BIBLIOTEKA NARODOWA Wydawnictwo Bibliotci Narodows pgm zspokoié peg precy uluralng | preyries? zbwno habdemy teligentoem Polk jk WZOROWE WYDANIA NAJCELNIEJSZYCH UTWOROW LITERATURY POLSKIES 1 OBCEI Kaidy tome Biboteki Narodowe stanowt ds sii cal § awit tae to edo area heratery, bad ted wybr emia posse yeh pstzy. Kahlytomik popraedeony et rorpenes wate, ooewiyjgen ma ser im te pordwnanezym, w spond anion ale Jany | prastepny. ude banego isan. Sladem nalepsych wpdavniw obeych wprowadn Biblio Narodowa gruntowne objnena tka, stanowace cay bo mente, daghi Moremo kxidy cytelnk mode nalesie zozumiet tekst ibloeka Narodowa zamiers we wpdawnitwach suych, on daha “pete obieeonych, preniee opstowk milosikow Hteratary | mys ozs gj werystiecenihae utvory poer i prozy pobkisj od wicky XVI az fo doby wapdiowsna, wwrgldnaige nic tylko poctow i beletrystom, ale {ake moved, historw, fozolow 4 pisarey pedagosczych. Utwory lsane’w jpeykach obeych oplszane bya w poprawaych precadach ‘oleh, 7 eratury Switowe)biblioteka Narodown wydje wyseystie way ‘eel, tore zaajomese oiezdna jest dla erozumiens dew pigkrs Fel opSlnoatakc Fe wepapracysaprosla redaksn Ribloteki Narodowe) najuybing ‘uyeh bidacey nascj 1 ober} rok Wack) | Kula pow Etiam poscrgSlnch utwordw naepscym kadeep mancom cdo nach na starannoieopeconsh slepaeh abjnies utwors Biota Narodowa rownocasiie pocyue sbie za obowigck pode Fydoskonales thsty-samgeh utvordm, opie sip mi satoraack lerwodeukach + wyanch kryyezien* 7 Fragment debra plarwaeh lomow Biborcki Naradons BIBLIOTEKA NARODOWA SZYMON SZYMONOWIC SIELANKI 1 POZOSTALE WIERSZE POLSKIE JANUSZ PELC TB ear cas WOOO WROCLAW-WARSZAWA—KRAKOWWSTEP 1. MLODOSE 1 LATA NAUKI W poczatkach drugiej polowy XVI stulecia nastapit wielki roakoitkultrypismiennice)polskiego Odrodzeia. W rok 13slovychodal w Krakowieperwaze. okvojone pre cee Kotsicing, wydanie ,Rorwaini O poprawle Rzezypospall] (De repubica emendanda) Andaxj Hest Modroowskiee, Sw iach 15541-1559 wy Basylet Gwe. pene, roezerzone tydania calego dxela. Weaachpetdisatyeh L w posal isigtych pisze i drukuje liczne utwory Mikala).Réj Poezje pisang w jezyku lacitiskim, ktéra na wysoki poziom waniosly w Polsce juz upr2ednie pokolenia tworodw, proede Ses uc nc epee tuje teraz wybijajacy indrzej Trzecieski (mlodszy) i = och Pienes weoy cae Ppa w cre sudo Bivale Seal po powrocie do krajo pisze juz tnbincsy poeta poliklepoki Odrodani, Jam nowski. W odpisach krazy wezesna redakeja hai regi —Elegoram lr dio, a take sicktryeh utvorst polskich, migdzy innymi hymnu ,,Czego chcesz od nas, Panic, za Twe hojne dary”. Jego laciiskie epitafium dla Erazma Kretkowskiego, kasztelana gniednietiskiego, dyplomaty i po- Ar6inika, wyyio na jego nagrobke w bazyie x. Antonicgo ‘ Padwig2nicbavem pojal sig (Der podania nazwiske autora) w wydanym w Bazylei przewodniku po Padwie (1560) Wlnach 1361-1565 ukazuje sg drakiem w Police penevit MuoDOse 1 LATA NAUK! Iskie uwory Jana Kochanowskigo: Zusaang waz z hyn Se NOEL Seaeny zpoda Sun wan ert lane Famomaige gravdopodsb jerasay drukowany 60 Miwor, pol, Bye maze wezeme. niescrowane” wyGaic Pein 2 poopie. Kean pubiysiyka pottyeena, spolecza, fella, w Kre} sukces) odnosra Stanislaw’ Oreehowski Fgh Dymit Soltowski, Marcin Krome, ceniony, zwasza za grant, 22 swofepisrsiwo historytnes Marcin Bist 2 Boren saiye T Kron pane po. polsku. Wrok-1566 wychodzi drukiem ukoviczony-w polowie roku 1565 Dworza- nin polski-Lukasza_Gérnickiego, a kilka lat potem Zywot rok pceeineg Mliolaa Rea (1567-1568) wiseronck Senatora doskonalego — De. optinig-senatore Wawrzysica eedlekiegn (1368) rowiednika, Gomietego 1 Kochanows [Rego dlelo podziviane potem i lumaczone w Angli Okoto Heo: iheaturapolsiego renesansuosig.pocraek sons su awego romeo, snaczony wapdlisncniem del psd Se te pokolesatszgo — Re, Frycea | Orzethow- Saw a eeego Kochanowskiego, Comickigo. An- SOee patryespo Nideckiego, Goslickiego. W tym swoistym oor etnias preedstawicel dwu pooled wielk! uyunt PRoREny uznania ystujq Kochanoweki 1 Grick' a aka 1388, ktrym ckazal sig drkem Wier wlasty yunta etowik poczemego Mikotoja Reja i'w Kénym Jan 2oSktnowaki Kaen owe studia wloski, a bye mode rpo- een posrdt po Franch, duia 2 pasdscriks (ub 2° ped Dorie) oroue si we Lowrie Szymon, sy lawnika ia ‘higskigo, Seymona, Y-Breezin zany potent jako. Simon Sars: kontymuntor dia polkich poeton-humanistow. 7 Pete, Liternua renesan w Polsce, wy I, Warsawa 1998, 51131, + hk moto sam Singin pun ee (gen aye do Argtotlesa Fey, 1616) Swarcewns {eke Seymona Szymonoiia, Lublin 1989, 5.1, 6 { Oe ¥ Pacp Muovose 1 LATA AUK * Ocice poety pochodsil 2 Braszin na Mazowsz, byl w= chowankicm Akademii Krakowskie. Okoto roku 1540 S2y- ‘mon z Braezin praeniésl sip na stale do Lwowa, gézic objal Sanowisko rektora s2koly katedralne)?, a nastepie uzyskal sodnoié lavnika i rajey micjskiego. W roku 1547 Szymon 2 Brezzin poslubil Ka srrowe po Z45- ‘iucie Gejlere, eemieliniku IWOWSRIM.Preyszly poeta mal ed Z pierwsnepo maietwa maka je60 Mala dwie cork 2dr = 2 Kigtyeljednym 2 mlodszych,byl_Samon. -— a nic je humar Re prezentowal je nie tylko ojcec, le réwnie? i krewniak matki, Mik may Ww Kolach humanistSw jako Geli (vikidowes Akademi Krakowski of rok 1552 sia jek we Lwowie)*. Wplywalo 10 zapewne na atmosferg kulturaing domu, w ktérym wychowywal sie Szy- ‘mon. Prawdopodobnie ojea, a moze Gelasinusowi, praysly pocta zawdzigezal pierwsze swe Kontakty 2 humanistyezna Kultura i literatura. Humanistami byli rwniee nauczycile |Wwowskiej sckoly Katedralnej w latach, w ktérych uczeszezat do niej prawdopodobnie Szymonowic: Stanislaw Penatius, Wojciech Pedianus, Symon Aleandius# ie" Teniego polroces, a wi we wraesni ig7s ok Symon Seyonow forgot sta w Akademi Krakowski Poczatck studiow praysziego poety w Krako- Inman Keats 1935, Sat36h sop ise he ite era rains ee voces kax LoDOKE 1 LATA NAUK! we preypadl na gorge lta bezkrdlewia. Spory dwu stromnict, protabsburskiego i narodowego, o obsadzeni ironu opusz0- Tego proce Henryka Walejusca, ak wykanije historyk dj6w ‘Akadema Krakowski, nie omingly murow uniweryteckich Gwezesny rektor, Jakub Gorski, byl zwolennikiem cerca Maleyeuliana, wirdd mlodziety panowalo wreenie. Dopiero riusm 1376 Akademia opowiedzila sig 2a Batorym. Ostteez- Terorladowalanastroje wizytanowegokrdlaw uczla 29 maja ifr oka Niemamy Zadeh ane, te lesipby nm Postawe Seymona Szymonowica wobec tych spraw. PrZyPUsZ- Peat clynic motemy, 2 wydarzenia ty iat pozostawiy sad 7vadomods mlodego calowicka,w ego poswiadezonepotem radiwose! na probiemy pobtycane | spolecne ‘Szymon Szymonowic naletal do ubciszych_siudeatiw ‘Akademi Henryc Baryez wysuwa praypustczene, iz mlody eae oceatkowo zatrzymal sig w uniwersyeckie) Russie Tiaawich abe Kierownikiem byt Marcin z Ujzdowa. Tak eoeeh w roku 1376 Szymonowie zamieszkuje i prywatnie See Suukeu_magistn Marcina Usizdowezyka jako Pi acjalista, Wyjadniezaé tu trzeba iz prywatni uczniowie rengtrow dzellse-na_panenes—-2amodnych, przynosza- ‘ych dochéd T uczelni, i preceptorom, oraz.na,gracialistae, 2a Kidryeh-preceptor-oplaea 6 groszy na pélrocze W ‘Kolegium, wccay tamiesaiwal w gorszych kwvaterach wraz ze sae)” ‘nd pocentow, sami ted must staraé sg o swe Wyywienle. ‘mi ponentéw, sami teé musielt strat st 0 swe WYAywiens, TE Barren Sen Sponge» Une Ror son RP BDE Sarena” ae ts Wyllie, Witeerpi i Waa onary Tren, Ken Bae in pterncles oe Sergio lei nah et Ge py ea emma eet tl fre aes a ec at Eve ela ot pss eae oye We ore SETS po, Seon yea i Pee Fe MuoDose 1 LATA NAUK xi od okiem Ujandowczyka, zmawoy pam Cyeeona i AN stotelesa, Szymonowic poglebial, ugruntowywal swa wiedze iomanisiesny, Kor) zat otzymal us we Lowi: C2 ‘al teksty Klasykéw faciriskich i greckich. Z innych wykladow- céw Akademii, z ktérymi mlody Szymon nawigzal scislejszy kontakt, wymienié trzeba Slazaka, Walentego Fontang,wyt ‘ego matematyka, ktdry w latach 1578—1580 pierwszy podja! ‘ipunlweryeticge wybadu sath Mikel Roperaka wed Iugiepe dala De evlionbur ori coeestium™. Kowakiy pociys Fontana nc orate ents yk do ess obytu w murach Akademii; swaadcay 0 tym poéniejza Korciponden Jace si a eszatowanie St eubowois!mlodeg Sijmonowin Sarr Zaft nny wylladowea ‘Akademi eranym icles? 2- nodzieja, Stanislawem Sokolowskim. - z= Nie pokolenia Rumanistow polskich dojrzewaly w dobie narodzin | bujego.werosa ftormach w Poke Andraej Frycz Modrzewski, Mikolaj Rej, Andrae| Trzecieski, San Kocnanowat "wr mney ub teks toni. m8 i nb ward) ewigaas Oy rhe ftom, uulegali jego ideologii. Dziecifistwo, a tym bardziej mlodos’ Szymona Szymonowica, przypadaja juz na okres potrydenc- kkiej konsolidacji obozu katolickiego i pierwszej ofensy Kontrreformacji polskie). Nasiandonie- polatoiki. ist ‘Szymonowic juz prawdopodobnie.z.damu. Gorliwym zwo- Jennikiem katolicyzmu byl jego wuj, Mikelaj Gelasinus. W tym samym kierunku oddzialywal zapewne ‘na mlodego Seymona Ujtadonery pote) jecla, Naps) dna tna katolicki charakter pogladéw mlodego poety, co znalazio i ena, Dex ley Seymonovee, Panik Ute BSix' Gai ens pmononens amie 1 Skoczehs op clea 36———— ee ee ery xu MuoOOKE 1 LATA KAU dobiny warez zac w feo wenn wérczie, wywat Stanislaw Sokolowski, jeden z ezolowyeh preedstawicel kato- licyzmu poUSTenckiego w_Polsce. Sokolowsi by nas suing, pot praskomyne— i sjednyataé sobie ludzi-Takie praynajmni) Swiadectwo 20- Sawil 0 nim W swych wierszach Jan Rochanowsis'™, Mlody Szymonowic leg! prawdopodabnic Urokow! wymowy kaz- nodzie. sil ego arpumentag. Sokolowaki rownied mapewne dostrzeg! 2dolnosci mlodego humanisty i postanowil go W pe ni pozyskaé dla kierunku ideowego, ktdrego byt gorlivym Propagatorem. W erase studiw krakowskich Szymonowica powstaja ego pierwsze ulwory poctyekie. Autor biogra post, napisane] w roku 1630, stwierdza wyrainie, it mlodego Szymona juz twéweeas nazywano poeta et serptore tay atworem poeiycki jest, QROWEZDORCTOWS wien k taciseks 2A : fiezdzle coty Barifomieja Paprocki 7 licar zasu jogo poustanis. Wiaée sg on z data druku Griazdaenoty ‘rokiem 9578,)Nie byla to jednak zapewne pierwsza proba. Mozemy z Bardzo duzym prawdopodobiedstwem przypt aad, ib Koledzy universytety poet, a takde preynajnis) niektSrzyprofesorowie, muse’ anaé anacnie wigs) (yeh wezesnyeh prob wierszowanych anlodepo posty ‘Do weresnyeh utworéw Szymonowien malay, 250dni¢ 2e Swiadeetwem samego autora, lait ‘Dinus Stont ‘aus, powstaly, bye mote, ji W ca = " Forkcoena, epigram 123 (wistocie wiersz dodany potem do tg abiorw). Rkps Ossol, 1218/1. 5. 35. Bi Biclowski, Ssymon Semone, 2 .Pamigtnika Akademi Umicjenotet Por. H. Baryez, op. cil, s. 125, grote atest Krakows-_ MuoD06C 1 LATA NAUK! xi ich. Utwor Sw wydano drukiem dopiero w roku 1604, ‘Fo Se podlany 40 orp kines badacye Szymonowie napisal gow péénicszych latach. Sadze jed- nak, # nie mamy podstaw, by ‘walpié w slowasamcgo ‘autora, KtGry okreilil sw6j poemat jako utwér mlodziiczy W lie do. Stanstawa Grochowskiego, wydawey testa w roku 1604. (zamieszczonym w tymée wydaniv). Inna raecz: e2y przed drukiem w roku 1604 autor nic wprow dail do wears} powstalego.poematu wainych korektur Ib dopowiedzei? Mote dalize badania potwierdza.takie domysty Iub im zaprecey? Mimo yt, ktéry sugerue races) stwér hagiograficany, poemat Szymonowica, prassy- cony_duchem katolickie}.