Wiązania Chemiczne - BiologHelp

Wiązania chemiczne - BiologHelp 14.07.2023, 10:01 Wiązania chemiczne - BiologHelp 14.07.
2023, 10:01
1. Substancje I i II ulegają dysocjacji jonowej w wodzie. P F

Wiązania chemiczne Jako ciało stałe substancja I tworzy kryształy molekularne, natomiast
2. P F
substancja II tworzy kryształy jonowe.
1 Informator
Informator CKE
CKE matury
matury dwujęzycznej
dwujęzycznej (tłumaczenie
(tłumaczenie
BiologHelp),
BiologHelp), Poziom
Poziom rozszerzony
rozszerzony (Formuła
(Formuła 2023)
2023) 2.2. (0–1)
- Zadanie 2.
Zadanie 2. (2
(2 pkt)
pkt)
Podaj rodzaj wiązania chemicznego między atomami w substancji Ill.
W tabeli poniżej zestawiono wybrane właściwości trzech substancji (metal, sól
nieorganiczna i związek organiczny) oznaczone odpowiednio numerami I, II i III. W
normalnych warunkach substancje te są ciałami stałymi.
Właściwość I II III 2 Matura

Matura Maj
Maj 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
Zadanie 3. (3 pkt)
- Zadanie 3. (3 pkt)
temperatura topnienia
55°C 802°C 1085°C Bor tworzy z chlorem związek o wzorze BCl3, występujący w postaci płaskich trójkątnych
przy ciśnieniu 1013 hPa
cząsteczek. Te cząsteczki mogą łączyć się z innymi drobinami zawierającymi wolne pary
temperatura wrzenia elektronowe. Chlorek boru reaguje z wodą i podczas tej reakcji tworzą się H3BO3 (kwas
163°C 1413°C 2560°C
przy ciśnieniu 1013 hPa ortoborowy) oraz HCl.
rozpuszczalność w Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2004.

wodzie przy 16 g w 100 g H2O 36 g w 100 g H2O nierozpuszczalny
3.1. (0–1)
temperaturze 20°C
Informator
przewodnictwoCKE matury dwujęzycznej
nie przewodzi (tłumaczenie
nie przewodzi
Narysuj wzór elektronowy chlorku boru. Uwzględnij wolne pary elektronowe.
przewodzi prąd
BiologHelp),
elektryczne Poziom rozszerzony
w postaci prądu (Formuła
prądu 2023)
elektryczny
Zadanie 2. (2 pkt) elektrycznego
stałej elektrycznego
przewodnictwo nie przewodzi

przewodzi prąd
elektryczne w roztworze prądu ⸺
elektryczny
wodnym elektrycznego
3.2. (0–1)
Źródło: CRC Handbook of Chemistry and Physics 97th Edition, CRC Press 2017.
Matura
Spośród Maj 2022,
wymienionych drobin:Poziom rozszerzony (Formuła 2015)
2.1. (0–1)
Zadanie 3. (3 pkt)
+
Rozstrzygnij, czy poniższe zdania są prawdziwe (P), czy fałszywe (F). Zaznacz Cl– NH 4 CH4 NH3
odpowiednią literę.
wybierz te, które mogą łączyć się z chlorkiem boru, i napisz ich wzory. Wyjaśnij,
dlaczego cząsteczki chlorku boru mają zdolność do tworzenia wiązań z tymi
drobinami. Odwołaj się do struktury elektronowej cząsteczek chlorku boru.
https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=292…93&kategoria[]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10 Strona 1 z 9 https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=292…93&kategoria[]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10 Strona 2 z 9

Wiązania chemiczne - BiologHelp 14.07.2023, 10:01 Wiązania chemiczne - BiologHelp 14.07.2023, 10:01
Z chlorkiem boru mogą łączyć się:

Cząsteczki chlorku boru mają zdolność do tworzenia wiązań z wybranymi drobinami,
ponieważ
3.3. (0–1)
Uzupełnij poniższą tabelę. Podaj, który model (A, B czy C) odpowiada rozkładowi
Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji chlorku boru z wodą. przestrzennemu orbitali hybrydowych atomu centralnego w cząsteczkach H2O i BF3
sp, sp 2 , sp 3 ) można przypisać do orbitali walencyjnych
oraz jaki typ hybrydyzacji (sp
atomu centralnego w tych cząsteczkach.
Cząsteczka Oznaczenie modelu Typ hybrydyzacji

3 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2015) - Zadanie
2015) Zadanie 3. (1 pkt)
3. (1 pkt) H2O
Oceń prawdziwość poniższych zdań. Zaznacz P, jeżeli zdanie jest prawdziwe, albo F –
BF3
jeśli jest fałszywe.
Atomy wodoru mają zdolność tworzenia wiązań typu σ, a nie mogą

1.
tworzyć wiązań typu π.
P F 5 Informator
Informator CKE
CKE matury
(tłumaczenie
BiologHelp),
BiologHelp), Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2023)
2023)
2.
Kształt orbitali atomowych p powoduje, że nie mogą one uczestniczyć w
P F Zadanie 4. (1 pkt)
powstawaniu wiązań σ, tylko tworzą wiązania π.
Uzupełnij poniższe zdania tak, aby zawierały informacje prawdziwe. W każdym
nawiasie podkreśl właściwe określenie.
4 Informator
Informator CKE
CKE matury
(tłumaczenie +
W kationie amonowym NH 4 atom azotu tworzy cztery równocenne wiązania (jonowe /
BiologHelp),
BiologHelp), Poziom rozszerzony (Formuła 2023)
Poziom rozszerzony (Formuła 2023)
kowalencyjne niespolaryzowane / kowalencyjne spolaryzowane). Ten kation powstaje w
- Zadanie
Zadanie 3. (2 pkt)
3. (2 pkt)
wyniku przyłączeniu się jonu H+ do cząsteczki amoniaku, a atom azotu pełni w reakcji
Na rysunku przedstawiono trzy modele, oznaczone literami A-C, rozkładu funkcję (akceptora / donora) pary elektronowej. Kation wodoru tworzy z atomem azotu
przestrzennego orbitali hybrydowych powstałych w wyniku zmieszania orbitali wiązanie nazywane (koordynacyjnym / wodorowym).
Maturas iCzerwiec
walencyjnych 2022,wPoziom
p atomu centralnego rozszerzony
różnych cząsteczkach. (Formuła
6 Test
Test diagnostyczny
diagnostyczny CKE
CKE Grudzień
Grudzień 2022,
2022, Poziom
Poziom
rozszerzony
rozszerzony (Formuła 2023) - Zadanie 5. (1
(Formuła 2023) Zadanie 5. (1 pkt)
pkt)
Informator CKE matury dwujęzycznej (tłumaczenie

BiologHelp), Poziom rozszerzony (Formuła 2023)
Zadanie 4. (1 pkt)
Niżej wymieniono wybrane wiązania chemiczne i oddziaływania międzycząsteczkowe, Na podstawie: R. J. Gillespie, Fifty years of the VSEPR model; Coordination Chemistry Reviews 252 (2008) 1315.
którym przyporządkowano numery od 1 do 6. 6.1. (0–2)
wiązanie metaliczne 1 Uzupełnij poniższą tabelę – dla wymienionych cząsteczek napisz wartości 𝒙 i 𝒚 oraz
określ kształt cząsteczki (liniowa, kątowa, trójkątna, tetraedryczna).
wiązanie jonowe 2
CO2 SO2 OF2
wiązanie kowalencyjne spolaryzowane 3
𝑥
oddziaływanie jon – dipol 4
oddziaływanie dipol – dipol 5 𝑦
wiązanie wodorowe 6 kształt cząsteczki
Porównaj dwa układy: stały azotan(V) potasu i rozcieńczony wodny roztwór tej soli, 6.2. (0–1)
pod względem występujących w nich wiązań chemicznych i oddziaływań
międzycząsteczkowych. Wpisz właściwe numery w odpowiednie kolumny tabeli. Poniżej przedstawiono dwa modele przestrzenne (I i II) różnych cząsteczek o wzorze
Uwzględnij wszystkie wiązania i oddziaływania występujące w każdym z tych ogólnym AB4.
układów.
Stały azotan(V) potasu Wodny roztwór azotanu(V) potasu
7 Arkusz
Arkusz pokazowy
pokazowy CKE
CKE Marzec
Marzec 2022,
2022, Poziom
Poziom
rozszerzony
rozszerzony (Formuła 2023) - Zadanie
(Formuła 2023) Zadanie 6. (4 pkt)
6. (4 pkt)
Metoda VSEPR pozwala określać kształt cząsteczek zbudowanych z atomów
pierwiastków grup głównych. W cząsteczce należy wyróżnić atom centralny (np. atom
tlenu w cząsteczce H2O) i ustalić liczbę wolnych par elektronowych na jego zewnętrznej
powłoce. Następnie zsumować liczbę podstawników związanych z atomem centralnym Rozstrzygnij, który z przedstawionych modeli (I albo II) jest ilustracją kształtu
(𝑥) i liczbę jego wolnych par elektronowych (𝑦). W ten sposób otrzymuje się tzw. liczbę cząsteczki SF4. Uzasadnij swój wybór. Zastosuj metodę VSEPR.
przestrzenną (𝐿p = 𝑥 + 𝑦), która determinuje kształt cząsteczki. Ponieważ zarówno wolne,
jak i wiążące pary elektronowe wzajemnie się odpychają, wszystkie elementy składające Cząsteczkę SF4 przedstawia model
się na liczbę przestrzenną (podstawniki i wolne pary elektronowe) zajmują jak Uzasadnienie:
najbardziej odległe od siebie położenia wokół atomu centralnego.

Właściwości )zyczne Substancja A Substancja B
6.3. (0–1)
wygląd białe kryształy
W teorii VSEPR przyjmuje się, że kąty między wiązaniami w drobinach zależą od siły, z
twardość kruche
jaką odpychają się pary elektronowe znajdujące się na zewnętrznej powłoce. Siła
odpychania par elektronowych powłoki walencyjnej maleje w kolejności: wolna para rozpuszczalność w wodzie dobra
elektronowa – wolna para elektronowa > wolna para elektronowa – wiążąca para
elektronowa > wiążąca para elektronowa – wiążąca para elektronowa. Oznacza to, że w przewodnictwo elektryczne roztworu dobre nie przewodzi
drobinach, w których nie ma wolnych par elektronowych, kąty między wiązaniami są
temperatura topnienia powyżej 800 ℃ poniżej 200 ℃
najbardziej zbliżone do wartości teoretycznych opisujących idealną strukturę
geometryczną drobiny, a w cząsteczkach zawierających wolne pary elektronowe
Określ rodzaje kryształów (metaliczne, jonowe, kowalencyjne, molekularne)
obserwuje się zmniejszenie kątów między wiązaniami.
tworzone przez badane substancje.
Na podstawie: J. D. Lee, Zwięzła chemia nieorganiczna, Warszawa 1994.
Wpisz do tabeli wartości kątów między wiązaniami N–H w wymienionych drobinach Substancja A Substancja B
– +
(NH 2 , NH3, NH 4 ). Wartości tych kątów wybierz spośród następujących: 180°, 120°,
Rodzaj kryształów
109°,107°, 105°.
– +
Drobina NH 2 NH3 NH 4 9 Matura
Matura Maj
Maj 2021,
2021, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
Zadanie 3. (1 pkt)
Wartość kąta między wiązaniami
Atomy *uorowców wykazują wyraźną tendencję do przyjęcia dodatkowego elektronu i
przejścia w jon X– lub też – gdy różnica elektroujemności *uorowca i łączącego się z nim
pierwiastka jest mała – do utworzenia wiązania kowalencyjnego. W szczególnych
8 Test
Test diagnostyczny
diagnostyczny CKE
CKE Grudzień
Grudzień 2022,
2022, Poziom
Poziom
warunkach może nastąpić oderwanie elektronu od obojętnego atomu *uorowca i
rozszerzony
rozszerzony (Formuła 2023) Zadanie 6. (1
(Formuła 2023) - Zadanie 6. (1 pkt)
pkt)
utworzenie jonu X+.
Dwie substancje oznaczono umownie literami A i B. W poniższej tabeli przedstawiono
Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2004.
podobieństwa i różnice we właściwościach tych substancji.
Spośród wymienionych poniżej substancji wybierz te, w skład których wchodzą jony
Cl–. Podkreśl wzory wybranych związków.
HCl (g) KCl (s) CH3Cl (g) CH3NH3Cl (s) NaClO (s) CaCl2 · 6H2O (s)
https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=292…93&kategoria[]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10 Strona 7 z 9 Informator

