3.

Człowiek i narzędzia – zagadnienia

1. Ogólnie: jak w historii filozofii odnoszono się do kwestii tego, czy człowieka definiuje
wytwarzanie narzędzi czy posługiwanie się umysłem-językiem-symbolami? Kiedy dany
pogląd był dominujący? Jak ogólnie argumentowano na rzecz każdego ze stanowisk? Czy
wytwarzanie narzędzi można uznać za cechę odróżniającą człowieka od zwierząt? Czy była
„megamaszyna” wg Lewisa Mumforda? Na czym polega różnica między autorytarną a
demokratyczną techniką? Na czym ma polegać „wolna relacja z techniką”? Czym się różni
działanie instrumentalne od działania komunikacyjnego? (Dusek)

2. Jaką funkcję pełnią rzeczy wytwarzane przez człowieka – co to znaczy, że tworzą one ludzki
świat i nadają mu trwałość? Na czym polega „urzeczowienie” jako efekt wytwarzania? W
jakiej relacji pozostaje animal laborans do narzędzi oraz maszyn? Na czym polega różnica
między narzędziami a maszynami? Dlaczego te ostatnie przypominają proces biologiczny,
kierują siły przyrodnicze w świat ludzki i „niszczą” rzeczy? (Arendt, s. 151-169)

3. Jak działanie łączy się z kwestią „sieci międzyludzkich więzi” i tego, co „pomiędzy”
ludźmi? W jakim sensie działający jest „aktorem”? Jak istnienie tej sieci wpływa na
działanie – dlaczego nie osiąga ono swojego celu i jest nieprzewidywalne? (Arendt, s. 199-
211). Z czego wypływało i na czym dokładnie polegało zastąpienie działania wytwarzaniem
(zinterpretowanie działania jako wytwarzania)? Jakie były tego skutki? (Arendt, s. 240-251).

4. Jakie jest sens mitu o Narcyzie? Jakie jest związek między przedłużeniem i
(samo)amputacją? Jakie jest źródło wynalazczości? Jakie efekty niesie przedłużenie jednego
zmysłu, za pomocą nowego medium, dla innych zmysłów? (McLuhan, Narcyz)

5. Czy charakteryzują się ubranie i mieszkanie jako przedłużenia człowieka? Jak przemiany
ogrzewania i elektryczności wpływały na architekturę? (McLuhan, Ubranie, Mieszkanie)