ZADANIA Z PODSTAW DYNAMIKI BUDOWLI

wersja z 04.05.2024 r.

1. Dobierz współrzędne dynamiczne dla konstrukcji pokazanych na Rys. 1a1d, w przypadku

EA≠∞ i EJ≠∞.
2. Dobierz współrzędne dynamiczne dla konstrukcji pokazanych na Rys. 1a1d, w przypadku
EA=∞ i EJ≠∞.
m
m

m, J
m, J
m m

m
Rys. 1 a

m, J
Rys. 1 b

m m, J

m m

Rys. 1 c Rys. 1 d

3. Oblicz sztywność zastępczą układów pokazanych na Rys. 2, dane: k.

m m m

k
k k k k k k k
k

Rys. 2a Rys. 2b Rys. 2c

4. a.b. Oblicz sztywność zastępczą układów pokazanych na Rys. 3a, 3b; dane: EJ, EA, a.

m m
EA EA
B B B B

EJ EJ

2a

2a
A A
a a a a

Rys. 3a Rys. 3b
c. d. e. f. g. Oblicz sztywność zastępczą układów pokazanych na Rys. 3c – 3g, dane: E=200
GPa, J=3000 cm4, b=2 m, h=4 m,k1=1 MN/m, k2=0,75 MN/m, alfa=30°, beta=45°.

m
m k2 m m m
k2
k2 k1
k2 k1

EJ =const
EJ =const

h
b b b b b

Rys. 3c Rys. 3d Rys. 3e Rys. 3f Rys. 3g

5. a. b(*). c. Oblicz sztywność zastępczą i częstość drgań własnych układów (EA=) pokazanych
na Rys. 4, dane: EJ, a, m, J0, h0.
6. a. b. c. Rozwiąż poprzednie zadanie w wariancie podpór przegubowych w p. A.
m,Jo
ho

3m m m

B B D B C
EJ =const EJ =const EJ =const
2a

2a

2a

A A A
a a a a a a

Rys. 4a Rys. 4b Rys. 4c

( )
7. * Oblicz parametry układu o jednym dynamicznym stopniu swobody pokazanych na Rys.5a/b:
częstość, częstotliwość, okres, drgań własnych nietłumionych i tłumionych, ułamek tłumienia
krytycznego. Dane: a = 3 m, m=50 kg, μ1= 200 kg/m, μ0= 0 kg/m, ρ=50 kg/m2, k=106 N/m ,
c=104 Ns/m, EJ=EA=.
 a a
 2m 

a
c 

a
3k c


a


a
k

a
Rys. 5a Rys. 5b
8.
a. (*) Oblicz parametry układu o jednym dynamicznym stopniu swobody pokazanego na Rys.5c:
częstość, częstotliwość, okres, drgań własnych nietłumionych i tłumionych, ułamek tłumienia
krytycznego.
Oblicz odpowiedź układu na wymuszenie harmoniczne : amplitudę drgań, opóźnienie fazowe.
Dane: μ= 200 kg/m, k=106 N/m , c=104 Ns/m, P0 = 10 kN, p=20 rad/s, EJ=EA=.

kD  E B

c 2Po
3m

A B C D
C 3mo mo Po
co ko
Po 2ko
3m

 4a a a
q A

3m 3m

Rys. 5 c Rys. 5 d
b. Oblicz parametry układu o jednym dynamicznym stopniu swobody pokazanego na Rys.5d:
częstość, częstotliwość, okres, drgań własnych nietłumionych i tłumionych, ułamek tłumienia
krytycznego.
Oblicz odpowiedź układu na wymuszenie harmoniczne : amplitudę drgań, amplitudy reakcji
w więziach sprężystych i tłumiącej
Dane: a = 2 m, m0= 600 kg, k0=0,36 MN/m , c0=30 kNs/m, P0 = 24 kN, p=20 rad/s, EJ=EA=.
( )
9. * Oblicz parametry układu o jednym dynamicznym stopniu swobody pokazanych na Rys.6:
częstość, częstotliwość, okres drgań własnych nietłumionych i tłumionych; ułamek tłumienia
krytycznego.
Oblicz odpowiedź układu na wymuszenie harmoniczne : amplitudę drgań (am q), opóźnienie
 fazowe.
Dane: a=3 m, ρ= 200 kg/m2, k=106 N/m, m=500 kg , Po = 10 kN, p=20 rad/s, EJ=EA=.

