Hipertensioni arterial

essential
Dr. Shk.Ormir Shurdha
Qëndra Spitalore Universitare “ Nënë Tereza ”, Tiranë
Hyrje (1)
• Hipertensioni shpesh quhet 'vrasësi i heshtur' sepse nuk tregon
simptoma të hershme dhe, njëkohësisht, është faktor më i
rëndësishëm rreziku për aterosklerozën dhe të gjitha manifestimet
klinike të aterosklerozës.
• Eshtë faktor predispozues i pavarur për insuficencën e zemrës,
sëmundjen e arterieve koronare, insultit, sëmundje të veshkave dhe
sëmundje arteriale periferike.
• Eshte faktor me rendesishem rreziku për sëmundshmërine dhe
vedekshmerine kardiovaskulare në vendet e industrializuara.
Hyrje (2)
• Ne popullate, presioni i gjakut (BP – blood pressure) mund te kete vlera te ndryshme dhe
dallimi midis normotensivit dhe personit me hipertension eshte i veshtire.
• Rrisku kardiovaskular (KV) ose insulti jane te lidhura direkt me presionin e gjakut dhe
vlerave te tij dhe nuk eshte e lehte te percaktohet nje vlere e presionit tegjakut qe
permban rrisk KV ose jo.
• Megjithatë, në praktikë, vlerat e kufizuara të BP janë përdorur për arsye pragmatike, për
të thjeshtësuar diagnozën dhe vendimet për trajtimin.
• Studimet epidemiologjike qe lidhin BP dhe rrezikun KV shtrihen që nga nivele shumë të
ulëta të BP [d.m.th. BP sistolike (SBP) >115 mmHg].
• Megjithatë, ‘hipertensioni’ përkufizohet pragmatikisht si niveli i Presioni i gjakut (BP), në të
cilin përfitimet e trajtimit (ose me ndërhyrje në stilin e jetesës, ose me barna) në
mënyrë të qartë i tejkalojnë rreziqet e trajtimit, siç është dokumentuar nga studimet
klinike .
Perkufizimi i hipertensionit (HTA)
• Përkufizohet si hipertension kur kemi vlerat konsitente të vlerat te
larta
• presionit sistolik te gjakut (SBP) ≥ 140 mmHg dhe/ose
• presionit diastolik te gjakut të (DBP) ≥ 90 mmHg
Klasifikimi i presionit të gjakut të matur në zyrë (a)
dhe përkufizimi i gradës së hipertensionit(b)
Kategoria Sistolik (mmHg)
Diastolik (mmHg)
Optimal <120 dhe <80
Normal 120–129 dhe/ose 80–84
Normal-I lartë 130–139 dhe/ose 85–89
Hipertension i gradës 1 140–159 dhe/ose 90–99
Hipertension i gradës 2 160–179 dhe/ose 100–109
Hipertension i gradës 3 >180 dhe/ose >110
Hipertensioni sistolik i izoluar >140 dhe <90
BP = blood pressure (presioni i gjakut); SBP = systolic blood pressure (presioni sistolik i gjakut).
a Kategoria përcaktohet sipas BP klinik të ulur dhe nivelit më të lartë të BP, qoftë sistolik ose diastolik.
b Hipertensioni sistolik i izoluar është i gradës 1, 2 ose 3 sipas vlerave të SBP në rangjet e treguara

Udhëzimet e ESH/ESC
Përhapja e hipertensionit
• Përhapja globale e hipertensionit në vitin 2015 u vlerësua të jetë në 1.13 miliardë njerëz,
me një përhapje në mbi 150 milion njerëz në Evropën Qendrore dhe në atë Lindore.
• Prevalenca e hipertensionit te të rriturit është rreth 30-45%,
• Prevalenca e hipertensionit ne moshen 15-25 vjeç është 20%
• Hipertensioni rritet me rritjen e moshës,
• Prevalenca në njerëz të moshës >60 vjeç eshte > 60%
• Përhapje e hipertensionit është e qëndrueshme në të gjithë botën, pa marrë parasysh
statusin e të ardhurave, d.m.th. në vendet me të ardhura të ulëta, të mesme dhe më të
larta
• Është vlerësuar që, deri në vitin 2025, numri i njerëzve me hipertension do
të rritet me 15-20%, duke arritur në afërsisht 1.5 miliardë.
Lidhja e presionit të gjakut me rrezikun
e ngjarjeve kardiovaskulare
• Ne vitin 2015 –HTA ishte kontribuesi kryesor global në vdekjen e
parakohshme, që përbën pothuajse 10 milion vdekje dhe mbi 200 milion
vite të jetuara me aftësi të kufizuara

• Është për t’u theksuar që gjatë 30 viteve të kaluara, pavarësisht

përparimeve në diagnozën dhe trajtimin, vitet e jetës me aftësi të kufizuara
që i atribuohen hipertensionit janë rritur me 40% që nga viti 1990.

