Eşdeğer devre parametrelerinin tespiti

ρ l1 ρ l2 R1 l1 A2 l1 N 1 A2 I 2 N 1
R1 = R2 = =
R2 l 2 A1
= = =
A1 A2 l2 N 2 A1 I 1 N 2
Sargı uzunluğu sarım Kesit, içinden geçen
sayısına orantılıdır akım ile orantılıdır
2
⎛ N1 ⎞
R1 = R2 ⎜ ⎟ R1 = R2' Req = 2R1 = 2R2' X eq = 2 X 1 = 2 X 2'
N
⎝ 2⎠

Prof. Dr. Güngör Bal, gunbal@gazi.edu.tr Gazi Üniversitesi 1

 Eşdeğer devre parametrelerinin tespiti
Parametrelerin tespiti için iki deney yapmak yeterlidir:

•Açık devre (boş çalışma) deneyi

•Kısa devre deneyi
Açık-devre deneyi: Nüve kayıpları deneyi, demir kayıpları deneyi, uyartım
deneyi, yüksüz çalışma deneyi veya boş çalışma deneyi olarak da
adlandırılmaktadır.
Bu deney anma şartlarında nüve kayıplarını ve mıknatıslama reaktansını belirlemek
için yapılır.

Kısa-devre deneyi: Empedans veya bakır kayıpları deneyi olarak da adlandırılır.

Bu deneyin amacı transformatorun sargılarındaki güç kayıplarını (bakır
kayıplarını) ve sargıların empedanslarını belirlemektir.

Prof. Dr. Güngör Bal, gunbal@gazi.edu.tr Gazi Üniversitesi

 Açık-devre deneyi (open-circuit test)
Gc ve Bm (veya Rc ve Xm) değerlerini tespit etmek için şekildeki yaklaşık eşdeğer
devreye ölçü aletleri bağlanır. Bu yaklaşık devrede primer sargı empedansı
mıknatıslama empedansından çok küçük olduğundan primer sargı empedansında
düşen gerilim çok küçük olmaktadır. Bundan dolayı mıknatıslama empedansı öne
alınarak kaynağa paralel duruma getirilmiş ve böylece hesaplama işlemi
basitleştirilmiştir. Genellikle transformatorun düşük gerilimli tarafından yapılır.
I 2' = 0
I oc Poc
A W
+ Iφ Req jXeq +
Ic Im

V Gc jBm V2'
Voc

- -
Voc = Vanma ve I 2' = 0

Prof. Dr. Güngör Bal, gunbal@gazi.edu.tr Gazi Üniversitesi

 Açık-devre deneyi (open-circuit test)
Bu deneyde, sekonder sargı uçları açık (yüksüz) iken primer sargısına anma
frekansında anma gerilimi uygulanır.
Gerilim, akım ve güç değerleri ölçülerek parametrelerin değerleri hesaplanır.

Poc = Voc2 Gc
Poc
Gc = 2
Voc
1
I oc
Yoc =
Voc
(
= Gc2 + Bm2 )2

Bm = Y 2 oc − Gc2

Prof. Dr. Güngör Bal, gunbal@gazi.edu.tr Gazi Üniversitesi

 Kısa-devre deneyi (short-circuit test)
Deney için şekildeki yaklaşık eşdeğer devreye ölçü aletleri bağlanır. Sekonder sargı
uçları kısa devre iken primer sargıya anma geriliminin çok küçük bir değeri
primerden anma akımı geçinceye kadar uygulanır. Gerilim, akım ve güç değerleri
ölçülerek sargıların dirençleri ve kaçak reaktansları hesaplanır.

Psc Vsc
Req = 2 Z sc =
I sc X eq = Z eq2 − Req2
I sc
I sc Psc I 2'
A W
+ Iφ = 0 +
Req jXeq

+
V Gc jBm
Vsc

- -
I sc = I anma ve V2' = 0
Prof. Dr. Güngör Bal, gunbal@gazi.edu.tr Gazi Üniversitesi