Download as pdf
Download as pdf
You are on page 1of 44
Vocés nao podem perder a nossa Proxima aula.. cr Deets res Fa Sa, BE-A-BA' da ss Ble agar is nn en an. bane De car Pecoten pte SINAL DE ENTRADA———t—®) 0 TRANSisToR O—— eee — (Sa PARTE) Eee ene emma Se ‘Speranreoapnee, Come amon il, ny “PRANSETORES™ ‘Ene elnperacs meade an “tap aa eres lt Suits cae te pone wma) ae Sep ape ‘tea et womans soar Se sec eae orm “peter i evs tom mp” 2m mins te “ame” Eos Teta pene potent tw com geo mee pee "uns ceaceamene'e con eu an, geearss com le pe ec cage tse peur rc del (rn ‘ana arts tanh ‘Ca om mab mes camo mca de gn seg ee Sa se amare poms ge Oot ‘eS Oe afr eno ne (Sone unt pe Gee ont Cnc ss eee ua ‘sas beget obey, yon my pre, gen oem ‘Zeer nme “en Nao eon emperor SS Se ee gee pg ‘0 TRANSISTOR COMO oseILADOR Rapidementa, vamot recantular o¢ sstuntor 6 sbordador nas Tie" sobre 0 TRANSISTOR: 1, pare (BE-ABA n.© 6) ~ A funsto biica oa construnso shen do TRANSISTOR, cireultos de CC. «purkmetros dos tra siitore. 2. parte (BE-ABA n.0 7) —O TRANSISTOR como amplifiea ‘dora polaizapo, as contiuragdes euitais, 0 acoplamanto. Nesta tecera porte da “igo”, abordaremos os bases do ume limportantisima funglo que pods ser relizada pelo sransisior: 2 orzo. Jb vimor que, pare furcionar como ampificador, © stor "rocobs” ume doterminade comants (través ca necase ‘plicardo de um nivel de tensdo 20 sou cicuito de nada) ‘a ampifica (por um fator determiado polo iu genho.., entre ‘indo, nsf do crite, uma corrent maior. que se9U8", pro- porcionalments, as configuregtes speseatadas pelo sna de entra- 4 (ver “Tipo” do BE-ALGA n.07) Grogar a esse masmo poder de “angling, podemos fanar © wansstor funciona tomb 6m ‘OSCILADOR. Un osotador nada 12 um amplificador ‘que se reainenta asi mesmo, ou see: 0 sial ja amplifiead, pre- sence a (ds dose ampliicadr, fommece exces pare ent ‘i, com @ que se estabelocs uma espeie de "stroulo veka f= zando com gue osnal que “grand” da mice pare» entrada, dn fntrada pars sada — apse amplifeaga —# sui por dian.) otro do sistema de amplificago e reaimencagd0.. Male ou me- ‘nos como um eachorro tentando morder 0 prépriarabo.. ‘Obsarvando o desenno 1 ~ to alto ~lembramos que, ao mesmo tempo em que amplifies, 9 transistor wm over o fase dos ‘ul tence om as entrada (recordar, dan sna othada nae (Ho do BEABA n.0 7) lio, om tormes amples, qo dizer que: ‘quand ® tersdo do sinal do ontada "vobe", © tomade ra sda “desce”, e vice-versa (ATENGAO: essa afrmargo vale para ctei- ‘08 com apenes vm translstor, pois se por exemplo 0 ampli cexdor ter do’: transistors “unfliados”, © segundo transistor ‘como que “desinverte” 0 sinal, «assim por dante). Assim, para ‘qe potsamos constuir um exiador, a pate de um armpitiador transistorizado (esenho 1, om baine), dovemos, all de seopler 4 aan Le sap sha sen an0e sinal de safds 8 entrada, “comigit” fase do sna, para que a ‘ntrada reco um “ceslocamenta de tonsa cert sro que, 20 frwes do fazer ovine! “giror” dentro do sistema, a "cosa toda pe Fa imaatamerts, pot relimentapio stars realzanéo “on. frvta fase do sina 6 ne “a favor”. “Outro ponto muito importants nes exeuitos de osag,é que onto (tor de amplifieapio) do amoliicador “‘wansormada’ 3 eo dos sr stan ml doe 1c feegosnmente 0 sine presenta ne sade deve sar "mals forte ‘gis © aplcado 8 entrada, pare que posamos“roubar" um “pede- Gor eo tial da sac, «reaped tontrada. A grosto modo, po- amos daar qua porae serve pars cicltososcfadores, a5 t4n- itores que spresentom “jonho” relstivamontestevado (ver OS PARAMETROS DOS TRANSISTORES « a MINLTABELA, me ‘ied anterior..), para que o rendlmento geal do circuito aja bom: ‘Resumindo: um OSCILADOR nada mals # do que um AMPLE FICADOR, corretamente ‘desonhado”, de maneira que haja uma redo do REALIMENTAGHO # CORREGAO DE FASE, entre © ‘i 1afde em ue entracy. Peles prépriscarateteias da osc (80 (osteo lembra, imediatamente,alguma coi que vai” & & LF] cuore 2 Bh aU oN an san. “vam, continusmente, no 62), 0 sna presnts ma sade de wm circuit dest pe constitu, tampre, ou ume CORRENTE ALTERNADA (aquela que invert a sua poleriade conftantarnen ‘a, dentro de um “ritma”..) ou wna CORRENTE PULSATIL laquele que vai do “za 2 um “plea” — pesitive ou negativa - tetornind bo “zara” recomeranco 0 “pulpal, indetinide ‘monte. Quom quer recorder # CORRENTE ALTERNADA fe 2 CORRENTE PULSATIL, deve role 8 3a. “aula” (BEAA nea) © essano 2 mostra algumas das contiguragSes de sina! mais comers nat safdas dos osclladores, A chamade "once quadrads” 6 aque cnde 0 sal, por examplo, “sabe, sbeuptamonta do 28- 0" para um pice peetiv, sum parmandcendo por ume fag ‘de wmpo, retorando tembém abrupeaments 80 "rs" (perms ‘ncendo af também um tempinho..Jesubindo, movamente, num “salto répido”, té 0 pico, asim por dants...J6» “onda senok it” (cule “contguraezo visual” lombra moda prbpria polar “onda”, como mostra © desonho..)spresents "rempas” mai 8 os, ou aja’ tarado nfo “obra wequine de ean rto”, wind ( doseondo em “carves” sues ‘Quando, na Tigh” anterior, astuduros ox ACOPLAMENTOS (omitodor para s0 “cesar” a ade do wm trantetor com « entra doquels que vor a saguf, num amglifiacor com vris wansite- ‘8 “snfleirados.), wines, entre outros, o ACOPLAMENTO R-C lata com resstores ¢ capacitors) « 9 ACOPLAMENTO A ‘TRANSFORMADOR (tombs chamado 40 “seoplamonto indut vo"). Esses mesma tos de acoplamento fo usados, no ieultos ‘clldores, para promover “realimentapfo™ neces entre entra © sade (sam a gual, como fs vias af et, inal no ‘gras denvo do cruito,ccaionando a oxilagle.). No dese ro 3 vemos, am diagrams de blocos, ests dos sistas de aco- ‘slamento utlizados na raalimantagso. € bor notar (para efeitos ‘riticol, que os osciladores com reanentzdo A-C sostumam fornecer, em sua sda fra, ur siral em forme de “ond quidre- cl" ou “dante de era” (ura "arpa de sus da tens, sag a de ume “detida" bruce}, enquanto gue, usando rome ‘acto Mnduve. ou » transformader, © snal presents na salds do ‘veiladorspresentard configures mals "sual (sonal). Fut ramente, 9m lieder especies, falareros mais prafundements =) OE 4 iaeur ls | seus, AA. —_ 3 SUG ATT [naoREs ERAS 4 MANORS sro “formas ce ond" @ a sua importineia. Por enquanto, apenas ‘ara exemplificer, amos tar dois “sons: = 0 som emitido por um violin spreenta, basiamanta, ums forma do onda” senoial bem sabe, Ineapar 6 iitar 0 ouv- do ris senso, a manos, 6 elo, que o violinists nem seibo pare qua lado 6 fret” do instrument.) — 38 0 som amitido por uma buzine de velculo, por exemplo, ‘presenta uma forma de onda quadred (bem “ard « ascan ‘os nossos ouvidos, para que pos chamar a steno até do mals “surdinho!