TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT

VIỆN KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ

NĂNG LƯỢNG MỚI TRÊN Ô TÔ

CHƯƠNG 1
CHUYỂN BIẾN NGÀNH CÔNG NGHIỆP Ô TÔ VÀ XU HƯỚNG

TS. Phạm Tuấn Anh

Email: anhpt195@tdmu.edu.vn

- 12/2022 -
Mục tiêu học phần
Kiến thức:
Hiểu được các khái niệm cơ bản về các nguồn nhiên liệu
thay thế, năng lượng mới trong ngành công nghiệp ô tô,
ưu nhược điểm của chúng so với nhiên liệu truyền thống.
Các chỉ tiêu đánh giá cho một loại nhiên liệu sử dụng cho
động cơ đốt trong gồm: tính chất, thành phần, đặc điểm
các loại nhiên liệu. Áp dụng kiến thức đã học vào thiết lập
dự án nghiên cứu phát triển xe điện.
Mục tiêu học phần
Kỹ năng:
Thực hành sử dụng phần mềm tính toán mô hình hóa và
mô phỏng để áp dụng nghiên cứu và phát triển xe điện, xe
lai. Vận dụng các phương pháp để tăng hiệu quả trong
làm việc nhóm, giao tiếp bằng ngôn ngữ kỹ thuật và đọc
hiểu các tài liệu kỹ thuật. Thực hành thuyết trình bằng
phương tiện máy tính, projector hoặc thông qua các phần
mềm hỗ trợ học trực tuyến. Xây dựng lịch trình và kiểm
soát tiến độ dự án hiệu quả nhằm hoàn tất công việc được
giao trong một thời gian nhất định.
Mục tiêu học phần
Thái độ:
Thể hiện sự tôn trọng các chuẩn mức đạo đức nghề
nghiệp, trách nhiệm xã hội, và sự quan tâm về các tác
động của ngành Công nghệ kỹ thuật Ô tô đến sự phát triển
bền vững của nhân loại. Sẵn sàng tham gia học tập suốt
đời để đổi mới và sáng tạo.
Tài liệu tham khảo
[1] Lê Anh Tuấn, Phạm Hữu Tuyến, Văn Đình Sơn Thọ,
Nhiên liệu thay thế dùng cho động cơ đốt trong, NXB Bách
Khoa Hà Nội, 2019.
[2] Tom Delton, Alternative fuel vehicles, Routledge, 2018.
[3] James D. Halderman, Tony Martin, Hybrid and
alternative fuel vehicles, 2011.
[4] Bùi Văn Ga, Văn Thị Bông, Phạm Xuân Mai, Trần Văn
Nam, Trần Thanh Hải Tùng, Ô tô và Ô nhiễm Môi trường,
Nhà Xuất Bản Giáo Dục, 1999.
[5] Đỗ Văn Dũng, Lê Thanh Phúc, Vũ Đình Huấn, Giáo
trình Xe điện - Xe lai, Trường Đại học Sư phạm Kỹ Thuật
Tp.HCM, 2009.
Tài liệu tham khảo

[1] Lê Anh Tuấn, Phạm

Hữu Tuyến, Văn Đình
Sơn Thọ, Nhiên liệu
thay thế dùng cho động
cơ đốt trong, NXB Bách
Khoa Hà Nội, 2019.
Chuẩn đầu ra
Sau khi kết thúc học phần, sinh viên có khả năng:

Chuẩn
đầu ra Chỉ báo thực hiện Mô tả chỉ báo thực hiện
CELO
Trình bày được thực trạng ô
CELO1.1 nhiễm môi trường do khí thải
ô tô gây ra
CELO1 Giải thích được các vấn đề của
nguồn nhiên liệu hóa thạch, ưu
CELO1.2
và nhược điểm khi sử dụng
trên xe ô tô
Chuẩn đầu ra
Sau khi kết thúc học phần, sinh viên có khả năng:
Chuẩn
đầu ra Chỉ báo thực hiện Mô tả chỉ báo thực hiện
CELO
Trình bày được các nguồn
CELO2.1 nhiên liệu thay thế, năng lượng
mới được sử dụng trên ô tô
Mô tả cấu tạo, chức năng,
CELO2.2 nguyên lý hoạt động của các
CELO2
loại xe lai và xe điện
Xác định tính hiệu quả của các
nguồn nhiên liệu thay thế,
CELO2.3
năng lượng mới sử dụng trên ô
tô
Chuẩn đầu ra
Sau khi kết thúc học phần, sinh viên có khả năng:
Chuẩn
đầu ra Chỉ báo thực hiện Mô tả chỉ báo thực hiện
CELO
Vận dụng kỹ năng lập kế hoạch
CELO4.1 và quản lý thời gian trong quá
trình làm việc nhóm
Vận dụng tư duy phản biện trong
phân tích và đánh giá thông tin,
CELO4
CELO4.2 dữ liệu liên quan đến các vấn đề
của nhiên liệu thay thế, năng
lượng mới sử dụng trên ô tô
Đánh giá kết quả làm việc của cá
CELO4.3
nhân và nhóm và cải tiến liên tục
Chuẩn đầu ra
Sau khi kết thúc học phần, sinh viên có khả năng:
Chuẩn
đầu ra Chỉ báo thực hiện Mô tả chỉ báo thực hiện
CELO
Vận dụng kỹ năng lập kế hoạch
CELO4.1 và quản lý thời gian trong quá
trình làm việc nhóm
Vận dụng tư duy phản biện trong
phân tích và đánh giá thông tin,
CELO4
CELO4.2 dữ liệu liên quan đến các vấn đề
của nhiên liệu thay thế, năng
lượng mới sử dụng trên ô tô
Đánh giá kết quả làm việc của cá
CELO4.3
nhân và nhóm và cải tiến liên tục
Chuẩn đầu ra
Sau khi kết thúc học phần, sinh viên có khả năng:
Chuẩn
đầu ra Chỉ báo thực hiện Mô tả chỉ báo thực hiện
CELO
Vận dụng kỹ năng giao tiếp
bằng lời nói, văn bản một cách
CELO5.1
hiệu quả trong môi trường kỹ
thuật và xã hội
Thực hiện đọc hiểu các tài liệu
CELO5
tiếng Anh, hiểu các thuật ngữ
tiếng Anh thông dụng trong
CELO5.2
lĩnh vực nhiên liệu thay thế,
năng lượng mới sử dụng trên ô
tô
Chuẩn đầu ra
Sau khi kết thúc học phần, sinh viên có khả năng:
Chuẩn
đầu ra Chỉ báo thực hiện Mô tả chỉ báo thực hiện
CELO
Nhận biết các cơ hội học tập
CELO6.1 để nâng cao kiến thức và năng
CELO6 lực
Sẵn sàng tham gia học tập suốt
CELO6.2
đời để đổi mới và sáng tạo
Hình thức đánh giá

- Đánh giá quá trình (20%):

+ Bài tập trên lớp (Mẫu 1)
+ Bài tập về nhà (Mẫu 2a)
+ Chuyên cần và tham dự lớp học (Mẫu 1)
- Kiểm tra giữa kỳ (30%): Thi dưới hình thức trắc nghiệm
khách quan
- Kiểm tra kết thúc học phần (50%): + 01 Thuyết trình
vấn đề được phân công (40%) (Mẫu 2a, Mẫu 5)
+ 01 Báo cáo tiểu luận vấn đề được phân công (60%)
(Mẫu 2a, Mẫu 6)
Hình thức đánh giá
Kỷ luật lớp học:
• Vắng 1 buổi học sẽ trừ 2 điểm quá trình, vắng quá 20%
(03 buổi) số tiết sẽ bị cấm thi.
• Tham dự lớp học:
 Có mặt tại lớp học đúng giờ và thực hiện điểm danh
trên Elearning.
 Vào trễ quá 15 phút khi lớp học đang diễn ra, trừ 1
điểm quá trình.
 Làm bài tập và nộp qua E- learning, nộp theo nhóm.
 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT
VIỆN KỸ THUẬT CÔNG NGHỆ

NĂNG LƯỢNG MỚI TRÊN Ô TÔ

CHƯƠNG 1
CHUYỂN BIẾN NGÀNH CÔNG NGHIỆP Ô TÔ VÀ XU HƯỚNG

TUẦN 1
Mục tiêu bài học

• Trình bày được thực trạng ô nhiễm môi trường do

khí thải ô tô gây ra
• Giải thích được các vấn đề của nguồn nhiên liệu
hóa thạch, ưu và nhược điểm khi sử dụng trên xe
ô tô
Thách thức động cơ đốt trong

BTVN 1
Hãy tìm các định nghĩa về năng lượng
mới, nhiên liệu thay thế và năng lượng tái
tạo.
Thách thức động cơ đốt trong

BTVN 2
Hãy làm việc nhóm và cho biết các thách
thức khi sử dụng nhiên liệu hóa thạch cho
động cơ đốt trong làm nguồn động lực dẫn
động xe ô tô.

# 01
In 20 minutes
Thách thức động cơ đốt trong

BTVN 3
Nhóm hãy chủ động chọn đề tài tiểu luận
sẽ thực hiện trong môn học này.
Thách thức động cơ đốt trong

1.Trữ lượng nhiên liệu hóa thạch

2.Vấn đề về ô nhiễm không khí (bụi mịn
có kích cỡ dưới 200nm)
3.Hiệu suất động cơ
4.Giá thành nhiên liệu
5.Lượng phát thải CO2
Sự cạn kiệt của nguồn nhiên liệu hóa thạch
 Sự cạn kiệt của nguồn nhiên liệu hóa thạch

Trữ lượng dầu trên

thế giới khoảng 234
tỉ tấn, mỗi năm tiêu
thụ khoảng 4 tỉ tấn

Tại Việt Nam khoảng

1.5-2 tỉ tấn, mỗi năm
tiêu thụ khoảng 13
triệu tấn
Giá thành nhiên liệu
Sự cạn kiệt của nguồn nhiên liệu hóa thạch
14.03.2022
Giá xăng:
29.640 VNĐ
Hiệu suất thấp của động cơ đốt trong
THÁCH THỨC CỦA ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG
Hiệu suất động cơ xăng