Informator
Matura CKE,
CKE, Poziom
Maj 2021, Poziom rozszerzony
(Formuła 2023)
2023)
2015)
https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=292…93&kategoria[]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10 Strona 8 z 9
Zadanie 3. (1 pkt)
Wiązania chemiczne - BiologHelp 14.07.2023, 10:01
10 Informator
Informator CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2023)
2023)
Zadanie 3. (1 pkt)
Tlenek krzemu (SiO2), nazywany potocznie krzemionką, jest bardzo rozpowszechniony w
przyrodzie. Czysta krzemionka występuje w postaci krystalicznej, np. jako minerał kwarc.
Poniżej przedstawiono zdjęcie kryształów kwarcu oraz model jego struktury
krystalicznej.
Informator CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2023)

Zadanie 3. (1 pkt)
Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród A–D i jej uzasadnienie spośród 1.–4.
Kwarc można zaliczyć do kryształów
składa się z cząsteczek SiO2 połączonych

A. metalicznych, 1.
oddziaływaniami międzycząsteczkowymi.
jego strukturę tworzą rdzenie atomowe

B. jonowych, 2. otoczone wspólną „chmurą” elektronów
zdelokalizowanych.
ponieważ
jest zbudowany z anionów tlenkowych (O2–)
C. kowalencyjnych, 3.
i kationów krzemu (Si4+).
jest zbudowany z atomów połączonych

D. molekularnych, 4. wiązaniami kowalencyjnymi
spolaryzowanymi.
https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=292…93&kategoria[]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10 Strona 9 z 9
wprowadzającej uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i zaznacz jedną odpowiedź
Wiązania chemiczne spośród podanych w każdym nawiasie.
Cząsteczka fosforowodoru PH3 ma kształt (trójkąta równobocznego / liniowy / piramidy o

11 Biomedica
Biomedica 2022,
2022, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015) podstawie trójkąta). Wiązanie w PH3 ma charakter (jonowy / kowalencyjny).
- Zadanie
Zadanie 4. (2 pkt)
4. (2 pkt)
4.2. (0–1)
Oceń poprawność podanych stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe lub F,
Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i zaznacz jedną odpowiedź spośród podanych w
jeśli zdanie jest fałszywe. Następnie zapisz wszystkie błędne zdania w poprawnej
każdym nawiasie.
wersji.
Temperatura wrzenia skroplonego amoniaku jest (wyższa / niższa) niż temperatura

1. Wiązanie metaliczne jest ukierunkowane. P F wrzenia fosforowodoru. Bardzo dobra rozpuszczalność (fosforowodoru / amoniaku) w
wodzie jest spowodowana silnym oddziaływaniem między cząsteczkami tego związku a
2. W cząsteczce SO2 występują 2 wiązania koordynacyjne. P F
cząsteczkami wody i tworzeniem się między nimi wiązań wodorowych.
3. Cząsteczka SO3 ma kształt trójkąta równobocznego. P F
4. Dla SF6 liczba koordynacyjna wynosi 7. P F

13 Informator
Informator CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2023)
2023)
W cząsteczce HF wspólna para elektronowa przesunięta jest w stronę - Zadanie 6.
Zadanie 6. (2
(2 pkt)
pkt)
5. P F
atomu $uoru.
Atom siarki tworzy z atomami $uoru m.in. cząsteczki o wzorze SF2 i SF6.
6.1. (0–1)
Biomedica 2022, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) Narysuj wzór elektronowy cząsteczki SF2 – zaznacz kreskami wspólne pary elektronowe
Zadanie 4. (2 pkt) oraz wolne pary elektronowe atomów siarki i $uoru. Określ kształt cząsteczki (liniowa,
kątowa, tetraedryczna).
12 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2021,
2021, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła Wzór elektronowy:
2015) - Zadanie
2015) Zadanie 4.4. (2
(2 pkt)
pkt)
Fosforowodór PH3 to związek o temperaturze topnienia równej −133°C i temperaturze
wrzenia równej −88°C (pod ciśnieniem atmosferycznym). W skroplonym fosforowodorze
oddziaływania międzycząsteczkowe są dużo słabsze niż w skroplonym amoniaku.
Na podstawie: L. Kolditz (red.), Chemia nieorganiczna, Warszawa 1994.

Kształt cząsteczki:
4.1. (0–1)
Informator
6.2. (0–1) CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2023)
Na podstawie różnicy elektroujemności między fosforem a wodorem oraz informacji Zadanie 6. (2 pkt)
https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[0]=29…oria[3]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10&page=1 Strona 1 z 9 https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[0]=29…ria[3]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10&page=1 Strona 2 z 9

Poniżej zamieszczono model ilustrujący kształt cząsteczki SF6.
Hybrydyzacja orbitali walencyjnych atomu węgla:
15 Informator
Informator CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2023)
2023)
Zadanie 18. (1 pkt)
Jod bardzo słabo rozpuszcza się w wodzie i jego nasycony roztwór, nazywany wodą
Wykaż na podstawie teorii VSEPR (odpychanie par elektronowych powłoki walencyjnej), jodową, w temperaturze 25°C ma stężenie ok. 1,3·10‒3 mol·dm‒3. Dużo lepiej jod
że przedstawiony model jest poprawną ilustracją kształtu cząsteczki SF6. rozpuszcza się (roztwarza) w roztworze zawierającym jony jodkowe, gdyż przebiega tam
reakcja opisana równaniem:
–
I2 + I‒ ⇄ I 3
Stężeniowa stała tej równowagi w temperaturze 25°C jest równa 700.

W niektórych schorzeniach tarczycy stosuje się tzw. płyn Lugola, który można
przyrządzić, jeśli wymiesza się 1 g jodu i 2 g jodku potasu z 97 g wody.
14 Matura
Matura Maj
Maj 2021,
2021, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 12. (1 pkt)
12. (1 pkt) ‒
Jon trijodkowy I 3 ma budowę liniową.
Cyjanowodór jest lotną cieczą. Występuje w postaci dwóch izomerycznych odmian, które
Narysuj wzór elektronowy jonu trijodkowego. Zaznacz kreskami wszystkie wspólne i
pozostają ze sobą w równowadze:
wolne pary elektronowe atomów.
HCN ⇄ HNC
cyjanowodór izocyjanowodór Informator CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2023)
Zadanie 18. (1 pkt)
W temperaturze pokojowej na 99 cząsteczek HCN przypada jedna cząsteczka HNC.
16 Matura
Matura Marzec
Marzec 2021,
2021, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2015) - Zadanie 21. (1 pkt)
Napisz wzór elektronowy cząsteczki tej izomerycznej odmiany cyjanowodoru, która w
Jednym z produktów reakcji etanu z chlorem oraz produktem reakcji etenu z
temperaturze pokojowej stanowi formę dominującą. Zaznacz kreskami pary
chlorowodorem jest ten sam związek organiczny.
elektronowe wiązań chemicznych oraz wolne pary elektronowe. Określ hybrydyzację
orbitali walencyjnych atomu węgla w tej cząsteczce. Narysuj wzór elektronowy opisanego związku. Zaznacz kreskami wszystkie wspólne i
wolne pary elektronowe.
Wzór elektronowy:
Matura Maj 2021, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[0]=29…ria[3]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10&page=1 Strona 3 z 9 https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[0]=29…ria[3]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10&page=1 Strona 4 z 9
Zadanie 12. (1 pkt)

24.2. (0–1)
Napisz równanie syntezy azotku litu z pierwiastków i równanie reakcji otrzymywania

azotku boru z mocznika i tlenku boru.
Równanie syntezy azotku litu:
17 Informator
Informator CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2023)
2023) Równanie reakcji otrzymywania azotku boru:
- Zadanie
Zadanie 24. (2 pkt)
24. (2 pkt)
Azotki to grupa związków chemicznych o zróżnicowanej budowie i właściwościach, w
której atomom azotu przypisuje się stopień utlenienia równy –III. Niżej opisano wybrane
właściwości dwóch azotków. 18 Matura
Matura Maj
Maj 2021,
2021, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
Zadanie 27. (2 pkt)
1. Azotek litu, Li3 N, w temperaturze T = 298 K i pod ciśnieniem p = 1000 hPa jest
krystalicznym ciałem stałym, o wysokiej temperaturze topnienia. Po stopieniu Poniżej przedstawiono wzory dwóch związków organicznych: mentolu i tymolu.
azotek litu przewodzi prąd elektryczny. Azotek litu otrzymuje się w reakcji syntezy z
pierwiastków. Jest substancją higroskopijną, a w kontakcie z wodą rozkłada się z
wydzieleniem amoniaku. Roztwór po reakcji azotku litu z wodą i usunięciu
amoniaku z roztworu ma pH > 7. Li3N reaguje też z wodnymi roztworami kwasów.
2. Azotek boru, BN, to w temperaturze T = 298 K i pod ciśnieniem p = 1000 hPa
krystaliczne, bezbarwne ciało stałe, o bardzo wysokiej temperaturze topnienia,
występujące w kilku odmianach polimor+cznych. Stopiony azotek boru nie
przewodzi prądu elektrycznego. Zależnie od rodzaju odmiany polimor+cznej
wykazuje zróżnicowaną twardość od twardości zbliżonej do twardości gra+tu aż do
twardości diamentu. Otrzymuje się go wieloma metodami, a jedną z nich jest
Informator
reakcja mocznika, CKE,
CO(NH2Poziom rozszerzony
)2, z tlenkiem (Formuła
boru, B2O3, w temperaturze 2023)
1000°C, przy Uzupełnij poniższe tabele.
Zadanie
czym 24.ubocznymi
produktami (2 pkt)są para wodna i tlenek węgla(IV).
Określ hybrydyzację orbitali walencyjnych: atomu węgla oznaczonego we
Na podstawie: P. Patnaik, Handbook of Inorganic Chemicals, McGraw-Hill, 2002. wzorze mentolu literą a oraz atomu węgla oznaczonego we wzorze tymolu literą
24.1. (0–1) x.
Podpunkt anulowany przez CKE Atom Zadanie
węgla 27.a (2 pkt) x
Uzupełnij poniższe zdanie. Wybierz i zaznacz jedną odpowiedź spośród podanych w hybrydyzacja
każdym nawiasie.
Określ formalne stopnie utlenienia: atomu węgla oznaczonego we wzorze
Azotek litu tworzy kryształy (jonowe / kowalencyjne / metaliczne), a azotek boru tworzy
mentolu literą b oraz atomu węgla oznaczonego we wzorze tymolu literą y.
kryształy (jonowe / kowalencyjne / metaliczne).

dichromianu(VI) potasu, w środowisku kwasu siarkowego(VI) z dodatkiem siarczanu(VI)

Atom węgla b y
rtęci(II) jako katalizatora (reakcja 1.), co w uproszczeniu można zilustrować równaniem:
stopień utlenienia
T, … katalizator
3C + 2K2Cr2O7 + 8H2SO4 3CO2 + 2K2SO4 + 2Cr2(SO4)3 + 8H2O
19 Matura
Matura Maj
Maj 2021,
2021, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015) W tej metodzie stosuje się nadmiar dichromianu(VI), a następnie – w obecności
- Zadanie 32. (1
(1 pkt)
pkt) wskaźnika – utleniacz dodany w nadmiarze poddaje się reakcji z jonami żelaza Fe2+ jako
Zadanie 32.
reduktorem (reakcja 2.).
Cząsteczki kwasu etanowego mogą tworzyć dimer:
2−
6Fe2+ + Cr2O 7 + 14H+ → 6Fe3+ + 2Cr3+ + 7H2O
Jest to tzw. miareczkowanie reduktometryczne, podczas którego roztwór soli żelaza(II) o

znanym stężeniu znajduje się w biurecie. Ten roztwór dodaje się stopniowo do kolby z
utleniaczem i na końcu dokładnie odczytuje, jaka jego objętość została zużyta w reakcji.
Przed rozpoczęciem miareczkowania wprowadza się do kolby kilka kropel wodnego

