Split Secont 01 1 seconde 1st Edition

Sophie Mckenzie
Visit to download the full and correct content document:
https://ebookstep.com/product/split-secont-01-1-seconde-1st-edition-sophie-mckenzie
/
More products digital (pdf, epub, mobi) instant
download maybe you interests ...

Cómplices 1 Cómplices Sophie Saint Rose

https://ebookstep.com/product/complices-1-complices-sophie-saint-
rose/

Cómplices 1 Cómplices Sophie Saint Rose

https://ebookstep.com/product/complices-1-complices-sophie-saint-
rose-2/

La Seconde Guerre mondiale 1st Edition Jean Delmas

https://ebookstep.com/product/la-seconde-guerre-mondiale-1st-
edition-jean-delmas/

Que gane el mejor 1 Australia Sophie Saint Rose

https://ebookstep.com/product/que-gane-el-mejor-1-australia-
sophie-saint-rose/
ESPACE Physique Chimie Seconde Édition 2019 1st
Edition Stéphane Baderot-Jacques

https://ebookstep.com/product/espace-physique-chimie-seconde-
edition-2019-1st-edition-stephane-baderot-jacques/

Juste un baiser Une véranda au bord de la mer 1 1st

Edition Sophie Love

https://ebookstep.com/product/juste-un-baiser-une-veranda-au-
bord-de-la-mer-1-1st-edition-sophie-love/

Mathématiques Seconde Hyperbole 1st Edition Michel

Bachimont Bernard Chrétien Jean Luc Bousseyroux

https://ebookstep.com/product/mathematiques-seconde-
hyperbole-1st-edition-michel-bachimont-bernard-chretien-jean-luc-
bousseyroux/

Admirable 1st Edition Sophie Fontanel

https://ebookstep.com/product/admirable-1st-edition-sophie-
fontanel/

Histoire secrète des stratagèmes de la Seconde Guerre

mondiale 1st Edition Jean Deuve

https://ebookstep.com/product/histoire-secrete-des-stratagemes-
de-la-seconde-guerre-mondiale-1st-edition-jean-deuve/
Van Sophie McKenzie verschenen bij De Fontein:

Vermist
Zusje vermist
Meisje vermist
Geloof me
www.politienietbetreden.nl

Oorspronkelijke titel: Split Second

Verschenen bij Simon & Schuster UK Ltd
© 2013 Rosefire Ltd, Sophie McKenzie
Voor deze uitgave:
© 2020 Uitgeverij De Fontein, Utrecht
Vertaling: Marie-Louise van Dongen
Omslagafbeelding: Trevillion Images
Omslagontwerp: Wil Immink Design
Grafische verzorging: Crius Group

Uitgeverij De Fontein vindt het belangrijk om op milieuvriendelijke en

verantwoorde wijze met natuurlijke bronnen om te gaan. Bij de productie van het
papieren boek van deze titel is daarom gebruikgemaakt van papier waarvan het
zeker is dat de productie niet tot bosvernietiging heeft geleid.

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,
opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in
enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën,
opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming
van de uitgever.

ISBN978 90 261 5142 2 (e-book 978 90 261 5143 9)

NUR 284, 285
Voor Joe. En de tijd die ons gegeven is.
Londen, de nabije toekomst
 Nat

Ik wierp een blik op mijn telefoon. Het was bijna drie uur ’s middags.
Om drie uur zou de bom afgaan.
Mijn hart bonkte tegen mijn ribben, terwijl ik door de straat
rende. Ik móést Lucas vinden. De markt in Canal Street. Dat had in het
appje gestaan. Daar zou Lucas zijn. Mijn longen brandden en
hijgend ademde ik de koude lucht in. Ik ging harder lopen, baande
mezelf een weg door de menigte.
Het was een drukte van jewelste in de markthal. De meeste
mensen waren op weg naar de voedselkraam van de Future Party.
Sinds de economische krimp vorig jaar echt had doorgezet, was de
werkloosheid snel gestegen. Mensen die vroeger nooit hun hand
zouden ophouden, stonden in de rij voor een gratis voedselpakket.
Pakketten die werden verstrekt door de enige politieke partij in het
land die de nood aan het hart leek te gaan.
Ik stoof langs de rij. De meeste mensen staarden naar de grond
terwijl ze verder schuifelden, om maar niemand aan te hoeven
kijken.
Geen Lucas.
Ik bleef rennen. Die bom zou hier vast niet liggen. Waarom zou
iemand mensen willen opblazen die zo arm zijn dat ze in de rij
moeten staan om aan eten te komen? Bij de volgende paar
kraampjes werd etnische kleding verkocht, een mengelmoes van
Afrikaans bedrukte stoffen en Thaise zijde. Ik sloeg de hoek om,
langs het deel van de markt met babyspullen. Nee. Onmogelijk. Hier
zou Lucas niet zijn, en de bom ook niet. Niet bij baby’s in de buurt,
absoluut niet.
Zwaar ademend rende ik verder, langs de grote klok. Het was al
vier minuten voor drie. Bijna tijd. Ik keek op. Boven was een
verdieping met goedkope toiletartikelen en schoonmaakspullen. Zou
ik daarnaartoe gaan of eerst de begane grond verder afzoeken?
Op dat moment kwam een beveiliger voorbijlopen. Ik staarde
naar de radio aan zijn riem. Omdat ik zo druk bezig was geweest
met het vinden van Lucas, had ik niet lang stilgestaan bij al die
anderen op de markt. Het krioelde hier van de mensen. Er waren
ook veel kinderen, met hun ouders.
Ik ging de veiligheidsagent achterna en pakte hem bij zijn arm.
‘Luister,’ zei ik, ‘u moet de markt ontruimen. Iedereen naar buiten
sturen.’
De man draaide zich om, een achterdochtige uitdrukking op zijn
gezicht. ‘Wat zei je?’
‘Er ligt een bom,’ zei ik. ‘Ik weet niet precies waar, maar hij ligt
hier op de markt en over een paar minuten gaat hij af.’
De beveiliger fronste ongelovig. ‘Hoe kom je daarbij, jongen?’
vroeg hij.
‘Ik weet het gewoon. U moet me geloven. Alstublíéft.’ Ik ving een
glimp op van mezelf in het blinkende bord van de Future Party dat
de weg wees naar hun kraam met gratis voedsel. Mijn haar zat in de
war. Mijn ogen stonden wild. Geen wonder dat die man me aankeek
alsof ik krankzinnig was. ‘U moet de hele boel ontruimen.’
‘Wacht hier,’ zei de man zuchtend. ‘Ik ga de locatiemanager
halen.’
‘Nee, daar is geen tijd voor.’
Maar de beveiliger beende al weg, in de richting van de kramen
waar ik net langs was gekomen.
Terwijl ik me omdraaide naar het volgende pad met de bedoeling
om verder te rennen, zag ik in een flits een zwartleren jack op de
trap naar de eerste verdieping. Was dat Lucas? Ik tuurde die kant
op, maar het jack was verdwenen, opgegaan in de menigte.
Ik zwenkte naar links en racete naar de trap. Ik kwam langs een
kraam waar vijftig procent korting werd gegeven op piercings en
tattoos. Vlak ervoor stond een meisje van ongeveer mijn leeftijd te
ruziën met een vrouw. Ze maakte heftige gebaren en zag er verhit
uit. ‘Waarom niet, mam?’ schreeuwde ze.
 Zelfs terwijl ik op topsnelheid langsracete, zag ik dat ze knap was.
Een wilde bos honingblonde krullen viel over haar schouders. Maar
er was geen tijd om nog eens om te kijken. Met twee treden tegelijk
nam ik de trap naar de eerste verdieping. Het was twee minuten
voor drie. Nog altijd had ik Lucas niet gevonden.
 Charlie