-poboznosci.. jest jednak _preede wszystkim usworem_o_teisi_polityezns) i styeze) Autor onfrostije-avie = botnego biskupa oraz ryserskego, ale. gwaltownego, atwo jee naniqnocioms itl vies " ‘Geenitac woreny utwér modego Seymonowiea, musiny puniiaé, te w VI 1 VIL wicks powszechale’preyila ‘byla datujgca sie od czaséw Wincentego Kadlubka nieprzy- china dla. Bolestawa Smislego, a sloryikujgca_biskupa Stenstva, ze ‘Secrepanowa, enia. Gakic spor Navel pire siecyaowanie iyfeeny. wobse, hire Telos atolihieg, wniezncy hlecmordowane © rome ‘Stotueikoscola, epezenaey owodyny porigd mote Socankw paistea | Koteiola jim, byt Andra. Fret Modrewsk beewaugdne poteial Krol’ Bokslama, vse Jonego, splugawionego wszelka niegodziwosciq i okruciet- © Por. T. Sinko, Pindarus Poloms (v:] Sepmon Seymonowice ‘jego cary, 43-47 | HBary cr, op. ol, 8 123. Monogratista poety, Ke Heck, ewierdal pracdiem, f utwér ten nice Sing, prandopadobnie wt. 1382 (Ssyman Scymonowis, cel ‘Rozprawy Wydzia Fiologiczego AU", t. XXXII (I901), s rawy Wi sicenego (S01),xi MuoDOsE LATA NAUK debiny warez pulaseaw ogo werene wéreoi, wywar tanislaw Sokolowski, jeden z czolowyeh preedstawiciell kato- leyzmu potreneie achege w Pose. kolowski ia 3. Potrafil prackonywreé— i siedaywat sobie fndzi Takie praynajenig) widseiwe fo. stawil 0 nim w swych wierscach Jan Kochanowski"™. Mlody Szymonowic ulegt prawdopodobnie urokowi wymowy kaz- nodziei,sile jego argumentacji. Sokolowski réwnie? zapewne dostrzeg! zdolnosci mlodego humanisty i postanowil go w pel ni pozyskaé dla kierunku ideowego, kiSrego byt gorliwym ropagatorem. ‘W czasie studisw krakowskich Szymonowica powstaja jego pierwsze utwory poetyckie. Autor biografii poety, napisane) w roku 1630, stwierdza wyraénie, iz mlodego Szymona juz et scriptor extemporalis".. Naisiar- 7 ym nam dzif, je ‘qiaeadile ent BarlIbiieia Paprockieso)". Okolicenosiowy canikier i doktadne okredlenie ‘ran jego powaania: Wide sion z data dru Griazdacnoty — rokiem 4378,SNie byla to jednak zapewne pierwsza proba Motemy 2 Bardzo dudym prawdopodobictstwem proypust- caag, i2 koledzy uniwersyteccy poety, a takée przynajmnie| niekisrey profesorowie, musieli znaé znacenie’wigee) tych wwezssayeh prob wierszowanych mlodego poety. pce ors Sayan ay, ude 2 Swiadectwem samego autora, Jaciiski poemat Divus Stant- ous, powelaly, bye mote, jie w caSte SUSI krakows "© Foricoena,epigram 123 (w istocie wiesz dodany potem do tego stint vr dpy Ovo 1218, 5. 35, Blowafe te peruowal_ A. Low sk Soman Senonowte, Reaow 99500 et Codes 7 Pamiginika Akademit Umiejetnosc",t. W Por. H. Baryez, op. cit, 8 125 MuoDOE 1 LATA KAUR xan ich’. Uswér dw wydano drukiem dopiero w roku 1604, To daje podstawy do preypuszzaet nickiSrych badacey, 28 ‘Szymonowic napisal go w pédniejszych latach. Sadze jed- nak, # nie mamy podstaw, by walpié w slowa. samcg0 autora, kiéry okresll swe} poemat jako utwor mlodzedczy W llisie do Stanislaw Grochowskigo, wydawey tekst w roku 1604 (zamieszczonym w tymée wydaniv). Inna ‘rece: exy praed drukiem w roku 1604 autor nie Wprowa- tal do wezzinish powstalego.poematy waznych korektur tub dopowiedzen? Mode dalsze badania potwierdza takie domysly lub im zapreecza? Mimo tytulu, ktéry sugeruje rczej utw6r hagiograficzny, pocmat Szymonowie, DIZES)~ Cony. duchem Katolickie) -pobaznosci. jest jednak_praede wszystkim_utworem_o_treiei_polit uit konfironiuje” die ciiedliviego i po- botnego biskupa oraz. rycerskiego, al iatwo ‘legajgcego namie ns Gceniajae wezesny utw6r mlodego Szymonowica, m ppamietaé, iz w XVI i XVII wieku powszechnie.prayeta Dyla datujaca sig od czag6w Winceatego Kadlubka nieprzy- hylna dla Bolestawa Smialego, a gloryfikujace biskupa Stanislawa ze Szczzpanowa, wersja dzijéw ich spor. Nawet pisare. zdecydowanie krytyeany wobec hiearchi Koiciola katolickiego, walezacy niezmordowanie o reforme instytueji kosciola, reprezentujgey nowotytay pogled na istote Hosunkéw pnfstin i koko, jakim, byt Anda) Fee lodreewski, bezwaglednie potepial kréla.Boleslawa, ,s- lonego, spligawionego wszelka niegodziwosciq i okrucet ‘onego, splugawionego wszelka niegodziwoseia i okrucit- "Pox. T. Sinko, Pid Paloma Soma, Semenon Se iy Sh sn fag ae ety, K. Heck, twierdzil prasdtem, it utwor ten nico PSinicj, prawdopadobnie w *. 1382 (: nonowice, cz. I, Hoses WylaiyPidagines AU. OBA ol,xv MLODOsE 1 LATA NAUK stwem'"", Seymonowic, jakkolwiek réwnie, syraénie opo- ‘wiada sign steonie-biskupa, staral si i na kedla sporaeé jak ra woje eaasy,-doie-beastconnie Rozwaiajac centtalny dla calego poemat wiediwych ipiesprawied- fiugeh, Szymonowi chwall Holesawa 23 ka pracd Hose Gacchaw. (Octonarius XIV 1 XV) WyEs] jada ‘qcenia postawe biskupa, niechetnie patrzacego na. paznisisze Sesrskle eseapadyKrola oraz ich skutek: upadck-obyczaj6w fearod. drutyny ‘krolewskie)-1 mieszkasoow_kraju. Poslad Seymodowica na wojny sprawiedive i niesprawiedtive bliski Jat stanowisku postepowych pisarzy renesansowych, na grun- +e polskim najwyrazicie)sformulowanemu w pismach Prycza Modrwskiego "aja spraiediva to, woe obsonn8, [tore eslem jest zapewnienie spoKO Ta mise Knicom kraju. Zgodnie jednak ze stanowiskiem Kosciola Katolickiego sprawiedlwa sajna jst rSwniet dla Szymonowi- ca. walla. sepreviaisimi christy Scjaistwa, Rzucona prec ‘Grekow ‘pod jarzma tureckiego autora myéi_uwoln Giytaza jednoczeénie humanistycang idee wyzwolenia ludu WYfewolk tyranow i katolicka idee obrony krzyza, Dokumen- fuje ona ieowg wigz stanowiska autora, z jedne} strony, + tradyeja antyczna i postgpowa mysia rencsansowa, 2 drugic) Jas 'z dazeniami katolicyemu potrydenckiego, a takoe Paalekosieznymi celami polityki kréla Stefana i Jana Zamoys- Kiego. Mode te wlagnie mysli autor wprowadzil (lub po- mnoiy!) potem przed drukiem? ‘Ne awigzek 2 tradycjami antycznymi wskazuje humanis- tycane forma poematu, Tadeusz Sinko shsznie zwraca uwage BSeymonowie pockwalg kKatolickiego meczennika ubral w A, Fryen Modrzewski, Die wsratic, 13 195) iss 2S Monge. 