Pangalan: Allan Joseph P.

Aban
Student number: 2023-06475
Seksiyon: Fil 40 WFV-1
Repleksiyong Papel # 4
Title:

A. Mga napagtanto
Matapos kong mabasa at mapanood ang mga kagamitang panturo tungkol sa paksa, narito ang
aking mga napagtanto:

1. Napagtanto ko na mahalaga para sa sinumang Pilipino na maging mahusay sa pagsalita ng

Filipino (tunay na Filipino, dahilan sa pagpapaliwanag).
(I realized that it is essential for any Filipino to be fluent in Filipino [true Filipino, reason
in explanation]).

Paliwanag/sariling paghahalimbawa: Bilang isang Pilipino, alam ko na dapat akong

maging matatas sa wikang Filipino. (As a Filipino, I know that I should be fluent in the
Filipino language.) Ang paggamit ng wikang Filipino ay isang tiyak na bahagi ng pagiging
isang Pilipino. (The usage of the Filipino language is a definitive part of being a Filipino.)
Dahil ako ay nakatira sa Pilipinas bilang isang Pilipino, ako ay inaasahang marunong
magsalita ng Filipino. (Since I live in the Philippines as a Filipino, I am expected to speak
Filipino.) (Filipino and English have influenced what I say to communicate to others.)
Halimbawa, tayong mga Pilipino ay gumagamit ng “po” at “opo” upang ipahayag ang
paggalang sa ating mga nakatatanda. (For example, we Filipinos “po” and “opo” to express
respect to our elders.) Maipapakita nito na ang mga Pilipino ay may pagpapahalaga sa
pamilya kung may mga salitang ginagamit upang ipahayag ang halagang iyon. (This can
show that Filipinos have a value of family if there are words used to express that value.)

Ang wikang Filipino ay humuhubog sa ating pagkatao at ito ay may mga salitang kakaiba
at hindi maaaring maging direktang pagsasalin ng mga salitang Ingles. (The Filipino
language shapes us and has words that are distinct and cannot be direct translations of
English words.) Halimbawa, mayroon tayong mga tiyak na salita para sa lutong kanin o
hilaw na kanin (bigas). For example, we have specific words for cooked rice or uncooked
rice (grains). Bagama't ang mga salitang ito ay maaaring isalin sa kanilang orihinal na
kahulugan para sa paggamit ng Ingles, ito ay nagpapakita na ang mga wikang ito ay
maaaring magkaiba sa kung paano sila ginagamit. (While these words can be translated
with their original meaning for English usage, this shows that these languages can differ in
how they are used.) Sa paggamit ng Filipino, ipinapakita natin na pinahahalagahan natin
ang kulturang Pilipino. (In using Filipino, we show that we appreciate the Filipino culture.)
Ang mga gumagamit ng wikang Filipino ay maaaring magkaroon ng iba't ibang kaisipan
mula sa mga gumagamit ng Ingles para sa parehong konsepto dahil sa kani-kanilang mga
wika at kanilang bokabularyo.
(Filipino language users can have different thoughts from English users for the same
concept due to their respective languages and their vocabulary. Halimbawa, ang
"Bayanihan" ay humihimok ng isang kultural na konsepto ng pagtutulungan ng
komunidad, kung saan ang mga miyembro ay nagsasama-sama upang tumulong, na
lumilikha ng malalim na pakiramdam ng magkabahaging responsibilidad. (For example,
 "Bayanihan" invokes a cultural concept of community cooperation, where members come
together to assist, creating a deep sense of shared responsibility.) Maaari itong maging
“Community Spirit” sa Ingles, ngunit ang salitang Ingles ay hindi katulad ng malalim na
kahulugan ng salitang Filipino.

2. Napagtanto ko na ayos lang na magkaroon ng mga dayuhang impluwensya sa ating

kultura kung ito ay kailangang gawin ngunit kailangang bumuo tayo ng ating sariling
kultura mula sa kanila.
(I realized that it is okay for foreign influences into our culture as long as we develop our
own culture from them/if it is essential to do so.)

Paliwanag/sariling paghahalimbawa: Palaging may ilang termino sa Ingles na talagang

kapaki-pakinabang para isalin sa Filipino. (There will always be some terms in English that
are too useful to translate to Filipino.) Ang mga terminong ito ay karaniwang gamit pang-
agham o accounting. (These terms are usually scientific or accounting in nature.) Ang mga
terminong ito ay nakaugat na sa kanilang mga larangan kaya hindi na praktikal pang
gumamit ng bagong wika. (These terms are already so ingrained in their fields that it would
be too much of a hassle to use a new language.) Ito ay nagpapakita na ang paggamit ng
Ingles ay maaaring maging kapaki-pakinabang kung ito ay may pakinabang sa mga
Pilipino, kahit na ang wikang Filipino ay hindi ginagamit. (This shows that using English
can be useful if it benefits Filipinos, even if the Filipino language is not used.) Halimbawa,
para sa Chemistry, maaari pa rin nating gamitin ang mga pangalan ng mga elemento sa
Ingles, dahil sa alam ko, karamihan sa mga aklat-aralin, pag-aaral, atbp. ay gumagamit ng
mga salitang Ingles. (For example, in Chemistry, we may still use the names of the
elements in English, since from what I know, most textbooks, studies, etc. use English
words.) Ginagawa ito para sa mas malinaw na pagkakaunawaan. (This is done for
convenience.) Gayundin, maraming mga websites ng pamahalaan ang tila ginagawa sa
Ingles. Ito ay nagpapakita na ang Ingles ay kapaki-pakinabang para sa pamahalaan, kahit
na ito ay maaaring hindi maganda sa tingin ng iba. (This shows that English is useful for
them, even if it may be bad.) Para sa aking pansariling kapakinabangan, ako ay tinuruan at
natuto na gumamit ng Ingles para sa karamihan ng mga asignatura sa paaralan. (For me
personally, I have been educated to use English for most subjects.) Para sa akin, ito ay
nagpapakita ng kahalagahan ng wikang Ingles para sa pang-araw-araw na gawain at
trabaho, kahit na tayo ay isang bansang Pilipino. (For me, this shows how English is still
needed for daily activities and jobs, even if we are a Filipino country.) Gayundin, ang pag-
iisip at pag-alam sa maraming wika ay maaaring maging isang magandang bagay. (Also,
thinking and knowing in multiple languages can be a good thing.) If I knew both
languages, I would be able to read more literature and gain new perspectives in life.

3. Napagtanto ko na maaaring mawala ang orihinal na kahulugan ng pagsasalin ng teksto

dahil sa mga pagkakaiba ng balarila (mas mahirap isalin ang ilang salita sa salita-sa-salita
tulad ng bigas sa kanin, classifier, lexicalization).
(I realized that translating a text may lose its original meaning due to grammar differences
(certain words are harder to translate word-for-word like rice to kanin/bigas, classifiers,
lexicalization.)

Paliwanag/sariling paghahalimbawa: Ang ilang mga salita ay hindi maaaring isalin nang
literal sa ibang wika. (Some words cannot be translated one-to-one in a different language.)
 Ito ang dahilan kung bakit ako nahihirapan nang husto dahil hindi ako magaling sa
Filipino, at karaniwan kong ipinapahayag ang aking mga saloobin sa Ingles dahil mas
madali kong nagagawa ito. (This makes me struggle a lot since I am not good at Filipino,
and I usually express my thoughts first in English because I can do so more easily.)
Maaaring mawala ang kahulugan ng orihinal na teksto dahil ang iba't ibang wika ay
maaaring may iba't ibang salita, ibinukod na salita, at iba't ibang balarila. (The meaning of
the original text may be lost since different languages may have different words, excluded
words, and different grammar.) Maaari ding magkaroon ng iba't ibang istruktura ng
pangungusap, na nakakaapekto sa daloy ng isang pangungusap. (There can also be
different sentence structures, affecting the flow of a sentence.) Iba't ibang salita ang
ginagamit sa iba't ibang sitwasyon. (Different words are used in different situations.) Para
sa akin, kailangan ko ang pagsasalin sa tuwing kailangan kong magsulat sa tekstong
Filipino. (For me, I rely on translations whenever I need to write in Filipino text.)
Gumagamit ako ng mga online na application tulad ng Google Translate para isalin sa
Filipino ang sinusulat ko. (I use online applications such as Google Translate to translate
what I write into Filipino.) Pagkatapos nito, sumasangguni ako sa aking mga magulang
tungkol sa wastong pagsasalin at tinutulungan nila akong maiwasto ang aking pagsasalin sa
Filipino. (After this, I consult with my parents regarding the accuracy of these translations
and edit them to be accurate.) Alam kong kailangan ko sa kasalukuyan ang tulong nila,
kaya kailangan kong maging matatas sa Filipino para mabawasan ang paghingi ko sa
kanila ng tulong. (I know I currently need their help, so I need to become fluent in Filipino
to reduce my reliance on them.) Ginagamit ko ang wika upang ipahayag ang aking sarili,
kaya may mga tiyak na salita at pagpapahayag na kumukuha ng lalim at masalimuot ng
mga damdamin at kahulugan. (Language is used to express myself, so there are specific
words and expressions that capture the depth and intricacies of emotions and meanings.)
Ang mga emosyon at kahulugang ito ay maaaring mawala sa pagsasalin dahil umiiral ang
mga tuntunin sa gramatika, tulad ng pagkakasunud-sunod ng salita sa mga pangungusap.
(These emotions and meanings may be lost in translation since grammar rules, such as
word order in sentences, exist.)

4. Napagtanto ko na upang lubos na maunawaan ang isang kultura, kailangan kong malaman
ang wikang ginagamit nila
(I realized that to fully understand a culture, I need to know the language they use.)

Paliwanag/sariling paghahalimbawa: Ang wikang Filipino ay nakakaimpluwensya sa

kultura ng Pilipinas. (The Filipino language influences the culture of the Philippines.) Sa
paggamit nito, mas magagawa kong makinig at maunawaan ang kasaysayan, kwento,
pagpapahalaga, at kultura ng Pilipinas, dahil magkaugnay ang kultura at wika. (Using it, I
am able to listen and understand more about Philippine history, stories, values, and culture,
since culture and language are related.) Sa pagsasalita at pag-iisip sa isang wika (hal.
Ingles), maaaring iba ang pananaw ko sa mga konsepto kumpara sa pagsasalita ng Filipino.
(In speaking and thinking in a language (ex. English), I may be perceiving concepts
differently than I would be when speaking Filipino.) Naunawaan ko na ang wika ay isang
sisidlan ng kultura, at ang wikang Filipino ay may malalim na kultura. Ang kaalaman sa
pagkakaiba-iba ng mga kultura ay nagpapalakas ng pagiging sensitibo sa kultura at
nakakatulong sa akin na mas maunawaan ang mga pag-uusap nang may higit na
kamalayan. (I've come to understand that language is a vessel for culture, and the Filipino
language carries deep cultural nuances. Being mindful of these nuances fosters cultural
 sensitivity and helps me navigate conversations with greater awareness.) Sa Ingles, ang
mga partikular na termino para sa iba't ibang kulay at lilim nito (hal., teal, aquamarine) ay
nagbibigay-daan sa mga detalyadong pagkakaiba, habang sa Filipino, ang mas malawak na
termino para sa mga kulay ay maaaring umiral, na posibleng makaimpluwensya ng ibang
diin sa pang-unawa sa kulay. (In English, specific terms for various shades and hues (e.g.,
teal, aquamarine) enable detailed distinctions, while in Filipino, broader terms for colors
may exist, potentially influencing a different emphasis on color perception.) Sa Ingles, ang
kagandahang-asal ay kadalasang ipinahihiwatig sa pamamagitan ng tono o tiyak na mga
salita (hal., "pakiusap" at "salamat"), habang sa Filipino, ang isang mas malinaw na
pagpapahayag ng paggalang ay hinuhubog ng kalimitang paggamit ng mga salita tulad ng
"po " at "opo. (In English, politeness is often conveyed through tone or specific phrases
(e.g., "please" and "thank you"), while in Filipino, a more nuanced approach to expressing
respect is shaped by the prominent use of politeness markers like "po" and "opo.)
Binibigyang-diin ng mga halimbawang ito kung paano maaaring humantong ang mga
pagkakaiba sa wika sa pagitan ng Ingles at Filipino sa mga pagkakaiba-iba sa kung paano
ipinapahayag ang mga konsepto at, dahil dito, kung paano ito nakikita o binibigyang-diin
sa pag-iisip. (These examples highlight how linguistic differences between English and
Filipino can lead to variations in how concepts are expressed and, consequently, how they
are perceived or emphasized in thought.) Kahit na ako ay isang Pilipino, hindi ko talaga
naipahayag ang mga halimbawang ito dahil sa aking pagkahilig sa paggamit ng Ingles para
sa parehong pagsasalita at pag-iisip. (Even if I am a Filipino, I have not really expressed
these examples much due to my tendency to use English for both speaking and thinking.)
Isang pananaw lang ang tinitingnan ko gamit ang Ingles, nang hindi gumagamit ng ibang
pananaw sa Filipino. (I am only looking at one perspective using English, without using
another perspective in Filipino.)

5. Napagtanto ko na ang wikang aking sinasalita ay nauugnay sa kultura na aking naranasan.

(I realized that the language I speak relates to the culture that I have experienced.)

Paliwanag/sariling paghahalimbawa: Noong bata pa ako, madalas akong nanonood ng

Kanluraning medya na gumagamit ng wikang Ingles. (As a child, I mostly watched
Western media that was using the English language.) Gayundin, hindi ako masyadong
nanonood ng Filipino medya o medya sa pangkalahatan na gumagamit ng wikang Filipino.
(Also, I did not watch much Filipino media or media in general that uses the Filipino
language.) Dahil dito, mas nalantad ako sa kulturang Kanluranin kaysa kulturang Pilipino
noong bata pa ako. (Due to this, I have been more exposed to Western culture than Filipino
culture during my childhood.) Ito marahil ang isa sa naging dahilan upang ang aking
katatasan sa Filipino ay mas mababa kaysa Ingles. (This has caused my fluency in Filipino
to be less than English.) Isa pa, dahil ako ay mas matatas sa Ingles kaysa sa Filipino, kapag
ako ay naghahanap ng medya na babasahin o panonoorin, may posibilidad na mas tingnan
ko ang medya sa Ingles dahil mas naiintindihan ko ito. (Also, since I am more fluent in
English than in Filipino, when looking for media to consume, I tend to consume media
using English since I can understand them better.) Dahil ang medya na nakasanayan ko ay
nasa Ingles, hindi ito nakakatulong sa akin na maging pantay ang katatasan ko sa Ingles at
Filipino, (Since the media I am used to is in English, this does not help my unequal fluency
in English and Filipino.) Ang paggamit ng halos Ingles na medya mula pa sa aking
pagkabata ay higit na humubog sa akin na gumamit ng Ingles sa aking buhay para sa pang-
araw-araw na mga aksyon tulad ng pagbabasa, pakikipag-usap at kahit na pag-iisip.
 (Consuming mostly English media in my childhood has shaped me more to use English in
my life for everyday actions such as reading, talking and even thinking.) Para sa akin, ito
ay nagpapakita kung paano nahubog ng wikang Ingles ang aking buhay. (For me, this
shows how English has shaped my life.) Ito ang nagtulak sa akin sa paghahanap ng medya
sa Ingles dahil sa kadalian ng paggamit nito. (It has made me mostly seek media in English
due to its ease of use.) Kasabay nito, mas naimpluwensyahan ako nito na gumamit ng
Ingles para sa pang-araw-araw na pagkilos at aktibidad. (Along with this, it has influenced
me more to use English for everyday actions and activities.)

6. Napagtanto ko na ang wika ay masalimuot na hinahabi ang mga kulturang pagkakaiba-iba

sa mga ekspresyon tungkol sa pagkain, tulad ng adobo, na nag-udyok sa akin na tingnan
ang mga talakayan sa pagluluto nang may mas mataas na kamalayan sa kultural na
tapiserya na naka-embed sa pang-araw-araw na wika.
(I realized that language intricately weaves cultural nuances into expressions about food,
such as adobo, prompting me to approach culinary discussions with a heightened
awareness of the cultural tapestry embedded in everyday language.)

Paliwanag/sariling paghahalimbawa: Sa pag-unawa sa mga kultural na pagkakaiba-iba at

makasaysayang mga sanggunian na naka-embed sa wikang ginamit upang ilarawan ang
mga pagkaing Pilipino tulad ng adobo, napagtanto ko kung paano hinuhubog ng wika ang
kahalagahan ng isang pagkain at naiimpluwensyahan ang mga pananaw sa kultura at
panlipunang konteksto nito. (In understanding the cultural nuances and historical
references embedded in the language used to describe Filipino foods such as adobo, I've
come to appreciate how language shapes the significance of a dish and influences
perceptions of its cultural and social context.) Ang mga pagkaing na Pilipino ay nabuo sa
paglipas ng panahon sa kasaysayan ng ating bansa. (These foods have been developed over
time in our nation’s history.) Gumagamit tayo ng mga tradisyon at sangkap sa pagluluto na
maaari nating palaguin sa ating bansa sa paggawa ng mga pagkaing ito. (We use culinary
traditions and ingredients that we can grow in our country in making these
foods.) Ipinapakita nito na ang mga pagkaing ito ay gawa ng kulturang Pilipino, kahit na
may impluwensya o pinanggalingan sa ibang bansa. (This shows that these foods are made
by Filipino culture, even with foreign influence or origin.) Kahit na hindi ako masyadong
kumakain ng adobo, nakikita ko ang kahalagahan nito bilang pangunahing pagkain ng mga
Pilipino. (Even if I do not eat adobo that much personally, I can recognize its importance
as a staple dish of the Filipino diet.) Ang adobo ay isang pagkaing gawang Pilipino, na
ginawa para sa mga Pilipino upang tangkilikin kasama ng iba pang mga pagkain. (Adobo is
a Filipino-made food, made for Filipinos to enjoy with other foods.) Sa tuwing kakainin ko
ito, gusto ko itong kainin na may kasamang kanin, gaya ng kadalasang nakikita kong
ginagawa ng aking pamilya at ng ibang mga Pilipino. (Whenever I eat it, I like to eat it
with rice, as what I usually see my family and other Filipinos doing.) Ang kulturang
Pilipino ay malalim na nakapaloob sa pagkakakilanlan ng mga pagkaing ito na
matatagpuan sa pang-araw-araw na buhay, kaya nakikita ko na ang mga pagkaing ito ay
mahalaga sa mga Pilipino. (The Filipino culture is deeply embedded into the identity of
these dishes found in everyday life, so I can see that these dishes are important to
Filipinos.)
7. Napagtanto ko na sa kabila ng aking madalang na pagkonsumo, ang pagkilala sa mga
pagkaing Pilipino bilang pambansang pangunahing pagkain ay nagpalawak ng aking pang-
unawa sa simbolismong kultural nito.
(I realized that despite my infrequent consumption, recognizing Filipino foods such as
adobo as a national staple has broadened my understanding of its cultural symbolism,
fostering a sense of unity and appreciation for shared traditions among Filipinos.)

Paliwanag/sariling paghahalimbawa: Napagtanto ko na ang aking madalang na pagkain ng

adobo ay hindi nakakabawas sa pambansang kahalagahan nito sa akin. (I realized that my
limited consumption of adobo doesn't diminish its national importance to me.) Kahit na
hindi ko ito kinakain ng madalas, ang pagkilala sa papel nito bilang pambansang
pangunahing pagkain ay pagkilala nito bilang higit pa sa pagkain. (Even if I don't eat it
frequently, acknowledging its role as a national staple has made me recognize the dish as
more than just food.) Ito ay simbolo ng kultura na nag-uugnay sa mga Pilipino sa mga
rehiyon at henerasyon. (It is a cultural symbol that connects Filipinos across regions and
generations.) Ang adobo ay isang pagkain na pambansang pangunahing pagkain ng mga
Pilipino. (Adobo is a food that is a national staple of the country.) Ito ay dahil sa
kahalagahan nito sa kultura para sa mga Pilipino. (This is because of its cultural
significance for Filipinos.) I see it often in menus of restaurants whenever I go outside
to eat. Ako mismo ay hindi kumakain ng maraming pagkaing Pilipino dahil hindi ko lang
talaga gusto ang lasa ng karamihan sa kanila. (I myself do not eat many Filipino foods
since I just don’t really like the taste of most of them.) Halimbawa, ang mga pagkaing
tulad ng kare-kare ay walang lasa para sa akin, kahit na may kanin kasi hindi rin ako
kumakain ng bagoong para ito ay magkalasa. (For example, I find dishes like kare-kare too
saucy and bitter to be eaten for me, even with rice.) Mas gusto ko na lang kainin ang
adobo, kadalasan ang sarsa nito, dahil ito ay nagpapasarap ng kanin. (I do like adobo
though, mostly the sauce, since it makes rice taste great.) Hindi ko kailangang tangkilikin
ang mga pagkaing ito bagama't upang malaman ang kanilang kultural na kahalagahan sa
Pilipinas, mas makakatulong kung ako ay nasisiyahan na kainin ang mga ito. (I do not have
to enjoy these foods though to know their cultural significance in the Philippines, though it
would help me appreciate them more if I did enjoy them.)

8. Napagtanto ko na ang hindi mapaghihiwalay na ugnayan sa pagitan ng wika at kultura ay

isang pahiwatig na ang pangangalaga sa wika ay isang personal na responsibilidad
(I realized that the inseparable link between language and culture makes language
preservation a personal responsibility, motivating me to actively engage in efforts that
safeguard the richness of the Filipino language for future generations.)

Paliwanag/sariling paghahalimbawa: Napagtanto ko na ang pangangalaga sa wika ay hindi

lamang isang pangkalahatang pananagutan kundi pansarili din. (I realized that language
preservation is not just a collective responsibility but a personal one.) Dahil nakikita ko na
ang hindi mapaghihiwalay na koneksyon sa pagitan ng wika at kultura, nararamdaman ko
ang panibagong tungkulin na aktibong makisali sa pangangalaga at pagtataguyod ng ating
wikang Filipino. (Recognizing the inseparable connection between language and culture, I
feel a renewed sense of duty to actively engage in language preservation and advocacy.)
Ang pagpapanatili ng yaman ng wikang Filipino ay hindi lamang tungkol sa
komunikasyon; ito ay tungkol sa pangangalaga sa ating kultural na pagkakakilanlan para sa
mga susunod na henerasyon. (Preserving the richness of the Filipino language is not only
 about communication; it's about safeguarding our cultural identity for future generations.)
Alam ko sa ngayon na hindi ako gaanong nagsasalita ng Filipino. (I know right now that I
do not speak much Filipino.) Ito ay maaaring maging sanhi ng hindi ko gaanong
pagpapahalaga sa kulturang Pilipino. (This may cause me to not appreciate the Filipino
culture that much.) Ngunit dahil sa ang wikang Filipino ay nakapaloob sa kulturang
Pilipino, ang realisasyong ito ay nag-uudyok sa akin na lumahok sa mga pagsisikap na
nagtataguyod ng pagkakaiba-iba ng wika at nag-aambag sa katatagan ng ating kultural na
pamana. (Since the Filipino language is embedded in Filipino culture, this realization
motivates me to participate in efforts that promote linguistic diversity and contribute to the
resilience of our cultural heritage.)

Mga Resolusyon:
(Resolutions:)

1. Pagbubutihin ko ang aking kasanayan sa pagsasalita at pagbabasa ng Filipino sa

pamamagitan ng pagsasanay sa paggamit nito at paggamit ng mga aplikasyon sa pag-aaral
ng wika. (Improve my fluency in Filipino through practicing its usage and using language
learning applications.)
2. Bibigyan ko ng pagpapahalaga ang parehong paggamit ng Ingles at Filipino sa pang-araw-
araw na buhay sa pamamagitan ng pag-aaral tungkol sa kanilang kultural at panlipunang
impluwensya sa sambayanan. (Get an appreciation of both English and Filipino usage in
everyday life through learning about their cultural and social influences on society.)
3. Susubukan kong gamitin ang Filipino at Ingles sa aking buhay sa pamamagitan ng
paghahanap kung aling wika ang magiging kapaki-pakinabang sa bawat sitwasyon. (I will
try to use both Filipino and English in my life through finding which language would be
useful on a case-by-case basis.)
4. Pipilitin kong matutunan ang tungkol sa impluwensya ng wika sa ating mga kaisipan sa
pamamagitan ng pakikipag-usap sa iba kung paano nakakaimpluwensya ang wikang
kadalasang ginagamit nila sa kanilang buhay. (I will learn more about the influence of
language on our thoughts through speaking with others on how the language they mostly
use influences their life.)
5. Pahahalagahan ko nang mas higit ang kulturang Pilipino sa pamamagitan ng pagkain at
pagtangkilik ng mas maraming pagkaing Pilipino. (I will appreciate Filipino culture more
through eating and enjoying more Filipino food.)
6. Pagbubutihin ko na matutunan ang mga tungkol sa mga Pilipino at kung paano sila
kumilos para masundan ko sa pamamagitan ng pagbabasa ng panitikang Filipino at tula.
(I will learn more about Filipinos and how they act for me to follow to through reading
Filipino literature and poetry.)
7. Makikipag-ugnayan ako sa mga taong kaedad ko sa pamamagitan ng pag-aaral kung
paano sila nagsasalita sa pang-araw-araw na buhay. (I will engage myself with people of
my own age through learning how they speak in everyday life.)
8. Isusulong ko ang pangangalaga sa wika ng wikang Filipino sa pamamagitan ng higit na
pagsasalita ng Filipino at pakikilahok sa programa ng adbokasiya ng wikang Filipino. (I
will promote language preservation of the Filipino language through speaking Filipino
more and participating in Filipino language advocacy program.)