Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisat ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü

SBY Dönemi ve Jokowi Dönemi

Endonezya Dış Ekonomi Politikası ve Endonezya ile Türkiye

Arasındaki İkili Ticaret Arasındaki İlişki (2004 - 2019)

BACHELOR’S THESIS

Nandi Muhammad Januar

190502817
 Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi

Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisat ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü

SBY Dönemi ve Jokowi Dönemi

Endonezya Dış Ekonomi Politikası ve Endonezya ile Türkiye

Arasındaki İkili Ticaret Arasındaki İlişki (2004 - 2019)

Nandi Muhammad Januar

190502817

DANIŞMAN

MEHMET ALİ KASIM

Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisat ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü

We certify that we have read the thesis and that in our

combined opinion it is fully adequate, in scope and in quality as
a graduation thesis for the degree of ….
 AUTHOR’S DECLARATION
I hereby declare that all information in this document has been obtained and presented in
accordance with academic rules and ethical conduct. I also declare that, as required by these rules
and conduct, I have fully cited and referenced all material and results that are not original to this
work.

NANDI MUHAMMAD JANUAR

 ÖZET

Endonezya ile Türkiye arasındaki ikili ilişkiler 1950 yılından bu yana kurulmuştur. Bu iki ülkenin
dünyada üstün olma arzusu çok güçlü. Daha geniş alanlarda sürdürülebilir pratik işbirliği ve
ileriye dönük ortaklıklar kurma yoluyla ikili ilişkiler. Her iki ülke de ekonomik ilişkileri
geliştirmeye ve ülkeler arasında sinerji oluşturmaya devam etme sözü verdi. Karşılıklı ilerleme
kaydeden iki ülke arasındaki ilişkilerde kolaylıkla görülebilecek bir ölçüt, iki ülkenin elde ettiği
ticaret değeriyle ölçülüyor. Bu iki ülke arasındaki ilişki aynı zamanda Endonezya'nın dış ekonomi
politikasından da etkilenmektedir, bu nedenle bu araştırma, SBY döneminde ve Jokowi
döneminde dış ekonomi politikasının 2004'ten 2019'a kadar Endonezya-Türkiye ihracat ve ithalatı
üzerindeki etkisini açıklayacaktır. "Susilo Bambang Yudhoyono ve Joko Widodo arasındaki dış
ekonomi politikasının Endonezya-Türkiye ihracat ve ithalat faaliyetlerine etkisi nedir?" Yazar,
Endonezya ile Türkiye arasındaki ticari işbirliğini anlamak için bu araştırmayı uluslararası ticaret
teorisi ve liberalizm teorisini kullanarak analiz etmektedir. Araştırma sorusunun cevabını
desteklemek için yazar, veri kaynağı olarak doküman incelemesini kullanan nitel söylem analizi
araştırma yöntemini kullanmaktadır. Elde edilen ve analiz edilen veriler, SBY ve Jokowi'nin dış
ekonomi politikalarının Endonezya-Türkiye ihracat ve ithalatı üzerindeki etkisini açıklamanın
yanı sıra SBY ve Jokowi'nin ticareti etkileyen dış ekonomi politikalarının avantaj ve
dezavantajlarına bakma gibi problem formülasyonuna yanıtlar üretecektir.

Anahtar Kelimeler: İkili İlişkiler, SBY, Jokowi, Endonezya, Türkiye, İhracat, İthalat, Uluslararası
Ticaret, Ticari İşbirliği, Dış Ekonomi Politikası.
 ABSTRACT

Bilateral relations between Indonesia and Turkey have been established since
1950. Both countries have a strong desire to be able to excel in bilateral relations
through sustainable practical cooperation in the broader field and building
forward-looking partnerships. The two countries also promised to continue to
improve economic relations and build synergies between countries. One of the
benchmarks can easily be seen from the relations between the two countries that
are progressing with each other, measured from the value of trade that is achieved
by the two countries. The relations between the two countries are also influenced
by Indonesia's foreign economic policy, therefore this research will explain what
are the effects of SBY and Jokowi era on foreign-Indonesian exports and imports
from 2004 to 2019. In answering the research question "What is the effect of
foreign economic policy between Susilo Bambang Yudhoyono and Joko
Widodo on Indonesian-Turkish export and import activities?" The author
analyzes this research by using the theory of international trade and the theory of
liberalism to understand trade cooperation between Indonesia and Turkey. To
support the answers to research questions, the authors use the qualitative discourse
analysis research method using study documents as a source of data. The data
obtained and analyzed will produce answers to the formulation of the problem,
namely explaining the influence of SBY and Jokowi's foreign economic policies
on Indonesia-Turkey exports and imports as well as looking at the advantages and
disadvantages of SBY and Jokowi's foreign economic policies that affect
Indonesian and Turkish trade cooperation.

Key Words: Bilateral Relations, SBY, Jokowi, Indonesia, Turkey, Exports,

Imports, International Trade, Trade Cooperation, Foreign Economic Policies
 ACKNOWLEDGEMENTS

I would like to express my sincere gratitude to all the people who supported me to complete my degree at
Ömer Halis Demir University. Firstly, I would like to offer my special thanks to my supervisor for his
valuable assistance at every stage of this study. I am also deeply grateful to my dear friends and family for
their endless motivating words and attitudes in the past few months.

NANDİ MUHAMMAD JANUAR

 İÇERİK LİSTESİ

ABSTRACT i

ÖZET ii

ACKNOWLEDGEMENTS… iv

İÇİNDEKİLER LİSTESİ… vi

ŞEKİL LİSTESİ… viii

KISALTMALAR LİSTESİ… ix

BÖLÜM 1 … 1

GİRİŞ 1

1.1 Sorunun Arka Planı… 1

1.2 Sorunların Tanımlanması… 7

1.2.1 Sorun Açıklaması… 7

1.2.2 Sorunun Kısıtlanması… 11

1.2.3 Sorunun Formülasyonu… 12

1.3 Araştırma Amaçları ve Kullanımları… 13

1.4 Literatür incelemesi… 13

1.5 Çerçeve … 16

1.6 Araştırma Yöntemleri ve Veri Toplama Teknikleri… 24

 1.7 Sistematik Tartışma… 25

BÖLÜM II… 27
 SUSILO BAMBANG YUDHOYONO VE JOKO WIDODO'NUN YILINDA
DIŞ EKONOMİK POLİTİKASI 2004-
2019……………………………………………………………....……....…. 27

2.1 2.1 Susilo Bambang Döneminin Dış Ekonomi Politikası

Yudhoyono… 28

2.2 Joko Widodo Döneminin Dış Ekonomi Politikası… 56

BAB III… 71

SBY VE JOKOWI DÖNEMİ DIŞ EKONOMİK POLİTİKALARININ

ENDONEZYA VE TÜRKİYE'NİN İHRACAT-İTHALAT
FAALİYETLERİNE ETKİSİNİN ANALİZİ (2014-2019).
71

3.1 SBY'nin Dış Ekonomi Politikası ile Endonezya ve

Türkiye'den Yapılan İhracat ve İthalat

Arasındaki İlişki …
71
3.2 Jokowi'nin Dış Ekonomi Politikası Arasındaki İlişki
Endonezya ve Türkiye'nin İhracat ve İthalatına
İlişkin. 86