• SBP>140 mmHg mban pjesën më të madhe të përgjegjësisë për

vdekshmërinë dhe aftësinë e kufizuar (70%).
Hipertensioni dhe vdekshmeria
• Numri më i madh i vdekjeve në vit të lidhura me SBP janë për shkak
• të sëmundjes ishemike të zemrës (4.9 milion),
• të insultit hemorragjik (2.0 milion) dhe
• të insultit ishemik (1.5 milion).
Komplikacionet e HTA

•hipertensioni
•infarkt miokardi, vdekje e papritur, insuficiencë kardiake
•insult hemorragjik, Insulti ishemike
•sëmundje e arterieve periferike
(PAD)]
•sëmundje renale
Hipertensioni dhe vlerësimi i
përgjithshëm i rrezikut kardiovaskular (KV)
• Hipertensioni ndodh rrallë në izolim dhe shpesh është i shoqëruar me faktorë të tjerë
rreziku CV, siç janë dislipidemia dhe intolerance ndaj glukozës.

• Ky grupim i faktorëve metabolikë të rrezikut ka një efekt multiplikativ në rrezikun KV.

• Rrjedhimisht, kuantifikimi i rrezikut total KV (d.m.th. gjasat që një person të zhvillojë një
ngjarje KV gjatë një periudhe të përcaktuar) është një pjesë e rëndësishme e procesit të
shtresëzimit të rrezikut për pacientët me hipertension
Faktorët që ndikojnë në rrezikun
kardiovaskular në pacientët me hipertension
• Seksi (burra > gra)
• Mosha
• Pirja e duhanit (historia aktuale ose e kaluar)
• Kolesteroli total dhe HDL - C
• Acidi urik
• Diabetia
• Mbipesha ose obeziteti
• Historia familjare e CVD të parakohshme (burra të moshës <55 vjeç dhe gra të moshës <65 vjeç)
• Historia familjare ose prindërore e fillimit të hershëm të hipertensionit
• Fillimet e menopauzës
• Stil sedentar i jetesës
• Faktorët psiko-socialë dhe ekonomikë
• Shkalla e zemrës (vlerat e pushimit >80 rrahje / min)
HMOD -hypertension-mediated organ damage
(dëmtimi i organeve me ndërmjetësinë e
hipertensionit) asiptomatike
• Ngurtësimi arterial:
• Presioni i pulsit (në të moshuar) >60 mmHg
• Shpejtësia e pulsit karotid–femoral >10 m/s
• ECG LVH (indeksi Sokolow-Lyoni >35 mm ose R në aVL >11 mm; produkti i kohëzgjatjes së tensionit
Cornell >2440 mm.ms, ose tensioni Cornell >28 mm në burra ose >20 mm në gra)
• LVH ekokardiografik [indeksi i masës LV: burrat >50 g/m2.7; gratë >47 g / m2.7 (lartësia në m2.7);
indeksimi për BSA mund të përdoret në pacientët me peshë normale; LV-masa/BSA g/m2 >115
(burrat) dhe >95 (gratë)]
• Mikroalbuminuri (30-300 mg/24 orë), ose raport i lartë albuminë-kreatininë (30-300 mg/g, 3.4-34
mg/mmol) (preferohet në urinën e mëngjesit)b
• CKD e moderuar me eGFR >30-59 mL/min / 1.73 m2 (BSA) ose CKD eGFR e rëndë <30 mL/min/1.73
m2 b
• Indeksi këmbë – krah <0.9
• Retinopati e avancuar: hemorragji ose eksudate, papiloedema
Faktorët që ndikojnë në rrezikun
kardiovaskular në pacientët me hipertension
❑ CV e vendosur ose sëmundje renale
Sëmundje cerebrovaskulare: goditje ishemike, hemorragji cerebrale, TIA
CAD: infarkt miokardi, angina, revaskularizim miokardi
Prania e pllakës atheromatoze në imazhe
Insuficiencë kardiake, duke përfshirë HfpEF
Sëmundja e arteries periferike
Fibrilacioni atrial
Cfare eshte hipertensioni essecial ?
• Eshte nje forme e hipertensionit qe nga perkufizimi nuk ka nje
shkaktar
• Quhet ndryshe edhe hipertensioni “idiopatik”ose “primar”
• Multifaktoral etiologji
• faktoret gjenetik dhe ambiental
• 85-95% e rasteve me HTA tek rriturit
• 15-25% e rasteve me HTA nen 12 vjec
Hipertensioni sekondar
❑ Perben 5% te rasteve me hipertension
❑ shkaqet:
▪ Renal
▪ Glomerulnefriti, pielonefriti nerfropatia diabetike, veshka polikisitoze
▪ Endokrine
▪ Feokromcitoza, cushing, mixedema, akromegalia
▪ Vaskular
▪ Koartacioni aortes
▪ Barra
▪ Lendet kontraceptive
 Etiologjia e HT essencial-faktoret e rriskut
Faktoret e rriskut jo-modifikueshem
• Historia familjare me HTA
• “Black people” 4 here me
shume se popullsia e
bardhe
• Mosha e avancuar
Faktoret e modifikuehem (ambiental)
• Dieta e pasur kripe
• Dieta e ulet e kaliumit
• Pesha/obeziteti
• Alkooli
• ( >30g etanol /dite
• Inaktiviteti fizik
• Stressi psikologjik
Fizpatologjia e hipertensionit
Humoral factor
• Sistemi renin – angiotensin (RAS)
• Sistemi nervor simpatik
• Demtimit I endotelit ( NO )
• Sistemi kalikreine- kinine
• Faktori atrial natriuretik
• Prostaglandinat
Blood volume • Insuline rezistence