Dimer ten występuje w stanie gazowym oraz w roztworach kwasu etanowego w
roztworu wskaźnika, którym jest o-fenantrolina (1,10-fenantrolina) przedstawiona
rozpuszczalnikach nietworzących z nim wiązań wodorowych.
wzorem 1. Sam ten wskaźnik jest bezbarwny, ale tworzy z jonami żelaza Fe2+ kompleks
Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i podkreśl jedną odpowiedź spośród podanych w (wzór 2.) o intensywnej czerwonej barwie.
każdym nawiasie.
Przedstawiony w informacji dimer powstaje w wyniku tworzenia się wiązań

(kowalencyjnych / jonowych / wodorowych) między cząsteczkami kwasu etanowego.
Rozcieńczony roztwór kwasu etanowego w wodzie (nie zawiera dimerów / zawiera
Matura
dimery), ponieważMaj
woda 2021, Poziom
(nie tworzy rozszerzony
wiązań wodorowych (Formuła
/ tworzy wiązania 2015)
wodorowe) z
Zadanie
cząsteczkami kwasu 32. (1 pkt)
etanowego.
54.1. (0–1)
20 Informator
Informator CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2023)
2023)
Podpunkt anulowany przez CKE
Zadanie 54. (3 pkt)
Wyjaśnij na podstawie struktury o-fenantroliny, dlaczego może ona, podobnie jak
Jakość gleb zależy m.in. od zawartości tzw. próchnicy, stanowiącej mieszaninę związków
amoniak, pełnić funkcję ligandu w jonie kompleksowym.
chemicznych pochodzących z rozkładu szczątków organicznych. Sposób określenia w
przybliżeniu zawartości próchnicy w glebie polega na ilościowym utlenieniu związków
organicznych, których głównym składnikiem jest węgiel.
Utlenianie węgla zawartego w związkach organicznych można przeprowadzić za pomocą 54.2. (0–2)

Przyporządkuj kolby z roztworami (I–III) do kolejnych etapów miareczkowania jonów

dichromianowych(VI) jonami żelaza(II) w obecności o-fenantroliny. Odpowiedź
uzasadnij.
I II III
Przed rozpoczęciem miareczkowania – kolba

Uzasadnienie:
Podczas dodawania roztworu soli żelaza(II) – kolba

Uzasadnienie:
W punkcie końcowym miareczkowania – kolba

Uzasadnienie:
https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[0]=29…ria[3]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10&page=1 Strona 9 z 9
Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i zaznacz jedną odpowiedź spośród podanych w
Wiązania chemiczne każdym nawiasie.
W miarę zbliżania się do siebie cząsteczek metanu siły przyciągania van der Waalsa
21 Matura
Matura Maj
Maj 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007) rosną, co skutkuje spadkiem energii potencjalnej cząsteczek zilustrowanym krzywą
- Zadanie
Zadanie 2. (1 pkt)
2. (1 pkt) oznaczoną numerem (2 / 3). Jednocześnie w miarę zbliżania się do siebie cząsteczek
metanu siły odpychania między jądrami atomowymi i siły odpychania między
Wpisz do tabeli temperaturę wrzenia wymienionych substancji (H2, CaCl2, HCl) pod
elektronami dwóch cząsteczek (rosną / maleją). Najbardziej korzystny energetycznie dla
ciśnieniem atmosferycznym. Wartości temperatury wrzenia wybierz spośród
cząsteczek metanu jest stan, w którym odległość między nimi jest (mniejsza niż r0 / równa
następujących: –253ºC, –85ºC, 100ºC, 1935ºC.
r0 / większa od r0).
wodór, chlorek wapnia, chlorowodór,

Substancja
H2 CaCl2 HCl
23 Matura
Matura Maj
Maj 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
Temperatura wrzenia, °C Zadanie 4. (2 pkt)
Ciała stałe można podzielić na krystaliczne i bezpostaciowe. Kryształy klasy'kuje się ze
względu na rodzaj oddziaływań między tworzącymi je drobinami. Wyróżnia się kryształy
22 Matura
Matura Lipiec
Lipiec 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła metaliczne, jonowe, kowalencyjne i molekularne.
2015) - Zadanie
2015) Zadanie 3. 3. (1
(1 pkt)
pkt)
Na podstawie: K. Pigoń, Z. Ruziewicz, Chemia 'zyczna. Fizykochemia molekularna,
Na poniższym wykresie przedstawiono, jak zmienia się energia potencjalna cząsteczek
Warszawa 2005.
metanu w zależności od dzielącej je odległości (linia ciągła oznaczona numerem 1).
4.1. (0–1)
Zadanie 2. (1 pkt) Poniżej wymieniono nazwy siedmiu substancji tworzących kryształy w stałym stanie
skupienia.
chlorek sodu glin glukoza jod sód tlenek magnezu

wodorotlenek sodu
Spośród wymienionych substancji wybierz wszystkie te, które tworzą kryształy

jonowe, oraz wszystkie te, które tworzą kryształy metaliczne. Wpisz ich nazwy we
Matura
właściwe miejsceMaj 2020,
w tabeli. Poziom rozszerzony (Formuła 2015)
Zadanie 4. (2 pkt)
Matura Lipiec 2020, Poziom rozszerzony (Formuła

Kryształy 25 Matura
Matura Maj
Maj 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007)
Zadanie 5. (1 pkt)
jonowe metaliczne
Atomy węgla w krysztale gra'tu układają się w płaskie, równoległe warstwy. Każdy atom
węgla w warstwie jest połączony z trzema sąsiednimi atomami węgla, w wyniku czego
tworzy się płaska struktura przypominająca plaster miodu. Odległość między dwoma
sąsiednimi atomami węgla w warstwie jest równa 0,142 nm, a więc tyle, ile wynosi
długość wiązania węgiel – węgiel w pierścieniu aromatycznym, natomiast odległość
4.2. (0–1) między sąsiednimi warstwami gra'tu jest równa 0,335 nm. Fragment struktury
krystalicznej gra'tu przedstawiono na poniższym rysunku.
Uzupełnij poniższe zdania. W odpowiedzi uwzględnij rodzaj nośników ładunku.
W kryształach metalicznych nośnikami ładunku są , dlatego

metale przewodzą prąd elektryczny w stałym stanie skupienia.
Związki jonowe po stopieniu przewodzą prąd elektryczny, ponieważ
24 Matura
Matura Maj
Maj 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015) Matura Maj 2020, Poziom rozszerzony (Formuła 2007)
- Zadanie
Zadanie 5. (1 pkt)
5. (1 pkt) Zadanie 5. (1 pkt)
Fosgen to trujący związek o wzorze COCl2. Jego temperatura topnienia jest równa –
118°C, a temperatura wrzenia wynosi 8°C (pod ciśnieniem 1000 hPa). Fosgen reaguje z
wodą i ulega hydrolizie, której produktami są tlenek węgla(IV) i chlorowodór.
Na podstawie: P. Mastalerz, Chemia organiczna, Warszawa 1986.
Uzupełnij informacje dotyczące struktury elektronowej cząsteczki fosgenu. Wybierz i Na podstawie: K. Pigoń, Z. Ruziewicz, Chemia $zyczna. Fizykochemia molekularna, Warszawa 2005,
oraz K.M. Pazdro, Podstawy chemii dla kandydatów na wyższe uczelnie, Warszawa 1993.
podkreśl jedną odpowiedź spośród podanych w każdym nawiasie.
Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeżeli informacja jest
Orbitalom walencyjnym atomu węgla przypisuje się hybrydyzację (sp / sp2 / sp3).
prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
Orientacja przestrzenna tych orbitali powoduje, że cząsteczka fosgenu (jest / nie jest)
płaska. Wiązanie π w tej cząsteczce tworzą orbital walencyjny (s / p / zhybrydyzowany)
atomu węgla i orbital walencyjny p atomu tlenu.

Matura
Matura Maj
Maj 2020,
2020, Poziom rozszerzony (Formuła 2007)
Zadanie 5. (1 pkt)Poziom rozszerzony (Formuła 2007)
Orbitalom walencyjnym atomów węgla w krysztale gra'tu przypisuje się Wzór sumaryczny: ...................................... Typ hybrydyzacji: ......................................
1. P F
hybrydyzację typu sp3. Liczba wiązań typu σ: ................................. Liczba wiązań typu π: ................................
W krysztale gra'tu oddziaływania między warstwami są oddziaływaniami

2. P F
międzycząsteczkowymi – słabszymi od wiązań kowalencyjnych.
Gra't przewodzi prąd elektryczny, ponieważ w obrębie danej warstwy

28 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
3. istnieją zdelokalizowane wiązania π, których elektrony mogą P F 2015) - Zadanie
2. (2 pkt)
przemieszczać się w polu elektrycznym.
Ustal i wpisz do tabeli, jaki rodzaj wiązania (kowalencyjne niespolaryzowane,
kowalencyjne spolaryzowane, jonowe) występuje w cząsteczce NH3. Następnie
przyporządkuj dwóm związkom: LiH i PH3, wartości ich temperatury topnienia: 692°C,
26 Matura
Matura Maj
Maj 2020,
2020, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007) –134°C (pod ciśnieniem 1013 hPa).
- Zadanie 6.
Zadanie 6. (1
(1 pkt)
pkt)
Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 2003.
Uzupełnij tabelę – wpisz liczbę wiązań σ, wiązań π oraz wolnych par elektronowych w
cząsteczce cyjanowodoru o wzorze HCN.
LiH NH3 PH3
Liczba kowalencyjne
Rodzaj wiązania jonowe
niespolaryzowane
wiązań σ wiązań π wolnych par elektronowych
Temperatura topnienia, °C –78
29 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
27 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015) -Matura
Zadanie 3. (1
(1
Czerwiec
Zadanie 3. pkt)
pkt)
2019, Poziom rozszerzony (Formuła
Zadanie 1. (1 pkt)
- Zadanie 1. (1 pkt) 2015) Zadanie 2. (2 pkt)
Uzupełnij poniższe zdania dotyczące czterech różnych rodzajów kryształów. Wybierz i
Dwa pierwiastki oznaczono umownie literami X i Z. Dwuujemny jon pierwiastka Z ma zaznacz jedno określenie spośród podanych w każdym nawiasie.
kon'gurację elektronową 1s22s22p63s23p6 w stanie podstawowym. Pierwiastki X i Z
W kryształach metalicznych sieć krystaliczna zbudowana jest z (atomów / cząsteczek /
tworzą związek XZ2, w którym stosunek masowy pierwiastka X do pierwiastka Z jest
równyMatura Maj 2020, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) kationów i anionów / kationów metali) otoczonych chmurą zdelokalizowanych elektronów.
3 : 16. Cząsteczka tego związku ma budowę liniową.
Zadanie 6. (1 pkt) Elementami, z których zbudowana jest sieć krystaliczna tlenku wapnia, są (atomy /
Napisz wzór sumaryczny związku opisanego w informacji, zastępując umowne cząsteczki / kationy i aniony). W kryształach molekularnych dominują oddziaływania
oznaczenia X i Z symbolami pierwiastków. Podaj typ hybrydyzacji (sp, sp2, sp3) orbitali międzycząsteczkowe, a w kryształach kowalencyjnych atomy tworzące sieć krystaliczną
walencyjnych atomu pierwiastka X tworzącego związek XZ2 oraz napisz liczbę wiązań połączone są wiązaniami kowalencyjnymi. Przykładem kryształu molekularnego jest
typu σ i liczbę wiązań typu π występujących w cząsteczce opisanego związku kryształ (chlorku sodu / sacharozy / wapnia), a przykładem kryształu kowalencyjnego –
chemicznego. kryształ (diamentu / jodu / węglanu wapnia).
https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[0]=29…ria[3]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10&page=2 Strona 5 z 7 Matura

Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom podstawowy
podstawowy (Formuła
(Formuła 2007)
2007)

30 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 3. (1 pkt)
3. (1 pkt)
Spośród substancji, których wzory przedstawiono poniżej, wybierz wszystkie
substancje o budowie jonowej. Podkreśl ich wzory.
CaCl2 (s) NH3 (g) O2 (g) KOH (s) HCl (g) Na2O (s)
Matura Maj 2019, Poziom podstawowy (Formuła 2007)

Zadanie 3. (1 pkt)
Wiązania chemiczne
31 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 32 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
2015) - Zadanie
3. (2 pkt) Zadanie 5. (2 pkt)
W czasie pożarów lasów, wyładowań elektrycznych, podczas pracy urządzeń grzewczych Określ rodzaj wiązania występującego w cząsteczce azotu (jonowe, kowalencyjne
lub silników spalinowych możliwa jest reakcja zachodząca między dwoma składnikami niespolaryzowane, kowalencyjne spolaryzowane) i narysuj wzór elektronowy
powietrza – azotem i tlenem. Te gazy łączą się z wytworzeniem tlenku azotu(II) zgodnie z dwuatomowej cząsteczki azotu – zaznacz kreskami wiązania chemiczne i wolne pary
równaniem: elektronowe.
N2 (g) + O2 (g) ⇄ 2NO (g) ΔH° > 0 Rodzaj wiązania:
Powstały bezbarwny i bezwonny tlenek azotu(II) łatwo utlenia się do tlenku azotu(IV)
NO2 , który jest brunatnym gazem o ostrym zapachu. Tlenek azotu(IV) dimeryzuje z Wzór elektronowy:
utworzeniem tetratlenku diazotu N2O4 , który jest gazem bezbarwnym:
2NO2 (g) ⇄ N2O4 (g) ΔH° < 0
Na podstawie: G.W. vanLoon, S.J. Du'y, Chemia środowiska, Warszawa 2007, oraz W.
Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 1997.
3.1. (0–1)
Matura Czerwiec 2019, Poziom rozszerzony (Formuła Matura Czerwiec
33 Matura Maj 2019, Poziom podstawowy (Formuła 2007)
Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i zaznacz jedno właściwe określenie spośród Matura Czerwiec 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2015) Zadanie 3. (2 pkt) Zadanie
2007) 5. (2 pkt)
podanych w każdym nawiasie. 2007) - Zadanie
Zadanie 5. (2 pkt)
5. (2 pkt)
Reakcja syntezy tlenku azotu(II) jest reakcją (endotermiczną / egzotermiczną), o czym Poniżej podano wzory następujących cząsteczek i jonów:
świadczy (dodatnia / ujemna) wartość ΔH°.
+
Reakcja dimeryzacji tlenku azotu(IV) ma tym większą wydajność, w im (niższej / wyższej) H2S CS2 CH4 NH 4 CO2 H3O+
temperaturze zachodzi. Po ochłodzeniu zabarwienie zawartości zamkniętego naczynia,
do którego wprowadzono świeżo otrzymany tlenek azotu(IV) NO2, (nie ulegnie zmianie / Spośród drobin, których wzory podano powyżej, wybierz wszystkie, które
stanie się mniej intensywne / stanie się bardziej intensywne). odpowiadają opisowi podanemu w tabeli. Napisz ich wzory.
3.2. (0–1)
Oceń, czy cząsteczka tlenku azotu(IV) NO2 jest rodnikiem. Odpowiedź uzasadnij –
uwzględnij elektronową strukturę tej cząsteczki.
Matura Czerwiec 2019, Poziom rozszerzony (Formuła

Wyjaśnij, dlaczego cząsteczki amoniaku, metanolu i kwasu mrówkowego mają

Opis Wzory drobin
zdolność odszczepiania i przyłączania protonu w procesie autoprotolizy. Odnieś się
Jedna z wiążących par elektronowych powstała z udziałem do budowy tych cząsteczek.
elektronów, które pochodziły od jednego z atomów.
Cząsteczki wymienionych związków mają zdolność odszczepiania protonu, ponieważ
Występuje co najmniej jedno wiązanie π.
Drobina ma kształt liniowy.

Cząsteczki wymienionych związków mają zdolność przyłączania protonu, ponieważ
34 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie 15.
Zadanie 15. (2
(2 pkt)
pkt)
W czystej wodzie ustala się stan równowagi reakcji autoprotolizy, która zachodzi zgodnie
z równaniem: 35 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
Zadanie 23. (1 pkt)
2H2O ⇄ H3O+ + OH−
Jedną z metod otrzymywania halogenoalkanów jest reakcja alkoholu alifatycznego z
Tę reakcję opisuje stała równowagi nazywana iloczynem jonowym wody. Wyraża się ona halogenkiem fosforu(III). Ta reakcja przebiega zgodnie z poniższym schematem, w
równaniem: którym R oznacza grupę alkilową, a X – atom halogenu.
Kw = [H3O+] ⋅ [OH−] 3R–OH + PX3 → 3R–X + H3PO3
Zdolność autoprotolizy charakteryzuje nie tylko wodę, lecz także inne rozpuszczalniki, Na podstawie: K.-H. Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne
np.: ciekły amoniak (skroplony pod zwiększonym ciśnieniem), metanol i kwas kompendium chemii, Warszawa 2007.
mrówkowy.
Napisz wzór elektronowy bromku fosforu(III). Pary elektronowe wiązań oraz wolne
15.1. (0–1) pary elektronowe zaznacz kreskami. Oceń, czy cząsteczka bromku fosforu(III) jest
płaska.
Napisz trzy równania reakcji autoprotolizy: ciekłego amoniaku, metanolu i kwasu
mrówkowego. Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) organicznych produktów Wzór:
reakcji.
Zadanie 15. (2 pkt)
2NH3 ⇄
2CH3OH ⇄
Zadanie 23. (1 pkt)
2HCOOH ⇄
Ocena:
15.2. (0–1)

Matura Czerwiec
Czerwiec 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
36 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 27.1. (1 pkt)
2015) - Zadanie
26. (1 pkt) Narysuj kreskowy wzór elektronowy cząsteczki metanalu. Zaznacz wszystkie wolne
pary elektronowe.
Ubichinon Q10 (koenzym Q10) jest niezbędnym elementem łańcucha oddechowego.
Zapobiega produkcji rodników, oksydacyjnym mody+kacjom białek, lipidów oraz DNA i
pełni wiele innych funkcji w organizmie. Poniżej przedstawiono wzór opisujący strukturę
cząsteczki ubichinonu Q10.
CH3 O
O CH3 27.2. (1 pkt)
CH3
H3C CH C Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i zaznacz jedno określenie spośród podanych w
O CH2
CH2 H każdym nawiasie.
O
10
Liczba wiązań σ w cząsteczce metanalu wynosi (1 / 2 / 3 / 4), natomiast liczba wiązań π
jest równa (1 / 2 / 3 / 4). Orbitalom walencyjnym atomu węgla przypisuje się
Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest hybrydyzację sp2, dlatego cząsteczka metanalu ma kształt (liniowy / płaski / tetraedryczny).
prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa. Zdolność cząsteczek metanalu do (polimeryzacji / polikondensacji) jest uwarunkowana
obecnością w jego cząsteczce (wiązania σ / wiązania π / atomu tlenu).
Matura Czerwiec
Cząsteczka ubichinonu 2019,
Q10 Poziom
o strukturze rozszerzony
przedstawionej (Formuła
w informacji
1. P F
2015)
zawiera 14Zadanie
wiązań π. 26. (1 pkt) 27.3. (2 pkt)
Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji metanalu z wodorotlenkiem sodu.

Cząsteczka ubichinonu Q10 o strukturze przedstawionej w informacji
2. P F Podaj nazwy systematyczne organicznych produktów tej reakcji.
zawiera pierścień aromatyczny.
Równanie reakcji:
W łańcuchowym fragmencie cząsteczki ubichinonu Q10 o strukturze
3. przedstawionej w informacji wszystkim atomom węgla można przypisać P F
hybrydyzację sp2
Nazwy systematyczne organicznych produktów:
37 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 27. (4 pkt)
27. (4 pkt)
38 Matura
Matura Maj
Maj 2019,
2019, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
Metanal jest najprostszym aldehydem. Jego cząsteczki łatwo łączą się w pierścienie o
- Zadanie 30.
Zadanie 30. (1
(1 pkt)
pkt)
wzorze (CH2O)3 lub w formę łańcuchową HO–[CH2O]8-100–H powstającą samorzutnie w
roztworach wodnych metanalu. Metanal należy do grupy aldehydów ulegających reakcji Poniżej przedstawiono uproszczony wzór para-benzochinonu – jednego z chinonów –
Cannizaro, która polega na jednoczesnym utlenianiu i redukcji aldehydu w środowisku oraz produktu jego redukcji, czyli hydrochinonu. Pod wzorami tych związków podano ich
zasadowym. Jednym z produktów tej reakcji jest sól kwasu karboksylowego. nazwy systematyczne.

para-benzochinon hydrochinon Uzupełnij poniższą tabelę. Wpisz symbole pierwiastków X i Z, dane dotyczące ich
położenia w układzie okresowym oraz symbol bloku kon)guracyjnego, do którego
O OH
a a należy każdy z pierwiastków.
Symbol pierwiastka Numer grupy Symbol bloku
pierwiastek X
O OH
pierwiastek Z
cykloheksa-2,5-dieno-1,4-dion benzeno-1,4-diol
1.2. (0–1)
Izomerem para-benzochinonu jest orto-benzochinon. Jego nazwa systematyczna to
cykloheksa-3,5-dieno-1,2-dion. Przedstaw kon)gurację elektronową jonu X2+ (stan podstawowy). Zastosuj skrócony
zapis kon)guracji elektronowej z symbolem gazu szlachetnego.
Określ formalny stopień utlenienia oraz typ hybrydyzacji (sp, sp2, sp3) orbitali
walencyjnych atomu węgla oznaczonego literą a w cząsteczce para
para-benzochinonu i w
cząsteczce hydrochinonu. Uzupełnij tabelę.
1.3. (0–1)
Stopień utlenienia Typ hybrydyzacji
Dla cząsteczki Z2 określ liczbę: wiązań σ, wiązań π oraz wolnych par elektronowych.
para-benzochinon
Liczba
hydrochinon
wiązań σ wiązań π wolnych par elektronowych
39 Matura
Matura Maj
Maj 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie 1.
Zadanie 1. (3
(3 pkt)
pkt)
Pierwiastki X i Z leżą w czwartym okresie układu okresowego. Pierwiastek X jest 40 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
metalem, natomiast pierwiastek Z – niemetalem. W stanie podstawowym atomów obu 2015) - Zadanie
2015) Zadanie 5.5. (2
(2 pkt)
pkt)
tych pierwiastków tylko jeden elektron jest niesparowany. Znajduje się on na ostatniej
Cząsteczka trichlorku fosforu o wzorze PCl3 ma budowę przestrzenną podobną do
powłoce. Niesparowany elektron atomu pierwiastka X znajduje się na innej podpowłoce
struktury cząsteczki amoniaku.
niż niesparowany elektron atomu pierwiastka Z. Ponadto wiadomo, że pierwiastek X
tworzy tlenki o wzorach X2O i XO oraz że ten metal jest jednym z najlepszych 5.1. (0–1)
przewodników ciepła i elektryczności. Pierwiastek Z występuje w postaci dwuatomowych
cząsteczek. Określ charakter wiązania chemicznego (wiązanie kowalencyjne niespolaryzowane,
kowalencyjne spolaryzowane) w cząsteczce trichlorku fosforu i napisz wzór
1.1. (0–1) elektronowy tej cząsteczki. Zaznacz kreskami wiążące i wolne pary elektronowe.

