LEKTURY NA

EGZAMIN
ÓSMOKLASISTY!
 EPIKA
CECHY EPIKI:
- O wydarzeniach opowiada narrator.
- Bohaterowie wypowiadają się w formie dialogów i monologów.
- Świat przedstawiony ma charakter fabuły.
- najczęściej stosuje prozę, rzadziej wiersz.

ELEMENTY UTWORU EPICKIEGO

NARRATOR - fikcyjna osoba, która opowiada o wydarzeniach w utworze literackim. Nie należy
utożsamiać narratora z autorem.
NARRATOR PIERWSZOOSOBOWY - wypowiada się w 1 os. liczby pojedynczej, relacjonuje
wydarzenia, których był świadkiem lub te, w których sam uczestniczył, wypowiada opinie o
bohaterach, opisuje przestrzeń i bohaterów z własnej perspektywy.
NARRATOR TRZECIOOSOBOWY - wypowiada się w 3 os. liczby pojedynczej, nie bierze udziału w
wydarzeniach, stoi poza światem przedstawionym, jest wszechwiedzący - wie wszystko o
bohaterach - ich myślach, planach, przeżyciach, nie ocenia postępowania bohaterów, nie ujawnia
swoich uczuć.
 EPIKA
NARRACJA - relacja narratora o świecie przedstawionym w dziele literackim

FABUŁA - wydarzenia ukazane w utworze powiązane ze sobą przyczynowo-skutkowo. Są poznawane

dzięki relacji narratora i wypowiedziom bohaterów. Składają się na nią akcja utworu i wszystkie wątki.
Może być jednowątkowa i wielowątkowa.

AKCJA - wydarzenia, które zmierzają do konkretnego rozwiązania

WĄTEK - wydarzenia związane z jedną lub kilkoma postaciami w obrębie konkretnego tematu. Można
wyróżnić utwory jednowątkowe lub wielowątkowe.

PUNKT KULMINACYJNY - najważniejszy moment w utworze (kluczowy), akcja uzyskuje najwyższe

napięcie, rozstrzyga losy bohaterów.

RETROSPEKCJA - przywołanie wydarzeń z przeszłości, które rozegrały się zanim zaczęła się akcja. Należą
więc do fabuły.
 EPIKA

BOHATER LITERACKI - postać występująca w utworze.

BOHATER GŁÓWNY - ma decydujący wpływ na wydarzenia
BOHATER DRUGOPLANOWY - nie ma decydującego wpływu na wydarzenia, ale pozostaje w bliskiej
relacji z bohaterem głównym.
BOHATER EPIZODYCZNY - bierze udział w wydarzeniach o mniejszym znaczeniu dla całej akcji.
BOHATER ZBIOROWY - grupa bohaterów (postaci), która jest reprezentantem określonej
zbiorowości.
BOHATER POZYTYWNY - posiadający cechy charakteru, które czytelnik może naśladować.
BOHATER NEGATYWNY - posiada naganne cechy charakteru, które nie powinny być wzorcem dla
czytelnika
BOHATER STATYCZNY - jest niezmienny w swojej postawie
BOHATER DYNAMUCZNY - przechodzi wewnętrzną przemianę pod wpływem wydarzeń.
 BAJKI
Ignacy Kraciski
BAJKA JAKO GATUNEK LITERACKI:

- jest gatunkiem epickim i należy do literatury dydaktycznej oraz moralizatorskiej,

- ma charakter krótkiej powiastki, jest napisana wierszem albo prozą,
- głównym środkiem stylistycznym jest alegoria - bohaterami są przedmioty lub zwierzęta uosabiające
cechy ludzkie,
- jedną z najważniejszych cech jest pouczenie moralne, które jest wypowiedziane wprost lub tylko
delikatnie zasugerowane,
- głównymi tematami bajek są prawdy uniwersalne o charakterze moralnym,
- historie opowiadane w bajkach są zwykle ilustracją ludzkich doświadczeń, które mają tendencję do
powtarzania się,
- funkcją bajki jest pouczenie o szkodliwości różnych zachowań oraz przekazanie wskazówek etycznych,
- zwierzęta, które są opisane, personifikują typy ludzi,
- relacje między zwierzętami są odzwierciedleniem relacji społecznych.
 «Czegoż płaczesz? — staremu mówił czyżyk młody —
Masz teraz lepsze w klatce niż w polu wygody».
"PTASZKI W KLATCE"
«Tyś w niej zrodzon — rzekł stary — przeto ci wybaczę;
Jam był wolny, dziś w klatce — i dlatego płaczę». Ignacy Kraciski

Podmiot liryczny obserwuje i przysłuchuje się rozmowie dwóch bohaterów - czyżyków. Oboje są w
niewoli - w klatce. Okoliczności, w jakich tam trafiły nie są jednak takie same. Starszy czyżyk,
zanim został uwięziony, żył na wolności, poznał jej smak. Młody czyżyk dziwi się, ze stary płacze nad
swoim losem. Urodził się już w niewoli i nie rozumie jak to jest być wolnym stworzeniem. Dziwi się, ze
nie jest mu wygodnie w klatce, przecież tam jest wygodnie. Na wolności trzeba dużo wysiłku włożyć
w życie. Młody czyżyk nie zna niebezpieczeństwa, głodu, jest mu wygodnie. Stary czyżyk zarzuca mu,
ze nie poznał prawdziwego życia, wie jedynie, jak to jest żyć w niewoli. Czuje się urażony
wychwalaniem życia w niewoli.
Bajka ta staje się jedynie pretekstem to rozważań na temat wolności. Młody czyżyk jej nie zna, więc nic nie może na
jej temat powiedzieć. Docenia tylko to, co zna, ale nie zdaje sobie sprawy z tego, co traci. Wolność to możliwości,
przeżywanie, doświadczenia - z tego wszystkiego czyżyk nieświadomie rezygnuje. Bez wolności człowiek nigdy nie
będzie w pełni żył. Oba czyżyki inaczej patrzą na życie. O dojrzałości nie decyduje wiek, ale doświadczenia. Młody
czyżyk nie ma szans stać się tak mądry jak stary, ponieważ nie ma możliwości nabyć wiedzy. Treść bajki można
odnieść do sytuacji w porozbiorowej Polsce. Poeta jest zatrwożony faktem, że zniewolone młode pokolenie nie
będzie miało motywacji do walki o wolność. Młodzież może się przyzwyczaić i ulec wpływom zaborców, a wtedy
cały dorobek narodu runie. Młodzież nie może ślepo przyjmować ideologii zaborców. Wizja Krasickiego pełna
pesymizmu nie spełnia się. Ludność walczy o niepodległosć
 "ŻONA MODNA"
Ignacy Kraciski

Cechy satyry:
- piętnuje i ośmiesza wady ludzkie (chciwość i egoizm Piotra, rozrzutność i egoizm młodej damy),
- świat zostaje ukazany w "krzywym zwierciadle" (przejaskrawienie, karykatura, ironia, drwina -
ukazanie wad młodej damy
- ma charakter dydaktyczny - poprzez krytykę i ośmieszenie negatywnych zjawisk uczy właściwych
zachowań,
- jest wierszowany, ale zachowuje elementy epiki (narrator, opowieści bohaterów) oraz dramatu
(monologi i dialogi)

Głównym tematem utworu jest opowieść o szlachcicu ziemianinie, który poślubił żonę
mieszczankę wyłącznie w celu zdobycia majątku, która chciała żyć ponad stan.
 "ŻONA MODNA"
Ignacy Kraciski

STRESZCZENIE
Piotr spotyka się z przyjacielem i żali się mu na świeżo poślubioną żonę. Małżonka była w
posiadaniu czterech wsi graniczących z jego majątkiem i dlatego się z nią ożenił. Przed ślubem
jednak spisali intercyzę, w której małżonka postawiła kilka warunków. Między innymi zażądała
powozu i zgody na rozwód, jeżeli miałoby do niego dojść. Niestety żonie nie podoba się wiesjki
klimat. Była wychowana w mieście i zafascynowana zagraniczną modą. Krytykuje ona wszystko -
męża, dom, a nawet służbę. Postanawia przebudować dworek szlachecki na wytworny palac w
stylu francuskim. Zatrudnia też nowych służących. Zmienia również ogród, dostosowując go do
zagranicznych wzorców - stawia altanki, fontanny tworzy gaiki). Organizuje wystawne uczty.
Podczas jednej z nich od sztucznych ogni zapala się stodoła, zaś pożar gasi Piotr. Żona jest zajęta
wtedy zabawą z gośćmi. W efekcie Piotr widząc straty, zgadza się przenieść do miasta. Tam czas
mija na zbytkach.
Piotr kończy utwór słowami: Próżny żal, jak mówią, po szkodzie.
 "ŻONA MODNA"
Ignacy Kraciski

Żona
Odziedziczyła cztery wsie. Jest polską szlachcianką, która całe życie spędziła w mieście. Jest
kapryśna, samolubna i nieczuła. Niestety nie kocha małżonka i nie wykazuje żadnej czułości
względem niego. Jest egoistką, nie szanuje innych. Liczy się dla niej tylko to, co materialne i
modne, co świadczy o jej próżności. Jest bezmyślna - niszczy dworek szlachecki urządzając w nim
pałac. Krytycyzm nie odstępuje jej w żadnym działaniu - krytykuje wszystko, co polskie i wiejskie,
gardzi życiem na wsi. Żyje ponad stan, trwoni pieniądze, przez co doprowadza majątek do ruiny.