13 (por we wl, 5.12, 35, 589. Tr yen Modrzewshi, Della wezytke, i: 0 po provie hceejpaipolie, 5. 208319, 386-357 MLoDOsE # LATA NAUKE xv 2 forme . Znaminny 10 200k Zaasu 1 Sweeesnyeh gustowherackich. Praypomniy. it nig) wigs) w tyhte latch Jan Koehanowsh,pscae patel zy Bpinisjon na cass awycgstStefana Batorego, nail do tradygi 6d Pinara, do nsetowne) budowy ich stot tak jak ja rozumieli tworey europejscy.preelomu XVI i XVIL Wicks, Praede wszystkim pocmatow Dina Stanislaw, 82892 vene i innym wees wirszom, zawdsieca Seyimonowic Slowa,wysoklego wenania jain vast jego pindaryezna i Se An cone Sei mmonowice epotkal sig rowniez © enszjastyezn cena ve drosowinks Ktolickim’=. Pota nie kali Jona 282 Publtaca,Dopier w rok I¢D4 vtwér wydrakowany 2st "Krone dls sarntom Sania, Crochoyatiogn sl sif Seynon Seymonowo usta juhalaacea — sank ytwolaysh Woke post w Toke 1578 wyglasex w6l plorwany wpklad na Uniwerytcie, poswigcony Satyrom Fersjusa” Ovttnie poswiadczone zapisami w Ksigze.2ajeé takalrakich lady bytnotlSzymona Szymonowica w Akade- imi Krakowski) pochodzy Teich miesgey 1578 roku”. Szymonowie ne dokosczl dwuletniego Kora zap bakalars- Kieh. Zrezygnowal ze staal uzyskanie tal magia Utne-Honrye Baryer_preypustea edn, -poeta_ie Sinko, op. ais 8. cl lta ord a dnde Se jam Ranta, epscopum Vilsnsem. elogegretularoria, Cro Sei StS see ace 1530 Joseph ope coat it Salve Revd pty 28 mae dese to nih vid eestoes Divo. Stniao il matin, Aciopes hopentia” (A bishowsk nar iy #10). Rowe: Stans reson oto tna ido ee ts te ido ego pba (por st eg do Grachow’> gor epontny/ 1 1604 wr» poematem: prsdrkowsl go A flowski ap ci. 9) UW, Baryen, op. cit, $. 12122xv MUoDOEE 1 LATA NAUK ‘opuicit od razu Krakowa ani érodowisks zwigzanego 2 Aka ‘demig, de pozostal tu preynajmnie) do roku 1580, a byé moze do roku 1581, skoro nawigzal znajomosé z Andrzejem Scho- reuse, kt6ry dopiero okolo roku 1580 pojawil sie w pod- wawelskim grodzie., Monografista pocty, Korneli Heck, {wierdai natomiast, 2e[padrée 2agranicana pocty praypada ma 18—1580 i w roku 1581 Szymonowie powréeil juz do uch Wobes rau wyradnehfokemonade tadns op wiedzie sig w epos6b stanowery za jedng 7 dwoch hipotez, Jakkolwick’spostractenie Baryeza o nawigeaniu zaajomosei Z Schoneusem zasluguje niewatpliwie na uwage. Sadze nato- Imiast, iz mozemy jako rzeez pewng przyjge, if mlody poeta ‘swe studia zagraniczne zakoticzy} przed rokiem 1584. W tym bowiem roku wychodza drukiem Herby rycerstwa polskiego, W ktérych Bartlomiej Paprocki pisal w ceasie praeszlym iz Imlody Szymon Szymonowic ,postronne krainy widzial, oby- ‘exaje i jeeykt ich umial, w greckim, lacifskim WieIs2U ef fn soluia oratione 2 wiela uezonyeh mezow zrowoal” Dotychezas nie ustalono dokladnie, edzie poeta odby! swe —ttudia zagraniernerPaprocki nie oki Bis, jakie po; stronne krainy"” Tu chodzi, Szymon Starowolski w roku 1625, Posty wymienit Wlochy™, ale w nastep- nym wydaniu swojego Setnika z roku 1627 poprawil ten fragment podajac Belgic i Francie”. Na stusznosé tej popra~ wit wskazuje zreszta list Stanistawa ReszKi datowany 1 kwit- nia 1594 roku, w ktSrym opisuje on poecie szeroko wok zim 2 thidem, «120-121, » Ko Heck, op. elt, 219-226, ™ B. Paprocki, Herby ryeersia polkiege, wyd. Turowski Sanok 1858, 5. 908, ™ §, Starowolski, Serlporun Polonicorum HEKATONTAS. seu centr ilustrton Poloniae seriptorwm clogia et itee, Frankfurt 1625, 5. 130, Wydanie weneckie zr. 1627, 5. 222 MLQDOSC | LATA NALKI xvit \wloskiej i zacheca do je) poznania®. Nie potrafiono dotad okresié dokladnie, na ktdryeh uniwersytetach belgiskich czy leé francuskich studiowal nasz poeta. Z wymienionyeh przez ‘Starowolskiego nazwisk domniemanych 2agranicenych mis- tezéw Szymonowica na szezegélng uwage zashuguje jedno: J Higers (nlodseego, wo bltnego flloga ier. ‘uty; profesora w Lejdaie- Tak twierdl autor biograft z roku 1630, sam poeta mawial, if wszystko, czym byl, zaudzigezal Staigerowt"" Moplo tu jednak chodzi po prom ike zaajomoxe dala Scaligea Pobyt w éwevesnych Niderlandach (i Belgia Holanda) et zawazyé na pédniejszych zainteresowaniach Szymonowi- 3 Sigs (Phlologa Sect"). Tam wane od ‘atow Brana 2 Rotterdam 1 ego Wepbicesych oxggaa ona Pelni¢ rozwoju w badaniach nad Biblia i pisarzami weztsheg chrzdcjadsiwa, co peyeiggalo nate tereny rOw- nieéuczonych student Zantresowangeh f problema z a ij6w Europy. bit zane pobyiy graica_pasktil Seyononic sea wiedze _w_ pou rts situry_anty je Studiow nad Biba Laxman autora zesnocratciaae TREES More woweas 2 a jor woaeingy wr Rakowe aainienaonal oe meiveyne, tbr. woweets we sano “Beier eo ybciytdosepna bys amalorom. Za Gite capone uwage na rozwlajcas— we Pang erature fucedowa, chot prayklid ten the zach fstze cana A Bictoweti wp ie tS la uate 1 Wendie ls gs ald Pe pormas deena hb ni, obinych rom a om Petes ec tae at Se Ns Ratioet Guiaee Opa oe ESE topes aa tt Het toe ynxvi MLoDOSC 1 LATA NAUK opuicil od razu Krakowa ani srodowiska 2wigzanego 2 Aka- Gemia, de pozostal tu praynajmnie} do roku 1580, a byé moze do roku 1581, skoro nawigzal znajomosé z Andrzsjem Scho- rneusem, KtSry dopiero okolo roku 1580 pojawil sie w pod- ‘wawelskim grodzie™, Monografista poety. Korneli Heck, ttwierdzi natomiast, #[padr62 zagranicena poety przypada na Jatal 578-1580 i 2 w roku 1581 Szymonowic powrécit juz do kraia2) Wobee braku wyranych dokument6w trudno opo- wiedzieé sig w sposdb stanowezy za jedna z dwéch hipote2, jakkolwick spostraczenie Baryeza 0 nawiqzaniu znajomosci ;*Schoneusem zashuguje niewatpliwie na uwage. Sadze nato- mist, 2 moemy jako rzecz pewna przyjaé, iz mlody poeta ‘swe studia zagranicene zakoriczy} praed rokiem 1584. W tym Dowiem roku wychodza drukiem Herby rycerstwa potskiego, w ktérych Bartlomie} Paprocki pisal w czasie praesalym, it mlody Szymon Szymonowic .postronne Krainy widzial. oby- Graje 1 jezyii ich umial, w greckim, lactiskim wiersza ¢” in Soluta oratione z wiela wezonych meow zréwnal” ™. ‘Dotychezas nie, ustalono dokladnie, gdzie poeta odby! swe TBI, © jakie .po- —atuainagsaniome Parco ne OF Se tke brainy” chodzi. Szymon Starowolski w roku 1625, ako micisce studiw poety wymienil Wlochy™. ale w nastep- ym wydaniv swojego Seinika z roku 1627 poprawil ten Tagment podajac Belgie i Francje?, Na slusznos te} popra- TicPwskazuje 2resza list Stanislawa Reszki datowany 1 kwiet- Wit ips roku, w ktorym opisuje on poecieszeroKo uroki zie = tbidem, 3. 120—121 BK. Heck, op. it, 8 219-226 xB papeoekh, Herby rycerstea polsiego, wy8. Turowski, Sanok 1858, 5.908. 1 i's tar ow ol ski, Scriptorum Poloncorum HEKATONTAS seu cena iucrham Polniae seriptoram eogia et ioe, Frankiur 1625, 5. 130 7 Wydanie weneekie 2 1. 1627, s. 222 MLoDOE 1 LATA NAUK xvi ‘wloskiej i zicheca do je) poznania”. Nie potrafiono dotad ‘okredlié dokladnie, na Ktérych uniwersytetach beeijskich czy {ez francuskich studiowal nasz poeta. Z wymienionych preez Starowolskiego nazwisk domniemanych zagranicanych mis- ttz6w Szymonowiea na seczegélng uwage zashuguje jedno: 4 ligera (mnlodszego), oybitnego filaloga i-ors- yy rotsra Lune Tae Tear utr borat rok. 1630, sam poeta mawial, i wszystko, ezym byl, zawdzieezal Sealigerowi'™. Moglo tu jednak chod2ié po prostu tyke jo majomosé dziela Sealigera Pobyt w éwezesnych Niderlandach (dzié Belga i Holandia) gl zawadyé na pOZniejszych zaiteresowaniach SzymonoWi 2 flblesia-suies® (Philologa Sacra’), Tam wiasnie od ‘atow Eraina + Rotterdam | jego wapsizenych oagnla a pelnig rozwoju w badaniach nad Bibl i pisarzami wezesnego chrzeécijaistwa, co prayciggalo na te tereny row ni uezonych i studentéw ainteresowanych tg problematyka ww Europy. wie W czasic pobytu za_granicy —wietee aiken, fal aes Soot ad Bibs pana nee enact Mote woweris, a moze juz wezeinie) w Krakowie ‘ainteresowal sie medycyng, kidra wowczas nie stanowila Zamknigle| dziedziny wiedzy Tdostepna byla amatorom. Z0T5- Gi tez zapewne uwage ta rozwijajaca sie we Francj literature harodowg, choé przyklad ten nie zachecit jeszcze uczait ee A © A, Biclowski, op. city & 16-22 % Vita Sinonis Sinonidae (A. Bictow ski, o. cts & 3) 885 a, “kn len = ot tora ett ay ‘cna, ijl ae ay @ Rena pt a Stee nn us ipa nls Gestboms W Korapondeng paznejs) bra jdnak sat do ona yeh at 2 aw yam ise Seymononc Se «poole wm ok)xv |W KREGU ZAMOYSKIECO Sokolowskiego do podigcia prdb poetyckich w jezyku ojeays- SokolGanerdat sig wresacie zapewne w swym preskonaniy ym ose! liryki Pindara, kiry ceszl sig dudym wznaniem we Franch townie u twercow Pedy ch, nsec ‘Po powrocie do kraju poeta zatraymal sie w 4 - ‘nym.vaLsuosie. Bogata biblioteka ojcowska ‘soe mu rare akojne Kontyauowaniestudidw lterackich, Wedlug PrZ)- Iheboge | Hecka*, w tych wlainie latach mial wyjsédrukiem, ero lacnie prozg, akiat Seymonowice pt. Dicta sv ‘anata de Bello contra. Li a ra jetnak, serie maracas) Brickner, kiGry twierdzi™, i2 Simonides i 00% al takiego utworu. Psat natomiast zapewne iw casie icra zagranicenych, 1 potem we Lwowie jakiel proby spoke, byé mote rowniez nie zane nam wis eri Pocryetwattano go juz wledy zi zdolnego grecyste- W KREGU ZAMOYSKIEGO koto roku 1586 Szymon Szymonowic zetknal sic-z nalbar- jowg osobistoscig_ Swezesnego. ublicznego saclerzeni 1 hetmanem wielkim KO~ iy Rontaktu poéredniczy! dotychezasowy law Sokolowski, oraz Maciej Piskorze ‘ei ewiqzany 2 dworem Fonnym, W nawigeani protektor poety, Stanis Piski, sekretarz krélewski, pisarz faci ski, Skee do Piskorzewskiegoz poezatkiem rok [2° beumana. er. by hetmanow, porukuaceny isis Sokolowe Eyal, prasdsiawilnaszepo post jako DicsegD >» Praca. Prayleckiogo po70® 5.191 Paanghaparlisie: A Bie Lows KH (0P- iS lop. cn & 280), WA. Brocknes, limi antorami ek fi, 262. rata w rekon (ge Ox 1819 a a eR HECK ajnowsze sui ketnesne | bgeraiczn 20g Nor eel, sbrargiad Poaki™s Re 36, 1902 Ww KREG ZAMOYSRIEGO xix w tym jezyku'. Polecenic to musialo adniesé dobry skutek, shore iT spin TI86 ob Seymore pate 80 i oro cu Szymonowic pisze do Pie Korevakieg, if Sokolowki udostepil mu fragment st Zamoykiego, w Kirym fetman_obiaryl modezo pete snajreyiijym pochvaluni",'W roku 1586 bei {Bia eta jut zmaéSeymonowicn ie yo 2 sekomendac Sokolowskiggo i Pikorewsticgo, ecz eventual rowaiz Dreslanych mu rekopisiniennych i nie tylko rekopisaieanyeh Poegj, w tym bowiem roku wyselo drukiem w_ Kea in obi il wersowane Nae ata So Torte Jacobi Gors- i: (Nena ele do Stove Sohloleg.. 0 imi akiba Gérsiego.). Skomponowano je takie wt laciskich anszlownych strofach aawiqanjgeyeh do 6d Pindara, co po- {plo aintersovanin racks Smonsenposideone macie o éw. Stanslavie. W uiworze.dedykowanyin Sokolowskem znaany i ost lowe pote ranglick jako. ruch szkodlivy i szalon sila 10 sara ote Vl nigjsaych utworach Szymonowic rZy swiyehr pogladach, nadal bliska mu byla tematyka Mg, cts ia tk ae oppor oe OT “press omc, pratt iyznawcom nowyeh Kone rot yak» npomnlacee lit Sermon do Pis: rzewskiego, i adresa, i sam Zamoyski poinformowani byli dobree o literackich pracach i zamierzeniach poety. Hetman dw jednego 2 Bol ni i natonie wal Sormanow. a demain $0 czywal, -Bahatecer.Jego, méplby byt sam Zamoysi- Pravidopdobnie i Zamoyski, i PiKOrzewski jud w rokw ait tm parc 8, Lem picki Spynen Summon: ete eryeel nee aaion os, iran O52 +A, Biclowski, op lta 5.7Xxx W KREGU ZAMOYSRIEGO poznali nowa prace Szymonowica, tragedig lacifska Castus Jesepls, Ktora ukazala sie drukiem w ofieynie Lazarzowe) Ww Krakowie roy... “Tragedia Gxdqus Josep byla nowym dokumentem swiadeza- eym o_zwigzkach fanlycang | renesansow Zainteresowanie posiacia biblinego Jéveta Zawdaczal Szymo- nowie byé moze zachetom Stinisiawa Sokolowskiego. KtS- ry stm w roku 1586 wydal dzielo teologiczno-kaznodzieskie. Zawierajgce akcenty polemicane, pt. lustus Joseph sive in Tesi Christi Domini Nostri mortem et passionem meditationes, in quibus tron magis ludaica perfidia, quam Ariana refutavur impietas. Daisje ‘pea malay tesa do-najponaaricyeh w drama Zuropeiskie) tematow biblijnych?, W Tier ‘gg XVI wieku temat ten podjal Mikolay Rew utworze pl. Zpwot-Jézefa (1545), bedacym przerébka dramatu Korneliusa Crocusa Wik: tor Hahn i Julian Krzyzanowski wskazuja, 2e Szymonowicowi nieobca byla przynajmnie} jedna renesansowa, dramatyczns ‘wersja dziejéw Jézefa, pidra Fracastora, skad polski dramaturg prazjalimig kuscilki —Jempsar*, Natomiast Putyfar otrzymal u Szymonowica imig: Factifer. Badacze twérezosci Simonide ge’, it Castus Joseph i ujgciem tematu, lesa jure dawno zwrdcili uwa- praede wszystkim > por, A. Weilen, Der argsptiscke Joseph int Drama des XY tae et Wis iBh; MA Gime ke cere! Jefe” Mike PerReja Sein poréwnanscze. Wroclaw 1951, passin wo. Haha Literatura dramatyeznaw Police XVT wie, Li 10906, MilSEE K rayrzunow sk Dromarangin Polk enesinsore) 125 Mek Roja 1 Stonesyka, Warseawa 195, 5.128 WL sty persk i, De Simoni Simonids sia, igen. poe venitivge 6k spa Re Lave’ 4 Gere gu Somer atlas a gi3, 5. 30~ 37: LC hr ean ow ski Tragedha Syme Plagne i Gass deseph we stsuni de Meat oOeh ones (Cee “SSE, Kalten ban, Dramat Sim cs P geakow lave, W. Hah. op cit & tee fy 8. 265283 Ww KREOU ZANoYsKIECO xxt budows Komporycying nawignue_ do pts ee yp yea scp pos inne Sarodying yerjtematenn), doe Fedry i Hyppolytora ~ Fedry Senekt Zgodnie dase ces AVL wie een ba tS wiew sual anyeme Deane es wart, iE pape a sve dat espe ‘etal taped parts} na waorach antjezyen, sl Simon eee wytknigta juz na gruncie polskim przez Odprawe (ioe el osreb pa 0 Mila Res cot a dcydowal i pk szate jezykowa utworu, 7 je aan ich amin autorskich Castus Joseph wykazu- ‘ej Konstrket pee bak Nectar pare rsey ‘eta amsila Zoos uizymane Suc ra aun, sporovo magnon inet foeeennc ATE weweetsog aged fempeti-w Kr) neo zmana gre namlnoel prcdstawono pia porownane do dave) Fey odie tab eta. ye tate ibljnego w humanisiycenym aspekcie gry ludzkich namigtno- ‘Sci pozwolilo na ukazanie wewngtrznego wizerunku postaci Jexpar w fore imc mang Newel ela Jez, pracatawiongo Bil w rol poyiymego bots ez katy. «pre to papcrowa nec, rab wie) Tumi Coe fyes dig w twos twty Se dois aperene Pe Jednoctesaym ekazinu drmatyezego apie priate teh ey Stonides me awa wprawde wiksyeh ‘ions matey, Wa nk msm te ‘t : terackij, techni —“aeg0-Dramat skoro.w roku 1397 docaekal sig. praekladu na jezyk polski, 4 Seidl}: praerSbki.pidra Stanislawa Goslawskiego (Casts Joseph preekladania Stonisiawa Goslawskiego. W Krakowie, W Drukarai Lazarzowe).. 1597)-XXII 1W REGU ZAMOYSKIECO Jué wezesne proby nawigzania do tradyeji Pindara, a takée tragedia Castus Toseph ukazuja, iz Simonides, wychodzqc of dziedzictwa antyku i renesansowego humanizmu..otwarty by! ici stvlowych, konweneji modnych w_OW- na ins zm renesuMsOWeRD. ‘obok Rumi TF Waly sobie droge nowoi 0° w warstwie {-"'W dramacie o .czystym J6zefe™ Szymonowic silty) nie sont od manirysezney aca, Hensch foksymoronéw i nawet pawnych elementéw wlasciwych dla we i i. Nie stronil od niezwyklosc Tie fer od pewnych prozaizmow, kolokwializméw, wladciwych acze) Komedi nid tragedi. Pierwszoplanowa postacia n- gmaczong piginem tragizmu jest Jempsar. Za rzucong na ‘Jozetapotwarz sprosnecacka_ja kara. Niescezeécie godzi wy iytulowego bohatera, wirgconego do.wigzions, spotkaé 6° musi jednak sprawiedliwos, tego wymagala przecie? bibljna Spowicie 2 Kstegi Rodzaju ito w dramacie glosi Chér Panien Egipskich, Dramat wigzienny J6zefa poznajemy postednio 7 Melaeji Posta, 2 wypowied2i Pani Stare. Temat okreslony Tabula bibliing nie pozwalal na zakofczenie utworu pelng Katastrofa, jak u Eurypidesa. Katastrofa groz, ale znajomose ‘Biblii zapewniala zwycigstwo idei chraescjaiskie} sprawied- fiwogei i nagrode za niezlomna wiernosé enocie. ‘Jan Zamoyski doceniat w pelni znaczenie wsparcia jakiczo polityee jego udzielié mosly wypowiedai wybitnych i uznawa- Pych poctow, a take historykow. Wiemy, jak uslnie tara sie ) jego pocaynania wapieralo piéro najwybitnijsoego twércy, poigkiege renesansu, Jana Kochanowskiego. Dlatego zabiega) Pens uroczystosal dubne 2 Krystyna Radziwilldwna vswiet- are oku 1578 prapremiera Odprawy poslow greckich. ©, Pele, Literatura renesonsu w Polsce, 8. 204-205, oe W RREGU zaMoYsKIEGO xxi Potem ego poltyke i poczymania u boku Kréla,Stefana ‘pay iodine untae Pen eh C1, Rue wee peri de anes ane 1 hetmana jego nastepne (po smierei Krystyny) matiestwo Datos le Gol en al ee cunsztownym pindarycenymn Eplihalamion-w roku 1583”. sq Natl niet Kockanovetiegow rau 1584 spawodowal Zamoyski rozladal sig uwadnie, ko sposeéd piszaych \woaty mista Carole we wars pon ances toby w-capci zasapie. Rozumial (ct doskonale, #e auto Del amarego wry ale zasgpt porary lps panes ‘ya. Chodalo mu raczjo post, Kory mogiy Bye swestm Brinerem poliyki kanes, wepéirealiztorem arazem ujacych sie ju jogo ambiinych plandw tworzenia w Za- ‘mosciu wielkiego centrum kulturowego, majacego wepieraé ‘wielkie poczynania polityka. Poczatkowo Zamoyski zwrécit sezegéing uwage na Klonowica®, ale jue w roku 1586 ostrzegl, ze nadzieje jego bardziej zaspokoié moze Szymono- Wic, ego wezesne utwory, mode jud bskiideom batorisiskim ozostajacy jeszcze w rekopisie Dine Stanislaw, a zapewne Wydrukowane jus w roku 1586 Naenia,..o jmierei Jokuba Girskiego, pornany prawdopodobnie jesocer 2 rekop (1586), icbawem tet 2 druku (1587) Castus Toseph prezko- naly Zamoyskiego, 2 Szymonowicem zainteresowaé sig WartO ito w spoadb szczegélny. ‘Rok 1587 byl niezwykle wainy dla dziejéw polsko-litews- kkiej Recczypospolite) i osobiicie dla kanclerza i hetmana, slownego obok krdle sterika poltyki Stefana Batores0, @ PO 13. Pele, Jan Kochonowakl, Szezytrenesonu w lieatrse 525 predic 5. 