344 WNNL

Dlaczego przywództwo jest ważnym elementem dowodzenia?

Przywództwo i dowodzenie to dwa różne koncepty, choć brzmią podobnie.

Przywództwo obejmuje działania jednostki, która dzięki autorytetowi, specyficznym cechom
charakteru oraz zajmowanemu stanowisku, narzuca swoje przekonania, kieruje, scala i
motywuje grupę. Nie jest to jedynie kwestia pozycji, ale przede wszystkim umiejętności i
cech osobistych. Przywódca może być każdy, niezależnie od zajmowanego stanowiska.
Dowodzenie z kolei, jak opisuje Politechnika Rzeszowska1, to proces, w którym wyznaczony
wcześniej dowódca narzuca swoją wolę podwładnym, ponosząc pełną odpowiedzialność za
użycie sił i decyzje podejmowane w ramach tego procesu. Ta odpowiedzialność nie może być
delegowana ani podzielana. Analizując obie definicje, możemy stwierdzić, że mimo pewnych
podobieństw, przywództwo i dowodzenie różnią się istotnie. Każdy przywódca może dobrze
pełnić rolę dowódcy, ale nie każdy dowódca automatycznie posiada cechy niezbędne do
bycia dobrym przywódcą. W procesie wyboru dowódcy decyduje zazwyczaj władza
centralna, podczas gdy przywódcę często wybierają ludzie, kierując się jego charyzmą,
zaufaniem czy umiejętnościami. Dowódca odnosi więcej sukcesów, gdy potrafi jednocześnie
pełnić rolę przywódcy. Brak cech charakterystycznych dla przywódcy zwiększa ryzyko
niepowodzenia w pełnieniu tej roli.
Napoleon Bonaparte, wybitny wódz i strateg, był również wzorcem przywództwa dla
swoich żołnierzy. Przez ponad dwie dekady, od oblężenia Tulonu aż po klęskę pod Waterloo,
Napoleon pozostawał blisko nich. Wyrósł w szeregach armii, posiadając głęboką wiedzę na
temat sztuki wojennej, dzieląc z żołnierzami głód, zimno i poświęcenia3. Jako postać zapisana
w historii jako wybitny dowódca, strateg i legislator, Napoleon przyszedł na świat 15 sierpnia
1769 roku w Ajaccio na Korsyce, jako syn adwokata Carla Bonaparte i Letycji z domu
Ramolino. Od najmłodszych lat kształcił się na wojskowego, uczęszczając do szkół w Brienne
i Paryżu; tam też w 1786 roku ukończył naukę, otrzymując stopień podporucznika artylerii.

1
https://wlewicki.v.prz.edu.pl/download/vUJmY2BjNFWCJFTCcXFHEjH2Q4PBIwNCwzJQwsdxouOBw5Z3cMKHkU ,tYK
HM7Azo7EmgXdzwWMT0zei9scRUNbyYmKA1jLXp1Yk9_NQ/sily_zbrojne_zarys.docx
2
R.Bielecki – „Wielka Armia Napoleona”

W okresie Rewolucji Francuskiej w 1789 roku Napoleon szybko awansował, zasłużony m.in.
podczas oblężenia Tulonu w 1793 roku, co zaowocowało jego szybkim mianowaniem na
generała brygady. W 1795 roku, w trakcie stłumienia rojalistycznego powstania, ponownie
udowodnił swój talent dowódczy, co zaowocowało awansem na generała dywizji.2 Mimo
podziwiania jako geniuszu przez jednych i krytyki jego tyranii przez innych, Napoleon na
zawsze pozostanie postacią zapisaną w historii. Jako jeden z najwybitniejszych europejskich
dowódców wojskowych, jego strategia pokonała armie austriackie i rosyjskie w słynnej
bitwie pod Austerlitz, pomimo przewagi liczebnej przeciwnika. Bonaparte odegrał również
ważną rolę w historii Polski, gdzie nadzieje na odzyskanie niepodległości były związane z jego
postacią na początku XIX wieku. Powstanie Legionów Polskich we Włoszech oraz Księstwa
Warszawskiego w 1807 roku są tego przykładem. O jego znaczeniu dla Polaków w tamtym
okresie świadczy druga zwrotka hymnu Rzeczypospolitej Polski, „Mazurka Dąbrowskiego”, w
którym po dziś dzień śpiewa się: „Dał nam przykład Bonaparte jak zwyciężać mamy”.
Aleksander Wielki jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych przywódców w historii,
a zyskał ten status dzięki innowacyjnym metodom zarządzania, które stanowiły klucz do jego
sukcesów militarnych i pomogły mu stworzyć jedno z największych imperiów w historii
ludzkości. Jego przykład nadal służy jako wzór dla aspirujących przywódców. Po przejęciu
tronu macedońskiego w wieku zaledwie 20 lat po śmierci ojca, Filipa II, Aleksander
natychmiast musiał zmierzyć się z trudnościami, gdy greckie miasta zbuntowały się. Szybko i
zdecydowanie stłumił bunt w Tebach, co skłoniło inne miasta do zaniechania oporu. Był to
nie tylko ruch strategiczny, lecz także manifestacja jego osobistych cech charakteru 4.
Aleksander otaczał się bliskimi współpracownikami, którzy zajmowali różne stanowiska,
pomagając mu w efektywnym sprawowaniu władzy. Ta zgrana grupa zapewniała doskonałą
koordynację działań i sprawność na polu bitwy. Lider ten podążał za żołnierzami, dzieląc ich
los, śpiąc w prostym namiocie i jedząc tak samo jak oni, unikając luksusów. Kiedy jego
żołnierze cierpieli głód lub szli pieszo z powodu utraty koni, robił to samo. Sam również
walczył ramię w ramię z mieczem w dłoni, zamiast dowodzić z bezpiecznej odległości.
Aleksander doskonale umiał podsycać entuzjazm i zaangażowanie swoich żołnierzy dzięki
swym umiejętnościom mówczym oraz charyzmie, często wykorzystując emocje, mitologie i
symbole5.

3
https://dzieje.pl/aktualnosci/245-lat-temu-urodzil-sie-geniusz-wojny-napoleon-bonaparte
4
https://newpr.pl/aleksander-wielki-jako-przywodca/
5
Manfred F. R. Kets de Vries, “Doing an Alexander”: Lessons on Leadership by a Master Conqueror

Cenił indywidualne akty męstwa i odznaczał bohaterów publicznie, często nawiązując do

historii i legend, aby podkreślić wagę osobistego zaangażowania. Wizytując i wspierając
pojedynczych żołnierzy, podkreślał znaczenie ich wkładu i motywował do większych
wysiłków.
Z przedstawionych przeze mnie przykładów wynika, że przywództwo w dowodzeniu
odgrywa kluczową rolę w osiąganiu sukcesu. Skuteczny dowódca powinien wykazywać
cechy przywódcze, takie jak charyzma, uczciwość, rozwaga, męstwo i umiejętność
komunikacji. Jedynie poprzez współpracę z podwładnymi cały zespół, pod przewodnictwem
dowódcy, może skutecznie dążyć do osiągnięcia celu. Dowódca powinien pozostać wierny
swoim ideałom nie będąc egoistyczny, gdyż w zespole nie ma miejsca na indywidualizm.
Zespół to wspólnota ludzi, którzy powinni się nawzajem wspierać, motywować oraz
skutecznie współpracować i komunikować. Przywódca musi posiadać zdolność wpływania
na innych ludzi i nie może porzucać swoich towarzyszy w trudnych sytuacjach. Jego
charyzma powinna prowadzić innych do osiągania celu i pokonywania przeszkód.