Blood presure = Cardiak output X total peripheral resistance

Cardiac factor
• Heart rate Neural factors
• Contrality Constrictors Dilatators
Α-adrenergic β-adrenergig
Demtimit i endotelit ( NO )
Vleresimi diagnostik
• Matja e presionit arterial
• Anamneza semundjes + velersimi i riskut kardiovaskular
• Ekzaminimin fizik
• Ekzminimet laboratorike
• Kerkimi per demtim organor
• Zemer
• Tru
• Veshka
• Enet e gjakut
• Sy -fundoskopia
Matja e presionit arterial
▪ Ne klinike
▪ Jashte klinike ( holteri TA)
▪ Shtepi
▪ Me cfare matet presioni gjakut :
• aparate monitorimi me merkur
• aparate monitorimi dëgjim,
• ose pajisje oshilometrike, gjysmautomatike apo automatike

Hypertension eshte kur mesatarja e presionit te gjakut eshte e larte ne te pakten 2 lexime ne
te pakten 2 vizita te ndryshme
Matja e presionit të gjakut në zyrë
Pacientët duhet të ulen dhe të rehatohen në një mjedis të qetë për
5 minuta para fillimit të matjeve të BP.
Tre matjet BP duhet të regjistrohen, 1-2 minuta larg, dhe matjet
shtesë vetëm nëse dy leximet e para ndryshojnë për >10 mmHg.
BP është regjistruar si mesatarja e dy leximeve të fundit të BP.
Matje të tjera mund të kryhen në pacientët me vlera të paqën
drueshme të BP për shkak të aritmisë, siç janë pacientët me AF,
në të cilët duhet të përdoren metoda manuale auskultative, pasi
shumica e pajisjeve të automatizuara nuk janë validuar për matjen
e BP në pacientët me AF.
Për shumicën e pacientëve përdoren mansheta standarde (12-13
cm gjerësi dhe 35 cm gjatësi), por ka edhe mansheta më të mëdha
ose më të vogla, respektivisht për një perimetër më të madh (>32
cm) dhe më të vogël të krahut.
Mansheta duhet të pozicionohet në nivelin e zemrës, me shpinën
dhe krahun të mbështetur, për të shmangur tkurrjen e muskujve
dhe rritjen e ngarkesës izometrike në BP.
Në metodat auskultative, përdoren faza I dhe V (reduktimi i papri
tur/zhdukja) e tingujve Korotkoff për të identifikuar përkatësisht
SBP dhe DBP.
Në vizitën e parë bëhet matja e BP në të dy krahët, për të zbuluar
dallimet e mundshme ndërmjet krahëve. Si referncë përdoret
krahu me vlerën më të lartë.
Nje diferencë e SBP >15 mmHg ndërmjet
krahëve është tregues i sëmundjes ateromatoze
dhe shoqërohet me një rrezik të rritur CV.
Në matjen e parë, për të përjashtuar hipotensionin ortostatik, në
të gjithë pacientët matja e BP bëhet 1 min dhe 3 min pas qëndrimit
ulur, në një pozicion të rehatshëm. Në vizitat e mëvonshme të
pacientëve të moshuar, të atyre me diabet apo me gjendje të tjera
shëndetësore, te të cilët mund të ndodhë më shpesh hipotensioni
ortostatik, gjatë matjeve të BP duhet të merret parasysh, gjithash
tu, edhe qëndrimi shtrirë.
Për të përjashtuar aritminë, regjistroni shkallën e frekuencës së
zemrës dhe përdorni prekjen e pulsit.
Matja e presionit të gjakut në shtepi
• Matja e shtëpisë e BP (HBPM) është mesatarja e të gjitha leximeve të BP të
kryera në shtëpi me një matës të vlefshëm tensioni për të paktën 3 ditë rresht
preferohet për 6-7 ditë) para çdo vizite klinike, me lexime në mëngjes dhe në
mbrëmje, të marra në një dhomë të qetë pas 5 minutash pushimi, me pacientin
të ulur me shpinën dhe me krahun të mbështetur.

• Në secilin sesion matjesh, duhet të bëhen dy matje të tensionit, të kryera 1-2

minuta larg.

• Krahasuar me matjen e BP në zyrë, vlerat HBPM zakonisht janë më të ulëta dhe

pragu diagnostik për hipertensionin është >135/85 mmHg
Monitorimi ambulator i presionit të gjakut
( holteri i TA)
• Holteri TA siguron mesataren e leximeve të BP në një periudhë të caktuar, zakonisht 24
orë.
• Pajisja është e programuar në mënyrë tipike për të regjistruar BP në intervalet 15-30
minuta
• kërkohet një minimum prej 70% të regjistrimeve të përdorshme të TA
• .Vlerat e Holterit TA janë mesatarisht më të ulëta sesa vlerat e BP të zyrës dhe pragu
diagnostik për hipertensionin është:
• >130/80 mmHg mbi 24 orë,
• >135/85 mmHg për mesataren e ditës
• >120/70 për mesataren e natës
• mesatarja e BP ambulatore 24-orëshe
• është një parashikues më i ndjeshëm i ngjarjeve të ardhshme CV, si të atyre
koronare (morbidale apo fatale), ashtu dhe të insulteve
Hipertensioni i bluzës së bardhë
• Hipertensioni i bluzës së bardhë i referohet gjendjes së patrajtuar në të
cilën BP është i rritur në zyrë, por është normal në holterin e TA , në matjet
ne shtepi ose në të dyja
• prevalenca 30-40% të njerëzve me BP të lartë (dhe >50% në personat e
moshuar).
• Është më i zakonshëm me rritjen e moshës, te gratë dhe te
njerëzit që nuk janë duhanpirës.
• prevalenca është më e madhe në hipertensionin e gradës së pare ( por
mund shihet dhe ne stadet e tjera)
Hipertensioni maskuar
• Referohet pacientëve të patrajtuar në të cilët BP është normale, por
rezulton i rritur në holterin e TA , në matjet ne shtepi ose në të dyja
• Prevalenca eshte 15% të pacientëve me një BP normale të zyrës.
• Prevalenca është më e madhe te të rinjtë, te meshkujt, te duhanpirësit
dhe tek ata me nivele më të larta të aktivitetit fizik, të konsumit të alkoolit,
të ankthit dhe të stresit në punë.
• Hipertensioni i maskuar lidhet me dislipideminë, me disgliceminë,
me demtim organor, me aktivizimin adrenergjik dhe me rritjen e rrezikut
të zhvillimit të diabetit dhe të hipertensionit të qëndrueshëm
Hipertensioni i izoluar sistolik (ISH)
• Perkufizimi: rritja e presioni te gjakut sistolik (≥ 140 mm Hg) me vlera te presionit te gjakut diastolik
brenda normes (≤90 mm Hg)
• Etiologjia
• ISH ne moshat e vjetra: ulja e elasticitetit arterial dhe rritja e ngurtesimit → ulje e kompliances
arteriale
• ISH si pasoje e rritjes se debitit kardiak
• Anemia,Hyperthyroidism,Chronic aortic regurgitation,AV fistula
• Klinika :
• Shpesh asiptomatike
• Shenja te rritjes se presionit te pulsit: e.g., head pounding, rhythmic nodding, or bobbing of the
headin synchrony with heartbeats
• Trajtimi:diuretiket thiazidik ose dihydropyridine calcium antagonists
• Prognoza: rrisk i larte per ngjarje kardiovaskulare si (MI, stroke, renal dysfunction)
Anamneza (1)
Faktorët e rrezikut
Historia familjare dhe personale për hipertension, CVD, strokë, ose sëmundje renale

