რა არის დებულება?

მსჯელობა/დებულება- თხრობითი წინადადება, რომელიც შეიძლება იყოს ჭეშმარიტი ან

მცდარი

ლოგიკური კვადრატი
კონტრარული - ერთდროულად ჭეშმარიტი ვერ იქნება.

სუბკონტრარული - ერთდროულად მცდარი ვერ იქნება

კონტრადიქტორული - ერთმანეთის საპირისპიროა

დაქვემდებარებული - თუ მაქვემდებარებელი

ჭეშმარიტია, დაქვემდებარებულიც ჭეშმარიტია.

მაკაწები- მარტივი კატეგორიული

წინადადებები:
!! ერთადერთი შემთხვევა, როცა დასკვნა არამართებულია- წანამძღვრები ჭეშმარიტია და
დანასკვი მცდარი.

უკუქცევა გადაქცევა
SaP-PiS SaP-SeP’
SiP-PiS SeP-SaP’
SeP-PeS/PoS SoP-SiP’
SoP-X SiP-SoP’

ტერმინთა განაწილება/სრული მოცულობით აღება

 SaP-ში ნაწილდება S.
 SiP-ში არცერთი ტერმინი არ ნაწილდება
 SeP-ში ორივე ტერმინი ნაწილდება
 SoP-ში ნაწილდება P.
საშუალო ტერმინი- წანამძღვრებში წარმოდგენილი
დანარჩენი ორი ტერმინი- კიდურა ტერმინები.

დიდი წანამძღვარი ყოველთვის იწერება პირველ

წანამძღვრად!!!!

სილოგიზმის ფიგურა-
მოდუსი

სწორი სილოგიზმის
წესები
o საშუალო ტერმინი ერთგან მაინც წანამძღვრებში უნდა განაწილდეს!
o დანასკვში განაწილებული რომელიმე ტერმინი წანამძღვარშიც აუცილებლად უნდა
განაწილდეს (წანამძღვარში განაწილებული ტერმინი, რომელიც დანასკვში არ
ნაწილდება, მოსულა)
o თუ ერთი მაინც უარყოფითი წანამძღვარი ⬄ უარყოფითი დანასკვი
თუ ერთი მაინც კერძოობითი წანამძღვარი ⬄კერძოობითი დანასკვი
o ორი კერძო წანამძღვრიდან დანასკვი არ გამოდის
o ორი უარყოფითი წანამძღვრიდან დანასკვი არ გამოდის

პროპოზიციული ლოგიკა
ლოგიკური მაკავშირებლები:
 კონიუნქცია ∧
 დისიუნქცია ∨
 უარყოფა ¬
 იმპლიკაცია ⊃
 ეკვივალენცია ≡

უნივერსალური (ზოგადობის) კვანტორი- ∀x,

∀y,
ექსისტენციალური (არსებობის) კვანტორი-
∃x, ∃y,

მოდალური ლოგიკა
შესაძლებელია R, ერთ სამყაროში მაინც ხედავს R-ს.
აუცილებელია P, ხედავს მხოლოდ P- იან სამყაროებს.
აუცილებელია არაP, ხედავს მხოლოდ უPო სამყაროებს.

ტემპორალური ლოგიკა
რეფლექსური- თავის თავს ხედავს
ტრანზიტული- ყველა სამყარომე რომელიმე სხვას უკავშირდება
სიმეტრიული- ცალსახაა, ნუ, რასაც ნიშნავს

აღნიშვნები ტემპორალურ ლოგიკაში შემდეგნაირია:

F Q – “ნებისმიერ მომენტში მომავალში (იქნება) Q“
P Q – “ნებისმიერ მომენში წარსულში (იყო) Q“