተወጡ
የናንተንሐቅደግሞ ከአላህጠይቁ፡፡(ቡኻሪ፡
7052)(
ቲርሚዝይ፡2190)

(³
¹)በአንዳን
ድየጎረቤትአገሮችእየተፈጸመ
ያለው ሰላማዊሰልፍእንደአብነ
ትይጠቀሳል፡ ፡
ሰላማዊሰልፍከሙ ስሊሞችየመጣ ሳይሆን
የጃሂልያስርዓትመሆኑሊታወቅይገባል፡፡
እስልምናከዚህተግባርንጹህነው፡፡የሰላማዊ
ሰልፍውጤ ትየታወቀነው፡
፡ደም መፋሰስ
የሙ ስሊሞችክብርመጣስየሱናእናየሱን ዮች
መዋረድ፡፡
ፖለቲከኞችየሰላማዊሰልፍንፍጻሜ
አስተውለውትይሆን?

(³
²)መሪዎችንበሚስጢርመምከርበርካታ
ጠቀሜታዎችአሉት፡ ፡ሰለፎችም የተጓዙበትጐዳና
ነው፡፡በሚስጢርመምከርከይዩልኝተግባር
ያርቃል፡፡የሕዝብአቤቱታከመሪዎችዘን ድ
ተቀባይነ ትያስገኛል፡
፡
ጥያቄ19፡-“
ሰዎችበቢድዓቸው ምክንያትሲተቹ
መልካም ስራቸው ጎንበጎንመነ
ገሩሚዛናዊ
መንገድነው፡፡የሚልወሬበወጣቶችመካከል
ይናፈሳል፡
፡ይህአካሄድትክክልነውን?

መልስ/የዚህንጥያቄመልስከዚህበፊት
አሳልፈናል፡፡ነገርግንትችትየቀረበበትአካል
ከአህለሱናህወልጀማዓሆኖየፈጸመው ስህተት
እምነትንየሚያጓድልካልሆነስህተቱተሸፍኖ
መልካም ጐኑብቻቢወራችግርየለውም፡ ፡ዲን
ን
ለማፍረስየሚን ቀሳቀሱጠማማ አካላትከሆኑግን
ስህተታቸው እን ጅመልካም ጎናቸው አይወሳም፡
፡
ምክን ያቱም መልካም ጎናቸው ከተወሳ
የሙ ብተዲዖች፣የኹራፍዮችናየሂዝብዮች
አመለካከትከህብረተሰቡዘን ድበቀላሉተቀባይነት
ያገኛል፡፡
አላህበቁርዓኑካፊሮችን፣አረመኔዎችን ና
ሙ ናፊቆችንሲያወግዝናሲተችአን ድም ቦታላይ
መልካም ስራቸውንአላወሳም፡፡(
³⁸)እን
ዲሁም
የሰለፍመሪዎችበጀህምያ፣በሙ ዕተዚላና
በአጠቃላይበጥመትባለቤቶችላይበቂየሆነ
ምላሽሰጠዋል፡፡መጥፎስራቸውንእን ጅ
መልካም ስራቸውንአላወሱም፡፡ምክንያቱም
መልካም ስራቸው በጥመት፣በክህደትናበንፍቅና
ደብዝዟል፡
፡
ጠማሞችናሙ ብተዲዖችየፈጸሙ ትንየዲንበደል
አውግዘህበተቃራኒው እርሱእኮመልካም ሰው
ነበርለኢስላምናለሙ ስሊሞችያበረከተው
አስተዋጽዖየሚረሳአይደለም!”ብለህብታወድስ
ትክክልአይሆንም፡፡ከርሱጥመትይልቅያን ተ
ውዳሴበጣም አደገኛነ ው፡
፡ምክንያቱም በዚህ
ሙ ብተዲዕላይሰዎችእምነ ትእንዲያሳድሩ
የጠማሞችአመለካከትበቀላሉተቀባይነ ት
እንዲያገኝበርየሚከፍትበመሆኑነ ው፡
፡(³⁹
)
ምላሽየሚሰጠው አህለሱናህወልጀማዓከሆነ
ግንምላሹበአደብይሆናል፡ ፡በቅድሚያ
የፈጸማቸውንስህተቶችማስታወስናማን ቃት፡፡
ከዚያም የአራቱንየኢስላም መሪዎችናየቀደምት
ሰለፎችንየእርምትአሰጣጥ ስልትበመከተልና
መረጃንመሰረትበማድረግ እከሌሐቁን
ለማግኘትባደረጋቸው ጥረቶችመካከልእን ዲህ
እንዲህዓይነትስህተቶችንፈጽሟልትክክለኛው
ግንይህነ ው በፈጸመው ስህተትአላህይቅር
ይበለው፡፡በማለትእርምትእን ሰጣለን
፡፡በዚህ
መልኩማስተካከያመስጠቱየግለሰቡንየኢልም
ደረጃየሚያጓድልአይደለም፡ ፡
አህለሱናህወልጀማዓየዲንጥናትሲያደርጉ
መረጃበቀላሉየማያገኙበትአጋጣሚ ሊኖር
ስለሚችልስህተትንአልፎአልፎሊፈጽሙ
ይችላሉ፡፡ነ
ገርግንስህተትእየተመለከትን
በዝምታየምናልፍበትአግባብየለም፡፡
ምክንያቶችንበማብራራትናየእርምትአሰጣጥ
ስርዓቱንጠብቆስህተቱንማረም ግድይላል፡
፡

ነብዩ-ዓለይሂሶላቱወሰላም -የሚከተለውን
ሐዲስተናግረዋል፡ -
،‫ﺍﻥ‬‫ﺮ‬‫ﻪﺃﺟ‬‫ﻠ‬
‫ﺎﺏﻓ‬‫ﺪﺛﻢﺃﺻ‬‫ﻬ‬
‫ﺘ‬‫ﺎﺟ‬‫ﻛﻢﻓ‬
‫ﺎ‬‫ﻟﺤ‬
‫ﻜﻢﺍ‬‫"ﺍﺣ‬
‫ﺫ‬‫ﺇ‬
"‫ﺪ‬‫ﺍﺣ‬‫ﺮﻭ‬‫ﻪﺃﺟ‬‫ﻠ‬
‫ﺄﻓ‬‫ﺄﺧﻄ‬
‫ﺪﻓ‬‫ﻬ‬‫ﺘ‬
‫ﺎﺟ‬‫ﻜﻢﻓ‬‫ﺍﺣ‬
‫ﺫ‬‫ﺇ‬‫ﻭ‬
\
‫ﺭﻱ‬ ‫ﺎ‬
‫ﺒﺨ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬)٦
٩١٩
\‫ﻠﻢ‬‫ﻣﺴ‬
‫ﻭ‬١٧١
٦(
“አን
ድየሸሪዓዳኛየቻለውንጥረትናምርምር
አድርጎፍርድከሰጠናእውነ ቱንካገኘሁለትምን ዳ
ያገኛል፡
፡ከፍተኛጥረትአድርጎከፈረደበኋላ
የፈረደው ፍርድስህተትሆኖቢገኝአን ድምን ዳ
ያገኛል፡
፡( ቡኻሪ፡6919)(ሙ ስሊም ፡1716)
ይህበፊቅህጉዳይሲሆንበዓቂዳጉዳይከሆነ
ደግሞ የአህለሱናህወልጀማዓንተቃራኒዎች
ለምሳሌ፡-ሙ ዕተዚላን
፣ጀህምያን
፣ሙ ናፊቆችን
ና
እምነትአልባዎችንየምናወድስበትአግባብ
የለም፡
፡
የዚህብዥታመሰረትሰዎችሲተቹመልካሙ ን ና
ስህተቱንማመዛዘንእን ደሚገባየሚገልጽጽሑፍ
በመሰራጨ ቱምክን ያትነው፡
፡ይህጽሑፍ
በመሰራጨ ቱም በርካታወጣቶችበሐሴት
ፈንድቀዋል፡፡የዚህአመለካከትባለቤትየጻፈውን
ጽሑፍም በደንብተገንዝቤዋለሁ፡፡ለዚህጽሑፍ
ምላሽሸይኽረቢዕብንሃዲ አልመድኸሊየጻፉትን
ጽሑፍም አንብቤዋለሁ፡፡
ሸይኹ በቂመልስሰጠዋል፡ ፡ስህተቱን
ም ግልጽ
አድርገዋል፡
፡ሰለፎችለጠማሞችምላሽሲሰጡ
መከተልየሚገባቸው መን ገድምንእን ደሆነም
አብራርተዋል፡፡መልካም ጎናቸውንሳያወድሱ
በስህተቶቻቸው ላይብቻምላሽእን ዴት
እንደሰጡም ገልጸዋል፡
፡