™) uw a AVAa ANOS | "223 2037 rr Kaprom ‘AS CONFIGURACOES CIRCUITAIS DOS OSCILADORES Vornos vor agora, numa série de dlagramas exquemicor, a cnatiguranes mais comuns de skeultr ovciladores. 0 “luna” deve procurar “decorar” bem ot exemplot mostrados pit, ro decorrar do seu aprendizacdo futuro, e nas aplcapdespeleat & etroniea, encontars, Inumers Veees, ereultor siretamen® ‘seas nos exemplos dao. ~ REALIMENTAGAQ INDUTIVA ~ © desenho 4 most 0 ‘equeleta” blsio de um oscilador com relimentocto trans. formasor (indutive|. Notar qu o enrlamecta L1 do trntfor rade constitu’ tame @reastincis de coltor (Rel otras ter, reeebendo, portanta, a corante é arelificda polo tranat tor, Através da induc ver BE-ABA 1.0 6) 0 sinal prosente nese enrolamento “passa para o enrlamento LZ, través do ‘apactor de enirade (Cel ¢ pleaded base do tranefitor (i de ‘idamenta polarize pelos restores b+ © Rb-)-O wansitor, tentSo, amplifie 0 sin, antrege-o novomonte boar do colotor (L1-Rel # todo 0 elle s perpetua, enquanto howar snergia sando forneida 20 ciculto,atravis da convenient font do all rmentaglo, A "forme de onda’ fomecide por exe tipo de eu to (que pode sa “rcothida” atravis do capacitor de safc ~ Cs) terol. On1 Reawentacio rouma = OSCILADOR TIPO HARTLEY — Num oxcilador tipo Hartley (eiagrama visio no dmarho 5), wiizamos também um enrol tent, portm dotado dour wring! eanval. Nowa que a parte Superior” do onrolamerto (L1) constitu tambimn carga do aletr (Re). Une parte do sial amplifido polo trator, © 8 noua enrolamento "super pass, por “auto-iviy: (io! pare 0 ido “inferior” do enrolamento (2), través do ‘apacitor de entrada (Ce), & apicado & base (8 poerizads por FR # R-) do transistor, que reamplifiao snl, posbiliando eagle constants. Nese tipo de osilador, exist das me teas bist de se “vecalher" 0 sna orae, Ua dels 6 tre ‘is de um eapacror asad (CH, lgaga 20 eoletor do trans for. A outra mans ~ tambérn muito pation eutizade- & otarse» botinm bsica (L1 + L2], de um segund onroarnanto (o.que contigurard um verdadero wansformeder..b, L3, que, ‘também por IndueSo, "Yecolhe" © smal « 0 apresenta om snus {minal pura ser tiiando ~ por exemplo. poe um atgio #8. ‘guint. Nor, tanto no desanhe & quanto na , que asta com 2 wa Ro sau interior mostra o "percurt'” da realimentagbo ovesira 8 oselcto.. 10 ~ OSCILADOR POR “DESVIO DE FASE” RC — Neste tipo de Cezuito (esquematizado no devariho 6), tanto a ralimantarso ‘quia 2 oorreggo de fase do sna reaplioado & entrada, 8 feito or uma rade de retistores © capacitors, na canfigraqio ro ‘ada no desenho (€ IMPORTANTE notar que, om cireuitos esse tipo, o ganho do ansitor dove ser, necostinment, bet ‘alto, sem 0 que a rolimentarSo no ye dard em nivel sufconte ars a otcilto. A stta com a lee A mostra 0 pereura ‘alimenraeSo, vinda do eoltar do manuitor, pexsando pela ‘dee resistores capacitores ,fnalmanta, aliens & base do \Tarsistor para que © clo sels mantido. sin! finl grado, ode ser "eco" avavés de um capscitor de aids (Cs) ses te ase 6 mone ‘Atéogora, alunos sobre osciadores com aounis um traneitor, ‘porém, com todo feclidede,podemes também consumo ‘sor wand ~ por exemplo ~ doi ransitores(lembrando sempre {ue cad um dele conmtiul wn ampficador.), "ervzanda” 083 ‘ais dates dois amplificadores, ou sop: eplicando a vada de um fenerade do outro @ vice-versa fs “alunos” dever obearr ei ‘tito do BICHO ZOIUDO, no BE-ABA n.0 1}. Vamoe vr alguns ds circuits mais comuns, dase tipo. -MULTIVIBRADOR ASTAVEL — 0 desenho 7 mostra a cont preedo bisa do um multivibredor ative. NEo ve asustam Som ene nome “eaquisita”, pois nfo passem de dois amplifies: ‘Sore "erazados”. como jéexplicomos. Nota, no reuse, que (bala do TR2 6 aplioda, através do Cal, & entra de TRY, ‘tequonto que a afd de THI conetadadertrads do TR2 at ‘is 60 C22. Asim, enquanto howver ners alimentando 0 cite Grito, or dois trenestores/ampliicndores funcionam ome 50 fesern una "googora”, ose): quando um tants “ub or. {2 © outro a “doson,alterando-se esa situs, indeinide: ‘monte. Lemar que, pare um funcionemento cometa, os tran: sistores precisam das convenientes polrizaptes, Aim, Rt & Rb formeam, repectivamente, es polriagbes de bree pare {TRI e TR2, enqumto que ACT = RC respactvaménts, og ‘como “carga” pare 0 cletores de TA 6 TR2 Coma ost ipo 1 orcad 6 sindtrico (not que as "matadesexquerda ed ‘ita do eaquems $60 idlntcas, cod ura “irada pare um Indo", porém, como nar eepelho..), podem “reirar”o sna ‘de saida erm qualquer dos las, germans atravs dot conve: biantas capacitares (Cx ou eZ), Seoplados 2 um dos coletres. " E IMPORTANTE notar que, devido & muniSo de “gangorre” do multivibredor anv, © sinal de salde rum dot ado” & sempre Invertido om rato 9 salda abtida no oun lao, esse meimo instante, ou sj: quando sada da esquerda "Sor be", a da crate “doses, © vier. As sete com a ltrs A danto,ineam os percursos do rellmartag, a urn tena ‘or para 0 outro. Ess tipo de cet orclador, bom com algumas do suas varagsas(mutvibrar isthe o mutivibo ‘dor mono-ativl), 6 muito importante a moderna Elewnica, ois constitu bese de cruitos mas complaxce,utllzades om ‘computaedo ¢ técnica dots, que estudaremos em protundale- dle, quando choger ahora. MULTIVIBRADOR PNP-NPN -- Embors todos ot sxemplot de ‘ireuitos ouciladores dado até agora 8 "aula" tentar sido ‘equeratandos aperas com tansitores NPN, nada impede & sum construefo com transistors tipo PNP, desde que (come ‘vimos na primeira parte da “igfo” sobre os transfsores ~ BE. 1A n.8 6) as polarzaydex sem inverts (basta, paraiso, invertersa 2 "posi das plas ou betera de alimentaro, nt ‘rites, jt que as “nocesdados” da um PNP 0 ds um NPR ‘0 “oposte, em termot de posivo © nogatvo da limana- ‘o.. Exe entetanto um tipo de circuit oxclador que apro- ‘eit, com grande vantagem, esse “antagonism poarizatvo'™ {core dirs @ Oderico..j! Trtase do MULTIVIBRADOR, [PNP-NPN, cujoexqueme bisio erth na lletragfo 8, Notar que 2 tansitor da eaqurde 6 ure NPN, dovidarmantapolarizndo por Rbt+ 0 Rb1-. O sou terminal de colator ox dietamentslighso 2 bese do segundo transistor (que 6 um PNP). Iso quer dae ‘duas coisas importantes: que a safca do primeirowanshstor est ‘aplicads & entrada do sagundo © que o primeira tansstor age ‘ambén, somo so fore a resstines de poarizagfo de bare do segundo. Alm disso, 0 segundo transistor fureions como #8 fossa & carga de celetor do primeiro tnsistor (ell! A sida ‘do segundo wansstor (que se carenvole sobre wou restr de ‘omg di eoleor ~ ReZ), por sua vz, ¢ eplicad & ened ‘rime, através de um acoplament RC simples, formado por RI-a C1. Obtemor,entfo, 0 mezmo "etito gungotra” do exer ‘plo anterior (dserho 7), portm, sagas a0 ovo de transistores “opostos” (PNP © NPN), com uma sense! simplificaeSo no 5 EERE Na RS see 201 eae Wo o [Big te 8 mn Ane sirouito © redugdo na quantidade dt components. 