City Mode (5-15% engine efficiency)

Vùng vận hành thường xuyên của động cơ xăng

Nguồn: Yann G. Guezennec, Internal Combustion Engine Fundamentals,
27
Technical Presentation, 2003.
Ô nhiễm không khí
hông khí tại Việt Nam

Nguồn: Báo VietNamNet

Nguồn: Báo Thanh Niên

29
t lượng không khí tại Việt Nam & Tokyo
Chỉ số chất lượng không khí thứ 4, ngày 06.01.2021 tại Hà Nội và Tp.HCM

Nguồn: https://aqicn.org/

Đo kích thước hạt trên PM2.5 (2.5 μm = 2500nm)

30
t lượng không khí tại Việt Nam & Tokyo
Chỉ số chất lượng không khí thứ 4, ngày 06.01.2021 tại Tokyo, Nhật Bản

Nguồn: https://aqicn.org/

Nguồn: https://aqicn.org/ 31
Khí thải động cơ diesel Mitsubishi 4M42(2AT3)

x
DPF

Xử lý khí sau thải

20 200

Nguồn: Do Tan Dat, Study for the effects of after-treatment system on exhaust
gas emissions and nano-scale particles of diesel engines
32
So sánh kích cỡ hạt: Tự nhiên, khói thuốc và hạt khí thải ĐC Diesel

Kích cỡ
phấn hoa
25000 nm
PM2.5
Kích cỡ hạt
khí thải
30 nm
Kích cỡ hạt
từ khói thuốc
500 nm
Nguồn: Prof. Dr. Kazutoshi Mori,
Trường ĐH Teikyo – Nhật Bản, Báo
cáo hội thảo tại Trường ĐH Nguyễn
Tất Thành, 2018. 33
hông khí tại Việt Nam

Tỉ lệ ô nhiễm khí thải của các loại xe cơ giới khác nhau ở Việt Nam

Nguồn: Phan Thi Quynh, Report on Solution for Air Pollution Reduction in
HCM City
34
h số 49/2011/QĐ-TTg

QUYẾT ĐỊNH

VỀ VIỆC QUY ĐỊNH LỘ TRÌNH ÁP DỤNG TIÊU CHUẨN KHÍ THẢI ĐỐI VỚI XE Ô
TÔ, XE MÔ TÔ HAI BÁNH SẢN XUẤT, LẮP RÁP VÀ NHẬP KHẨU MỚI

1. Các loại xe ôtô sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu mới phải áp
dụng tiêu chuẩn khí thải mức 4 và mức 5 như sau:
a) Tiêu chuẩn khí thải mức 4 từ ngày 01 tháng 01 năm 2018.
b) Tiêu chuẩn khí thải mức 5 từ ngày 01 tháng 01 năm 2022.

2. Các loại xe mô tô hai bánh sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu
mới phải áp dụng tiêu chuẩn khí thải mức 3 từ ngày 01 tháng
01 năm 2018.

01.01.2018
35
Quá trình cháy thực tế

Do sự không đồng nhất

hợp một cách lí tưởng cũ
do tính chất phức tạp của c
tượng lí hóa và nhiệt độ c
ra trong quá trình cháy

NOx, CO, HC và
phát thải dạng hạ
(PM)
c thành phần độc hại trong khí thải động cơ Die
các chất ô nhiễm trong khí xả phụ thuộc vào loại động cơ
hành.

CO rất bé, HC chỉ bằn

khoảng 20% so với độ
xăng, NOx của hai loại
có giá trị tương đươn
Trái lại, PM là chất ô n
quan trọng
 hại của các chất ô nhiễm trong khí xả
cơ đốt trong
ành phần độc hại trong nhiên liệu
ng thường xăng thương mại có chứa khoảng 600ppm lưu
hần lưu huỳnh có thể lên đến 0,5% đối với dầu Diesel. Tro
y, lưu huỳnh bị oxy hoá thành SO2, sau đó một bộ phận SO
tiếp thành SO3.

h ra axit:
hại của các chất ô nhiễm trong khí xả
cơ đốt trong

ành phần độc hại trong nhiên liệu

g tính chống kích nổ của nhiên liệu, người ta pha
hyllead chì Pb(C2H5)4 vào xăng.