q k m
D E
G


a
A C F

Po sinpt 2k

a
B

a a
Rys. 6

10. Oblicz częstotliwość drgań własnych (nietłumionych i tłumionych) [Hz] układu pokazanego na
Rys 7a i 7b. (m = 50 kg, k=20 kN/m, c=400 Ns/m).
11. Oblicz ile powinien wynosić parametr tłumienia c, aby w układzie pokazanym na Rys. 7a (7b)
okres drgań własnych tłumionych (T’) był dwa razy większy od okresu drgań własnych
nietłumionych (T). (m=50 kg, k=10 kN/m).
12. Oblicz amplitudę przemieszczeń układu pokazanego na Rys. 7a (c=500 Ns/m, k=100 kN/m,
m=40 kg, F(t)=P1 sin pt + P2 cos pt, P1 = 30 kN, P2 =40 kN, p=40 rad/s). Wynik podaj w mm.
13. Oblicz ile powinna wynosić sztywność więzi sprężystej k, aby kąt opóźnienia fazowego
w układzie pokazanym na Rys.7a wynosił 90˚. (m=50 kg, c=400 Ns/m, F(t) = P0 sin 2πft,
P0=10 kN, f=10 Hz).

F(t)
m
m

q(t)
q(t)
k c
c k

Rys. 7a Rys. 7 b
14. Oblicz amplitudę drgań punktu C, układów przedstawionych na Rys. 8. Dane: a=2 m,
m=500 kg, Po = 10 kN, p=20 rad/s, EJ=106 Nm2, EA=
 Po Po
3m m m 2m
C B C E D

EJ =const EJ =const

2a
2a
A A B
a a
1,5 a a a 1,5 a

Rys. 8 a Rys. 8 b
15. Amplituda drgań swobodnych zmalała o połowę po 8 cyklach. Jaki ułamek tłumienia
krytycznego (α) występuje w tym układzie? Ile wynosi logarytmiczny dekrement tłumienia? Ile
wynosi iloraz amplitudy po 10 cyklach do amplitudy po 20 cyklach?
16. Oblicz amplitudę drgań wymuszonych układu pokazanego na Rys. 9 (m = 50 kg, k=10 kN/m,
c=500 Ns/m, F(t) = P0 sin pt, P0=10 kN, p=10 rad/s).

F(t)

q(t)

k c k

Rys. 9

17. Dla danych z Zadania 12

a. oblicz amplitudę reakcji w więzi sprężystej
b. oblicz amplitudę reakcji w więzi tłumiącej
c. oblicz amplitudę siły przekazywanej na fundament

18. Dla danych z Zadania 16

a. oblicz amplitudę reakcji w jednej więzi sprężystej
b. oblicz amplitudę reakcji w więzi tłumiącej
c. oblicz amplitudę siły przekazywanej na fundament

19. Dla ramy jak na Rys. 8a oblicz amplitudę momentu w połowie wysokości słupa AC, przy
założeniu
a. braku tłumienia,
b. obecności tłumienia, α=0,1 i tłumienie to siła zewnętrzna
c. obecności tłumienia, α=0,1 oraz tłumienie to siła wewnętrzna
Dane: a=2 m, m=500 kg, Po = 10 kN, p=20 rad/s, EJ=16 MNm2, EA=

Jacek Grosel
ODPOWIEDZI

1. Teoria: Liczba dynamicznych stopni swobody równa jest sumie współrzędnych obrotowych
(rotacyjnych R) i przesuwnych (P). Przy uwzględnianiu odkształcalności osiowej i giętnej
(EA≠∞ i EJ≠∞) każdy pręt może być traktowany jako więź odkształcalna, tak więc można w
rozpatrywanym schemacie pominąć wszystkie pręty – pozostają tylko więzi
nieodkształcalne.
a. nd = 7,
b. nd = 9,
c. nd = 7,
d. nd = 7.
2. Teoria: Przy uwzględnianiu tylko odkształcalności giętnej (EA=∞ i EJ≠∞) liczba
dynamicznych stopni swobody równa jest sumie współrzędnych obrotowych (rotacyjnych
R) i przesuwnych (P). Liczba współrzędnych obrotowych równa jest liczbie tarcz mogących
wykonywać obrót. Liczbę współrzędnych przesuwnych wyznacza się analizując łańcuch
kinematyczny. Kierunek dodanych więzi zapewniających geometryczną niezmienność
łańcucha kinematycznego i jednocześnie spełniających wymaganie ruchu masy po
zwolnieniu tej więzi jest kierunkiem współrzędnych przesuwnych.
a. nd = 4,
b. nd = 4,
c. nd = 4,
d. nd = 4.
m
m

m, J
m, J
m
m

m
Rys. 1 a

m, J
Rys. 1 b

m m, J

m m

Rys. 1 c Rys. 1 d
3.
a. kzast = 1,5 k,
b. kzast = 2,5 k.
c. kzast = 2,75 k.

