1.110 ATP 2023-24Gr 4 IsiZul HL Final

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 25

2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4

2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4 (ITHEMU YOKU-1)

YOKU-1
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
Ukuhlola okuyisisekelo (okuhlelwe esikoleni) nokwazisa okusezingeni elifanele kumele kwenziwe ezinsukwini ezi-3 zokuqala esontweni lokuqala lethemu. Lokhu kuzosiza ukuthola izikhewu ezisalile
emsebenzini wonyaka odlule. Ulwazi olutholakele luzosetshenziselwa ukulandelela inqubo yokufunda nokufundisa yemisebenzi ezokwenziwa
Ukulalelela ukuthola ulwazi: Ukufunda uthole ulwazi: Umbhalo Ukufingqa umbhalo abawufundile Ezingeni lamagama:
Ukukhangiswa komcimbi ngephosta obukwayo (izithombe) Kungaba: • Qedela ngamagama afanele kumbhalo Ukubukeza
• Thola imininingwane efanele Amashadi/imidwebo/amathebula/ibalazwe/ ofingqiwe noma Amabizo ajwayelekile nangajwayelekile,
• Hlaziya ulwazi olutholile uhlaka/izithombe oseshadini/kuthebula/ohlakeni isiphawulo, isenzo,
• Yamanisa ulwazi olusesikhangisweni Ngaphambi kokufunda: • Sebenzisa ulwazimagama olufanele Ezingeni lemisho:
nolwazi lwakho • Ukuqagela okususelwa esihlokweni • Sebenzisa amagama amasha Umusho oqondile
nasezithombeni atholakala embhalweni
Umusho oyisitatimende
• Ukusebenzisa amasu okufunda, Uhlaka lombhalo ofingqiwe
njengokufunda ukha phezulu Umusho obuzayo
• Ubani?
• Ukubuza nokuphendula imibuzo Incazelo yamagama:
• Yini?
• Ukuxoxa ngomqondongqangi Isifaniso, isingathekiso, izisho
• Nini?
nemininingwane ethile • Kuphi? Upelomagama nezimpawu zokuloba:
• Humusha ulwazi olusezithombeni • Kungani? Umbuzo (?) Umbabazi (!)
Ukufunda ngokuzimela: Iphosta • Kanjani? Isichazamazwi
ekhangisa umcimbi Ukusebenzisa inqubo elandelwayo uma
1-2 • Ngaphambi kokufunda: kubhalwa:
• Ukuxoxa ngezithombe • Ukulungiselela
• Ukuhumusha ulwazi • Ukubhala
• Ukuxoxa ngenhloso yombhalo • Ukubukeza
• Ukuxoxa ngolimi olusetshenzisiwe • Ukulungisa amaphutha
• Ukubona nokuxoxa ngezimpawu • Ukufunda ngenhloso yokubheka
zesikhangisi: umbala, izinhlobo amaphutha
ezehlukene zefonti nobungako befonti • Ukwethula umbhalo
[UKUFUNDA ISIFUNDO SOKUQONDISISA] Bhala amagama nezincazelo zawo
Izindlela zokufunda: kusichazamazwi sakho:
• Ukufunda kakhulu kuzwakale • Sebenzisa imisho, amagama ukuveza
• Ukuyeka konke okwenzayo incazelo
ufunde kuphela Sebenzisa ikhadi lokufunda ukuze
• Ukufunda niholwa nguthisha kubonakale ukuthi ikhono lokufunda
• Ukufunda ngababili liqhubeka kanjani

1
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-1
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
• Ukuzifundela wedwa
inovelana
Ukufundela ukuzithokozisa:
Iphosta/umbhalo mawufundwe nsuku
zonke okungenani imizuzu engamashumi
amathathu
Ukulungiselela ukuhlolwa kokufunda
kakhulu kuzwakale
Ukulalela isiqeshana esicashunwe Ukufunda umbhalo ocashunwe kwinoveli: Bhala indaba echaza umlingiswa Ezingeni lamagama:
kwi noveli: • Ukulungiselela ukufunda: osemqoka: Isabizwana, soqobo, isiphawulo, Isandiso,
Imisebenzi yokwethula isifundo: • Ukufunda ngokushesha ukuze athole • Ukusebenzisa uhlaka izihlanganiso, isibabazo
• Ukuqagela ngozolalela ngakho iphuzu elimqoka, ukufunda ekha • Ngaphambi kokubhala, alalele isiqephu Ezingeni lemisho:
• Ukulalela isqephu esicashunwe phezulu ukuze athole imininingwane esicashunwe kwinovelana Inkathi yamanje
kwi- noveli • Ukubikezela esusela esihlokweni • Ukusebenzisa uzwelomagama Inkathi edlule
• Ukulalela umyalezo osemqoka sendaba nasezithombeni oluhambisana nenjongo Izivumelwano
nemininingwane ethile • Ukubona nokuchaza umyalezo • Ukusebenzisa ulimi olufanele nesakhiwo Incazelo yamagama:
Ukuchaza izehlakalo osemqoka sesiqephu esifanele Amagama amqondofana,
• Ukukhuluma ngemiqondo • Ukuxoxa ngabalingiswa nemizwa • Ukusebenzisa isakhiwo esifanele amagama amqondophika
esemqoka nemininingwane eveziwe • Ukulandelanisa okuqukethwe ngendlela Upelomagama nezimpawu zokuloba:
ngqo • Ukweyamanisa izehlakalo zabalingiswa efanele Ungqi, ikhoma
• Ukuchaza izehlakalo nempilo yakhe • Ukusebenzisa uhlelo lolimi olufanele: Isichazamazwi: Ukuhlukaniswa kwamagama
3-4 ngokulandelana kwazo UKUFUNDELA UKUQONDISISA Upelomagama nezimpawu zokukhuluma
• Ukuveza imizwa ehambisana
Sebenzisa amasu okufunda alandelayo: Ukusebenzisa inqubo elandelwayo uma
nezehlakalo
- Ukufunda ngokushesha ukuze kubhalwa:
• Ukweyamanisa nempilo yakhe
• Ukukhuluma ngamagugu athole iphuzu elimqoka • Ukulungiselela/ukulungela ukubhala,
ahambisana nezenhlalo, - Ukufunda ekha phezulu ukuze • Uhlaka lokuqala,
ukuziphatha nezamasiko athole imininingwane eyesekelayo • Ukubukeza,
esiqeshini Sebenzisa lezindlela ezilandelayo
• Ukulungisa amaphutha,
Ukuzimbandakanya engxoxweni zokufundela ukuqondisisa:
• Ukufunda ngenhloso yokubheka
yeqembu - Ukuzakhela isithombe
amaphutha
ngengqondo.
• Ukunikezelana ithuba • Ukuthula umbhalo
• Ukunamathela esihlokweni - Ukuxhumanisa nokwenzeka
endabeni Ugcina phansi amagama nezincazelo zawo
• Ukubuza imibuzo eshaya emhloleni kwisichazimazwi ozenzele sona.
• Ukugcina ingxoxo iqhubeka Ukufunda ezemibhalo:

2
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-1
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
• Ukuphendula imibono yabanye • Ukukhuluma ngesakhiwo,
ngozwelo nangenhlonipho ukusetshenziswa kolimi, injongo kanye
nezethameli
• Ukubona umehluko phakathi komlando
womuntu, i-dayari nezindaba
• Ukusebenzisa isichazimazwi ukwandisa
ulwazimagama
Izindlela zokufunda:
• Ukufunda kakhulu kuzwakale
• Ukuyeka konke okwenzayo
ufunde kuphela
• Ukufunda niholwa nguthisha
• Ukufunda ngababili
• Ukuzifundela wedwa inoveli

