Podstawowy problem, z którego wszystko wynikało:

-Podstawą rozwoju w kapitalizmie jest zysk! Przedsiębiorstwo stawia

na rozwój/innowacyjność/zwiększa produkcję żeby zwiększyć zysk.
Cała reszta- wzrost zatrudnienia, zarobków itd. jest pochodną zysku.
Podaż i popyt jest w kapitalizmie głównym regulatorem produkcji-
jeżeli na rynku brakuje butów to szewc bądź w dużej skali firma
obuwnicza zwiększa produkcję, jeżeli i to nie wystarcza i danego
towaru nadal brakuje to powstają kolejne firmy produkcyjne. Jeżeli
zapotrzebowanie na dany produkt spada produkcja zwalnia, część
firm przebranżawia się, część bankrutuje. Aby ten mechanizm
funkcjonował sprawnie niezbędne jest własność-w myśl zasady
najlepiej zarządza się własnymi pieniędzmi (https://tuudi.net/4-
sposoby-wydawania-pieniedzy/ ) Przedsiębiorca najlepiej dba o
własną firmę, która ma mu przynosić zysk, a w przyszłości zapewnić
dobrobyt jemu/rodzinie/dzieciom. Dodatkowym czynnikiem
stymulującym rozwój przedsiębiorstw w systemie wolnorynkowym
jest konkurencja- piekarz będzie się starał mieć pieczywo dobrej
jakości i w dobrej cenie, inaczej konsument pójdzie do piekarni obok.
W socjalizmie mechanizmy wolno rynkowe były „znienawidzone”, a
zysk stałem się symbolem zgniłego kapitalizmu.
-przedsiębiorstwa w większości zostały znacjonalizowane, przez co
zniknęła własność. W praktyce w PRL przyjęło się, że Państwowe=
niczyje. Powszechne niegospodarność, a nawet kradzieże w
zakładach pracy.
-zamiast „zysku” przedsiębiorstwa miały się wykazać wykonaniem
planu. Plany najczęściej 3 czy 6 letnie nie przewidywały i nie mogły
przewidzieć zmian w podaży/popycie w związku z tym powszechne
braki towarów. Dodatkowo dyrektor/kierownik w fabryce miał się
wykazać wykonaniem planu ( nie liczyły się koszty, a często także
finalna jakość produktu).
-monopole państwowe- brak konkurencji dla firm państwowych w
wielu dziedzinach sprawiał, że firmy produkowały produkty słabej
jakości. Brakowało też czynnika stymulującego rozwój- ludzie musieli
kupić dany produkt , bo innego nie było. Typowy przykład- polska
motoryzacja.
-sterowanie centralne- na szczeblu państwowym ustalano co ma być
priorytetem produkcji ( przemysł ciężki) i wyznaczano „plany”
-zależność od ZSRR- duża część surowców była wywożona za
wschodnią granicę
-ceny regulowane centralnie- w rezultacie duża część produkcji
oficjalnie miała niskie ceny, ale była niedostępna, natomiast można
było zaopatrzeć się na czarnym rynku,ale w cenach dużo wyższych lub
za dewizy