Realizmi është një rrymë estetike dhe

artistike, kryesisht në sferën letrare, pikture

dhe skulpturore, paraqitjeve realitetit.

Realizmi Në shumë raste, ai quhet edhe

"natyralizëm", sepse kërkon të përshkruajë
me saktësi se si është natyra e botës që ne
banojmë. Për këtë arsye, besohet se është
një lëvizje që refuzon abstraksionizmin,
idealizmin, neoklasicizmin dhe në rastin e
veçantë të letërsisë, romantizmin dhe
rryma të tjera të ngjashme.

Njeriu si temë qendrore

Tiparet

Pershkrime te detajuara dhe te imeta te jetes

asokohe France shek 19

Perdorim te natyralizmit

Analiza te thella psikologjike te personazheve

Trajtimi I tematikave sociale aktuale dhe universale

Liri veprimi e shkrimi te autoreve

•
Dominon Objektivizmi ndryshe nga romantiket
 Personazhët paraqiten më të
Njeriu qëndron përballë
gjallë, më të plotë e më të
realitetit dhe njeriu ose bie
ndryshëm nga ata të klsikëve
viktimë e tij ose produkt i
dhe të romantikëve., sepse
realitetit.
janë marrë drejtpërdrejtë nga
jeta apo realiteti.

Ne kerkim se te vertetes dhe

kuptimit te ekzistences se tyre Personazhe realist ne mjedise realiste

Tiparet e heroit
realist

Karakter kompleks dhe te

preokupuar Perfaqesues se shtreses
shoqerore ku jetojne

Monologje te brendshme
konflikte per dilemm dhe etika
morale
Dashuria Atërore
Xha Gorio i do dy vajzat e tij me një intensitet që kufizohet me obsesionin dhe si rezultat i dashurisë së tij, ai
vazhdimisht justifikon sjelljen e tyre neglizhuese dhe egoiste. Paraja kontaminon pothuajse çdo marrëdhënie
në këtë roman, dhe marrëdhënia baba-bijë nuk bën përjashtim. Gorio fantazon se sigurimi i parave për vajzat e
tij do të sigurojë një marrëdhënie të shëndetshme me vajzat e tij. Dashuria e tij e tepruar e verbon atë ndaj
realitetit se vajzat e tij duan vetëm mbështetje financiare prej tij dhe nuk janë të gatshme t'i ofrojnë dashuri apo
kujdes. Intensiteti i dashurisë së tij atërore është veçanërisht i habitshëm, sepse në këtë epokë nuk supozohej
domosdoshmërisht se burrat ushqenin lidhje të ngushta emocionale me fëmijët e tyre, veçanërisht me vajzat.
Në mënyrë domethënëse, e vetmja marrëdhënie tjetër atërore e treguar në roman është ajo midis Victorine dhe
babait të saj të larguar, i cili neglizhon vajzën e tij në favor të djalit të tij.

Elitizmi social
Pjesa më e madhe e vrullit të komplotit rezulton nga
vendosmëria e Rastinjaku për të hyrë në botën e elitës
sociale parizianeSiç mëson Rastignac kur ofendon pa
dashje Anastasien, një gabim i pafajshëm mund të
shkëputë dikë nga shoqëria përgjithmonëNdërsa
përpjekja e Rastignac për t'u futur në shoqëri nuk është e
Motivet lehtë, procesi tregon se ishte e mundur që dikush të
avanconte pozicionin e tij shoqëror nëse do të ishte
inteligjent dhe ambicioz