UKUHLOLA OKUHLELEKILE ITHASKI YOKU-1 OKUKHULUNYWAYO


• Ukufunda kakhulu kuzwakale (amamaki angama-20)
(Le thaski mayiqalwe ukwenziwa ngethemu yoku-1 iqedwe ngethemu yesi-2 bese kurekhodwa amamaki.)
Ukulalela indaba emfushane Ukufunda idaba emfushane Ukubhala indaba emayelana nolwazi Ezingeni lamagama:
Imisebenzana yokwethula isifundo: Ngaphambi kokufunda: lomuntu siqu/isigameko esenzeke Amabizo abalekayo namabizo angabaleki
• Ukuqagela • Ukuqagela ususela esihlokweni empilweni yakhe: Ezingeni lemisho:
• Ukubona abalingiswa nasezithombeni • Khetha okuqukethwe (ulwazi) Imisho eqondile
• Ukukhumbula umqondo osemqoka • Ukusebenzisa izindlela zokufunda: okuhambisana nesihloko
Ukupelwa kwamagama nokusetshenziswa
• Ukuphendula imibuzo ngomlomo ukubikezela, ukusebenzisa imisindo • Sebenzisa isakhiwo sendaba kwezimpawu zokuloba:
Ukuphinda uxoxe indaba nezinkomba ezisesiqeshini njengohlaka ungqi, osonhlamvukazi nezinhlamvu
• Ukuxoxa ulandelanise izigameko • Ukukhuluma ngolwazimagama olusha • Hlanganisa nabalingiswa. ezincane
5-6 olusesiqeshini • Sebenzisa uhlelo lolimi, upelomagama
ngendlela efanele
• Ukubiza abalingiswa ngendlela efanele UKUFUNDELA UKUQONDISISA nezimpawu zokukhuluma ezifanele
• Ukusebenzisa isichazimazwi • Sebenzisa ulwazimagama
Sebenzisa amasu okufunda alandelayo: oluhambisana nesihloko
- Ukufunda ngokushesha ukuze athole • Zakhele isichazimazwi sakho
iphuzu elimqoka Sebenzisa inqubo yokubhala:
- Ukufunda ekha phezulu ukuze athole • Ukulungiselela/ukulungela ukubhala
imininingwane eyesekelayo • Uhlaka lokuqala,
3
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-1
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
- Ukubikezela • Ukubukeza,
- Chaza amagama nezithombe • Ukulungisa amaphutha,
ezingaziwa • Ukufunda ngenhloso yokubheka
- Ukubuyekeza ukuze kuqondakale amaphutha
Sebenzisa izindlela zokufundela • Ukuthula umbhalo
ukuqondisisa:
Ukuzakhela isichazamazwi
• Ukubona ngehlo lomqondo
Ugcina phansi amagama nezincazelo
• Ukuxhumanisa zawo kwisichazimazwi ozenzele sona:
• Ukubikezela
• Ukucabangela
Isifundo sezemibhalo
• Ukubona nokukhuluma ngabalingiswa
• Ukunika nokuchaza imizwa yakhe
ngesiqephu
Izindlela zokufunda:
• Ukufunda kakhulu kuzwakale
• Ukuyeka konke okwenzayo
ufunde kuphela
• Ukufunda niholwa nguthisha
• Ukufunda ngababili
• Ukuzifundela wedwa indaba
emfushane
Ukufundela ukuzithokozisa:
• Ukufunda nsukuzonke okungenani
imizuzu engu-30 indaba emfushane
UKUHLOLA OKUNEZIMISO ITHASKI YESI-2
UKUBHALA NOKWETHULA (amamaki angama-20)
▪ Indaba elandisayo/echazayo
▪ Bhala izigaba ezintathu
▪ Kumele yenziwe ngesikhathi kuqhubeka iThemu
Ukulalela nokuxoxisana ngemibhalo Ukufunda imiyalelo yemibhalo Ukubhala imiyalelo: Ukwenziwa kwetiye Ezingeni lamagama: Izabizwana zoqobo,
yemiyalelo isib. iresiphi • Ngaphambi kokufunda: • Ukwenza uhlu lokuzosetshenziswa izabizwana zongumnini, izabizwana
7-8
• Imisebenzi wokwethula okufundiswayo: nezithako zokukhomba, izihlanganiso
• Ukubikezela
4
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-1
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
• Ukukhumbula inqubo • Ukucabanga nombhalo ususela • Ukusebenzisa imininingwane eqondene Ezingeni lemisho:
• Ukubona izimpawu zemibhalo enika esihlokweni sendaba nasezithombeni ngqo nokwenziwayo Inhloko, umenziwa, Imisho eqondile
imiyalelo • Ukusebenzisa amasu okufunda: • Ukulandelisa ngokwemiyalelo Incazelo yamagama:
• Ukuqikelela izihlokwana ezisemqoka Ukubikezela, ukusebenzisa izinkomba • Ukusebenzisa isenzo esiyalelayo Atshelekiwe/ombolekwa
• Nikeza imiyalelo ecacile nezwakalayo ezisesiqeshini
• Ukusebenzisa isakhiwo esifanele
isib. yenziwa kanjani inkomishi yetiye • Ukuxoxa ngemininingwane ethize
• Yenza amanothi bese usebenzisa • Ukubhala amagama nencazelo yawo
eqondene ngqo nokusesiqeshini
imiyalelo efundiwe esichazamazwini azakhele ngokwakhe
• Ukuchaza ukulandelana kwemiyalelo Inqubo yokubhala:
• Buza imibuzo ucacise nemiyalelo
UKUFUNDELA UKUQONDISISA
• Imibono ekucaciseni imiyalelo • Ukulungiselela
Sebenzisa amasu okufunda alandelayo: • Uhlaka lokuqala
- Ukufunda ngokushesha ukuze athole • Ukubukeza
iphuzu elimqoka • Ukulungisa amaphutha
- Ukufunda ekha phezulu ukuze athole • Ukufunda ngenhloso yokubheka
imininingwane eyesekelayo amaphutha
- Ukubikezela • Ukwethula umbhalo
- Chaza amagama nezithombe Ugcina phansi amagama nezincazelo
ezingaziwa zawo kwisichazimazwi ozenzele sona
Sebenzisa izindlela zokufundela
ukuqondisisa:
• Ukubona ngehlo lomqondo
• Ukuxhumanisa
Izindlela zokufunda:
• Ukufunda kakhulu kuzwakale
• Ukuyeka konke okwenzayo
ufunde kuphela
• Ukufunda niholwa nguthisha
• Ukufunda ngababili
• Ukuzifundela wedwa indaba
emfushane
Ukuhlola ukufunda:
• Kulungiselwa ukufunda kuzwakale
Ukufundela ukuzithokozisa:
• Ukufunda nsukuzonke okungenani
imizuzu engu-30 iresiphi

5
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-1
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
UKUHLOLA OKUHLEKILE ITHASKHI YESI-3: UKUPHENDULA IMIBUZO (amamaki angama-40)
• Umbhalo ofundwayo (15)
• Umbhalo obukwayo (10)
• Izakhiwo zolimi engqikithini (15)
(Lo msebenzi mawubhalwe ngokuhlukana kungabi yisikhathi esisodwa)
Ukuzimbandakanya kwingxoxo Ukufunda iphosta noma isaziso Ukwakha/ ukubhala iphosta ekhangisa Ezingeni lamagama:
emfushane ngesihloko esijwayelekile Ngaphambi kokufunda: umcimbi, isehlo: i-Izandiso
• Banikana ithuba lokuxoxa • Ukuxoxa ngezithombe • Khetha ulwazi olufanele Ezingeni lemisho:
• Bagxila esihlokweni • Ukuxoxa ngombhalo ukuthi ungani • Sebenzisa isakhiwo esifanele Imisho emagatshagatsha
• Ukubuza imibuzo efanele • Sebenzisa izimpawu zesakhiwo Incazelo yamamagama:
• Ukuthola ulwazi oluqondene ngqo
Ukuzijwayeza Ukulalela ezifanele njengombala nezinhlobo
• Ukuhumusha ulwazi Igama elilodwa elimele ibinzana lamagama
nokukhuluma: ezehlukene zefonti
• Ukuxoxa ngesiqephu Sebenzisa inqubo yokubhala:
(Kukhethwa okukodwa
ngosuku) • Ukuphawula ngolimi olusetshenzisiwe • Ukulungiselela
• Ukwenza inkondlo noma • Ukubona nokukhuluma ngezimpawu • Uhlaka lokuqala
iculo zesakhiwo njengombala, nezinhlobo • Ukubukeza
• Ukudlala umdlalo wolimi ezahlukene ze-fonti • Ukulungisa amaphutha
olula Ukuzijwayeza ukufunda: • Ukufunda ngenhloso yokubheka
9-10 • Ukunikeza kanye • Funda kuzwakale uphimise amagama amaphutha
nokulandela ngendlela nesivinini esifanele • Ukwethula umbhalo
imiyalelo/izinkombandlela usebenzise nesimo sobuso esifanele Bhala phansi amagama nezincazelo zawo
okulula Izindlela zokufunda: kwisichazimazwi ozenzele sona
• Ukuxoxa izindaba ngaye • Ukufunda kakhulu kuzwakale
• Ukuphinda uxoxe indaba • Ukuyeka konke okwenzayo
oyizwile noma oyifundile ufunde kuphela
• Ukufunda niholwa nguthisha
• Ukufunda ngababili
• Ukuzifundela wedwa indaba
emfushane
Ukuhlola ukufunda:
• Kulungiselwa ukufunda kuzwakale
Ukufundela ukuzithokozisa:

6
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-1
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
• Ukufunda nsukuzonke okungenani
imizuzu engu-30 umbhalo omayelana
nesihloko esijwayelekile

AMATHASKHI OKUHLOLA ETHEMU YOKU-1


Imisebenzana yokulalela nokukhuluma: Imisebenzana yokufunda nokubukela: Imisebenzana yokubhala nokwethula: Imisebenzana yezakhiwo nezimiso
• ukulalela nokukhuluma imisebenzana • Ukulandela inqubo yokufunda • Ukulandela inqubo yokubhala zokusetshenziswa kolimi:
enhlobonhlobo • Ukufunda kakhulu • Ukufingqa • Izakhiwo nezimiso zokusetshenziswa kolimi
ezinhlobonhlobo
• Ukufunda isifundo sokuqondisisa • Imibhalo yokuziqambela
• Ukufunda ubuciko bomlomo kumibhalo • Imibhalo edlulisa imiyalezo
emithathu onikezwe yona ngethemu
AMATHASKI ETHEMU YOKU-1 NGOKUFINGQIWE EBANGA LESI-4 ULIMI LWASEKHAYA
UKUHLOLA OKUHLELEKILE ITHASKI YOKU-1: Ukufunda UKUHLOLA OKUHLELEKILE ITHASKI YESI-3 UKUFUNDELA UKUHLOLA OKUHLELEKILE ITHASKI
kakhulu kuzwakale (Amamaki angama-20) UKUQONDISISA Isivivinyo (amamaki angama-40) (AMAHORA YESI-2
Lo msebenzi uqala ku Themu yoku-1 uphele ku Themu yesi-2 uma AMA-2) UKUBHALA NOKWETHULA (amamaki angama-20)
amamaki eseshicelelwe kwirekhodi lamamaki ▪ Umbhalo ofundwayo/umbhalo ofundwayo onezithombe Indaba elandisayo/echazayo (izigaba ezi-3)
(amamaki angama-15)
▪ Umbhalo obukwayo (amamaki ayi-10)
▪ Izakhiwo nezimiso zolimi engqikithini (amamaki ayi-15)
Imisebenzi yale thaski akufanele ibhalwe ngesikhathi esisodwa
kumele ihlukane