Pan Piotr
Jest polskim szlachcicem i właścicielem majątku ziemskiego. Najlepiej czuje się na wsi. Niestety
jest chciwy i interesowny, co prowadzi do nieszczęśliwego małżeństwa. Postępuje zgodnie ze
szlacheckimi zwyczajami, co świadczy o tym, że jest przywiązany do polskiej tradycji. Nie zależy
mu na luksusowym życiu, potrafi żyć skromnie. Spełnia wszystkie zachcianki żony, co dowodzi
tego, ze jest człowiekiem uległym i naiwnym.
 "REDUTA ORDONA"
Adam Mickiewicz

Utwór powstał po upadku powstania listopadowego pod wpływem opowieści Stefana

Garczyńskiego, który był jego przyjacielem, ale również uczestnikiem walk. Opowiedział on o
obronie reduty na warszawskiej Woli. Wówczas niewielka grupa Polaków próbowała obronić
Redutę przed wojskami rosyjskimi. Polacy nie byli w stanie stawiać opór Rosjanom, dlatego Julian
Konstanty Ordon wysadził redutę, by nie dostała się ona w ręce wroga. Zginęło wtedy wielu
Polaków.
Utwór ten jest zatem upamiętnieniem bohaterskiej postawy Polaków, a także heroicznego czynu
Ordona. W utworze Ordon ginie wraz z powstańcami, jednak w rzeczywistości przeżył wybuch i
walczył w kolejnych akcjach zbrojnych.

Głównym tematem utworu są wydarzenia z powstania listopadowego, które rozgrywały się w

Warszawie podczas obrony reduty na Woli. Przebieg wydarzeń jest zrelacjonowany przez
adiutanta polskiego generała. Obserwuje on dramatyczne zmagania Polaków podczas obrony
fortu.
 "REDUTA ORDONA"
Adam Mickiewicz

Polacy zostali skontrastowani z Rosjanami. Polacy są uosobieniem dobra, zaś Rosjanie ukazują siły
zła.
POLACY:
Są nieliczni, posiadają jedynie sześć armat z niewielką ilością amunicji. Mimo, że nie otrzymali
rozkazu, przystępują do walki, ponieważ obrona ojczyzny jest ich obowiązkiem. Cechuje ich
męstwo, odwaga i ofiarność. Honor sprawił, że woleli zginąć, niż oddać Redutę w ręce wroga. W
opisie reduty dominuje biel, co symbolizuje zarówno czystość jak i cierpienie Polaków. Reduta
zostaje porównana do motyla wrzuconego w mrowisko.

ROSJANIE
Przeważają liczebnie nad wojskami polskimi. Posiadaja dwieście armat. Walczą na rozkaz cara,
który jest bezlitosnym i okrutnym tyranem. Car wymierza surowe kary za nieposłuszeństwo. Bunt
Polaków go zaskoczył, dlatego rozkazuje go bestialsko stłumić. Rosjanie są na służbie cara,
wykonują wszystkie jego rozkazy. Jest on dla nich ważniejszy niż Bóg. Czerń symbolizuje
okrucieństwo i bezwględność Rosjan. Są porónani do robactwa, zaś car do szatana.
 "ŚWITEZIANKA"
Adam Mickiewicz
CECHY BALLADY:
- świat realistyczny (strzelec) i fantastyczny (rusałka),
- opis gwałtownych zdarzeń (uniesienia miłosne, zdrada, zemsta),
- nastrój tajemniczości i grozy (wydarzenia na tle przyrody budzącej niepokój - ciemny las,
wzburzona woda, noc, mgła , błyski fali na tafli jeziora)
- elementy ludowości (w jeziorze mieszkają nimfy, nie ma winy bez kary)

CZAS I MIEJSCE AKCJI: czas nieokreślony nad brzegami jeziora Świteź, na Litwie

Głównym tematem utworu jest opowieść o miłości, zdradzie i karze oparta na

ludowym podaniu związanym ze Świtezią.
 "ŚWITEZIANKA"
Adam Mickiewicz
STRESZCZENIE
Każdej nocy nad brzegami jeziora Świteź młody strzelec spotyka się z tajemniczą dziewczyną.
Proponuje jej, aby zamieszkała wspólnie z nim w leśnej chatce. Jest gotowy przysiądz jej
dozgonną wierność i miłość. Kochanka mówi słowa ostrzeżenia:

Kto przysięgę naruszy,

Ach, biada jemu, za życia biada!
I biada jego złej duszy!

Strzelec jest gotowy dotrzymać danego słowa, jednak w drodze powrotnej do domu dostrzega
piękną dziewczynę, która wyłania się ze wzburzonych wód Świtezi. Namawia ona młodzieńca, by
zostawił ukochaną, na co decyduje się strzelec, łamiąc tym przysięgę. Dostrzega, że rusałka jest
jednocześnie jego ukochaną, zaś w obie dziewczyny wcieliła się Świtezianka, czyli bogini Jeziora.
Dziewczyna karze strzelca - jego ciało pochłania ziemia, zaś dusza błąka się obok modrzewia,
które było miejscem spotkań zakochanych.
 "ŚWITEZIANKA"
Adam Mickiewicz

STRZELEC
Jest myśliwym z boru, młodym mężczyzną. Ulega cielesnym uniesieniom i zmysłowym
pokusom. Nieodpowiedzialnie traktuje daną przysięgę. Lekceważy czucia zarówno swoje
jak i ukochanej.

ŚWITEZIANKA
Jest wodną nimfą, jednocześnie boginią jeziora Świteź. Posiada moce nadprzyrodzone.
Poddaje strzelca próbie, przybierając postać dziewczyny.
 "ŚWITEZIANKA"
Adam Mickiewicz

MOTYWY:

WINA I KARA - należy brać odpowiedzialność za swoje deklaracje i liczyć się z konsekwencjami
popełnionych czynów. Nakazuje się przestrzeganie zasad, które odwołują się do ludowej moralności.
Każdy, kto zawinił, musi ponieść karę. Na wyrok najsurowszy zasługuje zdrada. Strzelec uległ czarom istoty
nadprzyrodzonej, jednak to nie łagodzi jego winy. Świtezianka reprezentuje naturę, która jest strażniczką
moralnego porządku.

MIŁOŚĆ - jest uczuciem świętym i najwyższym. Każdy, kto jej nie uszanuje, poniesie surową karę.

PRZYRODA - mroczna i tajemnicza. Stanowi tło dla wydarzeń, ich dramatyzmu, a także oddaje gwałtowne
przeżycia bohaterów. Jest skoncentrowana na budowaniu nastroju tajemniczości i grozy. Jako siła
potężna ma bezpośredni wpływ na ludzkie życie.
 "PAN TADEUSZ"
Adam Mickiewicz
Dzieło jest epopeją. Powstało w 1834 roku.
Pełny tytuł: Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we
dwunastu księgach wierszem.
Został napisany podczas Wielkiej Emigracji. Zawiera obraz "kraju lat dziecinnych". Przywołuje szczęśliwe
chwile spędzane w ojczyźnie. Utwór ten miał pełnić funkcję terapeutyczną dla wygnanych poza granice
kraju.
W utworze pojawia się określenie ostatni, co sugeruje świat, który odchodzi i już nie powróci. Świat
opisany jest reliktem Rzeczpospolitej przedrozbiorowej.

Czas akcji: lato 1811 - pięć dni (księgi I-X),

wiosna 1812 - jeden dzień (księgi XI-XII)

Miejsce akcji: Litwa, Soplicowo, zaścianek Dobrzyńskich, zamek Horeszków, karczma

Najważniejsi bohaterowie: Jacek Soplica (ksiądz Robak), Tadeusz Soplica, Sędzia Soplica, Stolnik
Horeszko, Zosia Horeszkówna, Telimena
 "PAN TADEUSZ"
Adam Mickiewicz
"Pan Tadeusz" jako epopeja:
- rozbudowany utwór epicki, wierszowany;
- ukazuje losy wybranej grupy bohaterów (zwykli ludzie, przedstawiciele klasy średniej
szlachty, arystokracja, drobna szlachta zaściankowa) na tle ważnych dla całego narodu
wydarzeń;
- pisany trzynastozgłoskowcem;
- narrator wszechobecny, wszechwiedzący i obiektywny, ujawnia się w inwokacji. Mamy do
czynienia z dwoma narratorami: wszechwiedzącym oraz uczestnikiem wydarzeń;
- liczne poetyckie i realistyczne opisy, porównania homeryckie
 "PAN TADEUSZ"
Adam Mickiewicz

Księga pierwsza: Gospodarstwo

Utwór rozpoczyna INWOKACJA, czyli wyraz tęsknoty za tym, co utracone...

Narrator opisuje dwór szlachecki jako miejsce niezwykłe - ARKADIA!
Do dworu powraca TADEUSZ- 20-letni syn JACKA SOPLICY, który od dziecka mieszkał w Wilnie.
Tadeusz dostrzega piękną dziewczynę. Szybciej bije mu serce, ale nie wie, co to takiego... :) Wojski
wita młodzieńca i opowiada o zaproszonych gościach - TADEUSZ SIĘ ŻENI! Zachód słońca odmierza
czas i kończy pracę w polu, zaś Sędzia jest DOBRYM GOSPODARZEM, który dba o OBYCZAJE. PROTAZY
(woźny) nakazuje przenieść kolację do starego, zaniedbanego już zamku, którego losy zostaną
rozstrzygnięte podczas sądu granicznego. Hrabia, dziedzic rodziny HORESZKÓW interesuje się
zamkiem. Podczas kolacji pojawia się PIĘKNA TELIMENA, która dla Tadeusza jest piękną panną z
ogrodu. Zebrani rozmawiają o obyczajach, o modzie francuskiej, o Napoleonie. REJENT kłóci się z
ASESOREM, który chart jest lepszy: Kusy czy Sokół? Tadeusz rozmawia z Telimeną po francusku, zaś
Podkomorzy zapowiada polowanie, by zakończyć spór Kusego i Sokoła.
 "PAN TADEUSZ"
Adam Mickiewicz
Księga druga: Zamek
Zjawia się HRABIA - dziedzic Horeszków o romansowej głowie, artysta. HRABIA spotyka GERWAZEGO
(Rębajłę, Klucznika) - ostatniego sługę rodziny Horeszków, który opowiada historię zabicia Stolnika i
mówi, że póki on żyje. Sędzia nie przejmie zamku. HRABIA dostrzega ZOSIĘ i zachwyca się jej urodą.
Okazuje się gęsiareczką. Polowanie nie rozstrzyga sporu między Asesorem i Rejentem. TADEUSZ
FLIRTUJE z TELIMENĄ. Ona twierdzi, że nie jest z nim spokrewniona. TELIMENA udaje się na RYDZE.
TADEUSZ podąża za nią...