===========================
(³⁸
)በዚችምድርመልካም ስራየሌለው አን ድ
እንኳግለሰብአታገኝም፡ ፡አይሁዶችናነሷራዎች
እንኳቢሆኑመልካም ስራአላቸው፡ ፡ስለዚህእንደ
“አህሉልሙ ዋዘናት አመለካከትካፊሮችም
ሲወገዙናሲተቹየግድመልካም ጎናቸው መወሳት
አለበትማለትነ ው፡፡ይህደግሞ እንኳንዕውቀት
ፈላጊይቅርናአቅለኛየሆነማን ኛውም ሰው
ይናገረዋልተብሎ አይታሰብም፡፡በትችትጊዜ
የሙ ብተዲዖችንመልካም ተግባርአለማን ሳት
የሰለፎችመን ሃጅወይም ጎዳናነው፡፡ምናልባት
ካነሱም በመልካም ስራዎቻቸው ሰዎች
እንዳይሸወዱ ለማስገንዘብእንጅመልካም
ጥረታቸውን ም መዘን
ጋትየለብንም በሚለው
የአህሉልሙ ዋዘናት አካሄድአይደለም፡፡
ለዚህድጋፍየሚሆነ ንረሱል-ዓለይሂሶላቱ
ወሰላም -ስለኸዋሪጆችየተናገሩትሐዲስነ ው፡
-
‫ﺁﻥﻻ‬‫ﺮ‬‫ﻘ‬‫ﻟ‬
‫ﻭﻥﺍ‬ ‫ﺀ‬
‫ﺮ‬‫ﻘ‬‫ﻳ‬،‫ﻡ‬‫ﻮ‬
‫ﺍﻗ‬‫ﺬ‬‫ﺌﻀﺊﻫ‬ ‫ﺮﺝﻣﻦ ﺿ‬‫ﻳﺨ‬ "
‫ﻬﻢ‬‫ﻟﺴ‬‫ﻭﻕﺍ‬‫ﺮ‬‫ﻳﻦﻣ‬‫ﺪ‬‫ﻟ‬
‫ﻮﻥﻣﻦﺍ‬ ‫ﻗ‬
‫ﺮ‬‫ﻤ‬‫ﻳ‬،‫ﺮﻫﻢ‬‫ﺎﺟ‬
‫ﻨ‬‫ﺯﺣ‬ ‫ﻭ‬
‫ﺎ‬‫ﻳﺠ‬
‫ﻮﻥﺃﻫﻞﺍﻷ‬‫ﺪﻋ‬‫ﻳ‬‫ﻡﻭ‬‫ﻮﻥﺃﻫﻞﺍﻹﺳﻼ‬‫ﻠ‬
‫ﺘ‬‫ﻘ‬‫ﻳ‬،‫ﺔ‬‫ﻴ‬‫ﻣ‬‫ﺮ‬
‫ﻟ‬‫ﻣﻦﺍ‬
"‫ﻋ‬
‫ﺩ‬
‫ﺘﻞﺎ‬ ‫ﻬﻢﻗ‬‫ﻨ‬‫ﻠ‬
‫ﺘ‬‫ﻗ‬‫ﻬﻢﻷ‬‫ﺘ‬
‫ﻛ‬‫ﺭ‬‫ﺩ‬‫ﺎﺃ‬
‫ﻧ‬‫ﺌﻦﺃ‬
‫ﻟ‬،‫ﺎﻥ‬‫ﺛ‬‫ﻭ‬
"ከዚህሰው ዝርያቁርዓንየሚቀሩሰዎችይወጣሉ
ነገርግንከጉሮሯቸው አያልፍም ቀስትዒላማውን
መቶእን ደሚወጣው ከዲንሾልከው ይወጣሉ
የኢስላም ባለቤቶችንይገድላሉጣዖትአምላኪን
ይተዋሉባገኛቸው እንደዓድሕዝቦችአገዳደል
እገድላቸው ነበር፡
፡(ቡኻሪ፡3166)
በሌላዘገባ
‫ﻊ‬‫ﻪﻣ‬‫ﻣ‬‫ﺎ‬
‫ﻴ‬‫ﻭﺻ‬،
‫ﻬﻢ‬‫ﺗ‬
‫ﻊ ﺻﻼ‬
‫ﻪﻣ‬‫ﺗ‬
‫ﻛﻢ ﺻﻼ‬
‫ﺪ‬‫ﺮﺃﺣ‬
‫ﻘ‬‫ﻳﺤ‬
"
"
‫ﻬﻢ‬‫ﻣ‬
‫ﺎ‬‫ﻴ‬‫ﺻ‬
"አንድሰው የራሱንሶላትከነርሱሶላትጋር
ሲያነጻጽርየራሱንሶላትይንቃልየራሱንጾም
ከነርሱጾም ጋርሲያነጻጽርየራሱንጾም ይን
ቃል፡
፡
(ቡኻሪ፡3414)
ከአላህበቀርበእውነትየሚመለክአምላክየለም
ብየእምላለሁ፡፡ረሱል-ዓለይሂሶላቱወሰላም -
ከላይየተጠቀሰውንየኸዋሪጆችባህሪሲናገሩ
በመልካም ተግባራቸው ሰዎችእን ዳይታለሉእን
ጅ
እነርሱንለማወደስፍላጎቱኖሯቸው አይደለም፡፡
የዚህሐዲስጽን ሰሐሳብከሶሃቦችዘንድበጣም
ግልጽነበር፡
፡በመሆኑም መመሪያቸውናዓቂዳቸው
ሆኖተግባራዊአድርገውታል፡፡ለዚህነው
ከራቢሲይየሚባለው ሙ ብተዲዕ ቁርዓንፍጡር
ነው የሚልአመለካከትሲያናፍስኢማም
አህመድበዝምታያላለፉት፡፡
የኢማም አህመድልጅዓብደሏህ ሱና
በሚባለው ኪታባቸው (ጥራዝ1\ገጽ165)ላይ
“ቁርዓንንሳነብንግግሬፍጡርነ ው የሚለው
አባባልጀህምያዎችየሚያን ጸባርቁትመጥፎና
ውዳቂን ግግርነው፡፡በማለትሲናገርአባቴን
ሰማሁት፡ ፡ከዚያም ሁሴንአል'ከራቢሲይይህን
ቃልሲናገርእኮሰምቻለሁ? ”በማለትለአባቴ
ነገርሁት፡፡አባቴም ዋሸ-አላህያጋልጠው -
ቆሻሻ!!
”በማለትሁሴንአል' ከራቢሲይንሰደበው፡፡
ኢማም አህመድስለአል' ሃሪስአል'ሙ ሃሲብይ
ከዚህየበረታቃልተናግረዋል፡ ፡ዓልይብንአቢ
ኻሊድለኢማም አህመድእን ዲህአላቸው ይህ
ሰው የአንተንንግግርማድመጥ ይወዳልነ ገርግን
ከዚህበፊትአብሬው እን ዳልቀማመጥና
እንዳላናግረው ማስጠን ቀቂያከሰጠኸኝሰው ጋር
አብሮሲሄድተመልክቸዋለሁ? ”ኢማም አህመድ
የፊታቸው ከለርተቀያየረአይኖቻቸው በርበሬ
መሰሉየአን ገታቸው ጡንቻዎችተወጣጠሩ፡ ፡ልክ
እንደዚያቀንተመልክቻቸው አላውቅም፡ ፡ከዚያም
እየተወራጩ የሚከተሉትንቃላቶችሰነ ዘሩ፡ -“ይህ
ሰው?!አላህበዚህሰው ላይየሚሰራውንይስራ!
በጣም አዝናለሁ!በጣም አዝናለሁ!በጣም
አዝናለሁ!ስለርሱማንነትግልጽካልተደረገማን ም
ሰው የርሱንተንኮልሊገነዘብአይችልም ማለት
ነው?!ይህሰው ከዚህበፊትመጋዚልይናየዕቁብ
የተባሉግለሰቦችንበጀህምያቫይረስእን ዲለከፉ
አድርጓል፡፡
ሸይኹ ለኢማም አህመድእን ዲህአላቸው
“አባዓብዲላህሆይ!ይህሰው እኮሐዲስያወራል
አላህንየሚፈራየሰከነሰው ነ ው?”አቡዓብዲላህ
በጣም ተቆጡ በን ዴትየሚከተሉትንቃላቶች
ሰነዘሩ፡-“
አላህንየሚፈራመምሰሉለዛባነ ቱ
አያታልህአን ገቱንስለደፋአትሸወድመጥፎሰው
ነው አታናግረው ምንም ክብርየሌለው ሰው ነው
ማን ም ሙ ብተዲዕየረሱልንሐዲስስላወራከርሱ
ጋርአብረህትቀማመጣለህ? !መሆንየለበትም
ምን ም ልቅናየለውም የአይንህማረፊያሊሆን
አይገባም፡ ፡(ጦበቃቱልሃናቢላህ፡1\233)
ከኢማም አህመድየበለጠ ግልጽናፍትሃዊሰው
ይገኝይሆን?ከራቢሲይየጥልቅዕውቀትባለቤት
ከመሆኑጋርኢማም አህመድስለርሱመልካም
ጎንአላወሱም፡፡
የበለጠ ማብራሪያከፈለግህ ታሪክ
አል'
በግዳድይ ከተባለው ኪታብ( ጥራዝ8\ገጽ
64)ላይ አስ'
ሲየር ከተባለው ኪታብደግሞ
(ጥራዝ12\ገጽ79)ላይተመልከት፡ ፡
ኢማም አህመድ-ረሂመሁሏህ-አሁንበሒዎት
ቢኖሩመረጃማምጣትየተሳናቸው ሂዝብዮች
“አክራሪ ቅጥረኛ እና ሐይማኖትየለሽ የሚሉ
ስያሜዎችንበመለጠፍሰላም ይነ ሷቸው ነበር፡
፡
ምክን ያቱም ኢማም አህመድለማንም
ሙ ብተዲዕናልብወለድተከታይያልተን በረከኩ
ታላቅየሱናኢማም ነ በሩና፡
፡
ራፊዕብንአሽረስ-ረሂመሁሏህ-የሚከተለውን
ተናግረዋል፡
-
"የፋሲቅናየሙ ብተዲዕቅጣትመልካም ስራው
አለመወሳቱነ ው፡፡
"(ሸርህዒለልአት'
ቲርሚዝይ፡
1/353)

