Tema: Edukimi nderkulturor dhe i te drejtave te njeriut ne shkolle.

Nentema: 1. Kategorizimi i te drejtave te femijeve.

2. Disa data te shenuara te historise se te drejtave te njeriut.

PUNOI: HASAN GJONAJ

KLASA: X-4
LENDA: QYTETARI
Fëmijë është çdo individ nën moshën 18 vjeç (përveçse në vendet ku ligji i zbatueshëm për fëmijën ndryshon) dhe ka
të drejtë për çdo të drejtë të përcaktuar në Konventën për të Drejtat e Fëmijës.

Çfarë janë të drejtat e fëmijëve?

E drejta është si një marrëveshje ose kontratë e vendosur ndërmjet personave që zotërojnë një të drejtë (shpesh të
referuar si "mbajtësit e të drejtave") dhe personave ose institucioneve që më pas kanë detyrime dhe përgjegjësi në
lidhje me realizimin e asaj të drejte (shpesh të referuar si “bartës të detyrës”.) Të drejtat e fëmijëve janë të drejta të
specializuara të njeriut që zbatohen për të gjitha qeniet njerëzore nën moshën 18 vjeç.

Universalisht të drejtat e fëmijëve përcaktohen nga Kombet e Bashkuara dhe Konventa e Kombeve të Bashkuara për
të Drejtat e Fëmijës (UNCRC). Sipas KDF-së të Drejtat e Fëmijëve janë të drejta dhe liri minimale që duhet t'u ofrohen
të gjithë personave nën moshën 18 vjeç, pavarësisht nga raca, ngjyra, gjuha gjinore, feja, opinionet, origjina, pasuria,
statusi i lindjes ose aftësia dhe për këtë arsye zbatohen për të gjithë njerëzit. kudo. OKB-ja i gjen këto të drejta të
ndërvarura dhe të pandashme, që do të thotë se një e drejtë nuk mund të përmbushet në kurriz të një të drejte
tjetër.
1. Kategorizimi i te drejtave te femijeve.

Konventa për të Drejtat e Fëmijës përfshin katër shtylla kryesore - të

drejtën për mbijetesë, të drejtën për mbrojtje, të drejtën për zhvillim
dhe të drejtën për pjesëmarrje. Këto të drejta bazohen në parimin e
mosdiskriminimit dhe të gjitha veprimet duhet të jenë në përputhje
me interesin më të mirë të fëmijëve.

1. E drejta për mbijetesë

Që në momentin e parë të lindjes, fëmijët kanë të drejtën e jetës. Ata
kanë të drejtën e një emri dhe shtetësie të regjistruar. Ata kanë të
drejtë të kujdesen dhe të mbrohen nga prindërit e tyre dhe të mos
ndahen nga familjet e tyre. Qeveria duhet t'i mbrojë këto të drejta dhe
të ofrojë shërbime bazë që fëmijët të mbijetojnë dhe të lulëzojnë. Kjo
përfshin kujdes shëndetësor cilësor, ushqim të përshtatshëm për
moshën, ujë të pijshëm të pastër dhe një vend të sigurt për të jetuar, si
dhe akses në mundësitë e ardhshme për zhvillim.
2. E drejta për mbrojtje

Pasi fëmijët lindin dhe mbijetojnë, ata kanë të drejtë të mbrohen nga të gjitha format e dëmtimit, përfshirë dhunën në
familje. Ata duhet të mbrohen nga dhuna fizike dhe frikësimi psikologjik, qoftë brenda dhe jashtë familjeve të tyre. E
drejta për mbrojtje përfshin gjithashtu mbrojtjen nga puna e fëmijëve, detyra që janë të rrezikshme ose pengojnë
edukimin e tyre. Gjithashtu, fëmijët duhet të mbrohen nga substancat dhe drogat e dëmshme. Një aspekt tjetër i
rëndësishëm është mbrojtja nga trafikimi, kontrabanda, rrëmbimi, abuzimi seksual dhe të gjitha format e shfrytëzimit
ndaj fëmijëve. Qeveria gjithashtu ka për detyrë të sigurojë që fëmijët viktima të rehabilitohen dhe të riintegrohen me
dinjitet në shoqëri.Për sa i përket procesit të drejtësisë, çdo fëmijë ka jo vetëm të drejtën për trajtim të drejtë, por edhe
vëmendje unike ndaj nevojave të fëmijëve, që do të thotë se çdo procedurë ligjore duhet të marrë parasysh interesin më
të mirë të fëmijëve.Për fëmijët e ndarë nga familjet e tyre, ata kanë të drejtë të mbrohen dhe të kujdesen për to në lidhje
me përkatësinë e tyre etnike, gjuhën, fenë dhe kulturën. Në kohë lufte, çdo fëmijë duhet të mbrohet nga lufta ose nga
bashkimi në luftime. Kur fëmijët janë refugjatë, ata duhet të kenë ndihmë dhe mbrojtje të veçantë.
3. E drejta për zhvillim

