Table of contents

SUMMARY ............................................................................................................................... I

STRESZCZENIE .................................................................................................................... II

OŚWIADCZENIE ................................................................................................................. III

TABLE OF CONTENTS ...................................................................................................... IV

LIST OF FIGURES ............................................................................................................... VI

LIST OF TABLES ................................................................................................................VII

INTRODUCTION ....................................................................................................................1

CHAPTER 1: BASIC ASPECTS OF TRANSLATION .......................................................2

1.1. TRANSLATION PROCESS ........................................................................................................2

1.2. TYPES OF TRANSLATION ........................................................................................................3
1.3. PROBLEMS CONCERNING THE TRANSLATION PROCESS...........................................................5
1.4 LITERARY TRANSLATION ...............................................................................................9

CHAPTER 2: “UNFINISHED BUSINESS” - TRANSLATION .......................................11

2.1. THE TRANSLATION OF “UNFINISHED BUSINESS” ................................................................12

CHAPTER 3: TRANSLATOR’S NOTES ............................................................................45

3.1. IDIOMS ................................................................................................................................45

3.2. WORD-LEVEL CHANGES ......................................................................................................46
3.2.1. Hypernyms and hyponyms ......................................................................................46
3.2.1. Substitutions ............................................................................................................48
3.3. PHRASE-LEVEL CHANGES ....................................................................................................52
3.3.1. Additions .................................................................................................................52
3.3.2. Omissions ................................................................................................................53
3.3.3. Condensations .........................................................................................................56
3.3.4. Explicitations ..........................................................................................................56
3.3.5. Inversions ................................................................................................................57
3.3.6. Substitutions ............................................................................................................58

IV
CONCLUSION .......................................................................................................................60

REFERENCES........................................................................................................................61

V
 List of figures

Figure 1. Eugene Nida's model of the translation process (Bassnett, 2014:26)................ 3

Figure 2. The division of translation due to the form in which it is made. ....................... 4

Figure 3. Roman Jakobson's division of translation. ........................................................ 4

Figure 4. Christopher Priest in 2019. Source: Wikipedia. .............................................. 11

VI
 List of tables

Table 1. Soruce language idioms and their translations. ................................................ 45

Table 2. Hypernyms and hyponyms used in the target text. ........................................... 46

Table 3. Word substitutions in the target text. ................................................................ 48

Table 4. Additions in the target text. .............................................................................. 52

Table 5. Omissions in the target text. ............................................................................. 53

Table 6. Condensations in the target text. ....................................................................... 56

Table 7. Explicitations in the target text. ........................................................................ 57

Table 8. Inversions in the target text............................................................................... 57

Table 9. Phrase substitutions in the target text. .............................................................. 58

VII
 Introduction

The development of many areas of life, such as business or politics,

require international communication, which is difficult due to the fact that
individual countries differ in the language they use. Maintaining international
relations often requires the involvement of a translator whose task is to convey
the intentions of the author of a given statement. This phenomenon is so common
that no one thinks about what translation actually is, while in literature one can
find many definitions. According to Eugene Nida, translation means
“reproducing in the receptor language the closest natural equivalent of the source
language message, first in terms of meaning and secondly in terms of style”
(Nida and Taber, 1969:12). Hans Vermeer, however, defines it as producing
“a text in the target setting for a target purpose and a target addressee in the
target circumstances” (qtd. in Altarabin, 2019:2). Peter Newmark points out that
the important factor is not only to find appropriate equivalents, but also to reflect
the intention of the author (1988:5). Gideon Toury gives the most general
definition of translation as "a kind of activity which inevitably involves at least
two languages and two cultural traditions" (1978:200).
The aim of this thesis is to present the process of translating a short story
from English into Polish in a practical way. The work consists of three chapters:
the theoretical part discussing the basic issues related to the translation process,
the practical part being the translation of the “Unfinished Business” by
Christopher Priest from English into Polish and discussing the difficulties
encountered during the translation process and the solutions used by the author of
the thesis.

1
 Chapter 1: Basic aspects of translation

Translation of texts from the source language into the target language is an
integral part of many industries. The phenomenon of globalization has influenced
its dissemination to such an extent that the average recipient is sometimes not
even aware that what he is dealing with is not the original text. This chapter
discusses the process of translation, its types, as well as problems related to
performing, especially, literary translation.

1.1. Translation process

Translation, in the simplest way, can be defined as a verbal or written

representation of the meaning of a given message in another language; however,
according to Krzysztof Lipiński, a translation is actually a interlingual
communication process. He refers to the original text as a matter which has to be
properly reflected during the translation process (2000:16-20). There are many
aspects that a translator must not forget while working with a text.
First of all, the translator has to adequately convey not only the meaning
of individual words, but also the sense of the original text. The author of the
work tries to communicate a message to the recipients that, due to the language
barrier, not everyone will be able to understand. The task of the translator is to
create
a translation that will evoke similar feelings and reactions in the foreign readers
or listeners to those that the original evoked in its recipients. In order to do that,
they have to decode and recode the message created by the author of the original
text. Figure 1. shows the model of translation process introduced by Nida (qtd. in
Bassnett, 2014:26). It shows how important it is to understand not only
individual words, but also the meaning of the original text in order to properly
translate it into the target language.

2
Figure 1. Eugene Nida's model of the translation process (Bassnett, 2014:26).

Since the translation process is not only about finding equivalents of

words contained in the original, translators often have to deal with problems that
are not always easy to solve. Henry Cary rightly observed that the greatest
responsibility of a translator is the necessity of making decisions which arises
from the translation process itself (qtd. in Lipiński, 2000:12).

1.2. Types of translation

The basic division of translation is the division due to the form in which it
is made. It can be in written or oral form, the latter being divided into
simultaneous and consecutive (Figure 2.). In simultaneous interpreting, the
translation process takes place almost simultaneously with the utterance by the
speaker, while consecutive interpreting takes place after the end of the utterance
or some of its parts. However, Teresa Tomaszkiewicz suggest distinguishing one
more type, apart from written and oral translation, which is mixed translation,
that includes, among others, visual translation or dubbing (Pisarska,
Tomaszkiewicz, 1998:63-67).

3
 Translation

Written Oral

Simultaneous Consecutive

Figure 2. The division of translation due to the form in which it is made.

Another division (Figure 3) has been suggested by Roman Jakobson and

includes intralingual translation, interlingual translation and intersemiotic
translation (qtd. in Bassnett, 2014:25). The first one is often referred to as
rewording and has been defined as an interpretation of verbal signs by means of
other signs in the same language. Intersemiotic translation, on the contrary, refers
to an interpretation of verbal signs by means of signs of nonverbal sign systems
and is commonly known as transmutation. From the point of view of translations
performed between two languages, a particularly important type of translation is
interlingual translation, which is often referred to as translation proper. This
specific type of translation has been defined by Jakobson as an interpretation of
verbal signs by means of some other language.

Translation

Intralingual Interlingual Intersemiotic

(rewording) (translation proper) (transmutation)

Figure 3. Roman Jakobson's division of translation.

4
 1.3. Problems concerning the translation process

As mentioned in section 1.1., the translation process is connected with

many difficulties which every translator has to face. What is more important,
there is no universal solution that would help solving dilemmas arising in such
process. The role of the translator is to find solutions which would make their
work reflect the original text as faithfully as possible. In this section, the most
common problems related to performing translations are presented.
One of the most challenging translation problems is the question of
equivalence. Although the ideal solution concerning the translation process
would be to represent individual words using their foreign equivalents, this is not
possible due to the fact that there are words, even in English, that do not have
counterparts in other languages. This problem may concern, for example, idioms
or phenomena that occur only in a given culture. One possible solution is to use
what Nida called dynamic or functional equivalence. A characteristic feature of
this approach is the focus on reflecting the sense contained in a given text, and
not on translating it word for word, as is the case with formal equivalence
(Shakernia, 2013:1-4). Another possibility that can help solve the problem of
untranslatability is the use of domestication or foreignization strategies.
According to Lijun Yang, the use of the first involves the introduction of terms
into the translation that do not literally reflect those used in the original text, but
perform the same function in the target culture. Foreignization, on the other hand,
is a translation strategy that suggests leaving in the translation what was
contained in the original text, with the possible addition of an explanation that
would bring the described phenomenon closer to the reader (2014:322-324).
In one of his books, Lipiński introduces the so called myths of translation
studies, which are the types of issues that the person performing translation has
to face. He distinguishes seven types of myths, which are: the myth of literalness,
the myth of untranslatability, the myth of inferiority, the myth of the only
solution, the myth of machine translation, the myth of describability of the world
and the myth of the "only correct" truth (2004:29-149). Other scholars, including

5
Krzysztof Hejwowski, introduce their own myths of translation studies, some of
which are described below.
The myth of literalness is a phenomenon according to which an ideal
translation is a reflection of the original text only by means of faithful
equivalents. It is associated with word-for-word translation, which very often
results in ungrammatical and incomprehensible target texts. According to
Lipiński, the followers of this myth are able to reflect the original only
superficially, ignoring the aspect of reflecting its meaning and the message it
conveys. What is more, he proves that differences in the grammars of two
languages often make it impossible to translate texts word-for-word (2004:29-
35). For example, the simple sentence "Mam kota" in Polish consists only of the
predicate and the object, while in English it requires the addition of the subject
and the indefinite article – “I have a cat”. Of course there are texts where literal
translation is possible, however not in literary texts. This is also noted by
Hejwowski, who emphasizes that using only word-for-word translation often
deprives the target text of such features as melodics, rhythms, rhymes or
metaphors. He believes that many literal translations result from a
misunderstanding of the original text and emphasizes the importance of cultural
differences in the translation process. Aspects of life such as religion or law,
which differ significantly from one country to another, mean that in each of them
there are terms that do not have their equivalents in other languages. Moreover,
no one can tell the translator what the literal equivalent of a given word is in
another language, and this is what makes literal translation of a literary text
impossible (2004:24-37).
The myth of untranslatability is connected with the belief that translation
is completely impossible. Hejwowski explains the existence of this belief as the
impossibility of obtaining absolute certainty that the translation of a given text
corresponds to its meaning. However, he points out that words in different
languages that are not absolute equivalents nevertheless have a similar meaning
(2004:11-23). Moreover, he supports Olgierd Wojtasiewicz's belief that even
though the understanding of a given text may not be identical between different

6
people, they will be similar (qtd. in Hejwowski, 2004:13). Another aspect that
strengthens the belief in the myth of untranslatability is the problematic nature of
translating texts containing many intertextual references that are understandable
only to representatives of a given culture. Lipiński, however, claims that it is
possible to achieve an analogous communicative and aesthetic effect using other
means than those used in the original text (2004:36). Hejwowski shares this
belief, emphasizing that the ability to empathize with other ways of thinking is
extremely important in the translation process (2004:15).
The myth of inferiority can be described as a belief that the target text is
always worse than the source text. Lipiński argues that a translation which is a
faithful representation of the original text does not always have to be the one that
will gain recognition among the audience using the target language. As an
example, he points to two translations of Winnie the Pooh: one by Irena Tuwim
(Kubuś Puchatek) and the other by Monika Adamczyk-Garbowska (Fredzia Phi-
Phi). Although the latter is a more faithful reproduction of the original text, the
former is more deeply rooted in Polish culture, which is probably due to its
adaptation to the canons of Polish children's literature. Lipiński ends his
considerations with the conclusion that a translation can be considered inferior
only on the assumption that it should be a reproduction of the original text
without the use of means characteristic of the target language (2004:60-77),
which, as mentioned above, would lead to the creation of a target text
incomprehensible to its recipients.
The myth of the only solution is defined as a belief that there can only be
one perfect representation of the original text. Lipiński takes it into consideration
and comes to the conclusion that the multiplicity of solutions that can be used in
the translation process depends on the translator's individual decisions.
Moreover, he criticizes the uncreative approach of translators resulting from their
fear of creating a translation that is not a sufficiently faithful reflection of the
source text. He explains that literary translation in particular is based on the art of
choice, and the translator makes decisions on three levels: obligatory, i.e.
resulting from grammar and situational rules, objective and subjective, i.e.

7
resulting from the translator’s intuition. Ultimately, Lipiński comes to the
conclusion that for a single source text a very large number of translation projects
can be distinguished, each of which will differ from the original text, and at the
same time it is difficult to assess which of them can be considered the right or the
most correct one (2004:78-97).
The myth of machine translation is connected with a belief that a fully
proper translation can be performed by specially adapted computer programs.
Although technology has advanced greatly in the aspect of machine translation
and many of the currently available computer translation programs are able to
produce almost flawless translations, Lipinski rightly notes that in many cases
this type of translation can be inappropriate for a given communication situation.
He also emphasizes that the computer does not have the ability to interpret a
given text, but only automatically replaces the elements of the source language
with those of the target language (2004:98-119). However, despite some
disadvantages, machine translations have become a very useful tool in recent
years, being used by translators all over the world. The texts created with their
use often require only minor corrections to become proper translations.
Lipiński also contradicts the myth of describability of the world which
claims that the world is a creation described by means of language. He believes
that language is indeed used to describe the world, but he also draws attention to
the essence of extra-linguistic phenomena existing in the world that cannot be
easily described. Moreover, Lipiński points out that every language is made of
words, i.e. signs that can change their meaning depending on the context and
situation (2004:120-135). This highlights why correct interpretation and
understanding of the source text are so important in the translation process.
Jiří Levý claims that the process of translation can be reduced to deciding
between two opposing possibilities, a series of which Theodore Savory proposed:
“1. A translation must give the words of the original.
2. A translation must give the ideas of the original.
3. A translation should read like an original work.
4. A translation should read like a translation.