=============================
(³
⁹)የቢድዓሰዎችንበማወደስሰዎችእን ዴት
እንደሚሸወዱናአደጋላይእን ደሚወድቁኢማም
አዝ'ዘህብይናሌሎችም ካወሩትጥቂትዘገባ
እናውሳ፡-
አቡዘርአል'
ሐረዊየሚከተለውንተናግረዋል፡
-
“ቃዲ አቡበክርአልባቂላኒየሚባልየአሽዓርይ
አመለካከትየነ በረው አን
ድግለሰብነ በር፡፡ታላቅ
አሊም ከሚባሉትአቡልሐሰንአድ' ዳረቁጥንጋር
አብሬእየተጓዝኩአሽዓርይየሆነ ውንቃዲ አቅፈው
ሳሙ ት፡፡ሁለቱከተለያዩበኋላ በወቅታችን
የምትገኙታላቅኢማም ሆነ ው እያለእን ዴትይህን
ይሰራሉ? ”ብዬአቡልሐሰን ንወቀስኳቸው፡ ፡ይህ
ሰው የሱናጠበቃየሙ ስሊሞችኢማም እኮ
ነው!?”የሚልምላሽሰጡኝ፡ ፡ከዚያንቀንጀምሮ
ከዚህአሽዓርይጋርየጠበቀግን ኙነትፈጠርሁ፡፡
በመጨ ረሻም የርሱመዝሀብተከታይሆኘ
አረፍኩት፡፡
"(ተዝኪረቱልሂፋዝ፡3/1104-1105)
(ሲየር፡17\558-559)
በዚህታሪክዳረቁጥን ይአሽዓርይየሆነውን
ባቂላንይንአቅፈው በመሳማቸውናየሙ ስሊሞች
ኢማም የሱናጠበቃብለው በማወደሳቸው ሌላው
ግለሰብበአሽዓርያመረብእን ዴትእንደተጠለፈ
ተገንዝበናል፡
፡ልክእንደዚሁበመልካም ተግባሩ
የሚታወቅሰው የቢድዓናየልብወለድተከታዮችን
የሚያወድስከሆነበርካታሰዎችንችግርላይ
ይጥላል፡፡
(⁴
¹)መስራቾቹሞተው አጥን ታቸው በስብሶእያለ
የዓቂዳጉዳይበተነሳቁጥርሁሌም ሙ ዕተዚላን ፣
ጀህምያን፣ዘናዲቃዎችን ፣አሻዒራን
፣ኸዋሪጅን ና
ሙ ርጅዓንለምንታነሳላችሁ?የሚልጥያቄቢነ ሳ
በአላህታግዘንየሚከተለውንመልስእን ሰጣለን፡-
አዎ!እነ
ዚህአንጃዎችመስራቾቻቸው በሒዎት
የማይገኙቀደምትአን ጃዎችመሆናቸው
የማይካድጉዳይነ ው፡፡ነ
ገርግንአመለካከታቸውና
ዓቂዳዎቻቸው ግንበሒዎትይገኛል፡፡በነርሱ
ዓቂዳናአመለካከትየተበከሉዓቂዳዋን ም
ከትውልድወደትውልድየሚያሰራጩ ሰዎች
በመካከላችንይገኛሉ፡፡
ጠፍተዋልከሚባሉአን ጃዎችመካከል
የተወሰኑትንለአብነ
ትእንጥቀስ፡
-
ሙ ዕተዚላ፡
-የሙ ዕተዚላዓቂዳሙ ስሊም ነ
ን
በሚሉማህበረሰቦችውስጥ በአሁኑሰዓት
ተንሰራፍቶይገኛል፡፡ሽዓበመባልየሚታወቁት
አንጃዎችአብዛኞቹበሙ ዕተዚላዓቂዳየተጠመቁ
ናቸው፡፡
አሽዓርያ፡
-በአብዛኛው በሙ ስሊሙ ማህበረሰብ
መካከልየሚገኝየተለመደዓቂዳነ ው፡፡
ሙ ርጀዓ፡
-የሙ ርጀዓአመለካከትከሀነ
ፍያ
መዝሐብተከታዮችውስጥ እን ደሚገኝይታወቃል፡
፡
ኢማንበልብየሚታመንበአን ደበትየሚነገር
ተግባርደግሞ የኢማንአካልአይደለም የሚል
አመለካከትቢኖራቸውም ከታወቁየፍልስፍና
ሙ ርጀዓዎችጋርሲነጻጸሩግንበቁጥርኢምን ት
ናቸው፡፡
ሙ ርጅዓንአስመልክቶበቀን8\4\
1421ሒ.
በቁጥር21436የሱዑዲ የፈትዋኮሚቴ
የሚከተለውንመግለጫ ማውጣቱይታወሳል፡ -
“ሙ ርጅዓዎችኢማንበልብየሚታመንበምላስ
የሚነ ገርተግባርደግሞ የማሟያሸርጥ እንጅ
የኢማንአካልአይደለም የሚልአመለካከት
አላቸው፡ ፡አን
ድሰው በልቡእውነ ትብሎ በምላሱ
ከተናገረየፈለገውንእርም ቢሰራግዴታነ ገሮችን
ቢተው እምነ ቱየተሟላናፍጻሜውም ጀነትነ ው
ይላሉ፡ ፡ይህአባባልትክክለኛያልሆነጥመት
የተሞላበትለቁርዓንለሐዲስእን ዲሁም ለሰለፎች
ጎዳናተቃራኒየሆነለመጥፎነ ገሮችም ጥርጊያ
መን ገድየሚከፍትመሆኑየሚያጠራጥር
አይደለም፡ ፡
“አት'
ተህዚርሚነልኢርጃዒወበዕዲልኩቱቢ
አድ'ዳዒየቲለሁ በሚለው ኪታብከገጽ(
8-9)
ተመልከት፡፡
ወሰንያለፉየብንዓረቢአጧኢይተከታዮች
“ወህደተልውጁድ እናሌሎችጠማማ ቡድኖች
አሁንባለንበትዘመንይገኛሉ፡
፡
በዚህመሰረትእነ ዚህንአን ጃዎችስናወሳ
ስለበሰበሰው አጥንታቸው ለማውሳትፈልገን
ሳይሆንበሙ ስሊሙ ውስጥ ስለሚገኙየተለያዩ
አንጃዎችናአመለካከታቸው እን ደሆነለማንም ሰው
የሚሰወርአይደለም፡ ፡እኛንየሚቃወመን
እውነታውንየማያውቅወይም እውነ ትንከውሸት
በመቀላቀልእኩይተግባራትእን ዲስፋፋ
የሚፈልግብቻነ ው፡፡ነገርግንከመቃወሙ በፊት
መረጃችንምንእን ደሆነቀርቦሊጠይቅ
ይገባዋል፡፡በዚህጉዳይአጠርአድርገን
ለመግለጽሞከርንእን ጅአጀንዳው ዘርፈብዙ
ነው፡፡
ከምድረገጽጠፍተው ነገርግንአመለካከታቸው
አሁንድረስየወጣቱንጭ ንቅላትእየበጠበጠ ያለ
የተወሰኑአንጃዎችን
ናመሪዎቻቸውንለአብነ ት
እንጥቀስ፡
-
1-
ሰይድቁጥብ፡ዚላሉልቁርዓን በሚባለው
ኪታቡ(ጥራዝ4/ገጽ2328)ላይየሚከተለውን
ተናግሯል፡
-
“ቁርዓንልክእንደሰማይናምድርግልጽየሆነ
ፍጡርነ ው፡፡
ይህአነጋገርበቀጥታቁርዓንፍጡርመሆኑን
የሚገልጽሲሆንይህንአመለካከትየሚያራምዱ
ጀህምያዎችናሌሎችፊረቆችመሆናቸው
ይታወቃል፡፡
በዚሁኪታብውስጥ የሚከተለውንተናግሯል፡
-
“የቁርዓንአንቀጾችየሙ ዚቃአጣጣልናየዘፈን ን
ቅላጼየተከተሉናቸው፡ ፡በተለይም ሱረቱሸምስን
አል'ፈጅርንአል'ጋሽያንአጥ'ጧሪቅንናአል'
ቂያማን
እን
ደምሳሌመጥቀስይቻላል፡
፡
በተመሳሳይኪታብገጽ( 3883)ላይ ሱረቱ
አል'
አዕላን ሲፈስርአላህእራሱንባልጠራበት
ስም ሷኒዕ ወይም 'አድራጊ' በሚልስያሜ
ገልጾታል፡
፡አላህሙ ብተዲዖችከሚሉትሁሉ
የጠራናከፍያለጌታነ ው!
2-“
ዚላል በሚባለው ኪታቡ(
ጥራዝ6\ገጽ
4002)ላይለሱረቱልኢኽላስ የሚከተለውን
ትንታኔሰጧል፡-
“እርሷብቸኛሆናየተገኘችነችአንድም እውነ
ት
የለም የርሱእውነትእንጅአን
ድም እርግጠኛሆኖ
የተገኘየለም የርሱመገኘትእንጅ፡
፡
ይህየወህደተልውጁድ ወይም አሃዳዊግኝነ
ት
አመለካከትአራማጆችዓቂዳነ
ው፡፡
ሸይኽሙ ሐመድብንሷሊህአል'ኡሰይሚን-
ረሂመሁሏህ-ይህንአስከፊትን
ታኔአስመልክቶ
የሚከተለውንተናግረዋል፡
-
“ዚላልየሚባለውንየሰይድቁጥብኪታብ
አንብቤዋለሁ፡፡ሱረቱአል' ኢኽላስንም እንዴት
እንደተነ
ተነው ተመልክቸዋለሁ፡ ፡በውስጡ ከባድ
ቃልንነው የተናገረው፡፡አህለሱናህወልጀማዓ
ካሉበትመን ገድተቃራኒየሆነ ው የወህደተል
ውጁድወይም አሃዳዊግኝነ ትእምነ ትያለበት
ትንታኔነው፡፡(በራአቱኡለማኡልኡማህ፡ገጽ42)
ሽይኽናሲሩዲንአል'አልባኒ-ረሂመሁሏህ-
የሚከተለውንተናግረዋል፡-
“የሰይድቁጥብትንታኔከሱፍያዎችየተወሰደ
ነው፡፡ከርሱትን
ታኔየምንረዳው ወህደተል
ውጁድንወይም አሃዳዊግኝነትንእንጅሌላን
አይደለም፡፡
ሸይኹ አል'ዓዋሲም ሚማ ፊኩቱቢሰይድ
ቁጥብሚነ ልቀዋሲም በሚልርዕስበ1421ሒ.
ለሁለተኛጊዜበታተመው የሸይኽረቢዕኪታብ
ገጽ(3)ላይየሚከተለውንተናግረዋል፡
-
“
በሰይድቁጥብላይየሰጠኸው ማን
ኛውም
መልስትክክልናሐቅነ ው፡፡ኢስላማዊዕውቀት
ያለው ማንኛውም አንባቢሰይድቁጥብ
መሰረታዊም ይሁንቅርን ጫ ፋዊየኢስላም
ዕውቀትእን ደሌለው ይገነዘባል፡
፡ወንድሜ ረቢዕ
ሐላፊነትህንበመወጣትህየሰይድንማህይምነ ትና
ከኢስላም ጎዳናመጣመም በማጋለጥህ
ምንዳህንአላህይክፈልህ፡ ፡ መጀለቱሰለፍያ
ቁጥር7ገጽ( 46)፡1422ሒ.
3-
“ሙ ሐመድቁጥብ የሚከተለውንተናግሯል፡
-
“ሰዎችንበአዲስመልክወደኢስላም መጣራት
ያስፈልጋል፡፡ይህንስንልእስልምናእን ግዳ
በነበረበትወቅት'ላኢላሃኢል' ለሏህሙ ሐመድ
ረሱሉሏህ' የምትለውንየተውሂድቃል
በአንደበታችንአንልም ብለው እን ዳመጹት
ከሐዲዎችይህችንቃልበአን ደበታቸው
ስላልተናገሯትአይደለም፡ ፡ነ
ገርግንየ' ላኢላሃ
ኢል'ለሏህ ዋናውንክፍልተቃውመውታል፡ ፡
እርሱም በአላህሸሪዓመዳኘትነ ው፡፡(ዋቂዑና
አል'ሙ ዓሲር፡ገጽ29)
ይህአባባልሙ ስሊሙ ንበጁምላየማክፈር
አንደምታአለው፡፡ካለበለዚያእን
ዴትየአላህን
ፍርድተቃውመዋልብሎ ይናገራል?እን ዴት
የአላህቁርዓንእንጅሌላመመሪያየሌላቸውን
አገሮችበመጨ ፍለቅአሁንያለውንየሙ ስሊም
ማህበረሰብከመጀመሪያው የጃሂሊያማህበረሰብ
ጋርያመሳስላል?
እንደዚህዓይነ ትአደገኛቃላቶችከነ
ዚህጸሐፊዎች
በተደጋጋሚ ይሰነዘራሉ፡፡እነ
ዚህግለሰቦችበዓረብ
ባህረሰላጤ እምብርትላይታላቅናየሰለፍን
መን ሃጅየምትከተልአገርመገኘቷንሱናን
የተገነዘቡናየሰለፍመዝሀብተከታይየሆኑ
ሙ ስሊሞችናሙ ሐዲሶችበተለያዩአገሮች
መኖራቸውንአሜንብለው የተቀበሉአይመስሉም! !
በጣም የሚገርመው ደግሞ ከፊሎቹወይም
ሁሉም በጁምላሲያከፍሩከሱዑዲ እምብርትላይ
ተቀምጠው መሆኑነው፡ ፡ይህደግሞ በወጣቶች
ላይብዥታየሚፈጥርአደገኛቃልነ ው፡፡ወጣቶቹ
ይህንሲሰሙ ምንይሰማቸዋል?' ላኢላሃ
ኢል'ለሏህ'
የሚለውንቃልየምትናገርናበኢስላም
ህግየምትዳኝአገርእንዲሁም በግለሰብም ይሁን
በጀማዓደረጃየተውሂድባለቤቶችፍጹም
እንደሌሉግንዛቤይወስዳሉ፡፡ይህአባባልሰዎች
ጥመትናክህደትላይእን ዲወድቁየሚያደርግ
በመሆኑወጣቶችየነ ዚህንጸሐፊዎችተንኮልና
አካሄድከወዲሁሊነቁበትይገባል፡፡
4-
አንድዳዒየሚከተለውንተናግሯል፡
-
“አን
ድሰው ከጓደኞቹፊትለፊትበኩራትመን ፈስ
ይህንሰራሁይህንሰራሁእያለሁሌም
የፈጸመውንእኩይተግባርበግልጽየሚናገርከሆነ
ተጸጽቶካልተመለሰበቀርወን ጀሉአይማርም፡፡
ምክን ያቱም ነ
ብዩ-ዓለይሂሶላቱወሰላም -
እንዲህዓይነ ቱወንጀለኛይቅርእንደማይባል
በሐዲሳቸው ተናግረዋልና፡፡