Pb(C2H5)4 + 13O2 → 8CO2 + 10H2O + Pb

cháy, những hạt chì có đường kính cực bé thoát ra theo k

trong không khí và trở thành chất ô nhiễm đối với bầ
 hại Các thành phần độc hại trong khí thải động

ối với con người:

cản sự dịch chuyển của hồng cầu, cơ thể bị thiếu o
độ > 1000 ppm tử vong)
, Bồ hóng: Ảnh hưởng hô hấp, gây viêm phổi và hủ
o, ho và khó thở
nồng độ > 40 ppm có thể gây ung thư máu, bệnh v
Xâm nhập qua da, hô hấp đi vào máu trẻ em chậm
gây nguy hiểm khi nồng độ > 200 -250 μg/lít.
ại các thành phần độc hại trong khí thải độ
với môi trường
hiệu ứng nhà kính tăng nhiệt độ khí quyển, chiều
iến, chế độ mưa gió thay đổi
ại các thành phần độc hại trong khí thải độ
với sinh thái:
Làm lủng tầng ozon gây ung thư da, hủy hoại sự số
ật.
mưa axít, ăn mòn công trình kim loại.
nh kích cỡ hạt: Phấn hoa, khói thuốc và hạt khí thải ĐC

ỡ phấn hoa
00 nm

Kích cỡ hạ
khói thuố
500 nm

ỡ hạt khí Nguồn: Prof. Dr. Kazuto

30 nm Trường ĐH Teikyo – Nh
cáo hội thảo tại Trườn
Tất Thành
nghiên cứu về kích thước hạt và mật độ hạt trong khí thải động c

Nguồn: Do Tan Da
Kazutoshi Mori, T
University, Japan
Undergraduate T
Defense, 2018.
hải chính trên đông cơ

1. Động cơ Xăng

HC

CO

NOx

2. Động cơ Diesel

PM

NOx So sánh khí thải trên động cơ xăng và diesel

45
Nguồn: JENBACHER Energie
thức đối với động cơ Diesel – Challenges

cạn kiệt nguồn nhiên liệu hóa thạch

hiễm môi trường: NOx, PM, HC, CO, v.v…

M
Trade-off
Ox
định về bảo vệ môi trường ngày càng nghiêm ngặt

hiệu quả sử dụng năng lượng và giảm phát thải ô nhiễm (NOx, P
CO2)  vấn đề cấp thiết
ộ khí thải phát ra

Hình 1. So sánh các sản phẩm khí thải của động cơ Diesel và Gasoline.
Nồng độ được hiển thị dưới dạng% (V / V).

47
 Tiêu chuẩn khí thải Làm thế n
kiểm s
lượng kh

a Kỳ, Nhật Bản, Châu Âu sẽ có những bộ tiêu chuẩn khí thải khá
lượng khí thải của phương tiện giao thông. Tại Châu Âu, tiêu chuẩ
ược đưa ra vào tháng 9/2014 các xe mới và tháng 9 năm 2015 cho

t Nam 1/1/2022, các loại xe ô tô láp ráp, sản xuất trong nước và n
đạt tiêu chuẩn về phép thử và giới hạn chất gây ô nhiễm có trong kh
Hiện tại, từ năm 2018 các xe sản xuất, lắp ráp hoặc nhập khẩu mớ
n khí thải tương ứng mức Euro 4.
n quốc tế về khí thải – EURO Emission Standards

EU Bus and Coach Euro 6 Emissions Standards

Nguồn: http://www.dougjack.co.uk 49
n quốc tế về khí thải – EURO Emission Standards

Nguồn: H2 training 50
n quốc tế về khí thải – Các quốc gia khác nhau

Nguồn:https://www.livemint.com 51
m đo kiểm chuẩn khí thải EURO IV tại Việt Nam
TT THỬ NGHIỆM KHÍ THẢI PHƯƠNG TIỆN GIAO THÔNG ĐƯỜNG BỘ (NETC)
Giới thiệu chung
- Được thành lập ngày 21/09/2009 theo Quyết định số 2737/QĐ-
BGTVT của Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải.
-Tên giao dịch bằng tiếng Anh là NATIONAL MOTOR VEHICLE
EMISSION TEST CENTER; viết tắt là NETC.
Chức năng và nhiệm vụ
1. Thử nghiệm khí thải, tiêu thụ nhiên liệu của xe cơ giới và các
thiết bị linh kiện khác có liên quan đến khí thải của xe cơ giới trong
kiểm tra chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường để cấp
Giấy chứng nhận cho xe sản xuất, lắp ráp mới và xe nhập khẩu
2. Thử nghiệm khí thải, tiêu thụ nhiên liệu phục vụ nghiên cứu phát
triển xe cơ giới và động cơ, các dự án liên quan đến khí thải và tiêu
thụ nhiên liệu của xe cơ giới.
3. Thực hiện các đề án và dự án về khí thải và tiêu thụ nhiên liệu của
xe cơ giới.
4. Chủ trì biên soạn chương trình, giáo trình đào tạo, tham gia giảng
dạy và đào tạo về thử nghiệm khí thải, tiêu thụ nhiên liệu xe cơ
52
giới.
 Phương pháp xác định lượng khí thải động cơ xăng
Constant
Sampling

Driver
Cycle

k City

Âu
EUDC/NEDC
9
ản:
Mode Cycle
ycle
Nguồn:https://www.dieselnet.com/
 Chu trình thử nghiệm đo kiểm khí thải

ork City

Âu
EUDC/NEDC
49
Bản:
5 Mode Cycle
Cycle

Nguồn:://dieselnet.com/standards/cycles/index.php
Khí CO2 – Hiệu ứng nhà kính
 Báo động về ô nhiễm môi trường do ICE