3.3 İhracat ve İthalat Ticaretinin Karşılaştırılması

SBY ve Jokowi Endonezya-Türkiye Dönemi …
98

BÖLÜM IV … 104
ÇÖZÜM… 104

KAYNAKÇA … 106
 İÇERİK LİSTESİ

2.1 Ekonomik Büyüme Tahminleri Tablosu 2010 - 2014… 45

3.1 İkili Ticaret Yoğunluğu Endeksi Tablosu… 80

3.2 Endonezya ve Türkiye Ticaret Tablosu… 97

 KISALTMALAR LİSTESİ

OIC : Organization of Islamic

Conference D8 : Developing-8
FKB : Forum Konsultasi Bilateral

GDP : Gross Domestic Product

CETP : Comprehensive Economic Trade

Partnership USD : United States Dollars
FDI : Foreign Direct Investment

OECD : Organisation for Economic Co-operation and

Development AS : Amerika Serikat
RI : Republik Indonesia

IT-CEPA : Indonesia-Turkey Comprehensive Economic

Partnership Agreement
SBY : Susilo Bambang
Yudhoyono JOKOWI : Joko Widodo
ASEAN : Association of Southeast Asian
Nations AFTA: ASEAN Free Trade Area
MEA : Masyarakat Ekonomi ASEAN

ECSC : European Coal and Steel

Community MFN : Most Favored Nations
RPJPN : Rencana Pembangunan Jangka Panjang Nasional
RPJMN : Rencana Pembangunan Jangka Menengah
Nasional UMKM : Usaha Mikro, Kecil, Menengah
BUMN : Badan Usaha Milik Negara
IPTEK : Ilmu Pengetahuan dan
Teknologi
APBN : Anggaran Pendapatan dan Belanja
Negara APEC : Asia-Pasific Economic Cooperation
TNI : Tentara Nasional Indonesia
MDGs : Millenium Development
Goals RUU : Rancangan Undang-undang
UKM : Usaha Kecil Menengah
SNI : Standar Nasional Indonesia

ITPC : Indonesia Trade Promotion

Center WTO : World Trade Organization
ASEM : Asia-Europe Meeting
SDM : Sumber Daya Manusia
KEK : Kawasan Ekonomi
Khusus G20 : Group of Twenty
JCM : Joint Commission Meeting
MoU : Memorandum of
Understanding
BPPT : Badan Pengkajian dan Penerapan Teknologi
NAFED : National Agency for Export Development
IGEME : Indonesia and Export Promotion Center of
Turkey WNI : Warga Negara Indonesia
BHI : Badan Hukum Indonesia
PTA : Preferential Tariff
Agreement FTA : Free Trade Agreement
CEPA : Comprehensive Economic Partnership

RCEP : Regional Comprehensive Economic

Partnership HAKI : Hak Kekayaan Intelektual
MOI : Mainstreaming Ocean-related
Issues IKM : Industri Kecil Menengah
DNI : Daftar Negatif Investasi

INSW : Indonesia National Single Window

UNCTAD : United Nations Conference on Trade and

Development GCI : Global Competitiveness Index
WEF : World Economic Forum

BKPM : Badan Koordinasi Penanaman

Modal AEC : ASEAN Economic Community
TTI : Trade, Tourism, Investment

PMA : Penanaman Modal Asing

TUSKON : Turkish Confederation of Businessmen and Industrialists

OIC : Organisation of Islamic
Cooperation PBB : Perserikatan Bangsa Bangsa
SSM : Sekretariat Industri Pertahanan
KADIN : Kamar Dagang dan Industri
Indonesia IIF : Izmir International Fair
KJRI : Konsulat Jenderal Republik
Indonesia ToR: Terms of References
CTF : Customs and Trade
Facilitation TR : Trade Remedies
SPS : Sanitary and Phytosanitary

TKI : Tenaga Kerja Indonesia

HAM : Hak Asasi Manusia

RAM : Rational Action Model

 BÖLÜM 1 GİRİŞ

1.1 Sorunun arka planı

Gittikçe karmaşıklaşan uluslararası dünyada ve ülkeler arası bağımlılığın

giderek arttığı bir ortamda, her ülkenin diğer ülkelerle ilişkilerini geliştirip
genişletmesi, her ülkenin ulusal çıkarlarını referans alarak uluslararası işbirlikleri
kurması bir seçenektir. Bu iki ülke arasındaki ilişkilerin varlığı, ekonomik, siyasi
ve sosyal açıdan her iki ülkenin ulusal çıkarlarını gerçekleştirmek amacıyla diğer
ülkelerle güçlü ortaklık ilişkilerini artırabilecek ikili işbirliği ile sonuçlanacaktır.
Çünkü temelde bir ülke diğer ülkelerle etkileşime girmeden ve işbirliğine dayalı
ilişkiler kurmadan tek başına yaşayamaz.

İkili işbirliği, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında doğrudan

işbirliği faaliyetlerini de sürdürmektedir. Bu işbirliği bir ülkenin dış politikasıyla
ilgilidir. Ülkeler arasındaki ikili ilişkiler farklılık göstermektedir. Bu ülkeler
arasındaki ikili ilişkiler siyasi, ekonomik, kültürel ve tarihi bağlara yön vermekte,

1
“Bilateral vs Multilateral Cooperation” 12 Oktober 2016,
http://one-europe.net/bilateral-vs-multilateral-cooperation.
bireyler arasındaki ilişkilerin yanı sıra. Güçlü ikili ilişkiler, idari ve siyasi
düzeydeki kurum ve kişiler ile özel sektör, akademi ve sivil toplum arasındaki
işbirlikleri ile ortaya konulmaktadır. Diğer ikili unsurlar, ticaret, yatırım, kültürel
işbirliğinin yanı sıra diğer ülkeler hakkında genel bilgi, anlayış ve kamuoyu
farkındalığını içeren ilişkiler ve bu ülkelerle ilişkilerdir.2

İkili ilişkiler bir ülke ile diğeri arasındaki ticari ilişkiler şeklini alabilir.
İkili ticaretin, iki ülke arasında ticareti ve yatırımı teşvik etmek amacıyla yapılan
mal alışverişi olduğu söylenebilir. Bu 2 ülke, ülkeler arasındaki ticareti ve yatırımı
artırmak için ithalat kota tarifelerini, ihracat kısıtlamalarını ve diğer ticari
kısıtlamaları azaltmaya ve ortadan kaldırmaya çalışacak. İkili ticaret anlaşmasının
amacı, iki ülke arasındaki pazar erişimini genişletmek ve ekonomik büyümelerini
artırmaktır. İkili ilişkilerdeki standart iş operasyonları, bir ülkenin başka bir
ülkenin yenilikçi ürünlerini çalmasını, düşük maliyetlerle ucuza mal satmasını ve
malları haksız yere sübvanse etmesini engelleyebilir. İkili ticaret anlaşmalarında
ticaret, çalışma standartları ve çevrenin korunmasına ilişkin düzenlemeler
bulunur.3

2
“Bilateral Guideline: EEA and Norwegian FInancial Mechanism 2014-2021", Financial
Mechanism Committee, 9 Februari 2017,
https://www.norwaygrants.si/wp-content/uploads/BilateralGuideline-2014-2021.pdf.
3
Kagan, Julian. “Bilateral Trade” 24 Mei 2019,
https://www.investopedia.com/terms/b/bilateral-trade.asp
 İkili ilişkiler veya ikili diplomasi, ülkeler arasında iyi işbirliği ilişkilerinin
kurulmasında önemli bir mekanizmadır. Endonezya'nın yürüttüğü ikili diplomasi,
ekonomi ve ticaret, turizm, çevre, eğitim, ulaşım ve Endonezya'nın ulusal
çıkarlarına yararlı diğer alanlar gibi çeşitli alanlardaki işbirliğinde olumlu
sonuçlar sağlayabilir. Endonezya'nın Asya Pasifik ve Afrika'daki ülkelerin yanı
sıra Amerika ve Avrupa gibi diğer ülkelerle ilişkileri köklü ve giderek daha güçlü
olup, Endonezya'nın ilerlemesine ve ayrıca bölgesel ve uluslararası kapsamda
işbirliğinin ilerlemesine olumlu etkiler ve katkılar üretmektedir. 4

Uluslararası ilişkilerde ülkeler ekonomik olarak birbirlerine bağımlıdır.