Charakter wiązania:
Wzór elektronowy:
5.2. (0–1)
Uzupełnij poniższe zdania – wybierz i podkreśl jedno właściwe określenie spośród

podanych w każdym nawiasie.
Orbitalom walencyjnym atomu centralnego w cząsteczce trichlorku fosforu przypisuje

się hybrydyzację typu (sp / sp2 / sp3). Atom centralny (nie stanowi bieguna elektrycznego /
stanowi biegun elektryczny dodatni / stanowi biegun elektryczny ujemny) w tej cząsteczce.
Podczas doświadczenia w kolbie przebiegła reakcja chemiczna zilustrowana równaniem
Wiązania chemiczne Mg + 2HCl → MgCl2 + H2
41 Matura Po zakończeniu opisanego doświadczenia, w którym magnez przereagował całkowicie, z

Matura Czerwiec
Czerwiec 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
roztworu otrzymanego w kolbie odparowano wodę.
2015) - Zadanie
6. (1 pkt)
Podaj wzór związku, który pozostał po odparowaniu wody, i wskaż występujący w
Poniżej podano wzory pięciu rozpuszczalnych w wodzie związków chemicznych.
nim rodzaj wiązania (jonowe, kowalencyjne niespolaryzowane, kowalencyjne
spolaryzowane).
1 2 3 4 5
CaCl2 C2H5OH CH3COOH HCl KOH Wzór związku:
Wypełnij tabelę – wpisz numery, którymi oznaczono wzory wszystkich związków Wiązanie:
wykazujących podane w tabeli właściwości.
Właściwość związku Numery wzorów 43 Matura

Matura Czerwiec
Czerwiec 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
Jest związkiem jonowym. 2015) - Zadanie 20.
2015) Zadanie 20. (1
(1 pkt)
pkt)
W poniższej tabeli zestawiono długości wiązania między atomami węgla w cząsteczkach
Jego wodny roztwór dobrze przewodzi prąd elektryczny.
etanu, etenu i etynu.
Węglowodór etan eten etyn

42 Matura Czerwiec
Matura Maj 2018,2018,
Maj 2018, PoziomPoziom
Poziom rozszerzony
podstawowy
(Formuła
(Formuła 2007)
2007)
-2015) Zadanie
Zadanie
Zadanie 14.
14. (1 6. (1 pkt)
(1 pkt)
pkt) Długość wiązania, pm 154 133 120
Przeprowadzono doświadczenie zgodnie z poniższym rysunkiem.

Na podstawie: J. McMurry, Chemia organiczna, Warszawa 2000.
Uzupełnij poniższe zdania – wybierz i podkreśl jedno właściwe określenie spośród

podanych w każdym nawiasie.
W cząsteczce etanu przyjmuje się dla orbitali walencyjnych atomów węgla hybrydyzację
typu (sp / sp2 / sp3). Kąt między wiązaniami wytworzonymi przez każdy atom węgla w
cząsteczce etenu jest bliski (109° / 120° / 180°), a w cząsteczce etynu ten kąt jest równy
(109° / 120° / 180°). Wiązanie węgiel – węgiel jest tym krótsze, im (mniejsza / większa) jest
Matura
jego krotność. Czerwiec 2018, Poziom rozszerzony (Formuła

Matura Maj
Maj 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)

Zadanie 14. (1 pkt)
44 Matura
Matura Maj
Maj 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015) RX +2Li → RLi + LiX
Zadanie 27. (1 pkt)
- Zadanie 27. (1 pkt) Związki litoorganiczne gwałtownie reagują z wodą z wydzieleniem wolnego
W poniższej tabeli zestawiono informacje na temat cząsteczek trzech węglowodorów o węglowodoru. Roztwór po takiej reakcji ma odczyn zasadowy. W reakcjach związków
prostych (nierozgałęzionych) łańcuchach węglowych. litoorganicznych z jodkiem miedzi(I) powstaje związek miedziolitoorganiczny R2CuLi
zgodnie z poniższym schematem:
Liczba atomów węgla o

2RLi + CuI → R2CuLi + LiI
danej hybrydyzacji
Węglowodór Dodatkowe informacje
Związek R2CuLi jest zwany odczynnikiem Gilmana. Ten odczynnik może reagować z inną
sp sp2 sp3
chlorowcopochodną, w wyniku czego tworzy odpowiedni węglowodór (R–R'), co
zilustrowano schematem:
A 0 4 0 brak
R2CuLi + R'X → R–R' + LiX + RCu

B 0 2 2 występuje w postaci izomerów cis i trans
Na podstawie: J. McMurry, Chemia organiczna, Warszawa 2000.
dwa atomy węgla w cząsteczce nie są
C 2 0 2
związane z atomami wodoru Temperatura topnienia butylolitu (C4H9Li) jest znacznie niższa od 0°C.
Przeprowadzono reakcję węglowodoru C z wodą w stosunku molowym Na podstawie różnicy elektroujemności między litem a węglem oraz informacji
nwęglowodoru C : nH2O = 1:1. wprowadzającej dotyczącej temperatury topnienia butylolitu określ rodzaj wiązania
Matura Maj 2018, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) węgiel – lit.
Napisz Zadanie 27. (1 pkt)
wzór półstrukturalny (grupowy) trwałego (dominującego) produktu reakcji,
której substratami są węglowodór C i woda.
46 Matura
Matura Maj
Maj 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie 33.
Zadanie 33. (1
(1 pkt)
pkt)
Witamina D jest ogólną nazwą dla dwóch związków: witaminy D2 oraz witaminy D3 o
podanych poniżej wzorach.
45 Matura
Matura Maj
Maj 2018,
2018, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie
Zadanie 29. (1 pkt)
29. (1 pkt)
Chlorowcopochodne alkanów reagują z metalicznym litem, w wyniku czego tworzą
związki litoorganiczne (których wzór w uproszczeniu można zapisać jako RLi). Reakcja
przebiega zgodnie ze schematem:

Chlorek arsenu(III) ma budowę .
Wzór:
3.2. (0–1)
Uzupełnij poniższe zdania – wybierz i podkreśl jedno określenie spośród podanych w
nawiasie. Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji chlorku arsenu(III) z wodą.
1. Witamina D2 oraz witamina D3 są związkami organicznymi o podobnej strukturze,

ale różnią się rodzajem łańcucha węglowodorowego przyłączonego do pierścienia
(sześcioczłonowego / pięcioczłonowego).
2. Witamina D2 oraz witamina D3 (są / nie są) względem siebie izomerami.
48 Matura
Matura Maj
Maj 2017,
2017, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
3. W cząsteczce witaminy D2 oraz witaminy D3 (znajdują się / nie znajdują się)
asymetryczne atomy węgla.
- Zadanie 4.
Zadanie 4. (1
(1 pkt)
pkt)
4. Po porównaniu budowy witaminy D2 oraz budowy witaminy D3 można stwierdzić, Poniżej podano wzory sześciu substancji.
że liczba wiązań π w cząsteczce witaminy D2 jest (większa / mniejsza) niż liczba
Spośród substancji, których wzory przedstawiono poniżej, wybierz wszystkie
wiązań π w cząsteczce witaminy D3.
substancje niejonowe i podkreśl ich wzory.
Ca(NO3)2 CH3OH HBr KOH Na2O O2

47 Matura
Matura Maj
Maj 2017,
2017, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
Zadanie 3. (2 pkt)
Chlorek arsenu(III) – AsCl3 – jest w temperaturze pokojowej cieczą. W stanie ciekłym
49 Matura
Matura Maj
Maj 2017,
2017, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007)
chlorek arsenu(III) nie przewodzi prądu elektrycznego. W reakcji z wodą tworzy kwas
arsenowy(III) o wzorze H3AsO3 oraz chlorowodór.
- Zadanie
Zadanie 5. (1 pkt)
5. (1 pkt)
Spośród substancji, których wzory podano poniżej, wybierz wszystkie związki jonowe.
Podkreśl wzory wybranych substancji.
3.1. (0–1)
CH3OH CH3CH2I CH3CH2NH3Cl C6H5ONa SrCl2
Czy chlorek arsenu(III) ma budowę kowalencyjną, czy – jonową? Narysuj wzór Matura Maj 2017, Poziom podstawowy (Formuła 2007)
elektronowy chlorku arsenu(III). Uwzględnij wolne pary elektronowe.
Zadanie 4. (1 pkt)

Matura Maj
Maj 2017,
2017, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
50 Matura
Matura Maj
Maj 2017,
2017, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
Zadanie 5. (1 pkt)
Narysuj wzór elektronowy cząsteczki chlorometanu CH3Cl – zaznacz kreskami
wiązania chemiczne i wolne pary elektronowe.

Zadanie 5. (1 pkt)
Właściwość Substancja I Substancja II

Wiązania chemiczne masa molowa 42 g ⋅ mol−1 46 g ⋅ mol−1
51 Matura
Matura Maj
Maj 2017,
2017, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007) temperatura topnienia pod ciśnieniem 1013 hPa 610°C – 114°C
- Zadanie
Zadanie 6. (1 pkt)
6. (1 pkt)
temperatura wrzenia pod ciśnieniem 1013 hPa 1360°C 78°C
W poniższej tabeli zestawiono wybrane właściwości pewnej substancji.
84 g w 100 g
rozpuszczalność w wodzie w temperaturze 20°C nieograniczona
masa molowa 42 g·mol –1 H2O
temperatura topnienia pod ciśnieniem 1013 hPa 610°C przewodnictwo elektryczności przez wodny
przewodzi nie przewodzi
roztwór
temperatura wrzenia pod ciśnieniem 1013 hPa 1360°C
rozpuszczalność w wodzie w temperaturze 20°C 84 g w 100 g H2O
6.1. (1 pkt)
przewodnictwo elektryczności w ciekłym stanie skupienia tak
Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest
Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 1997. prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
Wybierz i podkreśl w każdym nawiasie poprawne uzupełnienie poniższych zdań. Substancja I jest związkiem jonowym, a substancja II – związkiem
1. P F
kowalencyjnym.
Opisana substancja jest związkiem (jonowym / kowalencyjnym). W wodzie występuje w
Matura
postaci Maj 2017,
(niezdysocjowanej Poziom
/ zdysocjowanej), rozszerzony
dlatego (Formuła
jej wodny roztwór (przewodzi 2007)
prąd Substancja I jest – w temperaturze 20°C – lepiej rozpuszczalna w wodzie
2. P F
Zadanie
elektryczny 6. (1prądu
/ nie przewodzi pkt)elektrycznego). niż substancja II.
3. Obie substancje ulegają dysocjacji jonowej pod wpływem wody. P F
52 Matura
Matura Maj
Maj 2017,
2017, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007) 6.2. (2 pkt)
- Zadanie
Zadanie 6. (3 pkt)
6. (3 pkt)
Oblicz stężenie procentowe (w procentach masowych) nasyconego wodnego
W poniższej tabeli zestawiono wybrane właściwości dwóch substancji oznaczonych
roztworu substancji I w temperaturze 20°C.
numerami I i II:

Trichlorek fosforu:
53 Matura
Matura Maj
Maj 2017,
2017, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007) 54 Matura
Matura Maj
Maj 2017,
2017, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
Zadanie 7. (3 pkt)
- Zadanie 7. (3 pkt) - Zadanie
Zadanie 30. (2 pkt)
30. (2 pkt)
Chloroform (trichlorometan) o wzorze CHCl3 i trichlorek fosforu o wzorze PCl3 są Poniżej przedstawiono wzory: cykloheksanonu, cykloheksanolu i kwasu adypinowego.
związkami kowalencyjnymi. Literami a, b i c oznaczono wybrane atomy węgla.
7.1. (1 pkt)
Określ kształt cząsteczki chloroformu (cząsteczka tetraedryczna, płaska, liniowa).
7.2. (1 pkt)
sp, sp 2, sp 3) atomów węgla
Określ formalne stopnie utlenienia oraz typ hybrydyzacji (sp
Narysuj wzór elektronowy cząsteczki CHCl3 oraz wzór elektronowy cząsteczki PCl3 –
oznaczonych w podanych wzorach literami a, b i c. Uzupełnij tabelę.
zaznacz kreskami wiązania chemiczne oraz wolne pary elektronowe.
w cykloheksanonie w cykloheksanolu w kwasie adypinowym

Atom węgla
a b c
Matura Maj 2017, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) Matura

Stopień Maj
utlenienia 2017, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)
Zadanie 7. (3 pkt) Zadanie 30. (2 pkt)
7.3. (1 pkt) Typ hybrydyzacji
Oceń, czy atom centralny w cząsteczce chloroformu i w cząsteczce trichlorku fosforu

może tworzyć wiązanie koordynacyjne. Odpowiedź uzasadnij.
55 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2016,
2016, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
Chloroform: 2007) - Zadanie
2007) Zadanie 5.5. (2
(2 pkt)
pkt)
W opisie tworzenia wiązań kowalencyjnych zakłada się hybrydyzację nie tylko orbitali
uczestniczących w powstawaniu wiązań σ, lecz także orbitali walencyjnych zawierających
niewiążące pary elektronowe.