0 sina de sald, nese avo, 6 “ocala! no eoletor do segundo tonal ‘or, eoaels de um capacitor da ids (Cs). ‘A FREGUENCIA (nrTMO) DA OSCILAGAD Et todos as osciladores biscos xempliicdes, poderos axa ‘ar controler ou mudangas sobre 8 Frisnci do inal de sada fe fal tndimero de vezes por sepundo cua o ircuito fax 9 eu rel. ‘mentacfo salda/entrads, ou “rftmo" da ola, -). No exemple sd figura 4, 0 freqGiiaca & dependenta da incstinca (maior ou ‘menor “coneentraglo” ou “forea” dos campos magnéticcs goede for L1 6 L2~ ver BE-ABA 1.0 4). Bobins fenrolamentot) com feampor mignéticos "forts", tendam e reduzir« freqGéncia de ‘scilagdo@ enrolementot com carapos mais faeos, fazer com que 2 freqadncia "oument.. dénten fendmeno oeorre com 0 tipo ‘te exclador exempliicado no dese 5, cup raqiénela depende, baticament, induthncis (intesicade do carmpo maneético gerk ‘a..), mo enrolamento L1/L2... tt San 12 4 nos oxciladores onde 1 realimantaeto & fata por redes RC, 8 froqiaca dopande, diretaments, dot valores dos resistors ¢o2 Decitoree que formam it reder, Se lembrermoe dat ligdet de BEABA n.8 1 2, vamos vetitcar que, quanto malor 0 valor frm ‘microtarads) do um capacitor. ais tampo 0 "icho" lve pare ar teparas ox descrvogares. Por cuto ado, cane malo fr yor Shimico de um resistor acopld atl espactor, moi difculdade « ‘orrent tra par ‘passer ratardand anda, também proporeio ‘almente,« carge ou descarga do capacitor). ss nos leva 8 eon ‘ule que: te 08 capcttores/tesitores presetet ra rede de real ‘montapde de um esciador tverom valores sites, a recuenca do ‘scl sat baie leads ciclo Ima um tempo rlativamente lose pera compltsrse,devide 8 "lentils" de conga ¢ doscrge dos Becitoren de ito valor, través d restorer tambérn os alto ve for.) Por outro lado, s rsistores © eapcitorestverom valor ninos, 9 freqiéncia de oxilngo ers proporcionsimente alta (rmuito rai ices de relimentaeo poder wr relizados por s- gundo, devido ao tempe bem menor que ot capacitors lvarto Para coreires a denotes.) ‘Rasim, na exerplods figura 6,0 "rexponshues™ pla fregién sia sie RT, AZ, R3, Cl, C2e C3. No mullbracor da faure 7, {orf os resistors capacitors (frm Cs Ci2) sda responsive pala treqiénoa, e qualquer “mexid'” em seus valores scarrearé ‘mudanges no “rita” da orcllgdo, No ciruita da figura 8 “ealpa" pelos eventusis modificagBes ma frogitncia dove ser ar bide a RY, Cle Re2. Notar que, nem sempre & necsetio maxie 28 nos valores $0 ‘exos os componente das rodes de ralimentaedo para conseguir ‘= os desjades modifcagGes a freqUénci de osclec. Pora mo: ‘iicagies mais simples, podemos,simplesmente, ataar 0 valor ean a6 waif Jo com slguma inteneao,deseande,& euro,“ (ie para sigue fialidade. Vemor antfo, azar algumae spo (ben, exemplifcande as solupses mais pitas, em Se bloec. Observr,iniisimants, © desanho 9. Em (A) eros um faamplo “ldsico” queremos que o sna redo pelo oxcador {ea Yrequénci, através do uso de components com valores ade ‘qundos, & fol previmente ejusteda para a finlidade..), excite Um sto falante, produzindo um tom de ducio. Na maior dos tlpon de oscladores (como of dos eventos 4, 6 «7, ntenidade Go tinal de slea nfo 4 sufleiante para selonar crotamente Um tt fant. O problems, porém 6 factment resolvido,intercaan- ose, entre 2 sida do oiciador + a altofalente, um circu Impliteador (como jd esudames no BE-A BA n.° 7). No cove mos nos exquvcer, contudo do neeuisirio acoplamenco entre os Gols bios clrcutas, que dove sr feito da mancira muito parece om 0 scoplamonto entre dois simples smpificadores, como jé fetadomos na 22, para da “igdo sobre “rantetores™. No 280 Go exer (desenho 9-8) fol usado um acoplamento R, porém, sam ne 2 OL ges So Er |= | i ‘outros tinct de scoplamanto tambim podom ter etlizedat,de- Pandendo dot carncteristies dos ercutos. Ra veces, como axe Blifies © devenho 98, podemos, para a mesma fralidads gar um ‘toate 0 oscilador, "guase” que dretamenta, através dt twansformador. Nest cabo, evontualmante, 0 previo tranaforms lor pode fazer parte da rede de realimerag3o do onisdor (ver ‘rela do desenho 6, por exempo.. Em alguns casos, «saida 0 rclador & suticientemente “Morte” pars exerar um altotlante "no taps”, dretamente (eam no ‘exemple &C), Um tipo de osclador que se prota» lige dirtat ‘60 da dasenho 8, onus, por example, o sto flants poderia sor ligado entre o emissor de TR2 ¢ 0 posto ds imentanéo, o8 ‘nde, or alguns eat, “no lugar” do ez. 1 devenho 10 mostia eutzo example tipico do como acoptar & sada de um osctador para uma uillzaggo expects, No 0, ‘quoremos que um escilador de bales fraqiincis comand wnt ‘ima ou um eld o qual ~ como i vimes na BE-ABA 0 4 or su vex, podard comandar tras apicager da patincis mut 1 clemades.J. Ne matoria dos creuitos die configranfo, um tien rancor, amplificande a aide do osciedor com o ax «um resistor, de limitegto © polrieaeSo, podors servi de Teanciroe pase 40 te eae Faca vocé mesmo a sua placa de Circuito Impresso com 0 Laboratério_ Completo CETEKIT-CK3 caw SSP vai ate G com 1 raoun C cry conte ‘Fes GRATIS 0 caro “CONFECCAO DE CIRCUITO INFRESSO ™ users 2070) eu oer ANTE ae hota ste wie ncLNE Ao. ge ant. As experiéncias CP) ‘Agora que 0 “sluno” jd confeee, pelo menos, os bases do fare cioramento # 8 crcuitegpm tice dos cadres, nada come pra tear um poueo,fazendo slgumas cxperincis simples mas todet ‘muito elcidstivas), para verifier, "20 vio". ¢ funcionsmento| lesesinteresates importants.) cecultos com tranastres, ‘Sfo sts momapens experiments, que reccmendamcs sa {ita no sister “bara de conetores peratusades”, pera que fr ‘que mais fel» toca de componentes¢ valores, durante as exper ‘mentapées. Em todos os tr creults, o sistema de demon age teri 0/6 adotado nes experiéncic antariores do BE-A BA, ou sp Droouraremos mostrar iodo ce dads “visuals” que 2 “alum” pre- tsa, da mancira mais clara possva, com a iderteagd0 as pina ers @ apurincias dos components, seus “abcgoscoloridor” de valores [na caso de resistors © capacitors, além de most 0 "chapeod” da montagen, propriamence 20 lado do we “esque ta teres", para que © “shina v4, desde agora, prendendo ‘comprar ae repreantapbes exquemsticas com aspect "ral" “coisa”, pois de montada Para fecitar as coisas e econamizarespago de “aul com: Bonen pecas “repetides” (que “enirem”, simultaneament, ), x6 srdo mostrados ume var. ‘a. EXPERIENCIA — MULTIVIBRADOR PNPNPN ACIONAN. BOUM LED © desinha 11 mostra tudo que @ “luna precisa saber ie susan, para a roalizao dows maneagem, Trets c h irulto cua base "tebrica” jf Tol aresoniada no dasoaho 8, Or Prneinals pants a seem observadios so os segues: evidedo ‘com at posgBos dos transitores © do LED \lembrat que os tare sistore abo de polrizor So diferente (um 6 NPN © 0 outro PAP) AteneZo também com a poeridade da bateri. A nurmeraco, de 1 Junto ss segmentos da barra de conetores, 6 mut importan- te, pois fects encontrarsa ot pontos de lias, evitando iver Wee os exquecimentos, cxescOR atu oie & & Fe BS Faas staid or Pain EEE EER MATERIAIS DA 1, EXPERIENCIA, = Un transfor 80548, = Um ronsistor 86307 — Um LED FLVi10. = Um resistor do 470. 1/4 de watt. = Date restores 1KS1 1/4 do wat = Un resistor de 27 x 1/4 de wat = Umeapacitor de 47-F. = Um interuptor simples (chave H-H, min = Uma tira de 8 wots, com 0 respectva “clip” (pad ser subs ‘ula pr pee peqemas, de 1 vs eb, no repervo spore ~ Uma barra de conetores parstusades "Sind", “Weston”, ou simile), com 8 sepmentos. “Terminads as lgacdes (de acordo com 0 “chapaad, cont: + do com atene, const a batons ique 0 inkeruptor. tne sotarenta 0 LED deverd comprar a pica em lampejosbroves © ‘ores, ato de 2 vezes por segundo (pode have lguma variog@o essa frqidncla, devdo bs tolerincies natura dos comporen- tes.) Experiments alterar 08 valores 8 eapacitor de 87. F lige 0 003 sgmientos 3 8 da tara) © do resetor de TKS (ignco ‘etre 0 seyrentos 7 # de bea), comprovendo as alter na froaiineis de oxiee5o, Usando, por exempla, um capacitor de 2.21 F (odo elatroliico), spiced fear em ents, ovorrendo {um lapeo a interalos do viossgundoa! Por outro lado, um ex becitor de 047: F fara com que a8 picadas corm comm grande velocicade,fazondo com que a luz do LED prea “tremer” (por ‘ue, devdo & persstnciaretitana do oho humana, temos certs sificuldade em “scompanhar” osiloeSes muito ripices de he) \Verifque tamtém 0 que aeortece com a tees do valor do resistor taba denio do foes de 1200 8 10K.) Finalmente, compare o cieuita do deeesho 11 com age tei: ca do desento 8. Verifique que, no exeuto experimental, 0 LED ‘stb “enfiado” entre o emissor do transistor PNP e 0 posivo de slimentagfo, funcionando, esi, como ume cage de amsor ou ‘asistor de emissor. 0 resistor de 470 consti 8 carga de color do transistor PNP..O BCS49 (NPN), por sus vex, tom sua ase polarzads pelo retistor de 20172 «x in "sakds (coleror spi {entra (basa) co BC307 através co um resistor de TK, que fe cor linitador,evitando que uma corrente exceave etinis @ bee do segundo transistor. A rede de relimentago RC € com posta pelos componente de valet “stersveis” Gurente 4 tps ‘nes: capoctor de 47. Fe restor de 1K, Fase ae experimen: {abe Que quer, araisndo sempre of rewitados & lar do que ‘008 J6 abrendou’ sobre @ tomsstor come amplifadr © come reese". Mini Furadeira para Circuito Impresso Prrvsunir ica va recat PUBLIRIT mets wns 2 ‘eval nrombawo soa. (aaron) Frc) ot age 8 A eT ‘Scene pea 7a: EXPERIENGIA — MULTIVIBRADOR ASTAVEL ACIONAN 0 UM ALTO-FALANTE [No desenho 12 eso todos os dads para @ 2a. experiéncia, que deve wr relizada (a pari de montage propriate.) cm 08 mesos cuidados jd recomendados pare a prétea anterior. O cl tito & de um multvibrador ativel, cja bese teria 8 fol abor Adda no wearplo do deservo 7. Part os mortagem experiment, ademas car um excelente uso pric, insalandoo cruite numa ‘tixinhe, cota de duss pont de pro de maneie usar 0 oon junto como um PROVADOR SONORG DE CONTINUIDADE, importante avilior pare 0 "alana am vires provas ke componen {Ws a crite, come axpllosremee mai adiont.. A rlarS> de pe cm a st: MATERIAIS DA 26, EXPE RIENCI ~ Dos transisores BCS48 (um doles, por economia, pases ser ‘eaprowitado da experdre anterior. — Dols restores te 21.20 x 1/4 ce wor ‘= Doisreitores de 33K x 1/4 do war = Doiseapecitores de: F Um capacitor etetrlitico de 10; F x16 wt = Um alto-alnte min, com impedtnca de 88. ~ Uma boris de 9 volts (ow eonjunio de phat pecuenas soman- Co voltage idértica..), corm o espactivo “clip” (ee item tan bm pode ser eaprovviaca de experienc anterior. ~ Una bare de conetoresparafusados com 8 soymantos (também Dose se eutlzada ac expeianelaantrion. ~ Duss pontas de prows longs — ume versie © out peta, ‘munis, de fos Gelso relation onaos. Feit todas as Iiaptes conforme mostra 0 deeanho (ated Potiedes dos trarsistores, capacitor detrofico w poleridade da slimentafo..J, contra tudo eom atengfo (bevendo-e nos "i ‘eros ui dos wegmentor ds beta, ora ver we nfo howvetroces (4 esquecimentos. Para uma verficaBo inci de funclonamento, encoste ume outa as extremidodes metas das use pontas do ‘rove. Um apito dard sor auvi, emitso elo alto fate, i : @l eS cee me ee ae uo SPN icuencoe peggeres a es am LB dg B g od canao aus o ceuito est osciando. Contorme é fo explicado ne Dose teice (desert 7), aero do valor do qualquer dos resistors ou capcitores do eiouito (exceta @eetrollign ace slonard madifieseBer ns frequéncia au no “timbre” do tom suelo omitie. Faes, xperimentaimente, essa meiicaBes, vr cand 08 ses efeitos (ATENCAO: para que no scoram dant os transisores, 8 "blxar” os restores orainle do 2X28 pare manos que 47032. Valores multo baixes nesses comporentes Oca sionariam ums corente muito alta straws dos trersistores,cai80%- fo 0 seu squecimentow até «sus inulizeeSsllembrar sempre dos PARAMETROS DOS TRANSISTORES — BEA.BA m0 6.) Compare 0 cireulto prtico (datanno 12] cam 0 tério (dee: ne 7) verfique que sriborsf0 sbeolutarante intense sue Configuasto, com 0 simples srdscimo do akofalant, pra" coolher”e Tater aparece, audtivamente”. o ial de aida rel ‘mental (enire a saida de um Urentetor ea entrada ce outro — © vice-versa. & promovida pols dois capacitors de 1 F- Notar também que 0 om emitido, apes de perfeitamente adie, no muito alto, Isso porque © sinal de sae & retro cletamente: (ver derrho 9), sem que hala um “reforeo” ou amie ea Nizados por um teresa’ Wansitor.Tente, sem mado, "erar” um Peqveno ampliicador de reforo, pare tomar 8 sds (sm) mais forte, usando um tercero tronsstor © basando se no Que voo sprendeu nas “aula” anteriores (No se exinga de polariar cor Ietamenie,resoitar os pardrmetros, ete, cess trcira transite. Recor tamtém sempre 8s formulas da Lei de Oh, quando alk ‘2 colcularcorrentes tontes, para verificr ae 0 reforeasor Or voo! crado nfo ultrapasee of limites méximos permits para o ‘componente que for usado.,, Arfaquesel Esa primeira oper ‘unldade que vost tem de “projetar” umm eiraitine (ends gue ‘simplisimo... por eanta erize préprics.. LUSANDO, NA PRATIGA 0 GIROUITO DA 2a, EXPERIENCIA a Como jf divencr, s 0 “olund™ scondicionr © crcuo do ‘ultvibrador astivel com o alto flame & a8 pontss de prov, ‘uma pequens eaixa fo que nfo 6 cificil de feito) trd om indbs um PROVADOR SONORO DE CONTINUIDADE... Um prowedor deste tipa serve para mostar (autvamart..) 