Lượng CO2 (quy ra tấn carbon) phát thải toàn cầu do đốt các nhiên liệu: dầu, than, khí,
và do sản xuất xi-măng. Đường trên cùng là tổng phát thải
THÁCH THỨC CỦA ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG
THÁCH THỨC CỦA ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG
 THÁCH THỨC CỦA ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG

Năng lượng sạch: Tổng

lượng khí thải CO2 (Từ giếng
đến bánh xe)
Xu hướng chính của ngành công nghiệp Ô tô thế giới gần đây
phát thải CO2, 3. Tăng tính năng an toàn của xe

phát thải gây ô nhiễm 4. Xe điện 5. Xe tự lái

[Cơ khí + Điện tử]

Các phương pháp cắt giảm khí CO2 Nguồn: PwC Automotive Institute
ơng pháp cắt giảm khí CO2
1. Giảm phát thải CO2, 3. Cơ khí  Cơ khí + Điện tử
2. Giảm phát thải gây ô nhiễm 4. Ô tô điện 5. Xe tự lái

61
 Các nhóm giải pháp chính để cắt giảm khí thải CO2

Nhóm 1: Các yếu tố liên quan đến động cơ

1. Tổ chức quá trình cháy

2. Sử dụng các hệ thống phụ trợ

+ EGR (Hồi lưu khí xả)

+ Tăng áp (Supercharger và Turbocharger)

+ Điều chỉnh pha phân phối khí và độ nâng hạ xú-páp (VVT-i, VTEC, MIVEC,
v.v…)

3. Xử lý khí thải sau khí thải ra khỏi động cơ đốt trong

+ TWC (Bộ xử lý khí thải xúc tác 3 thành phần) cho động cơ xăng

+ DOC, DPF, SCR (cho động cơ Diesel)

 Các nhóm giải pháp chính để cắt giảm khí thải CO2

Nhóm 1: Các yếu tố liên quan đến động cơ

4. Kết hợp động cơ xăng và động cơ Diesel  động cơ

HCCI (Homogenous Charge Compression Ignition) – động cơ xăng không cần
bugi, được đánh lửa bằng việc nén lên ở áp suất và nhiệt độ cao
5. Thay thế động cơ đốt trong bằng động cơ điện
+ Xe điện
+ Xe lai
• Xe lai kiểu nối tiếp
• Xe lai kiểu song song
• Xe lai kiểu phức hợp
 Các nhóm giải pháp chính để cắt giảm khí thải CO2

Nhóm 2: Sử dụng năng lượng mới và nhiên liệu thay thế

+ Ethanol (Ví dụ: Xăng E5)

+ Nhiên liệu Diesel sinh học (Biodiesel từ cá tra và ba sa, hiện đã

thôi không sử dụng do Dầu cá được sử dụng làm dược phẩm
Omega 3, 6, 9  tăng giá cao)

+ Biogas (phù hợp với động cơ tĩnh tại, ví dụ: máy phát điện cho các
trang trại nuôi heo, gà, v.v…)

+ Nhiên liệu Hydro (H2)

 Các nhóm giải pháp chính để cắt giảm khí thải CO2

Nhóm 3: Các giải pháp không liên quan đến công nghệ động cơ
+ Hộp số (Hộp số tự động vô cấp, ly hợp kép, hộp số tự động có
cấp)
+ Giảm lực cản gió (tối ưu hóa biên dạng xe)
+ Giảm lực cản lăn (giám sát áp suất lốp xe – TPMS (Tyre Pressure
Monitoring System), giảm khối lượng khung xe bằng kết cấu mới
hoặc vật liệu mới.
+ Tích trữ năng lượng từ quá trình phanh (nạp lại vào pin/ắc –quy,
siêu tụ, hoặc tích trữ vào bánh đà)
ơng pháp cắt giảm khí thải ô nhiễm và CO2
g lượng tái tạo, thay thế

Source: Daimler AG
SỰ CHUYỂN DỊCH TỪ XE DÙNG ĐỘNG CƠ
ĐỐT TRONG SANG XE ĐIỆN

67
 Ô tô điện accu
Dung lượng accu sẽ tăng 
Thời gian nạp điệnsẽ rút ngắn 
Hiệu suất cao 
Giá thành xe sẽ giảm 
Chi phí vận hành thấp 
Không phát thải ô nhiễm tại nơi sử dụng 
Rất phù hợp với ô tô nhẹ 
Hạ tầng nạp điện cần phát triển sớm 
nước có chính sách khuyến khích xe điện 
ong nước có lợi thế khi áp dụng EURO VI 
Ô tô xăng, dầu
• Năng lượng lưu trữ lớn
• Thời gian nạp nhiên liệu ngắn
• Hiệu suất thấp
• Giá thành ô tô mới có xu hướng tăng
• Chi phí vận hành cao
• Phát thải ô nhiễm, phát thải CO2
• Phù hợp với mọi loại hình ô tô
• Hạ tầng đã phát triển hoàn thiện
• Nhiều nước đã có lộ trình ngừng sử dụng
• SX trong nước giảm tính cạnh tranh khi áp d
 Từ ô tô lai đến ô tô điện
Mẫu xe/
Nguyên tắc Các loại hybrid Nguồn điện
Tiêu thụ xăng
Xăng = Lực quay
bánh xe
Mild hybrid
Điện = Điều hành
thiết bị điện tử
Điện tự cung cấp Toyota Prius 1
Full hybrid Xăng 70%
Xăng = Lực chính (HEV) Điện 30%
quay bánh xe
Toyota Prius 3 /
Điện = Hỗ trợ quay Plug-in hybrid
Xăng 50%
(PHEV) Điện từ bên ngoài
bánh xe Điện 50%
Cần
EV
Xăng = Cung cấp Plug-in Hybrid các
Ô tô điện Điện từ bên ngoài BMW i3 /
Range Extender Xăng 20% trạm
điện Điện = Lực quay +
(PHREV)
Điện tự cung cấp Điện 80 nạp
bánh xe điện
Điện ắc quy Tesla / Zoé
Điện 100% (ZEV) Leaf…….
Điện pin nhiên liệu Nexo ,….

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 69

 Mạng lưới cắm điện công cộng
Các loại nạp điện tuỳ theo công suát

Bộ nạp standard: 16A - 220V

Thời gian nạp: 8 giờ / 24kWh

Bộ nạp mạnh: 50A - 220V

Thời gian nạp: 5giờ / 24kwh

Bộ nạp rất mạnh: 200 A - 400 V

- Thời gian nạp điện khoảng <1 giờ / 24kWh

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 70

 Chuyển biến thị trường ô tô điện thế giới

2017
1,1 triệu PH
(53% thị trườ

730 000 ZEV

250000 Tesla

0,55 0,65 1,1 2,2

ZEV + PHEV

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 71

 Trung Quốc: Đứng đầu ô tô điện

1. Thị trường ô tô điện phát triển nhanh n

TQ (53%)

2. Tesla sản xuất và bán 250 ngàn BEV n

chiếm 33% thị trường BEV (750 ngàn)

3. Ô tô lai PHEV phát triển chậm hơn BE

khoảng đường chay dài hơn (Thị trườn
750.000 BEV /350000 PHEV)

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 72

 Cấu trúc ô tô điện ắc quy

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 73

 Cấu trúc đơn giản của ôtô điện
Toyota iQ

Điện tử công suất

(Các máy biến đổi)
. Dòng điện
. Áp điện
. Tần số

Công nghệ xe ắc quy Công nghệ xe dầu khí

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 74

 Bốn công nghệ chính
Máy lạnh
Đèn, …
Ắc quy Máy đổi điện
Động cơ điện

Hệ thống xử lý
và điều khiển ECB Lượng điện ECU ECM
Dòng điện Lệnh
Điện áp Mômen

Lệnh Thông
tin

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 75

 Ắc quy điện

Những công nghệ của ắc quy

Công nghệ ắc quy Năng lượng tích lũy Công suất

Chì 30 – 50 Wh/kg < 500 W/kg

Ni - Cd 45 – 80 Wh/kg < 1.000 W/kg

Ni-MH 60 – 120 Wh/kg < 1.500 W/kg

Li-ion 110 – 160 Wh/kg* < 2.000 W/kg

Siêu điện tụ 1 – 10 Wh/kg # 10.000 W/kg

* Bình điện 200kg chạy được #150 cây số

Nhu cầu thị trường: 1 bình điện / 400-500km

Xăng 13.000 Wh/kg

02/11/2019
An Overview of the Automotive Technology - 02/2009 - ĐHNTT
Khuong - KQD
Quang Dong 76
 Ắc quy đ

Những tiến bộ của ắc quy Lithium

Thị trường Công suất

Giá Năng lượng

Ni-MH
Lithium 2005
Lithium 2017
An toàn Tuổi thọ

02/11/2019 ĐHNTT - KQD P / 77

 Những tiến bộ của ô tô điện

02/11/2019 ĐHNTT - KQD P / 78

 Các mẫu xe điện 2020

02/11/2019 ĐHNTT - KQD P / 79

 Những tiến bộ

Thiết kế xe :Thời gian thay bình : < 5 phút

Thiết bị thay bình điện của Renault

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 80

 THỜI GIAN SẠC ĐIỆN

Sạc thường AC Sạc nhanh DC

Cấp độ 1 Cấp độ 2 Cấp độ 3
Công suất (kW) 1,4 7,2 50 120 150 350

Thời gian sạc (phút) 2400 500 75 30 25 10

 Cấp độ 3, còn được gọi là sạc nhanh, thông thường điện áp lên đến 800V với công
suất lên đến 400 kW. Cấp độ này yêu cầu một mạng điện đặc biệt và các biện pháp an
toàn nghiêm ngặt.
 Thông thường, các xe điện nhỏ chỉ có thể sạc ở công suất cực đại là 50 kW, tốc độ
sạc điện cho ô tô giới hạn ở khoảng 1-1,5C
 Cơ quan tổ chức đua xe quốc tế Formula E gần đây đã công bố thông số kỹ thuật
cho thế hệ thứ ba của dòng xe đua chạy hoàn toàn bằng điện sẽ ra mắt năm 2022 có
thời gian sạc khoảng 10 phút
 THỜI GIAN SẠC ĐIỆN
Mạng lưới cắm điện công cộng
Các loại nạp điện tuỳ theo công suất
Bộ nạp standard: 16A - 220V
Thời gian nạp: 8 giờ / 24kWh