4.
1 2a 8a 3
a.   ,
k e EA 3EJ
3EJ
b. ke= 3 ,
8a
c. ke=0,75 MN/m,
d. ke=0,375 MN/m,
e. ke=1,5 MN/m,
f. ke=1,75 MN/m,
g. ke=1,375 MN/m.

5.
6 EJ 6 EJ
a. k e  3
, me  4m ,  
7 a 28 m a 3
168 EJ 168 EJ
b. k e  3
, me  m ,   ,
19 a 19 m a 3
19 EJ 19 EJ
c. k e  , me  m h 2  J 0 ,   .
3 a  
3 m h2  J 0 a

6.
3 EJ 3 EJ
a. k e  3
, me  4m ,  
16 a 64 m a 3
192 EJ 192 EJ
b. k e  3
, me  m ,   ,
23 a 23 m a 3
69 EJ 69 EJ
c. k e  , me  m h 2  J 0 ,   .
11 a 
11 m h 2  J 0 a
7. Teoria: Modelowanie układu o jednym dynamicznym stopniu swobody polega na
wyznaczeniu parametrów zastępczych (ekwiwalentnych): masy (mzast, me), sztywności (kzast,
ke) oraz ewentualnie tłumienia (czast, ce) i siły (Fzast, Fe). Parametry zastępcze wyznacza się
porównując wielkości energii w układzie wyjściowym i zastępczym. W celu wyznaczenia:
 masy zastępczej porównuje się energię kinetyczną,
 sztywności zastępczej porównuje się energię potencjalną,
 tłumienia zastępczego porównuje się moc tłumienia,
 siły zastępczej porównuje się pracę obciążenia zewnętrznego.
Energia kinetyczna punktu materialnego określona jest wzorem:

Ek  12 m u 2  12 m u x2  12 m u y2
Energia kinetyczna tarczy (elementu powierzchniowego bądź liniowego) określona jest
wzorem:
Ek  12 mt u02x  12 mt u02y  12 J t 0 02  12 J t1 12
 gdzie:
 mt masa tarczy,
 u0x, u0y przemieszczenia (w kierunku osi x i y) środka ciężkości tarczy p.0
 Jt0, biegunowy masowy moment bezwładności tarczy względem punktu 0,
 Jt1, biegunowy masowy moment bezwładności tarczy względem punktu 1,
punkt 1 jest środkiem obrotu tarczy,
 φ0, φ1 kąt obrotu tarczy względem p. 0 , p. 1; oczywiście φ0 = φ1
J t 0   r0  dA , gdzie r0 jest odległością elementarnego pola dA od p. 0, jeśli
2

A
gęstość powierzchniowa ρ jest stała to
J t 0    r0 dA   J 0   J 0 x  J 0 y , gdzie J0 jest biegunowym momentem
2

A
bezwładności względem punktu 0, J0x,J0y – momenty bezwładności względem osi
x, y przechodzących przez p. 0. Analogicznie
J t1    r1 dA   J1   J1x  J1 y . Wzory te zachowują ważność także w
2

A
przypadku pręta masowego, pamiętać należy (lub umieć wyprowadzić), że moment
bezwładności pręta wzdłuż osi pokrywającej się z prętem równy jest zeru. Moment
bezwładności względem osi prostopadłej do pręta i przechodzącej przez środek pręta
(w przypadku pręta z stałym rozkładem masy μ i o długości a) wynosi
J p  121  a 3
Rys 5a Jako współrzędną dynamiczną przyjęto ruch punktu D (poziome przemieszczenie, za
dodatki zwrot przyjęto ruch w lewo)
E'
q q 2q
F=F'
E'' B'' O=A=F G''
C'  G'
q

D' x
C'' D'' 
y

BPPO B' PPR

A=A'

Ek  12 J tA  A2  12 J tF  F2  12 M G uG2  12 m zast q 2
 A  q / a,  F  2q / a, uG  2q
 A  q / a,  F  2q / a, uG  2q
J tA  13  a a 3  13  a a 3  23  a 4
J tF  121 1 2a   23 1a 3 ,
3
M G  2m
Ek  
1 2
2 3
 a 2  83 1 a  8 m q 2
E p  12 k uC  uG  
2 1
2 
3k 0  2q 2
2