ለዚህዳዒየማነ
ሳቸው ጥያቄዎችየሚከተሉት
ናቸው፡
-
1.እነ
ዚህንወንጀለኞችፍጹም አይማሩም ያለው
ሐዲስየትኛው ነ
ው?
2.የኸዋሪጅናየሙ ዕተዚላአመለካከትካልሆነ
በቀርበወንጀልላይዘውትሮየሞተንሰው ፍጹም
አይማርም ያሉከአህለሱናህወልጀማዓኡለሞች
መካከልእነ ማንናቸው?
3.ወንጀልበአላህመሽዓስርአይደለምን?አላህ
ከፈለገሊምረው ካልፈለገደግሞ ሊቀጣው
ከዚያም ጀነ
ትሊያስገባው?
ይህዳዒአሁን
ምንግግሩንበመቀጠል-
“ከዚህየከፋውናቆሻሻው ደግሞ የሚከተለው
ነው፡፡አንዱ ተነስቶሰፈርስወጣ የሴትጓደኞቸን
ይዠእወጣለሁበማለትየፈጸመውንጸያፍተግባር
በግልጽይናገራል፡ ፡ይህሰው በወንጀልየረካነው፡
፡
አንዳንዶቹደግሞ ሴቶችንእን ዴትእን ዳታለሉና
ዝሙ ትእን ደፈጸሙ በካሴትይቀርጻሉ፡፡እነዚህ
ምን ም ዓይነትክብርየላቸውም፡ ፡ተጸጽተው
ካልተመለሱበቀርበዚህተግባራቸው ብቻ
ከኢስላም ወጠዋል፡
፡በእሳትውስጥም ዘውታሪ
ይሆናሉ፡
፡
(ጀልሰቱንዓለረሲፍ)
“ወጣቶችንወደዝሙ ትናወደመጥፎተግባር
የሚያነሳሱዘፈኖችንአሰራጭ ተው የሚበትኑ
ወጣቶችቢያን ስቢያንስወንጀልንእንደቀላል
መመልከታቸውንፍጹም አልጠራጠርም፡ ፡ኡለሞች
በሀራምነትየተስማሙ በትንወን ጀልማቃለል
ደግሞ በአላህክህደትነ ው፡
፡ይህን ንየምለው
በሙ ሉመን ፈስናድፍረትነው፡፡
(
አሸ'
ሸባብአስኢለቱንወሙ ሽኪላት)
'
ወንጀልንማስፋፋትእንደቀላልመመልከት
በመሆኑወደክህደትያደርሳል' ብሎ መናገር
ከኸዋሪጆችጋርያመሳስላል፡፡ወን ጀልንበመስራቱ
ብቻወንጀልንሀላልአድርጓልከሚልድምዳሜ
መድረስደግሞ አስቸጋሪነው፡፡ለወንጀልያነሳሳው
ምናልባትማህይምነ ትሊሆንይችላል፡ ፡
ማህይምንደግሞ ማስታወስእን ጅበከሐዲነ ት
መፈረጅተገቢአይደለም፡፡ወንጀልንእንደቀላል
መመልከትበዲንመቀለድአይደለም፡ ፡ወን
ጀልን
እንደቀላልተመልክቶየሰራሁሉበዲንአሹፏል
ብሎ ድምዳሜ መስጠትም ተገቢአይደለም፡ ፡
ከወንጀልማንንጹህአለ?
5-
ይሄው ዳዒየጥያቄናመልስፕሮግራም ላይ
የሚከተለውንተጨ ማሪንግግርተናግሯል፡
-
“በአሁኑሰዓትበህብረተሰቡእየተፈጸመ ያለው
ጸያፍተግባርወንጀልብቻይመስልሃል?በደን ብ
አስተውል?አብዛኛው ሰው አራጣን፣ጉቦን፣አስካሪ
መጠጥናአደን ዛዥ እጾችንበወንጀልነ
ትብቻ
የሚመለከትይመስልሃል?በፍጹም አይደለም፡ ፡
ይህንጉዳይእኔ ው እራሴአጥንቸዋለሁ፡፡በአሁኑ
ሰዓትግልጽየሆነልኝነ ገርቢኖርአብዛኛው ሰው
አራጣንየተፈቀደማድረጉነ ው!!
በአገራችንበአራጣ የሚሰሩባንኮችበሚሊዮኖች
የሚቆጠሩደን በኞችንአፍርተዋል፡
፡እነዚህ
በሚሊዮንየሚቆጠሩሰዎችአራጣ እርም መሆኑን
ያውቃሉ፡፡ነ
ገርግንወን ጀልብቻነው የሚል
አመለካከትኖሯቸው ነ
ው የሚሰሩት?ወሏሂ!
አይደለም፡
፡
ስለዚህየወንጀልመስፋፋትመን ስኤው ሰዎች
ወንጀልንየተፈቀደአድርገው በመፈጸማቸው ነው፡
፡
አላህይጠብቀን !
”
(አት'
ተውሂድአወለን
)
“በህብረተሰባችንየተስፋፋው አራጣ፣አስካሪ
መጠጥናጉቦወን ጀልብቻአይደለም በማለት
በአላህምሎ መናገሩበጣም አደጋነ ው፡፡
በልባቸው ምንእን ዳሰቡሳያውቅናመረጃዎችን
ግልጽሳያደርግአሻሚ በሆነነ ገርብቻክልክል
ነገሮችንየተፈቀደአድርገዋልብሎ በከሐዲነ ት
መፈረጅግለሰቡበአን ድበኩልየአላህፍራቻው
የቀዘቀዘበሌላበኩልደግሞ እየተከተለያለው
የኸዋሪጅናየሙ ዕተዚላንመን ገድመሆኑን
ያስረዳል፡፡ስለዚህትክክለኛባልሆነመን ገድላይ
ከመዘውተርወደሐቁተመልሶከን ዲህዓይነ ት
አደገኛንግግርመቆጠቡየተሻለይሆናል፡ ፡
6-
ሶስተኛው የዓቂዳዶክተርደግሞ የሚከተለውን
ተናግሯል፡
-
በዓረብአገሮችከሚገኙሆቴሎችመካከል
የአንዱንሆቴልየመስተን
ግዶወረቀትበእጁ
በመያዝለአላህቤትምን ም ዓይነ
ትክብርሳይሰጥ
የሚከተለውንአስጸያፊን
ግግርተናግሯል፡-
“በግልጽየምናገረው ነገርቢኖርበዚህሆቴል
ውስጥ ካሉተጨ ማሪእርም ነ ገሮችባሻገርአስካሪ
መጠጦችይቀርቡልሃል፡ ፡ይህደግሞ ወደአስካሪ
መጠጥ በግልጽጥሪማድረግነ ው፡፡ሴቶች
ራቁታቸውንሆነ ው ከወንዶችጋርተቀላቅለው
ይጨ ፍራሉ፡፡ከንዲህዓይነቱክህደትአላህ
ይጠብቀን !
”“ሸርሁዓቂደቲአጥ' ጦሃውያ የካሴት
ቁጥር(2\272)
ራሱበጻፈው መጽሐፍውስጥ ደግሞ
የሚከተለውንተናግሯል፡
-
“በመጽሔቶቻችንክህደትናጥመትይፋሆኗል፡ ፡
በየመድረኩመጥፎነ ገሮችተስፋፍተዋል፡፡በዜና
ማሰራጫ ዎቻችንናበየቴሌቪዥኖቻችንስለዝሙ ት
ይሰበካሉ፡
፡አራጣንየተፈቀደአድርገናል፡
፡
ይህኪታብበፓኪስታን ከሽፉልጉመቲአን
ኡለማኢልኡመቲ በአሜሪካ ወዕድኬሴንጀር
በግብጽ ሃቃኢቁሀውለአህዳሲልኸሊጅ በሚል
ስያሜ ታትሞ ወጧል፡
፡