Księga trzecia: Umizgi

HRABIA dołączył do grzybobrania. TELIMENA siada w ŚWIĄTYNI DUMANIA - kładzie się na swoim szalu
i zaczyna czytać książkę. SĘDZIA rozmawia z TELIMENĄ o zamiarach ożenienia TADEUSZA z ZOSIĄ.
Spotyka się z jej krytyką! TELIMENA rozmawia z TADEUSZEM i HRABIĄ o malarstwie. HRABIA szkicuje.
HRABIA jest zauroczony TELIMENĄ, ta daje dyskretnie klucz z karteczką TADEUSZOWI. GAJOWY
informuje SĘDZIEGO, że niedźwiedź wyszedł z matecznika.
 "PAN TADEUSZ"
Adam Mickiewicz

Księga czwarta: Dyplomatyka i łowy

POLOWANIE zostało rozpoczęte nabożeństwem do św. Huberta. TADEUSZ budzi się później i
dostrzega ZOSIĘ. Następnie udaje się do dwóch karczm Gerwazego i Protazego, które dzierżawi Żyd
Jankiel, którego częstym gościem jest KSIĄDZ ROBAK. Narrator opisuje puszczę (stara i szeroka) i
matecznik. Polowaniem dowodzi WOJSKI uważany za mistrza polowania. Zestrzelony niedźwiedź
rusza w kierunku Tadeusza, Hrabiego i Wojskiego. Na niedźwiedzia rzucają się psy Podkomorzego -
STRAPCZYNA I SPRAWNIK. ASESOR Z REJENTEM znowu się kłócą. WOJSKI dmie w róg. GERWAZY
zachwyca się KSIĘDZEM ROBAKIEM który strzelił do niedźwiedzia z broni Gerwazego. Do tej pory znał
tylko jednego takiego strzelca... JACKA SOPLICĘ. DOWEYKO I DOMEYKO - mylono ich podczas sejmików.
Szlachcic, który został ranny z winy Domeyki obciął wąsy Doweyce. Zakończyli spór pojedynkiem przez
skórę niedźwiedzia - był to pomysł Wojskiego. Pogodzili się, poślubili swoje siostry, wybudowali
karczmę "Niedźwiadek".
 "PAN TADEUSZ"
Adam Mickiewicz

Księga piąta: Kłótnia

TELIMENA zastanawia się jak zadbać o swój byt na stare lata. Postanawia wprowadzić ZOSIĘ na
salony. W sali TADEUSZ POZNAJE ZOSIĘ - to ją widział w ogródku. Wybiega z sali po kłótni z TELIMENĄ.
TELIMENA płacze siedząc na mrowisku. TADEUSZ dostrzega ją wijącą się po łące. Godzą się i wracają
do zamku. Podczas wieczerzy HRABIA rozmawia z ZOSIĄ denerwując Telimenę. Telimena
rozczarowuje TADEUSZA swoim wyglądem. Piją zdrowie Księdza Robaka. Zwycięzcą ogłaszają
HRABIEGO. GERWAZY nakręca zegary i dochodzi do WIELKIEJ KŁÓTNI! TADEUSZ wyzywa HRABIEGO na
pojedynek. Gerwazy rzuca w zebranych rurami z organ. GERWAZY namawia HRABIEGO, by
zorganizować NAJAZD. Postanowili szukać wspólników wśród zaściankowej szlachty.
 "PAN TADEUSZ"
Adam Mickiewicz

Księga szósta: Zaścianek

Atmosfera w Soplicowie jest napięta. SĘDZIA pisze do sądu skargę na HRABIEGO i GERWAZEGO.
KSIĄDZ ROBAK namawia SĘDZIEGO do zgody. Mówi, że trzeba szykować powstanie, bo zbliża się
NAPOLEON. Sędzia oczekuje przeprosin HRABIEGO. HRABIA pojechał do DOBRZYNA zbierać szlachtę
zaściankową, która pracuje jak zubożałe chłopstwo. Na czele stoi Matyjasz Dobrzyński - Maciek nad
Maćkami.

Księga siódma: Rada

Bartek tłumaczy Maciejowi, że NAPOLEON się zbliża
i trzeba oczyścić Litwę z Moskali. Namawia do powstania. GERWAZY ponownie nawołuje do zajazdu -
trzeba oczyścić Litwę ze śmieci. Przypominają sobie winy Sędziego. BARTEK broni SOPLICĘ.
Decyzja zapada - NAJAZD! WITAJĄ Hrabiego wiwatami.
 "PAN TADEUSZ"
Adam Mickiewicz

Księga ósma: Zajazd

WOJSKI tłumaczy gościom po wieczerzy, że kometa zwiastuje problemy. W pokoju ROBAK
przyznaje się przed SOPLICĄ do swojej prawdziwej tożsamości. TADEUSZ powiadamia SĘDZIEGO, że
jedzie pojedynkować się za granicę. SĘDZIA zna prawdziwy powód. TADEUSZ żegna się z TELIMENĄ.
Wybiega z domu nad staw, gdzie planuje popełnić samobójstwo. Nadjeżdża HRABIA i nakazuje
pojmać TADEUSZA. Najazd się rozpoczyna. SĘDZIA próbuje się godzić, HRABIA odmawia. GERWAZY
nakazuje PROTAZEMU oddanie gruntów HRABIEMU. Ten odmawia - wymuszony akt nie ma mocy.
Szlachta więzi gości i Sopliców i świętuje. Pijani zasypiają.

Księga dziewiąta: Bitwa

Na śpiącą szlachtę napadają ludzie kapitana Płuta - MOSKALE. Nadjeżdża KSIADZ ROBAK wraz z
MICKIEWICZEM, BARTKIEM (PRUSAKIEM). ROBAK gratuluje zwycięstwa i częstuje wódką. Sytuację
zaostrza TADEUSZ, który policzkuje kapitana Płuta. ROBAK ratuje życie Hrabiemu i Gerwazemu.
 "PAN TADEUSZ"
Adam Mickiewicz

Księga dziesiąta: Emigracja - Jacek

Trwa dyskusja o skutkach najazdu. Bierze w niej udział SĘDZIA, GERWAZY, RYKOW. Szlachta musi
uciekać. TADEUSZ odmawia zaręczyn, które planuje KSIĄDZ ROBAK. SĘDZIA proponuje HRABIEMU, by
został. KSIĄDZ ROBAK wyjawia prawdę GERWAZEMU: "Szedł w mnichy jak robak w proch".

Księga jedenasta: Rok 1812

W Soplicowie urządzono obóz wojskowy, ponieważ znajduje się na trakcie, w którym od strony
Niemna nadciąga wojska prowadzone przez księcia Józefa i króla Hieronima. Pojawiają się:
Dąbrowski, Kniaziewicz, Małchowski, Giedrojć i Grabowski.
W dzień Najświętszej Panny Kwietnej uhonorowano Jacka Soplicę. Protazy i Gerwazy częstują się
tabaką i rozmawiają o Tadeuszu i Zosi. Rejent i Asesor się godzą, ich psy razem dopadły zająca. Uczta
odbywa się na zamku. Generał Kniaziewicz prezentuje Zosię zebranym. Kolejni narzeczeni to Asesor i
Tekla Hreczeszanka - córka Wojskiego.
 "PAN TADEUSZ"
Adam Mickiewicz

Księga dwunasta: Kochajmy się

Zaręczeni Tadeusz i Zosia częstują chłopów. W ten sposób młodzi dziedzice mówią, że będą służyć
ludowi. Goście na zamku podziwiają serwis, na którym widoczne są sceny z polskiej historii.
Dąbrowski rozmawia z Gerwazym i Maćkiem. Maciek twierdzi, że Polska potrzebuje polskiego
bohatera i polskiego wojska. Wchodzi Telimena i po francusku ubrany Rejent, którego widok oburza
Maćka. Hrabia nie kryje oburzenia sytuacją. Ciągle nosi wstążkę Telimeny. Nie decyduje się na ślub z
nią. Dostrzega Podkomarzankę. Tadeusz i Zosia oddają wolność chłopom. Zaczyna się Polonez.
Szlachta tańczy z chłopami. Jankiel gra na cymbałach Poloneza Trzeciego Maja.

Epilog
Część nigdy nie ukończona, napisana w stylu refeksyjno-elegijnym jest komentarzem do wydarzeń
w poemacie. Mickiewicz ucieka "do krajów lat dziecinnych", aby uwolnić się od tego co "obce i
nienawistne".
Ucieka od wszystkich hałasów i sporów, które wpływają na waśnie i konflikty polskiej emigracji.
Czuje się na obczyźnie jak nieproszony gość, zaś to, co wspomina jest "święte i czyste".
 "PAN TADEUSZ"
Adam Mickiewicz

Księga dwunasta: Kochajmy się

Zaręczeni Tadeusz i Zosia częstują chłopów. W ten sposób młodzi dziedzice mówią, że będą służyć
ludowi. Goście na zamku podziwiają serwis, na którym widoczne są sceny z polskiej historii.
Dąbrowski rozmawia z Gerwazym i Maćkiem. Maciek twierdzi, że Polska potrzebuje polskiego
bohatera i polskiego wojska. Wchodzi Telimena i po francusku ubrany Rejent, którego widok oburza
Maćka. Hrabia nie kryje oburzenia sytuacją. Ciągle nosi wstążkę Telimeny. Nie decyduje się na ślub z
nią. Dostrzega Podkomarzankę. Tadeusz i Zosia oddają wolność chłopom. Zaczyna się Polonez.
Szlachta tańczy z chłopami. Jankiel gra na cymbałach Poloneza Trzeciego Maja.