59 um fio, eompanene ou eiruito, eats “dando pastgem” &corrente ou ‘lo, 0 sea: posers, com ele, veifiar @ encontrar “curtos, "thos abertos, testar iodo, transistors € outros componentes, lusndo um pouguinho a “cues”... Ooarven o desenho 13, onde ‘parece 0 nono PROVADOR DE CONTINUIDADE, j6 enaixa- 16", ods bonitinho... Lambrando sempre que a ponta de prove rita corresponde 40 ngaovo ea varmaiha 30 pesiiv, em (A) ve ‘os 4 prove de um diodo. 0 provador dave tear “rudd”, Indcan- do cue 0 diode eith born (recorder 0 sentido de conduc interna ‘um diodo, através ca 30. “aula” ~ 8E-ABAn.° 3), Se, naprova 1,0 clculto “ata”, © diedo exth“pifado (conduzindo no ‘oti "erredo"), muito prowivelmanta "em curte”.. i, no ‘rove (8), com um dodo igado “earrecaments” & pont do oro ‘%, 9 componente 26 estaré om seo rovador amit 0 sna sn. role, faite « prom como em [B), 0 tom de ducio do provacor ‘fo for ouvid, com toda certezao diodoextarédaniticado,po- trim, deta ve, "aberto”, nfo "em aurea" ‘Sequindo © mesmo "iraque”, poderos realizar uma prove rip 1 num capacitor, ligando 8 pontas de prove aos sas termina, ‘como sav em (C). Como ssbernos que um capecitornlo permite 2 4 passagom da corroma entre sous terminals (corente continua, "gue sus places internas Jever estar Kolade polo debtrce (or BE-ABA'n.0 21,0 “apito” do provador na doves pr ‘so, pol, s itso ocorrer, é snl de que capita até "dando ‘Usndo um pouco »imainardo eo relceinio, 9 "luna pode 1 usar 0 prevador constico com o cicuto de 2s, EXPERIEN: CA om wirioeestes muito dtl, 3 EXPERIENCIA — 0 MULTIVIBRADOR PNPNPN COND ‘OSCILADOR DE BAIXISSIMA FREQUENCIA (UMIDOMETAO") » Bierce, voltomos a nox vale do eC BA mortrade 9m erbova no dexerho 8, utizendo 0 “antagonism polaritatvo” (pedo, Dies Gomes..) di um vransistor NPN € futro PNP para, atroés de velimentado entre asf den # entrada do auto (6 vieewers.1, consepuirmos oxilapso. Dents ez, “recom” sinal através be um Pequene ate faleht, co lccado diretmenne como carga de coletor do segundo wanseor. [No clesenho 14, mostramos a experiénca em todos 08 dador aus nacesirios & montagem, com um “strip 238” completo do ‘ire, includ ida sobre @ sua “reupa”[eaxal® pare con ‘epfo do sentorexterno, cu ublidade explicaremos male adi 1. Mes, vamoe ver, niilmante, © material aacosirio MATERIAL DA Se, EXPERIENCIA = Un tranystor BOS48 (pode ser reaproveltado de uma ds expe erent entrires. — Um ranfstor ACI26 (Ateneio:20 contro dos transstores jd utlizados na ouas exeriéneas, wea components & 8 germs nfo nfo de silicio. Obserar 2 pasicSo co ponte inca do terminal de colar). Un resistor do 330 x 1/4 de wart ~ Um capacitor eletroitica de 22. Fx 10 vo, = Uma barra de conetors paratusados com 8 segmentos (pode er ‘eeoroveitada de ums dat experdneis terior CARA ~ aque. con *SRSIO = Mais pedagos de bere de conetors paratusadoy, totalizando 6 ‘uros segments, para a eonfecrio do senor — Dois padagos de flo de cbre, gross mi, cab para ose ~ Uma nie pitta pequena do 1,5 volts be no for poesia arran- ja um suporte para apenas vn pila, 4 “ta” cue pode se ‘Soldaca dietamente 26 eet) (Uma cana plistien peauens, pare abrigar 0 conjure, Frimeiro vamos anaiar 0 cieuito, & depois flaraos da sua pleagio... Comparemos cam o digrama bisico do desenho. ‘A primeira eoiea que s Note (ss observe # “coi com Ho.) 62 ausiocl do rosttor na rode de reslimentaclo lentrs 0 Ccoletor do PNP e a bave do NPN). Esse componente nto # neces Siri, mo caso, devido 00 eto valor da capecitr de realimentaelo (22; F, nfo vendo preciso incur o reitar para rearcae” aca (do capacitor (que 4 ber lets, devido 20 sou valor eleade. A sald do primeivo transistor (eoltor de BC549] rtd acoplada iretamente 8 entre 36 segundo (ACIZE), sm » necedede de um resis limitador feomo ceorrau na 1a, EXPERIENCIA..), pois tenako de elimentacto & muito bala (1.5 vets), no senda ‘anaz de gear correntes muito eleadss, que pudessem prejudicar © correo furcionsmento “de base” do segundo wansitor. Existe sinc uma outa rarfo pra a balna terefo de alimemardo:oato- falant, coloeado como cas de cletor do ACI26, apresenta ume ‘esiténcia Ghmica multo Bexa, © que (de aeardo om & Lei de (Oty), sob temo de allmentacto mals elec, gorarla uma cor rete de coletor maior do que o le és. do warsitor, podendo lenifo denice (lemorem-o des PARAMETROS..). A polaris ‘fo de base do BO5A &formocda avavés do revit de 3K301 © ‘nats 9“resstineia externa” que for alia vor termini do ean Ss (que est, rigorosamente,Inareatado entre orestor de 3K) © 0 posiovo da alimontaoto) iso quer dizer quo, v igarmos um rsstor qualquer, “exter, a8 terminais do sensor, to funelo- ard como stl resistor estvese em sie com reitor de 3K, ‘consituinde onto a soma done dol resistors (0 “extoma” mais ‘de 3K3N| o veircor de ese (de pollen) do BC5AD. (0 princial componente responaivel pela eaincia de orcs fo, como |dcissomos, 6 0 capzitor eletrlitic (0 su valor for lsumentado, frequéncia "esc vice-versa.) por, 0 canine fo de resstores (3X31 mals oexierno.) wmbém tem a a pare. la de reporsobildade, pol € etavts deseo dos resistor Que @ apcitor s crroga pare evar ce cece do oslo. Experian. {abmante io 0: pince 00 sneor redtores de vris aloes dite. antes (de slgune Kit a alguns Mi) © werfique a frequénce de ‘rtlagg0 através dos "toc. toe..”" emitidos pelo altotlant. Exparimente ambi erooetar un dodo, sultanearente, eos ale pinos do sensor, veificando o que a “iesstence” Jo say Sedo Sezsiona no funcionsmento.do eeu ees S| UTILIZANDO 0 CIRCUITO COMO UM “UMIDOMETRO" DDapeis 6 scondicionade diceitinho na cal (vr devocho 18), demos ute @cireuito como UMMIDOMETRO Irecisor de ui ‘adel, da forma que suger 3 ustracéo 18, para a verificerdo das ‘condigées, por exemplo, da terre de um vaso de planta. Bast ‘nflar oF dos pings senses na tara, atraves da ritmo dos "te tec." (bem répidos para tera mi # bem lente pare er = ca.) "mei" 0 nivel de umidace e,emntualment, srg, ara que pinta no “mora de ad ‘Obwiaments, quo a “monsuraedo” & nitidamente qualita © no quantatia (o aparetho nfo “di quanta” da Sgn existe terra do vaso, porém indica, com boa preciso, se» terra est ou no muito sece..