Ekonomik bağımlılığın yüksek olması durumunda tüketiciler ve üreticiler yurt
dışındaki ekonomik faaliyetlere bağımlıdır. Bir ülke, diğer ülkelerle ticaret yapma
alternatifi olmadığında savunmasızdır. İki ülkenin dahil olduğu ikili
işbirliklerinde, verimli ve verimsiz üreticiler arasındaki işbirliğinin varlığı,
dengesizlikler nedeniyle bozulabilecek ülkeler arasındaki refahı etkileyecektir

4
“Rencana Strategis 2015-2019”, Kementerian Luar Negeri Republik Indonesia.
https://kemlu.go.id/download/L3NpdGVzL3B1c2F0L0RvY3VtZW50cy9BS0lQL0tlbWVudGVya
WFuJTIwTHVhciUyME5lZ2VyaS9SZW5jYW5hJTIwU3RyYXRlZ2lzJTIwS2VtbHUlMjAyMD
E1LTIwMTkucGRm hal. 3-4.
iki ülke arasında. İkili ticaret kriz zamanlarında bir ülkeye yardımcı olabilir. 5

Endonezya'nın ikili ilişkilerin ve iş birliğinin geliştirilmesinde odak ve

öncelik olan dış politika programları ve faaliyetleri arasında Devlet/Hükümet
Başkanlarının birbirlerinin ortak ülkelerini ziyaret etmeleri, çeşitli toplantılarda
ülkenin konumuna yönelik karşılıklı destek sağlamaları, proaktif bir rol
oynamaları yer almaktadır. bölgede barış ve ilerlemeye yönelik girişimlerin
ilerletilmesi. Bunun dışında öncelikli programlara veya diğer Endonezya dış
politika faaliyetlerine odaklanmak, dünyadaki çeşitli ülkelerle oluşturulan çeşitli
stratejik ortaklıkları optimize ederek geleneksel ve geleneksel olmayan pazarları
genişleterek ekonomik diplomasiyi geliştirmek ve kurumlar arası koordinasyonu
geliştirmeye yönelik çaba sarf etmektir. ve ilgili bakanlıkların uluslararası
düzeyde ülkeler tarafından onaylanan çeşitli anlaşmaların uygulanmasının
optimize edilmesi.6

İkili işbirliği Endonezya ve Türkiye için elbette geçerli. Bu iki ülke

arasındaki ilişkiler Açe'de krallığın veya saltanatın başlangıcından beri mevcuttur.

5
“Indonesia dan Turki”, KBRI Ankara,
https://kemlu.go.id/ankara/id/read/indonesia-turki/51/etc-menu,
6
“Rencana Strategis 2015-2019”, Kementerian Luar Negeri Republik Indonesia.
https://kemlu.go.id/download/L3NpdGVzL3B1c2F0L0RvY3VtZW50cy9BS0lQL0tlbWVudGVy
a
WFuJTIwTHVhciUyME5lZ2VyaS9SZW5jYW5hJTIwU3RyYXRlZ2lzJTIwS2VtbHUlMjAyMD
E1LTIwMTkucGRm hal.
 Endonezya ile Türkiye arasındaki ilişkilerin başlangıcı 16. ve 19. yüzyıllara kadar
uzanmaktadır. Divan-ı Humayun (Osmanlı Hükümeti) tarafından çıkarılan Mühimme
Sicillerinde bir elçinin geldiğini belirten resmi kayıtların varlığı bunu kanıtlamaktadır.
Türkiye'den askeri yardım istemek amacıyla Aceh'den İstanbul'a gitmenin yanı sıra,
1567'de Aceh'e işgalcilerle mücadelede destek olmak amacıyla Sumatra'ya askeri sefer
hazırlıkları yapılıyor. Bu iki ülke arasındaki ilişkiler 19. yüzyılda 1851-1873'te bir
Acehn heyeti İstanbul'a geldi. Bu Açe heyeti, 16. yüzyıl sadakat uzlaşmasını yenilemek
ve Açe'nin Osmanlı İmparatorluğu'ndan korunmasını talep etmek üzere İstanbul'a
gelmek amacıyla çeşitli devlet dairelerinden geldi. Bölgede Türklerin varlığı da Kuzey
Afrika'dan gelen İbni Battuta isimli seyyah tarafından kayıt altına alınmıştır. Açe'deki
saltanat geleneklerinin Hindistan'daki Delhi Türk Sultanlığı'nın geleneklerine
benzediğini belirtti.7

Türkiye, Endonezya'yı 29 Aralık 1949'da diplomatik olarak tanıdı ve Endonezya

ile Türkiye arasındaki ikili ilişkiler, 1950 yılında UR-Türkiye Stratejik Ortaklığının
başlatılmasıyla "Endonezya-Türkiye: Yeni Bir Ülkede Geliştirilmiş Ortaklığa Doğru"
deklarasyonunun imzalanmasıyla resmen açıldı. Dünya Ortamı", 1950. 2011.
Endonezya, Endonezya'nın Ankara Büyükelçiliğini ancak 1958'de açtı. Daha önce
belirtilen benzerliklerin yanı sıra, Endonezya ve Türkiye aynı zamanda İslam
Konferansı Örgütü'nün (İİT) de üyesidir.
7
“Indonesia dan Turki”, KBRI Ankara,
https://kemlu.go.id/ankara/id/read/indonesia-turki/51/etc-menu.
ve nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan Sekiz Gelişmekte Olan Ülke Örgütü
(D8) üyeleri. Bu iki ülke de aynı dış politika vizyonuna sahiptir. Türkiye'nin dış
politikası Kemal Atatürk'ün Yurtta Sulh, Cihanda Sulh öğretisine dayanmaktadır.
Bu arada Endonezya'nın dış politikası
tek hedefi var: 'Ebedi barışa dayalı dünya düzeninin uygulanmasına katılmak'.8

İki ülke arasındaki yolculuktaki benzerlikler, iki ülke arasındaki ilişkilerin

gelişmesine katkıda bulunmuştur. Endonezya'nın Türkiye ile ilişkileri, bu iki ülke
arasındaki iyi ilişkilerin bir örneğidir; yani Türkiye Başbakanı Erdoğan'ın Şubat
2005'te Aceh'de meydana gelen tsunaminin ardından Endonezya'ya yaptığı
ziyaret. Türkiye, tsunami nedeniyle 600.000 ABD Doları tutarında maddi
yardımda bulunmuş ve Açe'ye gönüllü olan yardım görevlilerini göndermiştir.
Başbakan Erdoğan ile Cumhurbaşkanı Susilo Bambang Yudhoyono arasında
gerçekleşen görüşmede, dışişleri bakanları düzeyinde İkili İstişare Forumu'nun
(FKB) kurulması konusunda anlaşmaya varılması sağlandı. Bu anlaşma düzenli
siyasi diyalog için bir forum görevi görecek ve her iki ülkeye de her iki ülkeyi
ilgilendiren konuları tartışma fırsatları açmak.9

8
ibid.
9
Marsudi, Retno. “Masa Depan Hubungan Turki Indonesia” Media Indonesia, 28 Oktober
2005. http://perpustakaan.bappenas.go.id/lontar/file?file=digital/blob/F3181/Masa%20depan-
MI.htm
1.2 Sorunların tanımlanması

1.2.1 Sorun Açıklaması

Endonezya ile Türkiye arasındaki ikili ilişkiler çok iyi ve yakındır.