Bộ nạp mạnh: 50A - 220V

Thời gian nạp: 5giờ / 24kwh
Bộ nạp rất mạnh: 200 A - 400 V
Thời gian nạp điện khoảng < 1 giờ / 24kWh
 THỜI GIAN SẠC ĐIỆN

Cuộn thứ cấp

Điện lưới

Cuộn sơ cấp Trường điện từ

 Toàn bộ hệ thống năng lượng đặt dưới mặt đường, an toàn.
 Nguy cơ phát sinh tia lửa điện trong quá trình kết nối giữa ô tô và trạm nạp điện
không xảy ra.
 Hiệu suất sạc điện phụ thuộc nhiều vào vị trí của ô tô và khoảng cách giữa bộ phát
và accu, thường thấp hơn so với hệ thống sạc bằng dẫn điện
 Bức xạ điện từ do bộ sạc phát ra có thể ảnh hưởng đến các thiết bị điện tử của ô tô
 THỜI GIAN SẠC ĐIỆN

Ô tô hoán đổi accu

Dự án
EASYBAT

Accu hết điện Accu hoán đổi Accu đầy điện Trạm hoán đổi accu ô tô

(1) việc tháo lắp accu vào hệ thống điện của xe có nguy cơ xảy ra phóng điện gây
mất an toàn; (2) việc đầu tư các trạm hoán đổi accu với đầy đủ cơ sở hạ tầng nạp
điện, lưu trữ một số lượng accu đáng kể để hoán đổi rất đắt tiền; (3) xe điện phải
được thiết kế đặc biệt phù hợp với pin hoán đổi; (4) cần có sự hợp tác giữa các hãng
sản xuất xe điện để chuẩn hóa accu
 GIÁ THÀNH Ô TÔ ĐIỆN

(Nghìn USD)
Ô tô điện Ô tô xăng, dầu

Accu
Hệ thống truyền lực
Tổng thành xe
Ô tô xăng, dầu

Nội thất Khung vỏ Hệ thống điều Gầm Hệ thống

khiển điện tử động lực

 Năm 2016 bộ accu chiếm đến 48% giá thành của xe điện.
 Hiện nay giá thành accu còn chiếm 36% tổng giá thành của xe.
 Dự báo đến năm 2030, giá thành accu chỉ còn chiếm 18% tổng giá thành của xe
điện
 GIÁ
THÀNH Ô
TÔ ĐIỆN
 Công nghệ điện tử công suất
Máy lạnh
Đèn, …
Điện tử công suất
Ắc quy Động cơ điện
Vật liệu: GaAs, Ge, Sb
Vật liệu: Lithium (# 80% Trung Quốc)
Rôto: Nam châm vĩnh cửu
(# 70% Trung Quốc) Vật liệu: Cobalt-Samarium
Fer-Neodyme
(gần 100% Trung Quốc)

Hệ thống xử lý
và điều khiển ECB Lượng điện ECU ECM
Dòng điện Lệnh
Điện áp Mômen

Lệnh Thông
tin

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 88

 Ô tô điện pin nhiên liệu

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 89

Xe điện sử dụng công nghệ pin nhiên liệu

Nguồn: www.electronicdesign.com

90
Xe động cơ đốt trong sử dụng nhiên liệu Hydrogen

Nguồn: https://global.toyota/en/newsroom/corporate/35209996.html

91
 Ôtô điện có sẵn sàng khởi động ở thập niên 2020 không?
Pin nhiên liệu
Nguyên tắc điều hành pin nhiên liệu

Pt Pt Pt particle Carbon support

H2 => 2e- + 2 H+ ½ O2 + 2e- + 2 H+ => H2O
Membrane Electrode Assembly
Tấm song cực

Hình 2. Tế bào nhiên liệu màng trao đổi

proton PEMFC

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 92

 Những áp dụng của pin nhiên liệu

New Jersey (4,6 kWe)

?
Space 250kW
Appolo

02/11/2019
An Overview of the Automotive Technology - 19 mars 2003 - KhuongĐHNTT - KQD
Quang Dong 93
 Tương lai phát triển pin nhiên liệu

State budget of research

Ứng dụng
Ứng dụng Ngân quỹ quốc gia
Cố định
giao thông (Triệu EUR)
( Mega W)

USA 1000 véhicules 80 1800

20 stations H2

2000 véhicules
Japan 80 1600
20 stations H2

Europe
(Commission 1000
funding) 500 véhicules
30
15 stations
Europe
(National funding)
500