8
 5. A translation should reflect the style of the original.
6. A translation should possess the style of the translator.
7. A translation should read as a contemporary of the original.
8. A translation should read as a contemporary of the translator.
9. A translation may add to or omit from the original.
10. A translation may never add to or omit from the original.
11. A translation of verse should be in prose.
12. A translation of verse should be in verse. (qtd. in Levý, 2011:14-15)”

Lipiński refers to this quote when discussing the myth of the "only correct" truth.
Once again, he emphasizes that there is no one right solution in the process of
translation, which results from the fact that there are many truths in the reflection
on translation, and some of them are contradictory. The task of the translator is
the subjective assessment which of them will be followed in the translation
process (2004:136-149).
Each text is associated with different difficulties, and the aim of this thesis
is to show them in a practical way. In the next chapter, the short story
"Unfinished Business" by Christopher Priest is translated from English into
Polish. The third chapter discusses the difficulties that arose during the
translation, as well as the solutions chosen by the author of the work.

1.4 Literary translation

Gabriela Saldanha defines literary works as these which can be attributed

with typical features such as having a written or spoken form, enjoying
canonicity, fulfilling an affective rather than transactional or informational
function, aiming to provoke emotions or entertain rather than influence or
inform, featuring ambiguous or indeterminable meanings, and being
characterized by the use of poetic language and heteroglossia (2009:152-153).

9
 Literary translation is considered to be a unique type of translation.
Clifford Landers compares the process of translating a literary work to solving
puzzles, pointing out difficulties concerning elements such as reproducing the
tone of the original text or finding an equivalent for a source-language pun. He
argues that this type of translation is particularly demanding due to the fact that
literary texts very often contain elements such as slang, nicknames,
colloquialisms, proverbs, references to popular culture or idioms (2001:3-11).
According to Lipiński, literary texts have several characteristics which are
important in terms of translations. Among them, he lists, for example, the mutual
orientation of content and form, the essence of information implicitly contained
in the message, intertextuality, ambiguity, as well as a multitude of references to
literary tradition, or cultural, philosophical, or religious contexts (2000:160-166).
Thanks to their uniqueness, literary translations involve a variety of possible
solutions, the choice of which is dictated by a number of objective and subjective
decisions of the translator.

10
 Chapter 2: “Unfinished Business” - Translation

Using the information contained in the previous chapter, the author of the
work translated a short story from English into Polish. This chapter consists of
information about Christopher Priest, the author of "Unfinished Business", and
the practical part, i.e. the translation of the story.
Christopher Priest (Figure 4.) is a novelist and science fiction writer born
in Cheshire, England in 1943. He started his writing career with “The Run”,
a story published in 1966. Priest has written and published around twenty novels
and five short story collections, many of which have been translated into Polish.
One of his most popular works is The Prestige, a fantasy novel released in 1995
which ten years later was adapter into a film by Christopher and Jonathan Nolan.
As an acclaimed author, Priest has won awards such as the BSFA award (for
Inverted World, The Extremes, The Separation, The Islanders), the James Tait
Black Memorial Prize (for Fiction) and the World Fantasy Award (for The
Prestige).

Figure 4. Christopher Priest in 2019. Source: Wikipedia.

11
 “Unfinished Business” was originally published in 2013 in Crimewave 12:
Hurts (TTA Press) edited by Andy Cox. It is a short story which has not been
translated into Polish before. Its protagonist is a middle-aged businesswomen
haunted by the feeling that she is being watched. As the story develops, it reveals
the secrets of her past which causes her to make difficult and dangerous
decisions. “Unfinished Business” is a surprising and suspenseful story, which
makes translating it a demanding, yet extremely interesting experience.

2.1. The Translation of “Unfinished Business”

He was standing at an open window Stał w otwartym oknie, kompletnie

and he was naked. He was pressing nagi. Do oczu przyciskał lornetkę
binoculars to his eyes and he was skierowaną w moją stronę.
pointing them at me.

It was a shock reversal of voyeurism. Ta pokręcona odmiana podglądactwa

I was the woman being watched, wydała mi się szokująca. To na mnie
peered at through binoculars, privacy patrzono, obserwowano przez
invaded, possibly at risk. But he was lornetkę. To moją prywatność
naked, exposed, vulnerable. I turned naruszano, to mnie narażano na
away in embarrassment, but as soon zagrożenie. A jednak to on był nagi,
as I did I realized how irrational it obnażony, bezbronny. Odwróciłam
was, so I looked again. się zawstydzona, wkrótce pojmując,
jak bardzo było to absurdalne.
Spojrzałam na niego ponownie.

I was on my morning commute, an To był zwyczajny, czerwcowy

ordinary weekday in early summer, poranek. Byłam w drodze do pracy,
the train slowing down as always – a pociąg, którym jechałam, jak
there is a junction of three main lines zwykle zwalniał przy stacji London

12
outside London Bridge Station and
during the rush hour it is always
congested. The train was full but
because I live close to the beginning
of the line I could always get a seat.
The same one every day, by the
window. Most days I read or listened
to music, but that morning I was
staring out of the window instead,
watching the London suburbs go by.
He was still there when I looked back
but now he was leaning forward to
follow me with his glasses, angling
out as the train bore me on past and
around a shallow bend. He was soon
lost to sight.
I knew I was blushing and I felt the
palms of my hands sweating. I
glanced around at the other
passengers, feeling irrationally guilty,
but they were commuters busy with
their newspapers, magazines, smart
phones, e-readers and books. I was
unnoticed.
I leaned back against the hard head-
rest, closing my eyes, trying to calm
myself. The man had been in one of
the houses in a street where the
13
Bridge. Znajduje się tam
skrzyżowanie tras trzech głównych
linii, które w godzinach szczytu
zawsze jest zatłoczone. Skład był
pełen, ale mieszkając blisko pierwszej
stacji, zawsze udawało mi się zająć
miejsce siedzące. Przy oknie, to samo
każdego dnia. W trakcie podróży
zazwyczaj czytałam lub słuchałam
muzyki, ale tego poranka wyglądałam
przez okno, obserwując mijające
mnie przedmieścia Londynu.
Gdy spojrzałam, nadal tam był.
Wychylał się i obracał, przy pomocy
lornetki śledząc mnie spojrzeniem,
gdy pociąg mijał jego dom i sunął po
łagodnym zakręcie. Później straciłam
go z oczu.
Wiedziałam, że się rumieniłam i
czułam pot na moich dłoniach.
Rozejrzałam się po innych
pasażerach, czując się absurdalnie
winna, ale oni pozostawali zajęci
swoimi gazetami, magazynami,
telefonami, czytnikami i książkami.
Byłam niezauważona.
Oparłam się o twardy zagłówek i
przymknęłam powieki, starając się
uspokoić. Tamten mężczyzna
mieszkał przy ulicy, gdzie domy były
terraces backed on to the track. skierowane tarasami w stronę
Surely it was only a weird accident torów. Z pewnością był to tylko
that he should seem to be looking at dziwny przypadek, że wydawał się
me? I could just about comprehend patrzeć na mnie. Byłam w stanie
why a certain kind of man would zrozumieć, dlaczego ktoś taki
expose himself as a train went by, but wystawiał się na widok
why should he pick me out, stare so przejeżdżającego pociągu, ale
intently? dlaczego to właśnie mnie miałby
świdrować spojrzeniem?

The train continued its slow journey Pociąg kontynuował swoją powolną
through the complex points and podróż poprzez rozjazdy i
signals, halted briefly at London sygnalizatory, zatrzymał się na krótko
Bridge Station, then rattled on, na stacji London Bridge, po czym
eventually crossing the steel bridge potoczył się dalej, ostatecznie
above the Thames and into Charing przejeżdżając przez stalowy most nad
Cross Station on the northern side. Tamizą do stacji Charing Cross po
północnej stronie.

I left the train and went through the
crowded concourse. Collecting a
large cup of coffee I took the familiar
walk to my office. I was shaken up by
what I had seen but I needed to
collect my wits for the day ahead.
My first appointment was with the
people who represent Yuri Maximov,
an arms trader and holder of Siberian
oil shale rights and our most
important Russian client. I had been
working on this presentation for two
months. After that I had to see my
Wysiadłam z pociągu i przeszłam
przez zatłoczony dworzec. Kupiłam
dużą kawę i pokonałam stałą trasę
prowadzącą do mojego biura. Byłam
wstrząśnięta tym, co zobaczyłam
wcześniej, ale musiałam się
pozbierać. Czekało mnie spotkanie z
ludźmi naszego najważniejszego
rosyjskiego klienta, handlarza bronią i
posiadacza praw do syberyjskich
łupków naftowych, Jurija Maximowa.
Przygotowywałam się do niego przez
dwa miesiące. Później miałam zdać

14
line manager Kersey and report on relację ze spotkania swojemu
the meeting. I always dreaded being przełożonemu, Kersey’emu. Nie
in his office, because Kersey liked to lubiłam przebywać w jego biurze,
mix business with pleasure. An ponieważ lubił mieszać interesy z
ongoing problem, but I had it under przyjemnościami. To zawsze było
control. Then a lunch with one of the problemem, ale miałam go pod
agency heads. In the afternoon, more kontrolą. Następnie obiad z jednym z
of the same. szefów agencji, a po południu
wszystko jakby od początku.

I put the incident of the naked man Wyrzuciłam incydent z nagim

out of my mind. On the way home mężczyzną ze swojej pamięci.
that evening the train trundled past Podczas wieczornej drogi powrotnej
the same row of houses, but my pociąg przetoczył się wzdłuż tego
thoughts were running through the samego rzędu domów, ale skupiona
events of the day and I was catching na wydarzeniach z pracy
up with incoming text messages. I nadrabiałam zaległe esemesy.
forgot to look. Zapomniałam spojrzeć.

That time. Wtedy.

The next day was Friday. I tried to act Nazajutrz był piątek. Starałam się
as if it was just another day. I gulped zachowywać tak, jakby był to
my organically sound breakfast, kolejny, zwykły dzień. Przekąsiłam
hurried to the station. The train swoje zdrowe, organiczne śniadanie i
arrived on time and I took my pognałam na stację. Pociąg przyjechał
window seat. I nonchalantly read my punktualnie. Zajęłam moje miejsce
copy of The Times, solved a few przy oknie, nieskrępowanie
crossword clues. I listened to the przeczytałam swój egzemplarz The
BBC news on my mobile radio, then Times i rozwiązałam kilka
afterwards I sat back to watch the krzyżówek. Słuchałam wiadomości
London suburbs go by. BBC w telefonie, a później oparłam
się, by obserwować mijane

15
 przedmieścia Londynu.

As the train slowed on the approach Gdy pociąg zwolnił na wjeździe do

to London Bridge I was craning my London Bridge, wyciągnęłam szyję,
neck to see ahead. It was a sunny day żeby spojrzeć przed siebie. To był
– I saw reflected light glinting from słoneczny dzień – widziałam światło
binocular lenses. odbijające się od soczewek lornetki.

He was already pointing them at the Już wtedy kierował ją w stronę

train, at my carriage, at my seat by pociągu, mojego wagonu, mojego
the window. Again I felt the impact miejsca przy oknie. Znów ogarnęła
of that cold, unexplained regard, the mnie ta nieprzyjemna, niezrozumiała
sense that he had picked me out. myśl – przeczucie, że mnie wybrał.

But there was nothing he could do but Poza patrzeniem nie było nic, co
look! So I stared back frankly, feeling mógłby zrobić. Odpowiedziałam mu
brazen, daring. At first it was just pewnym, zuchwałym spojrzeniem.
the same as the day before: the Na początku było tak, jak
blatant, intrusive stare, the disguising poprzedniego dnia: rażące, natrętne
blackness of the binoculars across his spojrzenie i maskująca czerń lornetki
eyes. Then he slowly raised his free zasłaniającej jego oczy. Później
hand and waved. powoli uniósł wolną dłoń i pomachał.

The train was moving more slowly Pociąg poruszał się wolniej niż
than the day before. I thought, I will poprzedniego dnia. Będę musiała to
have to report this! I must try to zgłosić, pomyślałam. Muszę
remember details! zapamiętać detale.