(Ae prego que endo laura das saab "da vido". por af, vale a pena » corstruggo do UMIDOMETRO, nem (ue sole eporas pars aukliar na maruteneko plant, alm do “aunvar" os preconceitos que “ex” sinda Postam ter contra sa “omizade" pela Eltron). = [AVISO DO MESTRE: O arsunto TRANSISTOR ainds nfo sco ‘ou... 0 “aluno” que acompantcu dieitinfe,com bastante atan- lo, as “Weber” experiencia ad agora aprecotedis 1d edqurts lume boa base sobre esse inporrantitsino camponente, an seu ineionament ‘bésco, © not svar funeBes eo cit simples {indo exquecendo nures qe todo eiruito complex “nasce” de tim efeuito simples, 20 do ries detox scopladoe entre ha) it “ieder” sobre 0 asunto sequitSo, tatendo nas futures “alas” te owas inporancs funcdes que 0 “bichinno” & capac de exe- uta, além dos chamados “trarsistores espace”... Flquem ator foe,» fo parcum renhura alla. Por enquanto, i podem fr txereitando seus dotes de "projetsta™ tntando ere, or conta Dréprie, alguns clteltnhos (meano Bs cust de um cu tro Components transformado a “umscinha"), pois nas camo "- er pore apronder”. Aina! de conta, um belo dha, rados vas ‘barde 9 sufeiante pars afi precitar ma de “asessoria do mente”, ¢ 6 bom ir se scortumands desde ji... Mas, “quam ‘row, que 0 “curso” ainda va lange pol hé muita cols impor tanto 9 tr shordade (elim do que 2 Eiotrnica modems “cami mba” mats rapidemente do que ports sine, sempre exis ‘20 moves emutos a sere explicate.) aes Bh BIETROMICA (011)217.2257 {DIRETO) fones (011)206.4351 (DIRETO) (o11)223.2037 (CONTATOS) 7 | UMA DUVIDA, \_ PROFESSOR! —= Ss ‘Age RE ABA DA ELETRONICA cmt ecamcesot “pons a sor" 00 Ut io teeham so bem extend pelt "no hres “ines” apenas antiomenie os mata” Embers» forme me J om e pe de para "corps dete alo ja muito cheat fg « repuimenos, prs coe pias lo cnn, 8 ‘puna > als Ent rmx comma © egumie:pam "leans (Fe ur ewtivcaente voor deve “Nise: pt REVISTA BE ABA DA ELETRONICA ‘CAO "UMA DOVIDA. PROFESSOR" RUASANTA VIRGINA. 03 — TATUAPE (Cerosees~ sKorAULO ~ SF. ~ Exper divide ow conta com amir crea pom (epee ment datlopafado oem hs ce frrs a aq iat ¢ far suse ~ Somente wrfo rexpondin a» crn ir concern sttoe realmente Ieeanes ue pemum Stems t mans fo fo repos (Sis gut pomem “smpalr sal os js que ao dip epee 1 aman toad . ‘Nap werk repondidan commas vas por weve not manteremes ‘ergo de coped dees leo. S mandaen envelope espe repose ede eo acne, im egies prea = Qe ner a ree dra sel (uw mops em “0 fer fe} nfo pn lta» mda (oem exer, € dro) Pode dete fe de arma sono mero ern, pr Tse pees un “yond ou ce fm "iri ect amg chap ‘dete aber cue (ok rae mpi fan ur ela itv caper me ae So ate nto anos pegs me ues dy despa branes 6 da Me de i ko py nm wane Segre tcc ta a ron oo one Ghar s Stcweans pe cmos om mama" tps BAA cme Seine Seni neo ms. Aerune 8 moe Fianna clomorertUnpundeaeos moet neo8 <8 ma pt i mtn Sa a point ae ‘mon satan mak) «wi UMA WON ea ple ‘seats sr ont reap le omnes ro Roranwreat geese a ae ‘or met deve. the ave cme “do REA com am soa mre teen sre tr" Pte ‘She edi de mano on pou conan dr er come Weta seme reese Tea Camo yrs mite de REE Femeio LSet" paso SP Coa «ae 28 tn i nde ert roe ‘ami atom pans eas ‘cm or ke st eeu a ves podem ne cen ge na oan, mime, a= at, noe 93980 apa nod, Mb a a ae tr pen icp, VAS ove ie Svs ate renege temas ae ‘Sin at ton wesensemco star per ao ae” Oe Ent) as rete nme pata eae Stet fre a stam oC spc a rr Cw po rr aa i fr ome) or ae mei SE FM coe scone man foe on. 3008 SH ne arms cme 38 ‘toma potting a {amperes pa ns pe “a ss lle se pr Soares eterna leona ‘Seale, centre grea ge! Seen oneal ‘Sov do eeticner on pu cr snes peas) Ae epee ‘rn uta ewe ly ce ico cgt Henao Sites or 9 ao, ona km el nl nap er Smepustoupinee sarratatinen hen me gest ees i rem tt ka ys tin ce mans fan wt, a fr foot “a” prio aomices Seo ck tt ‘penn bl ae ee ero mbit vane ef vrs cre {Pet nerd nepal s Soy Sa oe 0 & Cone ge ‘ak ate Fo re pera mane: Gta de a den i nmi rr Jon om tinted mens oe ae, Folge ta meres) ne a ml ote ae bat ‘Sinn tener cepa? org mo er art ee Ee nice ed non 1 i dot hs «0 os tae ae Ss eae eae oan ts nr ot a ea SEAL awa ye ecm et este dae ‘toi, utero era. MINIPONTE UNICACKD AD HOMEY a’ un sms pan aver (aaa tg bb nus ees ose, geen tn “as” st ‘Frafies cwences on CoRnENTE Svat ceiwetom mt pdms bo na an a “aa” Coa oa evs ome (orp tes ohE ABA 0s) umn ump ng Sb Tilt tae olan er metre meayn atv ean mn Sepa sic m nea er seis pao Compo ee Ben ne oe CO {i aa ps As emt) cc ter es Rebenes gee’ potas or ero inahomre ean Sar Gace ge cee, mle ses pages conn eg pt ie Upengee cone deat Fs Bonto om pope da TNARSTS STS i pin a nis a om ac es 6 tb” een ere de i ‘Cpeneas dot ver ipo tai nom. Vee em ‘ees gas Haren eames on saben Le hoon Seas rcminn imma y om“ lps wi fo (SFist Gate opin + CA temo en pose et eo 100 Sant apie ae lcd eg a Se ‘tas Sen nos et CA 2 rat Sg “apne oe ‘ied mun ip outa memos ada {Yon pom gee G0 recs cata ae a seus nae ass ota oa et ‘eas Se Coit twee’ © ee tae “oman npn ot ‘akan stam, pt serpy a Sens ise penance Take ie wer per com LED fe 25d EA A nade trot ro otf ae om ba x39 deen 3, Pi a pwns ee ee ie Canam vc on ea” np eta een {te po rt rpm ov ng som th ei, ‘Stags hom po nc ss entra cn {onan re ul Pant er ui ea at ‘eornoemimene sim we ape spent eat ac i gee yen tr toe ‘Simei emanate onan fe Seven mmr oe mow hve pet 6 ga Set no te 5 cine ge ast nan prs cae a pear Sin Gaur enone pon emer pov Seheael iat hosel tt a eh 1 éycamat bet Dak men i on dl hon ‘Sup get eemotn en fr nA Ben we sae fre era cm eta eo crest” om ae ‘Sie somes ou pps sna ety ve fare han com ut em sto ph que ore eth {6 Siena ogo nd, ol me 2 ies tient pals prev bass” © LED mete “em™ ‘Souter coms tpt Sompee, sth psn ca oe? ‘tree <0 ao serge mx rv po ae ele on i a esacemisO. poseey moonstone obese adios a” Pome per tere So, te 9 i aod 9 Item monoha = smml) efrseects ncn ts as ‘in er tga ar pee dads wf ane saan ‘eccantieegeaar sa oa en i ne ‘ema oremam Segercrgeeeaes ee ~ aumento na now a a a eto ot elt pnt fo eb denen 16 a © pvilgindo “aluno” do BE-A-BA DA ELETRONICA, até 0 momenta, jt reesbou, na forma de BRINDES, interamente grat: tos, fxados de capes de todas as edits, veliosos components fo ibaldion dese ‘montogens prise, loultr experimental 1 veriticpantobical 6 para lamar, Informa os que apna ‘mora ero “ontrando na escola” (avessdinhor, hin?) we} 2 que o “ano if rcebeu BE-ABA 01 -. Um eanjumto de rsirtores, BE:A.BA n.02— Um conjunto de coasters. BE-ABA r.0 3 Umbra determine para montagins. BE:ABA n.0 4 Fio de cobre asmaltada para a eonfcto do um aetrosin. BE-ABA n° 8 ~ Um DIODO utlizivel nas experdncis « monte gene BEAGA no 6 CHUVALARN, BEASA n.0 7 ~ Plac de Ciroutto Improso para momar ELE TROVELA. Lembeamos, inclusive, ot “alunos” novos, que perderam stat "ule Ines, que a aquisieSo de qualquer deems volumes stra ‘aos, stra do nosso Departamante do Reembolo Portal (ver EXPEDIENTE, na primeira pgina.) dé ceo, automaticamonta, 08 brindes relativos 4s alae” atrasadat culos volumes forum ede. ‘Agora, contudo, na presen 8a aia, aferecemos 20 “sluno” smaia um BRINDE, de inestimiel valor: um TRANSISTOR pare luo geal, que poderd zr wtlando em grande mero de experién- iat © montages (tanto das “aula” j reaizas, quanto das que viedo... Um HIDRO-SENSOR para + montagem do a “Trazrse de um subsiio que vale muha, rambo nancaramen- te (consatam 0 preco de en transistor de ino gral, por a nat lojs.