Historia familjare dhe personale për faktorët e lidhur me rrezikun (p.sh.

hiperkolesterolemia familjare)
Historia për pirjen e duhanit
Historia dietike dhe marrja e kripës
Konsumimi i alkoolit
Mungesa e stërvitjes fizike / stili sedentar i jetesës
Historia për disfunksionin erektil
Historia e gjumit, gërhitja, apnea e gjumit
Hipertension i mëparshëm në shtatzëni / para-eklampsi
Ananmneza (2)
Historia dhe simptoma për demtim organor nga HTA, CVD, stroku, dhe
sëmundje renale
Truri dhe sytë: dhimbje koke, vertigo, sinkope, vizion i dëmtuar, TIA, deficit ndijor
ose motorik, goditje, revaskularizim karotid, dëmtim konjitiv, demenca (në të
moshuarit)
Zemra: dhimbje gjoksi, gulçima, edemë, infarkt miokardi, revaskularizim koronar,
sinkope, histori të palpitacioneve, aritmi (sidomos AF), insuficienca kardiake
Veshkat: etje, poliuri, nokturi, hematuri, infeksione të traktit urinar
Arteriet periferike: gjymtyrë të ftohta, gjymtim i përhershëm, dhimbje të këmbëve në
pushim, revaskularizimi periferik
Historia për CKD e pacientit ose e familjes (p.sh. Sëmundja policistike e
veshkave)
 Ananmneza (3)
Historia e hipertensionit të mundshëm sekondar
Një fillim i hipertensionit të gradës 2 ose 3 (<40 vjeç), zhvillim i papritur i hipertensionit ose
përkeqësim i shpejtë i BP në pacientët më të moshuar
Historia e sëmundjes së veshkave dhe e traktit urinar
Abuzimet me droga rekreative/substanca/ terapi të njëkohshme: kortikosteroide,
vazokonstriktorë nazalë, kimioterapi, yohimbine, liquorice
Episodet e përsëritura të djersitjes, dhimbjes së kokës, ankthit ose palpitacioneve, që sugjerojnë
feokromocitomën
Historia e hipokalemisë spontane ose e provokuar nga diuretikët, episodet e dobësisë së
muskujve, dhe hiperaldosteronizmi
Simptomat që sugjerojnë sëmundjen e tiroides ose hiperparatiroidizmin
Historia e shtatzënisë së tanishme dhe përdorimi I kontraceptivëve oralë
Historia e apnesë së gjumit
Anamneza (4)

Trajtimi me barna antihipertensive

Medikamentet aktuale / të mëparshme antihipertensive, duke përfshirë

efektivitetin dhe intolerancën ndaj medikamenteve të mëparshme

Aderenca në terapi
 Ekzaminimimi objektiv
Trupi
Pesha dhe lartësia e matur në një shkallë të
kalibruar, me llogaritjen e BMI
Perimetri i belit
Shenjat e dëmtim i organeve me
ndërmjetësinë e hipertensionit
Ekzaminimi neurologjik dhe statusi konjitiv
Ekzaminimi fundoskopik për retinopati
hipertensive
Palpimi dhe dëgjimi i zemrës dhe i arterieve
karotide
Palpimi i arterieve periferike
Krahasimi i BP në të dy krahët (t’paktën 1 herë)
Hipertensioni sekondar
Inspektimi i lëkurës për feokromocitoma: njolla
‘cafe-au-lait’ neurofibromatoze (feokromocitoma)
Palpim të veshkave për shenja të zgjerimit renal në
sëmundjen e veshkave policistike
Auskultim i arterieve të zemrës dhe të veshkave për
‘murmurit’ ose ‘bruits’ të cilat tregojnë për koarktacion të
aortës ose për hipertension renovaskular
Krahasimi i pulsit radial me atë femoral: për të zbuluar
vonesën radio-femorale në koarktacionin aortik
Shenjat e sëmundjes së Cushing ose të akromegalisë
Shenjat e sëmundjes tiroide
 Laboratori
Testet laboratorike rutinore
Hemoglobina dhe/ose hematokriti
Glukoza në gjak esull dhe HbA1c e glukozuar
Lipidet e gjakut: kolesteroli total, kolesteroli LDL, kolesteroli HDL
Trigliceridet e gjakut
Kaliumi dhe natriumi i gjakut
Acidi urik në gjak
Kreatinina e gjakut dhe eGFR
Analiza e gjakut për testet funksionit të mëlçisë
Analiza e urinës: ekzaminimi mikroskopik; proteina
urinare me testin dipstik ose, në mënyrë ideale, raporti albuminë:kreatininë
EKG 12 lidhje
 Vlerësimi i dëmtimit të organeve me
ndërmjetësinë e hipertensionit (1)
Testet-bazë të kontrollit për
Indikacioni dhe interpretimi
demtimin organor nga HTA