As the train carried me on past I Przejeżdżając obok, starałam się

tried to see objectively, so if obiektywnie go ocenić, aby w razie
necessary I could give a clear potrzeby móc opisać go dokładnie.
description. He was of medium Był białym mężczyzną średniego
height, had a paunch. He was white- wzrostu. Miał brzuszek i łysą lub
skinned. Bald, or his head was ogoloną na krótko głowę. Na twarzy

16
shaved. He had some kind of beard
or moustache about his mouth, but
because his arm threw a shadow it
was difficult to see exactly. And he
was hairy – his chest was matted and
everywhere else I could see was
smudged with hair.
Soon the moving train dragged us
away from each other. Again, the
man leaned out to keep me in view
for as long as possible.
Other than his behaviour there was
nothing about his appearance that was
in any way unusual. There must be a
million men in London like him:
roughly middle-aged, bald or shaven,
stocky of build. A million, but only
one of them was doing what he did.
And was doing it to me.
I worked through the day and when I
caught the train home in the evening I
made sure I was sitting in a different
carriage, further forward, a seat
where I hoped to get a good view of
the house. The train went along,
accelerating away from the junction,
and as it went past the houses I leaned
forward to look. All the windows
were dark, though, and because it was
17
miał zarost, ale z powodu cienia,
który rzucało jego ramię, ciężko było
ocenić jaki dokładnie. I był włochaty.
Jego klatka piersiowa i wszystko, co
byłam w stanie dostrzec, było pokryte
włosami.
W końcu pociąg zwiększył dystans
między nami. Znów wychylił się, by
patrzeć na mnie tak długo, jak to
możliwe.
Poza jego zachowaniem, w jego
wyglądzie nie było nic
nadzwyczajnego. W Londynie
musiały mieszkać tysiące mężczyzn
wyglądających jak on: mniej więcej
w średnim wieku, łysy lub ogolony na
krótko, krępy. Były takich tysiące,
ale tylko jeden robił to, co on. I robił
to mnie.
Pracowałam przez cały dzień i kiedy
tego wieczora złapałam pociąg
powrotny, zadbałam o to, aby usiąść
w innym przedziale, bliżej
lokomotywy, na miejscu, które miało
zagwarantować mi dobry widok na
dom. Pociąg jechał, przyspieszając,
gdy oddalał się od skrzyżowania, a
kiedy mijał domy, wychyliłam się,
żeby się przyjrzeć. Choć nad nimi
early evening the sky was bright malowało się wieczorne, ale jeszcze
behind the houses. There was nothing jasne niebo, we wszystkich oknach
to see. panowała ciemność. Niczego nie dało
się zobaczyć.

Kersey was coming to dinner over the W weekend na kolację przychodził

weekend, with four other non-work Kersey i czterech innych znajomych
friends to help keep him off me. It spoza pracy. Mieli trzymać go z dala
meant going to the supermarket and ode mnie. Kolacja oznaczała, że
preparing and cooking, but I still had musiałam wybrać się na zakupy i coś
time to think. I had to be logical. ugotować, ale miałam jeszcze dużo
czasu, by pomyśleć. Najlepiej
logicznie.

Who was the binoculars man and why Kim był mężczyzna z lornetką i
was he naked? The answer: I did not dlaczego był nagi? Odpowiedź: nie
know. I did not want to know and miałam pojęcia. Nie chciałam
most of all I did not care. Big cities wiedzieć i, co ważniejsze, nie
are full of perverts and wackos and obchodziło mnie to. Wielkie miasta
the discovery of one more was not my były siedliskiem zboczeńców i
problem. wariatów, a odkrycie kolejnego nie
było moim problemem.

But harder questions remained. Pozostały jednak trudniejsze pytania,

Starting with this: why did I imagine począwszy od tego: dlaczego
he was looking at me? Couldn’t it just wydawało mi się, że patrzył na mnie?
be chance? Maybe he stood at the Czy to nie mógł być po prostu
window all day looking at women on przypadek? Może całymi dniami
trains. sterczał w oknie gapiąc się na kobiety
w pociągach.

It had happened twice. Once might Ale to zdarzyło się dwa razy. Jeden
have been chance, but twice? mógł być przypadkiem, ale dwa?
Coincidence? No, not chance on two Zbieg okoliczności? Nie, dwa kolejne

18
consecutive days. He was looking at dni nie mogły być przypadkiem.
me, and it was deliberate. Patrzył na mnie i to było zamierzone.

So why me? Had he picked me at
random? Perhaps he had spotted me
on the same train, every day, always
in the same seat, felt curious...
Więc dlaczego ja? Czy wybrał mnie
przypadkowo? Może dostrzegł mnie
w tym samym pociągu, na tym
samym miejscu, dzień w dzień i
poczuł się zaciekawiony…

No, that did not make sense either. Nie, to też nie miało sensu. W
When a train goes by you can barely jadącym pociągu ledwo widać ludzi,
see the people on board, let alone nie mówiąc o wybraniu
pick any one of them out, and never któregokolwiek z nich, nawet jeśli
mind noticing them again and again. ogląda się to raz za razem. Na
Trains in London are not reliable: pociągach w Londynie nie można
they are often late, sometimes early, polegać. Często się spóźniają,
occasionally cancelled, and the niekiedy są przed czasem, a
operators change the rolling stock okazjonalnie zostają odwołane. Co
unpredictably. From the track-side więcej, maszyniści w sposób
it’s difficult to identify any individual nieprzewidywany zmieniają tabor. Od
train. strony peronu ciężko jest
zidentyfikować konkretny pociąg.

So not random. Then had he chosen Zatem nie przypadkowo. Czy wybrał
me for some reason? Had he followed mnie z jakiegoś powodu? Czy śledził
me home? Was he a stalker? mnie w drodze do domu? Czy był
prześladowcą?

Again, no, not possible. How could
he know where I lived? He was in an
inner London suburb, while I lived in
a middle-class dormitory town more
than forty miles from the centre of the
city. There was no way he could have
I znów: nie, niemożliwe. Skąd miałby
wiedzieć, gdzie mieszkam? Jego dom
znajdował się na przedmieściach
Londynu, w części położonej bliżej
centrum, a mój w miasteczku
oddalonym od niego o ponad

19
found my house or located me in sześćdziesiąt kilometrów. Nie istniał
some other way, figured out which sposób, dzięki któremu mógłby
train I would be on, in which seat... znaleźć mój dom lub mnie, rozgryźć
No way in a sane or comprehensible w którym będę pociągu i na jakim
universe. miejscu… Nie w normalnym świecie.

It left only one possibility. He was Istniała tylko jedna możliwość. Był
someone I knew, or had once known. kimś, kogo znałam lub kimś, kogo
znałam kiedyś.

Oh no. O nie.

A thought to spoil a weekend. Not Ta myśl mogła mi zepsuć weekend.

long after, Kersey arrived at the house Chwilę po niej pojawił się Kersey z
with a bottle of champagne, a wet butelką szampana, mokrym
kiss and greedy hands, and the buziakiem i lepkimi rękoma.
weekend went from spoiled to Weekend z zepsutego zamienił się w
difficult. trudny.

I am a woman of what is sometimes Jestem kobietą, jak to się czasami

called, out of courtesy, a certain age.
I am in general well and contented. I
look after my health, I work out once
a week, I eat sensibly and walk as
often as possible. I believe I have
kept most of my youthful good looks,
but there is no denying the calendar
and I do not try.
mawia z grzeczności, w średnim
wieku – zadowoloną i spełnioną.
Dbam o swoje zdrowie, raz w
tygodniu ćwiczę, stosuję
zrównoważoną dietę i spaceruję tak
często, jak to możliwe. Wierzę, że
zachowałam większość mojej
młodzieńczej urody, ale upływu czasu
nie da się zignorować. I nie próbuję.

My name is Janine, a conventional Mam oklepane imię – Janine, a moi

name and my friends call me Jan. I znajomi wołają do mnie Jan. Jestem
am an independent woman, a kobietą niezależną, odnoszącą
successful businesswoman, junior sukcesy bizneswoman, młodszym

20
executive in a graphics imaging firm dyrektorem w firmie graficznej
that specializes in conceptual specjalizującej się w rysunkach
drawings for large engineering or koncepcyjnych dla dużych firm
mining companies. I enjoy my work. inżynieryjnych lub górniczych. Lubię
I pay my bills and taxes, obey the moją pracę. Opłacam rachunki,
law, vote in elections, have an podatki, przestrzegam prawa, głosuję
African child I support through a w wyborach, wspieram finansowo
charity, clean my house, care for my dziecko z Afryki, sprzątam dom,
friends, and much more besides. I am dbam o przyjaciół i robię wiele
in short an honest, decent, kind, hard- innych rzeczy. Mówiąc krótko,
working citizen. jestem uczciwym, porządnym,
uprzejmym i ciężko pracującym
obywatelem.

Twenty years ago, though, things Dwadzieścia lat temu sprawy miały
were different. się jednak inaczej.

Yes, different. The world was Tak, inaczej. Świat był wtedy inny i
different. I was different. ja byłam inna.

For a period of five or six years, from Kiedy osiągnęłam pełnoletność, przez
when I was about nineteen, I lived okres pięciu lub sześciu lat żyłam
more or less entirely for the praktycznie tylko dla lubieżnych
promiscuous pleasures of the flesh przyjemności ciała i chemicznych
and the chemical distractions of the rozrywek umysłu. Byłam młoda,
mind. I was young, single, living wolna i żyłam samotnie w Londynie
alone in London, free to do whatever mogąc robić cokolwiek i z
I wanted and with whomever I kimkolwiek chciałam. Było wiele
wished. There were many places I miejsc, do których mogłam pójść i
could go, and many friends from wielu znajomych, pomiędzy którymi
which to choose. I observed no mogłam wybierać. Nie dostrzegałam
boundaries. Recklessly, I drank a granic. Lekkomyślnie wypijałam
great deal of alcohol, I experimented hektolitry alkoholu,

21
with many substances, I tried out a eksperymentowałam z wieloma
range of positions. substancjami, wypróbowałam
niezliczoną ilość pozycji.

I slept with an awful lot of men – I Spałam z okropnie dużą liczbą

suspect I also slept with a lot of awful mężczyzn – podejrzewam też, że
men. spałam z dużą liczbą okropnych
mężczyzn.

Now, today, do I regret that period?
Do I look back on it as a kind of
golden age? Do I miss that lifestyle
and secretly yearn to go back to it?
Was I damaged by it all? Would I
recommend it to others?
Teraz, dziś, czy żałuję tego okresu?
Czy spoglądam na niego jak na coś w
rodzaju złotego wieku? Czy tęsknię
za tym stylem życia i potajemnie
pragnę do niego wrócić? Czy to
wszystko mnie zepsuło? Czy
poleciłabym to innym?

Yes, No, Yes, Maybe and No. Tak, nie, tak, może i nie.

Or then again: No, Maybe, No, Yes Lub inaczej: nie, może, nie, tak i tak.
and Yes.

Or yet again: well, you understand. Lub inaczej: cóż, sami rozumiecie.

The point is that I survived, that Rzecz w tym, że przetrwałam.

eventually I matured a little and Ostatecznie trochę dorosłam,
cleaned up my life and found new uporządkowałam swoje życie,
friends and took a proper job and znalazłam nowych przyjaciół,
bought an apartment I love to live in. porządną pracę i kupiłam mieszkanie,
And became someone who pays her które uwielbiam. Zostałam kimś, kto
taxes, gives to charity, is kind to płaci podatki, wspiera działalność
others... charytatywną, jest życzliwy dla
innych…

There is no denying that past, though. Nie można jednak wymazać

Once I had eliminated other options przeszłości. Kiedy już wykluczyłam

22
about the man, I began to wonder if I inne możliwości na temat tego
did after all know him, and what I człowieka, zaczęłam się zastanawiać,
knew of him and, worryingly, what I czy rzeczywiście mogłam go znać, co
might have forgotten about him. mogłam o nim wiedzieć i, co
wydawało się niepokojące, co
mogłam na jego temat zapomnieć.

All through that weekend, and while Przez cały ten weekend, i kiedy moi
my guests sat around the dinner table, goście siedzieli przy stole, raz po raz
I thought back and back: old wracałam myślami do dawnych
boyfriends, former lovers, brief chłopaków, kochanków, przelotnych
encounters, all the emotional and znajomości – wszystkich
sexual detritus left around by a paid- emocjonalnych i seksualnych
up member of the permissive odpadków pozostawionych za sobą
society. When I thought about those przez wzorowego obywatela. Gdy
men I remembered them, some with myślałam o tych mężczyznach,
fond or happy or unhappy or pamiętałam ich szczęśliwymi,
indifferent memories. Others I nieszczęśliwymi lub neutralnymi
recalled more vaguely, all feelings wspomnieniami. Innych pamiętałam
dimmed by time. I still remembered gorzej, a towarzyszące mi uczucia
them, though. zatarł czas. Mimo to i tak je
pamiętałam.

