Gr 10

Elektromagnetiese golwe
 Vorm wanneer elektriese ladings vinnig ossilleer

 Elektron wat op en af vibreer in vertikale vlak

produseer 'n elektromagnetiese golf wat wegbeweeg
daarvan teen 90°
Elektromagnetiese golwe
 Elektron verander posisie en snelheid

 Elektriese en magnetiese velde het voortdurend

veranderinge veroorsaak

 Induseer ander magnetiese en elektriese velde

Elektromagnetiese golwe
 Dwarsgolwe – veranderende magnetiese en elektriese
velde is reghoekig op mekaar

 Elektromagnetiese golwe kan deur materiaalmedium

en vakuum beweeg

 Reis teen 3 x10 8 ms -1

Elektromagnetiese spektrum
 Bestaan uit elektromagnetiese straling – strek van
kortgolflengte gamma en X-strale tot langgolflengte
radiogolwe
Elektromagnetiese spektrum
 Verskillende tipes elektromagnetiese straling –
geproduseer deur verskillende metodes

 Dit behels vibrasie van gelaaide deeltjies

 Kenmerke – refleksies, breking, diffraksie,

interferensie en polarisasie
Bronne van elektromagnetiese
golwe
 Gammastrale – geproduseer deur energieveranderinge
binne kerne
 X-strale – geproduseer deur energieveranderinge van
innerlike orbitale elektrone
 Sigbaar en ultraviolet – geproduseer deur
energieveranderinge in buitenste elektrone
 Infrarooi – veranderinge in vibrasie-energie van
molekules
 Mikrogolwe en radiogolwe – vervaardig deur ossillasies
van vrye elektrone in materie
Eienskappe
 Gamma ( γ ) – grootste penetrasiekrag

 X-strale – dring sagte weefsel binne maar geabsorbeer deur digte

materiaal bv been

 Ultraviolet – son straal groot hoeveelhede uit maar word deur

osoonlaag geabsorbeer

 Sigbare lig – word sterk deur die son uitgestraal, maar word nie
deur die atmosfeer geabsorbeer nie

 Infrarooi – word nie deur die oog waargeneem nie en wanneer dit
deur materie geabsorbeer word, styg die temperatuur
Eienskappe
 Mikrogolwe en VHF (baie hoë frekwensie) wat gebruik
word vir radar, FM-radio, TV en selfone
 Grootte kan wissel van grootte van 'n kat tot grootte
van 'n vlooi vir mikrogolwe en FM - grootte van 'n
motor
 Mikrogolwe het kort golflengtes – kan nie buig nie

 Radiogolwe – lang radiogolwe kan afwyk

Dubbele aard van
elektromagnetiese straling
 Het 'n golfaard - gegenereer deur vibrerende bron, het
dwarsgolfbeweging, interfereer met mekaar

 Gee ook soos deeltjies op wanneer dit met materie

omgaan

 Foto-elektriese effek – vrystelling van elektrone vanaf

oppervlak van 'n metaal wanneer lig op metaal skyn
Foto elektriese effek
 Deeltjies van elektromagnetiese straling – fotone

 Foton – deeltjie ligenergie

 Elke foton het 'n bepaalde hoeveelheid energie

 Direk eweredig aan sy frekwensie

 Energie van foton
 Gebruik formule om energie te bereken

 E = hf waar E = energie van foton (J)

h = Planck se konstante (6,63 x10 -34 Js -1 )
f = frekwensie (Hz)

ℎ𝑐
 Kan ook gebruik 𝐸=
λ