Kontroll për LVH dhe anomali të tjera kardiake, si dhe për të

EKG 12 lidhje
dokumentuar normën e zemrës dheritmin kardiak

Raporti albuminë-kreatininë Për të zbuluar rritjen e sekretimit të albuminës, që tregon për

në urinë sëmundje të mundshme renale
Kreatinina në gjak dhe
Për të zbuluar sëmundjet e mundshme renale
eGFR
Për të zbuluar retinopatinë hipertensive, veçanërisht në
Fundoskopia
pacientët me hipertension të gradës 2 ose 3
 Vlerësimi i dëmtimit të organeve me
ndërmjetësinë e hipertensionit (2)
Për të vlerësuar strukturën dhe funksionimin e zemrës, kur ky informacion do të ndikojë në
Ekokardiografia
vendimet e trajtimit
Për të përcaktuar praninë e pllakave ose të stenozës në karotide, veçanërisht në pacientët me
EKO e karotideve
së- mundje cerebrovaskulare ose me sëmundje vaskulare diku tjetër

• Për të vlerësuar madhësinë dhe strukturën renale (p.sh. dhëmbëzat) dhe për të përjashtuar ob
struksionin e traktit renal si shkaqe të mundshme të CKD dhe të hipertensionit
Studim të barkut me • Për të vlerësuar aortën abdominale për prani të zgjerimit aneurizmal dhe të sëmvaskulare
ultratinguj Doppler • Ekzaminimi i gjëndrave mbiveshkore për adenomë ose feokromocitomë (CT ose MRI );
• Studimi me Doppler i arteries renale për të përcaktuar praninë e sëmundjes renovaskulare,
sidomos në prani të madhësisë asimetrike të veshkave

PWV Një indeks i ngurtësimit aortik dhe arteriosklerozës themelore

ABI Kontroll për dëshmi të LEAD
Testimi i funksioneve
Për të vlerësuar njohjen në pacientët me simptoma që sugjerojnë dëmtimin njohës
njohëse
Për të vlerësuar praninë e ishemisë ose të dëmtimit hemorragjik të trurit, veçanërisht në
Imazhe të trurit
pacientët menjë histori të sëmundjes cerebrovaskulare ose me rënie konjitive
Zemra e demtuar nga hipertensioni
• Ngarkesa e punës në ventrikulin e majtë (LV) në pacientët hipertensivë shfaqet me:
• hipertrofi e ventrikulit të majtë- LVH
• zgjerim atrial të majtë,
• AF (fibrilacioni atrial)
• një rrezik në rritje i insuficiencës kardiake:
• Me fraksionin e zbrazjes të ruajtur (HFpEF) apo
• me fraksionin e zbrazjes të reduktuar (HFrEF).
Stadet e semundjes se zemres hipertensive

Franz H. Messerli et al. JCHF 2017;5:543-551

2017 American College of Cardiology Foundation

Ekg dhe hipertrofia e VM

Kriteret e tensionit EKG Kriteret për LVH

(kriteri Sokolow-Lyon)
• S in V1 + R in V5 or V6 >35 mm
• Vala R në aVL ≥11 mm
(Tensioni i Cornell) >28 mm (burra)
• S in V3 + R in aVL
>20 mm (gra)
ekokardiografia transtorakale në
hipertension
• Hipertrofia e Ventrikulit te majte (LVH) e përcaktuar me TTE është një parashikues i
fuqishëm i vdekshmërisë si në pacientët hipertensivë ashtu dhe në popullatën e
përgjithshmedhe regresioni i LVH, për shkak të trajtimit të hipertensionit, parashikon një
prognozë të përmirësuar.