But I did not remember every man. Ale nie pamiętałam wszystkich
Somewhere in the deeper recesses of mężczyzn. Gdzieś w głębszych
the past there was a succession of zakamarkach mojej pamięci
befuddled or blanked-out or forgotten znajdowała się seria niejasnych,
one-night stands, casual pick-ups in wymazanych lub zapomnianych
pubs or nightclubs, chance encounters jednonocnych przygód, podrywów w
at raves or parties. There were likely barach czy klubach, przypadkowych
to be some good memories there, but spotkań na imprezach.
many more dark ones, some guilty, Prawdopodobnie kryły się tam dobre

23
some irrelevant. Who was to know
now? Everything was in the past, over
and gone. I cast the forgotten to the
night.
I survived, I survived, I did no harm, I
hurt no one, I survived.
If I had ever been afraid that
something or someone from this past
would return to haunt me, that was
long gone. I felt immunized by the
passage of time.
It was only later, after the dinner
guests had left, that my thoughts
returned to my naked phantom. What
if there really was someone out there
who held a grudge against me? For a
moment, a memory flickered at the
edge of my consciousness, the ghost
of a face, something I had tried to
bury. I realized my heart was racing,
but before I could identify the source
of my fear the image had vanished.
Vanished too was Kersey, cast
homeward into the night with the
others, but only after a silent but
determined struggle. Perhaps I should
not have let his hand rest so long on
24
wspomnienia, ale o wiele więcej było
mrocznych, wywołujących poczucie
winy, a czasami nieistotnych. Kto to
miał teraz wiedzieć? Wszystko
minęło, zakończyło się i odeszło.
Puściłam to w niepamięć.
Przetrwałam. Przetrwałam, nie
wyrządziłam żadnej krzywdy, nikogo
nie zraniłam. Przetrwałam.
Jeśli kiedykolwiek bałam się, że coś
lub ktoś z tej przeszłości wróci, by
mnie ścigać, te obawy dawno
odeszły. Czas mnie na nie uodpornił.
Dopiero później, kiedy goście wyszli,
wróciłam myślami do nagiego upiora.
Co, jeśli rzeczywiście był ktoś, kto
chował do mnie urazę? Przez krótką
chwilę na skraju mojej świadomości
mignęło wspomnienie, cień twarzy,
coś, co próbowałam pogrzebać.
Zdałam sobie sprawę z tego, że moje
serce szalało, ale zanim zdołałam
rozpoznać źródło mojego strachu, ten
obraz zniknął.
Zniknął również Kersey, po cichej,
ale zdeterminowanej walce
odprawiony w nocną drogę do domu
wraz z innymi. Prawdopodobnie nie
powinnam była pozwolić, aby jego
my knee beneath the table, but my dłoń na tak długo spoczywała pod
mind had been on other things. stołem na moim kolanie, ale myślami
byłam przecież gdzieś indziej.

The man was at the window again on W poniedziałkowy poranek

Monday morning but I afforded him
barely a glance. This time I wanted to
identify the road in which the house
was situated and I was clutching a
detailed street-map of London for that
purpose. Before the train had rolled
slowly around the bend I had
positively identified the street: Ennert
Road, London SE16.
mężczyzna znów pojawił się w oknie,
ale ja ledwie na niego zerknęłam.
Tym razem chciałam rozpoznać ulicę,
na której znajdował się dom, dlatego
w dłoniach ściskałam szczegółową
mapę Londynu. Zanim pociąg
wtoczył się powoli za zakręt, udało
mi się rozpoznać ulicę: Ennert Road.

The day after that, while the man Dzień później, ignorując
watched me I ignored him and obserwującego mnie mężczyznę,
counted the houses. He was in the liczyłam domy. Znajdował się w
fifth along. piątym.

Wednesday he was there again and I Gdy w środę jechałam do pracy,

went on to work. The day after that I znów tam był. Dzień później wzięłam
called in sick but I went to the station wolne, ale poszłam na stację i
and caught my usual train. Took the złapałam swój pociąg. Zajęłam
window seat. Waited, read for a miejsce przy oknie. Zaczekałam,
while, then watched the London poczytałam trochę, a później
suburbs go by. He was at his window przyglądałam się mijającym mnie
again. After a quick glance to be sure przedmieściom Londynu. Znów był w
he was there I looked away. swoim oknie. Upewniwszy się, że
tam stał, odwróciłam wzrok.

The train slowed down and entered Pociąg zwolnił i wjechał na stację
London Bridge Station. No one lives London Bridge. Nikt nie mieszka w
in London Bridge – they just change tej okolicy, ludzie po prostu

25
trains there. On normal days I would zmieniają tu pociągi. Normalnie
sit tight as what felt like half the siedziałabym wygodnie, podczas gdy
population of London climbed off niezliczona liczba londyńczyków
my train and the other half piled back opuszczała pociąg, a drugie tyle do
in, but that Thursday I joined the niego wsiadało, ale w ten czwartek
crowd who left the train. I walked dołączyłam do pierwszej grupy.
down to street level and consulted my Dotarłam do ulicy i zerknęłam na
map. mapę.

Distances can be deceptive when you Odległości mogą być mylące, kiedy
clatter by on a train – it turned out to obserwuje się je z pociągu. Okazało
be a long way back to Ennert Road. I się, że od Ennert Road dzieliła mnie
had rarely walked through this part of długa droga. Do tej pory rzadko
London before. After the bywałam w tej części Londynu.
metropolitan bustle and noise around Zostawiłam w tyle zgiełk i hałasy,
London Bridge, within a few streets I przechodząc przez mniej zaludnioną
was passing through a less populous dzielnicę handlową, w której dawne
commercial area where former magazyny zostały zastąpione przez
warehouses had been turned into powierzchnie biurowe. Za nimi
office spaces. Beyond these was a znajdował się labirynt wąskich
warren of narrow residential streets, uliczek mieszkalnych. Część z nich
some lined with the sort of old prowadziła do starych domów
terraced houses I had seen from the szeregowych, które widziałam z
train, but in many places post-war pociągu, ale w wielu miejscach po
apartment blocks rose on both sides. obu stronach ulicy wznosiły się także
Cars were parked everywhere. Street powojenne bloki mieszkalne.
signs were hard to see and even with Samochody były zaparkowane
the map I made a couple of wrong wszędzie. Ciężko było dostrzec znaki
turns. z nazwami ulic i nawet z pomocą
mapy kilka razy skręciłam nie tam,
gdzie powinnam.

26
I took a break at a café. There was a Zrobiłam sobie przerwę w kawiarni.
taxi driver at the next table, and using Przy stoliku obok siedział
my street map he gave me exact taksówkarz. Używając mojej mapy,
directions to Ennert Road. wskazał mi dokładną drogę do Ennert
Road.

Twenty minutes later I found it. Dwadzieścia minut później dotarłam

Ennert Road was fairly long, but the
part of the street running parallel to
the rail tracks was a short section. As
I arrived I heard trains going by
noisily beyond the houses. I walked
the length of that stretch to gain some
sort of idea about the neighbourhood
– many of the houses had racks of
multiple bell pushes, indicating they
had been partitioned into apartments.
Most of them were in poor condition:
the curtains looked shabby, the
windows needed cleaning and the
paintwork on the doors was dulled by
exposure to the weather.
na miejsce. Ennert Road była dość
długa, ale część ulicy biegnąca
równolegle do torów kolejowych
stanowiła krótki odcinek. Słyszałam
pociągi przejeżdżające hałaśliwie za
domami. Przeszłam kawałek, żeby
zaznajomić się z okolicą. Spora część
domów miała szereg domofonowych
przycisków, co oznaczało, że zostały
podzielone na mieszkania. Większość
z nich była w złym stanie: zasłony
wyglądały na zniszczone, okna były
brudne, a lakier na drzwiach
zmatowiał pod wpływem pogody.

The fifth house along was different. Piąty dom był inny.

Without being conspicuously so, it Nie rzucając się w oczy, był czystszy
was cleaner than the others, more niż inne, niedawno odświeżony. Okna
recently attended to, the windows had miały ozdoby, a na parapetach
ornaments and there were small znajdowały się małe rośliny
potted plants on the sills. There was a doniczkowe. Przy drzwiach
single bell push by the door. znajdował się pojedynczy dzwonek.

I stepped back, counted the houses Cofnęłam się i, żeby się upewnić,
again to be sure. Then I pressed the policzyłam domy jeszcze raz. Wtedy

27
bell. nacisnęłam na dzwonek.

The door opened almost at once. The Drzwi otworzyły się niemal
man who stood there was fully natychmiastowo. Mężczyzna, który w
dressed, in baggy denim shorts and a nich stanął, był całkowicie ubrany.
T-shirt. He looked clean as if he had Miał na sobie luźne dżinsowe szorty i
recently stepped out of a shower. He koszulkę. Wyglądał tak, jakby
was wearing round spectacles that dopiero wyszedł spod prysznica. Miał
glittered in the daylight. For a na sobie okulary w okrągłych
moment I thought I was in the wrong oprawkach, które błyszczały w
place, but then I realized it must be świetle dnia. Przez chwilę myślałam,
him. He was staring steadily, że znalazłam się w złym miejscu, ale
appraisingly at me. I suppressed an wtedy zrozumiałam, że to musi być
impulse to stammer out an excuse, on. Przyglądał mi się uważnie,
back off, run away to safety down the oceniająco. Zdusiłam w sobie ochotę
street. by rzucić jakąś wymówkę, wycofać
się i uciec w bezpieczne miejsce.

Then he said, in a level tone, ‘You Wtedy odezwał się spokojnym

took longer to find me than I tonem: „Znalezienie mnie zajęło ci
expected. Come in, Jan.’ dłużej, niż myślałem. Wejdź, Jan.”

I followed him up a short flight of Poszłam za nim po niewysokich,

carpeted stairs. Behind him wafted wyłożonych wykładziną schodach. W
the scent of bath oil or shower gel, powietrzu unosił się zapach olejku do
but underlying that was something kąpieli lub żelu pod prysznic, ale pod
stronger, more animal, more of the nim było coś silniejszego,
body. For a couple of seconds, as I zwierzęcego, bardziej cielesnego.
watched his sandalled feet climbing Przez kilka sekund, kiedy
the steps in front of me, I was obserwowałam jego przyodziane w
disoriented by the smell, taken back sandały stopy wspinające się po
by an associative memory. I said schodach przede mną, byłam
nothing, but something deep stirred zdezorientowana tym zapachem,

28
inside me: connection to him, pociągnięta w przeszłość przez
identification of him, memory of wiążące się z nim wspomnienie.
him? I had prepared myself for Milczałam, ale coś głęboko we mnie
anything when I called at the house, odżyło: związek z nim, rozpoznanie
but these recollections took me by go, pamięć o nim? Kiedy wcisnęłam
surprise. dzwonek do drzwi,
przygotowywałam się na wszystko,
ale te wspomnienia mnie zaskoczyły.

He led me into a room with a large, Zaprowadził mnie do pokoju z

uncurtained window. Sunshine dużym, odsłoniętym oknem.
flooded in. Cushions were scattered Promienie słońca wpadały do środka.
across the floor, a stack of books Na podłodze rozrzucone były
lined one wall, rows of music and poduszki, stos książek zajmował
video discs another. The pages of a miejsce pod jedną ze ścian, a rzędy
newspaper were spread across the płyt z muzyką i filmami pod drugą.
carpet. The screen of an iPad glowed Na dywanie leżały rozłożone strony
mutely from beside one of the gazet. Obok jednej z poduszek ekran
cushions. iPada świecił bezgłośnie.

I went to the window where there was
a close view of the railway line. He
stood somewhere close behind me as
I glanced across the tracks. My heart
was racing, my fists were clenched.
There was a pair of binoculars on the
sill.
Podeszłam do okna, z którego dobrze
było widać tory. Kiedy na nie
spoglądałam, stał tuż za mną. Moje
serce gnało, a dłonie zacisnęły się w
pięści. Na parapecie leżała lornetka.

Then he said, ‘Do you remember me, „Pamiętasz mnie, Jan?”, zapytał.
Jan?’
‘I think so. I can’t remember your –’ „Nie wydaje mi się. Nie pamiętam
twojego…”

‘It’s Theo. I wasn’t using that name, „Theo. Ale wtedy nie używałem tego

29
back then.’ imienia.”

I turned to face him, and he was close Obróciłam się, aby spojrzeć mu w
to me. Too close. Again, the faint twarz. Stał blisko. Zbyt blisko.
odour wafted across the space Znowu słaby zapach unosił się w
between us. Theo? Theo? przestrzeni między nami. Theo?
Theo?

‘OK, Theo – what is it you want?’ „W porządku, Theo. Czego chcesz?”

‘You took my money. I want it back.’ „Zabrałaś moje pieniądze. Chcę je

odzyskać.”

‘Money?’ I was astonished. This was „Pieniądze?” Byłam w szoku.

about money? Chodziło o pieniądze?

‘Fifteen thousand pounds. You took it „Piętnaście tysięcy funtów. Zabrałaś

and I want it now. I’ll have it in cash, je, a teraz chcę je z powrotem. W
and you can have a week to bring it to gotówce. Masz tydzień, żeby je
me.’ dostarczyć.”

I wasn’t thinking about money. Nie myślałam o pieniądzach.

Associations with the man’s body Skojarzenia z zapachem ciała
smell were spreading around me, mężczyzny szerzyły się wokół mnie,
almost shocking in their unexpected niemal szokując swoją nieoczekiwaną
clarity. I remembered a closed van in wyrazistością. Przypomniałam sobie
the dark of a freezing cold night, zamkniętą furgonetkę skąpaną w
some stolen goods and money stuffed mroku mroźnej nocy, trochę
into a bag, an ancient stinking skradzionych towarów i pieniędzy
mattress laid across the compartment wciśniętych do torby oraz stary,
at the back. The vehicle was parked śmierdzący materac rozłożony w
somewhere close to the side of a busy tylnej części auta. Było zaparkowane
highway, a stream of traffic roaring blisko pobocza ruchliwej autostrady.
by, the trucks shaking us with the Obok ryczał strumień samochodów, a
violence of their close passage, ciężarówki wstrząsały nami z

30
brilliant beams of headlights shafting gwałtownością ich bliskiego
in, and this man, Theo, and me, lying przejazdu. Jaskrawe promienie
on the dirty mattress, naked from the reflektorów wpadały do środka, a ten
waist down, greedily going for it in mężczyzna, Theo, i ja leżeliśmy na
that sordid dark, thinking of nothing brudnym materacu w ponurej
but a carnal need for each other. ciemności. Nadzy od pasa w dół,
łapczywie złaknieni cielesnej
bliskości.