የዚህጽሑፍባለቤት አራጣንየተፈቀደ
አድርገዋል ብሎ ሲናገርከባድን ግግርእየተናገረ
መሆኑንማስተዋልአያቅተን ም፡፡ምስጋናለአላህ
ይሁንእኛበህዝባችንመካከልአራጣንየተፈቀደ
አላደረግንም፡፡በጎረቤትአገሮችእንኳአስካሪ
መጠጥ የተስፋፋመሆኑባይካድም እርም
ነገሮችንየተፈቀዱ አድርገዋልብለንግንበጭ ፍን
ፍርድአንሰጥም፡ ፡የኛእምነትከላይየተጠቀሱት
ዳዒዎችእን ደሚሉትሳይሆንከክህደትበታች
የሆኑወንጀሎችየሰውየውንሙ ሉኢማንየሚጋፉ
እንጅመሰረታዊእምነቱንሊያሳጡ እን
ደማይችሉ
ሙ ሉእምነታችንነ
ው፡፡
ነብዩ-ዓለይሂሶላቱወሰላም -የሚከተለውን
ሐዲስተናግረዋልና፡-
‫ﻧﻲ‬‫ﺍ‬
‫ﺰ‬‫ﻟ‬‫ﻧﻲﺍ‬‫ﺰ‬‫"ﻻﻳ‬:‫ﻠﻢ‬‫ﻪﻭﺳ‬‫ﻴ‬‫ﻠ‬
‫ﻠﻰ ﷲﻋ‬ ‫ﺒﻲ ﺻ‬‫ﻨ‬
‫ﻟ‬‫ﻗﻝﺍ‬
‫ﺎ‬
‫ﻴﻦ‬‫ﺭﻕﺣ‬ ‫ﺎ‬‫ﻟﺴ‬‫ﺮﻕﺍ‬‫ﻭﻻﻳﺴ‬،‫ﻣﻦ‬‫ﺆ‬‫ﻮﻣ‬
‫ﻧﻲﻭﻫ‬ ‫ﺰ‬‫ﻴﻦﻳ‬‫ﺣ‬
‫ﻣﻦ‬‫ﺆ‬‫ﻮﻣ‬ ‫ﺮﻕﻭﻫ‬ ‫ﻳﺴ‬.
..‫ﻪ‬
‫ﺮﺟ‬‫ﻳﺚ)ﺃﺧ‬‫ﺪ‬‫ﻟﺤ‬‫"ﺍ‬
\
‫ﺭﻱ‬‫ﺎ‬‫ﺒﺨ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬٢٣٤٣(
“ዝሙ ተኛበሚዘሙ ትጊዜእምነትኖሮትዝሙ ት
አይፈጽምም፡፡ሌባበሚሰርቅጊዜእምነ ትኖሮት
አይሰርቅም፡፡(ቡኻሪ፡2343)
ከዚህቦታእምነ ትየለውም ሲባልየእምነት
ሙ ሉነትየሌለው ለማለትእንደሆነጥርጣሬው
የለንም፡፡ዲናችን
ንእንዲያሳውቀንእነዚህንና
መሰሎቻቸውንወደሐቁእን ዲመራቸው አላህን
እንለምናለን!
ውድአን ባቢያን!በሰለፎችመን
ሃጅወይም ጎዳና
ለመጓዝፍላጎቱያለንሁሉከዚህሰፊምሳሌና
ማብራሪያበኋላ የፊርቃባለቤቶችከምድርበታች
አጥንታቸው በስብሶለምንስለፊረቆች
እናወራለን?”የሚልጥያቄእናነሳይሆን?
!
አስተውል!በቦታናበዘመንሳትወሰንበተውሂድ
ላይዳዕዋማድረግናበተውሂድመስራትን
ስለፊረቆችማስጠን ቀቅንበቁርዓን
ናበሱናብርሃን
ወደሰለፎችጎዳናመመለስንአላህይግጠምህ!
(⁴
²)ይህኪታብ መንሃጅአህለሱናህወል'ጀማዓ
ፊነቅዲልኩቱቢወር' ሪጃሊወጥ'ጦዋኢፊ
በሚልስያሜ የሚጠራሲሆንበሁለተኛው እትም
አስፈላጊነገሮችተጨ ምረውበትበአዲስመልክ
ታትሞ ወጧል፡፡መጽሐፉንእንድታነ
ቡትም አደራ
እንላለን
፡፡
ጥያቄ20፡-“ከአይሁዶችጋርያለንአለመግባባት
ሐይማኖታዊአይደለም ምክን ያቱም ቁርዓንከነ
ርሱ
ጋርወንድማማችነ ትን
ናጓደኛነ
ትንእንድንመሰርት
ቀስቅሷል (⁴
³)ለሚሉሰዎችምንምላሽአለዎት?