Mam schudde haar hoofd en streek een lange krul uit mijn gezicht.
Woedend stapte ik achteruit.
‘Kom op, lieverd, we hebben het hier al uitgebreid over gehad,’ zei
ze sussend.
‘Het is maar een tattoo,’ hield ik vol. ‘Ik neem niets raars. Niets
groots. Misschien een vlinder of zo’n yin-yangsymbool.’
Mam tuitte haar lippen en schudde opnieuw haar hoofd. ‘Je weet
niet eens wat dat symbool betekent, Lottie.’
‘Noem me niet zo,’ snauwde ik. ‘Je hebt pas nog gezegd dat ik
zelf mocht weten wat ik met mijn geld deed. Ik ben al eeuwen aan
het sparen.’
Mam zuchtte.
Ik draaide me om, zo kwaad dat ik het wel kon uitschreeuwen.
Het ging me niet alleen om die tattoo, of om het feit dat mam die
kinderachtige koosnaam gebruikte. Het was alles bij elkaar, alles wat
mijn moeder deed om te voorkomen dat ik volwassen zou worden.
Pap is gestorven toen ik nog heel klein was, en mam en ik waren al
jaren met z’n tweeën. Als kind vond ik dat heerlijk, omdat ik haar
aandacht met niemand hoefde te delen. Maar over een paar
maanden werd ik zestien. Ik vond het tijd worden dat ze me mijn
eigen beslissingen liet nemen.
‘Zoals ik je al heb uitgelegd,’ zei mam, met alweer een zucht, ‘wil
ik niet dat je een tattoo neemt, omdat het een permanent iets is. In
principe vermink je jezelf voor de rest van je leven. Bovendien
kunnen we het geld wel beter gebruiken.’
‘Hier doen ze het voor de helft van de prijs,’ siste ik. Ik besefte
dat ik klonk als een verwend nest, maar ik had er zo genoeg van dat
we elke cent tweemaal moesten omkeren, dag in, dag uit. Vorig jaar
hadden we niet eens een fatsoenlijke taart op mijn verjaardag. ‘Het
is gewoon in de mode. Ik laat hem niet ergens zetten waar je hem
meteen ziet. Op mijn schouder misschien, of –’
‘Bovendien doet het pijn,’ ging mam verder. ‘En flink ook, vermoed
ik.’
‘Nou en? Een bevalling doet ook pijn. Dat zeg je zelf altijd. Maar
dat heb je toch ook gedaan? Ik kan –’
‘Een bevalling is de moeite waard,’ zei mam. ‘Een tattoo niet. Kom
op nou, schat, met dat geld kun je iets veel beters doen. Een tattoo
is nou niet bepaald nuttig.’
‘Mam, alsjeblíéft?’ Mijn ogen schoten vol tranen. Nog maar een
paar jaar geleden, toen mam nog een baan had en haar
nabestaandenpensioen nog niet was wegbezuinigd door de overheid,
was er geld zat geweest voor dingen die niet per se nuttig waren.
Mam legde haar hand op mijn arm. Hij was rood en ruw van het
werken in de fabriek. Ze werkte ’s avonds, maar vanochtend was ze
vroeg opgestaan om naar de markt te gaan voor de gratis
voedselpakketten. Ze had rimpels in haar gezicht en zag er afgetobd
uit. Vroeger maakte ze haar ogen op en lakte ze haar nagels.
Tegenwoordig oogde ze oud en slonzig.
Vanuit mijn ooghoek zag ik de Aziatische vrouw van de tattooshop
naar ons kijken. Ze zag dat ik keek en richtte haar aandacht weer op
het tv-scherm waarop de burgemeester van Londen rechtstreeks in
de camera praatte. Het zoveelste verzoek om steun voor
bezuinigingsmaatregelen. Zijn bolle kop en sluike, donkere haren
wekten afkeer bij me op. Hij zag eruit als een volgevreten rat. Net
als de vorige burgemeester, en de laatste twee premiers, bleef hij de
bevolking maar vertellen dat we allemaal in hetzelfde schuitje zaten,
dat extra bezuinigingen noodzakelijk waren.
Ik draaide me weer om naar mam. Aan haar gezicht was duidelijk
te zien dat ze niet van gedachten zou veranderen.
‘Ik haat je.’ Voordat ik het wist had ik die woorden eruit geflapt.
Ik zou willen dat ik kon zeggen dat ik het niet echt meende, maar op
dat moment was dat absoluut wel zo.
Mam keek me recht aan, een verdrietige blik in haar ogen. Ik heb
vaak teruggedacht aan dat ogenblik, de laatste keer dat ik haar
gezicht goed zag. In mijn hoofd hoor ik nog steeds de dreunende
stem van de burgemeester van Londen achter ons. Maar wat ik me
vooral herinner, is mams gezichtsuitdrukking; een mengeling van
teleurstelling, pijn en vermoeidheid.
‘Het spijt me, Charlie,’ zei ze mat. ‘Zodra je achttien bent, kun je
een tattoo nemen. Dan ben je vrij om je eigen beslissingen te
nemen. Maar zolang ik verantwoordelijk voor je ben, gebeurt het
niet.’ Ze zweeg even. Nog altijd stonden we elkaar aan te kijken. Ik
herinner me de schuine stand van haar ogen – de mijne staan net zo
schuin – de welving van haar lippen, die op dat moment
samengeknepen waren. ‘Kom, dan gaan we naar de kraam met
gratis eten. Daar staat al een hele rij en het vlees is altijd zo op. Ik
hoop dat ze lam hebben, dat hebben we al heel lang niet meer
gehad.’
‘We hebben zo veel al heel lang niet meer gehad.’
Mam beet op haar lip. ‘Ik weet het, maar –’
‘Ik ga niet mee, hoor.’ Ik sloeg mijn armen over elkaar. Ik was
kinderachtig bezig, maar ik kon het niet helpen. Ik was te erg
gekwetst, te kwaad. ‘Ik ga bij de kleren kijken.’
‘Oké,’ zei mam. ‘Dan kom ik daarheen als ik klaar ben. Niet te ver
weggaan, hè? En niets kopen voordat ik terug ben.’ Haar jas, lang en
lichtgroen, zwaaide om haar heen terwijl ze op weg ging naar de
kraam van de Future Party. Daar stond al een hele menigte te
wachten op de voedselpakketten die elke zaterdag werden
uitgedeeld. Even later verdween ze in de mensenmassa.
Ik keek om naar de vrouw van de tattooshop. Ze zat nog steeds
tv te kijken. Nu was de leider van de Future Party, Roman Riley, aan
het woord. Zijn knappe gezicht stond vol overtuiging. ‘De
jeugdwerkeloosheid zit dicht tegen de zestig procent aan, en de
regering heeft het lef om...’
Ik liep weg. Politici en hun praatjes interesseerden me niet; het
enige wat me kon schelen waren de pakketten die Roman Rileys
partij weggaf. De regering pakte alleen maar van alles af.
Nog woedend op mam, dwaalde ik naar de verste uithoek van de
markt. In het wilde weg bekeek ik een paar truien aan een rek en
daarna een stapel afgeprijsde jasjes. Ze waren allemaal even lelijk.
Ik zuchtte. Mam wilde dat ik in de buurt bleef. Nou, pech gehad. Ik
ging op weg naar de uitgang. Onderweg kwam ik langs een kraam
met Afrikaanse bedrukte T-shirts en vervolgens langs een kraam
waar de currydampen vanaf sloegen. Bij een bord dat reclame
maakte voor gratis noedelsoep, één kop per persoon, bleef ik
aarzelend staan. Zou ik wat halen?
WHAM! De knal blies me omver. Ik kwam hard met mijn rug op de
vloer terecht. Naar adem snakkend lag ik daar, totaal verbijsterd.
Wat was er aan de hand?
Om me heen werd er geroepen en geschreeuwd. Een sirene
loeide. Voetstappen denderden voorbij, terwijl ik me op mijn
ellebogen hees. Een bejaarde vrouw was ook gevallen. We staarden
elkaar aan. Daarna keken we om ons heen. Twee of drie gangpaden
verderop steeg er rook op tussen de kramen.
‘Wat was dat?’ vroeg ik.
De bejaarde vrouw krabbelde moeizaam overeind. Ik sprong op.
Mam! Ik racete terug over de markt. Mensen zigzagden in
tegenovergestelde richting voorbij. Dikke stofwolken wervelden om
ons heen. Jassen en truien van de kledingstalletjes lagen verspreid
over de grond, zwartgeblakerd en aan flarden. Ik naderde het
gedeelte van de markt waar de rook vandaan kwam. Het gonsde in
mijn hoofd. Was het een gasexplosie geweest? Een ongeluk? Een
bom?
‘Heb jij gezien wat er is gebeurd?’
‘Bel een ambulance.’
‘Help!’
Overal om me heen werd er geschreeuwd. Gegild. Ik rende
richting de rookwolken. Ik moest naar de kraam met gratis voedsel.
Mam zoeken. Het was één grote puinhoop. Uitstaltafels uit
marktkramen lagen versplinterd op hun kant. De vuile vloer lag
bezaaid met kleding en etenswaren. Een man kwam wankelend
tevoorschijn uit de mist van rook. Bloed stroomde over zijn gezicht.
Achter hem aan kwam nog een man, met een jongetje in zijn armen.
Zijn jack zat onder het stof. Zijn ogen waren groot van schrik. Twee
vrouwen hielden een derde vrouw overeind tussen hen in. Steeds
meer mensen kwamen mijn kant op. Duwend en trekkend lukte het
me het volgende pad in te komen.
Mam was daar geweest, precies op de plek waar de rook vandaan
kwam. Mijn keel werd dichtgeknepen van angst. Ik moest haar
vinden. Mijn ogen traanden van de rook. Ik kon amper ademhalen.
Moeizaam kwam ik vooruit. Mensen renden langs me heen om zo
vlug mogelijk de markthal uit te komen. Gewonde mensen,
doodsbange mensen.
Ik worstelde me langs hen heen. Bij de tattookraam werd de rook
nog dichter. De tv lag kapot op de grond. De vrouw van de kraam
stond kreunend voorovergebogen. Kokhalzend sloeg ik mijn hand
voor mijn mond. Ik zag zo goed als niets meer. Ik struikelde en bleef
even staan om me te oriënteren.
De schrille, doordringende sirene zweeg, waarna er werd
omgeroepen dat iedereen de markt moest verlaten. ‘Wil iedereen
zich naar de dichtstbijzijnde uitgang begeven. Iedereen naar de
dichtstbijzijnde uitgang, alstublieft.’
Ik ging naar links, richting de kraam met gratis voedsel. Vuur
vlamde op vanuit een kluwen kabels. Stukken plastic knarsten onder
mijn voeten. Overal was bloed en stof en metaal. Het was een hel.
Een weggerukte schoen met een gebroken hak. Een verscheurde
poster met de helft van Roman Rileys gezicht boven de woorden:
FUTURE PA–
De rook trok iets op. Ik zag het lichte groen van mams jas. Haar
arm lag gestrekt boven haar hoofd.
Ik wist het.
Ik wist het, maar kon het niet onder ogen zien.
‘Mam!’ gilde ik. De tijd vertraagde terwijl ik me naar haar toe
bewoog. ‘Mám!’
 Nat