Uzupełnij poniższe zdania dotyczące wiązań i hybrydyzacji orbitali atomów w

cząsteczkach etynu i wody. Zaznacz właściwe określenie w każdym nawiasie.
57 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2016,
2016, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
1. Cząsteczka etynu
2007) - Zadanie
6. (1 pkt)
W wiązaniu każdego atomu węgla z drugim atomem węgla i atomem wodoru
zakłada się udział dwóch orbitali zhybrydyzowanych typu (sp / sp2 / sp3), w wyniku Spośród wymienionych substancji wybierz te, których cząsteczki są polarne, i zaznacz
czego powstają dwa wiązania typu (σ / π). Z dwóch orbitali atomowych typu (s / p) ich wzory.
każdego atomu węgla powstają między atomami węgla dwa wiązania typu (σ / π).
CCl4 NH3 CH3Cl CO2 SO2
2. Cząsteczka wody
Orbitalom walencyjnym atomu tlenu przypisuje się hybrydyzację (sp / sp2 / sp3).
Dwa zhybrydyzowane orbitale tlenu zawierające elektrony niesparowane tworzą z
dwoma atomami wodoru dwa wiązania typu (σ / π). Na pozostałych (2 / 3 / 4) 58 Matura
Matura Maj
Maj 2016,
2016, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007)
zhybrydyzowanych orbitalach tlenu występują niewiążące pary elektronowe. Zadanie 30. (1 pkt)
Aldehyd cynamonowy to związek o wzorze:
56 Matura
Matura Maj
Maj 2016,
2016, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 6. (2 pkt)
6. (2 pkt) CH CH CHO
6.1. (0–1)
Uzupełnij poniższą tabelę − wpisz liczbę wolnych par elektronowych oraz liczbę Aldehyd ten występuje w przyrodzie w kon*guracji trans.
wiązań σ i π w cząsteczkach CO2 i BCl3.
Oceń,2007) Zadanie
czy poniższe 6.są(1prawdziwe.
informacje pkt) Zaznacz P, jeśli informacja jest
prawdziwa, albo F – jeżeli jest fałszywa.
Liczba
Wzór
związku Masa cząsteczkowa aldehydu cynamonowego jest równa w zaokrągleniu
wolnych par elektronowych wiązań σ wiązań π 1. P F
do jedności, 132 u.
CO2
Orbitalom walencyjnym wszystkich atomów węgla w cząsteczce
2. P F
BCl3 aldehydu cynamonowego przypisuje się ten sam typ hybrydyzacji.

W cząsteczce aldehydu cynamonowego występuje pięć zlokalizowanych
wiązań typu π.30. (1 pkt)
Zadanie
6.2. (0–1) 3. P F
Określ kształt (liniowy, tetraedryczny, trójkątny) cząsteczek obu związków.
Matura
Kształt cząsteczki Maj2016, Poziom rozszerzony (Formuła 2007)
CO2: 59 Matura
Matura Maj
Maj 2016,
2016, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
Zadanie 6. (2 pkt) - Zadanie
Zadanie 33. (1 pkt)
33. (1 pkt)
Kształt cząsteczki BCl3:
W cząsteczce kwasu askorbinowego (witaminy C) występują dwa enolowe atomy węgla,
2
czyli atomy węgla o hybrydyzacji sp2 z przyłączonymi grupami hydroksylowymi. Określ kształt cząsteczki acetylenu.
Cząsteczka tego związku zawiera ponadto dwa asymetryczne atomy węgla – o
hybrydyzacji sp3 z przyłączonymi czterema różnymi podstawnikami. Poniżej
przedstawiono wzór witaminy C, w którym małymi literami oznaczono poszczególne
atomy węgla.
Napisz litery (a–f), którymi oznaczono w powyższym wzorze kwasu askorbinowego

wszystkie enolowe atomy węgla oraz wszystkie asymetryczne atomy węgla.
Enolowe atomy węgla: Asymetryczne atomy węgla:
60 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2015,
2015, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2007) - Zadanie
2007) Zadanie 2.2. (2
(2 pkt)
pkt)
2.1. (0-1)
Uzupełnij poniższą tabelę – wpisz liczbę wolnych par elektronowych oraz liczbę
wiązań σ i π w cząsteczkach wymienionych związków.
Liczba
Wzór sumaryczny
wolnych par elektronowych wiązań σ wiązań π
NH3
C2H2
2.2. (0-1)


Geometria:
Wiązania chemiczne 5.2. (0–1)
61 Matura
Matura Maj
Maj 2015,
2015, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015) Napisz, ile wiązań σ i π występuje w cząsteczce SO3 o przedstawionej powyżej
- Zadanie
Zadanie 4. (1 pkt)
4. (1 pkt) strukturze.
Brom występuje w przyrodzie w postaci mieszaniny dwóch izotopów o masach

Liczba wiązań σ:
atomowych równych 78,92 u i 80,92 u. Średnia masa atomowa bromu jest równa 79,90
u. Pierwiastek ten w reakcjach utleniania i redukcji może pełnić funkcję zarówno Liczba wiązań π:
utleniacza, jak i reduktora. Tworzy związki chemiczne, w których występują różne
rodzaje wiązań.
63 Matura
Matura Maj
Maj 2015,
2015, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
Ustal i wpisz do tabeli, jaki rodzaj wiązania (kowalencyjne niespolaryzowane,
kowalencyjne spolaryzowane, jonowe) występuje w wymienionych związkach.
- Zadanie 7.
Zadanie 7. (1
(1 pkt)
pkt)
Poniżej przedstawiono model struktury wody w stanie stałym.
CBr4 CaBr2 HBr
Rodzaj wiązania
62 Matura
Matura Maj Maj 2015,
2015, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)2015)
- Zadanie
Zadanie 5. (2 pkt)
5. (2 pkt)
BudowaZadanie 4. (1siarki(VI)
cząsteczki tlenku pkt) jest skomplikowana. Poniżej przedstawiono jeden ze
wzorów opisujących strukturę elektronową SO3.
Uzupełnij zdania opisujące budowę i właściwości lodu. Podkreśl właściwe określenie

O spośród wymienionych w każdym nawiasie.
S W wodzie w stanie stałym, czyli w lodzie, każda cząsteczka wody związana jest
O O wiązaniami (kowalencyjnymi / kowalencyjnymi spolaryzowanymi / wodorowymi / jonowymi)
Matura
z czterema innymiMaj 2015, wody
cząsteczkami Poziom rozszerzony
leżącymi (Formuła
w narożach czworościanu 2015)
foremnego.
5.1. (0–1) Tworzy Zadanie 7. (1luźna
się w ten sposób pkt)
sieć cząsteczkowa o strukturze (diagonalnej / trygonalnej /
tetraedrycznej), która pęka, gdy lód się topi, choć pozostają po niej skupiska zawierające
Określ typ hybrydyzacji orbitali atomu siarki (sp, sp2, sp3) i geometrię cząsteczki
30 i więcej cząsteczek. W ciekłej wodzie cząsteczki zajmują przestrzeń mniejszą niż w
(liniowa, płaska, tetraedryczna).
sieci krystalicznej, a zatem woda o temperaturze zamarzania ma gęstość (większą /
mniejszą) niż lód. Dlatego lód (tonie w / pływa po) wodzie.
Typ hybrydyzacji:

Zadanie 5. (2 pkt)
Na podstawie: K.-H. Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne

Liczba wiązań typu σ Liczba wiązań typu π Liczba wolnych par elektronowych
kompendium chemii, Warszawa 2007.
64 Zbiór
Zbiór zadań
zadań CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
Zadanie 12. (1 pkt)
- Zadanie 12. (1 pkt) 65 Zbiór
Zbiór zadań
zadań CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
- Zadanie 13.
Zadanie 13. (1
(1 pkt)
pkt)
Dimetyloglioksym jest związkiem organicznym o następującym wzorze:
Dimetyloglioksym jest związkiem organicznym o następującym wzorze:
Związek ten jest wykorzystywany w analizie chemicznej między innymi do wykrywania i

określania ilości jonów niklu(II), z którymi tworzy trudno rozpuszczalny w wodzie osad Związek ten jest wykorzystywany w analizie chemicznej między innymi do wykrywania i
dimetyloglioksymianu niklu(II) o różowym zabarwieniu. Reakcja ta przebiega zgodnie z określania ilości jonów niklu(II), z którymi tworzy trudno rozpuszczalny w wodzie osad
równaniem: dimetyloglioksymianu niklu(II) o różowym zabarwieniu. Reakcja ta przebiega zgodnie z
równaniem:
Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)

Zadanie 12. (1 pkt) Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)
Zadanie 13. (1 pkt)
Na podstawie: J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna 2. Chemiczne metody analizy ilościowej,

Warszawa 1998, s. 179–181. Na podstawie: J. Minczewski, Z. Marczenko, Chemia analityczna 2. Chemiczne metody analizy ilościowej,
Warszawa 1998, s. 179–181.
Uzupełnij tabelę. Określ liczbę wiązań typu σ i typu π w cząsteczce dimetyloglioksymu
oraz liczbę wolnych par elektronowych przy atomach tworzących tę cząsteczkę. Uzupełnij tabelę, wpisując literę P, jeżeli zdanie jest prawdziwe, lub literę F – jeżeli
jest fałszywe.