Endonezya ile Türkiye arasında liderler, bakanlar ve hükümet yetkilileri,
politikacılar, akademisyenler ve öğrenciler arasında düzenli toplantılar ve
etkileşimlerin yanı sıra oldukça yoğun ticari aktörlerin varlığı da bunu kanıtlıyor.
İki ülke, daha geniş alanlarda pratik işbirliğinin sürdürülmesi ve ileriye dönük
ortaklıklar kurulması yoluyla ikili ilişkilerde başarılı olma yönündeki güçlü
arzularını yineledi. Her iki ülke de ekonomik ilişkileri geliştirmeye ve ülkeler
arasında sinerji oluşturmaya devam etme sözü verdi.10

Endonezya ve Türkiye, iki ülke arasındaki ikili ilişkilerin geliştirilmesi

yönünde güçlü bir istek gösterdi. İkili işbirliğinin temeli her iki ülke için de
yeterlidir. İki ülke arasındaki ilişkilerin gidişatından kolaylıkla görülebilecek bir
ölçüt, iki ülkenin elde ettiği ticaret değeriyle ölçülüyor. Bu, Endonezya ile
Türkiye arasındaki ekonomik ilişkilerin gelişmeye devam ettiğini gösteriyor ve iki
ülke arasındaki ticari ilişkilerin artmasıyla da kanıtlanıyor. 2004 yılında, Susilo
Bambang Yudhoyono'nun Endonezya cumhurbaşkanı olarak görev süresinin
başlangıcında, Endonezya ile Türkiye arasındaki ticari ilişkiler, her ülkenin
GSYİH'sindeki (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) artışla kanıtlandığı gibi, iyi kabul
ediliyordu.

10
“Indonesia dan Turki”, KBRI Ankara,
https://kemlu.go.id/ankara/id/read/indonesia-turki/51/etc-menu.
İki ülke arasında ekonomik sektörde ikili ilişkiler yoğun bir şekilde yürütülüyor.
Bunun dışında, Joko Widodo'nun liderliği sırasında 2014'ten bu yana Endonezya
ile Türkiye arasındaki ilişkiler de, iki ülke arasında yapılan ve yapılacak
toplantılarda halen tartışılan bir anlaşmanın varlığının da desteğiyle iyi bir şekilde
ilerlemeye devam etti11

Endonezya, 2010 yılında 237,56 milyonluk nüfusuyla dünyanın dördüncü

en kalabalık nüfusuna sahip ülkesi olup, 2020 yılında da bu rakamın 254,22
milyona yükselmesi beklenmektedir. Türkiye'nin ise 73,72 milyon nüfusu
bulunmaktadır. Endonezya ile Türkiye arasındaki kapsamlı ticari ve ekonomik
ilişkiler (Endonezya – Türkiye CETP), oldukça büyük bir üretim ve pazar
potansiyelini temsil eden 300 milyondan fazla insanın hayatına etki etme
potansiyeline sahiptir ve bunların her ikisi de, eğer bir ülkenin denetimi varsa
gerçekleşebilir. hükümet, akademisyenler, yatırımcılar ve sivil toplum. Ekonomik
olarak Endonezya, 2010 yılında kişi başına 3000 ABD Doları tutarındaki dünya
GSYH'sinin %1'ine, mal ticaretinin %0,95'ine, dünya ihracatının %0,64'üne ve

11
“Turkey- Indonesia Joint Study Group on The Feasibility of A Comprehensive Trade and
Economic Partnership Agreement”
http://ditjenppi.kemendag.go.id/assets/files/publikasi/doc_20180509_joint-study-group-report-for-
i ndonesia-turkey-ctepa.pdf .
hizmet ithalatı, gelen ve giden doğrudan yabancı yatırım (DYY) stoğunun %0,28'i
ve döviz rezervleri %0,74'tür.12

Türkiye, OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü) üyesi olup

dünya GSYİH'sında ABD doları cinsinden %1,12 (kişi başına düşen GSYİH
2009'da 8.723 ABD dolarıydı), küresel mal ticaretinde %1,0, küresel mal
ticaretinde ise %0,7'lik paya sahiptir. hizmet ticaretinde %0,3, gelen ve giden
doğrudan yabancı yatırım stoklarında %0,3 ve döviz rezervlerinde %0,8. Türkiye
ve Endonezya makroekonomik istikrar konusunda ilerleme kaydetmiştir. Türk
Lirası ve Endonezya Rupisi döviz kurunda istikrar sağladı ve Türkiye'de mevduat
faiz oranları Endonezya'ya göre çok daha yüksek. Endonezya'nın ekonomik
büyümesi 2008 ve 2009 yıllarında yıllık ortalama %4 ile %6 arasında istikrarlı
seyrederken, 2010'da bu oran %6'ya yükseldi. Türkiye'nin ekonomik büyümesi
oldukça güçlü dalgalanmalar yaşadı ve 2004'teki %9,4'ten -4,7'ye düştü.
Endonezya'da yatırım ve ihracat faaliyetlerinin GSYİH'deki payı Türkiye'den
daha yüksekken, kamu tüketiminin GSYH içindeki payı açısından bakıldığında
Türkiye, Endonezya'ya kıyasla daha büyük bir kamu sektörüne sahip.13

Ticaret istatistikleri, iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin arttığını

ortaya koyuyor; 2004-2012 arasındaki dönemde,

12
aynı sayfa 1-2.
13
aynı sayfa. 2.
İkili ticaret hacmi yıllık ortalama yüzde 14,8 artışla 623 milyon dolardan 2,1
milyar dolara yükseldi. Türkiye açısından bakıldığında bu rakam, Çin gibi diğer
Asyalı ekonomik güçlerle yapılan ticaretle karşılaştırıldığında hâlâ düşük ancak
iki önemli noktaya değinmek gerekiyor. Birincisi, Türkiye'nin Endonezya ile
ticaretindeki büyüme, ülkenin 2004-2012 döneminde yıllık ortalama yüzde 11,7
artan dış ticaret hacmindeki büyümeyi aştı. Yani Endonezya Türkiye için giderek
büyüyen bir pazar. İkincisi, Türkiye Endonezya'yla ticaret açığı verirken ihracatın
ithalattan daha hızlı artmasıyla aradaki fark daralıyor. 2004-2012 yılları arasında
Türkiye'nin Endonezya'ya ihracatı yıllık ortalama yüzde 20,7 oranında artarken,
ithalatta bu oran yüzde 14,1 oldu. Endonezya şu anda Türkiye için ana pazar
olmayabilir ama kesinlikle büyüyen bir pazar. Türk şirketlerinin ilgisi giderek
artıyor.14

Bu arada, 2017-2019 döneminde Endonezya ile Endonezya'nın İstanbul

Başkonsolosluğu arasındaki ikili ticaretin değeri 1 milyar ABD dolarının üzerine
çıktı. Endonezya ile Türkiye arasındaki ikili ticaretin değeri 2018 yılında
1.152.561.434 ABD dolarına ulaşırken, 2018 yılında 1.278.937.716 ABD dolarına
göre düşüş göstererek 2019 yılında 1.022.291.053 ABD dolarına geriledi.