Pabesi
Midis çifteve të ndryshme aristokratike, tradhtia
tregohet si një realitet i pranuar dhe normal. Ajo
normalizohet dhe tolerohet deri në atë masë sa
Goriot mbështet dhe inkurajon Delphine dhe
Rastignac të kenë një lidhje kur ajo është ende e
martuar. Martesa tregohet se është kryesisht një
marrëveshje biznesi që u lejon individëve të fitojnë
para dhe prestigj shoqëror, ndërsa dashuria dhe
dëshira ndiqen përmes marrëdhënieve
jashtëmartesore.
Paratë
Individët, monitorohen të gjitha nga paratë. Madame
Vauquer i gjykon banorët e saj nga sa para kanë dhe sa qira
po paguajnë. Për të, individët nuk janë gjë tjetër veçse
llogaria e tyre bankare. Ajo bie në dashuri me plakun
Goriot kur beson se ai është i pasur, por sapo shpenzimet e
tij ulen, ajo fillon ta përçmojë atë Të dyja vajzat e Goriotit
janë të preokupuara me para dhe duket se nuk mund t'i
mjaftojnë ato. Autori nuk i ndëshkon personazhet e
pangopur dhe Goriot, i vetmi person që vendos dashurinë
mbi paratë, vdes një vdekje e vetmuar dhe e shqetësuar. Në
botën e Balzakut, preokupimi me paratë duket të jetë
thelbësor për mbijetesën dhe suksesin.
 Subjekti
Ngjarja ndodh ne “Pensioni Voker” qe eshte mjedisi
kryesor ku zhvillohet ngjarja, prone e zonjes Voker e cila
jetonte pa te shoqin I cili kishte vdekur prej disa vitesh.
Kjo rezidence ka nje pamje depresive dhe aspak te
kendshme. Ne kete shtepi qendronin te rinj e te vjeter dhe
njerez te kategorive te ndryshme, te cilet s’kane ndonje
lidhje me njeri tjetrin. Nder rezidentet kemi studentin e
drejtesise Eugjen Rastinjakun,nje njeri nga nje familje
provinciale por te ngritur, me ambicje te madhe ,
Votreni, nje personazh I rastesishem dhe ndermjet tyre
eshte dhe xha Gorioi, I cili dikur ishte nje tregtar I pasur I
makaronave. Gjithe pershkrimet jane te imtesimshme,
fillimisht nga jashte dhe me vone depertimi realizohet
sipas stilit prolix.
Dyshimet shtohen kur gjendet nje leter nga Gorioi qe I
drejtohet Madame Anastasies ku I thoshte se kishte nje cek me
leke brenda. Rastinjaku behet pjese e shoqerise se larte dhe
zbulon se vajzat e xha Gorioit jane tashme aristokrate, ndaj nis
te dejgoje historine e plakut te vjeter. Ai eshte nje baba fatkeq
pasi dashuria per dy vajzat e tij behet dhe burimi I fatkeqesise.
Ai shpesh vihet ne loje nga banoret e tjere, dhe me vone kupton
se ka shkrire pasurite e tij per te martuar vajzat ne dyer te
pasura: njera konteshe dhe tjetra bajroneshe. Vajzat e tij,
Anastasia dhe Delfina ishin llastuar shume sidomos pas vdekjes
se te emes. Ato shkojne ta shohin babane e tyre, jo me mall, por
per ti zhvatur edhe parate e fundit qe I kane mbetur.
Mosperfillja e tyre nuk eshte thjesht nje ves I karakterit, por
ves I gjithe njerezimit, pasi te kesh turp nga babai I varfer
nderkohe qe je pjese e nje familjeje aristokrate eshte per
Balzakun shembja e botes.
Nderkaq, gjashte vjet me pare kur Gorioi erdhi fillimisht ne
residence, zonja Voker shfaqi interes per te ,se pse ai ishte I pasur
dhe mund te sherbente dhe per te terhequr kliente te klasit te larte
ne hotel. Mirepo indiferenca e Gorioit per zonjen Voker beri qe ajo
ta urrente, madje te vepronte keq kundra tij, aq me teper kur zbuloi
se Gorioi merrte vajza te bukura ne dhomen e tij.Pak nga pak
Gorioi humbi cilesine e tij te jeteses, duke u bere nje burre I varfer
dhe I mjere. Nga ana tjeter, Rastinjaku sapo u kthye nga pushimet
ne fshat, kur kuptoi sa I pelqente jeta pariziene. Ai mendoi se puna e
lodhshme nuk eshte gjithnje celesi I suksesit ne jete, por duke
shfrytezuar lidhje me familje te medha mund te perfitonte. Keshtu
ai shkon ne nje ballo ku njihet me shoqerine e larte. Ai ia del te
terheqe vemendjen e nje zonjushe shume te bukur te Parisit.
Nderkohe atij I lindin disa dyshime per xha Gorioin kur e sheh duke
me pjata argjendi dhe per Votrenin I cili kthehet shume vone naten.
Keshtu sjellja e Rastinjakut ndaj Gorioit ndryshon. Ai
mendon te provoje fatin me te bijen e Gorioit, edhe pse
ndiehet inferior persa I perket pasurise se tij. Nderkohe
Gorioi dhe Rastinjaku afrohen bashke kur ai mori vesh se
Rastinaku kishte folur me vajzen e tij.martohet me
Viktorian, vajzen e nje konti. Ai kishte planifikuar qe do
te vriste te birin e kontit, dhe pasuria do ti mbetej asaj ,
dhe ne menyre te terthorte dhe atij. Jeta e Rastinjakut
komplikohet sepse nga njera ane ai ka ambicje per para,
nga ana tjeter nuk mund te lejoje te kryeje nje krim aq te
madh. Por krimi kryhet dhe Viktoria trashegon gjithe
pasurine e te atit, por megjithate, Rastinjaku zgjedh
Delfinen. Votreni arrestohet dhe futet ne burg ndersa
vajzat e Gorioit dhe gjithe familja merr fund
ekonomikisht. Gorioi vdes dhe ne varrimin e tij shkojne
shume pak veta, madje as vete vajzat e tij.
 Personazhet