2
 1
2 6 k q2
  12 c u Dy  u Ey   12 c 0  2q  
2 2 1
2
4c q 2
mzast  23  a 2  83 1 a  8m  300  1600  400  2300 kg
 k zast  6 k  6 10 6 N/m
czast  4 c  4 10 4 Ns/m
 = 51,07 rad/s f = 8,13 Hz T=0,123 s
α=0,170 → ’ =0,985۰= 50,33 rad/s, T’=0,125 s

Rys 5b

q E'
E F E'' F x
 PPO PPR H''

q/2
y
H
a H' C'
qD C D'
c
D'' C''

q
 G' 
G
a

G'' B'
A B
A=A'
k B''
A=A''
a a

Środkiem obrotu tarczy jest p. A, a pręta p. F. Tarcza ma środek ciężkości w p. G a pręt w p. H.

Założenie o przemieszczeniach małych jest ważne – rozpatrujemy małe drgania – kąt równy jest
tangensowi tego kąta.

Ek  Ek  Ek  12 J tA  A2  12 J pF  F2  12 m zast q 2

 A  tan A  q / a,  F  tan F  q / a,
 A   q / a,  F  q / a,
J tA  13  a a 3  13  a a 3  23  a 4
J tF  13 1 a 3  1 a  a 2  43 1 a 3 ,
Ek  
1 2
2 3
 a 2  43 1 a q 2
E p  12 k u By  
2 1
2 k q2
  12 c uCx   12 c q 2
2

mzast  23  a 2  43 1 a  300  800  1100 kg

k zast  k 1,0 10 6 N/m
czast  c 1,0 10 4 Ns/m
 = 30,15 rad/s f = 4,80 Hz T=0,208 s
α=0,15 → ’ =0,989  = 29,81 rad/s, f ‘ =4,74 Hz, T’=0,211 s

Wariant 2. wyznaczenia mzast

Ek  Ek  Ek
Ek  12 m uGx
2
 12 m uGy
2
 12 J tG G2
Ek  12 m u Hx
2
 12 m u Hy
2
 12 J pH  H2
G   A  tan A  q / a,  H   F  tan F  q / a, G   q / a,  H  q / a,
uGx  q / 2, uGy  q / 2, u Hx  q / 2, u Hy  q,
uGx  q / 2, uGy  q / 2, u Hx  q / 2, u Hy  q ,
m    a  a, m  1  a
J tG  121  a a 3  121  a a 3  16  a 4 , J tH  121 1 a 3 ,
Ek  12  a 2  q / 2  12  a 2 q / 2  12  16  a 4  q / a   12  23  a 2  q 2
2 2 2

Ek  12 1 a  q / 2  12 1 a  q   12  121 1 a 2 q / a   12  43 1 a  q 2

2 2 2

Ek  
1 2
2 3
 a 2  43 1 a q 2  mzast  23  a 2  43 1 a

8.
a. me=8 μ = 1600 kg
ce=¼ c = 2500 Ns/m
ke= ½ k = 5·105 N/m
Pe (t) = Po sin pt = 10000 sin (20 t) N
ke 5 105
   17,68 rad/s
me 1600
f = / 2π = 17,68 / (2 ∙ 3,14) = 2,81 Hz
T = 1/f = 0,355 s
ce 2500
   0,044  4,4%
2 k e me 2 5 105 1600
am Pe
am q  
ke
1

1   2 2
 4 2 2
p 20
   1,13
 17,68
1
  3,40
1  1,13 
2 2
 4  0,044 2 1,132
10000
am q  3,40  0,068 m  68 mm
5 105

b. Poniższe wartości (od me do amF) obliczone są przyjmując współrzędną

dynamiczną jako pionowy ruch punktu D
7
me= 3 mo = 1400 kg
4
ce= 9 co = 16 kNs/m
97
ke= 36 ko = = 0,97 MN/m
 4
F(t) = Po sin pt − 3 Po cos pt

2  4 2 7
am F = Po + − 3 Po = 3 Po= 40 kN
 

Poniższe wyniki są prawdziwe niezależnie od przyjętej współrzędnej dynamicznej.

ke
= m = 26,32 rad/s
e
f = / 2π = 4,1891 Hz
T = 1/f = 2π /  = 0,2387 s
α= 0,2171
’ = 25,69 rad/s
f ’ = 4,089 Hz
T’ = 0,2445 s

względna częstość wzbudzania η= 0,7598

współczynnik dynamiczny ν= 1,865
amplituda współrzędnej dynamicznej
am q = am uD = 0,07691 m = 76,91 mm
amplituda przemieszczeń punktu C
5
am uC = 6 am q = 64,09 mm
amplituda przemieszczeń punktu B
4
am uB = 6 am q = 51,27 mm
amplituda reakcji w więzi sprężystej lewej
am RkL = am uC ∙ k0 = 23,07 kN
amplituda reakcji w więzi sprężystej prawej
am RkP = am uD ∙ 2k0 = 55,38 kN
amplituda reakcji w więzi tłumiącej
am Rc = am u∙ B ∙ c0 = am uB ∙ p∙ c0 = 36,9 kN

