1. Rola religii w polityce w XVII-wiecznej Europie.

Powołaj się na konkretne źródła z

podręcznika przywołując je i wykorzystując ich treść.
Wiek XVII był wiekem niezwykle obfitym w konflikty religijne na terenie całej
Europy. Spór występował głównie między katolikami a protestantami. Wydarzenia z tamtego
okresu na nowo zdefiniowały granice państw, postrzeganie rządu, a nawet ustroje.
Jednym z najgorętszych konfliktów w Europie XVII wieku nastąpił w Anglii.
Spowodowany był głównie postępującą polaryzacją poglądów na kościół oraz szybko
postępującymi zmianami w gospodarce. Najistotniejszą zmianą na rynku był wynikający z
szybko rozwijającej się branży sukienniczej proces ogradzania. Polegał on na łączeniu
gruntów gminnych i chłopskich w wielkie gospodarstwa nastawione na wypas zwierząt
potrzebnych do produkcji wełny. Tym sposobem duża część mniej zamożnego społeczeństwa
Anglii utraciła swoje gospodarstwa, a zatem jedne z głównych środków utrzymania.
Ultymatywnie doprowadziło to do dużego rozgraniczenia obywateli na biedniejszych i
bogatszych, nazywanych w tamtych okresie gentrą. Wykształcony w tamtym okresie ruch
Purytanów dążył do oczyszczenia anglikanizmu z katolickich elementów. Cenili skromnie
ozdobione świątynie, bez obecnych wtedy obrazów, rzeźb czy ołtarzy. Ponadto dążyli do
uproszczenia kultu oraz spopularyzowania nauki czytania, która pozwoliłaby wiernym
samemu czytać biblię. To między innymi te dwie grupy utworzyły Izbę Gmin, rywalizującą z
opozycyjną składającą się z arystokratów Izbą Lordów. Druga grupa dążyła do zachowania
kościoła w jego oryginalnej formie.
Ważną postacią w Izbie Gmin był Olivier Cromwell – osoba, która poprowadziła w
Anglii Rewolucję i ostatecznie doprowadziła do postawienia Króla przed sądem. Jak wynika z
tekstu źródłowego ze strony 124, sąd nad Karolem I Stuartem był pierwszą, niespotykaną
dotychczas sytuacją. Król nie mógł bowiem sądzony być jako poddany, ani jako równy, a
zatem przez innych władców. Duża część parlamentu opowiedziała się nawet po stronie Króla
proponując kompromis, lecz pod naciskami Cromwella, król został ścięty w stolicy. Za ten
uczynek zemszczono się na jego pochowanym już ciele – podczas krótkiego powrotu do
władzy dynastii Stuartów, mimo przysięgi nie mszczenia się na dawnych wrogach, król kazał
Cromwella odkopać, a jego ciało zbezcześcić. Monarchia w Anglii nie utrzymała się jednak
długo i już w 1689 r. nowy król – Wilhelm III Orański – podpisał Deklarację praw i
dokument znacznie poszerzający prawa osób odmiennego wyznania i zaprowadziło pokój
między Protestantami, a Anglikanami. Co ciekawe porozumiewający się z królem Szwecji
Karolem X Gustawem Cromwell miał nakłonić go do najazdu na Rzeczpospolitą, który
ostatecznie został zrealizowany.
Spory o podobnym podłożu można było także zaobserwować m.in. u naszych
sąsiadów – tamtejszej Rzeszy składającej się z około 300 państewek. Rywalizacja utworzonej
przez protestantów Unii Protestanckiej i powołanej przez katolików Ligi Katolickiej
doprowadziły do ogólnego podziału całej Europy i Wojny Trzydziestoletniej.
Pierwsze zapowiedzi większego sporu dochodziły z składających się głównie z
protestantów Czech. Wszystko przez złamanie postanowień wydanego przez Rudolfa II
Habsburga Listu Majestatycznego gwarantującego Czechom swobodę wyznań religijnych. W
1618 roku podczas spotkania z Habsburskimi namiestnikami Czesi w przypływie emocji
dokonali defenestracji paryskiej, w wolnym tłumaczeniu „wyoknienia” interlokutorów z
budynku. Trzech wyrzuconych wtedy namiestników przeżyło upadek lądując na kompoście,
co przez katolików zostało uznane za ingerencję Boga i tylko utwierdziło w przekonaniu, że
trzeba działania Czechów utrudnić. Za nim to się jednak stało, Bohemianie zdetronizowali
zasiadającego na Czeskim tronie Ferdynanda II Habsburga. Niedługo potem wybrany na
cesarza ściągnięty z tronu król wysłał na Czechy wojsko, które w 1620 r. wygrały bitwę pod
Białą Górą, co pozwoliło Ferdynandowi rozpocząć prześladowania Czechów i ukarać
śmiercią wszelkich buntowników.
Szwedzi również mieli duży wkład w losy wojny – Gustaw II Adolf nakłoniony przez
Francuzów zakończył wojnę z Rzeczpospolitą i z pomocą niektórych państw Rzeszy w 1629
roku natarł na cesarstwo Habsburskie. Jego talent i świetne umiejętności pozwoliły Szwedom
wygrać wiele bitew, w tym tą pod Lützen w 1632, w której król poległ. W rezultacie w 1635
roku władcy protestanckich państw Rzeszy podpisały pokój w Pradze, który korzystny był
głownie dla cesarza, ale nie uderzał też zbytnio w protestantów.
Religia w Europie XVII wieku była jednym z obiektów najostrzejszych sporów epoki.
Spory wyznaniowe dotyczyły prawie każdego państwa na dużą skalę. Sama religia pełniła dla
ludzi rolę wytłumaczenia przeróżnych zjawisk życia codziennego. Była oparciem i często
silnym narzędziem zbijania politycznego kapitału, a nawet kartą przetargową w negocjacjach.
Myślę, że to właśnie z uwagi jak ważna dla ludzi była wiara, jak dużą częścią ich życia była,
obywatele państw europejskich tak zagorzale o nią walczyli.