.

TRƯỜNG ĐẠI HỌC DUY TÂN

KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH

BÀI TIỂU LUẬN

MÔN HỌC: TRIẾT HỌC MÁC LÊ - NIN

ĐỀ TÀI: : LÀM RÕ QUAN ĐIỂM “ĐIỀU KIỆN VẬT CHẤT THAY

ĐỔI THÌ SỚM MUỘN TƯ TƯỞNG, TINH THẦN CŨNG THAY ĐỔI
THEO”

GVHD: Trịnh Đình Thanh

Lớp : PHI 150 T
Tên SV : Nguyễn Hoàng Doanh
MSSV: 29214656665

Đà nẵng, ngày 13 tháng 5 năm 2024

 MỤC LỤC
Lời nói đầu...........................................................................................................1
I. LÀM RÕ QUAN ĐIỂM “ĐIỀU KIỆN VẬT CHẤT THAY ĐỔI THÌ SỚM MUỘN
TƯ TƯỞNG, TINH THẦN CŨNG THAY ĐỔI THEO”.....................................................2
Phần kết...............................................................................................................3
Trích dẫn tài liệu:...............................................................................................3
 1

Lời nói đầu

Triết học là một lĩnh vực nghiên cứu sâu sắc về những vấn đề cơ bản của
con người và thế giới xung quanh. Nó khám phá các chân lý then chốt về
bản chất của sự tồn tại, ý nghĩa của cuộc sống, và mối quan hệ giữa con
người với vũ trụ. Triết học phương Tây đã có ảnh hưởng lớn tại Việt Nam,
đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tư duy phê phán và sáng tạo.

Trong bài tiểu luận này, em tập trung vào hai khái niệm trọng tâm trong
triết học: vật chất và ý thức. Em sẽ làm rõ quan điểm rằng "Điều kiện vật
chất thay đổi thì sớm muộn tư tưởng, tinh thần cũng thay đổi theo".

Đây là một vấn đề then chốt trong việc hiểu mối liên hệ giữa thực tại vật
chất và tâm thức con người.

Mặc dù đã cố gắng hết sức, nhưng do kiến thức có hạn, bài tiểu luận này
chắc chắn còn nhiều thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự chỉ bảo và góp ý
từ thầy để em hoàn thiện hơn kiến thức của minh.

Em xin chân thành cảm ơn!

 2

BÀI LÀM

I. LÀM RÕ QUAN ĐIỂM “ĐIỀU KIỆN VẬT CHẤT THAY ĐỔI THÌ SỚM
MUỘN TƯ TƯỞNG, TINH THẦN CŨNG THAY ĐỔI THEO”.

Triết học duy vật biện chứng của Mác và Lênin khẳng định mối quan hệ biện chứng
giữa vật chất và ý thức, với vật chất là nguồn gốc, cơ sở tồn tại của ý thức. Thực tế
khách quan, vật chất là thực tại khách quan, tồn tại độc lập, trước và quyết định bản
chất của ý thức. Ngược lại, ý thức chỉ là kết quả phản ánh thế giới vật chất vào bộ não
con người thông qua hoạt động thực tiễn. Quan điểm "Điều kiện vật chất thay đổi thì
sớm muộn tư tưởng, tinh thần cũng thay đổi theo" thể hiện rõ mối quan hệ nhân quả
này.

Điều kiện vật chất bao gồm tất cả yếu tố vật chất trong đời sống xã hội như môi
trường sống, kinh tế, công nghệ, khoa học, giáo dục, y tế... Những yếu tố này chi phối,
tạo nên nền tảng và động lực để hình thành nên tư tưởng, tâm lý, tinh thần của con
người. Khi chúng thay đổi, con người buộc phải thích nghi bằng cách điều chỉnh quan
niệm, tư duy và tinh thần tương ứng.

Ví dụ, cuộc Cách mạng Công nghiệp đã mang lại nhiều thay đổi lớn về điều kiện vật
chất như máy móc, phương tiện sản xuất hiện đại. Điều này đòi hỏi con người phải
học cách sử dụng công nghệ mới, dẫn đến sự thay đổi về tư duy, kỹ năng và cách nhìn
nhận thế giới. Tương tự, sự phát triển của internet và công nghệ thông tin đã tạo ra
một cuộc cách mạng về truyền thông, thay đổi hoàn toàn cách con người giao tiếp,
tiếp nhận thông tin và thậm chí cách suy nghĩ.