Xha Gorioi eshte personazhi tragjik ,dramamtik, babai fatkeq. Nepermjet tij del ne pah natyra e familjes
duke sjelle pamje pesimiste. Ai eshte I gatshem te beje cdo gje vetem te kenaqe vajzat e tij, dhe ne fund,
kur ska asgje per ti dhene, braktiset dhe vdes i vetem .Si capitalist shume I suksesshem ,ai kthehet ne nje
njeri te ndryshem, e verbon dashuria deri diku e pakuptimte dhe e ekzagjeruar per vajzat e tij, dashuria
I kthehet ne ves, nje dashuri kafsherore, animaliste. Megjithate nga ana tjeter ai mund te dale dhe si nje
baba egoist, I cili ka perdorur vetem parate dhe anen material e per te kenaqur vajzat e tij. Ai ka frike
mos humbase vajzat e tij, mos vdese vetem, dhe ne fund te jetes, me shume I therret ato nga nenvetedija
sesa nga ndergjegja. Simbolizon dhe pergjitheson marredheniet prinderore. Dhe kur ai eshte ne
momentet e fundit ne agonine e tij , revolta e tij eshte e madhe , vajzat nuk jane aty, aty ndodhet vetem
rastinjaku biri I bere prej tij. Ai thote ja kam pire lengun jetes por tek e fundit ato jane bijat e tij. Kthejini
me force thote atdheu do te shkaterrohet nese nuk do te respektohen prinderit, nese prinderit do te merren
neper kembe.

Votreni eshte nje karakter kompleks, sa lozonjar,
punetor dhe shakadashes ne fillim, aq negative,
manipulues, psikolog I se keqes dhe inteligjence e
se keqes ne fund. Ai eshte hakmarres, I vendosur
me shume fuqi fizike dhe mendore. Ai e pelqen
Rastinjakun, dhe deri diku do ta perdore ate per
te permbushur alteregon e tij, pasi djali I ri ka
cilesi si sharmi, elegance qe vete Voltrenit I
mungojne. Simbolizon dhe pergjitheson
hakmarrjen.
Te bijat – jetojne ne nje jete te genjeshtert, duke
dashur vetem parane si mjet jeese dhe duke u
ndrydhur ne verteve persa I perket dashurise. Ato
nuk e duan bashkeshortin e tyre, por si shume gra
te tjera te Parisit, gezon parane, nuk duan prindin
dhe nuk ia kthejnne dashurine babait. Ajo dhe
motra e saj bejne jete mondane dhe kane nje renie
dhe degjenerim shpirteror, por qe nuk eshte
vetem faji I tyre, por faji I gjithe shoqerise qe e ka
kthyer boten ne nje kopesht ku lulezon e keqja.

Eugjen Rastinjaku- peson nje ndryshim pergjate romanit. Fillimisht shfaqet si nje djalosh me
ambicje, por me vone sa me shume ngjit shkallet e shoqerise se larte, aq me shume humbet nga
vlerat moralet dhe perfshihet ne afera korruptive.Simboizon dhe pergjitheson ambicjen.

Zonja Voker paraqitet si nje mikroborgjeze shpirtngushte, e apasionuar pas parase dhe fames,
perfituese dhe hipokrite, djallezore.Ajo eshte zemergur me te varferit.
 Stil prolix, I mbushur me detaje, dialogje, monologje. Pasioni mbizoterues
dashuria qe del mbi arsyen . Ai nuk thot kurr jo vajzave te tij, ai e blen
kete dashuri ,me para por po kur parate te mbarojne? Ai eshte koshient
prej faktit se kjo dashuri aterore nuk eshte e sinqerte apo e ndersjellte dhe
kjo eshte sin je ves apo obsession I tij I tepruar njesoj si bixhozi. E pra kjo
eshte semundja e tij qe do ta coje drejt vdekjes se sigurt. Ai
vetdestruksiohet sepse pasioni shkaterron.

