Piotr Jaśkowski – Neuronauka Poznawcza

Neuroobrazowanie – elektro i magnetofizjologiczne badanie aktywności neuronów, tomograficznie

(pośrednie)

a) Elektrody igłowe – bezpośrednio do komórki lub obok niej

Problem reprezentatywności – czy reakcja jest typowa dla regionu mózgu

Dipol elektryczny – układ ładunków elektrycznych (+ i -) leżących blisko siebie

Elektroencefalografia

SYGNAŁ W EEG: komórka presynaptyczna wysyła sygnał – dendryty komórki docelowej gromadzą
UJEMNY potencjał i dlatego z innych części komórki w stronę drzewka gromadzi się DODATNI

 Elektroda na powierzchni czaszki wykrywa wypadkową aktywność pola neuronów

 Hans Berger
 Rytm alfa – 10Hz, relaksacja (10 peaków w sekundzie)
 Rytm beta – 15-30Hz –podwyższona czujność
a) Analiza częstotliwościowa –badanie siły sygnału nadawanego na określonych falach
 Amplituda: w alfa ok. 20-60 mikroVoltów;
 duże amplitudy- niski stan pobudzenia,
 Brak rytmu alfa lub małe amplitudy= pobudzenie
 Rytm alfa NIE POJAWIA SIĘ w fazie REM
W analizie częstotliwościowej rozdziela się szum od sygnału
Filtrowanie sygnału harmonicznej/składowej/komponentu x Hz: lub jakiegoś pasma
Widmo pokazuje amplitudę (moc sygnału) dla każdej częstotliwości
 Rytm zanika gdy fale nie są zsynchronizowane (desynchronizacja  znoszenie się fal)
 Desynchronizacja aktywności 8-10Hz = blokowanie rytmu alfa/pojawienie się rytmu beta
(który tak naprawdę nie jest rytmiczny  )
b) Analiza częstotliwościowo-czasowa: jak zmienia się widmo sygnału w czasie
c) Metoda potencjałów wywołanych – pojawienie się bodźca zmiany w EEG
Nakładanie na siebie obrazów EEG z kilku powtarzających się zdarzeń by wydobyć szum z
sygnału
d) Metoda uśredniania – po pojawieniu się bodźca na spontaniczną aktywność EEG nałoży się
przejściowe zaburzenie = przetwarzaniu bodźca
e) SEN i EEG –
a. relaksacja - fale alfa
b. I faza – nieregularne fale o niskiej amplitudzie
c. II faza – wrzeciona snu - krótkie serie wyładowań 10-16Hz; i zespoły K
d. III i IV – wolnofalowe- wolne fale o dużej amplitudzie i wrzeciona (niskie tętno, wolny
oddech)
e. III i II
f. REM (rapid eye movement) – aktywna kora mózgowa, zwiotczałe mięśnie poza
oczami, marzenia senne
262-270 Kalat

ENDOGENNY RYTM OKOŁODOBOWY

- ludzi wytwarzają ok. 24-godzinnny rytm (np. w warunkach sztucznej 28- lub 22-godzinnej doby)

- czas trwania rytmu wydłuża się przy dużym świetle, obniża przy ciemności

SCN – jądro nadskrzyżowaniowe

 w podwzgórzu
 jego uszkodzenie powoduje rozregulowanie zegara biologicznego
 SCN wytwarza rytmy genetycznie (nie w sposób nabyty)

Biochemia

 Muszki owocowe:
o Geny period i timeless na zasadzie zwrotnego sprzężenia wytwarzają rytm dobowy
o Period produkuje białko per, a timeless białko tim
o Rano mało białek, dużo przed snem –syngał “stop” produkcji
o Światło sztuczne w nocy dezaktywuje tim  spada senność
o Per i tim działają na białko clock senność
 Ludzie: SCN stymuluje szyszynkę do produkcji melatoniny – hormonu działającego
nasennie
 Melatonina: zażycie wieczorem mało nasila senność; zażycie za dniamocno nasila
senność
Przyspieszenie zegara: zażyj popołudniu (szybciej zaśniesz, szybciej wstaniesz)
Cofnięcie zegara: często zażyj rano (senność pojawi się później niż zwykle, później się
obudzisz)
 Rytm swobodnie biegnący – nieregulowany przez bodźce
 Bodziec który go przestawia to zeitgeber np. Światło, dźwięki, zmiany temperatury
 Jet lag: podróż na zachód – przedłużenie fazy ; na wschód skrócenie fazy +stres i kortyzol
niszczą hipokamp (stewardessy)
 Praca zmianowa
 Światło a praca SCN- do SCN dochodzi odgałęzienie nerwu wzrokowego: szlak
siatkówkowo-podwzgórzowy – aksony tego szlaku zmieniają ustawienia SCN
Ten szlak wywodzi się ze specjalnej populacji komórek zwojowych z innym barwnikiem
niż mają czopki i pręciki – te komórki NIE reagują BEZPOŚREDNIO na światło; reakcja
powstaje powoli i powoli zanika <reagują więc na średnią ilość światła a nie chwilowe
zmiany>  szacowanie pory dnia w SCN