Epilog
Część nigdy nie ukończona, napisana w stylu refeksyjno-elegijnym jest komentarzem do wydarzeń
w poemacie. Mickiewicz ucieka "do krajów lat dziecinnych", aby uwolnić się od tego co "obce i
nienawistne".
Ucieka od wszystkich hałasów i sporów, które wpływają na waśnie i konflikty polskiej emigracji.
Czuje się na obczyźnie jak nieproszony gość, zaś to, co wspomina jest "święte i czyste".
 "PAN TADEUSZ"
Adam Mickiewicz

MIŁOŚĆ NIESZCZĘŚLIWA - JACEK SOPLICA I EWA HORESZKÓWNA

Miłość nieszczęśliwa już w zarodku skazana jest na klęskę i przysparza bohaterom wiele
cierpienia. W "Panu Tadeuszu" taka miłość połączyła Jacka Soplicę i Ewę Horeszkównę (córkę
Stolnika Horeszki). Powodem zawodu miłosnego Jacka jest różnica majątkowa między nim a rodziną
Ewy. Jacek był zubożałym szlachcicem, który nie był godzien ręki córki Stolnika. Miłość między
dwojgiem młodych ludzi była wielka, bardzo intensywna, ale musiała pozostać w ukryciu. Jacek nie
dostał czarnej polewki, ponieważ nie zdążył zapytać Stolnika o rękę Ewy, ale upokorzenie i odrzucenie,
jakie go spotkało, zmieniło jego życie. Oboje poślubili zupełnie inne osoby. Ewa poślubia mężczyznę
wybranego przez ojca, zaś Jacek decyduje się ożenić kobietę, której nie darzy uczuciem. Ewa zmarła
na zesłaniu, zaś Jacek popadł w pijaństwo i stracił żonę.
Jacek rozpamiętuje to wielkie uczucie do końca swojego życia. Prawdy o wydarzeniach dowiadujemy
się, gdy Jacek Soplica był na łożu śmierci.
 "PAN TADEUSZ"
Adam Mickiewicz

MIŁOŚĆ SZCZĘŚLIWA - TADEUSZ I ZOSIA

Ich związek został zaplanowany przez Jacka Soplicę, przez co Jacek chciał pogodzić zwaśnione rody.
Flirty Tadeusza z Telimeną chwilowo zakłóciły pomyślną realizację zamierzeń Jacka, jednak Tadeusz
w porę dostrzegł swoją pomyłkę w ulokowaniu swoich uczuć. Jego dostrzeżenie prawdy nastąpiło w
pierwszej chwili, gdy zobaczył Zosię w towarzystwie. Tadeusz w zasadzie niezbyt wiele rozmawiał z
Zosią, nie narzucał jej swojej miłości. Nie zostały ukazane żadne chwile ich wspólnych uniesień.
Sama postawa Zosi była również bierna. Nie wyznała mu wprost swoich uczuć, postanowiła
cierpliwie zaczekać na moment, gdy Tadeusz wróci z frontu. Zosia była zupełnym przeciwieństwem
wyrachowanej i interesownej Telimeny. Ich uczucie było jednak bardzo szczere, prawdziwe i niewinne.
Pomogło pogodzić zwaśnione rody, czyli zrealizować plan Jacka Soplicy.
 "PAN TADEUSZ"
Adam Mickiewicz

GRZECZNOŚĆ (DOBRE WYCHOWANIE)

Sędzia uważa, że ówczesna młodzież (1811 r.) nie wie, jak należy właściwie się zachować. Tłumaczy
on, że za jego czasów młodzież nie uczyła się dobrego wychowania w szkołach, ale w pańskich
dworach. Sędzia przez wiele lat przebywał u ojca Podkomorzego, dlatego też jego zwyczaje i
maniery są nienaganne. Do dziś wdzięczny jest za to wychowanie i wieczorami modli się za swojego
mentora. Sędzia tłumaczy, że grzeczność jest obowiązkowa, ale będzie różniła się w zależności od
osób, z którymi mamy do czynienia. Inna będzie względem osób w hierarchii wyższej, inna
względem szlachcica, jeszcze inna względem parobka czy chłopa. Inna grzeczność obowiązywać
będzie względem, żony, męża czy też dziecka. Kiedyś więcej uczono się o historii powiatu po to, by w
czasie rozmowy wykazać się wiedzą lokalną i przez to pokazać szacunek rozmówcy. Sędzia
twierdzi, że dziś to zachowanie odeszło w niepamięć. Obecnie tylko szlachcic może liczyć się z
zaufaniem i szacunkiem.
 "PAN TADEUSZ"
Adam Mickiewicz

GRZECZNOŚĆ (DOBRE WYCHOWANIE)

Sędzia nauczył się również, że szczególny szacunek należy się osobom starszym, zaś kolejnym
kryterium jest urodzenie. Ważne są cnoty, obyczaje i tradycje.
Sędzia uważa, że przestrzeganie tych zasad jest gwarantem ładu na świecie. Próba ich zmiany jest
traktowana jako pogwałcenie harmonii.
Wart uwagi jest również stosunek młodych kawalerów do panien na wydaniu. Szczególnie należy
szanować dziewczęta, które pochodzą z zacnego domu, które są bogate i obdarzone urodą. Właśnie
to uznanie jest najlepszą drogą do prawdziwej miłości i tworzenia szczęśliwych rodzin.
"Pan Tadeusz" prezentuje świat, w którym rządzą wiek, urodzenie i pieniądze.
Swój wywód Sędzia prowadził podczas kolacji, kiedy Tadeusz po powrocie ze stolicy nie potrafił
zachować się przy stole wśród dam. Należało im podawać jedzenie i zabawiać rozmową.
 "PAN TADEUSZ"
Adam Mickiewicz

OJCZYZNA / PATRIOTYZM
"Pan Tadeusz" nasycony jest różnymi motywami o charakterze patriotycznym. Należy wspomnieć
o dworze Sopliców, który jest przykładem typowego dworu polskiego. Znajduje się w nim zegar, który
wygrywa "Mazurka Dąbrowskiego", na serwisie widnieją malowidła nawiązujące do obrad Sejmu
Czteroletniego. Koncert Jankiela przypomina ostatnie kilkadziesiąt lat (Konstytucja 3 maja,
Targowica, powstanie kościuszkowskie, rzeź Pragi.) Na ścianach dworku w Soplicowie znajdują się
portrety bohaterów narodowych, np. Rejtana oraz obrazy przedstawiające ważne elementy
narodowych dziejów (powstanie pod wodzą Tadeusza Kościuszki, bitwa pod Racławicami, powstanie
Jasińskiego w Wilnie, rzeź Pragi). Ważny jest również opis obyczajów (polowania, gościnność, uczty
itp.). Uwagę przykuwają również stroje szlacheckie. Polski nie ma na mapach, ale przynależność do
kraju jest silna w sercach narodu. Bohaterowie często wspominają lata świetności ojczyzny.
 "PAN TADEUSZ"
Adam Mickiewicz

OJCZYZNA / PATRIOTYZM
"Pan Tadeusz" jest wynikiem tęsknoty autora za ojczyzną, ale także szczególnej troski o losy kraju.
Epopeja została napisana po upadku powstania listopadowego, jednak akcja przenosi się
wcześniej, kiedy ludzie myślą i marzą o wolnym kraju. Pod wodzą księdza Robaka naród ma
przygotować się do decydującego momentu odzyskania wolności. Niestety cały spisek komplikuje
postępowanie Gerwazego, który w swoim zasięgu ma jedynie zemstę. Niedługo na Litwę wkraczają
wojska, które podążają na Moskę. Epilog jest momentem, w którym autor snuje smutne refleksje o
losach ojczyzny.
TŁO HISTORYCZNE
W latach 1811 i 1812 Napoleon przygotowuje się do wymarszu na Moskę. Wszyscy mu kibicują oprócz Macieja
Dobrzyńskiego. Ogromne uznanie zyskał również generał Henryk Dąbrowski, który tworzy Legiony Polskie. Walczyły
one pod kierunkiem Napoleona. Czytamy również o innych postaciach historycznych: Kniaziewiczu,
Małachowskim, Giedrojciu, Grabowskim.
Nie wszystkie fakty opisane w dziele zgadzają się z historią. Wojska napoleońskie wkroczyły w rzeczywistości w czerwcu
1812 roku, zaś w utworze miało to miejsce na wiosnę, czyli w czasie rozkwitu, nowego przebudzenia do życia. Ten zabieg
literacki pomógł autorowi wywołać nastrój nadziei i marzeń.
 "PAN TADEUSZ"
Adam Mickiewicz

PRZEMIANA JACKA SOPLICY

Na jego losach również zaciążyła nieszczęśliwa miłość do Ewy Horeszkówny. Miłość tę zniszczył Stolnik -
bogaty magnat. Jacek zabija Stolnika, co odmienia jego życie. Postanawia zrezygnować z osobistego
szczęścia, wstępuje do klasztoru i wojsk napoleońskich. Wystawia się na najtrudniejsze i najbardziej
niebezpieczne walki, ponieważ w ten sposób chce odkupić swoją winę.
Jacek nie działa samotnie. Uczestniczy we wspólnych inicjatywach, mobilizuje ludzi do walki. Nie czuje
odpowiedzialności za cały naród, zatem nie grzeszy pychą. Nie wywyższa się nad innych i nie przypisuje
sobie prawa do rządzenia narodem. Prezentuje postawę cichą, skromną, pokorną (osłania twarz
kapturem, nosi habit, nazwisko Robak). Kreuje się na sługę a nie przywódcę. Jest rozsądny w swych
działaniach, doskonale zna usposobienie szlachty, przez co może objąć dobra taktykę w rozmowach i
pokierować ich działaniem. Wszystko, co wie i potrafi, wykorzystuje do programowej pracy na rzecz
ojczyzny.
Jacek Soplica z hulaki i awanturnika zmienia się w cichego, pokornego ale aktywnego zakonnika.
Został ofiarnym emisariuszem i Żołnierzem. Jego postawa jest godna naśladowania. Symbolizuje
przemianę stanu szlacheckiego: najpierw prezentuje szlachcica zawadiakę, następnie patriotę. Formą
pokuty jest również rezygnacja z wychowania jedynego syna Tadeusza.
 "Opowieść Wigilijna"
Charles Dickens

"Opowieść wigilijna" jest opowiadaniem:

- pisana prozą, niewielkich rozmiarów,
- jednowątkowa - dotyczy przemiany Ebenezera Scrooge'a,
- posiada bardziej swobodą konstrukcję niż nowela, ponieważ zawiera opisy,
- o wydarzeniach opowiada narrator (wszechwiedzący, w 3. osobie).