It made me catch my breath to recall Musiałam złapać oddech, żeby to

it. In spite of everything, I wanted it sobie przypomnieć. Pomimo
again. wszystko, znów tego chciałam.

‘Money? What money?’ I said again, „Pieniądze? Jakie pieniądze?”,

dazed by the powerful physical odezwałam się ponownie,
sensations rising in me. oszołomiona potęgą fizycznych
doznań, które we mnie narastały.

‘I took the rap, Jan. I served eight „Wziąłem to na siebie, Jan.

years for armed robbery, and you Odsiedziałem osiem lat za napaść z
took the money to look after until I bronią w ręku, a ty miałaś zająć się
came out.’ kasą dopóki nie wyjdę.”

‘I don’t remember,’ I said weakly, but „Nie pamiętam”, powiedziałam słabo.

in the same moment I thought I W tym samym momencie
probably might. ‘I need to sit down.’ pomyślałam, że mogłam to zrobić.
„Muszę usiąść.”

I sank down to one of the big Zatopiłam się w jednej z poduszek

cushions on the floor. He squatted on
his haunches in front of me, trying, I
think, to be threatening, but instead
once again blurring my senses with
the smell of him. He leaned towards
leżących na podłodze. Przykucnął
przede mną, próbując, jak sądzę,
wyglądać groźnie, ale zamiast tego po
raz kolejny rozproszył mnie swoim
zapachem. Gdy pochylił się w moją

31
me and I could see a resemblance to
the young man I had briefly known.
He had not been called Theo then –
we agreed on that. He had had a
headful of greasy hair, long and
falling across his eyes,
moustache. He was lean, angry with
the world, out for what he could get.
What he actually got, he said now,
jabbing a hand at me, was a long jail
sentence. After release he went to
find me, needing the stash of money.
No one knew where I was so he went
abroad – Sweden, Russia,
Thailand, Australia, back through
India and eventually to Europe,
always on the move and burning with
the injustice of losing the money to
me.
Now he had found me somehow and
he wanted the fifteen thousand
pounds. Cash, he said. This week.
‘I can’t just find fifteen thousand
pounds,’ I said.
‘It was a lot then, but not any more. I
want what is mine, what was mine all
stronę, dostrzegłam podobieństwo do
młodego chłopaka, którego kiedyś
znałam. Wtedy nie wołano na niego
Theo – w tym się zgadzaliśmy. Miał
burzę długich, tłustych włosów
no opadających na oczy, zero zarostu.
Był szczupły, wściekły na cały świat i
gotów zdobyć to, co miał na
wyciągnięcie ręki. To, co dostał w
rzeczywistości, powiedział, dźgając
mnie ręką, to długa odsiadka w
więzieniu. Po zwolnieniu, potrzebując
skrytki z pieniędzmi, postanowił mnie
then odnaleźć. Nikt nie wiedział, gdzie
jestem, więc wyjechał za granicę – do
Szwecji, Rosji, później Tajlandii,
Australii, z powrotem przez Indie i
ostatecznie do Europy, przez cały
czas z towarzyszącym mu palącym
poczuciem niesprawiedliwości
wywołanym przez utratę pieniędzy na
rzecz mnie.
Teraz jakimś cudem mnie znalazł i
chciał tych piętnastu tysięcy. W
gotówce. W tym tygodniu.
„Nie jestem w stanie tak po prostu
znaleźć piętnastu tysięcy”,
powiedziałam.
„To było dużo kiedyś, ale nie teraz.
Chcę to, co moje. To, co było moje
32
along. Fifteen grand is nothing to przez cały ten czas. Piętnaście kafli to
someone like you, a middle-class nic dla kogoś takiego, jak ty. Suka z
bitch with a job and a place out of klasy średniej z pracą, mieszkaniem
London and fancy friends.’ poza Londynem i dziwacznymi
znajomymi.”

‘Don’t call me that.’ „Nie mów tak o mnie.”

‘You used to like being called a bitch. „Kiedyś lubiłaś, gdy tak o tobie
Jan the bitch.’ mówiono. Suka Jan.”

‘You don’t need money,’ I said, „Nie potrzebujesz pieniędzy”,

glancing around at the stuff he had in
his room, the general ambience of the
house, which if not prosperous was
certainly comfortable. ‘How do you
afford this place?’
powiedziałam, rozglądając się po
rzeczach, które miał w pokoju.
Ogólny klimat domu, nawet jeśli nie
pełen przepychu, był z pewnością
całkiem wygodny. „Stać cię na to
miejsce?”

‘Mind your own business. Let’s say
you’re not the only bitch who owes
me.’
I was trembling – with fear, but also
with a irresistible impulse to have
him. He terrified me, but he was
reawakening familiar old urges.
„Zajmij się sobą. Powiedzmy, że nie
jesteś jedyną dłużną mi suką.”
Drżałam. Nie tylko ze strachu, ale też
z nieodpartej chęci, aby go mieć.
Przerażał mnie, ale budził znajome,
stare pragnienia.

‘Theo, don’t,’ I said. „Przestań, Theo”, powiedziałam.

‘Jan, don’t,’ he said, mocking me. ‘A „Przestań, Jan”, odparł,

good-looking woman like you always przedrzeźniając mnie. „Tak piękna
has a way of raising money.’ kobieta jak ty zawsze znajdzie
sposób, żeby zdobyć pieniądze.”

‘All right.’ „W porządku.”

I believed I knew what he wanted, Wierzyłam, że widziałam, czego

33
that the solution was swift and sure.
Inexplicably, I wanted it too. Staring
into his cold grey eyes, the light from
outside glancing off the shiny dome
of his shaved head, I stood up, undid
my skirt, allowed it to slip down my
legs. We did it then, roughly and
noisily across the cushions, with the
sunlight on us and the trains rattling
past the open window, again and
again, slowing down for the points.
Afterwards, he pushed himself away
and stood there over me as I sprawled
on the floor, a close-up image of the
man I saw at the window, his face and
chest shiny with sweat, and even after
what we had just done he remained
threatening. It was not because of
what he might do, but for what I
might want him to do.
He kicked my clothes back to me
across the carpet.
‘Good try, lady, but you don’t pay me
off that way. You still owe me fifteen
grand.’
It took me three hours to travel home
after this. His last words as I left the
34
chciał, że rozwiązanie było szybkie i
pewne. Z niezrozumiałych powodów
ja również tego chciałam. Światło z
zewnątrz odbijało się od jego
ogolonej głowy, kiedy spoglądałam w
jego chłodne, szare oczy. Wstałam,
rozpięłam spódnicę i pozwoliłam jej
zsunąć się z moich nóg. Wtedy to
zrobiliśmy. Brutalnie i głośno,
pomiędzy poduszkami, z otulającymi
nas promieniami słońca i pociągami
grzechoczącymi za otwartym oknem,
raz za razem, zwalniając miejscami.
Potem odsunął się i stanął nade mną,
gdy rozciągałam się na podłodze.
Bliskie spojrzenie na mężczyznę,
którego widziałam w oknie – jego
twarz i klatka piersiowa świecące od
potu. Nawet po tym, co właśnie
zrobiliśmy, pozostał groźny. Nie z
powodu tego, co mógł zrobić, ale
przez to, co ja mogłam chcieć zrobić
z nim.
Kopnął moje ubrania po dywanie.
„Niezła próba, panienko, ale nie
spłacisz mnie w ten sposób. Dalej
wisisz mi piętnaście kafli.”
Powrót do domu po tym wszystkim
zajął mi trzy godziny. Kiedy
house: ‘One week.’ wychodziłam, powiedział jedno:
„Tydzień.”

It had happened the night I was in the To stało się tej nocy, kiedy byłam z
van with him. Theo, or whatever he nim w furgonetce. Theo, czy
called himself then, had made me jakkolwiek się wtedy nazywał, zmusił
drive him to an office building he mnie, żebym zawiozła go do znanego
knew, took a gun, pulled a balaclava mu biurowca. Wziął pistolet,
over his face and ran inside. A minute naciągnął na twarz kominiarkę i
later he ran out again, fired the gun in wbiegł do środka. Minutę później
the air, swung into the passenger seat wybiegł, wystrzelił w niebo,
and yelled at me to get the hell out of wślizgnął się na miejsce pasażera i
there. I drove fast for half an hour, wrzasnął, żeby wiać. Jechałam
into the gathering night. Theo szybko przez pół godziny. Noc
eventually decided we had got away zaczynała rozpościerać się nad nami.
with it so I parked the van on the side Theo w końcu uznał, że udało nam
of the highway and we scrambled to się uciec, więc zaparkowałam
the back where the filthy old mattress furgonetkę na poboczu autostrady i
was. We celebrated. wgramoliliśmy się na tyły, gdzie
znajdował się brudny, stary materac.
Świętowaliśmy.

Later that night I drove him to the Później, tej samej nocy, odwiozłam
place he was staying, and took the go do miejsca, w którym się
money to the place I was staying. zatrzymał i zabrałam pieniądze do
(Where were those places? Probably siebie. (Gdzie były te miejsca?
best forgotten.) I never saw Theo Najlepiej w niepamięci.) Nigdy
again, because a snatch squad of a więcej nie spotkałam Theo, ponieważ
dozen cops smashed down the door kilkunastoosobowy oddział policyjny
while he was still asleep and the law wyważył drzwi, kiedy jeszcze spał.
took its course. Prawo zaczęło działać.

What happened to the stolen money? Co stało się ze skradzionymi

35
I know I held on to it, determined
never to spend it. I knew that the man
was not one to mess with and I was
frightened of him.
But the months went by and turned
into years. My life, as I said, started
to change for the better. I made new
friends, found places to live that
weren’t either falling down or deep in
filth, took on a few jobs, and in
general detoxed myself. That period
is almost as much a blur to me as the
dark days preceding it, but at the end
of it some matters were certain. I had
a permanent place to live, I had a job,
I was no longer living on the razor’s
edge of my dangerous old life.
And I had no idea what had happened
to the stolen money.
Somewhere along the line I had spent
it, lost it, given it away – whatever, I
no longer possessed it or the shabby
old bag that it was contained in. I did
not waste too much time worrying
about it. The years slipped by and I
heard nothing of Theo.
36
pieniędzmi? Wiem, że je trzymałam,
zdeterminowana, żeby nigdy ich nie
wydać. Wiedziałam, że ten człowiek
nie był kimś, z kim można zadzierać.
Bałam się go.
Ale miesiące mijały, zamieniając się
w lata. Moje życie, jak już
wspomniałam, zaczęło zmieniać się
na lepsze. Zawarłam nowe
przyjaźnie, znalazłam miejsca do
życia, które nie waliły się i nie były
brudne, podjęłam się kilku prac i,
ogólnie rzecz biorąc, oczyściłam się.
Ten okres jest dla mnie niemal tak
samo zamazany, jak poprzedzające go
ciemne dni, jednak pod jego koniec
niektóre kwestie były już pewne.
Miałam stałe miejsce zamieszkania,
pracę i nie żyłam już na ostrej
krawędzi mojego niebezpiecznego,
starego życia.
I nie miałam pojęcia, co stało się ze
skradzionymi pieniędzmi.
Gdzieś po drodze wydałam je,
zgubiłam, oddałam – nieistotne. Nie
miałam już ani ich, ani tej nędznej,
starej torby, w której się znajdowały.
Nie marnowałam zbyt wiele czasu, na
zamartwianie się tym. Lata mijały, a
ja nie słyszałam nic o Theo.
Well, now it seemed he wanted his Cóż, teraz wszystko wskazywało na
money back. to, że chciał swoje pieniądze z
powrotem.

As he and I more or less agreed, Jak mniej więcej się zgodziliśmy, w

fifteen thousand pounds in the present dzisiejszych czasach piętnaście
day was not an impossible sum to tysięcy nie było sumą niemożliwą do
find, or raise, or borrow, or even earn. znalezienia, zebrania, pożyczenia, czy
I had savings accounts, a few shares, I nawet zarobienia. Miałam konta
had equity in my apartment, my credit oszczędnościowe, kilka akcji, kapitał
rating meant a loan would be simple. własny w mieszkaniu, a moja
I could even draw the money on zdolność kredytowa oznaczała, że
credit cards. pożyczka byłaby prosta. Mogłam
nawet wyciągnąć pieniądze z kart
kredytowych.

Somehow, though, I did not feel like Nie miałam jednak ochoty robić
doing any of those. Everything żadnej z tych rzeczy. Wszystko
around me, my home, my dookoła mnie – mój dom, mój
possessions, my savings, all were majątek, moje oszczędności –
symbols of the moderately successful wszystko to było symbolem
woman I had become. I simply would umiarkowanie odnoszącej sukcesy
not give any of it to Theo. kobiety, którą się stałam. Nie
oddałabym tego Theo tak po prostu.

