Transkiptimi fillon me lidhjen e ARN- polimerazes me pjesen fillestare te genit qe quhet promotor dhe

vazhdon me prishjen e lidhjeve hidrogjenore midis dy vargjeve te AND-se nga enzima AND- helikaze,
dhe shtellizjen e hapjen e dy vargjeve te saj Nukleotidet e lira ne berthame kopjojne nje varg te AND-
se ne ARN-i me ane te enzimes AND- polimeraze Nukleotidet e lira te ARN-i lidhen me nj - tj ne varg me
lidhje nukleotidike ose fosfodiesterike me ane te enzimes AND- nukleaze Transkiptimi pergjithesisht
eshte i rrepte dhe i sakte ( pa gabime ) dhe behet sipas parimit te perplotesimit dhe katalizohet nga
ARN- polimeraza

Ku : perballe

A se AND-se vendoset U ne ARN- i

T se AND-se vendoset A ne ARN-i

C se AND-se vendoset G ne ARN-i

G se AND-se vendoset C ne ARN- i

Transkiptimi perfundon kur ARN- polimeraza ndesh ne “ kodonin stop” ose “ fund zinxhir” Pas
transkiptimit dy vargjet e AND-se riformojne lidhjet hidrogjenore dhe AND kthehet ne pozicionin
fillestar, ky proces katalizohet nga AND- polimeraza

ARN- i e transkiptuar i nenshtrohet proçesimit ose splicingut gjate te cilit ndodhin tre dukuri

1- Formohet koka e ARN-i nga nje G e lire e cila kthehet ne metil Guanine ( m- G ) dhe vendoset ne
fillim te ARN - i

2- Formohet bishti i ARN-i nga 100-200 nukleotide Adenina qe vendosen ne fund te ARN - i

3- Kthehet ARN- i ( e informacionit) heterogjene, prekursore, paraardhese ne ARN-m ( mesazhere ose e

pjekur ) ose Homogjene, pasardhese nga largimi i introneve I ( pjese jo koduese te genit ) dhe lidhja e
ekzoneve E ( pjese koduese te genit )

A - gjendra ekzokrine
- Jane ato gjendra qe kane kanale dhe sekretet e tyre i derdhin ne siperfaqe te trupit ose
jashte tij. Te tilla jane:
1- gjendrat e peshtymes prodhojne peshtyme qe ndimon ne tretjen e ushqimit
2- gjendrat e djerses prodhojne djerse qe e derdhin ne lekure dhe ul temperaturen
3- gjendra e melçise prdhon lengun e temthit e derdh ne duoden dhe ndihmin ne tretje
4- gjendra e panreasit si ekzokrine prodhon legun pankreatik dhe bihidrogjen karbonatin
5- gjendra e testikulit si ekzokrin prodhon gamet mashkullore spermatozoide
6- gjendra e vezores si ekzokrine prodhon gamete femerore veze

B- gjendra endokrine - Jane ato gjendra qe nuk kane kanale dhe sekretet e tyre i derdhin ne gjak.
Sekretet e ketyre gjendrave quhen hormone
 1 .Gjendra e paratiroides

- Ndodhet perpara skerfyellit ose qafes, poshte tiroideve - Perbehet nga 4 gjendra te vogla
- Prodhon hormonin PTH hormonin e para tiroides
PTH ndikon ne kalcemi ( sasia e kalciumit ne gjak) dhe eshte H. hiperkalcemizues pra rrit perqendrimin
e Ca2+ ne gjak kete e realizon ne 3 menyra qe jane:
 rrit perthithjen e Ca2+ nga zorra ne gjak dhe aktivizon vitaminen D
 2- rrit sekretimin e Ca2+ nga kocka ne gjak
 3- Ul ose frenon sekretimin e Ca2+ me urine ne veshka
2 . Gjendra e tiroides
- Ndodhet perpara skerfyellit ose qafes
- Perbehet nga 2 lobe te lidhura me nje ngushtim qe quhet istmi
- Prodhon 3 hormone qe jane:
a- Kalcitonine
b- Tirozine ( T3 ) derivate te aminoacidit tironine
c- Tiroksine ( T4 )
3. Gjendra mbiveshkores
- Jane dy, ose nje cift
- Ndodhen mbi veshka
- Ka dy pjese te cilat sillen si gjendra endokrine me vete
A - Korja mbiveshkore
1- Kortizoli
2- Aldosteroni
Prodhon 2 hormone steroide me prejardhje nga kolesteroli qe jane:
1- Kortizoli nxit pjesen medulare per prodhimin e adrenalines dhe noradrenalines
2- Aldosteroni nxit perthithjen e joneve Na+ dhe sekretimin e joneve K+ ne gypthat e nefroneve
ne veshka
B-pjesa medulare
1- Prodhon 2 hoormone adrenalinen dhe noradrenalinen
4 .Gjendra e pankreasit ose termisheza

- Ndodhet poshte stomakut

- Ai permban qeliza te medha me funksion ekzokrin qe prodhojne enzima tretese dhe lengje me PH
alkalin
- Mes qelizave te medha ka grupime qelizash te vogla qe quhen ishujt e langerhasit me funksion
endokrin qe prodhojne hormone
- Qelizat e langerhasit jane dy lloje:
- Jane qeliza te medha qe prodhojne hormonin glukagon dhe e sekretojne ate ne gjak
1- Qelizat α
- Permbajne receptore specifik qe zbulojne renien e sheqerit ne gjak
- Glukagoni i prodhuar prej tyre rrit perqendrimin e sheqerit ne gjak
- Glukagoni eshte nje hormon proteinik qe perbehet nga 29 aminoacide
- Jane qeliza me te vogla qe prodhojne hormonin insuline dhe e sekretojne ate ne gjak
2- Qelizat β
- Permbajne receptore specifik qe zbulojne rritjen e sheqerit ne gjak -
Insulina e prodhuar prej tyre ul perqendrimin e sheqerit ne gjak
- Insulina eshte nje hormon proteinik qe perbehet nga 51 aminoacide