መልስ/ይህየተምታታናጥመትያዘለአባባል
ነው፡፡ምክንያቱም አይሁዶችከሃዲ ናቸው፡፡
ከሃዲነታቸውናእርጉምነ ታቸው ደግሞ በቁርዓን
ና
በሐዲስተረጋግጧል፡ ፡
አላህየሚከተለውንቁርዓናዊአን
ቀጽአውርዷል፡
-
:
‫ﺓ‬‫ﺪ‬‫ﺋ‬
‫ﺎ‬‫ﻤ‬
‫ﻟ‬‫َ﴾ﺍ‬
‫ﻴﻞ‬
ِ
‫ﺋ‬‫ﺍ‬
َ
‫ﺮ‬ْ
‫ِﺳ‬
‫ِﻲﺇ‬
‫ﻨ‬
َ
‫ِﻦﺑ‬
‫ْﻣ‬
‫ﺍ‬
‫ﻭ‬ُ
‫ﺮ‬َ
‫ﻔ‬
َ
‫َﻛ‬‫ﻳﻦ‬
ِ
‫ﺬ‬َ
ّ
‫ﻟ‬‫َﺍ‬
‫ِﻦ‬
‫ﻌ‬ُ
‫ﻟ‬
﴿٧٨

ትርጉም ከእስራኤልልጆችእነ
ዚያየካዱት
…ተረገሙ ( አል'
ማዒዳ፡
78)
ረሱል-ዓለይሂሶላቱወሰላም -የሚከተለውን
ሐዲስተናግረዋል፡-
‫ﺩ‬
‫ﻮ‬‫ﻬ‬‫ﻴ‬
‫ﻟ‬‫ﻠﻰﺍ‬
‫ﺔ ﷲﻋ‬
‫ﻨ‬‫ﻌ‬‫ﻟ‬
":‫ﻠﻢ‬
‫ﻪﻭﺳ‬
‫ﻴ‬‫ﻠ‬‫ﻠﻰ ﷲﻋ‬
‫ﺎﻝ ﺻ‬
‫ﻗ‬‫ﻭ‬
"
‫ﺭﻯ‬‫ﺎ‬
‫ﻨﺼ‬‫ﻟ‬‫ﺍ‬
‫ﻭ‬
“በአይሁድናነ
ሷራላይየአላህእርግማን
ይውረድባቸው፡፡(
ቡኻሪ፡425)(
ሙ ስሊም ፡
531)
አላህየሚከተለውንቁርዓናዊአን
ቀጽአውርዷል፡
-
‫ِﻲ‬
‫َﻓ‬‫ﻴﻦ‬ِ
‫ﻛ‬ِ
‫ﺮ‬
ْ
‫ُﺸ‬‫ﻤ‬
ْ
‫ﻟ‬‫ﺍ‬
َ
‫ِﻭ‬‫ﺎﺏ‬
َ
‫ﺘ‬ِ
‫ﻜ‬ْ
‫ﻟ‬
‫ِﺍ‬
‫ْﻞ‬
‫َﻫ‬
‫ْﺃ‬
‫ِﻦ‬
‫ﺍﻣ‬‫ﻭ‬ُ
‫ﺮ‬َ
‫ﻔ‬
َ
‫َﻛ‬‫ﻳﻦ‬ِ
‫ﺬ‬
َ
ّ‫ﻟ‬
‫َﺍ‬
ّ
‫ﺇﻥ‬﴿
:‫ﺔ‬
‫ﻨ‬‫ﻴ‬‫ﺒ‬
‫ﻟ‬‫ِ﴾ﺍ‬
‫ﺔ‬َ
ّ
‫ﻳ‬
ِ
‫ﺮ‬َ
‫ﺒ‬ْ
‫ﻟ‬
‫ُﺍ‬
ّ
‫ﺮ‬َ
‫ْﺷ‬
‫ُﻢ‬
‫َﻫ‬‫ِﻚ‬
‫ﺌ‬
َ
‫ﻟ‬ْ
‫ﻭ‬ُ
‫ﺎﺃ‬
َ
‫ﻬ‬‫ﻴ‬ِ
‫َﻓ‬
‫ﻳﻦ‬ِ
‫ﺪ‬ِ
‫ﻟ‬
‫ﺍ‬َ
‫َﺧ‬
‫َﻢ‬ّ
‫ﻨ‬
َ
‫ﻬ‬َ
‫ِﺟ‬
‫ﺭ‬‫ﺎ‬َ
‫ﻧ‬
٦
ትርጉም እነዚያከመጽሐፉሰዎችየካዱት
አጋሪዎቹም በገሀነ
ም እሳትውስጥ ናቸው፡፡
በውስጧ ዘውታሪዎችሲኾኑእነ ዚያእነርሱ
ከፍጥረቱሁሉየከፉናቸው፡ ፡(
አል'በይናህ፡6)
‫َﻯ‬
‫ﺭ‬‫ﺎ‬
َ
‫َﺼ‬ّ
‫ﻨ‬
‫ﻟ‬‫ﺍ‬َ
‫َﻭ‬
‫ﺩ‬‫ﻮ‬
ُ
‫ﻬ‬َ
‫ﻴ‬ْ
‫ﻟ‬
‫ْﺍ‬
‫ﺍ‬‫ﻭ‬ُ
‫ﺬ‬
ِ
‫َﺨ‬ّ
‫ﺘ‬
َ
‫ْﻻَﺗ‬‫ﺍ‬‫ﻮ‬ُ
‫ﻨ‬َ
‫ﻣ‬
‫َﺁ‬
‫ﻳﻦ‬ِ
‫ﺬ‬
َ
ّ‫ﻟ‬
‫ﺎﺍ‬
َ
‫ﻬ‬ُ
ّ
‫ﻳ‬َ
‫ﺎﺃ‬
‫ﻳ‬﴿
:
‫ﺓ‬‫ﺪ‬‫ﺋ‬
‫ﺎ‬‫ﻤ‬‫ﻟ‬
‫ﺍ‬﴾ٍ
‫ْﺾ‬‫ﻌ‬َ
‫ﺀﺑ‬‫ﺎ‬
َ
‫ﻴ‬ِ
‫ﻟ‬
ْ
‫ﻭ‬َ
‫ْﺃ‬
‫ُﻢ‬
‫ﻬ‬ُ
‫ْﻀ‬
‫ﻌ‬َ
‫ﺀﺑ‬‫ﺎ‬
َ
‫ﻴ‬ِ
‫ﻟ‬
ْ
‫ﻭ‬َ
‫ﺃ‬٥
١