Një fëmijë sot është një i rritur i së nesërmes. Arsimi dhe zhvillimi janë të drejta thelbësore. Kjo duhet të fillojë me
të drejtën për akses në shërbimet e zhvillimit të fëmijërisë së hershme dhe akses në informacion nga burime të
ndryshme me prindërit përgjegjës për dhënien e udhëzimeve. Ndërkohë, fëmijët me nevoja të veçanta si fëmijët
me aftësi të kufizuara duhet të kenë të drejta të barabarta për zhvillim dhe arsimim që u mundëson atyre të
realizojnë potencialin e tyre dhe të marrin pjesë kuptimplotë në shoqëri. E drejta për zhvillim përfshin gjithashtu
mundësinë për të çuar më tej aftësitë e specializuara dhe aftësitë fizike dhe mendore që u hapin atyre rrugë për
një të ardhme më të ndritshme dhe për të realizuar ëndrrën e tyre.
4. E drejta për pjesëmarrje

Fëmijët janë anëtarë të shoqërisë. Ata mund të jenë në përmasa të vogla,

por kanë plotësisht të drejtën të shprehin lirisht mendimet, pikëpamjet dhe
opinionet e tyre dhe të marrin pjesë në shoqëri, veçanërisht në fushat që i
prekin. Zërat e tyre duhet të merren seriozisht në përputhje me moshën dhe
pjekurinë e tyre.Çdo fëmijë dhe i ri ka potenciale të pamatshme. Ndërkohë
që qeveria duhet të lehtësojë dhe mbështesë pjesëmarrjen e fëmijëve dhe
të rinjve, të gjithë duhet gjithashtu të ndërmarrin veprime për të
mbështetur fëmijët dhe të rinjtë që të marrin pjesë dhe të ushtrojnë
agjencinë e tyre pasi ata janë gjithashtu forca kryesore lëvizëse në sjelljen e
ndryshimeve pozitive në shoqëri.
2. Disa data te shenuara te historise se te drejtave te njeriut.

Fillimisht, njerëzit kishin të drejta vetëm për shkak të anëtarësimit të tyre në një grup, siç është një familje. Më pas, në
vitin 539 para Krishtit, Kiri i Madh, pasi pushtoi qytetin e Babilonisë, bëri diçka krejtësisht të papritur i liroi të gjithë
skllevërit që të ktheheshin në shtëpi. Për më tepër, ai deklaroi se njerëzit duhet të zgjedhin fenë e tyre.
Cilindri Cyrus, një pllakë balte që përmban deklaratat e tij, është deklarata e parë e të drejtave të njeriut në histori.Ideja e
të drejtave të njeriut u përhap shpejt në Indi, Greqi dhe përfundimisht në Romë.

Përparimet më të rëndësishme që atëherë kanë përfshirë:

• 1215: Magna Carta - u dha njerëzve të drejta të reja dhe e bëri mbretin subjekt të ligjit.
• 1628: Peticioni i së Drejtës - përcakton të drejtat e njerëzve.
• 1776: Deklarata e Pavarësisë së Shteteve të Bashkuara - shpalli të drejtën për jetën, lirinë dhe kërkimin e lumturisë.
• 1789: Deklarata e të Drejtave të Njeriut dhe Qytetarit - një dokument i Francës, që thotë se të gjithë qytetarët janë të
barabartë para ligjit.
• 1948: Deklarata Universale e të Drejtave të Njeriut—dokumenti i parë që rendit 30 të drejtat për të cilat gjithkush ka të
drejtë.

Dita e të Drejtave të Njeriut festohet nga komuniteti ndërkombëtar çdo vit më 10 dhjetor. Ajo përkujton ditën në vitin
1948 kur Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara miratoi Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut.