Ý nghĩa lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến chống Pháp (1949)

- Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến khẳng định khát vọng hòa bình, ý chí và quyết
tâm sắt đá bảo vệ nền độc lập, tự do của dân tộc. Trong lịch sử dựng nước và giữ
nước, khát vọng hòa bình và mong muốn hòa bình để xây dựng đất nước là khát
vọng cháy bỏng của dân tộc ta. Mở đầu Lời kêu gọi, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ:
“Chúng ta muốn hòa bình, chúng ta phải nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng nhân
nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng quyết tâm cướp nước ta lần nữa”.
Khát vọng hòa bình của nhân dân ta sẽ không bao giờ có được khi kẻ thù có dã tâm
xâm lược nước ta. Nên Người xác định rõ ý chí, quyết tâm sắt đá của toàn Đảng,
toàn dân và toàn quân ta trong bảo vệ nền độc lập, tự do của dân tộc, trong khi,
thành quả Cách mạng Tháng Tám vừa mới giành được. Người khẳng định:
“Không! Chúng ta thà hy sinh tất cả, chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định
không chịu làm nô lệ” . Lời khẳng định đó là sự kết tinh của truyền thống hàng
nghìn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc ta; là sự tiếp nối ý chí và quyết tâm
“Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và
của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập” đã được Người khẳng định trong Tuyên
ngôn độc lập.
Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến, là lời hịch cứu nước, có tác dụng cổ vũ, thôi
thúc và động viên toàn dân nhất tề đứng lên đánh giặc. Để huy động sức mạnh, tiến
hành cuộc kháng chiến toàn dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh kêu gọi “Bất kỳ đàn ông,
đàn bà, bất kỳ người già, người trẻ, không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc. Hễ là
người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc” . Lời hiệu
triệu của Người là tiếng gọi thiêng liêng của non sông, đất nước, thôi thúc cả dân
tộc bước vào cuộc chiến đấu mới để giành độc lập dân tộc.
Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến đã phác họa những nét cơ bản về đường lối
chống thực dân Pháp, góp phần chỉ đạo, định hướng cho cuộc kháng chiến giành
thắng lợi. Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược bùng nổ trong tương
quan lực lượng có lợi cho địch. Để giành thắng lợi, chúng ta phải lấy nhỏ đánh lớn,
lấy ít địch nhiều. Nắm chắc vấn đề đó, với tầm nhìn thấu suốt, nên trong Lời kêu
gọi toàn quốc kháng chiến, Người đã vạch rõ những nét cơ bản của đường lối
kháng chiến chống thực dân Pháp đó là: Toàn dân, toàn diện, lâu dài và tự lực cánh
sinh. Người chỉ rõ lực lượng tham gia kháng chiến là toàn dân tộc, bao gồm mọi
tầng lớp, mọi lứa tuổi, không phân biệt tôn giáo, đảng phái; đánh Pháp bằng bất cứ
thứ vũ khí gì có thể; đồng thời, Người cũng chỉ rõ cuộc chiến sẽ rất gian lao, lâu
dài, phải trải qua gian khổ, hy sinh, nhưng thắng lợi cuối cùng “nhất định về dân
tộc ta” đó là một tất yếu của lịch sử.
Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến đã để lại những bài bài học sâu sắc cho công
cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ XII của Đảng xác định: “…tập hợp, đoàn kết mọi người Việt Nam ở
trong và ngoài nước, tăng cường mối quan hệ mật thiết giữa nhân dân và Đảng,
Nhà nước tạo sinh lực mới của khối đại đoàn kết toàn dân tộc” (4). Theo đó, để thực
hiện thành công mục tiêu trên, tạo sức mạnh to lớn cho công cuộc đổi mới, chúng
ta cần quán triệt và từng bước hiện thực hóa mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân
chủ, công bằng, văn minh”, coi đó là điểm tương đồng để thống nhất về chính trị,
tư tưởng trong toàn xã hội. Đồng thời, thực hiện đoàn kết mọi tầng lớp, lực lượng
trong xã hội, trên nền tảng khối liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân
và đội ngũ trí thức; giải quyết hài hòa các lợi ích làm cơ sở cho sự ổn định, đoàn
kết và thống nhất. Bên cạnh đó, một trong những yếu tố quan trọng là phải xây
dựng bộ máy Nhà nước trong sạch, kiên quyết đấu tranh có hiệu quả bệnh quan
liêu, tham nhũng, tạo lòng tin trong nhân dân vững chắc.
Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến còn là bài học sâu sắc đối với việc xây dựng
nền quốc phòng toàn dân vững mạnh trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc hiện nay.
Nền quốc phòng toàn dân trước hết được xây dựng vì mục đích hòa bình, giữ gìn
sự ổn định để phát triển đất nước. Tư tưởng đó được kế thừa trong lịch sử dân tộc
và được nâng lên tầm cao mới trong thời đại Hồ Chí Minh. Để có được hòa bình,
“chúng ta phải nhân nhượng” và quyết “hy sinh tất cả” để bảo vệ độc lập khi Tổ
quốc lâm nguy. Trong giai đoạn hiện nay, tinh thần đó tiếp tục gợi mở về những
biện pháp linh hoạt, mềm dẻo trong quan hệ đối ngoại, hội nhập quốc tế. Đặc biệt,
cần phải biết giữ vững nguyên tắc chiến lược, đồng thời linh hoạt về sách lược
nhằm “thêm bạn, bớt thù”, tránh được các xung đột và chiến tranh, thực hiện hòa
nhập nhưng không “hòa tan” trong quan hệ quốc tế. Vì vậy, xây dựng nền quốc
phòng toàn dân trong điều kiện mới, đòi hỏi phải xây dựng toàn diện cả về tiềm
lực, lực lượng và thế trận; trong đó, chú trọng xây dựng tiềm lực về chính trị, tinh
thần, phát huy nhân tố con người là yếu tố có ý nghĩa quyết định nhất.
=> Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến tuy rất ngắn gọn, nhưng là văn kiện quan
trọng, mang tính chỉ đạo không chỉ trong những ngày đầu, mà còn có tác dụng định
hướng cho sự phát triển của cả cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp cũng như
sau này. Trên cơ sở tư tưởng đó, kết hợp với hoạt động thực tiễn, Đảng ta từng
bước hoàn chỉnh thành đường lối, chỉ đạo nhân dân tiến hành cuộc kháng chiến đi
tới thắng lợi hoàn toàn và luôn có ý nghĩa giá trị lịch sử to lớn trong sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hôm nay và mai sau.