CZAS I MIEJSCE AKCJI: Londyn, XIX wiek, w czasie Wigilii Bożego Narodzenia

GŁÓWNYM TEMATEM opowiadania jest przemiana Ebenezera Scrooge'a, która

nastąpiła w świątecznym czasie.
 "Opowieść Wigilijna"
Charles Dickens

Jest wigilia Bożego Narodzenia. Główny bohater - Ebenezer Scrooge

siedzi w swoim kantorku i pracuje nad księgami rachunkowymi. Jego pracownik Robert
Cratchit pomaga mu w tym. Do Ebenezera przychodzi jego siostrzeniec Fred, który
zaprasza wuja na świąteczny obiad i składa mu świąteczne życzenia. Ebenezer nie
przyjmuje zaproszenia i nie odwzajemnia życzeń. Następnie przychodzą przedstawiciele
towarzystwa dobroczynnego, którym Scrooge odmawia wsparcia. Odmawia też pomocy
małemu kolędnikowi.

DUCH JAKUBA MARLEYA

Wieczorem, po powrocie do domu, pojawia się duch zmarłego wspólnika
- Jakuba Marleya, który był bardzo podobny do Scrooge'a za życia.
Przekonuje Ebenezera do zmiany, ponieważ po śmierci może podzielić los
Marleya, czyli będzie się błąkał skuty łańcuchami. Zapowiada on też wizytę
kolejnych duchów.
 "Opowieść Wigilijna"
Charles Dickens

DUCH PRZESZŁOŚCI
Duch Wigilijnej Przeszłości pojawia się jako pierwszy. Zabiera on bohatera w
przeszłość, czyli do czasów dzieciństwa, młodości i lat dojrzałości. Ebenezer
najpierw widzi siebie jako dziecko bawiące się z kolegami na wsi, później widzi
siebie jako ucznia, który samotnie spędza święta w szkole, następnie widzi
siebie jako kawalera biorącego udział w potańcówce, na końcu spotyka siebie
w momencie, kiedy narzeczona Bella zrywa z nim zaręczyny. Bella zauważyła
zmianę Scrooga, który przez wiele lat zmienił się pod wpływem pieniędzy.
Spotkanie z przeszłością budzi w bohaterze różne skrajne uczucia - od
radości po ropacz.
 "Opowieść Wigilijna"
Charles Dickens

DUCH TERAŹNIEJSZOŚCI
Drugim duchem jest Duch Tegorocznej Wigilii. Udają się na spacer po ulicach
Londynu. Oglądają radość ludzi, którzy szykują się do świąt. Udają się do
domu Roberta Cratchita, gdzie obserwują rodzinny nastrój szykowania się do
świąt. Okazuje się, że rodzina żyje w biedzie, zaś najmłodzy spośród sześciorga
dzieci Tim jest niepełnosprawny. Scrooge dostrzega ogromną miłość mimo
biedy i problemów. Zaczyna bać się o los Tima, a także staje się wrażliwszy na
biedę i krzywdę ludzką. W końcu udają się do domu Freda. Tam zabawa trwa
na całego. Wznoszą toast za Ebenezera, mimo, że nie pałają do niego
sympatią. Bohater czuje smutek i żal, że nie przyjął zaproszenia siostrzeńca.
Pojawiają się dwa duchy: dziewczynka i chłopczyk. Są to dzieci ludzi -
Ciemnota i Ubóstwo. Duch namawia Ebenezera, żeby walczył z tymi
zagrożeniami, w przeciwnym razie będzie zgubiony.
 "Opowieść Wigilijna"
Charles Dickens

DUCH PRZYSZŁOŚCI
Duch Przyszłych Wigilii pojawia się jako trzeci. Ebenezer jest świadkiem
swojej przyszłości. Słyszy, jak bogaci panowie rozmawiają o śmierci kogoś ze
swojego środowiska. Sklepikarze odkupują od służących przedmioty, które
zostały skradzione z domu zmarłego. Słyszy, jak mówią, że zmarły był
nieludzki, dlatego po śmierci został sam w swoim domu. Widzi też, jak
dłużnicy zmarłego odczuwają ulgę na wieść o śmierci tajemniczego pana.
Widzi cierpienie Roberta Cratchita po śmierci Tima, a w efekcie widzi swój
własny grób. Rozumie, że tajemniczy zmarły pan to on i tak będzie wyglądał
czas po jego śmierci, jeżeli się nie zmieni. Odczuwa pokorę i prosi ducha o
szansę na zmianę. W końcu budzi się w swoim łóżku.
 "Opowieść Wigilijna"
Charles Dickens
Wspólnik Ebenezera Scrooge'a, który nie żyje już od siedmiu lat. Łańcuchy,
DUCH
które nosi sam na siebie włożył za życia. Po śmierci uświadomił sobie, że
JAKUBA
wszelkie bogactwo, którym człowiek nie dzieli się z innymi, prowadzi do zguby i
MARLEYA
nieszczęścia. Odwiedza Ebenezera, aby namówić go do zmiany swojego życia.

Jest podobny do dziecka i starca. ubrany jest w białą tunikę ozdobioną

DUCH
kwiatami, ma gałązkę ostokrzewu, zaś z jego głowy promieniuje światło.
WIGILIJNEJ
Zabiera Ebenezera w przeszłość, aby pobudzić w nim stare emocje i
PRZYSZŁOŚCI
przypomnieć, kim był.

Jest pogodnym olbrzymem. Założoną ma zieloną szatę, na głowie ma wieniec

DUCH
z ostrokrzewu. W dłoni trzyma pochodnię w kształcie rogu obfitości. Siedzi na
TEGOROCZNEJ
tronie, który stworzony był ze świątecznych przysmaków. Pokazuje Scrooge'owi
WIGILII
biedę i namawia go, by zmienił swoje postępowanie.

Ubrany jest w czarny płaszcz, ma zakrytą twarz. Ciągle milczy, wskazuje

DUCH
PRZYSZŁYCH
gestami wszystko, co Ebenezer powinien zobaczyć. Uświadamia
WIGILII bohaterowi, że jeżeli się nie zmieni, jego przyszłość będzie tragiczna.
 "Opowieść Wigilijna"
Charles Dickens
PRZEMIANA BOHATERA
Poznajemy Ebenezera jako chciwego starca, skąpego bogacza. Pod wpływem wizyt duchów,
Ebenezer poznaje prawdziwego siebie i odkrywa sens życia. Wie, ze przez większość życia
skupiał się na kwestiach niewłaściwych, które wyrastały jedynie z jego egoizmu. Od tego
momentu postanawia wspierać otoczenie, być życzliwym dla ludzi i pomocny.

FANTASTYKA
W opowiadaniu pojawiają się postaci i wydarzenia fantastyczne. Bohaterami staja się duchy,
które przyjmują role przewodników. Ukazują one bohaterowi wartości, którymi powinien
kierować się w swoim życiu. Właśnie one mają bezpośredni wpływ na przemianę bohatera.

SAMOTNOŚĆ
Podczas podróży w przeszłość okazało się, że Ebenezer był niekochany i odrzucony przez
swojego ojca, co miało największy wpływ na jego życie. Nikt nie darzył go miłością, dlatego nie
był w stanie kochać innych. Duchy przypomniały bohaterowi, ze obecność innych osób w
naszym życiu jest ogromnym darem.
 "LATARNIK"
Henryk Sienkiewicz

Cechy noweli:
- utwór zwięzły, jednowątkowy (losy Skawińskiego i jego życie na wyspie),
- skoncentrowana wokół jednego motywu (postać latarnika),
- zmierza do punktu kulminacyjnego (lektura "Pana Tadeusza"),
- wyraźne zakończenie (zwolnienie z pracy i dalsza tułaczka bohatera).