Het geweld van de explosie dreunde in mijn oren en golfde door

mijn lichaam. De grond schudde onder mijn voeten terwijl ik rende.
Ik was op de eerste verdieping, aan het uiteinde van de markt. De
explosie was beneden geweest. Twee vrouwen achter een
schragentafel met flessen afgeprijsde toiletreiniger keken op toen ik
voorbijkwam. Op hun gezichten zag ik mijn eigen schrik en angst
weerspiegeld. Was ik te laat?
‘Lucas.’ Ik fluisterde zijn naam op het moment dat er een sirene
door de ruimte gierde. Als een dolle racete ik naar de trap. Een
beveiligingsbeambte, een andere dan de man die ik eerder had
gesproken, hield iedereen tegen die naar beneden wilde. Overal
klonk geschreeuw. Het was een en al chaos.
‘Ik denk dat mijn broer daarbeneden is,’ schreeuwde ik, terwijl ik
de beveiliger uit de weg probeerde te duwen.
‘Het is te gevaarlijk,’ zei hij. Hij duwde me terug.
Vloekend drong ik me langs hem heen naar de trap. Ik vloog de
treden af. Rook steeg op vanaf beneden. Was Lucas hier toen de
bom ontplofte? Angst greep me bij de keel. Ik kon niet meer
nadenken. Ik wist alleen nog dat ik hem moest vinden. Op de
begane grond kolkte overal rook. Mensen wankelden voorbij, onder
het stof. Geschreeuw echode in de lucht. De sirene maakte plaats
voor een stem die iedereen dringend verzocht de markt te verlaten.
Eenmaal op de begane grond rende ik langs de kraampjes met
kleren. De rook steeg op vanuit het middelste pad, vlak bij de
tattookraam waar ik het meisje had zien ruziën met haar moeder.
Gillende en kreunende mensen doemden als geesten op uit de rook.
Met mijn ellebogen werkte ik me door de menigte, langs de
tattookraam en de hoek om, tussen versplinterd hout en verwrongen
ijzer door. Een zak aardappels lag op zijn kant, de inhoud er half uit
gerold. Twee vrouwen van middelbare leeftijd lagen op hun knieën
in het stof aardappelen bij elkaar te graaien. Bij de kraam van de
Future Party bleef ik staan. Een gescheurde poster van Roman Riley
was op de grond gevallen. Er vlak achter lag de beveiliger die ik had
gesproken, met zijn armen en benen wijd en zijn gezicht naar
boven. Roerloos, zijn nietsziende ogen wijd open. Ik huiverde.
Als Lucas maar niet hier is.
Toen zag ik hem ineens, een paar meter verderop. Hij lag op zijn
rug, zijn benen vreemd verdraaid onder hem. Een vrouw boog zich
over hem heen. Ik rende ernaartoe, haast stikkend door de scherpe
rook in mijn longen. De vrouw drukte haar vingers tegen Lucas’ hals,
op zoek naar een hartslag.
Ik viel op mijn knieën. Het geluid van de sirene, het geschreeuw
en de rook vervaagden om me heen. ‘Lucas?’ Ik boog me dichter
naar hem toe. Aan zijn gezicht was niets te zien, maar zijn ogen
waren dicht. ‘Lucas?’ Ik sprak de vrouw aan. ‘Hij is mijn broer.’
‘Hij leeft. Bewusteloos, maar hij leeft.’ De vrouw keek me aan. ‘Ik
ben verpleegkundige. Hij leeft.’
Ik knikte, probeerde het allemaal tot me door te laten dringen.
Het leek net een scène uit een film. Overal paniek en lawaai. Maar
Lucas leefde nog.
Een man in pak probeerde iedereen weg te krijgen door de rook
en het stof en het puin. De verpleegkundige schudde aan mijn arm.
‘Ik ga kijken hoe het met de anderen is,’ zei ze. ‘Blijf bij je broer.’
Haastig ging ze ervandoor.
Op de grond, naast Lucas, lag een lege plastic tas. Ik staarde
naar de gescheurde handvatten. Ik had Lucas niet op tijd gevonden.
Zijn ogen waren nog steeds dicht. Om ons heen wervelde het stof
door de lucht. Het lawaai was onbeschrijflijk: het geschreeuw, de
gillende sirene.
Een eind verderop zat het meisje met het wilde, honingkleurige
haar, gebogen over de vrouw met wie ze nog maar even geleden
had staan ruziën. Ze had haar mond opengesperd en schreeuwde
hartverscheurend. ‘Mam!’ riep ze. ‘Mám!’
Ik kon het niet aanzien en wendde mijn blik af van haar gezicht.
 Inmiddels was de verpleegkundige bij de moeder van het meisje.
Ze schudde haar hoofd. Opnieuw keek ik het meisje aan. Ze had
haar handen voor haar mond geslagen.
Brandweermannen kwamen aangelopen. Ambulancepersoneel. Ik
had geen idee hoelang het geleden was dat de bom was ontploft.
Het leek of mijn hersenen niet functioneerden.
De schok ebde weg. Het stof daalde neer. Een ambulancebroeder
knielde naast Lucas, en ik leunde achterover om hem de ruimte te
geven.
Ik keek om me heen.
Overal bloed in het stof. De dood.
En Lucas, daar middenin.
Lucas. Mijn broer. De terrorist.
Zes maanden later
 deel een

Re·cher·che·on·der·zoek
(het; o; meervoud: rechercheonderzoeken) een grondig
onderzoek met het doel de feiten te achterhalen.
 Charlie

Ik sloeg de deur achter me dicht en liep stampend naar mijn kamer.

Buiten kon ik tante Karen horen snikken. Zelf had ik ook zin om te
huilen. Even maar. Algauw onderdrukte ik die neiging. Ik huilde niet.
Niet meer. Na maanden van niets dan huilen en nog eens huilen,
was ik eindelijk tot de conclusie gekomen dat het niets uitmaakte.
Mam was dood. Ze kwam nooit meer terug.
En degene die haar had vermoord, zou er zomaar mee
wegkomen. Een of andere rechts-extremistische groepering, de
League of Iron, had de verantwoordelijkheid voor de misdaad
opgeëist, maar er was niemand gearresteerd. De politie beweerde
dat ze nog steeds bezig waren met het onderzoek, maar tante Karen
was ervan overtuigd dat hoge functionarissen een oogje
dichtknepen. Volgens haar stikte het bij de politie van de mensen die
achter de hatelijke, racistische denkbeelden van de League of Iron
stonden.
Het leek mij waarschijnlijker dat de politie het gewoon te druk
had. Bijna wekelijks braken er rellen uit in de stad en sinds de
laatste bezuinigingsronde waren er minder agenten om ze de kop in
te drukken. Zelfs de explosie waarbij mam was omgekomen, was
niet de enige van de afgelopen paar maanden. Wel de ergste, met
vier doden en zeventien zwaargewonden.
Nadien had tante Karen me bij haar in huis genomen, hoewel zij
er financieel nog slechter voorstond dan mam en ik vroeger. We
konden het redden, dankzij een aantal kleine uitkeringen en de
goedhartigheid van onze huisbaas.
Een schuchter klopje op de deur. Ik draaide me om en zag Karen
mijn kamer in turen. Ik had een bloedhekel aan die kamer. Eigenlijk
was het een berghok, dat ik moest delen met het overtollige
serviesgoed van de huisbaas en een heleboel kleren van Karen. De
hoge kledingkast hing vol oude jurken en shirts die ze nooit droeg,
maar die ze toch niet weg kon gooien.
‘Wat?’ vroeg ik.
Karen wreef over haar betraande gezicht. ‘Ik weet niet meer wat
ik met je aan moet, Charlie. Ik ben aan het eind van mijn Latijn.’
‘Wat? Omdat ik jou en die stomme vriendinnen van je heb
afgebekt daarstraks?’ Ik hoorde zelf hoe hard mijn stem klonk, en
vanbinnen voelde ik me schuldig omdat ik zo gemeen deed. Toch
kon ik mezelf niet tegenhouden.
Karens onderlip trilde. ‘Je moet niet op die manier over mijn
vriendinnen praten,’ zei ze. ‘Ik had ze speciaal voor jou uitgenodigd.
Omdat het vrijdag is en het weekend begint. Vorig weekend ben je
niet van je kamer af geweest.’
‘Nou en?’
Ze had gelijk, natuurlijk. Ik ging haast nooit de deur uit. De
verhuizing naar Karens petieterige flatje in Leeds was niet het enige
gevolg van het verlies van mijn moeder. Ik had ook van mijn school
af gemoeten en mijn vriendinnen moeten achterlaten. Niet dat ik ze
miste. Na mams dood waren ze me heel anders gaan behandelen,
alsof ze bang waren om bij me in de buurt te komen. Aan de andere
kant hadden de meisjes op mijn nieuwe school er de grootste lol in
om de spot met me te drijven.
Ik had nog nooit op een school alleen voor meisjes gezeten. De
venijnige sfeer die er hing, vond ik afschuwelijk. De meisjes pestten
me voortdurend met mijn Londense accent, vooral met mijn
langgerekte ‘a’. Ze wisten niet eens dat ik Charlie werd genoemd in
plaats van Charlotte. Niet dat het me iets kon schelen. Helemaal
niets boeide me nog.
‘Ik heb deze week bezuinigd op peuken om dat toetje te kunnen
kopen.’ Karens mond begon opnieuw te trillen. ‘Ik vind dat je op z’n
minst wel je excuses zou kunnen aanbieden.’
Ik keek langs haar heen naar het keukentje. De overblijfselen van
de chocoladetrifle die ik op de vieze vloer had gesmeten, lagen er
nog. Mam zou zelf trifle hebben gemaakt. Mam zou ervoor hebben
gezorgd dat de keukenvloer schoon was.
 Plotseling realiseerde ik me waarom ik vooral zo kwaad was op
Karen. Ze was mam niet. Eigenlijk was het heel ironisch. Karen en ik
hadden altijd heel goed met elkaar kunnen opschieten. Vroeger,
wanneer mam en ik bij haar op bezoek gingen. Karen was mams
jongere zus. Ze had zelf geen kinderen. Toen had ik haar altijd leuk
gevonden. Maar ze was ook een beetje warrig, vergeetachtig. Niet
wat belangrijke, emotionele dingen betrof, maar wel met kleine
dingen. De dingen die het leven makkelijker maken. Zoals
rekeningen op tijd betalen, niet je mobiele telefoon kwijtraken en
niet vergeten dat je nichtje nieuwe schoenen nodig heeft voor
school. Terwijl ze dat minstens tien keer tegen je heeft gezegd.
Mam was geweldig in dat soort dingen.
Niet dat ik het ooit had gewaardeerd.
Het beeld van haar verdrietige gezicht, vlak voordat ze zich had
omgedraaid en was weggelopen op de markt, verscheen voor mijn
ogen. Ik had die stomme tattoo, waarover we ruzie hadden staan
maken, niet eens echt gewild.
Van ellende werd ik weer driftig.
‘Charlie?’
‘Ik had gewoon geen zin om erbij te komen zitten,’ zei ik,
vechtend om mijn zelfbeheersing niet te verliezen. Ik wist dat mijn
woede buiten alle proporties was. Karen had alleen maar aardig
willen zijn. Toch kon ik mezelf opnieuw niet tegenhouden. ‘Het zijn
jouw vriendinnen, niet de mijne.’
Karen staarde me aan en hoewel ze totaal niet op mam leek, zag
ik even mams verdrietige blik in haar ogen.
Het deed te veel pijn om haar aan te kijken. ‘Ga weg,’ zei ik. Ik
gooide de deur voor haar neus dicht.

De volgende dag was het zaterdag. Ik sliep de hele ochtend en

’s middags lag ik op bed te lezen. Ik kwam alleen mijn kamer uit om
wat geroosterd brood en een kop thee te halen. In de keuken was
het een troep, zoals gewoonlijk. Op de vloer lag nog steeds een
grote klodder trifle. De vuile borden van gisteravond waren in de
spoelbak gesmeten en op tafel stond een overvolle asbak. Toch raar,
dacht ik, terwijl ik de trifle opdweilde. Karen liep altijd te klagen dat
ze zo arm was, maar ze gaf elke week bergen geld uit aan ‘peuken’,
zoals zij haar sigaretten noemde.
Ik dacht dat ze op een gegeven moment wel binnen zou komen
om opnieuw met me te praten, maar ze verscheen pas ’s avonds.
Tegen die tijd verveelde ik me stierlijk. En morgen zou ik ook de hele
dag niets te doen hebben. Tot maandagmorgen, wanneer ik weer
naar school moest.
Ik stond naar mijn boekenplanken te staren om te zien of er een
boek was dat ik nog eens wilde lezen. Vroeger had ik een e-reader
met massa’s wat volwassener romans erop, maar die had mam
verpand vlak voordat ze was gestorven. Dus had ik alleen nog de
kinderboeken die ik jaren geleden had verslonden. Ik koos Het
kofferkind van Jacqueline Wilson.
Op dat moment hoorde ik de deurbel en daarna stemmen. Even
later klopte Karen bij me aan. Ze glimlachte niet toen ze vroeg of ik
met haar mee wilde gaan naar de woonkamer. ‘Er is bezoek voor je,’
zei ze.
‘Wat?’ Wie kon dat in hemelsnaam zijn? Ik had zin om te
weigeren, maar Karen was al op weg naar de woonkamer. Nou ja, ik
was best wel nieuwsgierig.
Op de bank zaten een man en een vrouw. Ze stonden op toen ik
binnenkwam. De man kwam me vaag bekend voor, de vrouw
eigenlijk niet, maar ik wist niet wie ze waren. Ze glimlachten naar
me. Boos keek ik terug, waarna de vrouw haar ogen op het
versleten vloerkleed richtte.
Karen schraapte haar keel. ‘Dit zijn Brian en Gail,’ zei ze. ‘Je oom
en zijn vrouw.’
Mijn mond viel open. Pap was militair geweest. Hij was
gesneuveld toen ik nog een baby was. Zijn broer, mijn oom, had ik
maar een paar keer gezien toen ik veel jonger was. Brian zag er
anders uit dan ik me herinnerde. Hij was wat voller in zijn gezicht en
onder zijn chique pak zat duidelijk een buikje. Ik wierp een blik op
Gail. Ze was mager en had een timide lachje op haar gezicht. Haar
herinnerde ik me helemaal niet. Toen ik nog heel klein was, was
Brian naar het buitenland vertrokken voor zijn werk. Mam had me
verteld dat mijn vader en hij ruzie hadden gehad en elkaar jarenlang
nauwelijks hadden gezien.
‘Hallo, Charlotte.’ Brian stapte op me af, pakte mijn hand en
schudde hem overdreven. ‘Fijn om je te zien.’
‘O ja?’ Ik trok mijn hand terug. ‘Waarom is het dan eeuwen
geleden dat jullie me hebben opgezocht?’
Naast me hapte Karen naar adem. Gails ogen werden groot van
ontzetting.
Ik sloeg mijn armen over elkaar en voelde woede opborrelen.
Waar haalde ze het lef vandaan om zo geschokt te zijn? Brian en zij
waren niet eens naar mams begrafenis gekomen.
Toen begon Brian te lachen. Een volle lach, diep vanuit zijn buik.
Zijn hele gezicht veranderde erdoor, werd zachter. Die lach had ik
vaker gehoord. Hij klonk net als die van mijn vader in de films die
mam altijd afspeelde. Films van hen samen, waarin ze altijd leken te
lachen. Ik was opgegroeid met die films, had paps bulderende lach
gehoord en zijn ogen gezien, die straalden van liefde voor mam.
Ik haatte Brian, omdat hij me daaraan herinnerde. Tranen
sprongen in mijn ogen. Ik draaide mijn gezicht de andere kant op. Ik
wilde niet dat hij zou zien hoeveel verdriet ik had om mam.
Brian hield op met lachen. Even was het stil. Daarna begon hij
met zachte, barse stem te praten. Zijn toon was totaal anders dan
eerst, niet meer zo formeel. ‘Dat heb ik verdiend, Charlotte,’ zei hij.
‘Ik vind het echt heel erg wat je allemaal hebt moeten doormaken.
Mijn eigen moeder is gestorven toen ik nog jong was. Ik weet hoe
moeilijk het is. Het moet verschrikkelijk voor je zijn om nu al je
moeder te moeten missen.’
Ik keek hem aan. ‘Ik red me wel,’ zei ik, ‘en het is Charlie, niet
Charlotte.’
‘Oké.’ Brian knikte. Hij wenkte zijn vrouw, die zenuwachtig naast
hem kwam staan. Ondertussen hield ze mij in de gaten, alsof ik een
dolle hond was die haar zou kunnen bijten als ze niet oppaste. ‘Gail
en ik willen je graag helpen.’
Ik staarde hem aan. ‘Helpen?’
‘Ga eerst eens zitten, allemaal.’ Karen trok me naast zich op een
stoel. Brian en Gail gingen tegenover ons zitten.
 ‘Het was moeilijk, Charlie, zoals je weet,’ zei Karen. Ze legde haar
hand op de mijne. ‘Ik hou heel veel van je, maar ik geloof niet dat
het goed gaat zo. Dat weten we allebei...’ Haar stem stierf weg. Ze
keek me niet aan.
‘Je gooit me eruit?’
‘Nee,’ klonk Brians stem. Hij leunde naar voren. ‘Ik werk weer in
Londen en woon fulltime bij mijn gezin, in plaats van alleen in het
weekend. Gail en ik willen graag dat je bij ons komt. We hebben een
fantastisch huis en ik heb een geweldige baan bij ViaTech. Dat is
heel wat in deze tijd, zoals je wel zult weten. Rosa is van jouw
leeftijd. Nou ja, ze is bijna tien maanden jonger, maar op school
zitten jullie in hetzelfde jaar. Wij zijn ook familie van je en het wordt
tijd dat we ons steentje bijdragen.’
‘We willen alleen maar helpen, Charlie,’ zei Gail. Haar ogen
stonden zacht. ‘Ik heb je moeder maar een paar keer ontmoet, maar
ik mocht haar graag. Het is jammer dat we het contact zijn verloren.
Ik weet dat we de afgelopen maanden meer hadden moeten doen.
Maar omdat Brian zo vaak in het buitenland zat, was dat lastig.’
Ik keek van haar naar Brian. ‘Jullie willen dat ik bij jullie kom
wonen, of niet?’ Ik draaide me opzij naar Karen. ‘Wil je dat ik ga?’
Karen sloeg haar ogen neer. ‘Dat is het niet.’
Diep vanbinnen kreeg ik een raar gevoel. Dat was het wel.
Precies.
‘Je zou het kunnen zien als een proefperiode,’ zei Brian. ‘Een soort
vakantie, voor een paar weken. Het is op dit moment nog niet nodig
om jeugdzorg erbij te betrekken of officiële maatregelen te nemen.’
‘Betekent dat dat ik niet naar school zou hoeven?’ Ik keek op.
Brian grinnikte. ‘Ik vrees dat over school niet te onderhandelen
valt. Dit is een belangrijk jaar voor je. Je staatsexamens komen
eraan. De bedoeling van die proefperiode bij ons is onder andere om
te zien hoe het je bevalt op Rosa’s school.’
‘Het is een fijne school, Charlie,’ zei Gail. ‘Newbury Park. Rosa
heeft het er heel erg naar haar zin. Hij is particulier. De
voorzieningen zijn super.’
‘Een particuliere school?’ Ik leunde achterover. Sinds de economie
vorig jaar verder was verslechterd, waren veel particuliere scholen
dichtgegaan. Te veel ouders konden het schoolgeld niet meer
opbrengen. Je moest behoorlijk rijk zijn om ernaartoe te kunnen.
‘Als je besluit te blijven, nemen wij graag de kosten op ons. Geen
enkel probleem,’ zei Brian.
Mijn hoofd tolde. Ik had nooit op een particuliere school gezeten
en was ook nooit omgegaan met kinderen die daarnaartoe gingen.
Ik had ook geen idee wat voor iemand Rosa was. Aan de andere
kant was het wel een verleidelijk vooruitzicht om hier weg te
kunnen.
‘Waar wonen jullie?’ vroeg ik.
‘Noord-Londen,’ zei Gail. ‘Vlak bij Hendon.’
Ik knikte. Terug naar Londen... Niet ver van waar mam en ik
hadden gewoond, en zelfs nog dichter bij waar mijn vader was
opgegroeid. In feite vlak bij de markt waar mijn moeder vermoord
was. Natuurlijk zou ik daar nooit hoeven komen, als ik niet wilde. En
in Londen zou niemand me pesten met mijn accent.
Brian stond op. ‘Neem gerust de tijd om erover na te denken. Ik
weet dat je een moeilijke tijd achter de rug hebt. Maar, zoals ik al
zei, Gail en ik willen je graag helpen.’ Hij zuchtte. ‘Het is geen
geheim dat je vader en ik niet goed met elkaar konden opschieten,
maar daar hoef jij niet onder te lijden. Vannacht logeren we in een
hotel in de buurt. Mocht je vragen hebben, bel ons dan. Karen heeft
het nummer. Morgenochtend komen we terug, dan kun je ons
vertellen wat je hebt besloten. Als je meer tijd nodig hebt, is het ook
goed.’
‘Oké,’ zei ik. Ik keek naar Karen, die me zorgvuldig in de gaten
hield. Ik wist dat ik zou mogen blijven, als ik dat wilde. Maar wilde ik
wel blijven?
‘En... die school. Is dat geen probleem als ik daar ook alleen maar
naartoe ga om te proberen?’
‘Absoluut niet. Je mag zelfs tijdelijk in Rosa’s afdeling,’ zei Gail.
Niet-begrijpend keek ik haar aan.
‘Ze verdelen de leerlingen over afdelingen met een mentor. Dat
ondersteunt het vormen van je eigen identiteit. Het is een geweldig
systeem.’
‘Wil je erover nadenken?’ vroeg Brian.
 Ik keek hem aan. Zijn ogen stonden warm, ernstig. Ze straalden
kracht uit. Net als die van mijn vader. Een snik welde in me op en ik
slikte hem weg. Karen wilde me niet. Er was hier niets om voor te
blijven.
‘Dat kan ik wel doen, denk ik,’ zei ik schouderophalend. Maar
vanbinnen wist ik al dat ik ja zou zeggen. Tenslotte zag ik Londen
meer als thuis dan Leeds. En het maakte ook helemaal niets uit waar
ik was. Mam zou er toch niet zijn.
Waar ik ook naartoe ging, ik zou altijd alleen zijn.
Another random document with
no related content on Scribd:
 works for, 422.

Violin sonata (evolution), 384;

(G. B. Vitali), 387;
(Biber), 391;
(Corelli), 397ff;
(Albinoni), 399;
(Vivaldi), 400;
(Veracini), 402;
(Tartini), 403;
(Leclair), 407;
(Rust), 416;
(Handel), 421;
(various types), 426f;
(Beethoven), 454ff;
(Schubert), 457;
(Schumann), 457f;
(Brahms), 459f;
(Franck), 461;
(Saint-Saëns, modern French), 462f;
(Grieg), 463;
(Strauss), 465f.
See also Violin solo, sonata for.

Violin technique, (development), 368ff, 373ff;

(18th cent.), 430f;
(Paganini), 438;
(Spohr), 441;
(Brahms-Joachim), 460.
See also Double-stopping; Bowing.

Violinists. See Virtuosi (violin).

Violoncello music, 590ff;

(Beethoven), 592ff;
(Schumann, Mendelssohn), 595f;
(Brahms), 596f;
 (Grieg), 597;
(modern), 597f.

Viotti, Giambattista, 402, 404f, 408, 410ff, 428, 430, 431, 433, 488.
Violin concertos, 411.

Virdung, S., 374.

Virginal, 4.

Virginal music, 18.

Virtuosi, (piano), 209, 284, 290;

(violin), 401f, 411, 417, 435ff, 444, 451f.

Virtuosity, 41, 43, 45, 298f.

Virtuoso effects (violin), 401, 448.

Virtuoso music, 165, 177, 276, 288ff, 297, 304, 310, 400, 436, 443,
466, 511.

Virtuoso style, 216, 405.

Vitali, Giovanni Battista, 387, 479.

Vitali, Tommaso Antonio, 383, 388.

Vivaldi, Antonio, 37, 95, 98, 399, 400, 413, 483f;

(influence on Bach), 69, 422.

Vocal music (as chamber music), 467;

(15th-16th cent.), 486ff.

Vocal polyphony, 9.

Vocal style, 12;

 (influence on instrumental), 9 (footnote);
(in violin music), 376;
(in instrumental music), 377, 378.

Vogler, Abbé, 191.

Volkmann, Robert (string quartet), 547.

Wachs, Paul, 342.

Wagenseil, G. C., 113, 117, 123f, 498.

Wagner, Richard, 132, 133, 251, 442, 459;

(transcription of Tannhäuser overture), 307.

Waldhorn. See Horn.

Walter, Jacob, 386, 422.

Wasielewski, G., 122 (footnote);

(cited), 406, 412, 413, 415, 446.
Variations on a Popular Romanza, (op. 28), 185.
Variations on a Theme in C major (op. 7), 185.
Variations (op. 40), 186.
Variations on a Bohemian Melody (op. 55), 186.
Piano sonata in C major (op. 42), 188.
Piano sonata in A-flat major, 188ff.
Piano sonata in D major, 189.
Invitation to the Dance, 190f.
Konzertstück in F minor, 191f.

Weber, Carl Maria von, 132, 183ff, 206, 208, 209, 267, 350, 367;
(Preciosa transcription), 296;
 (clarinet compositions), 602f.

Weiss, Amalie, 451.

Weiss, Franz, 510, footnote.

Weitzmann (cited), 137.

Well-Tempered Clavichord. See Bach.

‘We're a' noddin',’ 285.

Whole-tone scale, 355, 359f.

Wieck, Clara. See Clara Schumann.

Wieniawski, Henri, 447, 450.

Wihtol, Joseph, 334.

Wilhelmj, August, 443.

Wind instruments (in chamber music), 598ff;

(combinations of), 604.

Woldemar, 436.

Women violinists, 404.

Worms, 371.

Wranitzky, Anton, 419.

Wyzewa, 425.

Y
Ysäye, Eugène, 461.

Zacconi, Ludovico, 375.

Zanata, 391, 478.

Zinke. See Cornetto.

Zmeskall von Domanowecz, Nicolaus, 492, 518.

Zweelinck, 16, 21.

*** END OF THE PROJECT GUTENBERG EBOOK THE ART OF
MUSIC, VOL. 07 (OF 14), PIANOFORTE AND CHAMBER MUSIC
***

Updated editions will replace the previous one—the old editions

will be renamed.

Creating the works from print editions not protected by U.S.

copyright law means that no one owns a United States copyright
in these works, so the Foundation (and you!) can copy and
distribute it in the United States without permission and without
paying copyright royalties. Special rules, set forth in the General
Terms of Use part of this license, apply to copying and
distributing Project Gutenberg™ electronic works to protect the
PROJECT GUTENBERG™ concept and trademark. Project
Gutenberg is a registered trademark, and may not be used if
you charge for an eBook, except by following the terms of the
trademark license, including paying royalties for use of the
Project Gutenberg trademark. If you do not charge anything for
copies of this eBook, complying with the trademark license is
very easy. You may use this eBook for nearly any purpose such
as creation of derivative works, reports, performances and
research. Project Gutenberg eBooks may be modified and
printed and given away—you may do practically ANYTHING in
the United States with eBooks not protected by U.S. copyright
law. Redistribution is subject to the trademark license, especially
commercial redistribution.

START: FULL LICENSE

THE FULL PROJECT GUTENBERG LICENSE
 PLEASE READ THIS BEFORE YOU DISTRIBUTE OR USE THIS WORK

To protect the Project Gutenberg™ mission of promoting the

free distribution of electronic works, by using or distributing this
work (or any other work associated in any way with the phrase
“Project Gutenberg”), you agree to comply with all the terms of
the Full Project Gutenberg™ License available with this file or
online at www.gutenberg.org/license.

Section 1. General Terms of Use and

Redistributing Project Gutenberg™
electronic works
1.A. By reading or using any part of this Project Gutenberg™
electronic work, you indicate that you have read, understand,
agree to and accept all the terms of this license and intellectual
property (trademark/copyright) agreement. If you do not agree to
abide by all the terms of this agreement, you must cease using
and return or destroy all copies of Project Gutenberg™
electronic works in your possession. If you paid a fee for
obtaining a copy of or access to a Project Gutenberg™
electronic work and you do not agree to be bound by the terms
of this agreement, you may obtain a refund from the person or
entity to whom you paid the fee as set forth in paragraph 1.E.8.

1.B. “Project Gutenberg” is a registered trademark. It may only

be used on or associated in any way with an electronic work by
people who agree to be bound by the terms of this agreement.
There are a few things that you can do with most Project
Gutenberg™ electronic works even without complying with the
full terms of this agreement. See paragraph 1.C below. There
are a lot of things you can do with Project Gutenberg™
electronic works if you follow the terms of this agreement and
help preserve free future access to Project Gutenberg™
electronic works. See paragraph 1.E below.
1.C. The Project Gutenberg Literary Archive Foundation (“the
Foundation” or PGLAF), owns a compilation copyright in the
collection of Project Gutenberg™ electronic works. Nearly all the
individual works in the collection are in the public domain in the
United States. If an individual work is unprotected by copyright
law in the United States and you are located in the United
States, we do not claim a right to prevent you from copying,
distributing, performing, displaying or creating derivative works
based on the work as long as all references to Project
Gutenberg are removed. Of course, we hope that you will
support the Project Gutenberg™ mission of promoting free
access to electronic works by freely sharing Project
Gutenberg™ works in compliance with the terms of this
agreement for keeping the Project Gutenberg™ name
associated with the work. You can easily comply with the terms
of this agreement by keeping this work in the same format with
its attached full Project Gutenberg™ License when you share it
without charge with others.

1.D. The copyright laws of the place where you are located also
govern what you can do with this work. Copyright laws in most
countries are in a constant state of change. If you are outside
the United States, check the laws of your country in addition to
the terms of this agreement before downloading, copying,
displaying, performing, distributing or creating derivative works
based on this work or any other Project Gutenberg™ work. The
Foundation makes no representations concerning the copyright
status of any work in any country other than the United States.

1.E. Unless you have removed all references to Project

Gutenberg:

1.E.1. The following sentence, with active links to, or other

immediate access to, the full Project Gutenberg™ License must
appear prominently whenever any copy of a Project
Gutenberg™ work (any work on which the phrase “Project
Gutenberg” appears, or with which the phrase “Project
Gutenberg” is associated) is accessed, displayed, performed,
viewed, copied or distributed:

This eBook is for the use of anyone anywhere in the United

States and most other parts of the world at no cost and with
almost no restrictions whatsoever. You may copy it, give it
away or re-use it under the terms of the Project Gutenberg
License included with this eBook or online at
www.gutenberg.org. If you are not located in the United
States, you will have to check the laws of the country where
you are located before using this eBook.

1.E.2. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is

derived from texts not protected by U.S. copyright law (does not
contain a notice indicating that it is posted with permission of the
copyright holder), the work can be copied and distributed to
anyone in the United States without paying any fees or charges.
If you are redistributing or providing access to a work with the
phrase “Project Gutenberg” associated with or appearing on the
work, you must comply either with the requirements of
paragraphs 1.E.1 through 1.E.7 or obtain permission for the use
of the work and the Project Gutenberg™ trademark as set forth
in paragraphs 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.3. If an individual Project Gutenberg™ electronic work is

posted with the permission of the copyright holder, your use and
distribution must comply with both paragraphs 1.E.1 through
1.E.7 and any additional terms imposed by the copyright holder.
Additional terms will be linked to the Project Gutenberg™
License for all works posted with the permission of the copyright
holder found at the beginning of this work.

1.E.4. Do not unlink or detach or remove the full Project

Gutenberg™ License terms from this work, or any files
containing a part of this work or any other work associated with
Project Gutenberg™.
 1.E.5. Do not copy, display, perform, distribute or redistribute
this electronic work, or any part of this electronic work, without
prominently displaying the sentence set forth in paragraph 1.E.1
with active links or immediate access to the full terms of the
Project Gutenberg™ License.

1.E.6. You may convert to and distribute this work in any binary,
compressed, marked up, nonproprietary or proprietary form,
including any word processing or hypertext form. However, if
you provide access to or distribute copies of a Project
Gutenberg™ work in a format other than “Plain Vanilla ASCII” or
other format used in the official version posted on the official
Project Gutenberg™ website (www.gutenberg.org), you must, at
no additional cost, fee or expense to the user, provide a copy, a
means of exporting a copy, or a means of obtaining a copy upon
request, of the work in its original “Plain Vanilla ASCII” or other
form. Any alternate format must include the full Project
Gutenberg™ License as specified in paragraph 1.E.1.

1.E.7. Do not charge a fee for access to, viewing, displaying,

performing, copying or distributing any Project Gutenberg™
works unless you comply with paragraph 1.E.8 or 1.E.9.

1.E.8. You may charge a reasonable fee for copies of or

providing access to or distributing Project Gutenberg™
electronic works provided that:

• You pay a royalty fee of 20% of the gross profits you derive from
the use of Project Gutenberg™ works calculated using the
method you already use to calculate your applicable taxes. The
fee is owed to the owner of the Project Gutenberg™ trademark,
but he has agreed to donate royalties under this paragraph to
the Project Gutenberg Literary Archive Foundation. Royalty
payments must be paid within 60 days following each date on
which you prepare (or are legally required to prepare) your
periodic tax returns. Royalty payments should be clearly marked
as such and sent to the Project Gutenberg Literary Archive
Foundation at the address specified in Section 4, “Information
 about donations to the Project Gutenberg Literary Archive
Foundation.”

• You provide a full refund of any money paid by a user who

notifies you in writing (or by e-mail) within 30 days of receipt that
s/he does not agree to the terms of the full Project Gutenberg™
License. You must require such a user to return or destroy all
copies of the works possessed in a physical medium and
discontinue all use of and all access to other copies of Project
Gutenberg™ works.

• You provide, in accordance with paragraph 1.F.3, a full refund of

any money paid for a work or a replacement copy, if a defect in
the electronic work is discovered and reported to you within 90
days of receipt of the work.

• You comply with all other terms of this agreement for free
distribution of Project Gutenberg™ works.

1.E.9. If you wish to charge a fee or distribute a Project

Gutenberg™ electronic work or group of works on different
terms than are set forth in this agreement, you must obtain
permission in writing from the Project Gutenberg Literary
Archive Foundation, the manager of the Project Gutenberg™
trademark. Contact the Foundation as set forth in Section 3
below.

1.F.

1.F.1. Project Gutenberg volunteers and employees expend

considerable effort to identify, do copyright research on,
transcribe and proofread works not protected by U.S. copyright
law in creating the Project Gutenberg™ collection. Despite
these efforts, Project Gutenberg™ electronic works, and the
medium on which they may be stored, may contain “Defects,”
such as, but not limited to, incomplete, inaccurate or corrupt
data, transcription errors, a copyright or other intellectual
property infringement, a defective or damaged disk or other
medium, a computer virus, or computer codes that damage or
cannot be read by your equipment.

1.F.2. LIMITED WARRANTY, DISCLAIMER OF DAMAGES -

Except for the “Right of Replacement or Refund” described in
paragraph 1.F.3, the Project Gutenberg Literary Archive
Foundation, the owner of the Project Gutenberg™ trademark,
and any other party distributing a Project Gutenberg™ electronic
work under this agreement, disclaim all liability to you for
damages, costs and expenses, including legal fees. YOU
AGREE THAT YOU HAVE NO REMEDIES FOR NEGLIGENCE,
STRICT LIABILITY, BREACH OF WARRANTY OR BREACH
OF CONTRACT EXCEPT THOSE PROVIDED IN PARAGRAPH
1.F.3. YOU AGREE THAT THE FOUNDATION, THE
TRADEMARK OWNER, AND ANY DISTRIBUTOR UNDER
THIS AGREEMENT WILL NOT BE LIABLE TO YOU FOR
ACTUAL, DIRECT, INDIRECT, CONSEQUENTIAL, PUNITIVE
OR INCIDENTAL DAMAGES EVEN IF YOU GIVE NOTICE OF
THE POSSIBILITY OF SUCH DAMAGE.

1.F.3. LIMITED RIGHT OF REPLACEMENT OR REFUND - If

you discover a defect in this electronic work within 90 days of
receiving it, you can receive a refund of the money (if any) you
paid for it by sending a written explanation to the person you
received the work from. If you received the work on a physical
medium, you must return the medium with your written
explanation. The person or entity that provided you with the
defective work may elect to provide a replacement copy in lieu
of a refund. If you received the work electronically, the person or
entity providing it to you may choose to give you a second
opportunity to receive the work electronically in lieu of a refund.
If the second copy is also defective, you may demand a refund
in writing without further opportunities to fix the problem.

1.F.4. Except for the limited right of replacement or refund set

forth in paragraph 1.F.3, this work is provided to you ‘AS-IS’,
WITH NO OTHER WARRANTIES OF ANY KIND, EXPRESS
OR IMPLIED, INCLUDING BUT NOT LIMITED TO
WARRANTIES OF MERCHANTABILITY OR FITNESS FOR
ANY PURPOSE.

1.F.5. Some states do not allow disclaimers of certain implied

warranties or the exclusion or limitation of certain types of
damages. If any disclaimer or limitation set forth in this
agreement violates the law of the state applicable to this
agreement, the agreement shall be interpreted to make the
maximum disclaimer or limitation permitted by the applicable
state law. The invalidity or unenforceability of any provision of
this agreement shall not void the remaining provisions.

1.F.6. INDEMNITY - You agree to indemnify and hold the

Foundation, the trademark owner, any agent or employee of the
Foundation, anyone providing copies of Project Gutenberg™
electronic works in accordance with this agreement, and any
volunteers associated with the production, promotion and
distribution of Project Gutenberg™ electronic works, harmless
from all liability, costs and expenses, including legal fees, that
arise directly or indirectly from any of the following which you do
or cause to occur: (a) distribution of this or any Project
Gutenberg™ work, (b) alteration, modification, or additions or
deletions to any Project Gutenberg™ work, and (c) any Defect
you cause.

Section 2. Information about the Mission of

Project Gutenberg™
Project Gutenberg™ is synonymous with the free distribution of
electronic works in formats readable by the widest variety of
computers including obsolete, old, middle-aged and new
computers. It exists because of the efforts of hundreds of
volunteers and donations from people in all walks of life.

Volunteers and financial support to provide volunteers with the

assistance they need are critical to reaching Project
Gutenberg™’s goals and ensuring that the Project Gutenberg™
collection will remain freely available for generations to come. In
2001, the Project Gutenberg Literary Archive Foundation was
created to provide a secure and permanent future for Project
Gutenberg™ and future generations. To learn more about the
Project Gutenberg Literary Archive Foundation and how your
efforts and donations can help, see Sections 3 and 4 and the
Foundation information page at www.gutenberg.org.

Section 3. Information about the Project

Gutenberg Literary Archive Foundation
The Project Gutenberg Literary Archive Foundation is a non-
profit 501(c)(3) educational corporation organized under the
laws of the state of Mississippi and granted tax exempt status by
the Internal Revenue Service. The Foundation’s EIN or federal
tax identification number is 64-6221541. Contributions to the
Project Gutenberg Literary Archive Foundation are tax
deductible to the full extent permitted by U.S. federal laws and
your state’s laws.

The Foundation’s business office is located at 809 North 1500

West, Salt Lake City, UT 84116, (801) 596-1887. Email contact
links and up to date contact information can be found at the
Foundation’s website and official page at
www.gutenberg.org/contact

Section 4. Information about Donations to

the Project Gutenberg Literary Archive
Foundation
Project Gutenberg™ depends upon and cannot survive without
widespread public support and donations to carry out its mission
of increasing the number of public domain and licensed works
that can be freely distributed in machine-readable form
accessible by the widest array of equipment including outdated
equipment. Many small donations ($1 to $5,000) are particularly
important to maintaining tax exempt status with the IRS.

The Foundation is committed to complying with the laws

regulating charities and charitable donations in all 50 states of
the United States. Compliance requirements are not uniform
and it takes a considerable effort, much paperwork and many
fees to meet and keep up with these requirements. We do not
solicit donations in locations where we have not received written
confirmation of compliance. To SEND DONATIONS or
determine the status of compliance for any particular state visit
www.gutenberg.org/donate.

While we cannot and do not solicit contributions from states

where we have not met the solicitation requirements, we know
of no prohibition against accepting unsolicited donations from
donors in such states who approach us with offers to donate.

International donations are gratefully accepted, but we cannot

make any statements concerning tax treatment of donations
received from outside the United States. U.S. laws alone swamp
our small staff.

Please check the Project Gutenberg web pages for current

donation methods and addresses. Donations are accepted in a
number of other ways including checks, online payments and
credit card donations. To donate, please visit:
www.gutenberg.org/donate.

Section 5. General Information About Project

Gutenberg™ electronic works
Professor Michael S. Hart was the originator of the Project
Gutenberg™ concept of a library of electronic works that could
be freely shared with anyone. For forty years, he produced and
distributed Project Gutenberg™ eBooks with only a loose
network of volunteer support.

Project Gutenberg™ eBooks are often created from several

printed editions, all of which are confirmed as not protected by
copyright in the U.S. unless a copyright notice is included. Thus,
we do not necessarily keep eBooks in compliance with any
particular paper edition.

Most people start at our website which has the main PG search
facility: www.gutenberg.org.

This website includes information about Project Gutenberg™,

including how to make donations to the Project Gutenberg
Literary Archive Foundation, how to help produce our new
eBooks, and how to subscribe to our email newsletter to hear
about new eBooks.
back
back
back