Narysuj wzór elektronowy kwasu jodowego(I) HIO. Zaznacz kreskami wiązania

Zadanie P/F
chemiczne i wolne pary elektronowe.
Dla wszystkich atomów węgla w cząsteczce dimetyloglioksymu należy
1.
przyjąć hybrydyzację typu sp2.
We wzorze dimetyloglioksymianu niklu(II) strzałkami zaznaczono wiązania

2.
koordynacyjne, a kropkami wiązania wodorowe.
W reakcji wytrącania dimetyloglioksymianu niklu(II) dimetyloglioksym jest

3.
kwasem Brønsteda, ponieważ jest dawcą protonów.
68 Matura
Matura Maj
Maj 2015,
2015, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007)
Zadanie 21. (2 pkt)
66 Matura
Matura Maj
Maj 2015,
2015, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007)
Krzem ulega reakcji z roztworami wodorotlenków litowców, w wyniku czego tworzy
- Zadanie
Zadanie 14. (1 pkt)
14. (1 pkt)
krzemiany litowców o wzorze ogólnym Me2SiO3. Krzem tworzy z wodorem związki
Spośród związków chemicznych, których wzory przedstawiono poniżej, wybierz te, zwane silanami, których struktura jest analogiczna do struktury węglowodorów
które dysocjują na jony pod wpływem wody. Podkreśl wzory wybranych związków. nasyconych i wyraża się ogólnym wzorem SinH2n + 2. Cząsteczka najprostszego silanu
zawiera jeden atom krzemu. Wszystkie silany są nietrwałe w obecności tlenu – ich pary
KOH Al2O3 K2SO4 CH3CH2OH HNO3
zapalają się w zetknięciu z powietrzem.
67 Matura
Matura Maj
Maj 2015,
2015, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007) Napisz wzór sumaryczny najprostszego silanu. Określ typ hybrydyzacji walencyjnych
- Zadanie
Zadanie 19. (1 pkt)
19. (1 pkt) orbitali atomowych atomu krzemu w cząsteczce tego związku.
Jodyna jest preparatem o działaniu odkażającym. Aby otrzymać 100,0 gramów jodyny,
Wzór: Typ hybrydyzacji:
miesza się 3,0 gramy jodu, 1,0 gram jodku potasu, 90,0 gramów etanolu o stężeniu 96%
masowych (pozostałe 4% masy stanowi woda) oraz 6,0 gramów wody. Powstała
mieszanina jest ciemnobrunatnym roztworem.
Jod rozpuszczony w etanolu ma ograniczoną trwałość. Reaguje z wodą obecną w 69 Zbiór
Zbiór zadań
zadań CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
Matura
ZadanieMaj
24.2015,
(3 Poziom rozszerzony (Formuła 2007)
pkt)
roztworze, tworząc jodowodór i kwas jodowy(I) o wzorze HIO, który z kolei utlenia etanol - Zadanie 24. (3 pkt)
najpierw do aldehydu, a następnie − do dalszych produktów. Aby zapobiec tym
Zadanie 21. (2 pkt)
Matura Maj 2015, Poziom podstawowy (Formuła 2007) Poniżej przedstawiono kon,gurację elektronową atomów w stanie podstawowym
przemianom, do jodyny dodaje się rozpuszczalny w wodzie jodek potasu. W wyniku
Zadanie 14. (1 pkt)
reakcji jodu cząsteczkowego z jonami jodkowymi powstają trwałe jony trijodkowe, dzięki
wybranych metali należących do 1. grupy układu okresowego pierwiastków. Metale te
oznaczono numerami I, II i III.
czemu jod nie reaguje z wodą.
I: 1s22s1 II: 1s22s22p63s23p64s1 III: 1s22s22p63s1
Na podstawie: http://www.doz.pl, A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa
2010 oraz R.T. Morrison, R.N. Boyd, Chemia organiczna, t. 1, Warszawa 2008. Pierwsza energia jonizacji to energia, jaką należy dostarczyć, aby oderwać elektron od
obojętnego atomu.

Zadanie 19. (1 pkt)
Uszereguj związki o wzorach podanych w tabeli według wzrastającej siły oddziaływań

a) Zaznacz poprawne dokończenie zdania.
występujących między cząsteczkami danego związku. Napisz numery, którymi
Najmniejszą pierwszą energię jonizacji ma atom pierwiastka oznaczonego numerem oznaczono wzory tych substancji.
A. I, ponieważ jego elektron walencyjny jest najmniej oddalony od jądra atomowego.

B. I, ponieważ ma obsadzone elektronami tylko dwie powłoki elektronowe.
C. II, ponieważ jego elektron walencyjny jest najbardziej oddalony od jądra
atomowego.
D. III, ponieważ ma najmniejszą elektroujemność.
b) Określ liczbę elektronów w rdzeniu atomu metalu oznaczonego numerem III.
c) Napisz wzór sumaryczny związku metalu oznaczonego numerem II z chlorem i

określ charakter wiązania chemicznego (jonowe,
jonowe, kowalencyjne
niespolaryzowane, kowalencyjne spolaryzowane
spolaryzowane), które w tym związku
występuje.
70 Matura
Matura Maj
Maj 2015,
2015, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007)
Zadanie 27. (1 pkt)
W poniższej tabeli zestawiono wartości temperatury wrzenia (pod ciśnieniem 1013 hPa)
alkanu, alkanolu, alkanalu i alkiloaminy o zbliżonych masach cząsteczkowych.
Numer związku Wzór związku Masa cząsteczkowa, u Temperatura wrzenia,°C
I CH3CH2CH3 44 – 42,2
II CH3CH2OH 46 78,3
III CH3CHO 44 20,7
IV CH3CH2NH2 45 16,6

W teorii orbitali molekularnych powstawanie wiązań chemicznych typu σ lub π wyjaśnia
Wiązania chemiczne się, stosując do opisu tych wiązań orbitale cząsteczkowe odpowiedniego typu (σ lub π),
które można utworzyć w wyniku właściwego nakładania odpowiednich orbitali
atomowych atomów tworzących cząsteczkę. Na poniższych schematach zilustrowano
71 Matura
Matura Maj
Maj 2015,
2015, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007) powstawanie orbitali cząsteczkowych.
- Zadanie
Zadanie 28. (1 pkt)
28. (1 pkt)
W poniższej tabeli zestawiono wartości temperatury wrzenia (pod ciśnieniem 1013 hPa)
alkanu, alkanolu, alkanalu i alkiloaminy o zbliżonych masach cząsteczkowych.
Numer związku Wzór związku Masa cząsteczkowa, u Temperatura wrzenia,°C
I CH3CH2CH3 44 – 42,2
II CH3CH2OH 46 78,3
III CH3CHO 44 20,7
IV CH3CH2NH2 45 16,6
Na podstawie: K.H. Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne kompendium
Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Warszawa 1997. chemii, Warszawa 2007, s. 111–120.
Opisz przyczynę różnicy temperatury wrzenia alkanu i aldehydu oraz przyczynę Dane są cząsteczki: Cl2, H2, HF.
różnicy temperatury wrzenia aldehydu i alkoholu. Odnieś się do budowy cząsteczek
Matura
związków, Maj
których 2015,
wzory Poziom
wymieniono rozszerzony
w tabeli. (Formuła 2007) Ustal, nakładanie jakich orbitali atomowych (ss czy p
p) obu atomów należy koniecznie
Zadanie 28. (1 pkt) uwzględnić, aby wyjaśnić tworzenie wiązań w cząsteczkach o podanych powyżej
Alkan i aldehyd: wzorach. W tym celu przyporządkuj każdemu wzorowi odpowiedni numer schematu.
Cl2:
H2:
Aldehyd i alkohol:
HF:
73 Matura
Matura Czerwiec
Czerwiec 2015,
2015, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła
2007)
2007) - Zadanie
Zadanie 33. (4 pkt)
33. (4 pkt)
72 Zbiór
Zbiór zadań
zadań CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015) Poniżej podano wzory trzech cukrów oznaczonych numerami I, II i III.
- Zadanie
Zadanie 32. (1 pkt)
32. (1 pkt)
I II III Numery wzorów związków:
CH 2OH
O H
H
H CH 2OH
CH2OH CH2OH
OH H O
O O H
H OH H
H H H H H H
O
74 Zbiór
Zbiór zadań
zadań CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
OH H O OH H H OH H
OH OH
OH O OH OH
CH 2OH
- Zadanie
Zadanie 33. (2 pkt)
33. (2 pkt)
H OH H OH
H OH H OH
H
CH 2OH
OH H
Na poniższych rysunkach przedstawiono schemat oddziaływania orbitali
zhybrydyzowanych atomów węgla i orbitali 1s atomów wodoru, w którego wyniku
powstają wiązania chemiczne w cząsteczkach pewnych węglowodorów.
33.1. (0-1)
Wybierz disacharyd, w którego cząsteczce występuje wiązanie α-1,4-O-glikozydowe, i

napisz numer, którym go oznaczono.
33.2. (0-1)
Wybierz wszystkie związki, które wykazują właściwości redukujące, i napisz numery,

którymi je oznaczono. Opisz obserwacje towarzyszące przebiegowi próby Tollensa z
udziałem tych związków.
Numery wzorów związków:
Obserwacje: Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)

Zadanie 33. (2 pkt)
Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2011, s. 157.

33.3. (0-2)
Wybierz wszystkie związki, które w odpowiednich warunkach ulegają hydrolizie, i

a) Wypełnij tabelę, wpisując literę P, jeżeli zdanie jest prawdziwe, lub literę F – jeżeli
napisz numery, którymi je oznaczono. Zapisz schematy procesów hydrolizy z
jest fałszywe.
udziałem wybranych związków, stosując w schematach nazwy związków
organicznych zamiast ich wzorów.

Zadanie P/F
Rysunek I przedstawia przestrzenne rozmieszczenie wiązań chemicznych

1.
w cząsteczce, w której każdy atom węgla ma hybrydyzację sp3.
Rysunek II przedstawia przestrzenne rozmieszczenie wiązań chemicznych

2.
w cząsteczce, w której każdy atom węgla ma hybrydyzację sp.
Odległość między jądrami atomu węgla w cząsteczce, której kształt

3. przedstawiono na rysunku I, jest mniejsza niż odległość między jądrami
atomu węgla w cząsteczce, której kształt przedstawiono na rysunku II.
Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2011, s. 151, 152,

b) Wypełnij tabelę, wpisując liczbę wiązań σ i liczbę wiązań π w cząsteczkach, 155,156.
których kształt przedstawiono na rysunkach I i II.
Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i podkreśl jedno określenie spośród podanych w
Numer rysunku Liczba wiązań σ Liczba wiązań π
każdym nawiasie tak, aby zdania były prawdziwe.
I
1. Rysunek I przedstawia przestrzenne rozmieszczenie wiązań chemicznych
II tworzonych przez orbitale zhybrydyzowane atomów węgla w cząsteczkach
(metanu/etenu/etynu), a rysunek II – w cząsteczkach (metanu/etenu/etynu).
2. W cząsteczce węglowodoru, której strukturę przedstawia rysunek I, (występuje/nie
75 Zbiór
Zbiór zadań
zadań CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015) występuje) wiązanie typu π, dlatego węglowodór ten ulega reakcjom
(substytucji/addycji) i (powoduje odbarwienie /nie powoduje odbarwienia) wody
- Zadanie
Zadanie 34. (1 pkt)
34. (1 pkt)
bromowej.
Na rysunkach przedstawiono przestrzenne rozmieszczenie wiązań chemicznych
tworzonych przez orbitale zhybrydyzowane atomów węgla w cząsteczkach dwóch
węglowodorów. Punktami schematycznie oznaczono położenie środków atomów
76 Zbiór
Zbiór zadań
zadań CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
połączonych tymi wiązaniami, linią ciągłą – osie wiązań, a linią przerywaną – kontury
Zadanie 36. (3 pkt)
)gury geometrycznej, w której narożach znajdują się atomy otaczające atom centralny.
Hybrydyzacja polegająca na wymieszaniu 1 orbitalu s oraz 3 orbitali p daje hybrydyzację Dwa pierwiastki X i Y tworzą związek chemiczny, w którego cząsteczkach atom
tetraedryczną ze względu na skierowanie orbitali zhybrydyzowanych ku narożom pierwiastka X jest atomem centralnym, a wszystkie połączone z nim atomy pierwiastka Y
tetraedru. Wymieszanie 1 orbitalu s oraz 2 orbitali p daje hybrydyzację trygonalną. są równocenne. Pierwiastek X znajduje się w 13. grupie układu okresowego
Wiązania utworzone za pomocą tych orbitali leżą w tej samej płaszczyźnie, a kąty pierwiastków chemicznych, w rdzeniu atomowym ma 2 elektrony. Pierwiastek Y znajduje
pomiędzy nimi wynoszą 120°. się w 3. okresie i jego atom tworzy trwały jon prosty o wzorze Y−.