Trên phương diện kinh tế, khi xã hội ngày càng giàu có, điều kiện sống được nâng
cao, con người sẽ có những mong muốn, nhu cầu mới về chất lượng cuộc sống, đòi
hỏi sự phát triển tương ứng về mặt tinh thần, tri thức. Người ta không chỉ quan tâm
đến vật chất mà còn chú trọng đến các nhu cầu tinh thần cao cấp hơn như giáo dục,
văn hóa, nghệ thuật... Các tư tưởng, quan niệm mới về hạnh phúc, ý nghĩa cuộc sống
cũng được hình thành.

Qua những ví dụ trên, chúng ta thấy rõ sự thay đổi của điều kiện vật chất đã tác động
sâu sắc đến tư tưởng, tâm lý và đời sống tinh thần của con người thế nào. Tuy nhiên,
mối quan hệ này không chỉ đơn giản là vật chất quyết định ý thức một chiều. Ý thức
cũng có khả năng phản tác dụng ngược trở lại vật chất thông qua hoạt động thực tiễn
sáng tạo của con người.

Con người có thể sử dụng tri thức, tư duy để nghiên cứu, phát minh ra những công
nghệ mới, cải tạo môi trường sống theo ý muốn. Các học thuyết, tư tưởng mới cũng
mang lại những tác động quan trọng đến xã hội, thúc đẩy sự thay đổi về kinh tế, chính
trị, văn hóa... Như vậy, vật chất và ý thức tác động qua lại lẫn nhau trong một quá
trình biện chứng phức tạp.
 3

Tuy nhiên, dù ý thức có vai trò tích cực đến đâu thì nó vẫn bắt nguồn từ vật chất và
chịu sự chi phối của điều kiện vật chất. Ý thức không thể phát triển ngoài giới hạn của
vật chất hiện có mà chỉ có thể tiến lên dựa trên nền tảng vật chất đã tồn tại. Vì lẽ đó,
nguyên lý "Điều kiện vật chất thay đổi thì sớm muộn tư tưởng, tinh thần cũng thay đổi
theo" vẫn luôn đúng trong bất kỳ hoàn cảnh nào.

Quan điểm này giúp hiểu rõ mối liên hệ mật thiết giữa vật chất và ý thức, vai trò quyết
định của vật chất đối với sự ra đời và phát triển của ý thức. Đây không chỉ là vấn đề lý
luận mà còn có ý nghĩa thực tiễn to lớn trong việc chỉ đạo con người điều chỉnh tư
tưởng, nhận thức cho phù hợp với điều kiện vật chất luôn vận động, phát triển để tiếp
tục cải tạo thực tại theo mục đích của mình, đẩy lùi hạn chế của nhận thức và mở rộng
tri thức không ngừng.

Phần kết

Tóm lại, vật chất và ý thức có mối liên hệ chặt chẽ, đối lập nhưng cũng thống nhất
biện chứng với nhau. Vật chất là cơ sở hình thành nên ý thức và giữ vai trò quyết định
đối với sự ra đời, phát triển của tư tưởng, tinh thần con người. Quy luật "Điều kiện vật
chất thay đổi thì sớm muộn tư tưởng, tinh thần cũng thay đổi theo" thể hiện rõ mối
quan hệ này. Đồng thời, ý thức cũng có khả năng phản tác dụng lại vật chất thông qua
hoạt động thực tiễn sáng tạo của con người.

Hai phạm trù vật chất và ý thức tạo nên những quy luật biện chứng phức tạp, chi phối
sự vận động và phát triển của xã hội loài người. Hiểu rõ quy luật này giúp chúng ta
nhận thức sâu sắc về bản chất hiện thực, điều chỉnh tư duy cho phù hợp và vận dụng
sức sáng tạo để cải tạo thực tại theo hướng tốt đẹp hơn.

Trích dẫn tài liệu:

- Tham khảo các trang mạng internet
- Giáo trình Triết học Mác – Lênin
4