TƯ PHÁP QUỐC TẾ - ĐÀO TUẤN

1. Một số vấn đề lý luận về xung đột pháp luật về ly hôn

* Một số khái niệm
- Khái niệm xung đột pháp luật: Xung đột pháp luật là hiện tượng hai hay nhiều hệ
thống pháp luật của các nước khác nhau cùng có thể được áp dụng để điều chỉnh một
quan hệ dân sự theo nghĩa rộng có yếu tố nước ngoài
- Khái niệm hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài: Khoản 25 Điều 3 Luật
HN&GĐ 2014 quy định: “Quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài là
quan hệ hôn nhân và gia đình mà ít nhất một bên tham gia là người nước ngoài, người
Việt Nam định cư ở nước ngoài; quan hệ hôn nhân và gia đình giữa các bên tham gia
là công dân Việt Nam nhưng căn cứ để xác lập, thay đổi, chấm dứt quan hệ đó theo
pháp luật nước ngoài, phát sinh tại nước ngoài hoặc tài sản liên quan đến quan hệ đó
ở nước ngoài”
- Quan hệ ly hôn có yếu tố nước ngoài theo quy định của tư pháp quốc tế Việt Nam:

a. Pháp luật trong nước

Điều 127 Luật hôn nhân và gia đình 2015, pháp luật điều chỉnh quan hệ ly hôn
có yếu tố nước ngoài được giải quyết theo các trường hợp sau:

- Việc ly hôn giữa công dân Việt Nam và người nước ngoài, giữa người nước
ngoài với nhau thường trú tại Việt Nam được giải quyết theo quy định của Luật hôn
nhân và gia đình Việt Nam. Như vậy, Luật hôn nhân và gia đình Việt Nam được áp
dụng để giải quyết ly hôn, chia tài sản khi ly hôn, cũng như quyền và nghĩa vụ của vợ
chồng đối với con cái.
- Trong trường hợp bên là công dân Việt Nam không thường trú tại Việt Nam
vào thời điểm yêu cầu ly hôn thì việc ly hôn được giải quyết theo pháp luật của nước
nơi thường trú chung của vợ chồng; nếu họ không có nơi thường trú chung thì theo
pháp luật Việt Nam.
- Việc giải quyết tài sản là bất động sản ở nước ngoài khi ly hôn sẽ tuân theo
pháp luật của nước nơi có bất động sản đó.
- Vấn đề ly hôn của công dân Việt Nam với người nước ngoài được giải
quyết ở nước ngoài và theo pháp luật nước ngoài cũng được công nhận tại Việt Nam
và theo thủ tục của Luật hộ tịch về các trường hợp phải ghi vào sổ hộ tịch việc ly hôn
đã được giải quyết ở nước ngoài.
b. Theo Hiệp định tương trợ tư pháp

Theo hiệp định, vấn đề ly hôn giữa công dân các nước ký kết xác định theo
nguyên tắc:
 + Nếu hai vợ chồng có cùng quốc tịch thì luật áp dụng để giải quyết ly hôn là
luật quốc tịch của hai vợ chồng.

+ Nếu hai vợ chồng khác quốc tịch thì cơ quan có thẩm quyền của nước ký kết
nào nhận đơn xin ly hôn sẽ giải quyết theo pháp luật của nước đó.