Giới thiệu dự án đường sắt Cát Linh-Hà Đông

Tuyến số 2A: Cát Linh - Hà Đông là một tuyến đường sắt đô thị thuộc hệ thống mạng
lưới Đường sắt đô thị Hà Nội, được đầu tư xây dựng bởi Bộ Giao thông Vận tải và vốn
vay ODA của Trung Quốc ký năm 2008. Tháng 7 năm 2008, Thủ tướng chính phủ phê duyệt
Quy hoạch phát triển giao thông vận tải Thủ đô Hà Nội đến năm 2020, trong đó có tuyến đường
sắt đô thị Hà Nội - Hà Đông. Tháng 12 cùng năm, Bộ Giao thông Vận tải chấp thuận kế hoạch
đấu thầu dự án Cát Linh - Hà Đông mà Cục Đường sắt Việt Nam đã đề nghị.
Được khởi công xây dựng từ tháng 10 năm 2011, toàn tuyến có tổng chiều dài là
13,05 km với 12 ga trên cao, với hướng tuyến từ ga Cát Linh ở quận Đống Đa và kết thúc ở ga
Yên Nghĩa ở quận Hà Đông. Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông được kỳ vọng là cầu nối liên
kết vùng, để giải quyết áp lực giao thông và áp lực dân số của hai thành phố.
Dự án có tổng mức đầu tư ban đầu là 8.770 tỷ đồng. Sau nhiều lần điều chỉnh và đội vốn
do chậm trễ tiến độ, dự án có tổng mức đầu tư là 868,04 triệu USD (22.521 tỷ VND), trong đó,
phần vốn vay Trung Quốc là 669,62 triệu USD (hơn 15.579 tỷ VND). Dự kiến bắt đầu khai thác
từ 2015, tuy nhiên vì những vấn đề về chậm giải phóng mặt bằng của chính quyền Hà Nội, tính
hợp tác với nhà thầu là Tập đoàn Xây dựng đường sắt số 6 Trung Quốc, và tính bất cập trong
công tác nghiệm thu (xây dựng theo công nghệ Trung Quốc nhưng Hà Nội lại muốn nghiệm thu
theo công nghệ Châu Âu) nên đến tháng 11/2021 tuyến đường sắt này mới chính thức bắt đầu
khai thác thương mại.
Ngày 29 tháng 10 năm 2021, 9 thành viên Hội đồng kiểm tra Nhà nước đã chấp thuận
đồng ý kết quả nghiệm thu có điều kiện, đưa công trình đường sắt đô thị tuyến 2A vào khai thác
giai đoạn đầu. Vào lúc 7 giờ ngày 6 tháng 11 năm 2021, tuyến 2A chính thức bắt đầu khai thác
thương mại sáng cùng ngày và sẽ được miễn phí 15 ngày đầu tàu chạy.
Hạn chế của Dự án:
Trong quá trình thi công dự án đã xảy ra một số vụ tai nạn gây hậu quả nguyên trọng.
Vào 9 giờ 30 phút ngày 6 tháng 11 năm 2014, tại đường Nguyễn Trãi, quận Thanh Xuân, Hà
Nội, đoạn đối diện với Viện Y học cổ truyền Việt Nam, hai thanh sắt "dài hàng chục mét" rơi
xuống phương tiện đang lưu thông trên đường, làm 1 người chết và 2 người bị thương. Khoảng
18 giờ 10 phút ngày 16 tháng 10 năm 2016, tại công trường thi công khu vực nhà ga Văn Quán,
1 công nhân rơi xuống đường và tử vong trong bệnh viện 1 ngày sau đó.
Dự án giữ kỷ lục về đội vốn, chậm tiến độ và lỡ hẹn khai thác. Ban đầu dự án có tổng
mức đầu tư là 8769 tỷ đồng (tương đương 552,8 triệu USD). Đến năm 2017, tổng vốn đầu tư là
18.000 tỷ đồng (khoảng 868 triệu USD); tăng 9.231 tỷ đồng (khoảng 315 triệu USD), đội vốn
hơn 205% so với mức đầu tư được duyệt ban đầu Dự án được xác định đưa vào khai thác
thương mại từ tháng 6/2015. Sau đó lùi tới tháng 6/2016, rồi tháng 12/2016, tháng 2/2017, tháng
10/2017, quý II/2018, cuối năm 2018, tháng 4/2019, cuối năm 2019, đầu năm 2020, cuối năm
2020, đầu năm 2021, giữa năm 2021, và cuối cùng Phó Thủ tướng Lê Văn Thành yêu cầu tới
ngày 10/11, Bộ GTVT phải bàn giao cho Hà Nội để đưa vào khai thác.
Kết quả tích cực mà dự án mang lại:
Theo Tổng Giám đốc Hanoi Metro, tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông đi vào
hoạt động một thời gian và người dân nhận thấy tiện lợi, ổn định, không bị ảnh hưởng tắc
đường... nên dần hình thành văn hóa tham gia giao thông công cộng bằng đường sắt đô thị. Đặc
biệt, hành khách sử dụng đường sắt đô thị làm phương tiện đi lại đã chấp nhận đi bộ xa hơn trước
đây và sau đó có thể chuyển loại hình xe buýt được kết nối ở các nhà ga trên tuyến đường sắt đô
thị Cát Linh - Hà Đông. Không chỉ mở ra một loại hình vận tải hành khách đô thị mới văn minh,
hiện đại mà tuyến đường sắt này cũng đã góp phần đáng kể làm giảm ùn tắc giao thông nội đô.
 Tài liệu tham khảo
1. https://vtc.vn/duong-sat-cat-linh-ha-dong-lai-ngon-them-hon-7-8-trieu-usd-ar636068.html,
VTC News, 12/09/2021.
2. https://vietnamnet.vn/vn/kinh-doanh/dau-tu/duong-sat-cat-linh-ha-dong-doi-von-10-ngan-ty-
8-lan-vo-tien-do-vi-sao-547853.html, Vietnamnet, ngày 5 tháng 7 năm 2019.
3. http://baochinhphu.vn/Kinh-te/Duong-sat-Cat-Linh-Ha-Dong-chinh-thuc-duoc-chap-thuan-
nghiem-thu-khai-thac/451364.vgp, Báo Chính phủ, ngày 30 tháng 10 năm 2021.
4. https://viettimes.vn/duong-sat-do-thi-cat-linh-ha-dong-va-bai-hoc-ve-su-dung-von-oda-
post132171.html, Viettimes, ngày 9 tháng 6 năm 2020.
5. https://nld.com.vn/thoi-su-trong-nuoc/vu-tai-nan-thi-cong-duong-sat-tren-cao-nguoi-tu-nan-
la-chien-si-cong-an-20141106170918615.htm, Người lao động, ngày 6 tháng 11 năm 2014.
6. https://baophapluat.vn/post-247435.html, Báo Pháp luật Việt Nam điện tử. Ngày 23 tháng 5
năm 2017.
7. https://vnexpress.net/5-tuyen-duong-sat-do-thi-doi-von-gan-84-000-ty-dong-4375399.html,
Vnexpress, ngày 22 tháng 10 năm 2021.
Ngọc Hải, https://kinhtedothi.vn/duong-sat-cat-linh-ha-donghat-mam-da-lon-thanh-cay.html,
Kinh tế và đô thị, ngày 29 tháng 1 năm 2023.