-} sbsolvtamem INEDITO no Brasil, dentro do remo das rovita de Eletrinics! Sem querer jogar confotes sobre nowt Prprinscabepae. podemos afirmar 22 fo! Pel (“tia al fet, qusiramos ou np.) coneegurmotoferecer a vooks ese vallo- 40 BRINDE, porn, todo emperho fol feito nese sonido, por {quo sentimos 9 achamos que VOCES MERECEN, pels fdetidods ‘com que nor seompanham desde o Inicio, pelo enusiema que sempre demonsraram, © pela ato com cue sguom 25 “ous” ‘Disema, If no eomscinho ds presente NOTA, Qu oa “lunes” So privtegiadoe.. Na vordad, nds 6 gus not tonaisoras as! E, para toda 2 equipe do BE-A.8A, um autintie privilapo traba- thar para voc e‘com voots, numa conjugaeso da esfocos e inte roms muito rare (meemo em ecole “se varde ‘Aproveitam bem o BRINDE (ne sepSo FERRAMENTAS E COMPONENTES est6o outras importantes informarSes sobre 0 twansstor da capa., © permancram conesee... Voit som uo, sempre que poset, cortinuareos 8 fornecer eset valent tuxares na forma de components, paras ou subniion.- ‘OEDITOR SOT. im me gr att ong TRANSISTOR) bom on So ame pa gu pm sca Sy regres ep smo een cope has cnn BEA At STROM ‘las pt nani meno prc ota eS Rte TER ENTE GRA. Foto sp eae sp ps0 omptr OCCIDENTAL Sees roe} “> PFERRAMENTAS EX #5 COMPONENTES D> SS oa & Vamos eto alguns avitose egestder importantes pare 0 born spromitamento do BRINDE... Acamoanham twdo comm # maior feng oToqUIBSY op CITOTIEBOG Aenetenie dee: Cre «Q0000 A dispose to dos tominais do trans/torfbrinde obsdece con! (urardo norma! dos components da sre BC, cu sma obser: {ose o compononts or baixo (cam af “pernae” atta pare (quam ala.) « mantendose o lado chato ov chanrede do cr 120 do transistor pare baix, orden dos trina’, do esquerda (para dria, ¢:€ fomisor.B (bee) 0 (coleor. Entre os tranvetoreebinde, estar unk NPN e uniades PNP, portant, eaberd ao “uno” aideniicacto do tipo fo ave Conti, ncusive, xcalence exerci prétco, objeto da pre- tenve solo FERRAMENTAS E COMPONENTES... No coo (de sar um NPN, considers o traetitor cama um equvaionte do {80649 ou “NPN para uto ger” Em sende um PNP, pode sir ‘eonsderado ecuvalente do BC307 ou “PNP de uso gral”. Em ‘ualuer dos cares, 3 utiizacfo do BRINDE serb possiel en ui da experince « monagens do BE-ABA.. 0 essnno 1 mostra, ao centro, 8 aparéncia “externa” do “Bi ho de tis peas”, com a devideIaeiiccdo dos seus teres (ve vole tanza para © tipo NPN qvonto pare o PRP...) Descober. tor ce “names © poses ds pevnas", resta um probleminhe: ‘como ber se ur NPN ou um PNP. Varios ene ansinar @constrapo 0 @ uso de um uiilisino fe ‘imgisino, também.) aparaho de test, cam o qual 0 “uno” Iodert. com grande faclitede, Kona? a potas (NPN ox PNP) do trant/torfbrinds. Lembramos ambi gue, por muitas ‘utrasrazder vale 2 pena a continuo do aparhinho, pots. no ator, durante dosaroler do seu aprendizedo (0 mesmo durante uma sents! “vio profisiona” future, que suguranos pare tude oF tunis “aluror” do BE-ALBA..), por mata ves 0letor Se defrontard com componente sm mateae30, reciando, entlo, te um método prétice ¢ ripe pare a idenifienSo do “bch ano”. Varnos recordar um pouco sobre oF “eaminhos" do coments dentro de um transistor Ivole ‘ambi ure recanauta d “ala” {fo BEA.BA 1.9 6... 0 dosenho 1 mostra a exqueda, 0 simbolo ‘Be um transistor NPN, Logo absico, etd 2 “contigrecdo equive lente des “entranhas” co transite, representade por dole dio- ds, ligndoe extodo com catodo (ver pie. 7 do BEABA 1.06) 6 =— 4 fim en Como J sadoros pels “cdr” sabre os sods @ traetetares, 2 arronte 38 tem “livre passagem” quan 2 junc sericonditora 4 polaizads dvetament,jé que, i splicarmas a carente om sen- {ip Inver 80 do, 0 obwtdcule seri molto grande, @ pouca ‘4 nonfuma eorrente port “stravesar” tl jure (ver BEA 4 10 3). Assin, no transistor NPN, Sedo 3 configuracko dos ‘us “odes intern0s” a corente (no seu satido eanvencions.) ode pew da base pra 0 emiscr, pork nBo no sent contr io. Tambion de hae para 0 coletor @ pasegen & “permite”, dil ‘20s perities pare a cerrente tmbém 280 inverso, oti “re tito” do emissor pera a base ou do eoletor para 8 bose, «impecmento” nas sentidos oporton ete, Pare tciltar 0 entercimanta, no desert 7, at seta vazades (orances) represeniam 0 percura “tie?” para as correntes, Spun ae ets pretes monrem oF "eum GO pe Poxinos, crn apenas um LED, ur reitor, cis pias alge mas “pecinhas” mais, corsinvic um apareho muito simples, dest neo + veritior 0s “Iciidade ow “Bicukdades" que a corrente ‘encanta om seus perursos, CoM © gue laenificoremes, media mom, s0ur jure20 ests polaraaiadlretamente ou Iaveremente camo conseauéncie, dscobre se 0 componente (N0 caso um ‘anattor.}€ do tipo NPN ou PNP, (deseo 2 mostra, 20 alto, a dispose lias Bo dex poucae peat do spars. Or tnicoseuidedos que deve ser tomatoe do. {anea 35 pouces soldapers necessrss, sO quanto 4 posk30 do LED e 2 polardede ds pias Pars ofato de cositicato, reco. mend que apequena pants de prove soa wermelba fidentiiear- Goo posivo) ea gure "acars", pret (cxificando © negative) sua sano um poco ss sua hablidades “aresaras”, 0 stuno” no fncontrard qualqvercifculdede ern “embytr” 0 conjunto nary pequeno tubo (uma embalagem vacia de “Cabin” db certnta bar 2 brincatera..). como mostra 2 parte inferior do desenho. ‘Abrese un poquane ure ne latwat do tuba, fxandose af 0 LED, com colo de epoxy. No funde do tubo, um outro foro deve se tito, pars 2 pazager # fxacBo ca ponts de prova pequent {também pode ser press com adesiva de epoxy). Finalmente, anole de tudo “embutido”,fazse meis um furo, 0 centro co ‘ampe do aubo, para 2 passage do ode gare “jack lve dee ‘eter uns 50 om. para fociltar@ manus) Termvinad as lignes © 0 “erbutimert” do croulto, fara um ‘lpide tite, tocando, momentsnewmente. 2 extremidade mets 8 de pons de prove crn os “denis” da garra “jacaro”. 