87-90, 0, 208, Pele den Zomoyat{ pee = nim swicon’ (signe Guetta pd rT Kowal, Wrecaw 198xxiv W KRYGL ZAMOYSRIECO {ego smierci ostatecznie eléwnego raecenika wyboru (19 sierp- nia 1587) Zygmunta Wazy. syna Katarzyny Jagillonki (koro- Towanego w Krakowic 27 grudnia 1387) praeciw kontrkan- Spdaturge areyksigcia Maksymiiana Habsburgs, Ktorego Za- ovals pak ptem 8 sen 18 pou Bez ait jo niewoli, co oslatecznie rorstrzygalo losy. rozdvWojone) elekeji 2 roku 1587. Tee 7 “Zavyiestwo Zamoyskiego pod Byczyna opiewaliréini poeci + woropisowie: Jan Zawicki, Andras) Schoneus. Stanislaw Glochowski, Andrze) Zbyltowsk, Joachim Bieiski, Ktdry pO- Guonie jak wigkszodé innyeh slawit zwyciskiego,hetmana jeede wseysikim w rytmach navwigzajgeych do Horacego* Bigsmwall ce ted licen! preceiwnicy. Zamoystiego (nie tIko Pat paprock). Pan Kanelerz interesowal sig wilce tymi pismami polemicenymi, a raz oczynania polityezne i slawigcymi jeE0 Sgant do tego, by wired obrosioéw Za ezaca go Zavisci, 0 czym ta ical | preedtem, i potem inni, nie zabraklo tez cenionego 2 pis bardzie) Seymonowica. Wielce znamienny jest ist Zamoy- Skiego do Simonidesa pisany 13 kwitnia 1588 w Ozochowcach, tyradna zachetx do wypoWied2i na aktualnie poityezny temat Ppwoiste wezwanie” do .uczestnictwa w wicloglosie poe | gsrobroscdw kanclerza,,.Posylam ci— pisal do Szymonowice Zamoyski —— piesni [carmina] Bielskiego, KtSre zechcie) mi ‘deste, W Zamosciu pokaig ci wiersze Zbylitowskiego, Scho- Seasa, Klonowiea, nie sad, 1 nie masz wopotzawodnikow” Tenge biypegeti rs BME weg ALS ARAB ASI HE 1 eet sa semiues, Zamonetextendain “iby Sbiithovi gic Geraperaaran Os a iat “= sii carming, quae mihi “Schone, Acerini, NE ichivue Jana Zamoys, ‘Rrakow 1948, 5. 14 w KREGU zaMovsKIECO xxv Qdpowiedzia Szymonowica-na ten _Qéovisa Somononin on nai ray Bsygtowanc | wane w roku LH8 w Krakow tke Siwasinod te Hong Regi Ltn nna fee metrorum genera gubus usu ext Hortus (Ble na i vey eager “at Hy cy wine ee epi nictwa,ambiny poeta wykazaépragnal, it et mise ie Dlink ool pba rah pila Beet a rs. w, ukazywal go jako wybitnes stamu, @ zarazem: Pd Oe a a te eae "mie tw eaope a yot, wean 5 eedys przez Jana Kochanowskiego, a swieto m.in. przez a Bai a ea See mn esac ech uw Ec tas fk ween deat ope wi tri ra omens nore a a nal dscns Poetyckij w prostoci i jasnosci wypowiedzi bedacych wyzna- ‘cznikami pigkna. Manierysci wyée) cenili subtelnosé, maestrig, Feeney cy mel ee ‘We Flagellum Livoris Szymonowic pragnal pokazaé, ‘owa macstrie. moze osiagnaé takge w cenlonych weité, @ preezeii dotad nie uprawianych rytmach Horacjadskich. nut Jolanta Cigbick, hora oxtaaio wiele neenycyeh wag poswigeila laciiskin ulworom Szymonowica,stwierdza warty, ‘ge w roku 1588 poeta nasz jako autor oy cours pay Pate So Teanga arch eel ps oe is 1.42, por. tes. 21-24 " S.Pete, Literatura renesansa w Pls,| | XxvI W KREGU ZANOYSKIEGO poetyki i lactiskiego dramatu nawiazujacego do Eurypidesa = niczego juz nie musial udawadniaé”'™. Sqdzg. 2 0 artys- tach, zwlas2cza z dost odleglych czaséw (ale nie tylko), lepie] rie poslugiwaé sie zbyt latwo kategorycenymi okresleniami: snusial”. nie musial”, ,mégl”, nie mogl”. Eatwo wiedy 9 nieporozumienie. nie chodzi tu tylko © to, i Scumonowie w roku 1588 208 kiego do swoisten0 Wet sléwaie-(preykiadem przywolane carmina’™ Bielskieg0) ‘Szymonowic jako ambitny tworea Ww roku 1588 calowiek trzydzestoletni a wigs twérca jszrze riod, choé jub znany i uzany — sam pragnal wyraénie ‘zamnaceyé, ie w réényeh formachliterackch,takée praeetych ‘0d Horacego, potraf! byé mistrzem i tytulem nawet swego Azieta to podkresl. Takich den i takich autotematyeenych ‘eklaragii Szymonowie nie wyrzckal si takze i potem, gdy Lrezygnowal race) 2 wyrainych we wezese)jego tworezoiet ‘wielkich poszukivad manierystycene) subtelnosci, maestri na ‘2ecz pétniejszego nawigzywania do idealow klasyeyzmu i re- nesunsowych tradyeji. Praykladem chocby dedykacja wydane- go w roku 1614 zbiorv Sielanck. : Slusenie natomiast Giebicka’ stara_sig_praeprowadzié wszzchstronng i wnilliwa, sigajaea do dziel wielu réinych autor6w intertekstwalng analize/ Flagellum Livorts, 2 Kt6re) 2 pos oviea zyskule = Facwodui nrodu w rune chwisch de ‘wyeh, Herkulesa-— zmagajgcego sig weiat z wszechpot Zawidelg Oak nawiqeariu do tkstbw poénoantyeznezo poety Kiaudiana takée poprzez poréwnanie do zntkomites0 EJ. Gig bic a, Kale [pote (Pore Jana Zamarsiege we «Flaglioy Livris" | Aelinopeone” Seymonowiea), Ba00%"s ¥E Goon? 10. 