ประวัติความเป็ นมา

“หม่ำตำนานรัก” แห่งเมืองชัยภูมิ
หม่ำชัยภูมิ ได้ชื่อว่า “หม่ำตำนานรัก” แห่งเดียวของไทย ที่พรานป่ าไปล่าสัตว์บนภูเขียว
– ภูคิ้งในอดีต ซึ่งต้องใช้เวลานาน 1-3 เดือน ในการเดินทางไป-กลับ พอล่าสัตว์ป่ าได้ ก็คิดหา
วิธีถนอมอาหารมาฝากลูก-เมีย ที่รออยู่บ้าน โดยที่เนื้อสัตว์ไม่เน่าเสีย
พรานจึงสับเนื้อ ผสมตับ คลุกข้าวเหนียวและเกลือที่พกติดตัวไป ยัดใส่ในกระเพาะของ
สัตว์ หรือลำไส้ของสัตว์ เพื่อหมักหรือถนอมให้เก็บไว้ได้นาน เพื่อเป็นของฝากภรรยา พอกลับ
ถึงบ้านนำมาชิม ปรากฏว่า มีรสชาติอร่อย เป็ นที่ชอบใจภรรยา จึงถือเป็ นภูมิปัญญาท้องถิ่นและ
เป็นอาหารพื้นบ้านที่นิยมรับประทาน สืบมาตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษ – ปัจจุบัน
"หม่ำ” จึงเป็นอาหารพื้นเมืองชัยภูมิ ที่มีชื่อเสียงโด่งดัง โดยในปัจจุบันนิยมทำจากเนื้อวัว
หรือเนื้อหมู ผสมกับตับ กระเทียม เกลือ บดให้ละเอียด บรรจุไว้ในกระเพาะสัตว์ เนื่องจาก
เป็ นการแปรรูปอาหารจากภูมิปัญญาที่เก็บไว้นานถึง 3 เดือน เป็ นที่นิยมบริโภคมากที่สุดทั้งใน
และต่างจังหวัด โดยเฉพาะภาคอีสานและนิยมซื้อเป็ นของกินของฝากชั้นนำสัญลักษณ์ที่สำคัญ
จังหวัดชัยภูมิ เพื่อเป็นสินค้าที่ระลึก ส่งผลให้หม่ำ เป็นสินค้า OTOP ประเภทอาหารพื้นบ้าน
ที่สำคัญ ได้รับการรับรองตราอาหารปลอดภัย และ อย. จาก สสจ.ชัยภูมิ จุดเด่น หม่ำชัยภูมิ
เป็นพก โดยใช้กระเพาะหมู บรรจุเพื่อให้เก็บรักษาคุณภาพได้นาน และรสชาติอร่อย
แหล่งผลิตและจำหน่ายที่มีชื่อเสียงได้แก่ที่บ้านบัว อ.เกษตรสมบูรณ์ , อ.ภูขียว , ช่องสามหมอ
อ.คอนสวรรค์ และ บริเวณห้าแยกโนนไฮ เขตเทศบาลเมืองชัยภูมิ

ที่มาและความสำคัญ
บรรพบุรุษสมัยโบราณนำเนื้อสัตว์ที่เหลือรับประทานในแต่ละมื้อเก็บรักษาโดยการตาก
แห้ง และมีการคิดนำเนื้อสัตว์ มาสับ แล้วใส่เกลือ และบรรจุไว้ในลำไส้ใหญ่และกระเพาะวัว
และควาย เพื่อเก็บไว้ได้นาน จะมีรสชาติออกเปรี้ ยว อร่อย จึงเรียกว่า"หม่ำ" ตั้งแต่นั้นเป็ นต้น
มา โดยได้ดำเนินการแปรรูปอาหารจากเนื้อสัตว์ทำเป็ นหม่ำ (ใช้เนื้อวัวหรือเนื้อหมู) เพราะใน
สมัยก่อนไม่มีตู้เย็นในการเก็บรักษาอาหารสด คนอีสานจึงหาวิธีการถนอมอาหารโดยการนำ
เนื้อสัตว์มาหมัก เพื่อเก็บไว้รับประทานต่อมา ได้คิดค้นวิธีการทำหม่ำขึ้น โดยทำไว้กินเองและ
แบ่งปันให้กับเพื่อนบ้าน ซึ่งมีรสชาติเป็นที่ถูกใจ
ปัจจุบันหม่ำเป็นอาหารที่ขึ้นชื่อ และเป็นเอกลักษณ์ของคนอีสาน ของประเทศไทย ชาว
อีสานชอบรับประทานหม่ำเป็ นอาหาร หม่ำมีรูปร่างคล้ายไส้กรอกแต่จะมีส่วนผสมไม่เหมือน
กัน หม่ำจะมีส่วนผสมมากกว่าไส้กรอกยกตัวอย่างเช่น กระเทียม ข้าว เกลือ และเนื้อวัวและ
เนื้อหมู จังหวัดชัยภูมิ มีการขายหม่ำเป็นจำนวนมาก จนถือเป็นเอกลักษณ์ของคนเมืองชัยภูมิ
เป็นของดีของคนเมืองชัยภูมิ เป็นอาชีพที่สร้างรายได้ดีเพื่อเลี้ยงคนในครอบครัว
คณะผู้ศึกษาจึงมีความสนใจเรียนรู้วิธีการทำหม่ำจากภูมิปัญญาท้องถิ่นในจังหวัดชัยภูมิ
เพื่อสืบสานภูมิปัญญาท้องถิ่นของดีที่บ้านเราสู่คนรุ่นหลัง และเรียนรู้การฝึ กอาชีพเพื่อสร้างราย
ได้เสริมต่อไป