ትርጉም
“እናን
ተያመናችሁሆይ!አይሁዶችን ናነሷራዎችን
ረዳቶችአድርጋችሁአትያዙከፊላቸው ለከፊሉ
ረዳቶችናቸው፡፡(
አል'
ማዒዳ፡51)
ያለፉቁርዓናዊአንቀጾችሁሉየሙ ስሊሞችና
የአይሁዶችጠብሐይማኖታዊመሆኑንይገልጻሉ፡ ፡
በዚህመሰረትከነ ርሱጋርየሚደረግጓደኝነ
ትም
ይሁንፍቅረኝነትተከልክሏልማለትነው፡፡

=============================
(⁴
³)“
ኢኽዋንአል'
ሙ ስሊሚንአህዳሱንሶነ ዓት
አታሪኽ በሚልርዕስመህሙ ድዓብዱልሀሊም
በጻፈው መጽሐፍገጽ(409)ላይየ ኢኽዋን
መስራችየሆነ ው ሐሰንአልበና ተመሳሳይ
ንግግርተናግሯል፡፡ሁለቱልዩነትቢኖራቸውም
የሚያደርጉትእንቅስቃሴግንአመሳስሏቸዋል፡ ፡
ይህሰው መካን ናመዲናንበክህደትፈርጇል፡፡
ትልቁንየሸሪዓሕግበትን ሹየሰው ሰራሽሕግ
ቀይሯል፡፡
ሙ ሐመድሚስዓርይእሁድረመዷን8\1416ሒ.
በቁጥር6270በወጣ ጀሪደቱአሽ'
ሸርቅ
አል'
አውሰጥ ተብሎ በሚጠራው መጽሔት
የሚከተለውንጽሑፍአስነብቧል፡-
“አሁንያለው የሱዑዲ መን ግስትአይሁዶች
እምነ ታቸውንበነ ጻነትእንዳይፈጽሙ እን
ቅፋት
ሆኗል፡ ፡በስደትየሚገኘው የሰብዓዊመብት
አስጠባቂኮሚቴወደአገርቤትተመልሶየስልጣን
መን በሩንሲቆናጠጥ የጥቂቶችንሐይማኖታዊ
መብትያስከብራል፡ ፡በቤተ-
መቅደሳቸው ውስጥ
የአምልኮትስርዓታቸውንበነ ጻነ
ትእንዲፈጽሙ
ያደርጋል፡ ፡ሁሉም የሐይማኖትተከታዮች
እምነ ታቸው በሚያዘው መሰረትየጋብቻ
ስርዓታቸውንእን
ዲፈጽሙ ያደርጋል፡ ፡የአይሁዶችና
የሁንዱሶችሰብዓዊመብቶቻቸውም ይሁን
የሐይማኖትነጻነታቸው ሙ ሉበሙ ሉተከብሮ
ይኖራል፡፡
አሁን
ም በተጨ ማሪ በሙ ስሊም አገሮችቤተ-
መቅደስማቋቋም በኢስላም ህግአይከለከልም፡ ፡
የሚልቅጥፈትየተሞላበትን ግግርተናግሯል፡፡
የለንደንሬዴዮጋዜጠኛእለተእሁድበቀን
29\06\
1417ሒ.የሚከተለውንን
ግግር
አስተላልፏል፡-
ኑሮውንለንደንያደረገውናእራሱን ጅሃዲይ
በማለትየሰየመው የሱዑዲ ተቀናቃኝሙ ሐመድ
ሚስዓሪየዓለም ጋዜጠኞችበተገኙበትከሽዓ
አንጃዎችጋርየአንድነትግንባርለመመስረት
በቁርጠኝነ
ትጉባኤእን ደሚጠራአስገን ዝቧል፡
፡
ሬዲዮው የሚከተለውንየሚስዓሪን
ግግርበቀጥታ
አስተላልፏል፡
-
“ቅን
ጅትሊኖረንግድይላልየምን መሰርታት
ግንባርስፋትያላትስትሆንበሁለትእግሯ
ለማቆም ቆርጠንተነ ስተናልለዚህም እን ሰራለን
ልንመሰርታትያሰብናትኢስላማዊእን ቅስቃሴ
የሱንይወይም የሽዓእን ቅስቃሴያልሆነ ች
ኢስላማዊእን ቅስቃሴላይብቻትኩረትያደረገች
ነችበማህበረሰቡፍላጎትላይየተመሰረተች
ሁሉንም ማለትም ሱን ዩን
ም ሽዓውን ም
የምታሰባስብእን ቅስቃሴነ ችየሙ ስሊሞችን ና
በሙ ስሊም አገርየሚኖሩየአይሁድ፣የነ ሷራ፣
የመጁስናየሌሎችንእምነ ትተከታዮችመብት
የምታስከብርነ ችከዚህአን ጻርእንቅስቃሴያችን
ከቡድናዊናከዘረኝነትየጸዳበኢስላም መሰረት
ላይየተገነባፓለቲካዊእን ቅስቃሴነ ው፡፡
ከዚህየበለጠ መዋዠቅናበኢስላም ላይድፍረት
ይኖርይሆን?

ሚስዓሪከሚከተለው የረሱል-ዓለይሂሶላቱ
ወሰላም -ሐዲስአን
ጻርየትነው ያለው?
‫ﻴﻦ‬
‫ﻛ‬‫ﺮ‬‫ﻤﺸ‬‫ﻟ‬
‫ﺍﺍ‬
‫ﻮ‬‫ﺮﺟ‬‫ﺃﺧ‬
":‫ﻠﻢ‬
‫ﻪﻭﺳ‬‫ﻴ‬‫ﻠ‬
‫ﻠﻰ ﷲﻋ‬
‫ﺎﻝ ﺻ‬
‫ﻗ‬‫ﻭ‬
‫ﺭﻱ‬
‫ﺎ‬‫ﺒﺨ‬‫ﻟ‬
‫ﻩﺍ‬‫ﺍ‬
‫ﻭ‬‫"ﺭ‬
‫ﺮﺏ‬‫ﻌ‬‫ﻟ‬
‫ﺓﺍ‬‫ﺮ‬
‫ﻳ‬‫ﺰ‬‫ﻣﻦﺟ‬
“ሙ ሽሪኮችንከዓረብደሴቶችአስወጧቸው፡ ፡
ቡኻሪበቁጥር( 2888)(
2997)እና(
4168)
ዘግበውታል፡ ፡
‫ﺎﻥﻓﻲ‬
‫ﻨ‬‫ﻳ‬‫ﻊﺩ‬
‫ﻤ‬‫ﺘ‬‫"ﻻﻳﺠ‬:‫ﻠﻢ‬
‫ﻪﻭﺳ‬
‫ﻴ‬‫ﻠ‬‫ﻠﻰ ﷲﻋ‬
‫ﺎﻝ ﺻ‬
‫ﻗ‬‫ﻭ‬
‫ﺄ‬
‫ﻮﻃ‬‫ﻤ‬‫ﻟ‬
‫"ﺍ‬‫ﺮﺏ‬
‫ﻌ‬‫ﻟ‬‫ﺓﺍ‬
‫ﺮ‬‫ﻳ‬‫ﺰ‬
‫ﺟ‬
“
ሁለትእምነ
ቶችበዓረብደሴቶችአይሰባሰቡም፡
፡
ይህሐዲስበየህያዘገባ(ጥራዝ2\ከገጽ680-
681)፤በአቢሙ ስዓብዘገባደግሞ ቁጥር1862
ላይ ሙ ወጦዕ በተባለው የኢማም ማሊክኪታብ
ላይተዘግቦይገኛል፡ ፡በተጨ ማሪይኸው ሐዲስ
“አል'
ኩብራሊል'በይሀቅይ በሚባለው ኪታብ
(ጥራዝ9\ገጽ208)ላይተዘግቦይገኛል፡ ፡
የነ
ዚህንሐዲሶችመልእክትየማያውቅና
የማይገነ
ዘብምናልባትየጥመትናየልብወለድ
መሪካልሆነበቀርመሪሊሆንይችላል?ከአላህ
ጤንነ
ትንናሰላምንእን
ለምናለን
!!
ገጣሚው የሚከተለውንስን
ኝቋጥሯል፡
-
‫ﻣﺖﻓﻲ‬‫ﺎﺩ‬
‫ﻬﻢﻣ‬
‫ﺭﺿ‬‫ﺃ‬
‫ﺭﻫﻢﻭ‬
‫ﺍ‬‫ﻣﺖﻓﻲﺩ‬
‫ﺎﺩ‬‫ﺭﻫﻢﻣ‬
‫ﺍ‬‫ﺩ‬‫ﻭ‬
‫ﻬﻢ‬
‫ﺭﺿ‬‫ﺃ‬
ተመሳሰላቸው እስካለህበቀያቸው
አስወድዳቸው እስካለህበምድራቸው
ኢማም ኢብንባዝ-ረሂመሁሏህ-የሚከተለውን
ተናግረዋል፡
-

