Rrjetet Kompjuterike

Çfarë është një rrjet kompjuterik?

Një rrjet kompjuterik është një grup nyjesh ose pajisjesh kompjuterike të ndërlidhura që
shkëmbejnë të dhëna dhe burime me njëra-tjetrën. Një lidhje rrjeti midis këtyre pajisjeve
mund të krijohet duke përdorur kabllo ose media me valë. Pasi të krijohet një lidhje,
protokollet e komunikimit -- të tilla si TCP/IP, Protokolli i Transferimit të Postës së
Thjeshtë dhe Protokolli i Transferimit të Hipertekstit -- përdoren për të shkëmbyer të
dhëna midis pajisjeve të rrjetit.

Shembulli i parë i një rrjeti

kompjuterik ishte Rrjeti i Agjencisë
së Projekteve të Kërkimit të
Avancuar. Ky rrjet i ndërrimit të
paketave u krijua në fund të viteve
1960 nga ARPA, një agjenci e
Departamentit të Mbrojtjes të SHBA.

Një rrjet kompjuterik mund të jetë

aq i vogël sa dy laptopë të lidhur
përmes një kablloje Ethernet ose po
aq kompleks sa interneti, i cili është
një sistem global i rrjeteve
kompjuterike.
 Ndërtimi i një rrjeti kompjuterik
Pajisjet e bashkangjitura në një rrjet kompjuterik përdorin adresa IP që zgjidhen në
emra pritës përmes një serveri të sistemit të emrave të domenit për të komunikuar me
njëri-tjetrin përmes internetit dhe rrjeteve të tjera kompjuterike. Një shumëllojshmëri
protokollesh dhe algoritmesh përdoren gjithashtu për të specifikuar transmetimin e të
dhënave midis pikave fundore.

Sistemet e rrjetit duhet të ndjekin standarde ose udhëzime të caktuara për të

funksionuar. Standardet janë një grup rregullash të komunikimit të të dhënave të
kërkuara për shkëmbimin e informacionit midis pajisjeve dhe janë zhvilluar nga
organizata të ndryshme standardesh, duke përfshirë IEEE, Organizatën Ndërkombëtare
për Standardizim dhe Institutin Kombëtar të Standardeve Amerikane.

Një rrjet kompjuterik duhet të projektohet fizikisht dhe logjikisht në atë mënyrë që të
bëjë të mundur që elementët e rrjetit themelor të komunikojnë me njëri-tjetrin. Ky plan
urbanistik i një rrjeti kompjuterik njihet si arkitektura e rrjetit kompjuterik.

Më poshtë janë dy arkitekturat më të zakonshme të rrjeteve kompjuterike:

Client-server. Ky model përbëhet nga shumë klientë -- ose nyje -- ku të paktën një
nyje rrjeti vepron si server qendror. Klientët në këtë model nuk ndajnë burime, por
kërkojnë serverin qendror, pasi të gjitha burimet janë instaluar në të.

Peer-to-peer (P2P). Çdo pajisje e lidhur në këtë rrjet sillet si klient, si dhe server, dhe
gëzon privilegje të ngjashme. Burimet e secilit koleg ndahen në të gjithë rrjetin, duke
përfshirë kujtesën, fuqinë përpunuese dhe printimin. Shumë kompani përdorin
arkitekturën P2P për të pritur aplikacione me memorie intensive, të tilla si interpretimi
tredimensional, në pajisje të shumta rrjeti.
 Llojet e rrjeteve kompjuterike
Ekzistojnë disa lloje të rrjeteve kompjuterike. Cili rrjet përdor një organizatë varet nga faktorë të
tillë si numri i pajisjeve, llojet e sistemeve operative, mjeti i transmetimit i përdorur, topologjia e
rrjetit, distanca midis secilës pajisje dhe shkalla e tyre gjeografike.

Disa shembuj të rrjeteve kompjuterike janë si më poshtë:

LAN-et. LAN-et ndërlidhin pikat fundore në një domen të vetëm. Shembuj të LAN-ve
përfshijnë shkollat, spitalet dhe ndërtesat e zyrave.

WAN. WAN-të ndërlidhin shumë LAN dhe përfshijnë zona më të mëdha gjeografike, si
qytetet, shtetet dhe shtetet e mëdha.

Rrjetet e zonave metropolitane (MANs). Një MAN lidh burimet kompjuterike në

një zonë të madhe gjeografike, siç është një qytet.
Rrjetet e zonës së ruajtjes (SAN). SAN janë rrjete të specializuara dhe të dedikuara
që lidhin pajisje dhe burime të shumta të ruajtjes së të dhënave me performancë të lartë.
Ato ofrojnë siguri të integruar dhe akses në nivel blloku. Një SAN ofron rikuperim nga
fatkeqësitë, sepse përfshin pajisje të ndryshme ruajtjeje, të tilla si disqet e diskut, kaseta
magnetike dhe ruajtje optike.

Rrjetet e zonave personale (PAN). Një PAN përdoret nga një person për të lidhur
pajisje të shumta, të tilla si printera dhe skanerë.

WLAN-et. Ky është një grup pajisjesh të bashkëvendosura që përdorin transmetim

radio në vend të lidhjeve me tela.

Rrjetet e zonës së kampusit (CAN). Një CAN është një koleksion i LAN-ve të
ndërlidhura që përdoren zakonisht nga organizata më të mëdha, të tilla si qeveritë dhe
universitetet.

Rrjetet private virtuale (VPN). Një VPN zgjeron një rrjet privat mbi një rrjet publik
për të përmirësuar privatësinë dhe sigurinë e një lidhjeje rrjeti.
Rrjetet optike pasive (PON). Një PON është një rrjet me fibra optike që ofron akses
me brez të gjerë për përdoruesit fundorë.

Rrjetet e ofruesve të shërbimeve. Këta janë ofrues të rrjetit që u japin klientëve

kapacitetin dhe funksionalitetin e rrjetit. Ofruesit zakonisht përbëhen nga kompani
telekomunikacioni, bartës të të dhënave, ofrues të shërbimeve të internetit dhe ofrues të
televizionit kabllor.

Rrjetet Cloud. Ky është një lloj WAN, por infrastruktura e tij ofrohet nga një shërbim i
bazuar në renë kompjuterike, siç janë Shërbimet Ueb të Amazon. Rrjetet cloud janë një
qasje standarde për rrjetet moderne.