CZAS I MIEJSCE AKCJI: II połowa XIX wiek, skalista wysepka w pobliżu miasta Aspinwall,
niedaleko Panamy w Ameryce Środkowej

Głównym tematem jest tragiczne i samotne życie polskiego emigranta i tułacza, a także
jego tęsknota za ojczyzną.
 "LATARNIK"
Henryk Sienkiewicz

STRESZCZENIE
W Aspinwall zaginął latarnik, dlatego konsul w Panamie pilnie poszukuje osoby na to
miejsce. Na to miejsce aplikuje polski emigrant Skawiński. Jeszcze togo samego dnia
podejmuje pracę w latarni. Skawiński jest zmęczony wieloletnią tułaczką i na latarni
odzyskuje spokój i odpoczynek. Zaczyna solidnie wykonywać swoje obowiązki. Podczas
pobytu na latarni rozmyśla i wspomina swoje życie. Zamyka się w swojej przestrzeni i zrywa
kontakty ze światem zewnętrznym. Urwał kontakt nawet ze strażnikiem, który przywoził mu
wodę i jedzenie. Przestał też uczęszczać na niedzielne msze. Pewnego dnia Skawiński
otrzymuje paczkę, w której były książki. Paczka ta została przysłana przez towarzystwo
emigracyjne z Nowego Jorku. Wśród książek był "Pan Tadeusz", który stał się lekarstwem na
skołatane i szarpane tęsknotą serce Skawińskiego. Zaczytał się, zatopił w wyobrażeniach i
tęsknocie, co sprawiło, że zapomniał włączyć latarnię. To zaniedbanie spodowało wypadek
statku, który rozbił się i osiadł na mieliźnie. Skawiński został zwolniony i wyjeżdża do Nowego
Jorku.
 "LATARNIK"
Henryk Sienkiewicz

JÓZEF SKAWIŃSKI
Jest siedemdziesięcioletnim mężczyzną. Ma siwe włosy i niebieskie oczy. Jego wcześniejsze
losy poznajemy dzięki retrospekcji - opowieściom z przeszłości. Po klęsce powstania musiał
wyjechać z kraju i tułać się po świecie. Cechowała go niezwykła odwaga - był uczestnikiem
wojny domowej w Hiszpani i w Stanach Zjednoczonych, w wojnie w Algierii i w powstaniu na
Węgrzech. Odznaczał się uczciwością i pracowitością podczas wielu podejmowanych zadań
- był kopaczem złota w Australii, poszukiwaczem diamentów w Afryce, strzelcem rządowym w
Indiach, prowadził firmę w Kalifornii, był marynarzem i łowcą wielorybów, właścicielem fabryki
cygar na Kubie, a także zajmował się handlem plemionami w Brazylii i kowalstwem w
Arkansas. Od zawsze walczył z przeciwnościami losu. W każdym miejscu, w którym się znalazł
doświadczył jakiegoś niepowodzenia, które zmusiło go do dalszej wędrówki (spłonął warsztat
kowalski, farmę zniszczyła susza, statki tonęły, został okradziony przez wspólnika od fabryki
cygar, uciekał z niewoli Indian w Górach Skalistych). Nigdy jednak nie stracił nadziei na
poprawę swojego losu. Za każdym razem podnosił się i próbował jeszcze raz.
 "LATARNIK"
Henryk Sienkiewicz

MOTYW - ŻYCIE JAKO TUŁACZKA

Skawiński opuszcza kraj po upadku powstania listopadowego, w którym brał
udział. Tuła się po świecie i szuka swojego miejsca na ziemi, w którym mógłby
osiąść na dłużej. Nie przestaje tęsknić za ojczyzną. Jego życie jest burzliwe, walczy
na frontach, podejmuje się wielu zajęć. Jego działania zawsze niweczone są przez
jakieś przeciwności losu. Nie poddaje się jednak trudnościom i wciąż podejmuje
starania o lepsze życie.
 "QUO VADIS"
Henryk Sienkiewicz
QUO VADIS jako powieść historyczna:
- losy bohaterów ukazane są na tle ważnych wydarzeń historycznych (panowanie Nerona,
prześladowanie chrześcijan, podpalenie Rzymu),
- fabuła jest osadzona w epoce odległej autorowi (czasy starożytne),
- postacie historyczne (cesarz Rzymu Neron, pisarz Petroniusz, filozof Seneka, prefekt Tygellin,
św. Piotr, św. Paweł),
- staranne oddanie realiów epoki (obyczaje, mentalność ludzi, codzienność - uczty, walki
gladiatorów, opis domów rzymskich patrycjuszy),
- słownictwo archaiczne wskazujące na przeszłość (tedy, zali, bodaj, jeno, pierwej)

Czas i miejsce akcji: ostatnie lata panowania cesarza Nerona (63-68 r. n.e.), Rzym
 "QUO VADIS"
Henryk Sienkiewicz
"QUO VADIS" jako powieść "ku pokrzepieniu serc"
Sienkiewicz napisał powieść w czasie, kiedy polska była pod zaborami. Ukazał w niej
prześladowania pierwszych chrześcijan, którzy byli prześladowani - analogia do Polski.
Sienkiewicz opisuje duchowe zwycięstwo chrześcijan, co miało dać Polakom nadzieję na
odzyskanie niepodległości i siłę do walki.
Główne wątki:

WĄTEK MIŁOSNY - miłość Marka Winicjusza (rzymskiego patrycjusza) i Ligii (chrześcijańskiej

zakładniczki)
ZESTAWIENIE ŚWIATA CHZREŚCIJAŃSKIEGO Z POGAŃSKIM - dwór cezara jako miejsce pełne
nienawiści, okrucieństwa, bezwzględności, przedstawienie Rzymian jako ludzi trwających na
zabawach i wiecznych ucztach. Wyznawcy Chrystusa spotykali się w tym czasie w
katakumbach, gdzie głoszone były nauki apostołów, ich męczeństwo prowadziło do powstania
nowej religii.
 "QUO VADIS"
Henryk Sienkiewicz
STRESZCZENIE
Marek Winicjusz jest oczarowany Ligią, co wyznaje przed swoim wujem Petroniuszem.
Ligia jest wychowanką Aulusa Plaucjusza i Pomponii Grecyny. Jednocześnie jest córką króla
Ligów i zakładniczką rzymską (przetrzymywali ją w zapewnieniu, że na granicy będzie
panował spokój). Petroniusz namawia Nerona, aby wezwał Ligię na swój dwór, ponieważ
chce pomóc Winicjuszowi zdobyć swoją ukochaną.
Podczas uczty Winicjusz zachowuje się względem Ligii bardzo natarczywie, co powoduje
odrazę kobiety. Ligia ucieka, w czym pomaga jej Ursus. Ligowie postanawiają odbić Ligię z
dworu Nerona, w czym pomaga Akte (dawna kochanka Nerona, mieszka na jego dworze).
Kiedy Ligia zostaje odprawiona do domu Marka Winicjusza, Ursus porywa dziewczynę.
Winicjusz wynajmu Chilona Chilonidesa, by odnaleźć dziewczynę i ją odzyskać. Ten
dowiaduje się, że jako chrześcijanka bierze udział w potajemnych spotkaniach i chce się na
nie dostać. Tam spotyka Glaukusa, którego w przeszłości bardzo skrzywdził - pozostawił
rannego bez pomocy, pozbawił go rodziny i oddal w niewolę.
 "QUO VADIS"
Henryk Sienkiewicz
STRESZCZENIE
Kiedy Winicjusz próbuje porwać Ligię z jednego ze spotkań, zostaje poturbowany przez Ursusa.
Marek Winicjusz Zostaje ciężko ranny, jednak otrzymuje pomoc od chrześcijan, którzy
należycie się nim opiekują. Podczas powrotu do zdrowia Marek spędza dużo czasu z Ligią i
chrześcijanami. Poznaje ich świat, do którego się przekonuje. Tym samym zyskuje względy Ligii.
Glaukus wybacza Chilonowi. Neron uważa, że nie może być tak wielkim twórcą jak Homer,
ponieważ nie widział płonącego miasta. Homer był świadkiem pożaru Troi. Podpaleniem Rzymu
interesuje się Tygellin, który zabiega o względy cezara. W myśl za tą wizją w mieście wybucha
pożar. Neron obawia się zemsty rzymian, więc zrzuca winę na chrześcijan, by ich
prześladowania zyskały na sile. To fałszywe oskarżenie potwierdza Chilon. Neron rozkazuje
schwytać i uwięzić chrześcijan, po czym zastosować na nich srogie tortury. Konsekwencją
tego są krwawe igrzyska, które cesarz obiecuje ludowi. Ligia również trafia w niewolę. Winicjusz
za wszelką cenę próbuje ją wydostać. Prosi Petroniusza o pomoc, by ten wstawił się za Ligią u
Nerona, jednak nie otrzymuje zgody.
 "QUO VADIS"
Henryk Sienkiewicz
STRESZCZENIE
Ligia staje na arenie przywiązana do byka. Ursusowi udaje się uratować Ligię - zabił
zwierzę. Tłum wiwatuje o łaskę dla obojga. Petroniusz potwierdza kciukiem w górę. Neron za
namową tłumu również wykonuje taki gest. Marek Winicjusz zabiera Ligię do siebie i otacza
ją opieką. Przyjmuje wiarę chrześcijańską poprzez chrzest i biorą ślub. Razem z
chrześcijanami, którym udało się ocalić, wyjeżdżają na Sycylię.
W zakończeniu widzimy apostoła Piotra, który ucieka z Rzymu. Spotyka Chrystusa, któremu
zadaje pytanie: Quo vadis, Domine? (Dokąd idziesz, Panie?). Jezus informuje go, że skoro
apostoł opuszcza Rzym, on musi się tam udać, żeby być blisko swoich wyznawców. Apostoł
Piotr decyduje się wrócić do miasta, gdzie podobnie jak apostoł Paweł ginie śmiercią
męczeńską.
Petroniusz popełnia samobójstwo, ponieważ spodziewa się wyroku śmierci z rąk cesarza.
Lud Rzymu odbiera Neronowi tron, w konsekwencji władca popełnia samobójstwo.
 "QUO VADIS"
Henryk Sienkiewicz

MOTYWY
MIŁOŚĆ - relacja Winicjusza i Ligii jest przykładem pięknej i szczęśliwej miłości. Młodzi
pochodzą z dwóch skrajnie różnych światów, co stanęło na drodze do ich szczęścia.
Winicjusz patrzył na miłość jako na fascynację, natomiast Ligia postrzegała je jako coś
głębszego. Winicjusz odkrywa znaczenie prawdziwej miłości - stawia jej dobro ponad
wszystko.

WEWNĘTRZNA PRZEMIANA BOHATERA - Marek przemienia się pod wpływem Ligii i uczucia,
jakie zrodziło się między nimi. Z egoisty, próżnego patrycjusza staje się wrażliwym i
uduchowionym chrześcijaninem. Przemianie ulega tez Chillon Chilonides. W chwili, kiedy
Glaukus wybacza mu wszystkie winy, Chillon zmienia się - odczuwa poczucie winy. Z
człowieka mściwego, fałszywego staje się chrześcijaninem. Odważył się publicznie oskarżyć
Nerona za podpalenie Rzymu. Umiera w strasznych męczarniach na krzyżu.
 "Kamienie na szaniec"
Aleksander Kamiński

Aleksander Kamiński - jeden z założycieli harcerstwa przedwojennego,

współtwórca Szarych Szeregów - podziemnej organizacji harcerskiej.
W "Kamieniach na szaniec" oddaje hołd Alkowi, Rudemu i Zośce - warszawskim
harcerzom. W swojej książce opiera się głównie o wspomnienia Zośki (Tadeusza
Zawadzkiego)

Tytuł - jest nawiązaniem do fragmentu wiersza Juliusza Słowackiego pt. "Testament mój", a także
do książki Karola Koźmińskiego z 1937 roku o tym samym tytule, którą czytał Rudy.
Koźmiński wyjaśnia, że kamienie są bohaterskimi czynami poległych, które zostały złożone na
szańcu. Szaniec chroni prawa do godności, wolności i niepodległości. Przed śmiercią Rudy
wypowiada słowa:
"Lecz zaklinam: niech żywi nie tracą nadziei [...]
A kiedy trzeba na śmierć idą po kolei ,
Jak kamienie przez Boga rzucane na szaniec!"
 "Kamienie na szaniec"
Aleksander Kamiński

CZAS I MIEJSCE AKCJI - II wojna światowa, okres od czerwca 1939 roku

do końca 1943 roku; Warszawa oraz inne miejscowości na Mazowszu
(Czarnocin, Celestynów, Sieczychy), Beskidy, Lubelszczyzna

GŁÓWNYM TEMATEM są wydarzenia z życia warszawskich harcerzy, w

szczególności Alka, Rudego i Zośki. Powieść prezentuje patriotyzm jako
najwyższe poświęcenie młodego człowieka i najgłębszy sens jego życia.
 "Kamienie na szaniec"
TADEUSZ ZAWADZKI Aleksander Kamiński
"ZOŚKA"

Wysoki, szczupły, wysportowany, urokliwy. Przyjął pseudonim żeński,

ponieważ przypominał dziewczynę. Był świetnym organizatorem, a
jednocześnie posiadał wiele cech doskonałego przywódcy. Był inteligentny, a
zarazem bardzo ambitny. Cechowała go niezwykła wrażliwość, ale również
wyrozumiałość względem rodziny i przyjaciół. Szczególna więź łączyła go z
matką. Lubił przebywać w samotności, często wtedy planował i rozmyślał
nad swoim życiem.

- Zginął 20 sierpnia 1943 roku pod Sieczychami.

- Odznaczony Orderem Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych
- Pierwszy komendant Grup Szturmowych w Warszawie
- Podporucznik Armii Krajowej
- Komendant rejonu Mokotów Górny w organizacji „Wawer”
 "Kamienie na szaniec"
ALEKSANDER DAWIDOWSKI Aleksander Kamiński
"ALEK"

Ze względu na swój wysoki wzrost był nazywany "Glizdą". Urodził

się 3 listopada 1920 roku, zmarł 30 marca 1943 roku. Niebieskooki,
jasnowłosy mężczyzna, ciągle uśmiechnięty i energiczny. W
trudnych i ważnych chwilach potrafił być opanowany i skupiony
na działaniu. Był świetnym organizatorem i przywódcą. Pochodził
z rodziny inteligenckiej. Świetnie jeździł na nartach. Jego ojciec
był zaangażowany w życie społeczne, a dodatkowo zajmował
funkcję kierowniczą w fabryce.

- Podharcmistrz
- Członek podziemnej organizacji "Wawer"
- Sierżant, podchorąży Armii Krajowej
- Odznaczony Orderem Virtuti Militari
 "Kamienie na szaniec"
JAN BYTNAR Aleksander Kamiński
"RUDY"
Urodził się 6 maja 1921 roku, zmarł 30 marca 1943 roku na wskutek
skatowania przez Gestapo i wielu ran. Był drobnym, szczupłym,
rudowłosym, piegowatym chłopcem. Potrafił być dobrze zorganizowany i
opanowany w trudnych sytuacjach. Był niezwykle inteligentny, a przy tym
skromny i serdeczny. Wiele mówił o uczuciach i swoich przemyśleniach.
Pochodził z inteligenckiej rodziny .

- Harcmistrz
- Członek podziemnej organizacji "Wawer"
- Podporucznik Armii Krajowej
- Odznaczony Krzyżem Walecznych
 "Kamienie na szaniec"
Aleksander Kamiński
STRESZCZENIE
We wstępie autor prezentuje bohaterów, którzy zasłynęli przede wszystkim tym, że
zachowali się bohatersko w czasie II wojny światowej. Walczyli za ojczyznę, oddając nawet
swoje życie. Bohaterami są: Jan Bytnar, Aleksy Dawidowski i Tadeusz Zawadzki. Zdali oni
maturę w prestiżowym warszawskim Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie. W ich
rodzinnych domach od początku przywiązywano wagę do wartości religijnych,
patriotycznych i rodzinnych. Po zdaniu matury razem ze swoim profesorem wyruszają w
Beskidy na wycieczkę. Mają wielkie marzenia dotyczące swojej przyszłości, jednak
wszystko zostaje zniweczone przez wybuch wojny. Od początku należeli do drużyny
harcerskiej "Buki". Po wybuchu wojny podjęli współpracę z podziemną organizacją PLAN.
Przeprowadzali różne akcje, m.in. wpuścili gaz do lokalu "Adria", który był luksusowym
miejscem dla Niemców; brali udział w drukowaniu i kolportażu ulotek oraz konspiracyjnej
prasy. Organizowali nielegalne nauczanie, wycieczki, dyskusje polityczne oraz poranki
kulturalne. Rozpoczęli naukę w Szkole Budowy Maszyn, ale jednocześnie od początku wojny
pracowali, by wesprzeć finansowo swoich rodziców.
 "Kamienie na szaniec"
Aleksander Kamiński
Wszyscy podejmują się wstawiania szyb, Zośka organizuje produkcję marmolady,
Rudy zajmuje się korepetycjami, zaś Alek został drwalem i rikszarzem. Alek utrzymuje
swoją rodzinę, ponieważ Niemcy zamordowali jego ojca. W marcu 1941 roku "Buki"
zaangażowali się w działalność Małego Sabotażu "Wawer"- młodzieżowej organizacji
konspiracyjnej. Przeprowadzili wiele akcji: wpuszczali gaz do niemieckich lokali, sal
kinowych (miejsc szerzących niemiecką propagandę), wybijali szyby w sklepach tylko
dla Niemców, w zakładach fotograficznych, w których widniały zdjęcia niemieckich
oficerów. Malowali na murach kotwicę (symbol Polski walczącej) i literę V (znak
zwycięstwa). Zrywali flagi faszystowskie, obwieszczenia niemieckie i plakaty oblewali
farbą. Akcje harcerzy planuje i koordynuje Zośka. Alek zdjął z pomnika Mikołaja
Kopernika niemieckie zdjęcie i odsłonił niemiecką płytę w języku polskim, zaś Rudy
zaprojektował szablony do malowania wielkich napisów oraz urządzenie, które
umożliwiało zawieszać polskie flagi na drutach tramwajowych i latarniach. W
listopadzie 1942 roku przyjaciele przechodzą wojskowe szkolenie i zostają włączeni do
Grup Szturmowych Szarych Szeregów i jednocześnie stają się żołnierzami wojsk
podziemnych.
 "Kamienie na szaniec"
Aleksander Kamiński

W ręce gestapo trafia adres Rudego, który o świcie 23 marca 1943 roku zostaje aresztowany i
przewieziony na Pawiak. Mimo straszliwych tortur z rąk okupantów, Rudy nie wydał swoich
przyjaciół. W tym czasie Zośka i Alek planują odbicie Rudego. Uzyskują informację o
przewiezieniu więźnia z miejsca przesłuchań na Pawiak. Przeprowadzają udaną Akcję pod
Arsenałem, w wyniku której odbijają Rudego z rąk Niemców. W czasie tej akcji Alek zostaje ranny
w brzuch. Skatowany Rudy nie przeżywa długo, umiera po kilku dniach. W tym samym czasie
umiera również Alek. Zośka towarzyszy Rudemu do ostatnich chwil. Naczelny dowódca AK
wydaje rozkaz o egzekucji Schulza i Langego - gestapowców, którzy znęcali się nad Rudym
podczas przesłuchań. Śmierć Rudego i Alka spowodowała, że Zośka załamuje się psychicznie.
Zaczął spisywać wspomnienia o Rudym, którym nadał tytuł "Kamienie na szaniec". Wziął
udział w akcji odbicia więźniów z Majdanka do Oświęcimia i dowodził nieudaną akcją
wysadzenia pociągu pod Czarnocinem.
W sierpniu 1943 Zośka ginie w akcji we wsi Sieczychy.
 "Kamienie na szaniec"
Aleksander Kamiński
PATRIOTYZM/ WALKA Z OKUPANTEM
Najwyższą wartością dla bohaterów jest służba ojczyźnie. Bez wahania podejmują walkę
za kraj. Angażują się w trudne działania organizacji podziemnej, przeprowadzali liczne
akcje sabotażowe i dywersyjne, czym narażali swoje życie. Byli świadomi, że narażają się
na niebezpieczeństwo, jednak nawet na moment nie wycofali się ze swoich działań. Ich
działania są wzorem patriotycznej postawy, odwagi i poświęcenia. Wiele cierpieli dla
dobra ojczyzny, jednak na tamten moment cierpienie to było najwyższym sensem ich
młodzieńczego życia. Byli zmuszeni przełamywać swoje lęki, żyć na krawędzi życia i
śmierci, poświęcić swoje życie i marzenia dla ojczyzny.
PRZYJAŹŃ
Alka, Rudego i Zośkę łączy niezwykła więź. Pomagają sobie, dbają o siebie, wspierają się,
mają do siebie bezgraniczne zaufanie. Podczas planowania i przeprowadzenia akcji
dowodzili, że rozumieją się niemal bez słów. Często ich przyjaźń była wystawiana na
próbę, jednak nigdy siebie nie zdradzili. Wierzyli w siebie do końca i dbali o swoje relacje.
Zawsze byli wobec siebie lojalni i wykazywali wielką odpowiedzialność za przyjaźń. Byli
gotowi poświęcić dla siebie wszystko - nawet życie.
 "Mały Książę"
Antoine de Saint Exupery
Mały Książę zawiera cechy baśni:
- główny bohater jest księciem,
- chłopiec przemierza świat, aby poznać przyjaciół - motyw wędrówki
- zwierzęta i rośliny mają cechy ludzkie - róża, lis, żmija
- elementy fantastyczne - podróż po planetach