5 36 W KREGU zaMo¥sKisGo xxvit rodea i polityka reymskiego, z pochadzenia Wanésla, Syl Sila. (Flavius Suilicho). Byl2aé ow Stylichon najbisz wspOlpracowrikiem i wspéttworeg sukcesow cesarza Teodoz- ‘as Wietkiggo, mem bratancy{adopowane) cr cst "2a, Sereny. Po émierei Teodozjusra, 2p0dnie 2 jo testamen- gm, Stylichon byl opiekunem jepo maloetniego syna i dzie- rica, Honoriusca, wladey 2achodnie} czeSci podzielonego [ze zmarlego imperium rzymskiego, regentem wystepujgeym 1 imieintereséw miodocianego imperatora, Ktorego zresia nil 2 swa eérka (co obustronnie wemacniato wiez rodzin- 2c). Wystepowal ted Stylichon jako rzecanik jednodei i trady- 1726) Pote! Imperium Romanum praeciw agesywnym wobec ighoriusza poczynaniom, a zarazem przeciw separatyzmowi, KiSrego reecznikiem byl Rutin, opickun drugiego syna Teodo- ‘iusra, Arkadiusza, wladey wschodnie) czeéci podzielonego sa (pial to wisn Kiaudnn 9 da seach pre ‘linowi — in Rafi libri 1 fag? %S¥nanie Jana Zamoyskiego, meéa bratanicy kréla Ste~ fans, Gryzldy atorowny, obrocypraw do Korony mlodeg0 emia I, do Siylichone bylo w roku 1588 szczegdinie Wymoune, Jako znawea histori staroytnego Rzymu Szymo- Bowie w pordwnaniu Zamoyskiego i Silichona siegal tylko do slawigeych spowinowaconego z cezarami wodza Fzymskiego {eksté Klaudiana, Pomijal natomiast milezeniem poénieize lovy Siichona (akazenego na sie {straconego w wyaiky ‘sPisku, 0 ezym jue Klaudian nie pisal, nawet nic még! pisaé; ‘HE wtedy nie Zy!), rswmania 2 antycenymi berosam $6. Siyichonem byty -wyTazem na} Encaszem, Herkule- zszego -uzoania dla ‘atakowanego prez Dtifikowane Zawis, czy pre hud, Kd nie moa * Ihidem, 5. 30-33.XXVIt Ww xiH@U ZaMo¥sRiEGO ru vybaczyé wielkigj i byskawiezne Kariery i pozyi Kea Osiggnal 2a czasow Batorego, kt6ra Utrzymat — jak sidzono Ny wysiku. wydarzeh goracych Tat 1587-1588, Dracd tq rong Zawicia w Pieiniach ir2ech (1580) bronil Zamoyskiego jako ,staleeznego shige Rreezspospolie;" Jan. Kochanowski ww slowach navtigzujqeych prOst do ks. VI Cyeeronoweee Aaiela De republic i'w steolach przeglych od Horacego™ Bronli potem inni, a witéd nich takze + Simonides. ‘Waikliwy czyteinik “Flagellum Livoris rauwazye.jednak nicwaiplivie mus, Ze dla Seymonowica najbardzie) ozywise tym #ymowaym bylo zaczerpniete wprost 2 wkstOw Horace. 20, do ktérych odwolywal sie tu przede wszystkim, porsw hahie- Pana Kanelerza-do-anlycanego. Mecenasa-Protektora Horacevo | innych wércow, Podkreslal to wielokrotnie od pocratku Z10KU'A7 po go zambigcie, Zamov est dl tworzy Fogel zawsve Mezenaser, 2 maga SE 2 Zs ‘Se upostabnis sie pozs tym do antyemyeh heres Eneasza, Siylichona, aiigkszexo posromey Zawisei — Herkulesa, 7 ktorym,etmana. Seymonowic pordunywae bedzie takze ‘er wie piejszych ulworach, Horaguiska Muza Szymono- Vien wet Pagel Livoris prackonaé mala Pana Kanclerea jako Mecenasa, 2 w osobie mlodego poety zyskal on wicraego piewee, sprawnego reecznika swych mysii i poczynat W roku 1589 sluieb00% swe} Muzy wobee polityernych pocaymai kanclerza pO-SMASAivim napadrie Tatarow na Podole.Szymonowie, il pisegc we wanioslyeh pin- daryeznych sof s(n) Usviccznil w nim wiekopom- te cayny Zamoyskityo~ napadzie Tatar6w Smiatyni poczynaniami, odwaenym mancwrem zagrodzit droge inwazj {ureckis} groiaes}poludniowym kresom_Rzeczypospoite ‘Wyprawa pospiesnte zebranych prac etmana pod nieobe % 5, Pele, Jan Kochaowsti. 5: polski, 5. 360262, renesansu literatrze _-., - Poréwnanie ofiarnosei, bezin- rc preskonaé Porsen, Kr poswigis dla dobra ojceyzny 7 EJ. Glebicka, op et, «3 & Simon Simonides, deliopean, wy I. 15884, B, veno. W updintss Simon Simonides Hendonski., Ope om hia procrante A.-M. Durni, Varsaviae 1973, . 105 TES Glebicka, op. eft, 5 36 ——xxv W RRRGU ZANOYSKIEGO smu wybaczyé wilki] i blyskawicene kariery i pozyeii KtOra ‘riggnal 2a czaséw Batorego, ktora utrzymal — jak sadzon0 1588. Praed Fico statccznego shige Rzsszypospolit)” 7 Se apt wie V1 Coenen ma anche 04 Horace" Sone ere wir nt bie Sons i Fee ese" agelon vers sue deak sie ttn ca enone morta, cone swale corpnive pron eeton Hore Fn ee tate wean, por Fen i anienegn, Mcenm-proea pani Fae an wd, Pode weaxotne oo poceatki Zbiorku"az po jego zamknigcic. ‘Zamoyski jest dla ca eine Mean 2 anaes o8 2 220i wiry nel awe Meg eaajehKerou, Eos, a apedatnia Se cacomy zai Heri, Siphon aS eeagcporoaywed bee abe 2m et orc Hcragiia Mua Szymon w wel bine ror Coon mala ann Kaneleza ie aa ae lodge pot alon Wt so Meceney oo maria smal poeyea Ie ee inal eh Muzy wader poly red emi prea ee oo a Hance ae ze darjeznjeh ren dtape el ‘nim wickopom soem oe ere J, Pele, Jan Kochanowski, Szexyt renesansu 1 literatrze polskie, 5. 360362 W KREGU ZAMOYSKIECO XXIX oi krdla wojsk na Woloszczyzne sklonila wyslanego pritz sallana na ezcle armi tureckie) Basze Syisrit do odwrotw Niebezpieczeistwo zostalo zaiegnane. I (ym razem poczyna~ nia Zamoyskiego spotkaly sig 2 kryiyk jego wrog6. KOrzy posadzali go o chee umocnienia wladzy w Rzeczypospolie) Tznow Saymonowic odwola! sie do porswaania ze Styicho- rem, obrovieg Imperium Romanum, sigaiac do tekstu poem- 1w poswigconego Zonie Stylichona, bratanicy eesarskie (Laus Serenae) Praezornosé, mestwo i bezgranicene poswigcene dla ofey2- ny, cechujgoe postgpowanie Zamoyskiego, ukazue Szymonowic takze preee porwnanie z innymi herosami antyeznymi .6lnie wymowne jest tu porowne pat €znym gestem Mucjusea-SeewollBiSry schwytany Pr=z Drayjaciol nie zawahal sig wloZyé prawe) dloni w ogi, by PracKonaé.Porseng, ktdla Etruskw, 2 gotdw jst wszystko oswieié dla dobra ojezyeny'*. Porduwnanic ofisrnoi Bez teresownosc, bezgranicznego poswigcenia hetmana dla dobra ‘jeyzny.1 caynem Mucjusza Scewoli blo przykladem nieako ‘weoreowym ezesto.przywolywanym prasz roénych ators antyeznych”, bylo powszechnic czytelnym i niezwykle dobit- ‘nym wyrazem heroiczej postawy poliyka i wodza.. ieee iiana najwyeszeg0 iar ti sepablkatsko,eastawions) lacy, "Pamigta tet tzcba, Ze 0 shsznodci tery o neskaztelnode, azaleas tgs mela sane pron moot Knatownyepatteny, unin sopis) IY ra a Maral ipeyegny elinpeana. OsiggnatW tra SETONC, Se Sey macs se) Many inaryezs, WON! St TEL Glebieka we Begg & Simon Simoni des, delnopean yd |. yerso W wane Simon gides deinen ods. One ta povcurante A M. Darin, Varsaviae 1772. 8.102 "ES Glebieka, op. cits 5 36.