Zadanie 34. (1 pkt)
78 Zbiór
Zbiór zadań
zadań CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
a) Napisz wzór sumaryczny związku pierwiastka X i Y, podaj typ hybrydyzacji (sp, - Zadanie
Zadanie 38. (1 pkt)
38. (1 pkt)
sp2, sp3) atomu pierwiastka X w cząsteczce tego związku oraz określ budowę
przestrzenną (liniowa, trójkątna, tetraedryczna) tej cząsteczki. Witamina A to zbiorcza nazwa organicznych związków chemicznych z grupy retinoidów
pełniących w organizmie funkcję niezbędnego składnika pokarmowego. Podstawową
Wzór sumaryczny: formą, w jakiej występuje witamina A, jest retinol, czyli cząsteczka o następującym
Typ hybrydyzacji: wzorze:
Budowa przestrzenna:
b) Określ charakter wiązania chemicznego (jonowe, kowalencyjne

niespolaryzowane, kowalencyjne spolaryzowane) występującego w opisanym
związku.
Podaj liczbę atomów węgla o typie hybrydyzacji sp2 występujących w cząsteczce

retinolu.
c) Określ stosunek masowy i stosunek molowy pierwiastka X do pierwiastka Y w
opisanym związku chemicznym.

79 Zbiór
Zbiór zadań
zadań
Zadanie 38.CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(1 pkt) rozszerzony (Formuła
(Formuła 2015)
2015)
77 Zbiór
Zbiór zadań
zadań CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015) - Zadanie
Zadanie 138. (1 pkt)
138. (1 pkt)
- Zadanie 37.
Zadanie 37. (1
(1 pkt)
pkt)
Przeprowadzono ciąg przemian chemicznych, w wyniku których z karbidu zawierającego
Cząsteczka arsenowodoru AsH3 ma kształt piramidy o podstawie trójkąta 20% zanieczyszczeń otrzymano kwas etanowy (octowy). Przemiany te można
równobocznego, w którego narożach znajdują się środki atomów wodoru. przedstawić poniższym schematem.
Napisz wzór elektronowy cząsteczki arsenowodoru, zaznaczając kreskami wiązania I II III

CaC2 C2H2 CH3CHO CH3COOH
chemiczne i wolne pary elektronowe. Określ typ hybrydyzacji atomu arsenu w
cząsteczce tego związku chemicznego.
Wydajności kolejnych przemian (etapów) były odpowiednio równe:
Wzór: WI = 85%, WII = 80%, WIII = 95%.
Przeanalizuj budowę cząsteczki związku organicznego otrzymanego w wyniku

przemiany I, a następnie uzupełnij zdania, podkreślając poprawną liczbę wiązań i
poprawny typ hybrydyzacji.
Typ hybrydyzacji: W cząsteczce opisanego związku są (2/3/4) wiązania typu σ i (1/2/3) typu π. Dla wszystkich
atomów węgla w cząsteczkach opisanego związku przyjmuje się hybrydyzację typu
Zbiór
Zbiór zadań
zadań CKE,
CKE, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2015)
2015)
2 3
Zbiór zadań CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2015) Zadanie 138. (1 pkt)
Zadanie 37. (1 pkt)
(sp/sp2/sp3).
80 Matura
Matura Maj
Maj 2014,
2014, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie 9.
Zadanie 9. (2
(2 pkt)
pkt)
Kwas ortoborowy H3BO3 jest bardzo słabym jednoprotonowym kwasem, który w
roztworach wodnych działa nie jako donor protonów, lecz jako akceptor jonów
wodorotlenkowych, reagując z wodą zgodnie z równaniem:
H3BO3 + 2H2O ⇄ H3O+ + [B(OH)4]–
Stała równowagi tej reakcji jest równa 5,8 · 10–10.

W obecności środków odciągających wodę, np. stężonego H2SO4, kwas ortoborowy
tworzy z alkoholami estry.
Narysuj wzór elektronowy cząsteczki kwasu ortoborowego, oznaczając kreskami

wiązania oraz wolne pary elektronowe. Wyjaśnij, dlaczego kwas borowy jest
akceptorem jonów wodorotlenkowych.
Wzór:

Zadanie 9. (2 pkt)
Wyjaśnienie:
Wiązania chemiczne 83 Matura

Matura Maj
Maj 2014,
2014, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 23. (3 pkt)
23. (3 pkt)
81 Matura
Matura Maj
Maj 2014,
2014, Poziom
Poziom rozszerzony
(Formuła 2007)
2007)
- Zadanie
Zadanie 10. (1 pkt)
10. (1 pkt) Nadtlenek wodoru H2O2 jest gęstą, syropowatą cieczą, która miesza się z wodą w
każdym stosunku. W roztworach wodnych ulega w niewielkim stopniu dysocjacji według
Kwas ortoborowy H3BO3 jest bardzo słabym jednoprotonowym kwasem, który w równania:
roztworach wodnych działa nie jako donor protonów, lecz jako akceptor jonów
−
wodorotlenkowych, reagując z wodą zgodnie z równaniem: H2O2 + H2O ⇄ HO 2 + H3O+
H3BO3 + 2H2O ⇄ H3O+ + [B(OH)4]– Przestrzenne rozmieszczenie atomów w cząsteczce nadtlenku wodoru ilustruje poniższy
rysunek.
Stała równowagi tej reakcji jest równa 5,8 · 10–10.
W obecności środków odciągających wodę, np. stężonego H2SO4, kwas ortoborowy
tworzy z alkoholami estry. H
97o
Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010. O O 94o
97o
Nazwij typ wiązania (ze względu na sposób jego powstawania), jakie tworzy się H
między atomem boru w cząsteczce kwasu ortoborowego i anionem
wodorotlenkowym. Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.
Matura
Korzystając Maj 2014,
z informacji Poziom
na temat struktury rozszerzony (Formuła
cząsteczki nadtlenku 2007)
wodoru, uzupełnij
Zadanie
poniższe 23. (3
zdania. Wybierz pkt) jedno określenie spośród podanych w każdym
i podkreśl
Matura Maj 2014, Poziom rozszerzony (Formuła 2007) nawiasie.
Zadanie
82 Matura
Matura 10.2014,
Maj
Maj (1 pkt)
2014, Poziom
Poziom podstawowy
(Formuła 2007)
2007) 1. W cząsteczce nadtlenku wodoru atomy wodoru połączone są z atomami tlenu
- Zadanie 10.
Zadanie 10. (1
(1 pkt)
pkt) wiązaniami kowalencyjnymi (spolaryzowanymi / niespolaryzowanymi), a między
Pierwiastki X i Y tworzą związek chemiczny o następującym wzorze elektronowym: atomami tlenu występuje wiązanie kowalencyjne (spolaryzowane /
niespolaryzowane).
2. Cząsteczka nadtlenku wodoru jest (polarna / niepolarna).
X
3. Kształt cząsteczki nadtlenku wodoru można wyjaśnić, jeśli się założy hybrydyzację
Y Y typu (sp3 / sp2 / sp) walencyjnych orbitali atomowych tlenu.
Poniżej przedstawiono wzory sumaryczne pięciu związków chemicznych.
Podkreśl wzory wszystkich związków, których budowę ilustruje powyższy wzór

elektronowy.
CO2 CaCl2 H2S SO2 H2O

Wiązania Chemiczne - BiologHelp

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Wiązania Chemiczne - BiologHelp

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Wiązania chemiczne - BiologHelp 14.07.2023, 10:01 Wiązania chemiczne - BiologHelp 14.07.

1. Substancje I i II ulegają dysocjacji jonowej w wodzie. P F

Właściwość I II III 2 Matura

rozpuszczalność w Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2004.

przewodnictwo nie przewodzi

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=292…93&kategoria[]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10 Strona 1 z 9 https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=292…93&kategoria[]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10 Strona 2 z 9

Z chlorkiem boru mogą łączyć się:

Cząsteczka Oznaczenie modelu Typ hybrydyzacji

Atomy wodoru mają zdolność tworzenia wiązań typu σ, a nie mogą

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=292…93&kategoria[]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10 Strona 3 z 9 https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=292…93&kategoria[]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10 Strona 4 z 9

Informator CKE matury dwujęzycznej (tłumaczenie

którym przyporządkowano numery od 1 do 6. 6.1. (0–2)

oddziaływanie dipol – dipol 5 𝑦

wiązanie wodorowe 6 kształt cząsteczki

Stały azotan(V) potasu Wodny roztwór azotanu(V) potasu

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=292…93&kategoria[]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10 Strona 5 z 9 https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=292…93&kategoria[]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10 Strona 6 z 9

Właściwości )zyczne Substancja A Substancja B

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[]=292…93&kategoria[]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10 Strona 7 z 9 Informator

Informator CKE, Poziom rozszerzony (Formuła 2023)

składa się z cząsteczek SiO2 połączonych

jego strukturę tworzą rdzenie atomowe

jest zbudowany z atomów połączonych

wprowadzającej uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i zaznacz jedną odpowiedź

Wiązania chemiczne spośród podanych w każdym nawiasie.

Cząsteczka fosforowodoru PH3 ma kształt (trójkąta równobocznego / liniowy / piramidy o

Temperatura wrzenia skroplonego amoniaku jest (wyższa / niższa) niż temperatura

4. Dla SF6 liczba koordynacyjna wynosi 7. P F

Na podstawie: L. Kolditz (red.), Chemia nieorganiczna, Warszawa 1994.

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[0]=29…oria[3]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10&page=1 Strona 1 z 9 https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[0]=29…ria[3]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10&page=1 Strona 2 z 9

Poniżej zamieszczono model ilustrujący kształt cząsteczki SF6.

Hybrydyzacja orbitali walencyjnych atomu węgla:

Stężeniowa stała tej równowagi w temperaturze 25°C jest równa 700.

Matura Maj 2021, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)

Zadanie 12. (1 pkt)

Napisz równanie syntezy azotku litu z pierwiastków i równanie reakcji otrzymywania

Równanie syntezy azotku litu:

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[0]=29…ria[3]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10&page=1 Strona 5 z 9 https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[0]=29…ria[3]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10&page=1 Strona 6 z 9

dichromianu(VI) potasu, w środowisku kwasu siarkowego(VI) z dodatkiem siarczanu(VI)

Jest to tzw. miareczkowanie reduktometryczne, podczas którego roztwór soli żelaza(II) o

Przed rozpoczęciem miareczkowania wprowadza się do kolby kilka kropel wodnego

Przedstawiony w informacji dimer powstaje w wyniku tworzenia się wiązań

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[0]=29…ria[3]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10&page=1 Strona 7 z 9 https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[0]=29…ria[3]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10&page=1 Strona 8 z 9

Przyporządkuj kolby z roztworami (I–III) do kolejnych etapów miareczkowania jonów

Przed rozpoczęciem miareczkowania – kolba

Podczas dodawania roztworu soli żelaza(II) – kolba

W punkcie końcowym miareczkowania – kolba

Uzupełnij poniższe zdania. Wybierz i zaznacz jedną odpowiedź spośród podanych w

Wiązania chemiczne każdym nawiasie.

wodór, chlorek wapnia, chlorowodór,

chlorek sodu glin glukoza jod sód tlenek magnezu

Spośród wymienionych substancji wybierz wszystkie te, które tworzą kryształy

Matura Lipiec 2020, Poziom rozszerzony (Formuła

W kryształach metalicznych nośnikami ładunku są , dlatego

Na podstawie: P. Mastalerz, Chemia organiczna, Warszawa 1986.

Matura Maj 2020, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)

W krysztale gra'tu oddziaływania między warstwami są oddziaływaniami

Gra't przewodzi prąd elektryczny, ponieważ w obrębie danej warstwy

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[0]=29…ria[3]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10&page=2 Strona 5 z 7 Matura

Matura Maj 2019, Poziom rozszerzony (Formuła 2015)

Matura Maj 2019, Poziom podstawowy (Formuła 2007)

N2 (g) + O2 (g) ⇄ 2NO (g) ΔH° > 0 Rodzaj wiązania:

2NO2 (g) ⇄ N2O4 (g) ΔH° < 0

https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[0]=29…ria[3]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10&page=3 Strona 1 z 9 https://biologhelp.pl/zadania-maturalne-chemia?kategoria[0]=29…ria[3]=294&reddup=1&sort=name%20DESC&items_per_page=10&page=3 Strona 2 z 9