It was not even his money. It was To przecież nie były nawet jego
stolen, so it belonged to the people pieniądze. Były skradzione, więc
from whom he had stolen it – or, należały do ludzi, którym je ukradł –
more likely, to the insurance lub, co bardziej prawdopodobne, do
company that would have covered the firmy ubezpieczeniowej, która
loss. pokryła straty.

The weekend came, then on the Minął weekend, a w poniedziałkowy

Monday morning I caught my usual poranek złapałam swój pociąg i

37
train and went to work. The train duly pojechałam do pracy. Skład
passed Ennert Road and there was punktualnie minął Ennert Road, a
Theo, naked again at his window. He Theo znów był w swoim oknie, nagi.
waved to me. Pomachał do mnie.

Later that day I thought of our Później tego dnia pomyślałam o

Russian client, Yuri Maximov. naszym rosyjskim kliencie, Juriju
Maximowie.

Maximov is in the top fifty of the Maximow znajduje się w pierwszej

Forbes List, and is one of the three pięćdziesiątce listy Forbesa i jest
richest oligarchs in Russia. Part of his jednym z trzech najbogatszych
wealth is based on arms deals with rosyjskich oligarchów. Część
despots in the Middle East, but most swojego majątku zawdzięcza
of it comes from an area of Siberian transakcjom zbrojeniowym z
tundra several thousand square despotami na Bliskim Wschodzie, ale
kilometres in size, where oil shale can większość pochodzi z obszaru
be found not far beneath the syberyjskiej tundry o powierzchni
permafrost. The dirtily obtained oil kilku tysięcy kilometrów
helps keep the Russian economy kwadratowych, gdzie nieopodal
working, it creates atmospheric and wiecznej zmarzliny znajdują się łupki
groundwater pollution on a scale so naftowe. Brudnie pozyskiwana ropa
horrific that it cannot be imagined let pomaga utrzymać funkcjonowanie
alone measured, and it keeps Yuri rosyjskiej gospodarki, powoduje
Maximov supplied with all the zanieczyszczenie atmosfery i wód
palaces, luxury yachts and private jets gruntowych na skalę tak przerażającą,
that he and his family seem to need. że nie można jej sobie wyobrazić, a
co dopiero zmierzyć, i zaopatruje
Jurija Maximowa we wszystkie te
pałace, luksusowe jachty i prywatne
odrzutowce, których on i jego rodzina
zdają się potrzebować.

38
My own glimpse into the Maximov Mój własny wgląd w fortunę
fortune was through a client deposit Maximowa miał miejsce przez konto
account his distant organization kept klienta, które jego odległa firma
open in our firm’s accounts. This was trzymała otwarte na rachunkach
used for many unspecified naszej. Wykorzystywano je do wielu
transactions, nearly all of which nieokreślonych transakcji, z których
involved numbered bank accounts. prawie wszystkie dotyczyły
anonimowych kont bankowych.

The interest alone on this client Same odsetki na tym koncie klienta
account came to more than twenty wyniosły ponad dwadzieścia tysięcy
thousand pounds a week, credited in funtów tygodniowo, przelewanych w
irregular, uneven amounts every few nieregularnych, nierównych kwotach
weeks. As a trusted executive I had co kilka tygodni. Jako zaufany
managed Maximov’s client account dyrektor zarządzałam kontem
for several years. Maximowa od kilku lat.

It had never occurred to me that I Nigdy nie przyszło mi do głowy, że

could steal any of it, but once the mogłabym cokolwiek z tego ukraść,
notion came to me it was irresistible. ale kiedy ta myśl się pojawiła, nie
It was suddenly not a question of mogłam się jej oprzeć. Nie było to już
whether I should or should not, but pytanie z natury tego, czy powinnam,
more practical concerns: how to do it, czy nie, ale dotyczyło bardziej
how to conceal it, how to get away praktycznych kwestii: jak to zrobić,
with it. jak to ukryć i jak uniknąć
odpowiedzialności.

That afternoon I made a deliberate Tego popołudnia popełniłam

error on Maximov’s account, and zamierzony błąd na koncie
‘accidentally’ transferred a hundred Maximowa i „przypadkowo”
dollars to one of his numbered przelałam sto dolarów na jedno z jego
accounts in the USA. I waited to see anonimowych kont w USA.
if the internal audit software would Czekałam, żeby sprawdzić, czy

39
show up the anomaly, or if Kersey or
anyone else on the network would
notice, but by the time I went home
there was not a stirring of awareness
anywhere.
oprogramowanie do kontroli
wewnętrznej wykryje anomalię lub
czy Kersey albo ktokolwiek inny w
sieci to zauważy, ale nim wróciłam
do domu, nikt się nie zorientował.

The next morning at the office (as the Kolejnego ranka w biurze (kiedy
train passed his window Theo waved pociąg przejeżdżał, Theo znów do
to me again and this time I waved mnie pomachał. Tym razem
back) the ‘error’ was still unnoticed odmachałam) „błąd” nadal
and definitely unchallenged. Without pozostawał niezauważony i
further ado I transferred fifteen zdecydowanie niezakwestionowany.
thousand pounds to a small internet Bez zbędnych ceregieli przelałam
account of my own. I had the jitters piętnaście tysięcy funtów na własne
for the rest of the day, but all was małe konto internetowe. Byłam
well. On the train home that evening podenerwowana przez resztę dnia,
I tried to spot Theo at his window, but ale wszystko było w porządku.
he was not in sight. I waved towards Wracając do domu tego wieczora
him anyway, my fist clenched. próbowałam znaleźć Theo w oknie,
ale się nie pojawił. I tak pomachałam,
zacisnęłam pięść.

Because I failed to see how Theo Ponieważ nie wiedziałam, jak Theo
could force me to pass the money mógłby zmusić mnie do oddania
over, I sat on it for a while. Even a pieniędzy, przetrzymałam je przez
small amount like fifteen thousand chwilę. Nawet tak mała kwota, jak
makes up an impressive pile of piętnaście tysięcy, tworzy imponującą
banknotes, and I liked having them stertę banknotów. Spodobało mi się
around me. One evening I spread posiadanie ich. Któregoś wieczora
them over my floor and ran my rozłożyłam je na podłodze i
fingers across them. The theft was przesunęłam po nich palcami.
unnoticed and I was fifteen thousand Kradzież nie została zauważona, a ja

40
better off. Theo had no hold over me byłam bogatsza o piętnaście tysięcy.
– he had only the vaguest idea where Theo nie miał nade mną żadnej
I lived. władzy – miał jedynie mgliste pojęcie
na temat tego, gdzie mieszkam.

I soon discovered how wrong I was. Niedługo później zorientowałam się,

He must have searched my purse for jak bardzo się myliłam. Kiedy byłam
my address when I was at his house. w jego domu, musiał przeszukać
One morning he was outside my moją torebkę w poszukiwaniu adresu.
apartment block as I left to go to Któregoś ranka stał przed moim
work. He fell in beside me, matching blokiem, kiedy wychodziłam do
my stride. pracy. Pojawił się obok, dotrzymując
mi kroku.

‘It’s thirty thousand you owe me „Teraz wisisz mi już trzydzieści

now,’ he said. tysięcy”, powiedział.

‘Theo –’ My heart was thumping in „Theo.” Moje serce waliło z

fright. ‘You said fifteen.’ przerażenia. „Mówiłeś o piętnastu.”

‘That was then. This is now. Let’s „Tak było wcześniej, teraz jest
call it a penalty for late delivery. inaczej. Nazwijmy to rekompensatą
Thirty grand, within a week.’ za spóźnioną dostawę. Trzydzieści
kafli w ciągu tygodnia.”

‘I was going to hand it over at the „Zamierzałam podrzucić ci je w

weekend!’ weekend!”

He halted. I paused beside him. Przystanął. Zatrzymałam się obok.

‘You’ve got the fifteen?’ „Masz te piętnaście?”

‘Well, yes.’ „No cóż, tak.”

‘Where is it?’ „Gdzie one są?”

‘Back there,’ I said. ‘In my „W środku”, odpowiedziałam. „W

apartment.’ moim mieszkaniu.”

41
We turned around. I made him wait
outside the building while I went in
to collect the cash. I had stuffed it
into a large canvas bag, so I took this
down and handed it over.
Zawróciliśmy. Kazałam mu zaczekać
na zewnątrz, kiedy weszłam po
pieniądze. Wepchnęłam je do dużej
płóciennej torby, którą zniosłam na
dół i wręczyłam mu.

‘I want the rest in a week,’ he said. „Chcę resztę w ciągu tygodnia”,

‘Another fifteen grand, in cash.’ powiedział. „Kolejne piętnaście, w
gotówce.”

‘Aren’t you going to count it?’ „Nie przeliczysz?”

‘You’re not crazy enough to cheat „Nie jesteś na tyle stuknięta, żeby
me,’ Theo said. ‘Just get the next mnie oszukiwać. Załatw kolejne
fifteen. You’ve done it once, so you piętnaście. Zrobiłaś to raz, więc już
know how. Bring it to the house next wiesz, co robić. Przynieś je do mnie
week.’ w przyszłym tygodniu.”

‘Will that be the end of it?’ I said, „Wtedy będziemy kwita?”,

but he was already striding away. I zapytałam, ale on już odchodził.
called after him, ‘Is this the last Zawołałam za nim: „To ostatni raz?”
time?’

‘Just do it.’ He was gone, but I „Po prostu to zrób.” Odszedł, ale
noticed he was not walking towards zauważyłam, że nie zmierzał w stronę
the station. I waited until he was out stacji. Zaczekałam, aż zniknie mi z
of sight, then hurried on my usual zasięgu wzroku, a wtedy
way. I caught the train with seconds pospieszyłam swoją standardową
to spare. trasą. Złapałam pociąg sekundy przed
odjazdem.

Theo was of course not at his window Kiedy pociąg przejeżdżał, Theo
when the train went by, but I could oczywiście nie było w oknie, ale nie
not resist looking. mogłam powstrzymać się przed
spojrzeniem.

42
Alone in my office I stared at the Siedząc samotnie w swoim biurze,
monitor, with Maximov’s account wpatrywałam się w monitor z danymi
details up. I ran the usual checks but konta Maximowa. Przeprowadziłam
there was no sign anyone had spotted zwykłe kontrole, ale nic nie
the theft. Kersey, indeed, had wskazywało na to, że ktokolwiek
attached a routine note to the account, zauważył kradzież. Kersey, jednakże,
saying Maximov had once again dołączył do konta notatkę mówiącą,
renewed our contract. Another great że Maximow po raz kolejny
slug of interest had been credited that przedłużył naszą umowę. Tego ranka
morning. It made me think, the kind wpłynęły kolejne, spore odsetki.
of thinking I found irresistible. Skłoniły mnie do myślenia - tego
rodzaju myślenia, któremu ciężko się
oprzeć.

I had the power to clean Maximov Miałam możliwość wyczyszczenia

out, or at least the minuscule part of kont Maximowa, a przynajmniej tej
the financial empire represented by maleńkiej części finansowego
his client account. Inevitably I would imperium, które reprezentowało jego
be caught if I did that, but there was konto klienta. Gdybym to zrobiła, na
just a chance if I was swift and clever pewno by mnie złapali, ale gdybym
– była szybka i sprytna, istniała drobna
szansa…

But I did not want to be caught. Ale nie chciałam zostać złapana.

Another fifteen thousand pounds was Kolejne piętnaście tysięcy funtów

an unnoticeable drop in Maximov’s było niezauważalną kroplą w morzu
ocean. pieniędzy Maximowa.

I thought and thought. I set up the Myślałam i myślałam.

transfer, ready to go. Przygotowałam przelew, gotowy do
przesłania.

I could do it – should I? Wasn’t theft Mogłam to zrobić, ale czy

43
in itself wrong, no matter how
abhorrent the victim might be? Was
this going to be Theo’s final demand?
Did I have the guts to try again? Was
I tempted beyond endurance?
Yes, Yes, No, Maybe and Yes.
Maybe, Yes, No, No and Yes.
No, No, No, Yes and Yes.
The Yes was at the end of the line.
Every time. My index finger twitched
on the mouse button.
Continue Y/N?
Kersey had entered my office without
my hearing. He walked up behind me,
reached forward and cupped a hand
around my breast. I went tense and
my finger clicked the mouse. The
transfer went through.
‘Let’s celebrate this evening, Janine,’
Kersey said.
44
powinnam? Czy kradzież nie była zła
niezależnie od tego, jak odrażająca
mogła być ofiara? Czy to będzie
ostatnie żądanie Theo? Czy miałam
odwagę spróbować ponownie? Czy
mogłam oprzeć się pokusie?
Tak, tak, nie, może i nie.
Może, tak, nie, nie i nie.
Nie, nie, nie, tak i nie.
Na końcu znajdowało się „nie”.
Zawsze. Palec wskazujący drgnął na
przycisku myszy.
Kontynuować? Tak/Nie.
Kersey niespostrzeżenie wszedł do
mojego gabinetu. Zaszedł mnie od
tyłu, wyciągnął rękę i zacisnął dłoń
na mojej piersi. Napięłam się, a mój
palec wcisnął przycisk myszy.
Przelew został zrealizowany.
„Uczcijmy ten wieczór, Janine”,
powiedział Kersey.
 Chapter 3: Translator’s Notes

The process of the translation of “Unfinished Business” from English into

Polish caused the author of the thesis to encounter many challenges. This chapter
presents the difficulties that the author of the work faced, as well as the adopted
solutions and their justification.