14
Atli, Atlay. ”Turkey and Indonesia: Historical Roots, Contemporary Business Links”
Middle East Institute, 4 November 2013.
https://www.mei.edu/publications/turkey-and-indonesia-historical-roots-contemporary-business-li
nks#_ftn6 diakses pada 10 September 2019.
Bu arada, Endonezya'nın Türkiye'ye ihracatının değeri 2018 yılında
1.015.867.585 ABD Doları olarak gerçekleşti; bu rakam 2017 yılında
1.150.695.460 olarak gerçekleşti ve 2019 yılında tekrar 799.988.064 ABD
Dolarına geriledi.15 2017 yılında Başkan Joko Widodo, Türkiye ve Endonezya
hükümetlerinin İki ülke arasında ticaret anlaşması imzalanması konusunda
mutabakata varıldı. Bu Endonezya-Türkiye ticaret anlaşması, ticaret engellerini
azaltarak ve ardından iki ülke arasındaki yatırım girişimlerini desteklemek için iyi
bir ortam yaratarak her iki ülkeye de fayda sağlayabilir. İmzalanan ticaret
anlaşması, Endonezya-Türkiye Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşması'nın (IT-
CEPA) bir parçası olup, bu ticaret anlaşmasını görüşen müzakerelerde bugüne
kadar dördüncü tura ulaşıldı. Bu ticaret anlaşması aynı zamanda Endonezya ile
Türkiye arasında 1950'den bugüne mükemmel ikili ilişkilerle de destekleniyor ve
2016 yılında Endonezya ile Türkiye arasındaki ikili ticaret 1,3 milyar ABD
dolarına, kâr ise 713.000 ABD dolarına ulaştı.16

1.2.2 Sorunun kısıtlanması

Bu araştırmada, Başkan Susilo Bambang Yudhoyono ve Başkan Joko

Widodo'nun liderliği sırasında Endonezya ve Türkiye'nin ihracat ve ithalat
faaliyetlerine ilişkin dış ekonomi politikalarının karşılaştırılmasına
bakılacaktır.

15
“Profil Ekonomi RI - Wilayah Kerja KJRI Istanbul 2019”
https://kemlu.go.id/download/L1NoYXJlZCUyMERvY3VtZW50cy9Qcm9maWwlMjBQZXJkY
WdhbmdhbiUyMFJJJTIwLSUyME1hcm1hcmElMjAyMDE5LUZpbmFsLnBkZg== hal.3
16
“Indonesia and Turkey Agree To Sign Trade Deal”
https://kargo.tech/artikel/indonesia-and-turkey-agree-to-sign-trade-deal/
Yazar, Başkan Susilo Bambang Yudhoyono'nun 2004-2014 arasındaki görev
süresindeki dış ekonomi politikalarını ve Başkan Joko Widodo'nun 2014-2019
arasındaki görev süresindeki dış ekonomi politikalarını karşılaştıracaktır.

SBY'nin dış ekonomi politikalarının Jokowi'ninkiyle karşılaştırılması, iki

ülke arasındaki ikili ticareti oluşturan Endonezya-Türkiye ihracat ve ithalat
faaliyetleriyle ilgili olacaktır. SBY'nin dış ekonomi politikası ve bunun 2004 -
2014 yılları arasında Endonezya-Türkiye ihracat ve ithalat faaliyetleri üzerindeki
etkisi ve Jokowi'nin dış ekonomi politikası ve 2014 - 2019 yılları arasında
Endonezya-Türkiye ihracat ve ithalat faaliyetleri üzerindeki etkisi.

1.2.3 Sorunun formülasyonu

Yazarın referans aldığı araştırma sorusu şu: "Başkan Susilo Bambang

Yudhoyono ile Başkan Joko Widodo arasındaki dış ekonomi politikasının
Endonezya-Türkiye ihracat ve ithalat faaliyetleri üzerindeki etkisi nedir?"
1.3 Araştırma Amaçları ve Kullanımları

1.3.1 Araştirmanin Hedefleri

Bu araştırmanın amacı Susilo Bambang Yudhoyono ve Joko Widodo'nun

Endonezya'nın ihracat ve ithalat faaliyetlerine ilişkin dış politikalarının Türkiye
ile karşılaştırılmasını ortaya koymaktır. Yazar, SBY ve Jokowi'nin görev süreleri
boyunca her iki tarafın ilgili dış ekonomi politikalarının avantajlarını ve bunların
Endonezya ile Türkiye arasındaki ikili ticaretin gelişimine etkisini görmek istiyor.
Bunun dışında yazar, hem SBY'nin hem de Jokowi'nin liderliği sırasında
Endonezya-Türkiye ihracat ve ithalat faaliyetlerinin eksikliklerini de bilmek
istiyor.

1.3.2 Araştırma Kullanımları

Bu araştırmanın faydalı olması, okuyucuların bilgi ve içgörüsünü

artırması, bu alana ilgi duyan öğrenci veya akademisyenlere yol gösterici ve
referans olması umulmaktadır.

1.4 Literatür incelemesi

Bu tezin çerçevesini yazmaya kaynak olacak üç dergiye dayanarak, üç

okuma Endonezya ile Türkiye arasındaki ilişkiyi açıklamaktadır. Türkiye-
Endonezya başlıklı ilk okumada
Joint Study Group on The Feasibility of A Comprehensive Trade and Economic
Partnership Agreement : Endonezya ve Türkiye'nin son otuz yılda mal, hizmet,
bilgi ve sermaye akışındaki büyük engelleri azalttığını açıkladı. Endonezya
1980'lerin başlarında kapsamlı ticaret ve yatırım politikası reformlarına girişti ve
bu reformlar aynı zamanda çok daha serbest bir ticaret ve yatırım rejimiyle
sonuçlandı. GATT'ın Uruguay Turu sırasında pek çok tarife oranı, uygulanan
tarifelerden daha yüksek seviyelerde olmasına rağmen eşitlendi. 1997-1998 mali
krizine tepki olarak ticaret ve yatırım kısıtlamaları hafifletildi. Bölgesel
entegrasyona katılım, özellikle şu anda ASEAN Ekonomik Topluluğuna (MEA)
dönüştürülmekte olan ASEAN Serbest Ticaret Bölgesi (AFTA) ve ASEAN'dan
ortaya çıkan çeşitli serbest ticaret anlaşmalarına katılım.