Czas i miejsce akcji: 8 dni na Saharze (od momentu, kiedy Pilot spotyka Małego Księcia do
momentu powrotu Małego Księcia na swoją planetę

Główne wątki:
- Podróż Małego Księcia - bohater wędruje po planetach w poszukiwaniu przyjaźni
- Historia pilota - lotnik próbuje się uratować po awaryjnym lądowaniu
 "Mały Książę"
Antoine de Saint Exupery

Na początku narrator przypomina jak w wieku 6 lat narysował węża boa. Ten wąż połknął
słonia. Był rozczarowany postawą dorosłych, którzy widzieli na rysunku jedynie kapelusz.
Dodatkowo zlekceważyli zainteresowania chłopca. To wydarzenie zniechęciło chłopca do
rozwijania siebie artystycznie. W dorosłym życiu został pilotem.
Narrator opowiada, że pewnego dnia jego samolot miał awraię silnika i musiał wylądować na
Saharze. Niestety wody wystarczyło mu tylko na 8 dni. Tam zaczyna się jego przygoda, kiedy
spotyka Małego Księcia. Napotkany tajemniczy książę przybył z planety B612. Pilot rysuje dla
chłopca baranka, który miał zjadać baobaby. Po chwili namalował mu również kaganiec, żeby
baranek nie zjadał innych roślin. Chłopiec opowiada pilotowi o róży, która kwitła na planecie
B612. Była dla niego zachwycająca, jednak stawiała mu zbyt trudne wymagania. Jej
zachowanie bardzo go dotknęło, dlatego postanowił zwiedzić inne planety. Następnie Mały
Książę relacjonuje pilotowi swoją podróż.
 "Mały Książę"
Antoine de Saint Exupery

Dokładnie opisał mieszkańców poznanych planet: Króla, Próżnego, Pijaka, Bankiera,

Latarnika, Geografa. Siódmą planetą jest Ziemia, gdzie spotyka żmiję. Ona potrafi
dotknięciem odesłać każdego w miejsce, z którego przybył. Mały Książę odwiedza ogród róż i
czuje ogromne rozczarowanie. Jego róża mówiła mu, że jest jedyna na świecie, a on widzi
wiele więcej podobnych. Lis, którego napotyka, tłumaczy mu, dlaczego jego róża jest jedyna
na całym świecie. W związku z tym, że kończyła się woda, Mały Książę i Pilot wyruszyli w
poszukiwaniu studni. Chłopiec zostaje przy studni, a pilot wraca naprawić samolot. W końcu
nadeszła pora rozstania. Mały Książę ukąszony przez żmiję upada.
Od spotkania z Małym Księciem minęło 6 lat, jednak narrator wciąż o nim pamięta.
 "Mały Książę"
Antoine de Saint Exupery

Wędrówka Małego Księcia:

1. PLANETA KRÓLA
Król jest symbolem żądzy władzy. Jest przekonany, że jest władcą wszechświata, zaś wszyscy
są jego podwładnymi. Wydaje tylko takie rozkazy, które mogą zostać spełnione, ponieważ chce
zachować swój autorytet wśród poddanych.
Ludzie lubią mieć władzę, jednak nie jest ona dobra, kiedy służy jedynie podporządkowaniu
sobie innych.

2. PLANETA PRÓŻNEGO
Próżny jest symbolem próżności. Ma o sobie najwyższe mniemanie: najlepiej ubrany,
najpiękniejszy, najmądrzejszy. Ciągle domaga się oklasków i wszystkich traktuje jak swoich
wielbicieli. Ciągle czeka na pochwały.
Ludzie są czasami zbyt skoncentrowani na sobie. Potrzebują jedynie podziwu i uwielbienia.
 "Mały Książę"
Antoine de Saint Exupery

Wędrówka Małego Księcia:

3. PLANETA PIJAKA
Pijak jest symbolem uzależnienia. Nie kontroluje własnego życia. Żyje w ukryciu i wstydzie, ale
nie potrafi sobie z tym poradzić. Ukrywa się, ponieważ chce zapomnieć o sobie, o tym że pije.
Osoby, które borykają się z uzależnieniem, nie kontrolują własnego życia. ich zachowanie nie
jest racjonalne. Nie dopuszczają do siebie innych ludzi, którzy chcą pomóc.

2. PLANETA BANKIERA
Bankier jest symbolem chciwości. Uważa, że jest w posiadaniu gwiazd, które nieustannie liczy.
Chce jedynie pomnażać swoje bogactwo, z którego jest bardzo dumny. Nie potrafi jednak
wytłumaczyć, jakie ma korzyści z posiadania.
Niektórzy ludzie opierają swoją wartość jedynie o dobra materialne.Gromadzą wszystkie
rzeczy, nawet te bezużyteczne.
 "Mały Książę"
Antoine de Saint Exupery

Wędrówka Małego Księcia:

5. PLANETA LATARNIKA
Latarnik jest symbolem bezużytecznej i bezmyślnej pracy. Jego życie polega na ciągłym
zapalaniu latarni, dlatego jest bardzo zajęty. Nie potrafi jednak wyjaśnić, jaki jest tego sens.
Jego trud jest daremny, ale skupia się jedynie na poczuciu obowiązku.
Niektórzy dorośli wykonują swoje zadania automatycznie. Nie widzą często, że ich wysiłki nie
mają sensu. Brakuje im odwagi i rozsądku, by sprzeciwić się narzuconym schematom.

4. PLANETA GEOGRAFA
Geograf jest symbolem bezmyślności i ignorancji. Zdaje sobie sprawę z tego, gdzie znajdują
się rzeki, morza, pustynie, góry, ale nigdy ich nie widział, ponieważ uważa, że nie ma czasu na
ich poznawanie. jest bezkrytyczny wobec wiedzy, jaką spisuje od innych.
Ludzie częśto polegają jedynie na opiniach innych, nie chcą samodzielnie poznawać świata.
Nie sprawdzają dostarczanych im informacji. Są odtwórczy.
 "Mały Książę"
Wędrówka Małego Księcia: Antoine de Saint Exupery
7. ZIEMIA
-Żmija jest symbolem śmierci. jej ukąszenie uśmierca. Ona pomaga Małemu Księciu wrócić na planetę.
Tłumaczy, że wśród ludzi także jest się samotnym.
- Lis jest symbolem mądrości i przyjaźni. Tłumaczy, na czym polega prawdziwa przyjaźń i więzy, które
powstają między przyjaciółmi. Wyjaśnia, na czym polega oswojenie. Prosi Małego Księcia, by go oswoił,
ponieważ dopiero wtedy jego życie nabierze sensu.
W życiu najważniejsze jest to, co niewidoczne dla oczu. Na zawsze jesteśmy odpowiedzialni za to, co
oswoiliśmy.
-Zwrotniczy jest symbolem bezsensu życia. Kieruje ruchem. Codziennie obserwuje podróżnych. Nie wie
jednak, dokąd zmierzają i czego szukają.
Ludzie nie potrafią się cieszyć tym, co mają. Ciągle za czymś chodzą i czegoś szukają, ale często nie
wiedzą, czego chcą.
- Kupiec jest symbolem pragnienia kontroli nad swoim życiem. Sprzedaje tabletki, które zaspokajają
pragnienie i sprawiają, że można zaoszczędzić czas.
Ludzie chcą kontrolowac coś, czego nie da się w kontroli utrzymać, np. czas.
 "Mały Książę"
Antoine de Saint Exupery

NAJWAŻNIEJSZE MOTYWY:

PODRÓŻ
Mały Książę opuszcza planetę i wyrusza w podróż. Wędruje po planetach, by zdobyć wiedzę o życiu i
ludziach. Najważniejszą wędrówkę odbywa w głąb siebie. Ma możliwość poznać siebie samego. Poznani
mieszkańcy planet pokazali mu, jaki nie chce być. dzięki lisowi uświadamia sobie swoje uczucia
względem róży. Jest ona dla niego wyjątkowa.

ŚWIAT DOROSŁYCH
Mieszkańcy planet, których poznaje Mały Książę, ukazują cechy typowe dla dorosłych. Są egoistyczni,
despotyczni, bezmyślni, pragną jedynie rzeczy materialnych. Chłopiec jest zdziwiony ich zachowaniem.
Nie mają już w sobie szczerości, uczciwości, spontaniczności i wrażliwości. Nie potrafią dostrzec w życiu
tego, co widzi się tylko sercem.
 "Mały Książę"
Antoine de Saint Exupery

NAJWAŻNIEJSZE MOTYWY:

PRZYJAŹŃ
Mały Książę wędruje w poszukiwaniu przyjaciela. napotkani ludzie nie mogą się z nim zaprzyjaźnić, bo
mają zbyt wiele wad. Lis tłumaczy Małemu Księciu, na czym polega prawdziwa przyjaźń. Stworzenie
więzów sprawia, że ludzie będą siebie potrzebować i staną się dla siebie naprawdę ważni. Należy dbać o
przyjaźń, poznawać siebie i nie zawodzić zaufania.

MIŁOŚĆ
Mały Książę odkrywa tajemnicę prawdziwej miłości podczas swojej wędrówki. wie, że jego róża jest jedyna
na świecie, choć może występować jeszcze wiele podobnych. Dostrzega jej piękno i wrażliwość. nauczył
się ją rozumieć i cenić.