0 LED ‘deve scender,indcando que nS0 ocorera Invest nt li Set Imerage.. IDENTIFICANDO BRINDE DA CAPA 0 "shuno” i sob 38 posirbes dos “perse”E,B eC do trate tr. 0 dttertia 3 mostra como ve Kentifica um tarsator NPN. Li ‘8, Mncianc.a gars “care” a0 tamioal 8, tocando, com 1 pont de prov, ox teins £ #C. 0 LED dows pormanecer ope ‘do lomo om 2.1. 1, lignado x gar “jcard” 90s torminoe € ‘2 C. # tocandose, com a pants de prove, 0 termina B, 0 LED dove acender. Azim, 20 0 results dor totes Fora mostra dos no desenho 3, 0 transfitor 8 NPM Pare que nS0 acoram div as futures, “aluno” pod provigenciar uma “atguers” de Ken | ihaseg0 ner 0 componsere,colsnde sobre @ “bichinno” um pe quero pedavo de Mia crepe ou eparachapo, « marcarde, sabre (te padacit de fits adie, a lotr Tides de NPN) “it 200 ramiétor for do ipo PNP, 08 rade des tate ser80 ‘or moswadr no deserho 4. Com a gar “jacrs” oad 30 arm. bal 8 do componente, e tocanose, cam 3 ponta de prov, of ter Iningis € 00 C, 0 LED deve scender. Por cuteo la, ligendose 4 gare “Tecré” 208 temminas E # C, ¢ tocendose 0 tering! 8 om a panta de prove, 0 LED deve pormanecerapagedo. Ura vaz “aentieado 0 componente coma PAP, reccmmendese ¢ 318 "et (quatzor”, com um pedacinha de fta asa eta, sobre 2 aval | fo losrov aoe? indeavva do PNB. Todas os testes so muita simples. epidos e seri erro, Pode ‘corer ee alguns casos, dependerno do iraneitor que em ne ‘hvu ds teres 0 LED fiqu® completamente apapeoIapresentar- {om vez dso, um beth mult raze). Entretanto, qualquer (ave sof 2 stuze20, snd tocimerta “parca vl” a diferenca ore LED bem aceso #0 “to ufo” quaseepagedo,dificmente di -xuio morgan a divas. “ano” etencioso fe que scompanhoy bom ax “aules” fi dado.) jd tard parcebida a razSo-de 0 LED scondor ov rio, de. ° vide 20 fto dos dodos “interno do transistor extarem ou ilo ‘corn as was “tora snbicat” no maura sent de que sénbotice © LED. £m cutras palvra: © 0 diode “interno” do transitor exter a favor da pesagem do Corrente, o LED do apareino acer. ‘caso contrrie, 0 LED permanece anagado. 0 “nome tensa” ‘Que se di a um aparshho de texte dene tipo ¢ PROVADOR DE CONTINUIDADE {id nae sxperiocias co parte teérics da presente “ele” tami fol eninado 0 aprovetamenta de um des eeu {ws osiedares emt como PROVADOR DE CONTINUIDADE. apenas que, naquele apareipo, 2 “informacto” wa aust, lanquanto, no oradecrite,»“informacta visa NAO PERCA ESTA OFERTA UNICA! GRATIS — GRATIS — GRATIS — GRATIS — GRATIS — GRATIS CURSOS DE: CONFECCAO DE cIRCUITOS IMPRESSOS, ‘SOLDAGEM E MONTAGEM INFORMAGOES € INSCRIGOES FONE (011) 221-1728, ASSINE HOJE MESMO BE-A-BA de: SUSTRONMICS Fat se outnete ferciein « tages (apes Se aon), ee» bo ‘ mmer«endein pr second om eter, apes np, esa nem oe er coupon, rarer pnt ten pdt ati st WOR BS IRECREIO.- Oren enton ex emer (oman pr, ‘HORA Do RECREW o "weal i) le wns ger sr Siete ooo eeics hoy = emmy gre ope i os do "opameto nope: Or treme ete pe sth AEABA DAELETRONKCA SECAO "HORA DO REEREWD™ Un SANTA VIRGOMA, 403 TATUAPE Cepaited SKO PAULO 3° Hes vee ot mit ps «covet wera cm wt tor onpitr do tee are valenge CEP se Teme eae thse Sen gute fps eto UWA DOVE Darmoresion. TATENGAO TURMA. Vor, gut par « HORA DO RECREWO. 2 remade] Yotencs fens a0 fa! do UMA DUVIDA. PROFESSOR! Devi & antce Arce cm qu s its 6 posi, um amet Reno de 9D Het & me tiv na pete dos commends ds tor erat oites nano ava Mier hen ne ten Fo Fn te pa (or ane tan eee bar oe Boras TR Conmnate Oem, a = a= “Gomer” Annis Amare Bonet Man Car Von = NIC HOBEY a) pa ue te Seu nen oman See Ra een Tot 1 foe" ets ap 2 ‘neu eo see pe cerlenfaion aie eae ee Stas Soha Bes et masse men steno fe ean LUNE FEAGADA | NOTA OX REDAGKO! — 0 Aber TIRUROC pe to compe | tf te ARO Seeerecmpeniics = raccae | GUDY) wnt guna ame ar asocaiiee | menses 1e-theky Soren ls fem NOTA DA REDACKO: ~0 aa sx | ROMMUNTE canat wile MUFTO Seo mMnce, gun | Este tewme Smead | Te Soe Sekimemes | moe ae ee: Iicatey Qasr arao ape de wa | endunas © Catobo FLAYTRONIC, tbs Speed de went tee | Sette ord Se oxo steers Qe aes ott” ots ‘i oma tpt stein ae ee te ge Meo Sue — Rus fig AT tssod “ean Tapes MA 7 uno ASSELTA (oe de te ‘Ama encom Se. enon PECAOS NUMEROS ATRASADOS AO NOSSO DEPARTAMENTO DE REEMBOLSO POSTAL uansroneNtA Sp ie hs 5 INICIACAO AO HOBBY CP) ‘DUAS SENSAGIONAIS MONTAGENS PRATICAS, PARA O "ALUNO" EXERCER OS CONHECIMENTOS TEORICOS JA [ADQUIRIDOS SOBRE OS OSCILADORES! ‘Coro sempre ocore nas “suas” co BE-ABA, chegou ahora de “sare pritiea, 08 conceitos tebrioor [fk explicador (tanto ne prosonte “aula” qlanto nas anteriores... Seleconamos dust mon ‘gens defnitas,eujos routados finale devers sgrecar muito 208 “alunos”, pois tratando aparethos muito interesante, ¢ ‘ques prestim para bons brincadeiras, este pare cemonstr apes fm “Feiras de Cites” ov stivdade> dese Ugo... Ao fi de cade ums dis montages, sero dadas aigumas expioases sabre o fun loramento des circuits, usando 0s concetos jd estos. An sural algum ponto ou component ain nfo aberdado,explicare ‘mos breverente a wus funcHo, para que &"sluno" nfo flava "don ance". Futuramente, em "litle" especies, detalharemos: ‘eres ponios e componers qu, inevitavelmente,coloca a "car 104 frente don bois... Vamos, ano, cos cireutoe pdtens: uma ‘tints “maquina de dar reader” » um poqueno taraminor ‘az leva aus vez 8 um receptor cerca cmurs (AS), sm 1 nacessidade de fe... Js. MONTAGEM — RISADIM — (A CALKA QUE fi..) Com a utiluaedo apenas de components © conesitot teiricar 18 abordados nas “Tiger do BEABA, 0 “aun” pose constr lm clreulto oxiledor de resultado interessntirimo! Ur tranals tor, um tahsformador, um alto-alate, mais alguns resistors ca- Daclores, fo sufclentes pare montar um verdsdeirs "miquine erie" E iso mesmo: um aparaths qua "dé recat”, de eeito ‘muito emalhante 90 daqueles “sacor de rene” que a mogad ust Tratase, 6 aro do um brinqued, ou sia: 0 seu uso priico ‘th volta apenas pare 2 dverio, ertretanto, 0 “aluno” prer- (Gerd muito ~ ra peitica~ sobre funcionamento dos oclacers, {com a sus construedo (eld de, # claro, tornare uma verdadeira stra" em testis © reuries de amigos, onde @ ISADINA urd’ reros erteza ~ grande auceno. Se corotamente monta- do « “scondiconado”, 0 RISADIM flcars poquena utilence fara ser levado no bolo, onde, com ura pequena « breve press sobre um Interuptor "pushbotiam”, © “shine” poderd “dice tar" gegulhad sletrOnica era pelo circuit, fazendo com que ‘ods 9 essoss proximas figiem procurande “quem ests danco ‘agua risadaora-oads..". USTA DE PEGA. = Um transitor ACI26 (Atenpto: wate

You might also like