Aynı şekilde Türkiye de tek taraflı, bölgesel ve küresel faiz indirimleri ve

yatırım kısıtlamaları yaşadı. Endonezya'ya benzer şekilde Türkiye de dünyanın
geri kalanıyla geniş bir ticaret anlaşmaları ağı kurmuştur. Bu bağlamda özellikle
ilgili olan, Avrupa Birliği ile yapılan Gümrük Birliği anlaşmasıdır. Gümrük
Birliği kapsamında Türk ürünlerine Avrupa Birliği'ne gümrüksüz giriş hakkı
tanınıyor. Öte yandan Gümrük Birliği, Türkiye'nin Genel Gümrük Tarifesine
uymasını zorunlu kılmaktadır. Avrupa Birliği ile olan Gümrük Birliği, sanayi
ürünlerini ve İşlenmiş Tarım Ürünlerinin sanayi kısımlarını kapsadığından,
Türkiye, Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (ECSC) ürünleri ve tarım ürünleri
için koruma seviyelerini bağımsız olarak belirliyor.17
Türkiye ve Endonezya Dostluktan Ortaklığa başlıklı ikinci okumada
Endonezya ile Türkiye arasındaki işbirliği ilişkisi ele alınıyor. 2000 yılında
cumhurbaşkanı, başbakan ve dışişleri düzeyindeki ikili ziyaretler on yılda bir iki
kez sayılıyordu. 2000'li yıllarda ziyaret sayıları hızla arttı. Başbakan Erdoğan,
2005 yılındaki deprem ve tsunaminin ardından Endonezya'yı ziyaret etti. 2005'ten
sonra Endonezya ve Türkiye G-20'ye katıldı. Endonezya ve Türkiye, tamamı G-
20 üyesi olan ülkeler arasındaki ekonomik faaliyetlere yönelik stratejileri
artırıyor. Endonezya ve Türkiye'nin yaptığı yatırım ortak girişim işbirliği şeklini
kullanıyor. İki ülke arasındaki ilişkiler aynı zamanda iki ülke arasındaki ekonomik
entegrasyonu teşvik etmek amacıyla da yürütülmektedir. Turizm sektörü,
inşaat, enerji, madencilik ve savunma sanayii iki ülke için ortak girişim
potansiyeli taşıyan sektörlerdir.18
OECD Ekonomik Araştırmaları: Endonezya 2008 Ekonomik
Değerlendirmesi: Ekonomik Değerlendirme başlıklı üçüncü okuma, Endonezya
ekonomisinin 2004 – 2008 dönemindeki durumunu tartışıyor. 2004 yılında,

17
“Turkey-Indonesia Joint Study Group on The Feasibility of A Comprehensive Trade and
Economic Partnership Agreement”,
http://ditjenppi.kemendag.go.id/assets/files/publikasi/doc_20180509_joint-study-group-report-for-
i ndonesia-turkey-ctepa.pdf,
18
Selcuk Colakoglu, Arzu Guler,”Turkey and Indonesia From Friendship to Partnership” USAK
Policy Brief, 11 Mei 2011.
Endonezya'nın ekonomik büyümesi krizden bu yana bir düşüş yaşadı ancak
dinamizmi artırmak için yeniden ortaya çıktı. GSYİH 1989 - 1996 yılları arasında
yılda ortalama %8,1 oranında büyümüş, ancak krizin olmadığı ancak GSYH'nin
normale dönebilmesi için iyileşme sürecinde olduğu 2002 - 2006 yılları arasında
%5,1'lik bir düşüş yaşanmıştır. Özel tüketimin katkısı çok görünür hale geldi,
özellikle 2004'ten sonra ihracat sayısı ve yatırım faaliyetleri artmaya devam etti.
Endonezya ekonomik olarak açıldı, ithalat tarifeleri 1980'lerden bu yana istikrar
kazanamadı. MFN tarifesi 2006'da %7 idi. Endonezya'nın ticaret oranı 2006'da
%7 idi 2000 – 2007 yılları arasında ASEAN ülkeleri için GSYİH'nın ortalama
%130'u.19

1.5 Çerçeve

Modern dünyada çeşitli ulusal ekonomilerde karşılıklı bağımlılık vardır.

Artık dünya ekonomisi şu veya bu ülkeye açık olmalıdır. Çünkü gerçekte bir ülke
tek başına ayakta duramaz, diğer ülkelerle desteğe ve işbirliğine ihtiyaç duyar.
Burada bir ülkenin bağımsızlığı, o ülkenin ürettiği toplam çıktıyla birlikte mal ve
hizmetlerini tüketim amaçlı kullanması anlamına gelmektedir.

19
OECD Economic Surveys,”OECD Economic Surveys: Indonesia 2008 Economic Assessment:
Economic Assessment” OECD, 17 Juli 2008.
 Uluslararası ticaret, refahı iki yönde teşvik eden malların, girdilerin ve
teknolojinin dönüşümüdür. Bu, bir ülkenin pazarını sadece ülke içinde değil aynı
zamanda çeşitli ülkelere de yayacak ve ülkenin iç pazarını genişleterek ihracat
yoluyla daha iyi fiyatları garanti edecektir. Her ülkenin uluslararası ticaret
yapması gerekiyor çünkü her ülke farklı yeteneklere sahip ve farklı malların
üretiminde uzmanlaşıyor. Çünkü her ülkenin ürettiği mallarda uzmanlığı ve
uzmanlığı vardır, dolayısıyla bir ülkenin mutlaka üretemediği mallara ihtiyacı
vardır. O ülkenin aldığı çözüm, kendisinin üretemediği mal ihtiyacını
karşılayabilecek diğer ülkelerle işbirliği yapmaktır. Yalnız.

İktisat, kıt kaynakların doğru tahsisi ve verimli kullanılmasıyla ilgilenir.

Uluslararası ticaret aynı zamanda ekonomik kaynakların ülkeler arasında
tahsisiyle de ilgilidir. Tahsis, serbest ticaret anlayışıyla uluslararası ticaret yoluyla
dünya pazarında gerçekleştirilmekte, en iyi ürünler rekabetçi pazarlarda üretilip
satılmakta, verimli üretimin daha iyi kalite ve daha düşük fiyat gibi faydaları
küresel toplumun kullanımına sunulmaktadır. Uluslararası ticaretin temel
ilkelerinden biri, fiyatı en düşük olan ülkeden mal ve hizmetlerin alınıp satılması
ve fiyatı en yüksek olan ülkeye mal ve hizmetlerin satılması işlemidir.
 Bu, gelişmekte olan ülkelerin, ülkelerinin ekonomik kalkınma hızını
artırma fırsatlarını yakalamalarına yardımcı olabilir. Makine ithal edebilir,
yabancı teknolojiyi uyarlayabilirler. Ekonomik büyümede başarısızlığa
uğramadan ekonomisi tek başına ayakta kalabilen bir ülke yoktur. Gelişmiş
ülkeler sanayi için hammaddeyi de gelişmekte olan ülkelerden alıyorlar. Her ülke
sadece kendi ülkesinin ihtiyaçları için üretim yaparsa mevcut malların üretim ve
tüketim faaliyetleri sınırlı olacaktır.