• Ekokardiografia dydimensionale transtorakale (TTE)

• informacione mbi gjeometrinë e LV, volumin atrial të majtë,
dimensionet e rrënjëve të aortës, funksionin sistolik dhe diastolik të LV
performancën e pompës dhe rezistencën e daljes
• Për të ndihmuar shtresëzimin i rrezikut CV, duket të jenë e mjaftueshme
• të dhënat e rritjes së masës së LV dhe të zgjerimit atrial të majtë
Përkufizimet ekokardiografike të hipertrofisë ventrikulare të majtë,
Parametri Masa Anomalitë
>50 (burra)
LVH Masë/lartësi2. (g/ m2.) e LV >47 (gra)

>115 (burra)
LVHa Masë/BSA (g/m2)e LV >95 (gra)

Gjeometria koncentrike e LV RWT ≥0.43

>3.4 (burra)
Diametri i fundit diastolik/lartësi
madhësia e dhomës së LV >3.3 (gra)
(cm/m) e LV

>18.5 (burra)
Madhësia e atriumit të majtë Volumi i atriumit të majtë/lartësi2
(eliptike) (mL/m2) >16.5 (gra)
Mjekim i hipertensionit
• Ka dy strategji të mirëpërcaktuara për të ulur BP:
1. ndryshimi në stilin e jetesës
2. përdorimi i medikamenteve.

Po shfaqet, gjithashtu, edhe terapia e bazuar te pajisjet, por nuk është

provuar ende si një opsion efektiv për trajtim.
Ndërhyrjet në stilin e jetesës për pacientët me
hipertension ose BP normal-të lartë
Rekomandohet kufizimi i kripës në <5 g nëditë
Rekomandohet kufizimi i konsumimit të alkoolit në:
• Më pak se 20-30 g etanol për burrat.
• Më pak se 10-20 g etanol për gratë
Rekomandohet të shmanget konsumimi i një sasie të tepërt alkooli në një periudhë të shkurtër kohore.
Të konsumohen më shumë perime dhe fruta të freskëta, peshk, arra dhe acide yndyrore të
pangopura(vaj ulliri); të ulet konsumimi i mishit të kuq; rekomandohet konsumimi i produkteve të
qumështit me yndyrë të ulët ( DASH diet)
Të mbahet nën kontroll pesha e trupit, për të shmangur obezitetin (BMI >30 kg/m2 ose perimetri i belit
>102 cm në meshkuj dhe >88 cm në femra), duke synuar një BMI të shëndetshme (rreth 20-25 kg/m2)
dhe perimetrin e belit në vlerat <94 cm në meshkuj dhe <80 cm në femra, për të zvogëluar rrezikun e
BP dhe CV.
Rekomandohet një ushtrim i rregullt aerobic (p.sh. të paktën 30 minuta stërvitje të moderuar dinamike
në 5-7 ditë në javë).
Rekomandohet ndërprerja e duhanit, si dhe kujdesi mbështetës dhe referimi për programet e
ndërprerjes së pirjes së duhanit.
Mjekimi farmakologjik
Linje pare mjekimi Linje e dyte mjekimi

• Frenuesit ACE, • betabllokuesit,

• Frenuesit ARB-të, • Loop diuretik
• CCB-të dhe • Forasemidi,trasemidi

• diuretikët (tiazidikët dhe • Antgonistete aldosteronit

diuretikët të ngjashëm me • Epleperoni,spirolaktoni
tiazidikë, siç janë klortalidoni • Alfa-1-bllokusesit
dhe indapamidi) • Doxazosin,prazosin
Diuretiket tiazidike ( hidroclortiazidi ose chlorthialidoni)
Si linje e pare mjekim Efektet anesore Kunder indikacionet

African Americans, ↓ K+, ↓ Na • Sindroma metabolike

salt-sensitive patients, ↑ Glucose and cholesterol • Intolerancë e glukozës
isolated systolic hypertension podagra • Shtatzëni
• Hiperkalcemi
• Hipokalemi
ACE inhibitoret ( lisinopril ,enalapril, kaptopril etj)

Si linje e pare mjekim Efektet anesore Kunder indikacionet

• Pacientet me diabetes Kolle e thate, Shtatzëni

mellitus, angioedema Edemë e mëparshme
• Sem.renale ↑ K+ angioneurotike
(nephroprotective), Teratogenic Hiperkalemi (kaliumi >5.5 mmol /
• Semundje ishemike zemres, L)
• insuficence kardiake Stenozë bilaterale e arteries
• ACEi dhe ARBs nuk duhet te renale
perdoren te kombinuara
ARB ( bllokuesit e receptoreve te angiotenzines) psh
losartan, valsartan etj
Si linje e pare mjekimi Efektet anesore Kunder indikacionet

E njejte si ACE ↑ K+ Shtatzëni

• ACEi dhe ARBs nuk duhet Teratogenic Hiperkalemi (kaliumi >5.5
te perdoren te kombinuara mmol / L)
Stenozë bilaterale e arteries
renale
 CCB -bllokuesit kanaleve te kalciumit
dihidropinat: amlodipine, nifedipina
Si linje e pare mjekimi Efektet anesore Kunder indikacionet