7
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4 (ITHEMU YESI-2)

YOKU-2
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
Ukulalela inkondlo/iculo Ukufunda inkondlo/iculo Ukubhala inkondlo/ iculo Ezingeni lamagama: Amabizo ezinto
Imisebenzana yokwethula: • Ukuxoxa ngamaphuzu awummongo • Ukukhethwa kwengqikithi ezibonakalayo nezingabonakali, amabizo
• Ukuqagela • Ukuzwakalisa imizwa evuswa ukulalela yenkondlo. ambaxa
• Ukukhumbula umqondo osemqoka iculo Ezingeni lemisho:
• Ukusebenzisa isakhiwo ezifanele.
• Ukuxoxa ngephuzu • Ukubona imvumelwano nesigqi Imisho eqondile
• Ukuhlela, ukubhala uhlaka, ukubukeza
eliwummongo nomthelela wakho Incazelo yamagama
iculo
• Ukweyamanisa nempilo yakhe • Ukukwazi ukwehlukanisa amagama Omqondofana nabolekiwe, ukwenzasamuntu,
eculo/enkondlo ukuze athole isigqi • Ukusebenzisa isigqi nemvumelwano
• Ukubona imvumelwano nesigqi ifanamsindo
• Ukuzwakalisa imizwa evuswa ukulalela Ukufundela ukuqondisisa: • Ukusebenzisa ulwazi lwezinhlamvu
Upelomagama nezimpawu zokuloba:
inkondlo. Sebenzisa amasu okufunda alandelayo: zamagama ukuthuthukisa isigqi
sethekisthi Ungqi, ukhefana
• Ukucula imigqa ethize yeculo/ ukuhaya - Ukufunda ngokushesha ukuze athole
imigqa ethile yenkondlo iphuzu elimqoka • Ukubhala amagama nezincazelo zawo
esichazimazwini azakhele ngokwakhe
- Ukufunda ekha phezulu ukuze athole
imininingwane eyesekelayo Sebenzisa inqubo yokubhala:
- Ukubikezela • Ukulungiselela
- Chaza amagama nezithombe • Uhlaka lokuqala
1-2
ezingaziwa • Ukubukeza
• Ukulungisa amaphutha
Sebenzisa izindlela zokufundela
ukuqondisisa: • Ukufunda ngenhloso yokubheka
amaphutha
• Ukubona ngehlo lomqondo • Ukwethula umbhalo
• Ukuxhumanisa Bhala phansi amagama nezincazelo zawo
• Ukuqagela kwisichazamazwi ozenzele sona
• Ukucabangela Sebenzisa ikhadi lokufunda ukuze kubonakale
Izindlela zokufunda: ukuthi ikhono lokufunda liqhubeka kanjani
• Ukufunda kakhulu kuzwakale Bhala amagama nezincazelo zawo
• Ukuyeka konke okwenzayo kusichazamazwi sakho:
ufunde kuphela Sebenzisa imisho, amagama ukuveza
• Ukufunda niholwa nguthisha incazelo
• Ukufunda ngababili
• Ukuzifundela wedwa indaba
emfushane
Ukuhlola ukufunda:
8
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-2
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
• Kulungiselwa ukufunda kuzwakale
Ukufundela ukuzithokozisa:
• Ukufunda nsukuzonke okungenani
imizuzu engu-30 umbhalo
oyinkondlo/iculo
Ukulalela umbiko wesimo sezulu: Ukufunda umbiko wesimo sezulu: Ukufingqa umbiko wesimi sezulu/Ishadi Ezingeni lamagama:
Imisebenzi yokwethula: Ukulungiselela ukufunda: kusetshenziswa: Isiphawulo
• Ukuqagela/ ukubikezela • Ukuqagela/esusela esihlokweni • Gcwalisa ngamagama Ezingeni lemisho:
• Ukulalela imininingwane sendaba nasezithombeni afanele kumbiko ofingqiwe Inkathi edlule
ekhethekile • Ukusebenzisa amasu okufunda: wesimo sezulu/ eshadini/ Incazelo yamagama:
Ukuzimbandakanya engxoxweni yekilasi ukufunda ngokushesha ukuze athole kwithebula/ kwibalazwe Izaga nezisho
eholwa nguthisha: amaphuzu asemqoka nemininingwane lomqondo
• Ukuxoxa ngokubaluleka ekhethekile
• Sebenzisa amagama
kolwazi • Ukubona indlela umbhalo ohleleke
afanele
• Uhlanganisa ulwazi ngayo
• Sebenzisa amagama
nokwenzeka empilweni yakhe • Ukuqhathanisa okufanayo nokwehlukile
ezindaweni ezehlukene amasha
Ukuxoxa ngokungenzeka kubantu
• Ukufunda umbhalo onikeza olwazi Sebenzisa uhlaka lokufingqa:
• Ukuqhathanisa izimo
ezindaweni ezahlukene onezithombe isib. ibalazwe • Ubani?
3-4 • Yini?
kukhombise isiphetho Izindlela zokufunda:
ongasincamela nezizathu • Nini?
• Ukufunda kakhulu kuzwakale
• Ukusekela imibono yakho • Kuphi?
• Ukuyeka konke okwenzayo
• Ukubona izimpawu zombiko ufunde kuphela • Kungani?
wesimo sezulu • Ukufunda niholwa nguthisha • Kanjani?
• Irejista nolimi olusetshenzisiwe • Ukufunda ngababili Sebenzisa inqubo yokubhala:
• Sebenzisa amaqhinga • Ukuzifundela wedwa indaba • Ukulungiselela
okuxhumana ngendlela emfushane • Uhlaka lokuqala
enempumelelo esimweni Ukuhlola ukufunda: • Ukubukeza
seqembu • Ukulungisa amaphutha
• Kulungiselwa ukufunda kuzwakale
Ukulalela incazelo nokuchaza into: • Ukufunda ngenhloso yokubheka
Ukufundela ukuzithokozisa:
• Ukubona into echazwe amaphutha
ngendlela efanele • Ukufunda nsukuzonke okungenani • Ukwethula umbhalo
• Ukusebenzisa amagama imizuzu engu-30 umbhalo oyinkondlo/
Bhala phansi amagama nezincazelo zawo
ngendlela efanele ukuchaza iculo
kwisichazimazwi ozenzele sona:
into
9
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-2
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
• Ukusebenzia amagama Sebenzisa imidwebo noma Imisho usebenzisa
amasha amagama noma izincazelo ukukhombisa
• Ukusebenzisa iziphawulo incazelo, njll.
Sebenzisa ikhadi lokufunda ukuze
kubonakale ukuthi ikhono lokufunda
liqhubeka kanjani.
Bhala amagama nezincazelo
Ukuhlola okuhlelekile ITHASKI-1: Ukufunda kuzwakale (amamaki angama-20)
Le thaski mayiqale ukwenziwa ngeThemu yoku-1 iqedwe ngeThemu yesi-2 bese kurekhodwa amamaki)

Ukulalela inkulumo-mpendulwano: Ukufunda inkulumo-mpendulwano: Ukubhala i-inthaviyu Ezingeni lamagama:


Imisebenzi yokuthula: Ukulungiselela ukufunda: • Khetha ulwazi olufanele Izenzo
• Ukuqagela • Ukuqagela esusela esihlokweni sendaba • Sebenzisa uhlaka Ezingeni lemisho:
• Ukulalela uyamanise nempilo yakho nasezithombeni • Sebenzisa inkulumo-ngqo kwinkulumo- Inkulumo-ngqo, ukusetshenziswa
• Ukubona imininingwane • Ukusebenzisa amasu okufunda: mpendulwano kosokucaphuna
ekhethekile ukufunda ngokushesha ukuze athole • Ukwelula Imisho ngokusebenzisa izibaluli Incazelo yamagama:
Ukuzibandakanya engxoxweni yeqembu: amaphuzu asemqoka, nezandiso Isifaniso, ukwenzasamuntu, izaga nezisho
ukuqagela/ukubikezela
• Ukukhuluma ngokunikana ithuba • Sebenzisa ulwazimagama olwandisiwe, Upelomagama nezimpawu zokuloba
• Ukunamathela esihlokweni • Ukucabangela izincazelo zamagama kubalwa nezabizwana namabinzana Ukusebenzisa izimpawu zokukhuluma
• Ukubuza imibuzo efanele nezithombe ezingaziwa ngendlela efanele, ukhefana, ikholoni, i-semi-
• Sebenzisa uhlelo lolimi, Upelomagama,
• Ukugcina ingxoxo iqhubeka • Ukubuyekeza ukuze kuthuthukiswe nezimpawu zokukhuluma ezifanele kholoni, osokucaphuma, umbuzi, umbabazi,
• Ukuphendula eminye imibono ukuqonda ungqi
• Sebenzisa isichazamazwi ukubheka
5-6 ngenhlonipho nozwelo • Ukuqonda ulwazimagama upelomagama nezincazelo zamagama
• Ukunika impendulo/ umbiko owakhayo • Ukubona imiqondo evelele neyesekelayo Ukusebenzisa inqubo elandelwayo uma
• Ukuxoxa ngolwazimagama olusha kubhalwa:
olutholakale esiqeshini • Ukulungiselela/ukulungela ukubhala,
• Ukusebenzisa isichazamazwi • Uhlaka lokuqala,
• Ukuzicabangela ngeziqeshana • Ukubukeza,
ezifundiwe. Phinda uxoxe indaba noma
• Ukulungisa amaphutha,
amaphuzu asemqoka ngemisho
emithathu kuya kwemihlanu • Ukufunda ngenhloso yokubheka
amaphutha
Isifundo sezemibhalo:
• Ukuthula umbhalo
• Ukubona futhi uphawule ngesizinda
Bhala phansi amagama nezincazelo zawo
• Nika isizathu saloko okwenzekayo/isenzo
kwisichazamazwi ozenzele sona
10
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-2
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
• Ukubona futhi kuxoxwe ngaloko Sebenzisa ikhadi lokufunda ukuze kubonakale
okwakhayo esiqeshini ukuthi ikhono lokufunda liqhubeka kanjani
• Ukuveza impendulo ezwelana naloku
okuqukethwe yisiqephu esifundiwe
UKUFUNDELA UKUQONDISISA:
Sebenzisa izindlela zokufundela
ukuqondisisa:
• Ukuzakhela isithombemqondo
• Ukuxhumanisa nokwenzeka endabeni
• Ukuqagela/ukubikezela
• Ukucabangela nokuhlolisisa
• Ukubuza imibuzo
Izindlela zokufunda:
• Ukufunda kakhulu kuzwakale
• Ukuyeka konke okwenzayo
ufunde kuphela
• Ukufunda niholwa nguthisha
• Ukufunda ngababili
• Ukuzifundela wedwa inkulumo
mpendulwano
Ukuhlola ukufunda:
• Ukulungiselwa ukufunda kuzwakale
Ukufundela ukuzithokozisa:
• Ukufunda nsukuzonke okungenani
imizuzu engama-30 inkulumo-
mpendulwano

Ukuhlola okuhlelekile ITHASKI YESI-4: Umbhalo odlulisa umyalezo (mayibe mibili emfishane noma ube munye omude) (amamaki ayi-10)
Lo msebenzi ubhalwa ngaphambi kwesivivinyo saphakathi nonyaka.
Ukulalela nokwenza ngokwemyalelo Ukufunda umbhalo womyalelo isib. Ukubhala umbhalo oqukethe imiyalelo isib. Ezingeni lamagama:
7-8 isb. inkombandlela/imithetho/ inkombandlela/imithetho/imithetho lenziwa kanjani isemishi Izinsizasenzo, izindlela zesenzo
imithetho yezokuphepha uma Ezingeni lemisho:
11
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-2
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
unqamula umgwaqo/ yokweqa umgwaqo/ukugeza • Ukukhethwa kwengqikithi ehambisana Inkathi ezayo
ukugeza izandla/imiyalelo yokwenza izandla/imiyalelo yokwenza okuthize nesihloko Ukupelwa kwamagama nezimpawu
okuthize UkufImib • Ukusebenzisa isakhiwo esifanele zokuloba
Imisebenzi wokwethula isifundo: Ukulungiselela ukufunda: njengohlaka Ukuhlukaniswa kwamagama, ukusebenzisa
• Ukuqagela • Ukuqagela esusela esihlokweni sendaba • Ukuhlela ulwazi ngokulandelana isichazamazwi
nasezithombeni • Ukusebenzisa isihloko nemisho [IMISEBENZI YEZAKHIWO NEZIMISO
• Ukukhumbula inqubo
• Ukusebenzisa amasu okufunda esekelayo ukuthuthukisa izigaba ZOLIMI]
• Ukubona izimpawu zombhalo
izinkomba ezihambelana nokuqukethwe ezibumbene
onika imiyalelo
• Ukuxoxa ngemininingwane ethize • Ukusebenzisa ulimi nohlelo, ukupelwa
• Ukuqaphela izihloko ezisemqoka yombhalo kwamagama nezimpawu zokuloba
• Ukunikeza imiyalelo ecacile, isib. • Ukuxoxa ngokulandelana kwemiyalelo • Ukwethula umsebenzi ngobunono
ukuthi ulakha kanjani isemishi esebenzisa izihloko, ukushiya izikhala
• Ukusebenzisa isichazamazwi ukuhlola
• Ukwakha amanothi upelomagana nokuchaza amagama phakathi kwezigaba
nokusebenzisa imiyalelo Izindlela zokufunda: • Ukuzakhela isichazamazwi sakhe
efundiwe esinamagama nencazelo yawo
• Ukufunda kakhulu kuzwakale
• Ukubuza imibuzo ukuze athole • Ukuyeka konke okwenzayo Ukusebenzisa inqubo elandelwayo uma
ukucaciseleka ufunde kuphela kubhalwa:
• Imibono ngokucaciswa • Ukufunda niholwa nguthisha • Ukulungiselela/ukulungela ukubhala,
kwemiyalelo • Ukufunda ngababili • Uhlaka lokuqala
• Ukuzifundela wedwa inkulumo- • Ukubukeza
[UKULALELA ISIFUNDO
mpendulwano • Ukulungisa amaphutha
SOKUQONDISISA]
Ukuhlola ukufunda:
Ukulalela nokunika imiyalelo • Ukufunda ngenhloso yokubheka
• Kulungiselwa ukufunda kuzwakale. amaphutha
• Lalela imininingwane ethile
• Sebenzisa imininingwane ngendlela Ukufundela ukuzithokozisa: • Ukuthula umbhalo
okuyiyonayona • Ukufunda nsukuzonke okungenani [UKUBHALA UMYALELO WOKWENZIWA
• Sebenzisa ulimi olufanele imizuzu engama-30 umbhalo womyalelo KWESEMISHI]
Umsebenzi wokulalela nokukhuluma Bhala amagama nezincazelo zawo
wansukuzonke: kusichazamazwi sakho:
• Sebenzisa izitho zomzimba ukwenza Sebenzisa imisho, amagama ukuveza
ngokwemiyalelo incazelo
• Nikeza uphinde ulandele [UKUZAKHELA ISICHAZAMAZWI]
imiyalelo/inkombandlela

12
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-2
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
UKUHLOLA OKUHLEKILE ITHASKHI YESI-5: UKUPHENDULA IMIBUZO ECASHUNWE EMIBHALWENI (amamaki angama-40)
• Umbhalo ofundwayo (15)
• Umbhalo obukwayo (10)
9-10
• Ukufingqa (5)
• Izakhiwo zolimi engqikithini (10)
(Lo msebenzi mawubhalwe ngokuhlukana kungabi yisikhathi esisodwa)

UKUHLOLA AMATHASKHI ETHEMU YESI-2 OKUQHUBEKAYO


Imisebenzana yokulalela nokukhuluma Imisebenzana yokufunda nokubukela Imisebenzana yokubhala nokwethula Imisebenzana yezakhiwo
• ukulalela nokukhuluma imisebenzana • Ukulandela inqubo yokufunda • Ukulandela inqubo yokubhala nezimiso zokusetshenziswa kolimi
enhlobonhlobo • Ukufunda kakhulu • Ukufingqa • Izakhiwo nezimiso zokusetshenziswa kolimi
• Ukufunda isifundo sokuqondisisa • Imibhalo yokuziqambela ezinhlobonhlobo
• Ukufunda ubuciko bomlomo kumibhalo • Imibhalo edlulisa umyalezo
emithathu onikezwe yona ngethemu
AMATHASKI ETHEMU YESI-2 NGOKUFINGQIWE EBANGA LESI-4 ULIMI LWASEKHAYA
UKUHLOLA OKUHLELEKILE ITHASKI YOKU-1: Ukufunda UKUHLOLA OKUHLELEKILE ITHASKI YESI-4: UKUBHALA UKUHLOLA OKUHLELEKILE ITHASKI YESI-5: ISIVIVINYO
kakhulu kuzwakale (Amamaki angama-20) NOKWETHULA: SAPHAKATHI
Lo msebenzi uqala kwiThemu yoku-1 uphele kwiThemu yesi-2 uma • Umbhalo odlulisa umyalezo: emi-2 emifushane/owo-1 NONYAKA (AMAHORA AMA-2)
amamaki eseshicelelwe kwirekhodi lamamaki omude (amamaki ayi-10) UKUFUNDELA UKUQONDISISA (amamaki angama-40)
Lo msebenzi ubhalwa ngaphambi kwesivivinyo ▪ Umbuzo 1: Umbhalo ofundwayo/umbhalo ofundwayo
onezithombe (amamaki ayi-15)
▪ Umbuzo 2: Umbhalo obukwayo (amamaki ayi-10)
▪ Umbuzo 3: Ukufingqa (amamaki ayisi-5)
▪ Umbuzo 4: Izakhiwo nezimiso zolimi engqikithini (amamaki ayi-
10)

13
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4 (ITHEMU YESI-3)

YOKU-3
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
Ukulalela indaba: Ukufunda indaba: Ukubhalwa kwendaba elandisayo Ezingeni lamagama: Isiqalo, umsuka,
Ubuciko bomlomo (inganekwane Ubuciko bomlomo (inganekwane noma emayelana nohlobo lwemibhalo yobuciko isijobelelo, Inkathi edlule.
noma insumo, umzekeliso) inganeko, umzekeliso) efundiwe (isib. Inganekwane, inganeko, Ezingeni lemisho:
Imisebenzi yokwethula: umzekeliso) kusetshenziswa uhlaka Imisho eqondile/imisho embaxa, izigaba
Imisebenzi yokwethula:
lokubhala.
• Qagela/bikezela ukuthi • Ngaphambi kokufunda: ukuqagela/ Incazelo yamagama: Izaga, izisho, isifundo
ukubikezela esusela esihlokweni Imisebenzi yokwethula: (esitholakala endabeni)
isiqephu sikhuluma ngani
sendaba nasezithombeni • Ngenisa abalingiswa, indawo nesikhathi Izimpawu zokuloba
• Ukubona isakhiwo sombhalo ofundiwe
abalingiswa nesizinda Abafundi bazo: Ungqi, ukhefana, ikholoni, isemikholoni,
• Sebenzisa izindlela zokufunda ukuze Abafundi bazo: osonhlamvukazi
• Ukuxoxa ngomyalezo • Ukulandelana kwezigameko.
baqagele/babikezele
osemqoka
• Sebenzisa izinkomba ezisesiqeshini • Veza imibono ngombhalo ofundiwe
• Ukuphendula imibuzo ukuze bathole izincazelo • Sebenzisa uhlaka lokubhala noma
ngomlomo izinkomba zokuqala Imisho (uma
• Xoxa ngesizinda, isakhiwo, nabalingiswa
Ukuphinda axoxe indaba: kunesidingo)
• Xoxa ngomyalezo nesifundo esiqukethwe
• Ukuphinda axoxe indaba yindaba • Xoxa futhi ngezigameko ngendlela
1-2 ezilandelane ngayo
alandelanise izigameko • Hlukanisa phakathi kwezigameko
njengoba zinjalo ezingenzeka nezingeke zenzeke • Sebenzisa ulwazimagama
• Ukugagula amagama endabeni oluhlukahlukene
abalingiswa ngokunembayo Izindlela zokufunda: • Izigameko okuxoxwa ngazo mazibe
• Ukuveza imicabango nemizwa • Ukufunda kakhulu kuzwakale senkathini edlule
ngendaba/abalingiswa/ • Ukufunda kuholwa nguthisha Isichazamazwi azenzele sona:
umyalezo/ingqikithi yendaba • Ukufunda ngababili • Ukubhala phansi amagama nezincazelo
zawo kwisichazamazwi azenzele sona.
• Ukuzifundela
• Ukusebenzisa imidwebo noma imisho
Ukufundela ukuzithokozisa: kusetshenziswa amagama/izincazelo
• Ukufunda nsukuzonke okungenani ukukhombisa okushiwo yindaba, njll.
imizuzu engu-30 umbhalo • Ulwazimagama olusha maluqotshelwe
wenganekwane emgodleni wamagama
• Ukucabanga ngemibhalo azifundele yona
• Ukweyamanisa nempilo yakhe

14
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-3
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
Ukulalela nokuzibandakanya engxoxweni Ukufunda umbhalo wobuciko okhethiwe Sebenzisa izinhlobo ezahlukene Ezingeni lamagama:
emayelana nephrojekthi yombhalo isib. Inkondlo/Umdlalo/Indaba emfushane, zemidwebo ukuhlela ingxenye ye-projekthi Isandiso
wokuziqambela osuselwa ohlotsheni Inoveli, njll. Izinhlobo ezahlukene zezihloko zidinga Ezingeni lemisho:
lombhalo wobuciko okhethiwe isib. Uthisha uzo: amathuluzi anhlobonhlobo
Imisho embaxa
Inkondlo/Umdlalo/Indaba emfushane, • Nikeza izinsiza zocwaningo Khetha bese wakha uhlaka
inoveli, njll. Landela inqubo Incazelo yamagama-
• Khuthaza abafundi ukuthi bengeze Khetha ulwazi olusemqoka Igama elilodwa elimele ibinzana
Uthisha uzo:
ngezinsiza abazitholele zona. Makugxilwe kakhulu kwizakhiwo nezimiso
• Xoxa ngenqubo yocwaningo nesikhathi Bhala awakho amagama
• Phinda anike abafundi ulwazi zolimi ezihambelana nocwaningo lwemibhalo
esibekiwe Khetha uhlaka oluyilo lombhalo owukhethile
olumayelana nocwaningo yobuciko okungaba
• Xoxa ngokuthuthukiswa kwemibuzo Sebenzisa uhlelo lolimi olufanele
• Xoxa ngezimpawu yinkondlo/inganekwane/umdlalo/indaba
noma izihlokwana zokuhluza umbhalo Uhlobo ngalunye lombhalo ludinga ulimi emfushane
zenkondlo/Inganekwane/ umdlalo/ indaba
eziholela ophenyweni/ocwaningweni oluzosetshenziswa uma kubhalwa iProjekthi
emfushane. [IMISEBENZI YEZAKHIWO NEZIMISO
• Xoxa mayelana nokusetshenziswa Ukubhala uhlaka lokubhala i-projekthi ZOLIMI]
• Xoxa ngokubaluleka kwezithombe
kwemithombo yocwaningo nezinsiza
emibhalweni embhalweni
• Gxila ekubhaleni amaphuzu oyinkondlo/inganekwane/umdlalo/indaba
3-4
abalulekile/amanothi emfushane
• Chaza ukubaluleka kokubhalwa Abafundi bazo:
kwemithombo yolwazi/iBhibhliyografi. Sebenzisa amasu okufunda ngokuqondisisa:
• Chaza izindlela zokuhlola nezincazelo • Ukufunda ngokushesha ukuze athole
kwirubhrikhi/uhlu lwemibuzo amaphuzu asemqoka
Abafundi bazo: • Ukufunda ekha phezulu ukuze athole
• Hlukaniswa ngamaqembu imininingwane eyesekelayo.
ngokwemibhalo yobuciko basebenze • Ukuqagela/ukubikezela
ngabodwana
• Ukucabangela izincazelo zamagama
• Qoqa ulwazi abazolusebenzisa nezithombe ezingaziwa.
kucwaningo
• Hlela ulwazi olukhethiwe lube yizithombe,
• Kwabelana ngemibono engxoxweni. isib. ibalazwe lomqondo, njll.
• Bhala iBhibhliyografi • Bhala amanothi ukulungiselela isigaba
• Gcina ubufakazi benqubo yocwaningo sesibili
Thisha qaphela loku:
• Ucwaningo/uphenyo luthatha umjikelezo wamasonto amabili
• Ubufakazi bomsebenzi wabafundi mabugcinwe ezincwadini zabafundi/efayilini
• Imiphumela yocwaningo mayiphendule isihloko
• Uthisha makagcizelele ukubaluleka kokubhalwa kwebhibhliyografi
15
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-3
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
• Hlola isigaba sokuqala usebenzisa irubhrikhi, wazise abafundi ngemiphumela
• Uthisha akabe nezikhathi zokuhlola inqubekela phambili yabafundi emsebenzini wabo wokucwaninga
Ukulalela nokuzibandakanya engxoxweni Ukufunda umbhalo wobuciko okhethiwe Ukubhala umbhalo wokuziqambela ongaba Ezingeni lamagama:
emayelana nephrojekthi yombhalo isib. Inkondlo/ Umdlalo/ Indaba emfushane, yinkondlo/inganekwane/umdlalo/ indaba Iziqu
wokuziqambela osuselwa ohlotsheni inoveli, njll. emfushane Ezingeni lemisho:
lombhalo wobuciko okhethiwe isib. Uthisha uzo: Uthisha uzo: Imisho eqondile, Imisho embaxa,
Inkondlo/Umdlalo/Indaba emfushane, • Khumbuza abafundi ngesikhathi • Nikeza abafundi uhlaka
inoveli, njll. Ukupelwa kwamagama kanye
ababekelwe sona kulomsebenzi abazolusebenzisa uma bebhala ukusebenzisa izimpawu:
Uthisha uzo: • Hola abafundi ekufundeni • Bonisa abafundi ukuthi lugcwaliswa Ikholoni
• Khumbuza abafundi nasekusebenziseni ulwazi abalutholile kanjani uhlaka lokubhala
ngezihlokwana/imibuzo okumele bagxile uma benza ucwaningo Kuzoqiniswa isakhiwo nezimiso zolimi
• Khumbuza abafundi ngezimpawu ezenziwe emasontweni adlule:
kuzo uma benza ucwaningo • Chazela abafundi ukuthi irubhrikhi zohlobo lombhalo wobuciko ababhala
• Xoxa ngezimpawu zohlobo lombhalo abazohlolwa ngayo isebenza kanjani, [IMISEBENZI YEZAKHIWO NEZIMISO
ngawo
wobuciko olucwaningwayo okungaba nezincazelo ZOLIMI]
• Xoxa nabafundi ngenqubo yokubhala
inkondlo/inganekwane/umdlalo/indaba Abafundi bazo:
emfushane Ukulandela inqobo yokubhala
• Funda umbhalo wobuciko okhethiwe • Ukulungiselela / ukulungela ukubhala,
• Qinisekisa ukuthi abafundi bakulungele
• Funda ukuze bayiqonde i- rubhrikhi
ukuqala isigaba sesibili:
abazohlolwa ngayo • Uhlaka lokuqala,
5-6 UKUBHALA: • Funda ukuze baluqonde uhlaka • Ukubukeza,
• Xoxa nabafundi ukuthi bangawuhlela abazolusebenzisa uma sebebhala • Ukulungisa amaphutha,
kanjani umsebenzi wombhalo • Bona basebenzise izimiso zolimi • Ukufunda ngenhloso yokubheka
wokuziqambela besebenzisa ulwazi ezihambisana nohlobo lombhalo amaphutha
abalutholile ngesikhathi benza wobuciko abazobhala ngawo
ucwaningo • Ukuthula umbhalo
• Xoxa ngenqubo yokubhala Abafundi bazo:
• Nika abafundi imiyalelo yomsebenzi • Bhala umbhalo wobuciko okhethiwe
okumele bawubhale
• Xoxa ngesakhiwo sombhalo okumele
bawubhale/bawukhiqize
• Xoxa ngamasu okwethula ngomlomo
(Ukusetshenziswa kolimi, iphimbo,
isivinini, ukusebenzisa izitho zomzimba)
• Veza ukubaluleka kokuhlela inkulumo
ezokwethulwa
Abafundi bazo:

16
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-3
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
• Nikeza imibono yabo engxoxweni eholwa
ngothisha
• Qonda okulindelekile kubo
ngezihlokwana abazobhala ngazo
• Kwethula inkulumo beqaphela
(ukusetshenziswa kolimi, iphimbo,
isivinini, ukusetshenziswa kwezitho
zomzimba)
• Kwethula inkulumo ngohlobo lombhalo
wobuciko okhethiwe
Thisha qaphela loku:
• Ucwaningo/uphenyo luthatha umjikelezo wamasonto amabili
• Ubufakazi bomsebenzi wabafundi mabugcinwe ezincwadini zabafundi/efayilini
• Imiphumela yocwaningo mayiphendule isihloko
• Uthisha makagcizelele ukubaluleka kokubhalwa kwebhibhliyografi
• Hlola isigaba sokuqala usebenzisa irubhrikhi, wazise abafundi ngemiphumela
• Uthisha akabe nezikhathi zokuhlola inqubekela phambili yabafundi emsebenzini wabo wokubhala
Ukulalela inkondlo nokwenza umsebenzi Ukufunda inkondlo nokwenza umsebenzi Ukubhalwa kwemisho enesigqi esifanayo: Ezingeni lamagama:
wesifundo sokuqondisisa esilalelwayo: wesifundo sokuqondisisa: Imisebenzi yokwethula: Izihlanganiso
Imisebenzi wokwethula: Imisebenzi yokwethula: • Ukubona bese ukhombisa ukuthi Ezingeni lemisho: izitatimende, imisho
• Xoxa nabafundi ukuthi inkondlo • Ngaphambi kokufunda: ukuqagela amagama avumelana kanjani eqondile
ikhuluma ngani kususelwa esihlokweni nasezithombeni ngokushintshashintsha imisindo Incazelo yamagama-
• Ukweyamanisa nempilo yakhe • Ukusebenzisa amasu okufunda isib. emagameni Izifengqo: Ukwenzasamuntu, isingathekiso,
• Bona imvumelwano nesigqi ukuqagela, ukubheka izithombe • Ukusebenzisa ulimi oluchazayo isifaniso, ifanamsindo/ ifuzamsindo, isigqi,
ngokucophelela usebenzisa izinkomba ukuchaza noma ukubuza imibuzo imvumelwano
• Bona amagama aqala ngemisindo ezisesiqeshini • Ukubona imisindo efanayo
efanayo Upelomagama nezimpawu zokuloba:
7-8 Abafundi bazo: Abafundi bazo:
• Veza imizwa eshukumiswa yinkondlo Ukusebenzisa isichazamazwi, izifinyezo
• Bona imvumelwano nesigqi • Bhala Imisho ngamibili enesigqi nobude [IMISEBENZI YEZAKHIWO NEZIMISO
• Haya inkondlo/izigaba ezikhethiwe • Cozulula amagama abe yizinhlamvu obufanayo ZOLIMI]
Abafundi bazo: • Veza imizwa eshukumiswa yinkondlo • Sebenzisa imvumelwano nesigqi
• Zijwayeza imisebenzi ehlukahlukene efundiwe esifanele
yokulalela nokukhuluma Amasu okufunda: • Sebenzisa ulwazi abanalo lwezinhlamvu
• Yamanisa inkondlo nempilo yabo • Ukufunda kakhulu kuzwakale ukuthuthukisa imvumelwano nesigqi
• Bona imvumelwano nesigqi enkondlweni • Ukufunda kuholwa nguthisha. Isichazimazwi sokuzenzela:
• Veza imizwa eshukumiswa yinkondlo
17
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-3
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
• Bona amagama aqala ngemisindo • Ukufunda ngababili • Gcina amagama nezincazelo zawo
efanayo • Ukuzifundela kwisichazamazwi ozenzele sona
• Zijwayeza ukusebenzisa amagama Ukufundela ukuzithokozisa: • Sebenzisa imidwebo noma Imisho
ayifuzamsindo • Ukufunda nsukuzonke okungenani ukuchaza amagama
• Haya inkondlo ekhethiwe/izigaba imizuzu engu-30 umbhalo oyinkondlo • Beka ulwazimagama olusha lapho
ezikhethiwe • Cabanga ngeziqephu ozifundele zona ugcina khona amagama
Qaphela: Ukuhlola ukufunda kuyaqhubeka: • Yamanisa nempilo yakho [UKUBHALA: UKUBHALA IMISHO
[UKULALELA ISIFUNDO [UKUFUNDA NOKUQONDISISA] ENESIGQI ESIFANAYO]
SOKUQONDISISA] Ukufunda kuzwakale: Bhala amagama nezincazelo zawo
kusichazamazwi sakho:
• Ukufunda kuzwakale, ukuphimisa
amagama ngendlela, isivinini • Sebenzisa imisho, amagama ukuveza
nokukhombisa ngezitho zomzimba incazelo
Ukulalela isikhangisi Ukufunda isikhangisi: Ukubhala isikhangisi: Ezingeni lamagama: Amabizoqoqa,
emsakazweni/kumabonakude/esifundwa Imisebenzi yokwethula: Imisebenzi yokwethula: izabizwana, izabizwana, iziqu, izihlanganiso.
kakhulu kuzwakale: • Ukuhumusha nokuxoxa ngombiko, • Ukuhumusha nokuxoxa ngombiko, Ezingeni lemisho:
Imisebenzi yokwethula: ophathelene nokungamagugu esiqeshini. ophathelene nokungamagugu esiqeshini Umenzi – isivumelwano sesenzo
• Ukuqagela • Ukuxoxa ngesakhiwo, ukusetshenziswa • Ukuxoxa ngesakhiwo, ukusetshenziswa Incazelo yamagama:
• Ukuhumusha nokuxoxa ngombiko, kolimi, injongo kanye nezithameli, kolimi, injongo kanye nezithameli, Isifaniso, isingathekiso, izisho
ophathelene nokungamagugu esiqeshini esiqeshini Ukupelwa kwamagama kanye
esiqeshiniUkuxoxa ngesakhiwo, Abafundi bazo: Abafundi bazo: nokusebenzisa izimpawu:
ukusetshenziswa kolimi, injongo kanye • Xoxa kabanzi ngokusetshenziswa kolimi • Sebenzisa ulwazi oluhambelana
nezithameli, esiqeshini Ungqi, ukhefana, ikholoni, ukhefana ngqi,
(oluncengayo, oluvusa imizwa) kanye nenjongo nezithameli umbuzi, umbabazi, osonhlamvukazi
Abafundi bazozibandakanya engxoxweni nokufingqa • Sebenzisa izithombe nesakhiwo
yeqembu yesikhangisi esimayelana [IMISEBENZI YEZAKHIWO NEZIMISO
9-10 • Buza imibuzo efanele besebenzisa esihambisana nenjongo
nezenhlalakahle: ZOLIMI]
indlela okuyiyonayona yokubuza, isib, • Sebenzisa uhlelo lolimi nolwazimagama
• Bazoxoxa ngaloko okungamagugu ubani, ini, nini, kanjani, kungani? njll. olufanele
okuhlalisana • Ukubona nokuxoxa kabanzi • Sebenzisa ulimi ngendlela ewubuciko
• Babuza imibuzo efanele ngendlela ngokuhambisana nesikhathi • Sebenzisa isichazimazwi ukubheka
okuyiyonayona isib. ubani, ini, nini, kwesikhangisi upelomagama nezincazelo zamagama
kanjani, kungani? njll. • Bona baxoxe ngamasu ahlukene Ukusebenzisa inqubo elandelwayo uma
okuhlobisa kusetshenziswa umbala, kubhalwa:
isakhiwo, izithombe, nomthelela walokhu
• Ukulungiselela/ukulungela ukubhala,
Qaphela: Ukuhlola ukufunda kuyaqhubeka kumyalezo oqukethwe
• Uhlaka lokuqala,
Amasu okufunda: • Ukubukeza,