3.1. Idioms

Due to the metaphorical meaning of idioms, their translation is particularly

difficult, especially when they do not have their equivalents in the target
language. Table 1. presents idioms appearing in the source text along with their
translations.

Table 1. Soruce language idioms and their translations.

Source language (English) Target language (Polish)

1 He was soon lost to sight. Później straciłam go z oczu.

2 I needed to collect my wits. Musiałam się pozbierać.

3 There is no denying the calendar. Upływu czasu nie da się zignorować.

4 I cast the forgotten to the night. Puściłam to w niepamięć.

5 I took the rap, Jan. Wziąłem to na siebie, Jan.

6 I had the jitters. Byłam podenerwowana.

7 I sat on it for a while. Przetrzymałam je przez chwilę.

Translating these idioms word for word would make these sentences
completely meaningless to the Polish reader. In order to preserve the meaning

45
of the source text, I decided to use Polish idioms with a similar meaning and
if this was not possible, I used non-idiomatic equivalents. Moreover, in Sentence
7., it was necessary to change the singular to the plural, which resulted from the
fact that "money" in English is a singular uncountable noun, while in Polish
“pieniądze” is countable.

3.2. Word-level changes

This subchapter presents changes introduced in the text at the word level,
such as replacing a given word with its hypernym resulting from the lack
of an equivalent in Polish or other reasons described below.

3.2.1. Hypernyms and hyponyms

Due to the fact that the English language has words that do not have their
equivalents in Polish, during the translation it was necessary to replace them with
terms with a broader or narrower meaning. Table 2. presents the hypernyms and
hyponyms used in the target text.

Table 2. Hypernyms and hyponyms used in the target text.

Source language (English) Target language (Polish)

1 I knew I was blushing and I felt Wiedziałam, że się rumieniłam i

the palms of my hands sweating. czułam pot na moich dłoniach.
2 He had some kind of beard or Na twarzy miał zarost.
moustache about his mouth.
3 I was clutching a detailed street- W dłoniach ściskałam szczegółową
map of London for that purpose. mapę Londynu.
4 …no moustache… …zero zarostu…

5 The day after that I called in sick. Dzień później wzięłam wolne.

46
6 Once I had eliminated other Kiedy już wykluczyłam inne
options about the man… możliwości na temat tego człowieka…
7 …an ordinary weekday in early To był zwyczajny, czerwcowy
summer… poranek.
8 After that I had to see my line Później miałam zdać relację ze
manager Kersey and report on spotkania swojemu przełożonemu,
the meeting. Kersey’emu.

Sentence 1: The term “palms of hands” is replaced with “dłonie” due

to the fact that a literal translation would require a descriptive translation, which
would be “wewnętrzne części dłoni”. I decided that a shorter equivalent with
a narrower meaning would sound more natural in the target language and would
not deprive the sentence of its meaning, because the sweat on the hands is always
identified with their inner part. I used a similar solution in the case of Sentence
3., recognizing that the exact description of the type of map is not essential.
Sentence 2: I chose not to specify the words “mustache” (“wąsy”) and
“beard” (“broda”), replacing them with the Polish term “zarost” (“stubble”),
which refers to both words. I replaced “about his mouth” (“wokół ust”) with “na
twarzy” (“on his face”), believing that both of these changes would make the
sentence clearer to the target reader. A similar change has been introduced in
Sentence 4.
Sentence 5: I chose to translate “called in sick” as “wzięłam wolne”
(“took time off”), because sick leave requires a doctor's note in Poland. For the
Polish reader, it would be easier to take leave on demand, so due to cultural
differences and the fact that it is not important from the point of view of the plot,
I decided to replace the fictitious illness of the main character with simply taking
a day off from work.
Sentence 7: Since “weekday in early summer” would require a descriptive
translation, I chose to use “czerwcowy poranek”. It is common knowledge that
summer begins in June, and from the plot of the story it is known that the action
takes place in the morning, so this procedure allowed to obtain a sentence that

47
sounds natural in the target language and does not change the meaning of the
source text.
Sentence 8: I decided to translate “line manager” as “przełożony”
(“supervisor”), without specifying that this is the person directly responsible for
supervising the work of the main character, because it is not important from the
point of view of the plot. In Sentence 6., I used the word “człowiek” (“human”)
instead of “mężczyzna” (“man”) to avoid repetition.

3.2.1. Substitutions

The lack of literal equivalents or the need to adapt the term to the
appropriate collocation in the target language means that in some fragments
of the text it was necessary to use substitutions at the word level, which
is presented in Table 3.

Table 3. Word substitutions in the target text.

Source language (English) Target language (Polish)

1 Somewhere in the deeper recesses Gdzieś w głębszych zakamarkach

of the past… mojej pamięci…
2 I was on my morning commute. Byłam w drodze do pracy.

3 …in a middle-class dormitory …w miasteczku…

town…
4 Recklessly, I drank a great deal Lekkomyślnie wypijałam hektolitry
of alcohol… alkoholu…
5 Back there… W środku…

6 I walked the length of that Przeszłam kawałek…

stretch…
7 a paid-up member of the wzorowego obywatela.
permissive society.
8 The man had been in one of the Tamten mężczyzna mieszkał przy
houses in a street where the ulicy, gdzie domy były skierowane

48
 terraces backed on to the track. tarasami w stronę torów.
9 …an unnoticeable drop in …niezauważalną kroplą w morzu
Maximov’s ocean. pieniędzy Maximowa.
10 You’ve done it once, so you know Zrobiłaś to raz, więc już wiesz, co
how. robić.
11 Bring it to the house next week. Przynieś je do mnie w przyszłym
tygodniu.
12 …razor’s edge… …ostrej krawędzi…

13 The weekend came, Minął weekend,

14 You used to like being called a Kiedyś lubiłaś, gdy tak o tobie
bitch. mówiono.
15 the train bore me on past and pociąg mijał jego dom i sunął po
around a shallow bend łagodnym zakręcie
16 I always dreaded being in his Nie lubiłam przebywać w jego biurze,
office, because Kersey liked to ponieważ lubił mieszać interesy z
mix business with pleasure. przyjemnościami.
17 In the afternoon, more of the …a po południu wszystko jakby od
same. początku.
18 …but my thoughts were running …ale skupiona na wydarzeniach z
through the events of the day… pracy…
19 As the train carried me on past I Przejeżdżając obok, starałam się
tried to see objectively, so if obiektywnie go ocenić, aby w razie
necessary I could give a clear potrzeby móc opisać go dokładnie.
description.
20 There must be a million men in W Londynie musiały mieszkać tysiące
London like him: roughly middle- mężczyzn wyglądających jak on: mniej
aged, bald or shaven, stocky of więcej w średnim wieku, łysy lub
build. A million, but only one of ogolony na krótko, krępy. Były takich
them was doing what he did. tysiące, ale tylko jeden robił to, co on.
21 …I was sitting in a different …aby usiąść w innym przedziale,
carriage, further forward… bliżej lokomotywy…
22 …more than forty miles… …o ponad sześćdziesiąt kilometrów…

23 No way in a sane or Nie w normalnym świecie.

comprehensible universe.
24 For a period of five or six years, Kiedy osiągnęłam pełnoletność, przez
from when I was about okres pięciu lub sześciu lat…
nineteen…

49
25 No one lives in London Bridge… Nikt nie mieszka w tej okolicy...

Sentence 1: I chose to use the word “pamięć” ("memory") instead

of “przeszłość” ("past") because of the common use of the collocation
"zakamarki pamięci", the meaning of which is the same as "recesses of the past"
that occurs in the source text.
Sentence 2: The word "commute" has no equivalent in Polish, so it was
necessary to render its meaning in a descriptive way as "droga do pracy".
Similarly, the phrase "middle-class dormitory town" is replaced by the more
general word “miasteczko” ("town"). Since a dormitory town is a town located
close to a larger city where the residents of the former work, I decided that
explaining it in a descriptive way is not important from the point of view of the
plot of the story.
Sentences 4 and 5: I decided to use words that are not a literal translation,
but nevertheless reflect the meaning of the source sentence and sound more
natural in Polish than a word-for-word translation. I decided to replace the phrase
"the length of that stretch" in Sentence 6. with the short "kawałek" instead of
"długość tego odcinka", because it does not affect the further development
of the plot, just like in Sentence 7. I reflected the meaning of the term "a paid-up
member of the permissive society" with the words "wzorowy obywatel", which
summarize what was covered earlier in the text.
Sentence 8: I decided to use a verb with a narrower meaning due to the
lack of a literal equivalent. Since terraces are very often located at the back of the
house, I decided that a descriptive explanation of this fact is not necessary.
Sentence 9: is an example of a sentence in which I decided to change
a word from the source text because of the collocations used in Polish language,
in which when talking about a large amount of something, the word “morze”
("sea") is used instead of "ocean". A similar situation occurres in Sentence 20.,
where “million” ("million") was changed to “tysiące” ("thousands"). In Polish
one usually uses plural numbers when talking about large amounts, so I believe
this change sounds more natural in the target language. This group of changes

50
also includes Sentences 12., 17., and 23., which is not translated word-for-word,
and instead a collocation commonly used in Polish is introduced.
Sentence 10: The changes are conditioned by the more frequent use of the
phrase “wiesz, co robić” ("you know what to do") instead of “wiesz, jak to
zrobić” ("you know how to do it"), which in this case does not change the
meaning contained in the source text. The situation is similar in the case
of Sentence 11., in which I decided not to specify that the statement concerns the
character's house, because this information clearly results of the term "do mnie",
which I used instead of “do mojego domu”.
Sentence 13: I decided to change the verb “nadszedł” ("come") to the verb
with the opposite meaning – “minął” ("passed"). I believe that with regard to the
rest of the sentence, in which the author describes the events taking place on
Monday, it is more natural in Polish to refer to the weekend as something that
has already ended.
Sentences 14 and 25: The changes introduced are intended to avoid
repetitions that would occur later in the text. In addition, in the case of the second
change, I believe that the name of the district is not important to the plot.
Sentences 15 and 19: I decided not to use the phrase "pociąg niósł mnie",
because the fact that the train passes by the house of one of the characters seems
to be more important information, and it was on conveying it that
I focused in the above fragments.
Sentence 16: I replaced the word "dreaded", which could be equivalent to
"obawiałam się", with the phrase "nie lubiłam", because the main character was
not afraid of her boss, so I think that in this sentence the accompanying
discomfort should be emphasized.
Sentence 18: I decided to specify that the main character is focused
on the events at work, because that is what the story implies, and the expression
"wydarzenia z pracy" sounds more natural in Polish than a word-for-word
translation. The same is true of Sentence 21., which would be unclear to the
Polish reader if translated literally.

51
 Sentence 22: I decided to use domestication, converting the distance into
kilometers, which is given in miles in the source text. I did it so that the Polish
reader could more easily imagine the distance between the places described in
the story.
Sentence 24: I decided to replace the age of nineteen with the age
of majority, which is reached in Poland at the age of eighteen. The meaning
of the source text is preserved, and the sentence in Polish does not contain
repetitions and is not unclear to the reader.

3.3. Phrase-level changes

The translation process often involves making changes not only at the
word level, but also at the sentence or phrase level. This subchapter describes
changes made to the target text at the phrase level, such as additions, omissions,
and others.

3.3.1. Additions

During the process of translation, I made a few changes in the form

of additions, which are summarized in Table 4. In Sentences 1., 2., 4., and
5., additional fragments were placed there to clarify certain issues. In the case
of Sentence 4., the word 'zwykły' (‘ordinary’) is added to better reflect the
meaning of the source sentence, while the 'ale' (‘but’) added to Sentence 6.
is intended to emphasize the meaning of the source sentence.

Table 4. Additions in the target text.

Source language (English) Target language (Polish)

1 I turned away in embarrassment, Odwróciłam się zawstydzona, wkrótce

but as soon as I did I realized how pojmując, jak bardzo było to

52
 irrational it was, so I looked again. absurdalne. Spojrzałam na niego
ponownie.
2 …the train slowing down as …pociąg, którym jechałam, zwalniał
always… jak zwykle…
3 I tried to act as if it was just Starałam się zachowywać tak, jakby
another day. był to kolejny, zwykły dzień.
4 …the disguising blackness of the …maskująca czerń lornetki
binoculars across his eyes. zasłaniającej jego oczy.
5 There must be a million men in W Londynie musiały mieszkać tysiące
London like him… mężczyzn wyglądających jak on…
6 It had happened twice. Ale to zdarzyło się dwa razy.

3.3.2. Omissions

In the translation process, the omission technique was also used, examples
of which are presented in Table 5.

Table 5. Omissions in the target text.