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 94

Ôtô pin nhiên liệu bắt đầu xuất hiện trên thị trường từ 2014

Audi Ford Focus FCV

Toyota 2015 -50000USD Honda

Huyndai Nexo 2019

Daimler Giá 70.000 Euro tại Pháp (1, 7 tỷ đồng) Nissan BMW
Đầy bình Hydro giá 50 Euros chạy 500 kms

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 95

 Mạng phân phối Hydrogen

Xa lộ Californie & Nhật & Hàn

Hydrogen Floride Quốc, Trung
ở châu Âu, Quốc & Ấn
từ ý tới
Na Uy

96
 Ôtô điện có sẵn sàng khởi động ở thập niên 2020 không?
Pin nhiên liệu

Những tiến bộ của pin PEMFC so với mục tiêu 2017

* Proton Exchange Membrane Fuel Cell

Cost $/kW

Durability Power density

(h) ( W/L)
x
x x 2017
Target
x Durability (h) 5000
Start-20C (sec) 15
Target
x Cost ($/kW) 30
2011 Status Specific Energy (W/kg 650
x 2003 Status
Power density ( W/L) 650

Start-20C(Sec) Specific Energy (W/kg)

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 97

 Ôtô điện có sẵn sàng khởi động ở thập niên 2020 không?
Sản xuất Hydrogen

Xây dựng công nghiệp H2:

Hướng phát triển H2 từ năng lượng tái tạo

Hóa nhiệt Mặt trời Điện

Dầu khí
Gió
Thủy lực
Than Khí hóa Tinh chế Điện phân
Uranium
Nhiệt
Sinh khối phân Nén khí Nén khí
Hóa thạch
Hóa lỏng Hóa lỏng

Tích lũy Tích lũy

Năng lượng tái tạo
Năng lượng hóa thạch
Thải khí CO2

Sản xuất H₂ từ hydrocarbon Sản xuất H₂ từ nước

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 98

 Hệ thống phân phát H2 cần vốn đầu tư cao

Nằm trên xa lộ Francfort-Main ở Đức, trạm

cung cấp nhiều loại nhiên liệu: xăng, diesel,
biodiesel,GPL, GNV, hydro lỏng và hydro khí

Trạm phân phối Hydrogen ở Friebourg

(Đức) Trạm đầu tiên thiết bị toàn bộ
dây chuyền từ sản xuất điện mặt trời
California
đến phân phối

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 99

Xe động cơ đốt trong sử dụng nhiên liệu Hydrogen

100
Các loại nhiên liệu Hydrogen và phương pháp chế tạo

101
 Hai kế hoạch phát triển ôtô điện
2920/2030 2930/2040
Công nghệ ôtô Công nghệ ôtô
Ắc quy điện Pin nhiên liệu

Ắc quy điện Pin nhiên liệu

Các tập đoàn ôtô: Thiết kế & sản xuất Thiết kế & sản xuất
Đầu tư dài hạn ôtô ôtô
Phát triển thị trường Phát triển thị trường

Cung – Cầu điện năng Công nghiệp

Các quốc gia: sản xuất hydrogen
Chiến lươc Mạng lưới sạc điện
năng lượng Hệ thống phân phối
Mạng lưới thông minh
hydrogen

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 102

 Tiềm năng phát triển ôtô điện – Panô photovoltaic trên xe

Panô photovoltaic trên xe chỉ là nguồn năng lượng phụ trợ

Nhu cầu năng lượng ôtô điện / Khả năng sản xuất điện photovoltaic gắn trên xe
Nhu cầu năng lượng / Km: 0,220 Wh/km

Nhu cầu năng lượng / Năm (15000 km) 3300 kWh / Năm

Năng lượng photovoltaic panô mui xe 2000 kWh/m2/năm

Điện sản xuất photovoltaic (hiệu suất 15%) 300 kWh/năm

Điện photovoltaic: 8% năng lượng cần thiết

HAY
Diện tích panô photovoltaic 11M2

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 103

 Điện photovoltaic

Những giới hạn của photovoltaic trên xe

La Prius 3 sẽ có thể chọn

. Nóc xe bằng photovoltaic (36 dơn vị
Silicium Polycristallin)
. Giá 1500 Euro
. Điện sản xuất tối đa: 50 Watts
. Cung cấp điện cho máy lạnh

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 104

 Máy điện

Các loại máy điện sử dụng cho ôtô

Điểm mạnh Điểm yếu

Vận tốc quay thấp

Máy điện một chiều Giá thấp Hiệu suất thấp
Mau nóng

Máy điện xoay chiều Vận tốc quay cao Momen yếu
không đồng bộ Giá thành thấp Hiệu suất thấp
Bền và ít bảo quản (#80%)

Momencao
Máy điện xoay chiều Hiệu suât cao (>95%)
đồng bộ* Bền & tốt

* Rotor dây quấn: Renault-Nissan – Bollore: Nặng, to, cần máy biến áp
Rotor nam châm vĩnh cửu: Prius hybrid-Peugeot ion

02/11/2019 ĐHNTT - KQD 105