Uluslararası ticaret, dünya ekonomisine yön veren bir ticaret türüdür. Bu

durumda bir fiyatın arz ve talebi küresel olarak etkilenecektir. Bu küresel ticaret
bir ülke için karlı olacaktır çünkü kendi ülkelerinde bulunmayan mal veya
hizmetleri alma fırsatına sahip olacaklardır. Küresel piyasadan satın alınan mal ve
hizmetlere ithalat, dünyanın çeşitli yerlerine satılan mal ve hizmetlere ise ihracat
adı verilmektedir. Uluslararası ticaret, gelişmiş ülkelerin teknoloji, sermaye ve
işgücü gibi kaynaklarını etkin bir şekilde kullanmalarına olanak sağlar. Küresel
ticaret çeşitli ülkelerin katılımına olanak tanır. Küresel ekonomide yabancı
yatırımcıları teşvik edebilecek.20

20
G.V.Vijayasri, “The Importance of International Trade in The World” Andhra University, 2013.
https://pdfs.semanticscholar.org/0c65/06f1ab891cb40206230f6d841cb7e11796a7.pdf
 Uluslararası ticaret de çeşitli ülkelerde GSYİH'nın oluşmasında önemli bir
role sahiptir. Çeşitli şirketler ve çeşitli ülkeler, ekonomik büyümeleri için kendi
ülkelerinin sınırlarının ötesinde fırsatlar arıyor. Dolayısıyla uluslararası ticaret
işletmeler için önemli olabilmekte, uluslararası ticaretin yıllar içerisinde artması
küreselleşme sürecinin bir sonucudur. Tüketiciler ve şirketler sonuçta daha geniş
bir ürün ve hizmet yelpazesi arasından seçim yapabilecek. Bunun dışında
küreselleşme, ticaret gibi çeşitli ekonomik yönlerin entegrasyonundan
kaynaklanan ülkeler arasındaki karşılıklı bağımlılığı da ifade eder. Uluslararası
ticaret, artık birbirine bağlı olan ülkelerin ekonomik büyümesini teşvik edebilir.
Küreselleşme aynı zamanda küresel pazarların sunduğu fırsatları da sunmaktadır.

Liberalizmin Kantçı perspektife dayanan üç varsayımı vardır; bunlar

arasında demokrasilerin diğer demokrasilere karşı baskı kullanmaktan kaçınacağı,
ekonomik açıdan önemli ticaretin barışçıl ilişkiler yaratmaya yönelik teşvikler
oluşturabileceği ve uluslararası kuruluşların barışı olumlu bir şekilde teşvik
ederek karar alma sürecini düzenleyebileceği yer alır. Demokrasinin ayrıca, bir
çatışmayı, zorlama veya şiddet kullanma tehdidi olmadan, müzakere ve uzlaşma
yoluyla barışçıl bir şekilde çözme ilkesine sahip olduğu söylenir. Sürdürülebilir
ticari etkileşimler, ihtiyaçlar ve tercihlerle ilgili bilgilerin geniş ölçekte
paylaşıldığı bir iletişim ortamı haline geliyor.
 Bu etkileşim, ulusal sınırların ötesinde karşılıklı anlayış, empati ve ortak
kimlik ilişkileri üretecektir. Ticaret, ticaret ortaklarının barışçıl beklentilerine
bağlıdır. Şiddetli çatışmalar sorunu çözmeyecek, piyasayı ve ithalat faaliyetlerini
tehlikeye atacak ve malların fiyatlarını riske atacaktır. İki ülke arasındaki ticaretin
ulusal ekonomilerine katkısı ne kadar büyük olursa, aralarında barışçıl ilişkilerin
sürdürülmesinde çıkarı olan siyasi taban da o kadar güçlü olur.

Uluslararası örgütler de bu teoride önemlidir, çünkü uluslararası örgütler,

çatışmaların çözümüne yardımcı olabilen, çatışmadaki taraflar arasında
arabuluculuk yapabilen, bilgi sağlayarak belirsizliği en aza indirebilen, norm
ihlallerine karşı baskıyı ayırabilen ve uygulayabilen örgütler aracılığıyla barışı
teşvik edebilir. Uluslararası kuruluşlar ticari anlaşmazlıkların ortaya çıkmasını en
aza indirebilir. Ticaret ve barış birbiriyle bağlantılı iki şeydir. Yatırımcılar alım-
satım faaliyetleri yürütmek veya ticari faaliyetleri siyasi açıdan sekteye
uğratabilecek ülkelere yatırım yapmak konusunda isteksiz olacaklardır.
Demokrasiyle ticaret anlaşmaları daha iyi korunur ve istikrarlı kanunlar
kapsamında yabancı mülkiyet haklarına daha fazla saygı gösterilir. Tam tersine
ticaret, demokratik kalkınma ve istikrara katkıda bulunan ortak refahı teşvik
edecektir. Uluslararası kuruluşlar da demokrasiyi teşvik edecek, bu faaliyetlerin
bir kısmı bölgesel kuruluşlar tarafından yürütülüyor.
 Organisasi Bu uluslararası örgüt aynı zamanda üyeler arasında barışı
korur, çatışmalara arabuluculuk yapmaya yardımcı olur ve hükümetlere barış ve
barış için taahhütlerde bulunmalarında yardımcı olur.21

Liberal anlayışta birey, birimlerin ve hak sahiplerinin analizinde önemli

bir şeydir. Devlet, klasik liberal toplumda ve laissez-faire alanında asgari bir rol
oynar ve esas olarak bireyler arasındaki anlaşmazlıklarda hakem olarak hareket
eder. Bir devletin rolü, bireylerin etkileşimde bulunabileceği ve çağdaş sosyal
muhafazakar düşünceye dayalı olarak seçtikleri hedefleri takip edebilecekleri
istikrarlı siyasi, sosyal ve ekonomik koşulları sürdürmekle sınırlıdır. Immanuel
Kant'a göre, bir sorunu çözerken şiddet kullanmaya, bir ülkeyi ortadan kaldırmaya
veya bir imparatorluk kurmaya gerek yoktur; ihtiyaç duyulan şey, cumhuriyete
dayalı bir uluslar federasyonu, varlığını sürdürebilecek temsili bir demokrasi
oluşturmaktan daha azıdır. egemen bir devlet ancak birlikte karakter değiştirerek.
Demokrasiyle bir ülke daha barışçıl olma ve uluslararası hukuka bağlı kalma
eğiliminde olacaktır.

Bu arada Richard Cobden'a göre ekonomi ve insan refahı liberaller için en

önemli şeylerdir. Serbest ticaret, liderlerin daha etkili ve barışçıl olduğunu
gösteren kapitalist sistemin bir parçasıdır

21
Tim Dunne, Milja Kurki, Steve Smith, “Uluslararası İlişkiler Teorileri: Disiplin ve Çeşitlilik
Üçüncü Baskı” Oxford University Press, 2013. Sf. 101 – 108.
milli zenginliğe ulaşmak için. Serbest ticaretin genişletilmesiyle insanlar
arasındaki iletişim de genişleyecektir. Bu aynı zamanda uluslararası dostluğu ve
anlayışı da artıracaktır. Ekonomik karşılıklı bağımlılığın ve uluslararası barışın
varlığı bir öneri haline geldi. Bundan sonra inceleyeceğimiz eserlerde liberalizm
tekrar karşımıza çıkıyor.22