Source language (English) Target language (Polish)

1 I was the woman being To na mnie patrzono…

watched…
2 …but they were commuters busy … ale oni pozostawali zajęci swoimi
with their newspapers, magazines, gazetami, magazynami, telefonami,
smart phones, e-readers and czytnikami i książkami.
books.
3 …but why should he pick me out, ale dlaczego to właśnie mnie miałby
stare so intently? świdrować spojrzeniem?
4 …but I needed to collect my wits …ale musiałam się pozbierać.
for the day ahead.
5 My first appointment was with Czekało mnie spotkanie z ludźmi
the people who represent Yuri naszego najważniejszego rosyjskiego
Maximov, an arms trader and klienta, handlarza bronią i posiadacza
holder of Siberian oil shale rights praw do syberyjskich łupków
and our most important Russian

53
 client. naftowych, Jurija Maximowa.
6 …his chest was matted and Jego klatka piersiowa i wszystko, co
everywhere else I could see was byłam w stanie dostrzec, było pokryte
smudged with hair. włosami.
7 Soon the moving train dragged us W końcu pociąg zwiększył dystans
away from each other. między nami.
8 All the windows were dark, Choć nad nimi malowało się
though, and because it was early wieczorne, ale jeszcze jasne niebo, we
evening the sky was bright behind wszystkich oknach panowała
the houses. ciemność.
9 It meant going to the supermarket Kolacja oznaczała, że musiałam
and preparing and cooking, but I wybrać się na zakupy i coś ugotować,
still had time to think. ale miałam jeszcze dużo czasu, by
pomyśleć.
10 When a train goes by you can W jadącym pociągu ledwo widać
barely see the people on board… ludzi…
11 Kersey arrived at the house with Chwilę po niej pojawił się Kersey z
a bottle of champagne… butelką szampana…
12 …found new friends and took a znalazłam nowych przyjaciół, porządną
proper job and bought an pracę i kupiłam mieszkanie, które
apartment I love to live in. uwielbiam.
13 …Ennert Road, London SE16. …Ennert Road.

14 After the metropolitan bustle and Zostawiłam w tyle zgiełk i hałasy…

noise around London Bridge…
15 As I arrived I heard trains going Słyszałam pociągi przejeżdżające
by noisily beyond the houses. hałaśliwie za domami.
16 He squatted on his haunches… Przykucnął…

17 He kicked my clothes back to me Kopnął moje ubrania po dywanie.

across the carpet.
18 Now he had found me somehow Teraz jakimś cudem mnie znalazł i
and he wanted the fifteen chciał tych piętnastu tysięcy.
thousand pounds.
19 Cash, he said. W gotówce.

20 …fired the gun in the air… …wystrzelił w niebo…

21 …as the train passed his window …kiedy pociąg przejeżdżał, Theo znów
Theo waved to me again. do mnie pomachał.

54
22 I liked having them around me. Spodobało mi się posiadanie ich.

23 I made him wait outside the Kazałam mu zaczekać na zewnątrz.

building.
24 Another fifteen grand… Kolejne piętnaście…

25 ‘You’re not crazy enough to cheat Nie jesteś na tyle stuknięta, żeby mnie
me,’ Theo said. oszukiwać.
26 I had been working on this Przygotowywałam się do niego przez
presentation for two months. dwa miesiące.
27 On the train home… Wracając do domu…

28 He looked clean as if he had Wyglądał tak, jakby dopiero wyszedł

recently stepped out of a shower. spod prysznica.
29 …run away to safety down the …uciec w bezpieczne miejsce.
street.

The fragments removed from Sentences: 1., 4., 5., 8., 13., 14., 15., 19.,
21., 25., 26., 29. are redundant in Polish and at the same time do not deprive the
target sentences of the meaning contained in the source text. In the case
of Sentence 13., this notation would be particularly incomprehensible to a Polish
reader, because postal codes are written in a different form in Poland,
so I decided to omit it.
Sentence 1: The word "commuters" does not have its Polish equivalent,
and the descriptive translation of it as "osoby dojeżdżające do pracy" is not
necessary, as it follows from the earlier part of the text.
Sentence 3: I omitted the verb form “wybrał mnie” ("pick me out"),
because the part "właśnie mnie" suggests that it was the main character who was
chosen as the victim of the stalker.
The part of Sentence 6. is omitted because its meaning is covered later
in the sentence. The same is true for the verb “podjęłam” ("take") in Sentence
12., which was omitted thanks to the earlier use of the verb “znalazłam” ("find").
The fragments of sentences 7., 9., 10., 11., 16., 17., 18., 20., 22., 23., 24.,
27., 28. are omitted because they could be perceived by the Polish reader as "too

55
obvious" to be included in the translation. The same is true for the second part
of Sentence 12.

3.3.3. Condensations

The English language allows the use of words with almost identical
meanings to describe a given thing, which is not possible in Polish. For this
reason, during the translation process, I made several condensations of two
synonyms into one (Sentences 1., 3.). In the case of Sentence 2., I decided
to omit the fragment “or located me in some other ways”, because it is the same
as finding, which is expressed by the term “znaleźć”. The same is true for
Sentence 4., where the words “reflected” (“odbite”) and “glinting”
(“błyszczące”) have similar meanings in this context.

Table 6. Condensations in the target text.

Source language (English) Target language (Polish)

1 So I stared back frankly, feeling Odpowiedziałam mu pewnym,

brazen, daring. zuchwałym spojrzeniem.
2 …he could have found my house …mógłby znaleźć mój dom lub mnie…
or located me in some other
way…
3 …chance encounters at raves or …przypadkowych spotkań na
parties. imprezach.
4 …reflected light glinting from …światło odbijające się od soczewek
binocular lenses… lornetki…

3.3.4. Explicitations

The differences in vocabulary and grammar of the two languages mean

that what is understandable to the source audience may be unclear to the target
audience if expressed in the same words. Table 7. presents the explications used

56
in the Polish translation of ‘Unfinished Business’. The change in Sentence 1. was
partly caused by grammatical changes, so I decided to adapt the selected part
to the rest of the source sentence, resulting in two coherent target sentences, the
meaning of which should be understood by the recipient. In the case of Sentence
2., I chose a descriptive explanation of the word 'inner', considering that the use
of the term 'wewnętrzny London' would be unclear and incorrect in Polish
version of the text.

Table 7. Explicitations in the target text.

Source language (English) Target language (Polish)

1 I was the woman being watched, To na mnie patrzono, obserwowano

peered at through binoculars,
privacy invaded, possibly at
risk.
2 …in an inner London suburb…
przez lornetkę. To moją prywatność
naruszano, to mnie narażano na
zagrożenie.
…na przedmieściach Londynu, w
części położonej bliżej centrum…

3.3.5. Inversions

Polish and English are characterized by the use of different grammatical

structures, so sometimes it is necessary to introduce changes in this aspect during
the translation process. Table 8. shows examples of inversions forced by the fact
that literally translated sentences would sound unnatural in the target language.

Table 8. Inversions in the target text.

Source language (English) Target language (Polish)

1 It was a shock reversal of Ta pokręcona odmiana podglądactwa

voyeurism. wydała mi się szokująca.
2 An ongoing problem, but I had it To zawsze było problemem, ale miałam
under control. go pod kontrolą.
3 But there was nothing he could do Poza patrzeniem nie było nic, co

57
 but look! mógłby zrobić.
4 I thought, I will have to report Będę musiała to zgłosić, pomyślałam.
this!
5 He was of medium height, had a Był białym mężczyzną średniego
paunch. He was white-skinned. wzrostu. Miał brzuszek i łysą lub
Bald, or his head was shaved. ogoloną na krótko głowę.

3.3.6. Substitutions

The grammar of a given language is often characterized by certain

expressions that are ingrained in some way and their use is necessary instead
of word-for-word translation. Table 9. presents the substitutions made at the level
of sentences and phrases, and their explanation is given below.

Table 9. Phrase substitutions in the target text.

Source language (English) Target language (Polish)

1 …what felt like half the …niezliczona liczba…

population…
2 …thinking of nothing but a carnal …łapczywie złaknieni cielesnej
need for each other. bliskości.
3 ‘How do you afford this place?’ „Stać cię na to miejsce?”

4 ‘Theo, don’t,’ „Przestań, Theo”,

5 …there was not a stirring of …nikt się nie zorientował.

awareness anywhere.
6 Will that be the end of it? Wtedy będziemy kwita?

7 Was I tempted beyond endurance? Czy mogłam oprzeć się pokusie?

Yes, Yes, No, Maybe and Yes. Tak, tak, nie, może i nie.
Maybe, Yes, No, No and Yes. Może, tak, nie, nie i nie.
No, No, No, Yes and Yes. Nie, nie, nie, tak i nie.
The Yes was at the end of the line. Na końcu znajdowało się „nie”.

58
8 I observed no boundaries. Nie dostrzegałam granic.

Sentence 1. translated word-for-word in Polish would become difficult to

understand, so I decided to reflect the meaning of this long and complicated
phrase with a shorter equivalent.
Changes in Sentences 2. and 5. result from the need to use collocations
typical for Polish language, which means that these sentences could not
be translated literally, but in a way that reflects their meaning.
Sentences 3. and 6. are examples of sentences in which I used expressions
common in Polish and covering the same meaning. The same applies to the first
part of Sentence 7., which also forced changes in the rest of this example from
the appropriate affirmative to the negative.
Due to the fact that auxilary verbs do not exist in Polish, in Sentence 4.
it was necessary to replace "don't" with a word that would reflect its meaning -
- in this case I decided to use the word “przestań” ("stop").
Sentence 8. uses the negated structure so that it sounds natural to the target
language.

59
 Conclusion

Translation is undoubtedly a process during which the translator may

encounter many problems. Even texts that seem easy and simple to translate may
contain fragments that force the translator to make difficult decisions. The
differences in the grammar and lexis of the two languages make it impossible
to translate a given text into the target language without making any changes
to it. A particular challenge is the process of translating literary texts, which often
contain structures such as idiomatic expressions, metaphors, rhymes and others,
which sometimes do not have their equivalents in the target language.
In this thesis, "Unfinished Business", a short story by Christopher Priest,
is translated from English into Polish. The author of the work experienced
a number of difficulties which are collected and described in Chapter 3. The
translator's notes also contain the adopted solutions, along with the justification
for why specific changes were made. Particularly noteworthy are the idiomatic
expressions described in Subchapter 3.1. Finding their idiomatic equivalents
in Polish was not always possible, therefore in some cases the author of the work
decided to introduce non-idiomatic expressions with the same meaning into the
source text. Another problematic issue is the translation of issues typical
of English culture, but not present in Polish culture. Several such examples are
described Chapter 3.
To sum up, despite the fact that translating the story "Unfinished
Business" was a demanding, often difficult task, during which I faced many
dilemmas, I consider it very instructive and enjoyable at the same time.

60
 References

Altarabin, Mahmoud. 2019. Basics of Translation: A Textbook for Arab

University Students. Cambridge: Cambridge Scholars Publishing.
Bassnett, Susan. 2014. Translation Studies: Fourth Edition. Nowy Jork:
Routledge.
Hejwowski, Krzysztof. 2004. Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu.
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Landers, Clifford. 2001. Literary Translation: A Practical Guide. Bristol:
Multilingual Matters Ltd.
Levý, Jiří. 2011. The Art of Translation. Philadelphia: John Benjamins North
America.
Lipiński, Krzysztof. 2000. Vademecum Tłumacza. Kraków: Idea.
Lipiński, Krzysztof. 2004. Mity Przekładoznawstwa. Kraków: EGIS.
Newmark, Peter. 1988. A Textbook of Translation. Nowy Jork: Prentice Hall.
Nida, Eugene and Taber, Charles. 1969. The Theory and Practice of Translation.
Leiden: E. J. Brill.
Parkinson, Dilys. 2005. Oxford Business English Dictionary for learners of
English. Oxford: Oxford University Press.
Pisarska, Alicja and Tomaszkiewicz, Teresa. 1998. Współczesne tendencje
przekładoznawcze. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im.
Adama Mickiewicza.
Priest, Christopher. 2014. „Unfinished Business.” In Royle (ed.), The Best British
Short Stories 2014, pp. 130-143. Norfolk: Salt Publishing Ltd.
Saldanha, Gabriela. 2009. “Literary Translation.” In Baker and Saldanha (eds.),
Routledge Encyclopedia of Translation Studies: Second Edition, pp. 152-
3. Abingdon: Routledge.
Shakernia, Shabnam. 2013. “Study of Nida’s (formal and dynamic equivalence)
and Newmark’s (semantic and communicative translation) translating

61
 theories on two short stories.” Merit Research Journal of Education and
Rewiev, Volume 2(1), pp. 1-7.
Toury, Gideon. 1978. “The Nature and Role of Norms in Translation.” In Venuti,
The Translation Studies Reader, pp. 198-211. London: Routledge.
Yang, Lijun. 2014. “The Application of Foreignization and Domestication in the
Translation.” Proceedings of the International Conference on Education,
Language, Art and Intercultural Communication, 321-324.

Internet sources:
Cambridge Dictionary. (2023, May 05). Retrieved from
https://dictionary.cambridge.org/
Wielki Słownik Języka Polskiego. (2023, May 05). Retrieved from https://wsjp.pl/

62