Pacientet me HTA sistolik •Dhimbje koke Takiaritmi

te izoluar •konstipacion Insuficiencë kardiake (HFrEF,
•Gastroesophageal reflux klasa III ose IV)
•Edema te kembes Edemë paraekzistuese e
këmbëve
 CCB -bllokuesit kanaleve te kalciumit
nondihidropinat: diltiazem, verapamili
Si linje e pare mjekim Efektet anesore Kunder indikacionet

Nuk perdoren shpesh is linje e konstipacion Çdo bllok i gradës së lartë lartë
pare sinoatrial ose
atrioventrikular
Disfunksion i rëndë i LV (Fraksioni i
ejeksionit të
LV <40%)
Bradikardi (shkalla e zemrës <60
rrahje në min)
 Betabllokuesit (propanololi, metoprololi, atenololi etj )
Si linje e dyte mjekim Efektet anesore Kunder indikacionet
Nuk duhet perdoret ne HTA Bronkokonstrksion tek BB Astmë
me regurgitim aortal. jo-kardioselektive Çdo bllok i gradës së lartë
Linje e pare tek ato me lartë sinoatrial ose
paciente qe kane: atrioventrikular
• Semundje ishemike e Bradikardi (shkalla e
zemres zemrës <60 rrahje në min)
• Isuficence kardiake Sindroma metabolike
• Fibrilacion atrial Intolerancë e glukozës
• Disekacion te aortes
• Tirotoksikoza
• Migrena
• Tremori esencial
Alpha-1 blockers (e.g.,prazosin, doxazosin)
Linje e dyte mjekimi Efektet anesore

Perdoren kryesisht: Postural hypotension

• hypertension nga Headache
pheochromocytoma
• Ne pacinetet me hipertrofi
beninjete protastes
Loop diuretics (e.g.furosemide, torsemide)
Si linje e dyte mjekim Efektet anesore Kunder indikacionet

Si linje e pare perdoret ne : ↓ K+, ↓ Na

• IK siptomatike ↑ Glucose
• SRK(if GFR < 30 mL/min) ↑ Cholesterol
Strategjia e trajtimit me barna për
hipertension (1)
• Ndërmjet të gjithë barnave antihipertensivë, ACE inhibitorët, ARB, beta-bllokuesit, CCB
dhe diuretikët (tiazidikë dhe të ngjashëm me tiazidikët, siç janë klortalidoni dhe
indapamidi) kanë treguar reduktimin efektiv të BP dhe të ngjarjeve CV në RCT-të dhe
kështu indikohen si bazë e strategjive të trajtimit antihipertensiv
• Trajtimi i kombinuar rekomandohet si terapi fillestare për shumicën e pacientëve me
hipertension. Kombinimet e preferuara duhet të përfshijnë një bllokues RAS (ose një
frenues ACE apo një ARB) me një CCB ose diuretik. Mund të përdoren kombinime të
tjera të pesë klasave kryesore
• Rekomandohet që beta-bllokuesit të kombinohen me ndonjë nga klasat e tjera të barnave
kur janë situata specifike klinike, p.sh. angina, infarkt pas miokardit, insuficiencë kardiake
ose kontroll i normës së zemrës
• Përjashtim bëjnë pacientët e dobët dhe ata me risk të ulët dhe me hipertension të gradës
1 (veçanërisht nëse SBP është <150 mmHg).
Strategjia e trajtimit me barna për
hipertension (2)
• Rekomandohet të fillohet një trajtim antihipertensiv me një kombinim me dy barna,
mundësisht në një SPC(single-pill combination)
• Rekomandohet që, nëse BP nuk kontrollohet me një kombinim me dy barna, trajtimi duhet
të rritet në kombinimin me tre barna, zakonisht një bllokues RAS me një CCB dhe me një
diuretik tiazidik / të ngjashëm me tiazidikët, mundësisht si SPC.
• Rekomandohet që, nëse BP nuk kontrollohet me një kombinim me tre barna, trajtimi
duhet të rritet me shtimin e spironolaktonit ose, nëse nuk tolerohet, me diuretikë të tjerë
(të tillë si amiloridi) ose me doza më të larta të diuretikëve të tjerë (një beta-bllokues ose
një alfa-bllokues).
• Kombinimi i dy bllokuesve të RAS nuk rekomandohet.
Kur duhet te filloje trajtimi I HTA