9.
q
E'
G'
D'
C'' O
q

E'' D''
C'
q

F'' F'
x
BPPO
2q

y
G''
PPR
Ek  12 J tA  A2  12 m uG2  12 m e q 2
 A   q / a, u G  4q
J tA  13  a a  13  a a 3  23  a 4
3

Ek  1 2
2 3
  a 2  16 m q 2

E p  12 k u Ex  uGx   12 2k uCx  u Fx   12 17 k q 2
2 2

me = 9200 kg, ke = 17 106 N/m,

 = 42,98 rad/s f = 6,84 Hz T=0,146 s
ce = 0 → α=0 →  =’
L  P0 sin pt  uCy  Pe q
Pe = -P0 sin pt, am Pe = P0
p 20
   0,465
 42,98
1 1
   1,276
 2 2
1    4 2 2 1   2

am Pe 10 103
am q    1,276 = 0,75 10-3 m = 0,75 mm
ke 17 10 6

10.Rys 7a
 = 20 rad/s ’ = 19,596 rad/s
Rys 7b
 = 14,14 rad/s ’ = 13,563 rad/s

11.Rys 7a
c  3 k m  1224,7 Ns/m
Rys 7b
c  3 12 k m  866,0 Ns/m

12.am F = 50 kN
 = 50 rad/s η = 0,8 α = 0,125 ν = 2,428
am q = 1,2141 m = 1214,1 mm

13.ke= 400 π2 me = 197392 N/m

14. Jako współrzędną dynamiczną przyjęto możliwe przemieszczenie punktu C (Rys 8a –

kierunek poziomy, Rys 8b – kierunek prostopadły do pręta A-C), w takim przypadku am q
równa jest amplitudzie przemieszczenia p. C.

Rys 8a
me=2000 kg
ke= 23437,5 N/m
am F = 10 kN
 = 3,42 rad/s η = 5,842 α = 0,0 ν = 0,03
am q = 0,01288 m = 12,88 mm
 Rys 8b
me=1500 kg ke= 214285,7 N/m
am F = 10 kN
 = 11,95 rad/s η = 1,673 α = 0,0 ν = 0,556
am q = 0,0259 m = 25,9 mm

15. LDT = ϑ =0,0866

α=0,0138 = 1,38%
5
A10/A20= e10  2 4  2,378

16.me=50 kg
ke= 2 k= 20 000 N/m
ce= c= 500 Ns/m
am F = 10 kN
 = 20 rad/s η = 0,5 α = 0,25
ν = 1,2649
am q = 0,632 m = 632 mm

17.
me =40 kg
ke = 100 kN/m
ce = 500 Ns/m
am F = 50 kN
 = 50 rad/s η = 0,8 α = 0,125
ν = 2,4282
am q = 1,214 m

a. am Rk = 121,4 kN
b. am Rc = 24,28 kN
c. am Rkc = 123,8 kN

18.
me=50 kg
ke= 2 k= 20 kN/m
ce= c= 500 Ns/m
am F = 10 kN
 = 20 rad/s η = 0,5 α = 0,25
ν = 1,2649
am q = 0,632 m
am q∙ = am u ∙ p = 6,325 m/s

a. am Rk = 12,65 kN (w jednej więzi 6,325 kN)

b. am Rc = 3,16 kN
c. am Rkc = 13048 kN

19.
me=2000 kg
ke= 0,375 MN/m
am F = 10 kN
 = 13,69 rad/s η = 1,461
 a. α = 0,0 ν = 0,8824
am q = 0,02353 m = 23,53 mm
am Q = ν ∙ am F = 8,82 kN
am M ½ AC = a ∙ am Q = 17,65 kNm

b. α = 0,1 (tłumienie zewnętrzne) ν = 0,8544

am q = 22,78 mm
am Q = ν ∙ am F = 8,54 kN
am M ½ AC = 17,08 kNm

c. α = 0,1 (tłumienie wewnętrzne) ν = 0,8544 ν’ = 0,8901

am q = 22,78 mm
am Q = ν’ ∙ am F = 8,90 kN
am M ½ AC = 17,80 kNm

20. cdn..

Jacek Grosel