Liberaller bireysel refahı, adil bir siyasi sistemin, monarşi veya

vatandaşlarının yaşamlarını ve özgürlüklerini koruyamayan diktatörlük hükümet
sistemi gibi kontrolsüz güçle karakterize edilen bir siyasi sistemin temel yapı
taşı olarak vurgular. Bu liberal ideolojinin temel odak noktası, siyasal iktidarı
sınırlayıp kontrol ederek bireysel özgürlüğü sürdürebilecek kurumların inşa
edilmesidir. Liberaller, devletlerin vatandaşlarının bireysel özgürlüklerine
müdahale etmeden kendilerini dış tehditlerden korumalarına olanak sağlayacak
bir siyasi sistemin nasıl geliştirilebileceğine odaklandılar. Gücü sınırlamanın
temel yolu, ulusal ve uluslararası düzeyde kurum ve normların varlığıdır.
Uluslararası düzeyde örgütler veya kurumlar, işbirliği kurarak ve uluslararası
anlaşmaları ihlal eden devletlere maliyet yükleme yolları sağlayarak devletlerin
gücünü sınırlandırır. Ekonomik kurumlar, ülkeler arasındaki ekonomik karşılıklı
bağımlılıktan elde edilebilecek büyük faydalar sağladıkları için bu işbirliğinin
geliştirilmesinde etkili olacaklardır.23

22
Paul R. Viotti, Mark V. Kauppi, “International Relations Theory Fifth Edition” Pearson
Education, Inc., 2012. Hal. 129 – 135.
Dışa dönüklük, en son teknolojiyi özümsemeyi, gelişmiş sanayi ülkelerini
yakalamayı ve onlarla rekabetçi olmayı amaçlayan bir politikadır. İhracata yönelik
sanayilerin inşası için dış pazarlara yönelik bir stratejiye ihtiyaç vardır. Dışa
dönük bir strateji, basit bir açık ticaret politikasından, uluslararası düzeyde
hoşgörüyle karşılanan tüm araçlarla güçlü bir ihracat teşvikine doğrudan geçişi
gerektirir. Bu strateji daha çok pazarı genişletmeye yönelik ihracat faaliyetlerine
odaklanmaktadır. Öte yandan içe dönük strateji, iç pazara dayanan ve dış pazarları
fethetme çabalarından vazgeçecek kadar iç pazarı artırmaya odaklanan bir
politikadır. İthal ikame ürünler ticaret politikasının anahtarıdır ve tarifeler,
sübvansiyonlar, miktar kısıtlamaları, döviz kontrolleri, lisanslama ve diğer
önlemler yoluyla teşvik edilir. Bu politikadaki koruma aşırı olacaktır. Enflasyonist
iç politikalar, uluslararası ticaret üzerindeki etkileri konusunda çok az endişeyle
takip edilebilir.24

23
Stephen McGlinchey, Rosie Walters, Christian Scheinpfulg, “Uluslararası İlişkiler Teorisi”,
E-Uluslararası İlişkiler Yayıncılık, 2017. Sf. 22-27.
24
Donald B. Keesing. "Outward-Looking Policies and Economic Development." The Economic
Journal 77, no. 306 (1967): 303-20, and. 304-305.
İçe dönük stratejinin hedeflediği sektör, en fazla ithalat sağlayan sektördür. Bu
strateji aynı zamanda yerli üreticilerden büyük miktarda sübvansiyon verilmesini
ve çok uluslu faaliyetlerin sınırlandırılmasını da içeriyor.25

1.6 Araştırma Yöntemleri ve Veri Toplama Teknikleri

1.6.1 Araştırma Yöntemleri

Yazarın kullandığı veri analizi yöntemi niteldir, yani toplanan verilerin

tasvirini, açıklanmasını ve yorumlanmasını vurgular. Nitel araştırma, insanlardan
veya gözlemlenebilir davranışlardan yazılı veya sözlü ifadeler şeklinde
tanımlayıcı veriler üretir. Yazar bu araştırmada, Creswell'e göre gerçekleştirilen
araştırmanın aşamalarını açıklamak için anlatıların veya cümlelerin kullanımını
vurgulayan nitel araştırma yöntemlerini kullanmaktadır. Nitel araştırma
yöntemlerinde araştırma verilerini toplamak için sıklıkla görüşme teknikleri, vaka
çalışmaları ve literatür çalışmaları kullanılır ve toplanan veriler tablolar halinde
kelimeler, resimler ve şekiller şeklindedir.26

Yazar ayrıca, yazarın bu araştırma konusuna uygun verileri elde etmesine

yardımcı olacak kitap, rapor ve dergilerden kaynaklanan ikincil kaynakları
kullanan bir yöntem olan anlatı yöntemini de kullanacaktır.27

25
“Policies to promote development”
https://www.economicsonline.co.uk/Globaleconomics/Policiestopromotedevelopment.html
26
Cresswell, John. “Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches”
Los Angeles: SAGE Publications, 2009.
27
Umar Suryadi Bakry, “Metode Penelitian Hubungan Internasional” (Yogyakarta: Pustaka
Pelajar, 2017), p. 18-19.
 1.6.2 Veri toplama tekniği

Yazar bu konuyla ilgili kitaplardan, dergilerden ve raporlardan veri

alacaktır. Bunun dışında yazar, Endonezya'nın ticari ilişkilerine ilişkin veri veya
bilgilere ulaşmak için Endonezya Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, İçişleri
Bakanlığı ve Ulusal Kalkınma Planlama Ajansı gibi resmi web sitelerinden de
veri elde edecektir. Türkiye ve iki ülkenin dış politikası.

1.7 Sistematik Tartışma

Bölüm 1 ; Problemin Arka Planı, Problemin Tanımlanması (Problemin

Tanımlanması, Problemin Sınırlandırılması ve Problemin Formülasyonu),
Araştırma Amaçları ve Kullanımları, Literatür Taraması, Düşünme Çerçevesi,
Araştırma Yöntemleri ve Veri Toplama Teknikleri ve Sistematik Tartışma
bölümlerinden oluşan Giriş'i içerir.
Bölüm 2 SBY döneminde Endonezya Dış Ekonomi Politikasını ve
Jokowi döneminde Endonezya Dış Ekonomi Politikasını tartışacaktır. Bu
bölümde yazar, Endonezya'nın SBY dönemindeki dış ekonomi politikasını
açıklayacak ve Endonezya'nın dış ekonomi politikasını açıklayacaktır. SBY
döneminde dış ekonomi politikası Joko Widodo.
Bölüm 3 SBY Dönemi ile Jokowi Dönemi Endonezya Dış Ekonomi
Politikası Arasındaki İlişkiler ve Endonezya ile Türkiye Arasındaki İkili
Ticaret (2004 - 2019) analizine ilişkin bir açıklama yer alacaktır.
 Bu bölümde yazar, Endonezya'nın SBY dönemindeki dış ekonomi
politikası ile Jokowi dönemi arasındaki ilişkiyi ve bu dış ekonomi politikasının
uygulanmasının SBY ve Jokowi döneminde Endonezya ile Türkiye arasındaki
ikili ticaret üzerindeki etkisini açıklayacaktır. liderlik. Yazar ayrıca SBY
döneminde Endonezya ile Türkiye arasındaki ikili ticaretin gelişimini Jokowi ile
karşılaştıracak ve bunu ilgili dış ekonomi politikalarıyla ilişkilendirecek.
Bölüm 4, yazarın araştırmasıyla ilgili sonuçları içermektedir.