18
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-3
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
• Ukufunda kakhulu kuzwakale • Ukulungisa amaphutha,
• Ukufunda kuholwa nguthisha. • Ukufunda ngenhloso yokubheka
• Ukufunda ngababili amaphutha
• Ukuzifundela isikhangisi • Ukuthula umbhalo
• Ukufunda kuzwakale kuphinyiswa kahle Isichazamazwi sokuzenzela:
nangesivinini okuyiso nokukhombisa • Gcina amagama nezincazelo zawo
ngezitho zomzimba kwisichazimazwi ozenzele sona
• Ukucabanga ngeziqephu abazifunde • Sebenzisa imidwebo noma Imisho
ngabodwana/ ngababili ukuchaza amagama
• Ukwenza ngomlomo isibuyekezo • Beka ulwazimagama olusha lapho ugcina
sencwadi kusetshenziswa uhlaka khona amagama
olufanele [UKUBHALA: UKUBHALA ISIKHANGISI]
Ukufundela ukuzithokozisa:
• Ukufunda nsukuzonke okungenani
imizuzu engu-30 umbhalo oyisikhangisi
• Cabanga ngeziqephu ozifundele zona
• Yamanisa nempilo yakho
[UKUFUNDA NOKUQONDISISA]

UKUHLOLA IMISEBENZANA EWUCHUNGECHUNGE


Imisebenzana yokulalela nokukhuluma Imisebenzana yokufunda nokubukela Imisebenzana yokubhala nokwethula Imisebenzana yezakhiwo nezimiso
• ukulalela nokukhuluma imisebenzana • Ukulandela inqubo yokufunda • Ukulandela inqubo yokubhala zokusetshenziswa kolimi
enhlobonhlobo • Ukufunda kakhulu • Ukubhala ngezigaba • Izakhiwo nezimiso zokusetshenziswa kolimi
• Izingxoxo zasekilasini ezinhlobonhlobo
• Ukufunda isifundo sokuqondisisa • Ukufingqa
• Inkulumo- mpikiswano • Ukufunda ubuciko bomlomo kumibhalo • Imibhalo edlulisa umyalezo
emithathu onikezwe yona ngethemu • Umbhalo wokuziqambela
AMATHASKI ETHEMU YESI-3 NGOKUFINGQIWE EBANGA LESI-4 ULIMI LWASEKHAYA
UKUHLOLA OKUHLELEKILE ITHASKI YESI-6 UKUHLOLA OKUHLELEKILE ITHASKHI YESI-7
• Umbhalo wokuziqambela (am amaki angama-40) • Ukwethula iprojekthi ngomlomo (amamaki angama-20
iphrojekthi egxile koku-1 kumbhalo wobuciko owodwa koyifundile okungaba: inkondlo/indaba Qaphela: kufanele kwenziwe imibhalo yobuciko enhlobonhlobo kuwona wonke amabanga
emfishane/idrama/inganekwane Le thaski iqalwa ngeThemu yesi-3 iqedwe ngeThemu yesi-4 bese kurekhodwa
amamaki
19
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4

2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4 (ITHEMU YESI-4)

YOKU-4
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
Ukulalela indaba emfushane Ukufunda indaba emfushane: Ukubhala indaba emfushane Ezingeni lamagama:
• Imisebenzi yokwethula: ukuqagela Ukulungiselela ukufunda: • Ukusebenzisa isakhiwo esifanele Iizandiso zendawo nesimo, izabizwana
• Ukulalela ayamanise nempilo yakhe • Ukuqagela esusela esihlokweni sendaba • Ukukhetha ulwazi oluhambisana Ezingeni lemisho: Inkathi, izihlanganiso
• Ukubona imininingwane ethile Ukufundela ukuqondisisa: nesihloko Incazelo yamagama: Amagama
• Ukunamathela esihlokweni Ukusebenzisa amasu okufunda: • Ukusebenzisa isihloko nemisho amqondofana, amqondophika
• Ukubona isakhiwo, isizinda nabalingiswa eyesekelayo ukwenza izigaba Ukupelwa kwamagama nezimpawu
• Ukufunda ngokushesha athole
• Ukuphendula imibuzo ehambisana zibumbane zokuloba: Osonhlamvukazi, ongqi, okhefana,
amaphuzu asemqoka, efunda ekha
nendaba ngomlomo • Ukuxhumanisa izigaba kusetshenziswa ukuhlukaniswa kwamagama
phezulu ukuthola imininingwane
• Ukuphinda axoxe indaba eyesekelayo izihlanganiso namabinzana
Ukuzibandakanya engxoxweni yeqembu • Ukusebenzisa ulwazimagama
• Ukuqagela
Abafundi bazo: oluhlukahlukene
• Ukucabangela izincazelo zamagama
• Shintshisana uma bekhuluma nezithombe ezingajwayelekile • Ukusebenzisa uhlelo lolimi,
• Namathela esihlokweni Upelomagama, izimpawu zokuloba
• Ukubuyekeza ukuze kuthuthukiswe
• Buza imibuzo efanele ukuqonda ezifanele, kube nezikhala phakathi
• Gcina ingxoxo iqhubeka kwezigaba
• Ukuqonda umthelela wokusebenzisa
1-2 • Phendula eminye imibono ngenhlonipho • Ukusebenzisa isichazimazwi ukubheka
izifengqo
nokuzwelana upelomagama nezincazelo zamagama
• Nika umbiko owakhayo • Ukubona umthelela wokusebenzisa
izithombe Ukusebenzisa inqubo elandelwayo uma
Ukuhlola ukufunda kuyaqhubeka- kubhalwa:
kulungiselelwa ukwethula ngomlomo Isifundo sezemibhalo yobuciko:
• Ukulungiselela/ukubhala
• Ukubona nokuphawula ngendawo,
isizinda nabalingiswa • Uhlaka lokuqala
• Ukunika izizathu zokunyakaza • Ukubukeza
kwabalingiswa • Ukulungisa
• Ukuqonda ulwazimagama. amaphutha
• Ukubona umqondo osemqoka naleyo • Ukufunda ngenhloso
eyesekelayo. yokubheka amaphutha
• Ukubona nokuxoxa ngokungamagugu • Ukuthula umbhalo
esiqeshini. Bhala amagama nezincazelo zawo
• Ukuxoxa ngolwazimagama olusha kusichazamazwi sakho:
esiqeshini esifundiwe.
20
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-4
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
• Ukusebenzisa isichazamazwi. Sebenzisa ikhadi lokufunda ukuze
Ukucabanga ngombhalo azifundele kubonakale inqubekelaphambili
ngokwakhe: yokufunda
• Ukuphinda axoxe indaba noma [UKUBHALA: UKUBHALWA
amaphuzu awumongo ngemisho emi- 3 KESIQESHANA
kuya kwemi-5 SEPHEPHANDABA/SEPHEPHABHUKU]
• Uzwakalisa imizwa yakhe ngemibhalo
efundiwe
Amasu okufunda:
• Ukufunda kakhulu kuzwakale
• Ukufunda kuholwa nguthisha
• Ukufunda ngababili
• Ukuzifundela indaba emfushane
Ukufundela ukuzithokozisa
• Ukufunda nsukuzonke okungenani
imizuzu engu-30 umbhalo oyindaba
emfushane
[UKUFUNDA NOKUQONDISISA]
Ukulalela umdlalo (Ofundiwe/ Ukufunda umdlalo Ukubhala umdlalo Ezingeni lamagama:
wasemsakazweni/ wakumabonakude) (Ofundiwe/wasemsakazweni/wakumabona (Ofundiwe/wasemsakazweni/wakumabona Amabizoqoqa, izabizwana, iziqu
Imisebenzi yokwethula: kude) kude) Ezingeni lemisho:
• Ukuqagela kususelwa esihlokweni • Ngaphambi kokufunda - ukuqagela • Ukukhetha abalingiswa abafanele Isivumelwano senhloko’ inkulumo ngqo
• Ukuphinda uxoxe ngomdlalo kususelwa esihlokweni • Ukuhlela ingxoxo ilandelane kahle nenkulumo- mbiko
ulandelanisa kahle izigameko. • Ukusebenzisa amasu okufunda • Ukusebenzisa isakhiwo ngendlela Ukupelwa kwamagama nezimpawu
• Ukubiza abalingiswa ngendlela efanele • Ukukhuluma ngabalingiswa kanye efanele zokuloba:
3-4 • Ukulingisa umlingiswa oyedwa noma nesizinda • Ukusebenzisa inkulumo- ngqo ngendlela
Ungqi, ukhefana, ikhololoni, ukhefana- ngqi,
isimo esejwayelekile • Ukuveza imizwa eshukumiswa yisiqephu efanele
umbuzi
• Ukukhetha ulwazi olufanele • Ukukhuluma ngezimpawu zesiqephu, • Ukusebenzisa ulwazimagama
ikakhulu izimpawu zokukhuluma oluhlukahlukene [IMISEBENZI YEZAKHIWO NEZIMISO
• Ukusebenzisa imininingwane ngendlela ZOLIMI]
efanele nesakhiwo • Ukusebenzisa uhlelo lolimi,
• Ukuveza imicabango nemizwa • Ukulingisa umdlalo noma ingxenyana upelomagama, nezimpawu zokukhuluma
• Ukugxila esihlokweni yomdlalo ezifanele
• Ukubonisa ulwazi lokwehlukahlukana Amasu okufunda: • Kuhlukaniswe kahle phakathi
kwezimo zasemphakathini • Ukufunda kuholwa nguthisha kwamagama.

21
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-4
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
Ukuhlola ukufunda kuyaqhubeka - • Ukufunda ngababili • Ukubhala phansi amagama nezincazelo
kulungiselelwa ukwethula ngomlomo • Ukuzifundela umdlalo zawo kwisichazamazwi ozenzele sona
Ukufundela ukuzithokozisa: Ukusebenzisa inqubo yokubhala
• Ukufunda nsukuzonke okungenani • Ukulungiselela/ukubhala
imizuzu engu-30 umbhalo ongumdlalo • Uhlaka lokuqala
[UKUFUNDA NOKUQONDISISA] • Ukubukeza
• Ukulungisa amaphutha
• Ukufunda ngenhloso yokubheka
amaphutha
• Ukuthula umbhalo
Bhala amagama nezincazelo zawo
kusichazamazwi sakho:
Sebenzisa isichazimazwi uma kwenziwa
Upelomagama nokuthuthukisa
ulwazimagama:
Sebenzisa ikhadi lokufunda ukuze
kubonakale ukuthi ikhono lokufunda
liqhubeka kanjani
[UKUBHALA: UKUBHALA INCWADI
YOBUNGANI]
Ukuhlola okuhlelekile ITHASKI YESI-7: okukhulunywayo (amamaki angama-20)
Lo msebenzi uqale kuThemu yesi-3 kumele uqedwe kuThemu yesi-4 bese ushicilelwa kurekhodi lamamaki

Ukulalela isiqeshana esithathwe Ukufunda Ukubhala umbiko wephephandaba Ezingeni lamagama: Iziphawulo, izenzo
ephephandabeni/ephephabhukwini: isiqeshana esithathwe ofingqiwe: Ezingeni lemisho:
• Imisebenzi yokwethula - ukuqagela ephephandabeni/ephephabhukwini: • Ukusebenzisa isihloko, isihlokwana Inhloko, umenziwa, isivumelwano senhloko,
• Ukulalela imininingwane ekhethekile. Ngaphambi kokufunda: Ukuqagela isigaba sokuqala ukuphendula imibuzo: inkathi yamanje
kususelwa esihlokweni Ubani, ini. kuphi, nini, kanjani, kungani? Ukupelwa kwamagama kanye nezimpawu
• Ukubona umyalezo/umbiko osemqoka
5-6 Ukufundela Ukuqondisisa: • Ukukhetha ulwazi olufanele zokuloba:
• Ukweyamanisa nempilo yakhe • Ukusebenzisa uhlaka olufanele
• Ukuxoxa ngephuzu elisemqoka • Ukusebenzisa amasu okufunda: Ungqi. ukhefana, umbuzi
ukuqagela, ukusebenzisa umkhondo • Ukubhala isihloko
namanye amaphuzu umbabazi, ikholoni,
osesiqeshini ukuthola incazelo, ukukha • Ukulandelanisa izigameko ngendlela
• Ukusebenzisa ulwazi olusendabeni efanele [IMISEBENZI YEZAKHIWO NEZIMISO
phezulu ukuthola umqondo ZOLIMI]
ukuphendula imibuzo • Ukusebenzisa ulwazimagama olufanele

22
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-4
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
• Ukuxoxa ngenhlalo, ukuziphatha • Ukusebenzisa isihloko, isihlokwana • Ukusebenzisa uhlelo lolimi,
nokungamagugu esiko isigaba sokuqala ukuphendula imibuzo: upelomagama, nezimpawu
• Ukuzibandakanya engxoxweni eholwa ubani, ini. kuphi, nini, kanjani, kungani? zokukhuluma ezifanele
nguthisha ekilasini • Ukuxoxa ngezindaba ezihamba phambili • Ukupela kahle amagama
Abafundi bazokwenza inkulumo • Ukuxoxa ngomqondo osemqoka kusetshenziswa isichazimazwi
elungiselelwe: nemininingwane ethile • Ukusebenzisa okuqukethwe
• Ukukhuluma ngendlela okukhethwe okungahambelana nenhloso
• Ukukhetha ulwazi olufanele
ngayo izithombe ezisesiqeshini. nezethameli
• Ukusebenzisa isingeniso, indikimba
• Ukuchaza amagama angajwayelekile. • Ukusebenzisa izithombe nesakhiwo
nesiphetho
• Unamathela esihlokweni Ukucabanga ngombhalo azifundele ngokwenhloso yombhalo
• Uhlela kahle imibono yakhe esebenzisa ngokwakhe: Ukusebenzisa inqubo elandelwayo uma
amakhono okwethula • Ukuphinda axoxe indaba noma kubhalwa:
Ukuhlola ukufunda kuyaqhubeka - amaphuzu awumongo • Ukulungiselela/ukulungela ukubhala
kulungiselelwa ukwethula ngomlomo • Uzwakalisa imizwa yakhe ngemibhalo • Uhlaka lokuqala
efundiwe
• Ukubukeza
Ukufundela ukuzithokozisa
• Ukulungisa amaphutha
• Ukufunda nsukuzonke okungenani
imizuzu engama-30. • Ukufunda ngenhloso yokubheka
amaphutha
[UKUFUNDA NOKUQONDISISA]
• Ukuthula umbhalo
Bhala amagama nezincazelo zawo
kusichazamazwi sakho:
Ukusebenzisa imidwebo noma imisho
ukuveza izincazelo
Sebenzisa ikhadi lokufunda ukuze
kubonakale ukuthi ikhono lokufunda
liqhubeka kanjani
[UKUBHALA: UKUBHALA UMBIKO
WEPHEPHANDABA]
Ukuhlola okuhlelekile ITHASKI YESI-8: Umbhalo odlulisa umyalezo: (amamaki ayi-10)
Mayibe mibili emifishane noma ube munye omude (ubhalwa ngaphambi kwesivivinyo sokuphela konyaka)
Ukubukeza
7-8 Ukuhlola okuhlelekile- Ukwethula ngomlomo

23
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
YOKU-4
IZAKHIWO NEZIMISO
ISONTO UKULALELA NOKUKHULUMA UKUFUNDA NOKUBUKELA UKUBHALA NOKWETHULA
ZOKUSETSHENZISWA KOLIMI
UKUHLOLA OKUHLEKILE ITHASKHI YESI-9: UKUPHENDULA IMIBUZO (amamaki angama-40)
• Umbhalo ofundwayo (15)
9-10 • Umbhalo obukwayo (10)
• Ukufingqa (5)
• Izakhiwo zolimi engqikithini (10)

UKUHLOLA IMISEBENZANA EWUCHUNGECHUNGE


Imisebenzana yokulalela nokukhuluma: Imisebenzana yokufunda nokubukela: Imisebenzana yokubhala nokwethula: Imisebenzana yezakhiwo nezimiso
• ukulalela nokukhuluma imisebenzana • Ukulandela inqubo yokufunda • Ukulandela inqubo yokubhala zokusetshenziswa kolimi:
enhlobonhlobo • Ukufunda kakhulu • Ukufingqa • Izakhiwo nezimiso zokusetshenziswa kolimi
ezinhlobonhlobo
• Ukufunda isifundo sokuqondisisa • Imibhalo edlulisa umyalezo
• Ukufunda ubuciko bomlomo kumibhalo • Umbhalo wokuziqambela
emithathu onikezwe yona ngethemu

AMATHASKI ETHEMU YESI-4 NGOKUFINGQIWE EBANGA LESI-4 ULIMI LWASEKHAYA


UKUHLOLA OKUHLELEKILE ITHASKI YESI-7: Ukufunda UKUHLOLA OKUHLELEKILE UKUHLOLA OKUHLELEKILE ITHASKI YESI-9: ISIVIVINYO
kakhulu kuzwakale (Amamaki angama-20) ITHASKI YESI- 8: UKUBHALA (AMAHORA AMA-2)
Othisha baqala ukwenzisa le thaski nge Themu yesi-3 ukuze bonke • Umbhalo odlulisa umyalezo: (amamaki ayi-10) Ibhalwa UKUFUNDELA UKUQONDISISA (amamaki angama-40)
abafundi babe sebehloliwe ngokuphela kwe Themu yesi-4 ngaphambi kwesivivinyo sokuphela konyaka ▪ Umbuzo 1: Umbhalo ofundwayo/umbhalo ofundwayo
onezithombe (amamaki ayi-15)
▪ Umbuzo 2: Umbhalo obukwayo (amamaki ayi-10)
▪ Umbuzo 3: Ukufingqa (amamaki ayisi-5)
▪ Umbuzo 4: Izakhiwo nezimiso zolimi engqikithini (amamaki
ayi-10)

24
2023/24 UHLELO LOKUFUNDISA OLUPHAKANYISIWE LUKAZWELONKE: ISIZULU ULIMI LWASEKHAYA: IBANGA LESI-4
UKUHLOLA OKUHLELEKILE
PHAKATHI NONYAKA UKUHLOLA
Ukuhlola okuqhubekayo Ukuhlola
Imisebenzi yokuhlola okuhlelekile 1 umsebenzi wokukhulunywayo - ukwethula ngomlomo umsebenzi wephrojekthi
• Okukhulunywayo (Ukufunda kuzwakale - nNgethemu yokuqala) 1 umsebenzi wombhalo odlulisa umyalezo
• Okubhalwayo 1 isivivinyo sokuphela konyaka
• Ukufundela ukuqondisisa
• Ukuhlola okuhlelkile

25

You might also like