“ሙ ሐመድሚስዓርይ፣ሰዕድአል'ፈቂህና
መሰሎቹየተሰለፉበትዓላማ ያለምን ም ጥርጥር
የተበላሸናጥመትየተሞላበትነው ስለዚህእነ ርሱ
ከሚያሰራጩ ትነገርመጠንቀቅግድይላልእነ ርሱ
የሚያሰራጩ ትንማጥፋትበማን ኛውም ጉዳይ
ከነርሱጋርአለመተባበርነ
ው፡፡እነርሱንመምከርና
ወደሐቁመምራትከዚህከን ቱዓላማቸው
እንዲመለሱደግሞ ማስጠን ቀቅግድይለናል
በዚህመጥፎተግባራቸውም መተባበርአይገባም
ስለዚህለሚስዓርይ፣ለአል' ፈቂህ፣ለቤን ላዴን
ና
የነ
ርሱንእኩይዓላማ አን ግበው ለሚጓዙሁሉወደ
ትክክለኛው መን ገድእንዲመለሱናአላህን
እንዲፈሩአጥብቄእመክራለሁየአላህንብርቱ
ቅጣትናቁጣ ይፍሩወደቅኑጎዳናይመለሱጸጸት
አድርገው የተመለሱሰዎችንአላህሊቀበልቃል
ገብቷልናበፈጸሙ ትነ ገርሁሉተጸጽተው
ይመለሱ፡፡( ፈታዋኢማም ብንባዝ፡9\ 100)

ይህየሸይኽኢብንባዝፈትዋእሮብሸዕባን
15\
1422ሒ.“አር'
ሪያድ በተሰኘመጽሔት
በቁጥሩ12182ላይታትሞ ለህዝብየተሰራጨ
መሆኑታውቋል፡፡
ጥያቄ21፡
-ሰዎችንለማስጠንቀቅሲባል
በመጽሔቶችናበጋዜጦችየሚወጡ ጸያፍነገሮችን
በመስጊድውስጥ ማንበብይቻላል?

መልስ/መጽሔቶችናጋዜጦችወደአሊሞች
ቀርበው ሳን
ሱርሳይደረጉበሰዎችመካከል
መነበብየለባቸውም፡፡
ጋዜጦችንበመስጊድውስጥ ማን በብበውስጡ
ያሉትንመጥፎነ ገሮችማውገዝሳይሆንመጥፎ
ነገሮችንለማያውቀው ህብረተሰብማስተዋወቅ
ማለትነ ው፡
፡ በሙ ስሊሞችውስጥ መጥፎ
ነገሮችእንዲሰራጩ የሚፈልጉሙ ናፊቆችዓላማና
ተግባርነው፡፡ነ ገሩበጣም አደጋነ
ው፡ ፡ወሏሂ!
የመፍትሄአቅጣጫ ው ይህአይደለም፡ ፡
ሙ ስሊሞችን
ናማህበረሰቡንመምከርየፈለገ
ይህንአቅጣጫ መከተልየለበትም፡
፡ስህተቶችን
ሰብስቦበመስጊድውስጥ ማስተዋወቅድፍረት
ነው፡፡በዚህዓይነትከተሄደየፈለገው ሰው
የፈለገውንይሰራል፡፡ሙ ስሊሞችትዝያላላቸውን
ነገሮችትዝያሰኛል፡፡ይህደግሞ ለሙ ስሊሞች
መበታተንምክን ያትይሆናል፡፡

==============================
(⁴⁵
)ጋዜጦችወደመስጊድከገቡስእሎችም
መግባታቸው አይቀርም፡፡ይህደግሞ እርም
ነገሮችንበማስገባትየአላህቤቶችክብራቸው
እንዲጣስማድረግነ ው፡፡
የቀድሞው የሱዑዲ ሙ ፍቲሸይኽሙ ሐመድብን
ኢብራሂም -ረሂመሁሏህ-የሚከተለውን
ተናግረዋል፡-
"ምስልእርም እን
ደሆነኡለሞችግልጽ
አድርገዋል፡
፡ነፍስያላቸውንምስሎች
በመስጊድም ይሁንከመስጊድውጭ መጠቀም
እርም ነ
ው፡፡በተለይም ስዕልንበአላህቤቶች
ማስገባቱወን ጀሉከባድነው፡፡ስዕልንተሸክሞ
ሶላትንመስገድደግሞ በጣም ድፍረትነ ው፡፡
(ፈታዋሸይኽሙ ሐመድብንኢብራሂም አሊ
ሸይኽ፡1/193)
(⁴
⁶)እን
ዲህዓይነ ቱተግባርህዝብንበመሪዎች
ላይየሚያነሳሳናፖለቲካዊአለመረጋጋትን
የሚያመጣ ነው፡፡ጥቅም እን
ኳቢኖረው ከጥቅሙ
ይልቅመጥፎንመከላከልበሸሪዓችንተቀዳሚ
ተግባርነው፡፡

ጥያቄ22፡-በጋዜጦችውስጥ የሚገኙ
ስህተቶችንማውገዝናለሰዎችግልጽማድረግ
እንዴትይታያል?
መልስ/ስህተቱየግለሰቦችእንኳቢሆን
መፍትሄው በመስጊድውስጥ መናገርአይደለም፡
፡
ነገርግንመነገሩየግድከሆነየሰዎችንስም
ሳይጠሩስህተትንብቻማውገዝይቻላል፡ ፡
ነብዩ-ዓለይሂሶላቱወሰላም -ኹጥባሲያደርጉ
የአጥፊዎችንስም በግልጽሳይጠሩ ሰዎችምን
ነካቸው ይህንይህን ተግባርየሚሰሩ?”በማለት
ጥቅልን ግግርይናገሩነበር፡
፡
በጋዜጣው ወይም በጋዜጠኛው ላይስህተትን
ከተመለከትህበቀጥታለጋዜጣው አዘጋጅእርምት
መጻፍትችላለህ፡፡የጻፍክለትየጋዜጣ አዘጋጅ
እርምቱንሳያወጣው ቢቀርእን ኳለሌላየጋዜጣ
አዘጋጅበመላክመፍትሄማግኘትይቻላል፡ ፡ነገር
ግንጋዜጣንሰብስበህወደመስጊድበማምጣት
ኹጥባማድረግለህዝቡየተን ኮልንመን ገድና
መጥፎተግባራትንከማሰራጨ ትወን ጀለኞችን ም
ከማስተዋወቅውጭ የሚያስገኘው ፋይዳየለም፡ ፡
=============================
(⁴
⁷)ስህተቶችሲከሰቱበዝምታማለፍሳይሆን
ፈጥኖማስተካከያዎችንመስጠትበዳዒዎችላይ
ግዴታነ ው፡
፡ዲኑየሚጠበቀውም በዚህመንገድ
ነው፡፡

ከባህርዳርመሻይኾችገፅየተወሰደ

የpdfዝግጅት
⚙ አቡዒምራንሙ ሐመድመኮን
ን

አላህባነ
በብነ
ው ተጠቃሚዎችያድርገን
!!!
አላህበሙ ሐመድ፣በቤተሰባቸውና
በባልደረቦቻቸው ላይሶላትናሰላም ያውርድ፡
፡