Tipizimi pra cdo

personazh ne veper
Pershkrimi eshte perfaqeson nje
shume realist, kategori shoqerie psh
natyralist dhe ne stil Zonja Voker e cila
tipizues e eshte makute ,
pergjithesues.
Pergjithesisht
Vecorite e lakimtare e
perfaqeson shoqerine
cila

francize e shekullit 19.

subjektiv.
Struktura eshte shume funksionale ne shume linja
paralele, dramaciteti vjen duke u shkallezuar dhe
personazhet rishfaqen ne varesi te temave dhe
ideve qe rimerren.
vepres
Kontrasti: Tragjedi ne jete – Komedi ne art; Eshte e
ngjashme ,me komedine hyjnore, nese dante i
pasqyronte keto mekate njerezore nen toke, balzak I
pasqyron keto vese mbi toke ne vepren e tij madhore
komedia njerezore.

Bijat e Xha Gorioit – jeta mondane

me renien shpirterore
Zonja Voker – njeriu
mikroborgjez
shpirtngushte dhe
duarshtrenguar Votreni – inteligjenca e
se keqes
Idete

Xha Gorioi – babai fatkeq, qe adhuron te

Rastinjaku – i riu provincial qe, sa me teper ngjit bijat; dashuria e tij shnderrohet ne nje ves.
shkallet e shoqerise se larte, aq me shume humbet Ai nuk mund te ket emrin apo titullin e
vlerat morale. Njesoj si personazhi Zylo I babait ai cilesohet si plaku I florinjve, I
parave e pra duket sikur njeriu spaska asnje
Driteroit, sa me lart te ngjitet ky person kete do e vlere, duket sikur njeriu mund te etiketohet
presi fundi I tij. vetem per shkak te parave qe zoteron
 Linjat e romanit

Njera prej qendrave eshte e lidhur me figuren e xha Gorioit. Gorioi te

gjithe pasurine e tij ua jep te bijave, duke e martuar Anastasine me kontin
e shquar De Resto, ndersa Delfinen me bankierin shume te pasur, baronin
De Nusingen, por te bijat kane turp prej te atit, i kthejne shpinen, nuk i
shkojne madje as ne varrim, duke derguar kaloshinat bosh vetem me
stemat e tyre.

Linja tjeter merret me heroin tipik balzakian,
Rostinjakun, nje djalosh i ri prej nje familjeje
fisnike provinciale te rene nakti e ne varferi, i
cili ka ardhur ne Paris te beje karriere.
Me te lidhen edhe tri linja te tjera te romanit.
Secila prej tyre shenjon rrugen e mundimshme
te jetes per te.
1) Votreni eshte njekohesisht nje personalitet
enigmatik, terheqes dhe i papranueshem; ai
propozon rrugen e krimit si mundesine me te
shpejte te pasurimit dhe te ngritjes ne pozite
shoqerore.
Rastinjaku duhet te dashurohet e te martohet
me Viktorinen, nje vajze krejt te pavene re,
nderkaq qe tjetri, nje njeri pa pike lidhje me
ta, do te vrase ne te njejten kohe, vellain e saj,
dhe vetem atehre ajo do te behet trashegimtare
e miliona frangave te te atit, Tajferit. Votreni
eshte nje filozof ne menyren e vet.
Ai e meson Rastinjakun:
“Nese ne shoqerine e larte nuk leshohesh si bombe,
atehre duhet te depertosh si epidemi.”
Rastinjaku luhatet, por nuk vendos ta pranoje oferten.
Kjo rruge duket shume e rezikshme. Votrenin e ndjek
dhe e arreston policia, ai del se eshte i arratisur nga
burgjet.
2) Rruga tjeter e mundimshme per Rastinjakun
paraqitet ne figuren e Bjanshonit, mjekut te shquar.
Kjo eshte rruga e ndershme e punes ne jete, por ajo te
con shume ngadal drejt suksesit.
3) Rrugen e trete ia propozon vikontesha De Bosean:
duhet ti flakesh perfytyrimet romantike mbi nderin,
dinjitetin, fisnikerine. dashurine, duhet te armatosesh
me cinizem, te veprosh nepermjet femrave mondane,
pa iu dhene seriozisht asnjeres prej tyre. Vikontesha e
thote kete me dhimbje e sarkazem, por vete ajo nuk
mundet te jetoje ashtu, prandaj dhe e brakstis duke i
thene fund jetes.
Rostinjaku zgjedh kete rruge. Ishte Xha Gorioi qe e solli ate
ne kete zgjedhje, prandaj dhe romani merr kete emer.
 Romani “Xha Gorio”

Tematikat

Korruptimi moral (dyshja

Rastinjak- Votren = Faust-
Mefistofel) Marredheniet
Rendesia e statusit social familjare

Rreziku i shkaterrimit te Dashuria e sinqerte e Xha

familjes, ve ne pikepyetje Gorioit qe nuk gjen vend
themelet e shoqerise, nje mesazh ne shoqerine pariziane.
aktual edhe ne kohen e sotme.